This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at|http : //books . qooqle . com/
^
Digitized by
Digitized by
Digitized by
Digitized by
Digitized by
^
JURA
HRUNI
nt(lATl,E, UALMATI^ & SLAVONIJ;.
ibiyMtM^ t^^u**i
vmt^ •ialitiljitirlr iilft«%« H^iMMnl ^ l$mvm%U.
PMMM V ¥OZ.inKBJf L
Digit
Digitized by
-1 - ..
JURA
RBGNI
CROATI^, DALMATIJl & SLAVONl^.
Cm Prhrileffis, Libeiiatibiiif Articnlit et ConsUtotionibiis Diaetttnm leu Generabnm Congregationnm ejnsdem iifii, ftc Conttitntionibni Diaetamra aen Comitiomm Regni Hnngariae^ idem Socinm Refnnm spectantibnf,
ex Corpore Jnria Hongariei exeerptif.
Bauit
JoMUiM Kii]n4]OTl6 ft]lt«r ll>tw»iil te SmoU*
ZAGRABIAE, ISgJ^.
VEL0CIBU3 TYnS DRIS. LUDOVICI 6AJ.
Digitized by
Google ^
V
TFfE Nrv/ yORK
^STOR, L2«0X AND
Digitized by
>.
FEBAMAT AE lilJAi: PATRIAK
BT
NATIONI CROATIGAE
DKDICikT •mATUft BDITO
Digitized by LjOOQIC
Digitized by
Lectori henevolo.
\^\ turpe est nescire praeterita suae nationis fata, eoramqne testem historiam negligere ; sane acerbo dolore ac detrimento non vacat, ignorando jura soae patriae esse peregrinum in patria.
Quod ego malum quum aegre ferrem apud animum meum^ plures jam aiile annos coepi colligere talia Antiquitatis monumenta^ quae generatim ob- scoram nationis Slavicae ad meridiem degentis historiam illustrarent^ specia- tim vero fundamentum historicum suppeditarent illis vetustate consecratis juri- bns^ quibus Regnum Croatiae^ Dalmatiae d: Slavoniae per multas aetates ac secnla utitur.
Jam mihi labor utcunque processerat^ constitueramque opus in lucem quo- qae, sed longe tardius, edere^ quum ex inopinato sed bonis ominibus promul- gatom est caesareum 30 Octobris 1860 diploma, quod nobis antiquissimam Cofistitdtionem, postremis duodecim annis interceptam^ quodammodo in vitam revocavit^ snopteqne nutu pristina hujus Regni jura omnia restituit.
Unde summa nationi nostrae exorta est necessitas, ut tempestive jura kaec perfectius cognoscat^ eaque adversus dolos et impetus inimicorum tueri valeat.
Quocirca^ etsi negotiis diversissimis^ publicis et privatts^ occupatus essem, tanen nil dubitavi, quorumdam amicorum precibus obtemperare, ut opus^ licet MB naqiie qnoqne perfectumi, maxima festinatione absolverem, usibosque per-
Patriae et nationis Croaticae dedicarem.
Digitized by
Divisi illud exigente indole argumenti in tres partes, ita quideoi : nt L Privilegia ifc Libertates Regni Croatiae^ Dalmatiae et Slayoniae, II. Articalos et Constitutiones Diaetarum seu Generalium Congregationum Regni Croatiae, Dalmatiae ifc Slavoniae, m. Constitutiones Comitiorum ad Regnum Croatiae, Dalmatiae ifc Siavoniae spectantes^ atque e corpore Juris Hungarici excerptas Lectori exhibuerim.
Pars prima locupletior est propterea, quod ibi inter privilegia et liber-
.tates Regni, talia quoque documenta inserui, quae privilegia et libertates singu-
larium urbium, locorum et nobilium Communitatum in se continent. Nihilominus
istuc retuli non alia, quam quae ad scopum et integrilatem operis idonea esse,
intra breve compilationis tempus comperi.
Altera pars, quae Constitutiones in Regni nostri Congregationibus perlatas exhibet, migore proh dolor! inopia laborat. Causa est, quod in Archivio Regni Croatiae originalia Congregationum acta nulia omnino ante annum 1567. occur- runt, postea vero plura ad noyissimam aetatem pertinentia desiderantur. Quare aliquos saltem Constitutionum anno 1567. anteriorum Extractus^ in variis Archiviis repertos, coramunicare potui.
Majores nostri, quod magnopere doiendum est, parum laborabant de eo, ut domesticae idmodi Constitutiones ad familiarem nationis nolitiam devenirent. Satis id esse ducebant^ sicubi in manuscriptis delitescerent, eas in unum col- lectas, typis vulgare^ nulli in mentem venit. Itaque non curae et sollicitudini illorum^ verum fortunae ac propemodum casui^ in acceptis referendum est, quod quidem Constitutiones nostras de a. 1493. item 1538. in Corpore Juris Hungarid impressas, Articulos vero Congregationum Regni de a. 1609. usque 1653., item de a. 1643. usque 1681., in opere Joannis Ssegedy Jesuitae, inscripto: ^Tri-» partitum Juris Hungarici tyrocinium^ typis eyulgata habemus.
Quod ad plurimas eiusmodi Constitutiones attinet, praedpue post annum 1567. perlatas, talem studiose adhibui selectum, ut eas potissimum coilectioni huic inferrem, quae a Regibus nostris speciatim ratihabitae, Qormis pro hoc Regno fiindamentalibus accensentur, contra omitterem, exceptis paucis, Ula permulta Con*- gregationum Regni conclusa, quae regia sanctione destituta, non tam legum, quam 0tatut(Nrum municipaliuoL, intra fines Regni hujus obligantium, naturam redolent.
Deraum in tertia parte adduxi illa Decreta regia, atque Comitiorum Hun-*^ gariae nc^cum communium scita, quae statum et rationes Regni nostri propriu9
Digitized by LjOOQIC
attiiigiint In his fas est yidere^ qoanto studio et conscientia communes legis- ktorea nostri^ usqne aetatem Mariae Theresiae, Regnnm Croatiae^ Dalmatiae et SlaYoniae a Regno Hnngariae partibnsqne ei aDnexie distinxerint
Fontes ac tabnlaria^ unde documenta accepi, in fine cujnslibet docnmenti eonunemorayi. Modum scribendi, quem seu in originalibus^ sen in transsumptia eopiia inveni, ubique fideliter reservavi.
Qnodsi opus hocce suis defectibus urgetur, hos potissimum festinationi, item brevitati ac turbatae hodiemi temporis condicioni^ lectores tribuant velim. Si plna otii habnissem, fortasse plenius perfectiusque opus in lucem prodivisset.
Agnosco lubenter, amicum D. Professorem Mathiam Mesi6 in corrigendis laevis typographicis utilem mihi ac simul fastidii plenam operam commodavisse, hocve sno adjumento ocyorem editionem operis multum promovisse. Quo nomine gratom eidem animnm profiteor.
Utere his Lector benevole! ad quantulumcuDque rei literariae lucrum et earae Patriae Croaticae emolumentum.
Zagrabiae die 10. mensis Martii 1861.
Digitized by
Digitized by
PARS PRIIl
PRlTIIiBGtlA BT lilBKRTATBiS
MMWn
CROAM, DAlMATiM & SLAVONI^.
Digitized by
Googl(
Digitized by
A. 837. 4. Martii. Bffoeii^ prope Salonam.
Terpimirus Dux Croatorum affirmat Ecclesiam Salonitanam Hetropolim fuisse usque ripam Danubii et pene per totum
Regnum Croatorum.
In Nomine Patris et FUii et Spiritns Sancti. Regnante in Italia piissimo Lothario Franconim Rege per Indictionem XV sub die IV Nonis Martii. Dum mrndi ab origine cuncta per tempora facta mansisse^ dellabisseque succedentibus alia altemis (altissimi Lucius et Farl.) simet ocnlis perspicimus mentis et manus fidei palpamus<9 nibil corporeis membris videre, audire aliud valemus^ nisi ea^ que presentantur d: scriptnrarum auditio obtutibus pandit. Vnde ego licet peccator Tirpimirus Dux Croatorum^ iuuatus munere diuino, incertus de die novissimo^ et hora^ qua nesciat bomo^ solicitus nimis anime mee, commune consilinm meis cam omnibus Znppanis constnud monasterium^ ibique cateruas fratrum adhibui^ quorum sedulis votis^ ifc frequens oratio nos immunes redderet Deo peccatis^, in luoic adjecit mens nostra^, ejusdem monasterii ecclesie aliquid in utensilibus pre- parare. Cum autem non suf&ceret in argento ipsa vasa perficiendum^ acco-> Bodavit nobis Petms Salonitane ecclesie archiepiscopus ^ et dilectus compater- 21 Libras argenteas: hac de re ei duximus hilari animo dare quidvis^ et non denegamus charitati vestre, quibus ipse respondit: volo Domine et compater ut primum, quidquid proprio emi pretio, vel quod donatum est in immobilibus et mobili- Inis in sancta matre ecclesia, id est in Lasani et Tugari (Turgari Luc. et Farlati) com servis et ancillis Stepns, Sagoleo, Chortino presentia Claritatis vestre per paginnlam priyilegialem sancte Salonitane ecclesie dicte mancipata in etemum per- ■aneant, ac deinde^ ut in fatam matrem ecclesiam, que est metropolis usque ripam Dannbii, et pene per totum Regnum Chroatorum (Tarl. Croatie) d: pro remedio anime nestre, parentum uel fidelium nestroram, et per commodatum argentum detis ecclesie b. Georgii^ in loco qui dicitur Putalio, omnia que obtinet posses-*^ ikmnD, senros qnidem et anciUas^ que Hislavo Duce ipsam ecclesie cum de- dicata videtor^ et ab ipso supradicto Duce donis ditatam^ simili modo ifc Privilegii hec qnidem donatio a Vobis firmiter enixe deposcimns taliter (Lnc. et Fa^
1*
Digitized by LjOOQIC
talibus) et suggestioiii piaciti data ad sensimi spopondimiis^ et jure mansuris rebus priuilegium fieri^ presentem noslram deliberationem, precepimns, yidelicet ita dun- taxat ut empta pretio infra terminis nostris^ in locis memoratis, sempitema dona- tione possideat dicta jam sancta ecciesia a nemine infestante. Tandem vero pre- fatam ecclesiam de regali territorio ab orientali et occidentali parte, a rupe montis^ usque ad mare^ ab utroque latere terroinos cum lapideis^ et ferro signatos, infra quos terroinos nullius adjacet territorium^ nos diligenter condonamus^ et hoc in augmenlo sancte Salonitane ecclesie^ proferentes firmamus^ et ut singulis annis de omnibus nascentibus (Luc. et Farl. omni nascentia) terre ex curle nostra^ que Glusan dicitur, decime inferantur in memoratam ecclesiam^ quas decimas antecessor noster MislaYus(Luc.etFari. Mislavo) dare cepit; si quis vero de superscriptis^ quid- quid Deo inspirante^ amore sanclorum inflammati devoto pectore obtulimus, conces- simus^ & imposterum inconyulsa firmata manere (Luc. et Farl. valere) censuimus, in cenobium sanctorum martyrum Domnii et Anastasii^ Cosme et Damiani; et ^i quis diripere, vel subtrahere, aut per vim opponere tentaverit, iram Domini Sal- vatoris, et sanctorum omnium maledictionem^ quidem CCC patrum et octodenos vinculo insolubili anathemate Maranatha denodetur^ dividetur et evellatur divino judicio a cognatione et patria^ uxore et filiis^ qui separare donationem nostram temerarie a sancta matre ecclesia jam factam presumpserit, fovetur itaque hic litigantibus cum eo vicariis sanctis religiosorum subsistentium^ Principum gratia tam nefandum (Luc. et Farl. nefandi) faciens quisquis ille defiinctorum oblivioni dans^ et lumen animarum eorum octinguens (hanc constr. omiserunt Luc. et Farl.)^ et in no- vissimo die magni examinis^ cum diabolo^ et ejus tetris angelis, dr Juda Iscariote, Christi proditore in gehenna barathri muneretur (Farl. numeretur)^ ubi ignis nun^ quam extinguitur, et vermes impiorum non moriuntur.
Actum in loco qui dicilur Byaci^ tempore nuper fato^ et testium notitia^ presentia^ communi voto^ & voluntate corroboralum (Luc. et Farl. corroboratorum).
Signum mann^ meque ipso Tirpimiro Duce, faujus r3i concessore et auctore.
Signum manu Comicino Zuppano Testis.
Pretilia ^ „
Nemustlo ^ ^
Zarsata ^ „
^ yy Lodovico ^ ^
yj yy Ozanulo cum fratre.
^ ^ Negutia Camerario testis.
^ ^ Zullo (Luc. et Farl. Zupp.) testis.
„ ^ Potecano testis.
^ ^ Zutimuijlo (Luc. et Farl. Zatimustlo) testis.
yy jj Damay testis.
9 ., Dominico Presbytero Capellano teslis.
^ yy Cipriano Presbytero Capellano testis.
Ego Martinus presbyter capellanus preceptione domini mei Ducis me- morati^ rogatus scripsi, & manu propria opus compleui^ signum manu feci.
Hec sunt nomina servorum de Masaro, pertinentes eos^ in sancta OMitre ecclesia b. Domnii, scitote numemm eorum, sunt in primis: Carento, Postellio^ Nassesai, Domadai^ Ylena, Trubula (Luc. et FarL Trubasa)^ istis cum suis feminis»
Digitized by LjOOQIC
Ceteri vero septem^ ipieran) nomliia funtr Liatamiro, StrehemikK Neda- Tesiaa^ Loteeiai, Censtik) (Lmc. et FarL Censtizo).
Ego Bonacmnias q. Primi Parentis de Florentia Imperiali auctoritate no- tarios et nane Oommonis Spalatensis Jaratas^ hoc exempluro sumptum ab aaten* lico montano coram Reverendissimo in Christo Patre et DD. Dominico Dei et apostolice Sedis gratia dignissimo Archiepiscopo Spalatensi, una cum infrascriptis Benedicto Joannis<) Stephano Desiderati et Lucano Primicerio^ Notariis^ diligenter et fideliler auscaltavi^ et quia utrumque concordare inveni^ ut eidem exemplo ad- hibeatar de cetero plena fides de dicti D. Archiepiscopi licenlia et mandato me ia testem subscripsi^ meoque consueto signo signaui et roboraui.
Ego Benedictus Joannis Imperiali auctoritate notarius hoc exemplum sum- ptom ab autentico montano coram R"* in Christo Patre et DD. Dominico Dei et apostolice Sedis gratia dignissimo Archiepiscopo Spalatensi una cum suprascripto Bonacursio et infrascriptis Stephano Desiderato et Lucano Primicerio Notariis dili- fenter et fideliter auscultaui et quia utrumque concordare inueni^ «t eidem exemplo adhibealur de cetero plena fides de dicti D. Archiepiscopi licentia et mandato ■e in testem subscripsi, meoque consueto signo signaui et roboraui.
Ego Stephanus filius quondam Desiderati de Franchino de Teruisio pubL Imp. auctoritate notarius et nunc egregii viri D. Jacobi Gradensis Comitis hono- rabilis Spalatensis hoc exemplum suprascriptum ab autenlico montano predicto eoram R*^ in Christo Patre et DD. Dominico Archiepiscopo dignissimo Spalatensi mia ciim sopradicto Bonacursio et Benedicto notariis et infrascripto Lucano Pri- micerio notario^ diligenter et fideliter auscultaui et quia utrumque concordare inuem ut eidem exemplo adhibeatur de cetero plena fides de dicti Archiepiscopi licentia et mandalo me in testem subscripsi, meoque consueto signo signaui et roborauL
Ego Lueanus Bertani Ecclesie Spalatensis Primicerias Imp. aactoritate Notariiia et R"' in Christo Patris et DD. Dominici Dei et apostolice Sedis gratia Archie^seopi Spalatensis hoc presens exemplum per me dictum Notarium seri- ptaua, at in dicto principali montaneo inueni^ ita hic fideliter et per ordinem trans- scripai et exempfaittL) nil addens^ vel minuens fraudulenter^ quod sensum mutet, uel aariat iBtellectum^ preter forte punctum, litteram aut syllabam per errorem^ et una cm prediictis Bonacursio, Benedicto et Stephano Notarii^^ coram predicto D. Archi- episcopo^ et presentibus venerando in Christo Patre fratre Luca Dei gratia Epi- scopo Farensi, fratre Matheo ordinis S. Benedicti Abbate Monasterij S. Stepbani Spdatensis Dioecesis^ et Dessa Archidiacono Spalatensi testibus. fideliter et dili- feater auscaltaul, et quia concordare inueni cum ipso principali, de OMndato et anctoritate ipstus D. Archiepiscopi in publicam formam redegi, signoqne meo con- saelo signaui et ad maias robur omnium predictorum supradictorum DD* Ardii- epiaeopfis et Episcopus suorum sigiUorum et abbas sigillo sui conuentus et Ar- efcidSaeoiiiis dictas sigtlli sui Capiluii iusserunt appensione commttniri Iioc.{»esens exenipliiQi, snb anno Dm. M.CCCXXXIII. Indictione prima^ die pemiltimo mensia Ibx. Pootificatas S"' Patris et DD. Joannis Papae XXIL anno XYII. ef tempore fipnidicti D. Archiepiscopi Spalaleaais,
Locus sigilloram pendeAtiam.
Digitized by LjOOQiC
6
(Signum Notarii: /• M. iV.) Ego Joannes Mazsardlos Notarind publi- cus Ciiriaeque archiepiscopalis Spalatensis Cancellarius, antescriptum exemplnnk aliena manu ex^""" auscultani et concordare inuentum in fidem subscripsi^ mei Tabellionatus signo apposito et ad majus robur Curie sigiUo muniui.
Bx libro MSC. : ^Donationes Principmii Ecclesiae Spalatensit'' in Archivio Episcopatns Spilatensis usenrato. p. 1. Habent qnoqne Lncius de Regno Dalm. et Croat. Historia. Prancofnrti. 1666. p. 61. Vind. 1758 p. 60. et Fariati: niyricnm Sacmm T. UL p. 51. sed siit erronee.
II.
Anno 892. die 28. Septembris. Biacii^ prope Salonam.
Mu6imir Croatorum dux haereditarius confirmat donationenai
Terpimiri ducis, factam Ecclesiae Salonitanae, communi
consilio cunctorum fidelium et Primatum populi.
In Nomine Patris et Fiiii et Spiritus sancti. Anno utique, sacram post- quam Christus camem ex virgine sumpsit, DCCCXCIl Indictione XI sub die 4. Kalendas Octobrium. Cum magne inter Salonitanum et Nonensem presu- libus^ uerterentur de quadam facta donatione, a Tirpuniro piissimo Duce in juris sancte matris ecclesie Domnii ifc Anastasii beatorum Martyrum, quandam manci- pando ecclesiam sancti Georgii^ que sita est in Petalio^ uidentur contentiones ; dicente Petro Spalatensium Archiepiscopo : hanc quam dicitis ecclesiam donatam a prefato duce, A priuilegii statuto roboratam, in nostre juris ecclesie sub testimo- niorum (Luc. et Farl. testimonium) notitia mancipatum habemus ; respondens Alde-* freda Nonensis ecclesie presul^ dicebat : non ita habetur, sed nosbre potius ecclesie dominio detinetur, quoniam non in ecclesia sanctorum Domnii & Anasthasii^ ut dicitis, possidenda, sed ipsius presuli fruenda ad tempus tradita est; his ita habeB-» tibus comperto, placuit milii Muncimir diuino munere iuvatus Croatorum Dux^ resi- dentePatemo soUs, diuino spiramine, communi consilio cum meis^cunctis fidelibus, et primatibus populi (Luc. et Farl Primat. Populis) omni opposita (Luc. et Fari. compo- sita) et pretermissa contentione^ dictam iam sancti Georgii ecclesiam in sancto-» rum martyrum Domnii et Anasthasii, cum omni suo introitu et exitu subiugare priTilegio, cum servis et ancillis^ campis et uineis, pratis et silvis^ cuncta mo- bilia et immobilia omnia, quam ecclesiam teste A auctore Deo, uolo, ut nullu9 deineeps de successoribus meis^* de potestate Spalatensium ecclesie subtrahere audeat, vel quomodolibet (Luc. etFarLin quolibet) diripere, sed juxta priscam (Farlati pristinam) consuetudinem, ut donatam a Patre meo recoUmus, et mox per presena priuilegium denuo mancipamus^ ut onmino subjaceat dicte ecclesie jure ; qni uera postmodum auaritie facibus accensus, atque in superbie comibus elevatus, statuta nostra parvi pendens^ niq^ factam ecclesiam a dominio sanetorum martynun
Digitized by LjOOQIC
Doamii atqae Anasthasii SQbtrahere uoluerit, ael qaolibet modulo donationem dictam Mcere temptaaerit (Lac. et FarL tentaverit) iram omnipotentis Dei Coeloram ar- hilri salyaloris mondi incarrat^ et sanctoram omniam maledictionis aincalo CCCXVIII Palnim insolabiliter denodetar^ descendantqae saper eam et domo saa, sibiqae eonaeiitientibas, decem qaas in Egypto habite sant plage, et lepra Naaman Syri ab fis nnnqaam reeedat, deglatiat eos terra sicat Datan et Abiron.) et in novissimo Maranatha litigantibas cam iis sanctoram constantia cam diabolo et ejas horribi- fibvs Angelis^ et Jada Iscariote in gehenne barathro manerentar, abi ignis non extingiiitar^ et vermes non moriontur. Actam est in Biaci, ante fores Ecclesie sancle Harthe fflartyris (Lac. et Farl. fflartyre) tempore & dimidiam, naper at fmnos (Farl. fomas). Hoc palam testibas consentientibas, atqae sabscribentibus, dem ne aboleatar imposteram annulo nostro jussimas in calce signari.
Signam mana mei) qui sam, ffluncimiro aactore hujus donationis cartule.
Signum mei Budimiro Jupano Palatino.
9 yy Zelliyero Jupano Cleonie.
„ 9 Petro Jupano.
^ ^ Prisna fflaccechario Jupano (Lucins et Farl. Prasna mave-
chario Jupano).
^ yy Praadra Japano Cavallario.
^ ^ Zelisto (Luc. et Farl. Zellisbo) Jupano Camerario.
9 ^ Zellidedo Jupano Pincemario.
^ yy Boledrago (Farl. Beledrago) Japano Camerario.
yy yy Budimlro (Farl. Budumiro) Jupano Comitisse.
9 ^ Cresamustlo Camerario secundo.
9 yy Stephani filii Budimiri Camerario tertio.
yy yy ZoIUdrago fflacccchario Comitisse.
yy yy Prubitecho filio Petri Jupani.
jy yy DHigasai filii Semicasui (Farl. Drugazai fiilio Semicarini).
yy yy Tugina Jupano ArmigerL
yy yy Zltallo Suporposito ffloaasteriis.
yy jy Lelcdrago Jupano Clisse.
yy yy PauaKo Linicona (Luc. et Farl. Pacialio Limiresia.)
Sequenti autem die, que est tertio Calendis Octobris^ veniens ego sepe fttns Dox in civitate Spalati ante sanctissimorum dictorum Altaria, dr priyilegii paginiilam manu propria inter cetera munuscula, que manus nostre invenire uo- lnmuil) super sacrosancti Domnii Altario obieci, et donatione predicta mancipata aancti Domnii abii.
Ego Firminus (Farl. Forminus) diaconus & capellanus dicti Dacis, preci- piente mihi Domino meo ffluncimiro glorioso Duce, coram dictis testibus audita scripsi, d: post tradita feliciter compleui*
Hota iranisumptorU in capite Prieikgii:
^ExempIum sumplum ex anthentico in membrana cum duobus sigillis pen^ telibiis^ apparentibas tamen signis aliorum duorum sigillomm, resistente in Ar- chiTio Archiepiscopali SpalatensL^ Cajas tenor sequitur etc.
Digitized by
8
Noia ^fusdem m fkargme:
^Hoc exen^um est sumptam siue transcriptum ex qiMidui BMmtanee tiquissimo, in quo sunt quam plura Privilegia Papalia et Regalia aBla^ttittts scnyta, aliaque iura ecclesie et Archiepiscopatus Spalatensis^ per me LocaBun PriiaiMffiimi Spalatensem auctoritate Imperiali Notarium et nunc Juralum uotarittn R"' in Christo Patris et DD. Dominici Dei et apostolice Sedis gratia Arduepiscopi Spa-* latensis, de mandato et auctoritate ipsius D. ArchiqMScopi, lectamfBe et insinuatrai fuit de uerbo ad uerbum in presentia ipsius D. Arch^^eopi per me Notarinm supradiclum et auscultatum diligenter per infrascriptos Notavia» in presentia ta- stium subscriptorum, cum ipso principali scripto^ et cum dictaa D. ArcbiepiseefW cognouit cum ipso principaU concordare, ut adhibeatur ia poflterum huic exemj^o plena fides^ suam auctoritatem interposuit et decretum^ cuius quidem series mon- tanei per omnia talis est.^
Sequuntur notae Bonacursi^ Benedicti^ Stephani et Lucani, uti in prece- denti privilegio Terpimiri Ducis.
Ex Kbro MSC : ^Donalioiies Eccloiiae Spalatenfb'* in ArchiTio ^ifcopataa Spalatoniif aafonrato p. 6. Ha- bent qnoqae Lncinf de Regno Dalni. 4b Croat. Francof. 1S66. p. 65. Vind. p. 64. 4b Farlati myr. Sacmro T. m. p. 62.
III.
Anno 914. bpakUl
Deoreta Croatorum et Serborum in concilio eorum Spaia-
tensi, praesidente Tamislavo, Rege Croatorum et Dai-
matiarum sancita, agente potissimum Legato romano cum
praesulibus latino-dalmaticis.
Tempore Joannis Papae Sanctissimi^ consulatum peragente in Provincia Chroatorum & Dalmatiarum finibus Tamislao Rege et Michaele in suis finibus praesidente Duce^ Reverendissimo igitur Joanne Romanae Ecclesie praesidente Ca- thedra, dictas Chroatorum Rex & Michael cum suis Proceribus^ simulque Episco- pis Dalmatiamm; item Joannes Archiepiscopus p. Spalato^ Forminus, Gregorius caeterique Episcopi, consulenter proposuerunt D. Venerabilem Papam, ut ad eos destinare dignaretur Episcopos suos et Monitorium Christianae Religionis dogma continentem. Quorum postulationibus saepefatus Pontifex assensum prebens, vene- rabilem Joannem Episcopum Anconitanae Ecclesiae, Leonem vero Pelestrinensem Episcopum cum suis Epistolis melliflne ructantibus eloquia destinayit; ut cum praefatas personas (praefatis personis) judicibus et Episcoporum Qa) synodaliter congregati (s) et perpera estirpare & Deo placita canonice sancire deberent.
Digitized by LjOOQIC
Qniqiie pervenientes dicti Episcopi^ Dalmatiariini peragrantes Ciyitates et Chroa-» tonim atqae Serborum proceribas conyenientes, congregatis in Spalato Episcopis 4: Jadicibns^ celeberrimnm Concilium peregere. Ubi divino jnvamine freti haec qnae seqnnntnr Capitnla observare censuere*
I. Qnoniam antiquitus B. Domnius ab Apostolo Petro praedicare Salo- lam missns est) constitnitque^ ut ipsa Ecclesia et civitas, ubi sancta ejus membra reqniescant) inter omnes Ecclesias Provinciae hujus Primatis habeat et Metropolis Bomen^, snper omnes Episcopos legitime sortiatur; ita duntaxat ut ad ejus jussio- Bem Episcopi^ qui per divinam gratiam cathedram ipsam retinuerit, et Synodus celebretur, A consecratio Episcoporum, quia dicente Domino: ubi fuerit corpus^ iDic congregabuntur et aquilae.
n. Ut in cunctis Ecclesiis, in quibus supra recolitur Episcopus habitasse, nnnc antem Gero^ ordine et populis sufficiens adest infra Dioeceseos limites, ^iscopus habeatur; quia juxta decretum Patrum non licet in modicis civitatibus, vel yillis Episcopos statuere, ne nomen Episcopi vilescat^ et ut Episcopus va- cans vacantem Dioecesim cum Consilio Metropolitani, et caeterorum Episcoporum ^ coe. accipiat.
m. Quoniam minime terminis a Patribus statutis transferri debent^ unus- qidsqiie Episcopus descriptos sibi terminos possideat) et alienam dioecesim nulla- tenns invadat;jure proprio servato in regnandis., consecrandis Ecclesiis, vel Sa- cerdotibns promovendis, atque a suo Episcopo Chrisma accipiendum.
IV. Ut possessiones Ecclesiarum^ quae pro peccatis conditorum oblatae sont ad honorem sanctomm^, saecularibus minime mancipentur ; quia res Deo semel dedicata hnmano dominio subdi non debet
y. Ut si qua Ecclesia vel possessio per privilegium a fidelibus sub anathemate in principali Ecclesia S. Petri apostoli subditae sunt^ minime snbstan- tur (subtrahantnr) quatenus et offerentibus et res ipsa tuentibus Christi Clavigeri Petri tueantur sufiragiis.
VI. Ut si divino judicio in tumultu plebis Princeps provinciae occidatur, qoia qnod a multis committitur inultum manet^ vel pro ipso reatu qui(s) cogno- scunt, obnoxii debent esse pro ipsa anima eleemosynas facere^ et si quam Eccle- siam dedicavit, vel libertos fecit, defendere^ uxorem aut filios fovere benigne.
VII. Ut si quis malignus diaboli spiritu affato (afflatus) singulari con- silio, sicnt Judas, Dominum suum occiderit) lapide e coUo suspenso, ferro corpore praecinctns^ exul poeniteat
Vm. De Episcopis Ragusitano & Catharitano, quomm manifeste una sedes dignoscitur, ipsam Dioecesim aequa lance inter se cQvidant^ ita ut si unus diciae Ecclesiae Pastor obierit^ donec ordinetur Episcopus, residens Episcopns ipstus Ecclesiae Ecclesiasticam curam gerat.
IX. De Licinio Episcopo, ut in Ecclesia^ in qua ordinatus est^ contentus pennaneat ; et nnllus deinceps in ea Episcoporum., vel Presbyterorum Missam celebret, donec proprius Episcopus eam con^ecret canonice. Si quis postmodum
CPw». L Privil. et Liben.) ^.^.^.^^^2 ^QQg^^
10
praesamptor in ea contra premissa fecerit^ a noslro coUegio excludatur. Quod ^i dictus Licinius nec legaliter in sua Ecclesia perstiterit haeres; sed eyen- tatus, ut extraneus accedens^ et in sua mailet prima adhaerere Ecclesia, ut Pre- sbyter permaneat*
X. Ut nuUus Episcopus nostrae provinciae audeat in quolibet gradu Sla- vinicam iinguam promovere ; tamen in clericatu & monachatu Deo deseryire. Nec in sua Ecclesia sinat eum missas facere, praeter si necessitatem Sacerdotuoi haberet^ per supplicationem a Romano Ponti&ce licentiam ei sacerdotalis mini- sterii tribuat
XI. Ut Episcopus Chroatorum (Nonensis), sicut nos omnes, nostrae Eccle- siae Metropolitanae subesse se sciat.
XII. Quod si Rex & Proceres Chroatorum omnes dioeceseos Episco- porum infra limites nostrae Metropolitanae suo cupiunt vindicare Pontifici^ (h. e. Episcopo Nonensi)<) nuUus ex nostris per omniam provinciam eorum neque regenerationes faciat^ neque Ecclesias vel Presbyteros consecret, tum in suis
•sedibus commoranlibus pro mie opus (sic). Quisquis ad nos accesserit, conse— crari^ regenerari^ Chrisma sibi dari poposcerit^ absque scrupulo omni per totam provinciam ipsa tribuant. De caetero autem curo suo Pontifice Deo reddant ra— tionem de his omnibus, quae in eis Christianae Religionis dogma defiierit, nostra coram Deo conscienUa est absoluta.
Xni. Ut in Ecclesia, ubi Presbyter occisus est, ante saUsfacUonem ipsius vel plebis^ ut congruum ipsi Episcopo videtur^ nullus missam faciat; et ut a Presbyteris res Ecclesiae non destruantur; neque semel suscepta Ecclesia sine causa relinquatur. Quod si aUter fecerit^ donec perdita restituat^ et Ecclesia propria accipiat^ excommunicetur.
XIV. Ut uxores proprie deinceps non dimittantur, nisi propter fomica- tionem ; quod si quis dimiserit^ sic permaneat ; et ut haeredes suos^ servos suos litterate studiis (latinis) tradant. Quicuroque ChrisUanitatero perfectam habere cupiunt^ ut iUi eos instanter corripiant^ et ipsi eos Ubenter exaudiant, non ut peregrinos, sed ut proprios.
XV. Quod si sacerdos incontinenter propter ipsam coniinentiam primaoG^ quam sortitus est^ separatus a consortio celia^ teneat uxorem. si vero aUam du— xerit, excommunicetur.
Haec ita habita deUberatione^ quae supra scripta continentur, cuncta per ordinem sancta Synodus Romano Pontifici confirmanda per dictos suos Legatos Episcopos^ et Pelrum Presbyterum Spalatensem insertis litteris nuntiare decrevit: quatenus divinitus antiquae ReUgionis dogroa in EccIesUs Dalmatiaruro arbitrio suroroi Pontificis universa praelibata sortirentur. Sed curo terroinare cuncta legi--
tiroe antiquo roore praestolaremur fuit fratris nostri Episcopi Nonensis
(una et Croatoruro slavici ritus) qui sibi vindicare cupiens priroaturo Dalma^ tiarum Episcoporuroi) hoc^ quod non expediebat^ contra dictaro Synoduro in auri— bus apostoUcis injustum injecit certamen. Quam ob rem diversa^ et nuntiis recitantibus de his praesentibus, et litteris patentU>us non aequaUa^ ambiguitas Ro—
Digitized by LjOOQIC
ll
naiiae Ecclesiae facta, non definita ad nos et finienda adhnc, Epistola a Reveren- dissimo Papa Joanne per Legatom nostrnm remissa est, cujus vero Epistolae tenor hic est. etc*
Fcrlati niyricinn Sacrom T. m. p. 92. et 96.
IV.
Circa annum 925 — 959.
Comitatus et termini Regni Croatiae, saeciiio X.
Divisa autem est eorum (Chrovatorum) regio in zupanias undecim, quarum nemina: Chlebiana (GDevno seu Hlivno), Tzentzena (Cetina), Emota (Imola)^ FJeba (Pleva in Bosnia), Pesenta (Vezenta in Bosnia)^ Parathalassia (maritima, Primoije)^ Brebera (Bribir)^ Nona, Tnena (Tininium^ Knin)^ Sidraga*» (in Dioe- cesi Scardonensi)^) Nina. Ipsorumque Banus tenet Cribasam (Corbavia^ Kerbava)^ Lttzam (Lica) et Gutzekam (Ga£ka seu Gadska), et quidem praedicta Chrovalia cum reliquis Sclavinis ita sita est. Dioclea porro propinqua est Dyrrachii oppidis Etisso, Helcynio et Antivari, extendilurque Decatera (Cattaro) usque ; m o n t a n a autem Serviae finitima sunt. A Decateris vero incipit Terbuniae principatus, por- rigitqne se Rausium (Ragusium) usque, at versus m o n t a n a Serviae adiacet. A Rausio Zachiumorum principatus initium habeL, et protenditur ad Orontium flumen nsque; oraque maritima Paganis, montana^ quae ad septemtrionem, Chrovatis^ quae in fronte, Serviae contermina est. Ab Orontlo flumine Pagania (non baptisata Croatia) incipit et porrigitur usque ad Zentinam flumen^ et zupanias tres habet^ Raslolzam (?), Mocrum (Makarska) ac Daien (Delminium, Duvno), et quidem duae zupaniae, Rastotza ac Mocrum, ad mare sitae sunt et sagenas habent^ Daleni vero zupania procul mari sita est, et eius incolae ex agricultura vivunt. Habent qaoque Pagani in propinquo insulas quatuor. Meletam^ Curcuram (Corcyra, Cor- zula), Bartzum (Bracchia, Brazzo, Bra6) et Pharum (Lesina, Hvar) omnes pul- cherrimas fertilissimasque ; oppida item deserta et paludes multas in quibus ha- bilant et iumenta alunt, unde victum parant. A Zentina autem fluvio Chrovatia (baptisata) incipit, extenditurque versus mare ad Istriae usque confinia, sive Albu- mmi (Albona) url)em; versus montana aliquatenus etiam supra Istriae thema ex- cnrrit, ac versus Tzentzena et Chlebena (£upanias) Serviae regionem atlingit.
Ifcritor CoiMtaBtiniu PorphyrogeDHns. De adniiDifltrtndo Imperio. Cap. 30.
Digitize(2tG00gle
18
V.
Anno 927—928. Spalati.
Decreta Synodi Spalatensis, praesidente Rege Groatoruni
Tamislao sancita, in quibus inter caetera antiqua Statuta
et consuetudines Regni Groatiae confirmantur.
• • . • mide freqaenter eadem poscentibus nobis definitionem recipere^ hac de causa terminando iiganctam sibi operis Bnlgariam petentes Romano— nun Legati Madalbertus venerabilis Episcopus & Joannes Dox illastris Dux Cu— mas (Ducis Crumi?} qnae seqnuntur Epistolae, ad nos post biennium devene- runt Pervenientes igitur praefati Legati ad confinia nostra, et sicut illis opus in— junctum Apostolica jussione fuit^ Bulgariam perrexerunt; quique peracto negotio pacis inter Bulgaros et Croatos repetito, iler ad nos Venerabilis Madalbertus Episcopus in Ecclesia Spalatensi adveniens, synodaliter nos Episcopos Joannem^ Forminum, Gregorium cum Croatorum principe et ejus proceribus congregavit; cum quibus residens, cunctas provinciae antiquae consvetudines, justo moderamine perseverans, firmayit, omnia secundum veterum statuta in omnibus Ecclesiis Epi— scoporum privilegia redintegrari. Ita dumtaxat:
Ut Ecclesia Sancti Domnii, sicut ab initio primatum obtineat, et intra limites dioecesis suae cuncta canonice peragat. Similiter nnaquaeque Ecclesia^ vel civitas^ quae Pontificali munere constipata consistit, simul sedem cum praefi- nitis terminis Dioecesi suae a Patribus institutis regulariter abutatur; tam Jadertina Ecclesia quam ceterae EccIesiaeDalmatiarum: Arbensis, Veclensis, Absarensis, quae sunt in occidentali parte positae^ Ecclesiae vero aliae, quae in oriente babentur, id est Stagnensis^ Ragusiana et Catharitana eamdem plenitudinem (cum) sedibus & ter— minis suis in omnibus catbolicae fidei dogma adsequuntur. Nonensis vero Ecdesia non Episcopum antiquitus^ sed Archipresbiterum sub dilione Episcopi habuisse cognoscitur. Constat legitime ut ipse Episcopus in qualibet Ecclesia ex his Ecclesiis^ quas primis temporibus habuisse Episcopos omnibus patet; cum sint utrinque onmes populatae, et Deo adjuvante Sacerdotum et plebium copiam haben— tes, proponatur sive in Scardonitana Ecclesia, vel Sisciana^ aut certe in Delmi— nensi Ecclesia. Quod si immensum pontificii subire delectat, et unam sibi dioe— cesium sufficere non vult, harum trium magnitudinem Dioecesei ponderis ad interitum suum et eorum suscipiat; dum neque plebs perfecte ab eo pontificali munere percipere valeat gratiam juxta Sanctorum Patrum statuta, neque ipse ad-> implere suum in eis ofificium valeat, cum sit propter multa terrarum spatia difficile peragrari. His ita secundum apostolicam jussionem Madalbertus venerabilis Epi— scopus perscrutatus omnia d; comperta veraciter^ feliciter sancivit; ita ut nullus unquam hujus ordinationis violator existat^ cum cuncta qnae praelibata per dictum
Digitized by LjOOQIC
18
apacriMriniD Romano Pontifici (aerint praesentata et ab eo diyina auctoritate d: Saiicti Petri per raas litteraa, ± palii misaione confirmata.
Mali niyricinD SaonDB T. DL p. lOS. Bz Ubro MSC.: Hiftoiit SaloniUuift major, in Archivio Cftpitali Spala- iOo tenipore asMnrato.
VI.
Asmo 928.
Leo VL Pontifex Romanus, Jadrensem, Nonensem, Scar- donensem, Absarensem^ Arbensem, Spalatensem et Ragu- atnum Episcopatum in Croatorum terra fuisse attestatur.
Leo Episcopus Servus Servonun Dei Formino sanctae Jadaratensis Ec- deslae Episcopo, & Gregorio sanctae Nonensis Ecclesiae Episcopo^ omnibusque Ipiscopis per Dalmatiam commorantibus dilectis filiis & fidelibus nostris.
Quia gratuita Dei omnipotentis misericordia vos inEpiscopali Infula con- stitmt, dignum est ut vestro Metropolitano sanctae Spalatensis Ecclesiae Archie- piscopo summam reverentiam exbibere delectimini^ quatenus per ordinem et nor- «am justitiae gradientes securi et intrepidi, valeatis ad divinam contemplationem pervenire. Nam quid deterius esse cernitur^ quam Episcopus proprio Metropoli- lano inobediens esse, cum scriptum sit in Africano concilio: ^Nihil Episcopum paeter conscientiam proprii Metropolitani aliquid agere debere.^ Et si ita est, cam scimus quia ita est, ut nuUus Episcopus debeat proprium suum Metropolitam ignonure; cur vos Dalmatiarum Episcopi contemptores et quasi per latrocinium afienas Parocbias diripientes, usurpatis vobis profanum nomen^ quod ab antiquis Patribus vobis ereptum esse cemitur. Unde monemus vos ut omnes Episcopi in propriis limitibus sint contenti. Torminum namque monemus, ita suam parocbiam retinere^ quemadmodum in antiquis temporibus mansit, similiter Absarensis Ec- deriae Episcopum ic Arbitanum atque Ragusitanum, Spalatensem etiam Arcbie- pbcopnm in Croatorum terra volumus ut propriam suam Parochiam retineat) qnemadmodum antiquitus Salonitana Ecclesia retinebat. Quia non potest Parochia (terminari aut definiri) infra muros civitatis, sed per longinqua spatia terrarum ia plebibus et viUis et curis et Ecclesiis et in populo antiquitus determinato. Gregorium vero, qui probitate temporis in Croatarum terra Episcopus effectus est» praecipimus in sola Scardonitana Ecclesia tantummodo ministrare, alienas Parocbias ei praecipimus nuUo modo amplius usurpare; quia si fecerit, sine du- bio a nostro Pontificatu excommunicatus manebit. FalHum vero^ et usum paUii Joaniii sanctae Spalatensis Ecclesiae Arcbiepiscopo, sicut antiqua consvetudo
Digitized by LjOOQIC
14
fiiit, concMsiiMs/Coi ^oluiBlis ift fotti Uehte ^tediatis^ entaiqa^ ut Vestrnm Pa-^ trem ametis, qnia nnnc Dei grMia snbditos illiuterat) enm snis praepositis enram obedientiae exliibere delectantur. Amen,
Parlaii niyricnm Sacniin. T. m. p. 106.
Anno 1069. Nonae.
Cresimirus, Croatiae etDalmatiae Rex haereditarius, Regn Congregationem in urbe sua Nona celebrat, et mare adria- ticum dalmaticum nominatum fuisse testatur.
f Quoniam diuinitatis eximia celsitudo summos ac minimos non modo pro meritis^ uerum etiam dispensatione profunda terrenos largitur honores. A modo inuesligabili eleuat sublimandos, et sublimium superbomm coUa pessundat ut ineffabilis iudicis ineffabile quoque iadicium perseueret^ et omnipotentis discre- tio ex inexausto procedens fonte terrena dispenset imperia. Ideo ego cresimirus diuina gratia largienle chroatie atque dalmatie iura gubemans^ atqne aui mei beate memorie cresimiri regis, patrisque mei regis stephani, in elisio campo feli- citer quiescentis habenas regni retinens. Anno dominice incarnacionis Jhesu chri- sti domini nostri M. Ix® VIII*^ Indictione VII. Epacta nero V. concurrente III. In nostro nonensi cenaculo residens, una cum nostris iupanis, comitibus atque ba- nis, capellanis etiam nostre regalis aule, cogitare cepimus qualiter omnipotens deus hereditarii regni nostri concessa gubernacula conseruarel., et animabus meoram predecessomm requiem eternam donaret. Inueni nichil in operibus mei memorie dignius nichilque deo acceptabilius^ quam ex nostra terrestri aula su- pernomm ciuium atque sanctomm sacrata habitacula possessionibus, muneribusque ditare condignis. Igitur, quia deus omnipotens terra marique nostmm prolongavit regnum, decreuimus et perprompto animo stabiliuimus monasterium sanctissimi 6. martiris, cuius nenerabile corpus infra ejnsdem ciuitatis menia requiescit^ prediis atque possessionibns honorare, simul quia in gestis antecessomm nostro- rnm regnum (regum) silicet excellentissimomm, in campis et territoriis plurtmis predictum monasterium inuenimns priuilegiatum. Nos ergo a predecessoribus no- stris in nullo deuiantes^ pro remedio anime mee, meommque omninm defunctoram offerimns hoc et stabili tenore donamns Tibi beatissfmo G. (Grisogono) martiri glorioso et per te domino petro tne sancte aule digno abbati, nostram propriam insulam, in nostro dalmatico mari sitam^ qne nocatnr manni, cui ex orientali parte adiacet insnla, qne in nulgari sclauonico ^nera^ nnncupatur, nt eam habeat et possideat in eleranm, absqne cuinsque mortalinm inquietudine, predictnm sanc- tissimi martiris monasterinm; nam sic bona nostra decrevit nolnntas, annuentibu&
Digitized by LjOOQIC
15
el sappIicaDtibiis oniuems nostri regBt prinofpibi0. Ut aiUem hec nostra do- aatio in etemnm fundetar et stabilitate perpetna perseoeret, eam nostra no- strorumqae episcoporum attestatione, simulque cum testacione astringimus el ioaiolabiliter premaoimus; statuentes^ ut quipunque mortalium immemor diuini examinis et eruer nostre regie dignitatis uoluerit unquam ausu temerario de predicta insula a nobis regaliter concessa monasterium sanclissimi 6. inquielare. simolque nostra iora confundere^ incurrat iram super iram fuluri iudicii et sit reos in conspectu extremi examinis cum herode^ iuda et simone mago^ porcio- nem in etemum habitums, et antichristi consortium possessurus ab omnipo- tenle deo<, suisque apostolis et a cunctorum sanctorum cetu et beatissimo G. (6ris) maledictionem accipiat sempitemam et nostre regali curie quibuscunque succes- soribas meis regibus^ Jupanis^ comitibus, siue banis^ componat libras auri C. el in noslro regno perpetuo sit infamis. j; Ego cresimir rex cru. (sic) atque dal. Ego stephanus Jadre episcopus scripsi* et hec sunt nomina testium qui in hoc facto interfiierant . . admiro nonensis iupanus^ testis. Bolesclaus curialis comes^ testis. Viachigo iupanus de luca^ testis. *{- Yolessa dad^ testis. Budec postelnic^ berbe- reosis iapanus, testis. Johannes regis capellanus testis. Petrus regalis curie iudex^ testis. Studec regalis pincerna^ testis. Dominus leo imperialis protospatarius ac todos daimacie catipanus^ testis. Saluisclauus nonensis iudex^ tesUs. adamus monacas sancti bartholomei abbas^ testis. Petrus iupanus de sidraga, testis. Dra- gomir iupanus de celina, testis. Andreas belgradensis prior, testis. f Ego ana- stasius hnius cirographi dictator cruatensis (sic) episcopus et aule regie cancel- larias iassu et uoluntale predicti domini mei regis scripsi et confirmaui feliciter io civitate nonas. Amen.
(Signum Notarii |f.) Anno domini M. CC. XL. VIII. die quinto inlrante nonembris^ Indictione sexta. Ego petrus papiensis publicus notarius aule imperialis antenticam huius exemplum uidi et legi^ nichil addens uel minuens quod senten- tiam rontet, scripsi et sigillo consueto roboraui.
Origmsle membr. in Arcluvio gnbemii Dalmatid, Jaderae. CasBetta XVm.N. 430. Habet quoque Lncius. Lib. n. c. 8. sed sat erronee.
Tin.
Anno 1071. 8. Julii. Belgradi.
Cresimirus, Dalmatinorum et Croatorum Rex, una cum suis priocipibus, parochias Ecclesiae Arbensis ordinat et inter caetera mentionem iupae seu comitatus Lichae et BuiSani
facit.
Anno ab Incamatione domini nostri Jesu Christi Millesimo septuagesimo frano^, Indictione Vllli, die octauo mensis Julij, tempore domini Alexandri pap^
Digitized by LjOOQIC
16
vrbis Rome. Ego Crasimir Rex Dalmatinonim et Croalorum^ insnmiil meis cimi principibus, jasUtiam Arbensis Ecclesie retinentes (sic) et eam in protectionem nostram suscipientes^ yolnmus et perpetuo Jure assencientes firmamus^ ut dict» Ecclesia habeat suas parochias^ scilicet Juppam^ que fuit sub alpibus, a castra latine murula uocitato^ sclauonice stenizza^ usque ad flumen copriue^ et eccle- siam sancti Geor^ in Ruina (Luc. et Farl. Vazuna) Clissam suis cum pertinencijs, tamen (Luc. et Farl. tantum) retinentes de jure suo paruas (Luc. et Farl. paucas) villas Pagi^ Pe^ani, Murouulani^ Ylasi^i^ quas et si pro malo habet nouo dedimus episcopo nonensi^ Juppam Liche, Juppam Bu^^ani (Buiani) et Borachi (Luc. et FarL Bocadri). Et hoc statutum uolumus in perpetuum inviolabile manere, sicut sem-^ per a maioribus natu didicimus^ dicte iam ecclesie inuioIabUe prestitisse. Qui- cumque autem nostris de successoribus hoc priuilegium contemtare (pertmr- bare) et ei vim referre aliquo molimine attemptauerit, nostro iudicio pellatur e Regno. De inferioribus sancimus componere centum libras auri^ Regali curie medietatem, et silicet (Luc. et Farl. sanctae) predicte arbensi ecclesie etiam (Luc. et Farl. aliam) medietatem, ad roborem et vigorem, nostreque cartule donationis assentionisque Justitie mitram^, nominis nostri impressis litteris^ prelibate dona^ mus ecclesie, et nostri sigilli impressione firmando roboramus. Indictione \11IJ. Datum est hoc priuilegium arbensi Ecclesie in castro Belgrado per manum Joannis diaconi et domini Regis notarij, coram comuni curia.
Copia antiqua in mea collectione MSC. FariaU: IHyricain Sacniin T. V. p. 229.
Anno 1076. Mense Octobru Salonae.
Demetrius Svinimir, unanimi totius Cleri populique con- sensu Rex Croatorum Dalmatinorumque electus, in Sa- lonitana Basilica S. Petri coronatur, Pontifici romano regnum suum deyoyet, Sedique Apostolicae Monasteriuro
Vranae donat.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, anno Dominicae incamationis millesimo septuagesimo sexto^ Indictione decima quarta, mense Octobris. Ego Demetrius^ qui et Svinimir nuncupor, Dei gratia Croatiae Dalmatiaeque Dux, a te Domino Gebizo, ex apostolicae sedis legatione^ Domini nostri Papae Gregorii potestatem obtinente^ in Salonitana BasUica Sancti Petri, synodali et concordi totius Cleri et populi electione, de Croatorum Dalmatinorumque regni regimine^ per vexillum, ensem^sceptrum et coronam inuestitus, atque constitutus rex^ tibi de- uoveo^ spondeo^ et poUiceor, me incommutabiliter complecturum omnia, quae mihi tua reuerenda iniungit Sanctitas, videlicet, in omnibus, et per onmia Apo-^
Digitized by LjOOQIC
shdicae Sedi fidem obseraem^ et qmdqmd hic in Regno tam Apostolica Sedes^ fpmm sni legati sanxerant, aat sanxerint, irrenocabiliter cnstodiam, iustitiam ex- eolani^ Ecclesias defendam, primitiae, decimae, omniomque ad Ecclesiam perti* lenthim procnrator existam, Titae Episcopomm, presbiterorum, diaconorum, sub- diaconoramque^ yt caste et regaliter uiuant^ prouideam; pauperes, viduas, atque pupinos protegam, parentelae illicitam copulam destruens, legitimam dotem anulO) 8ac^otisq[ue benedictione constituam, ifc constitutam corrumpi non permittam; bonmmm venditionem contradicam^ atque in omnibus, quae ad rectitudinis statum eongmiint^ Deo auctore^ me aequum exhibeam, Ducentorum quoqe Bizantinorum tribntiuii, meorum omnium consultu Primatum^ Sancto Petro^ per singulos Annos ia resonreetione Domini^ de mibi concesso regno persoluendos statuo. Et vt post ne regnatnri hoc idem perpetuo seruent, censeo, corroboro^ atque sancio. Dono iMper<) concedo^ atque confirmo apostolicae Sedi, Sancti Gregorii Monasterium^ CB Vrana est vocabulum^ cum omni suo tbesanro^ scilicet cum capsa argentea^ rAqnias sacri corporis eiusdem beati Gregorii continente^ cum duabus crucibus,
calice et patena^ cum dnabus coronis aureis^ gemmis omatis^ cum euange-> textu de argento^ cnmque omnibus suis mobilibus et immobilibus bonis^ et Sancti Petri Legatis sit semper ad hospitium^ et omnino in potestate eomm. Hoc tamen interposito tenore, yt nuUi alii potestati detur^ sed omni tempore Saacti Petri sit proprium, et a me^ meisque successoribus defensum^ atque ab OBDii homine liberum et secumm. Cuiuscunque autem audada, temerario ausu^ praefotnm monasterium ex assignato thesauro priuauerit, terribilem illam Judicis Tocem, quam diabolus cum suis Angelis auditums est^ audiat. Praeterea cum Deo semire regnare sit, vice beati Petri et domini nostai Papae Gregorii, atque post se secntomm in Apostolica Sede^ me tuis manibus committo et commendo^ banc fidelitatem sacramento stabilio. Ego, inquam, Demetrius qui et Suinimir, Dei gratia et ApostoUcae Sedis dono, Rex^ ab hac hora, in antea Sancto Petro et Domino meo Papae Gregorio^ suisque successoribus canonice intrantibus^ ero fidelis; et yt ipse, siue post eum fiituri Pontifices^ siue Legati eomm^ vitam aut perdant, aut capiantur^ neque in consilio^ neque in facto ero, et consi-
qnod mibi crediderint, ad illomm damnum scienter nulli intimabo. Regnum aolem. qnod mihi per manum tuam^ Domine Gebizo^ traditur^ fideliter retinebo, et illad^ suumque ius apostolicae Sedi^ aliquo ingenio^ aliquando non subtraham. D<atinnm meum Papam Gregorium et suos successores atque Legatos, si in meam potestatem yenerint^ honorifice suscipiam, et honeste tractabo, et remittam^ et yndecnmque me inuitauerint, prout potero, eis simpliciter seraiem.
Ei Ar^rfio Lateranenii, et ez actis Concilii Dalmatici. — Baronius. Annalee Bccletiastici. T. XI. p. 484
(fm L Frii^I. et LOwt.) Digitize^y GoOglc
18^
Anno 1076.
Primatus totius Dalmatiae et Croatiae regnante Demetric^ Svinimiro Archiepiscopo Spalatensi competit,
In nomine Patris et Filii et Spirttus sancti mmB Trinitatis et ttiMe Uni-* tatis individuae. Notum sU ennibus tam {meaentibus, qoam fiituris^ qupd Prae^ stantius Belgradensis Eplscopus^ gratia dtyinae et humanae caritatis^ Ecclesian SS. Cosmae et Daminni, quae sila est in acuto yertice cuiusdam monticuli, noii longe a supradicta urbe dbtantis, monasterio S. Joannis Euangelistae perpetoar- liter habere concessiL Ne autem aliquis succedentittm, violentia principum^ Regis videlicet) Episcopi aut Prioris ejusd^m dmlatis^ temeraria mente^ feroci tyrannide haec statuta viokure audeat et sua audacitate corrumpat; h^jus concessiontss sandio ante personas virorum honestissimorum^ et sanctae religionis cultum Jugiter exe— quentium, absque ulla contradictione laudabiliter corroborata est. in praesentia 8. Dominorum Laurentii totius Dalmatiae et Chroattae reuerendissimi Ardkiepiscopi^ et Domni Gebizonis SS. Bonifacii et Alexii religiosissimi Abbatis^ una cum Ful-- coino Fori Simphronii Yenerab. Episcopo^ Ap. Sedis Apocrisariorum^ in yinea justitiae Dei totis yiribus misericorditer labonmtium^ astantibus etiam Belgra-> densis Ecdesiae Archipresbytero Drago^ et omnibus Clericis utriusque cim-- tatis et Domno Justo Priore^ Gregorio Judice^ Drago^ Praestantio^ Michaele^ Drusia et fere totius supradictae civitatis clero fayente ac populo. Anno milUe^ simo ab Incamatione D. N. Jesu Christi videlicet septuagesimo sextos Indictioiie vero quiotadecima^ temporc ejusdem Gregorii septimi Papae et Demetrii Dal— matiae et Croatiae Regis et Doumi Petri ejusdem monasterii Abbatis religiosl. Quicumque autem corrumperit quod horum omnium lande confirmatoun est^ Dei et eorum maledictionem perpetuo incurraL Amen.
Farlati niyricum Sacram. T. IT. p. 5.
Anno 1076. Belgradi.
Svinimirus Rex Croatorum nominatur Rex Slavorum.
Notum sit omnibus fidelibus tam posteris quam praesentibus, quia nos Beigradenses divites et inopes^ nullo cogente, nullo monente, immo spontanea
Digitized by LjOOQIC
19
gtiitUi ^crfvlM uriMltoiiift, ftnMaoB §m «ingiiMi moB dMiBiM m^ divanin monMtefio S. Joaniis ApostoH et Evaiifettitae, die videOcet detotfoBis wjfogi^m eccleaNie, ^am Tiri religiosiniMi Doihh isoiUoet Latiren- fini S^palatemis Arcliiepiscofna) nna cnm A|K>crijMrii8 Rosanae Sedic ^[riicopo FUeoine at Clebiione AMMite BS. Bonifkicii et Alexii, nec non et Praeslantio qifdein nrhiB episcopo dedicaverant; eiedem etiam donnm sq[iradictnm eolian- dnliiniB, ae firmiter corroborantilim^ et anctoritate Apostolica intordioentibns^ ne «Bqnim ab aHqno piaMomatnr violari. Qnod si forte aMqms temerario eoMta abMgayerit^ iram snpemae Majestatis incnrrat, omninmqne Sanctomm maledictio^ m posaideai, et baec donatio acta^ sandtaqae fiiit anno ab Incomatione B. N. l & millesime wptnagesimo Mxto. Indictione Toro decima qniata; et lioc Apostobinte Gregorio septimo Papa, apnd GniecM Micbaele imperante^ apnd SdaTos Syinimiro regnante^ Petro in eodem monasterio Abbatiante^ Dominico lusto Belgradi Priorante.
MrfL iiyfkm Sacnn T. JV. p. 5.
Anno 1076. die 9. OctohrU. *
Syinimir, Groatorum et Dalmatinorum Rex, in fidelium soorum maxima congregatione, assentientibus Praelatis etBaronibus Regni, Ecclesiae Spalatensi Privilegium Tir- pimiri et Mudimiri confirmat.
In nomine sancte et individne Trinitalis. Ego qnidem Svinimir Chroato* nuD atque Dalmatinomm Rex^ residente me in Regno meo^ anno Dominice In- wnationis MLXXVI Ind. vero XIV die IX mensis Octobris^ ac divina gratia confortante suffiragantibns meritis beatisslmomm martymm Domnii ifc Anastasii^ <A qvoram reverentiam et devotnm amorem ven. presnlis mibi spiritnalis patris i Uurentii ecclesie spalatensis, in qna eomm corpom reqaiescnnt, per presen- tM paginam do^ et confirmo ^dem D. Arcliiepiscopo ifc snis snccessoribns^ ac ipri ecclesie sne in perpetunm ecclesiam sancti Georgii de Pntalo cnm toto ter*^ rilorio sno a mpibns mentis signatis ex ntraqne parte nsque ad mare^ juxta do^ iitionem et confirmationem Regnm predecessomm meomm, videlicet Tirpimir et Modmir^ ut in ipsornm conscriptis tabulis vidimus contineri, cnm servis et an<^ ctllis in eodem territorio positis atque commorantibus, presentibus et futuris^ Mu
ii eodem territorio in postemm residere volentibus^ ita tamen quod Do-^
■iiis Archiepiscopns ^ ejusqne snccessores temporaliter dr spiritnaliter meram
^omiBium in ipsa manentibus Villa^ et eoram bmis mobilibns^ et im«^
■oMibns prenominata spalatensis ecdesia pcfTpetno possideat pacifiQe
Digitized by LjOOQIC
'30
4b fdete. N^ igitqr lieeal hanc paginam mottn doiialioms tfr coBimalioafar infrbigere vel tittbare. Si qule yefo attemptare presampaeriti) toimim et «mm Deum iratum habeat et maledictionem CCGXVlD aatoctorom patram inctimiti) et aliorum sanctorom^ ac cnm Jada proditore in infemo damnetanr etemo snpplicio» Acta sunt hec in presentia hbmm servorukn Dei, videlicet Stephani Epiecopi Ja—
dertine Episcopi chroatensKk Gregorii Episcopi Arbensia. Theodoaii
Episcopi Belgradensis. Basilii Episcopi Absarensis. Formini Episcopi Nonenas. Joannis Episcopi Tragoriensis et Dabri Abbatis S. StephanL Nec non C<»nitttm et Baronnm : Dominici Tepzii Curialis Comitis. Kime . v . • . Comitis. Dobrici Comitis Cleunensis. Pribino Cetinensis Comitis. Lnbimni Comitis» Et aUoram nostrorum Comitum et Baronum^ ubi fuit fidelium «maxima Congregatio. Pro qcd— bus omnibus, et singulis perpetuum robnr habentibus^ atque tenentibus, presmtis priyilegii paginam nostri sigUli charactere feci muniri.
(Nota in fronte hivilegii.) Exemptum sumpium ex originali in Membrana cum^ Sigillo magm> pendente^ cum cordula rubri et crocei colorie exietenie in Arckieio Arcki^ epiicopaU SpalatenH.
Ez bbro MSC. : «Donationef PrincipQm'' p. 10. in Archirio Bpiscopatofl Sptktenais t, Pariati niyricnfli S«- cmm T. m. p. 147.
Amno 1086 aut 1087. Apud caetrum Sibenicum.
Post mortem Svinimiri Regis Stephanus Croatorum et Dalmatinorum Rex haereditarius, omnibus nobilibus col-
laudantibus solium capit.
f In christi nomine. Stephanus ego nutu dei chroacie (et dalmacie rex} buius paginis serienr uel dictaminis causam cunctis nostri regni conprouincialibus ad futuram (diuini numini)s graciam notare his studui scriptis . . . Cvm igitur omni- potentis dei pietas me sua clemencia p(atrum), auum, proauumque solio (in) regio^ omnibus chroacie et dahnacie nobilibus collaudantibus^ exaltauerit honore^ undique u(niuersa) nobilitas seu exigni populi manus^ ac ceteri ecclesiarum ce—
nobiorumque (rectores, uel retroactis pro) causis (uel) confirmacio qu^
uel gracia comunis nostri regni utilitatis^ ad nostram ut moris est . • . . . imperan-* tibus^ confluere ceperunt. Itaque mater et pro(curatrix) sanctimonialium spalatini cenobii, sancti uidelicet benedicti martiris^ inter hos nostri presencia^ una camr quibusdam suis sororibus^ quoddam scriptnm a nuper rege defuncto suinimiro concessum sibi hoc ad opus sui cenobii de quoddam territorio regali^ qui in loco ^ui dicitur lasani habetnr, secum deferens^ in die natiuitatis sancte dei genitricia
Digitized by LjOOQIC
ai
ct aii||iiii8 marie se mediiiiii statiiiL Et hoc iddrco e • . . at nt qnemadmodnm a MBorato rege illud donacionis scriptum habebatar ratam, atque firmatnm^ pari Mflo, immo meliori a nostra regali dignitate^ cum nostri impressione sigilli ro- krari, nec non perpetim deberet firmarL Quo cognito^ tum iilarum precibus flexl) tuB nostromm nobiUum consilio suffulti, quod postulauerant adimpleri illis prece- fimos. Igitur memoratum territorium iam dicto in loco inconcussum, perpe- tialiter atque inuiolatum n • . ad opus prescripti monasterii cum terris que pustiza iKHDinantur^ firmamus. • Ita qnidem, at nostrorum successorum (nullus) uel cuius- libet persona magna nel parua nidlomodo his nostris firmacionibus et sigilli im- pressioni contra ire debeaL Quod si^ quod absit, aliud aliquis agere temptauerit «tprenomiBatam domnm his terris disnestire^ trinum M unum deum habeat iratum et CCCS. X et VIII sandorum patrum consequatur malediccionem et cum Juda tnfitore in infemo mancipetur.
Actnm est hoc apud castrum Sibinicos in die prefate solempnicionis ante loticiam homm testimoniorbm. In primis laurencii archiepiscopi. iohannis tragu- lini episcopL petri spalatini archidiaconL presbiteri petri spahtinL iacobi mpr- ^ (Iu)bomiri (t)epzL stresigna brebersticL niseni zetinsticL dragoslaui sa-
{orsticL nratina polstici. osrina dridisticL desimiri uone se .^.... ticL
€ol«(no) epiciza ac ceterorum (nostromm) nobilium. ad hec (quoque) causa iUm amoris a parte nostri sibi concessimus perpetne salone molendinnm^ simi- fitor et starea qne est propria nostra . . • . ^ . testibus confirmantibns. QuibuB eis omiikiis legatum iupanum ceniene nisennm nidi^cet (dedimus)^
Oi^ Mdir. ▼ddd alriliui iA Aiddffo Begni Oroitiae. Aste MtlqidMiMu — Udm Ubr. tt. cap. XL
Cirea anmum liOO.
Nota anonymi saeculi Xn. de Regum et Banorum Croatiae
eligendorum modo. .
Tempore transacto erat consuetudo in regno croatorum^ (quod) emnt septem biii, qoi eligerant regem in croacia^» quando rex sine liberis moriebatur, scilicet kfios croacie primus, banus boj|niensis secundus^ banus sclauonie tercius, ba- w posige quartns, banus podrame quintus, banus albanie sextus^ banus sremi ^^ptimas. Et de sex generibus croatoram erant bani in croacia^ quos eligebant ^ecim tribus croatomm, et de aliis sex generationibus erant comites in co- ^aiiatibas croacie : kacigl, cncari, suacig, ^udomirigi^ mogorovigi, subigi^ isti sunt IriBdpales, quibns pertinet banatum et mittunt sortes cui eorum sors dederit»
^^■•lu muAt. fai tacnurie otpitaiK SpaUtenfii. Doc. I. p. 27.
Digitized by
83
Cirea anmum iiOO. De Regni Croatfae terminis.
Reg«s Dafanatiae et C^roatiae — habebant ex siioceiaione SMe origiiiis patnn «t proaToram doadniiim Begni Dalmatiae et C^roatiae. btaque foerttt Regni eomm confinia: ab oriente Delmina^ dii fvit ctvitas Delmis (Dnviui)^ iai qia est qnaedam Ecdesia, qnam B. Germams Gapnattns Episcopna consecrayit^ aicnt serq^tam repeiitnr in ea. Ab occidente Cariatiiia FereoB mmn^ «sqne ad oppidam Stridoais^ qnod nunc eat confininm Dalmatiae et Istriae. Ab Aqnir- lone «ero^ a ripa Darabii nsqne ad mmre dalmalicnii, cam tota Haroiiia et GMr- miae dncatn.
Plraeter Episcopos Dalmatiae in SdaTonia fnemnt aliqnae statntae epieco- pales Ecdesiae^ lidelieet ab eriente fvalt Episcopiis Debnitaras, nade Dalmatta dicta est Ab occidente fint Episcopua Siseitanns nbi B. QniriMS martir qaon<- dam extitit praesul. Demque poit Sdonae intenilaB ia Spalato. *)
ThMDM AnM^ittuna» Sfnliileiiiia imrif^ wtBtuM XIIL) in fliaoiia fittMtaia. ikp.%BL
AmH> 1102.
Nota Anonymi contemporanei de juramento Golomani HiiBr- gariae Regis Croatis et Dalmatinis de libertatibus ipsorum
conservandis praestito.
Colomanus Rex ueaiens Jadrant) ante Ciuitatem conuocanit curiam.. Ibique de Dalmatiae libertate integra perpetnaque seruanda^ communiter tractantes^ ipseRex inprimis supra sancta quatuor Dei Euangelia patre meo (Wenael: me) C. Episcopo
*) HabuSt praeterea Regnum Creatlae hos epiBcopatiis : Jadrenfem, Tragnrieiiieai, Tininieiiieiii, Belgraden» aeai, Macaremeiis Arbenseai, AbMrense», VegleBtea ei Romhmi^ Epiieopui Coriae Begiae» eiQQa jnriBdictio niqae ad Drayum flnTium extendebatnr. (Ecclem Pharenria et Scardonenfit, ac inpania Hlemo in Boania erant rab Spaktenii Arr.hiftpiMopatn, £cdetia Tero SegnieBfif fob NoneniiEpifcopatii.)
Digitized by LjOOQIC
28
popiB. YMkc» m aBtiqiHiiir Dalntik» liWrUtan, mnilcr ttqpluiiii debweb frMhm; nat BpiMoj^uiv udkpriMtiuii tli<p0Bi^ liii di «om «Dllfr elMaiDs^ iUifr dtt*e ccnimaitioaMiu Dlmda iMne ktom siiBBiter sopra Milt quatBM Bmn^eliffi) (Epiatopi innrwrant, faoram noimna) hic innl: Lai** miMr SMfiBiMfiis AidAepiamiiiii^ Maiedlat VacMMii EpiicopBS^ Suma QiiBfin KocIiikMMS MaHhew VesparausiBv Goorgiw Oeoteaiii, SixtM Vam* imas^ Folbortni Colocensis^ cam caeteris Hongariae Episcopis. Coaitaa navd Miores omnes hoc idem inranere, qnoram panconim nomina scio, hi snnt: Jiiues PalatiiiBS^ CSedimiS) Marcns^ Sanlns^ Sannieas et BHdti idii^ '^piornm lOBiiii, ant nnnqnam scire cnrani, ant si scini, in memoria non fafabeo, qnae si Oflunm scirem, et nellem ponere nomina, in altum nimium nostra tnrgesceret fijpiuL Nam praeter Regem et Episcopos^ et comites magnos^ iuraaere hoc ilen et mnlti centarionam. flle enim, qni Proainciam Dalmatiae sabesse Regi &po8aerat, secaras esse aolebat^ per maltas et magnas peraonas, sibi snisqne BKcessoribns, et eoram haeredibns^ antiqaam fore debere liberlatem. Ad me- Boriam aero tantae confirmationis, tres craces anreas dedit Rex, snpra qaas et fiat soperias explananimas confirmauerat. Vnam uidelicet Jaderensi Ecclesiae^ lin Spalatensi, etiam Arbensi, sinml qaosqne NobUes Prouinciae ad se nocauit Bic ergo secnritate pace firmata^ simulque terra tota per circuitum praevisa^ Bei regressns est in Vngarianu
KiLikif: Pactomm Arcliivii Venoti. — . Habet qaoqae G. Wemei in Codipe Dipl. Arpadiano conlinuato Peftlttni I66i, paf . 43.
^ao ii02.
Colomanum Hungariae Regem Belgradi supra mare Dal- matiae et Croatiae Regem coronatum fuisse pateL
Anno Incarnationis Doimni nostri Jesn Christi millesimo ccntesimo se- <iife. Ego Colomamros dei gratia rex Hungarie, Croatie atque Dalmatie, salvo Uito consilio post^m coronatas fui Belgradi snpra mara, in urbe regia, ro- |iti sobscriptornm meoram comitam pro charitate Dei, et remedio animae mee^ ^ perpetoam pacem et regiam Kbertatem monasterio sancte Marte monia- Bu, qood situm est in Jadera, ut ibi Deo deuote degentes^ securo Deum inter-* ftilari pro me et pro stata mtti regni valeant Nam nemo secularttms involutus ciris, Deum, nt tanto decet ordini, contemplara potesL Uade sub isliBS pri- ^bgiil scriptioBe hane dationem regie libertatis sic corrobora<) al nnlhis mei ragni f<Aiit quidqoam distrahare nal anferra illi monMterio^ tam in mebiittas^ qnam >t iMiobilibai; m qoia vara eontnnttz nostre regali bnic jnsrioBi contraire ten-
Digitized by LjOOQiC
24
taTerft, et aUqvld ie bonis mraaatoTfi ararpayerit, ffli eederie qnainqilin red-r dat» Morpator yero Mm si^» oinBiliiia re^ sentmtie 8«b}aeeat Et lM>e eoB— firmaiBin nofltra aigQla^ne, iatoramqne Comitiim: Proeopiui Aalenaie EpiaecH- pna lando. Singidnnns Zagoriensis EpiseopnB lando. Isaae Comea lando. Petm» Comes laudo. Ciadia Comes lando. Sanl Comes lando. Amei Comes lando. Thoma» Comes latdo. Andreas Comes lando. Cosmas Comes lando. Voean Comes lando* Dionysins Comes lando.
Bz ArcUfio Monialiu JadreiMiui S. Mtfiae. — HabMt «pofM Uchift de B#fM Dalm. et (Voat. Ub. OI^ c«p. m. el Fuiati Blyricnm SiicnuD T. IV. p. 5.
xTia.
Anno 1102.
Pacta conventa seii conditiones, quibus duodecim tribuum Croaticarum legati Colomanum Croatiae Regem agnoscunU
Colomanns filins (nepos) Vladislai Regis nngarie stans in Regnis loco patris (patmi) sui et quia multa slrennitate vigebat, proposnit totam Chroatiam nsque ad mare Dalmaticum sub suo dominio subiugare, yenit cum sno exercitu usque ad flumen Draue. Chrouates vero andientes de adventu Regis, congrega- verunt exercitum suum et preparaverunt se ad pngnandum. Rex vero andlta congregatione ipsorum misit suos nnncios, volens ipsos gratiose tractare et pacta cum eisdem uti volnerunt ordinare. Chrouates vero audlta legatione domini Regis^ inito consilio^ omnes insimul acceptaverunt et misemnt XD NobUes sapienUores de XD tribubus Chrouatie, videlicet: Comitem Guran (Juran) de genere Chaci- thorum (Kadi6)^ Comitem Hungrinum de ffenere Chucchacomm (Kukar), Co- mitem Marmognum de genere Subithomm (§ubi6)., Comitem Pribislavnm de ge- nere ^ndomiromm (Cudomirid) , Comitem Georginm de genere Suacittomm (Svadid)^ Comitem Petrum de genere Mnritomm (Mnrii)^ Comitem Panlnm de genere Gusichomm (Gndid), Comitem Martinum de genere Carinensium et de genere Lap^anomm (de Karina et de Lapac), Comitem Pribislavnm de genere Politchomm (de Po^ica?)^ Comitem Hobradnm de genere Lasni^itomm (Las— nidid), Comitem Joannem de genere Jamometomm (Jamometovi6), Comitem Mi- rognum de genere Tngomiromm (Tngomnid).
Qni yenientes ad D. Regem, ei debitam renerentiam exhibnemnt, dominn» nero Rex ad oscnlnm pacis eos recipiens et honorffice eos tractans^ ad talem concordiam denenemnt: qnod omnes predicti teneant snum pacifice, et qniete, et qnod non teneantnr aliqna praedictamm generationnm^ nec eoram homine» Regie maiestati solvere censnm^ nisi tantnm teneantnr d. regi, qnando aliqui
Digitized by LjOOQIC
25
ivmdereilt siia confiflia regilia; tunc si d* m: miUet pro ipsis, timc ire de- beant adminus cam decem armigeris equitttm, de qualibet generatione prenomi- oata^ cum suis sumptibus et expensis usque ad flumen Draue^ inde uersus Vnga- riam ad expensas d. regis^ usque quo exercitus duraverit, d^eant pennanere^ et sic extitit ordinatum de anno nostre redemptionis. Millesimo. C^* secundo.
Ez «Btiqmbfimo Historiae Salonitanae Thomae Arckidiacoiii maniucripto, in BiblioUieca Comitis Fanfogna- Gara^nin Tragnrii a&BorYato.
XEHL.
Anno 1103. die 16. Jmii.
Golomanus, Hungariae et Croatiae Rex, antiquas donatio» nes Ecclesiae Spalatensi factas, confirmat
In nomine domini nostri lesu Christi, anno ab incamatione eius MCm. die XV. lonii. Colomanus^ Dei gratia, Hungariae, Dalmatiae, Chroatiae^ Ramae- que rex. Consideratis fidelibns ac deuotis obsequiis Yen. patris D. Crescentii, l^Milatrasis archiepiscopi, nobis per ipsum exhibitis, eiusque prece dignanter in- dttctl, donationes ac confirmationes regum atque Principum et aliorum dominorum^ ad instar priuilegiorum Ecclesiae Spalatensis^ quae in priuilegiis, literis, yel an- tiqids montaneis (id est codicibus) ipsins ecclesiae conscripta habentur, praesentis priidiegii pagina confirmamus auctoritate regia; ac pleno iure subiicimus eidem arcliiepiscopo, suisque successoribus et Ecclesiae Spalatensi. Omnes vero Episcopa- tns, qaos ad praesens obtinet ipsa Ecclesia per Dalmatiam et Chroatiam, ones villas et possessiones et alia^ ad eandem Ecclesiam spectantia, praesertim Tillaai S. Georgii de Putalo^ vt ab olim donata fuit; cum omnibus hominibus in ea residentibns 9 seruis et ancillis, et eorum omnibus bonis; yillam Syrenine, Geae, Tugari^ Assetl) similiter cum semis et ancillis et eorum posteris; Eccle- siaa Sanctae Mariae de Salona^ et Sancti Stephani^ et S. Moysis, et Ecclesiam S. Bartkolomaei cum omnibns prouentibus earumdem; yillam quoque Hosizan, TiDam Osteog^ yillam Labenam, et totum territorium de Smina; yillam in Cleuna Sadomiruam^ et yillam in Lesina Stolez; decimas praeterea Clennae^ Zetinae, Qissiae, et eius districtus; Massari cum toto monte magno Politii, et decimas Almisaii ysque Mucarum. Quae omnia supra dicta yolumus^ quod teneat^ possi- deat, regat, atque gubemet perpetuo Spalatensis Ecclesia^ ac eius Praesules, sine ibcidns perturbatione^ seu molestatione^ pacifice et quiete. Si quis autem in praemissis, yel quolibet praemissorum dictam Spalatensem Ecclesiam^ yel ipsum Archiepiscopum, et eius successores molestauerit, yel turbauerit, iram Dei et
CPta. L fVhril. et Liben.) ^.^.^.^ J^ L^OOglc
8«
nofltrain ttiAfnationem incQrrat Et ad robnr onmkun praedictomm praeaeni prh- nffeginm nostro 9igillo anthentico oenimmihi mandanimna.
WmUtk: niyriciiai Smsnm T.in. p.164. — Udiift L YI. cIV. — KerMi^ Ifolii. pnielim. p.l37. — H. C. R. H. Tom. m. p. 169. fq. n. GCCXXYI. ~ Fij^. Codex Dlpl. R. H. T. IL p. 39.
Anno 1108. 25. Maju Tragwrii.
Colomanus, Hungariae, Croatiae et Dalmatiae Rex, se Tra- gurinorum libertatem conservaturum juramento spondet praetereaque promittit, quum ad eos, qua Rex Croatiae et Dalmatiae coronandus aut negotia regni cuhi illis tracta- turus venerit, se nemini civium, ut quem hospitio susci- perent, vim illaturum esse.
Anno Dominicae Incarnationis M.C.yiII mense Y die XXV Anno Xn Regni mei. Ego Colomanas Rex Vngariae^ Croatiae atqne Dalmatiae^ jnro super san- dnn Cmcem Vobis Tragnrinis, meis fidelibus ciuibns^ firmam pacem; mihi et filio meo aut successoribus meis tributarii non sitis; Episcopnm vero aut Co- mitem, quem Cierus et Populus elegerit, ordinabo^ et lege antiquitns constituta vos uti permittam, praeterquam mtroitus portus ciuitatis de extraneis daas partes Rex habeat, tertiam vero Comes Ciuitati&) decimam autem Episcopus. In ciuitale quoqae vesbra neminem Hungarorum, vel alienigenamm habitare permittam^ nisi quem vohmtas yestra ezpetterit, oum autem ad vos coronandus^ aut yobisonm Regni negotia tractatums advenero^ nemini ciuium yis inferetur Domorum sua- ram^ nisi qnem dUectto yestra susceperiL At^ si forte alfapiando Dominium mMn aliquem aggrayare yidebitur et alias ire yoluerit, secnre eum yxore et filiis et fMnilia et omnibus suis qnocmiqne sibi placuerit, eat. — Hoc antem SacraflMn- Inm a Rege et ab Ardiiepiscopo Lanrentto d: Comitibus Hungariae confirmaftnm est. Ego Joannes Palatmus Comes lando et confirmo. Ego Appa Comes Inudo 4b confirmo. Ego Thomas Albanenns Comes hmdo it confirmo. Ego Jacobns Borsodienris Comes lando 4: confinno. Ego Vgndi Wamariensis Comes kndo it confirmo. Ego Slauis Comes Nonogradensis famdo it cmifirmo.
Lociiu do Regno Daln. t, Croatiao. lib. ffi. cap. ly.
Digitized by
27
Anno lUi.
Colomanus Hungariae Rex, Cresimiri Regis privilegium fundationale Ecclesiae Arbensi datum confirmat, unaque Dalmatiae Clericos iisdem libertatibus, quibus Hungariae
Clerici fruuntur, donat.
Abdo Dominice Incamationis M. CXI. Indictione IV. i^ota nona concu-- nmHihmB. Ego Colomams dei gratia Rex HoBfarie per misericerdiam dei potitoi Regno Dalmatie atque Croatie, assentimus, ad quantom ad nos pertinet, et confiir- imius Arbensi Ecclesie suas Parochias: Juppam sub Alpibus sais cum terminis, a castro latine Munda vocitato^ sclavonice autem Stenizze^ nsqne ad flumen Coprinra, Chissam snis cum tenBknS) JiqqMun Lidie, Inppam Bwaani (Lacius Bu- cani) et Bnsiachi (Lucius Bodmocbi)^ sicnt sempw didicimms kabmsse per Itri-* nfleginm Crescimiri Hegis ifc idoneos testes, quos Pauhis eiasdem Ecolesi» »pw-<- mk mdnadt, cognouimas ; decreuimus quoqne ad honorem et digmiilom iffiw eedeaie^ investituras tam ecclesiarum, quam episcoporum et abbatum^ absqueBiagis eonrilio^ quemadmodum finsse probaTimus^ fieri debm*e, postea necessarium dmd* mns, eum utrinsque Hegni uniuerso ccmsilio, it qua libwtate fiPttantv «terki •■■igarie^ fruantur et derioi Dalmatie^ scilic^ nt qMliscnnque poleilie sigjHd noB constringatar^ sed solo fipiscopomm tf! Ardddiacononnn suorum sigill» let jndicio lage Canonum cogantar et iudicratur. Hoc modo Decunationem quemad-- ■einm in Hnngmia accipiant» Prestaldus Regis cum PreslaWs Episcof orum « deoimatione Episcopi ipm accipiant dedmam partem^ ex qua Arestaldus Hegios
parlem iUias deonMionis «cclpiat^ Pveslaldi irero aliam dimidiam cmriali Cmaite sni JBfiseopi per meffiam divitent, et ric ^mriaKs Comes
sibi hdieat) Prestaddi iroro aliam dimidiam inter se dividant Indi- I¥« Hatom ost hoc IHriyiiegimD dicte Aibensi Ecdesie^ per manus ve^
"Lameirtii StvigomenMi :Ai«iBq)is60(d, peifietaa «x eoncMsione Gdo-- 1tegtof(Lncins ¥agariac) iBiimaliti «t Cseatie, sic in presentia snomm Bps^ ac Comitnm^ quormn nomitoa hec sunt : :Simonis iNnqQe ISoaleaieiisto Efisoopi, Malhei Yeflffimiensm I^piscopi^ Oeorgi Gerrensis Bpiaeo]^ Sifcti Vara- d&nisis episcopi, Marceli Yaciensis Episcopi, Tulberti Collocensis Gj^MopL Co- ■itmn yero Johannis Palatini Comitis, Claodini^ Marci^ Sauli^ Saunici^ Yngareni^ Theobaldi, Jandini et quamplurimorum Dalmatinorum Episcoporum et asserenthun et testificantium, per quorum testimonium probavit predictus Presul dlctam Ar- bcasem ecclesiam semper ita habuisse. Crescentii Spalatensis Archiepiscopi. Ana- slasii lunniensis Episcopi^ Johanis Traguriensis EpiscopL Bani Albensis Episcopi, Karci Jadrensis Episcopi. Dominici Yegliensis Episcopi^ Petri Absarensis l^-
Digitizei
sibyi^oogle
28
scopi etGeneralis Domini RegisCurie. Et nt hoc priaileginm statutom et stabile perpetuo maneat nostro iubemus sigillo imprimi atque roborari.
Riii6, ex Sanctuario ArbenBU Ecdedae, in «no opere : Riflessioni atoriche topra la citU et isola di Pago. MSC. 4: Lucios de Regno Dalm. dk Croat. Lib. m. cap. IV.
Anno 1118.
Ordelafus Faledrus, Yenetiarum Dux, se Arbenses suis an-
tiquis libertatibus ac consyetudinibus, prout iis Colomanus
Rex spoponderat, recturum esse promittit.
Anno dominice incarnationis Millesimo centesimo decimo octauo. Indictione undecima^ epacta XXVI curente. Nos namque arbensis Paulus^ episcopus et Oriens comes, ac tota comunitasi, recordationem ueritatis et certitudinis facimus nostris 0acces8«ribus heredibus dimittendam : Qualiter Ordilaffiis Faledrus Dux Yene- tiarum nobis iurauit suis cum nobilibus Joanne Tyano caprulano episcopo^ Dominico pulano, Dominico Michaele*. Dominico Mauroceno^ Raynerio Michaeie et Marino Longoferaro et cum pluribus aliis. Predictus Dux suo cum exercitu ibat Jadram, et nos misimus Yitazan et MadiumRage filium^ diacones, ad domi- num Ducem et ad exercitum eius dicentes: volumus dominio vestro subesse et si Jadrenses noluerint vel non potuerint^ si uoluntatis uestre est, nos perpetuo ^etinere in consuetudine^ statu et libertate terre nostre^ et promisit eis dux tenere. Et iterum uenerunt Arbum^ et ipse dux cum suprascriptis nobilibus hoc modo iurauit: Juramus uobis ari)ensibus et uestris heredibus successoribus perpetuo uestram consuetudinem et statum uestrum, et libertatem terre uestre^ potestatem- -que^ qiiam antiquitus dicitis habuisse sub Imperatore constantinopolitano et sob Rege Vngarorum, presulem uobis elligendi et comitem, confirmatione camitis nobis resenrata^ nostreqne curie^ taliter insuper vos reggere et manntenere, sicuti nnam er nostris oris riuoalti^ et sicnti uobis Dalmatinis Colomanus Rex Vngarie iuravit suis cum archiepiscopis, episcopis et comitibus^ ut in breuiario iilo con- tinetur. Actum est hoc in arbensis ecclesie atrio in tempore prefati presnlis et comitis vita felici.
TraMumptnm in membrana in Archivio Commnnitatis Aii^ensifl, et in libris Pactomm Reipnblicae Venetiaiimi aMeryatum.
Digitized by
30
Amo 1124.
Stephanus, Colomani Regis filius, Tragurinis et Spalaten- 8ibos, eadem quae Pater ejus Colomanus, juramento pro-
mittit
Ego Stephanus Colomani filius, Rex Hungariae, Croatiae atque Dalmatiae inno Dominicae Incamalionis 1124^ Indictione secunda, mense Julio^ nono anno Regni mei^ eandem libertatem el pacem a patre meo vobis Tragurinis et Spala- tiiiis duihus stabilitam^ cum Episcopo et Comitibus & onmibus Regni mei Prin- cipihus, suh eiusdem Sacramenti obligatione confirmo & corroboro. Ego Mar- cdfais Strigoniensis Archiepiscopus laudo & confirmo. Ego Gregorius Baacensis Archiepiscopus laudo & confirmo. Ego Simon Quinque-Ecclesiae Episcopus Jaudo dr confirmo. Ego Cledinus Comes laudo & confirmo. Ego Marcus laudo 4: confirmo. Ego Lambertus Comes laudo & confirmo. Ego Buzco Comes laudo dr confirmo. Ego Nicolaus laudo & confirmo. Ego Jacobus Comes laudo tfr confirmo. Ego Sergius Comes laudo & confirmo.
de Regno Dalm. et Croak. Lib. m. Cap. IV.
XXIV.
Amo 1143. die 3. Maji. Spalati.
Geisa, Hungariae, Croatiae et Dalmatiae Rex, iuramentum Colomani Begis, civitatibus Croatiae & Dalmatiae factum,
r e n 0 V a t.
Anno Dominicae Incamationis 1143 Indictione 5. Epacta 22. currentibus 3 ■lensis Maii, anno secundo Regni mei. Ego Geysa Rex Hungariae, Chroatiae atque Dahnatiae juro super sanctam Crucem urbis Spalatensis Principibus firmam pacem et Kbertatem; mihi quoque et successoribus meis tributarii, aut angariarii ne sitis; Episcopum vero aut Comitem^ quem Clems aut populus elegerit, confirmabo; et lege antiqnitus constituta cnm vestro Judice nti permitam vos: Praeter qnod
Digitized by LjOOQIC
80
introitus portns civitatis de extraneis duas partes Rex habeat, tertiam Comes dvitatis. In civitate vestra neminem Hiingarorumi, yel alienigenarum habitare permittam, nisi qnem voluntas vestra expetierit Cnm antem ad vos coronandns, ant Yobiscum regni negotia tractaturus venero, nemini civium vis inferatnr do- momm suarum, nisi quem dilectio vestra susceperiL Judicem inter vos et extra- neos a me constitutum vobiscum in civitate sedulo commorari volo, nec enm extra urbem alias proficiscentem sui praecepto aut sigillo a vobis causa placi- tandi sequendum concedo. Si quis vestrorum per meum Regnum terra^ mariqne negotia exercuerit^ mihi aut alieni nostrorum hominum ex proprio commercio irallum persolvat dehitum; obsides a vobis nuUo modo recipiam^ sed in cnria nostra servire volentibus rogam impendam, et morandi sive discedendi ad sunm velle, facnltatem. obtineant^ nullamque super hoc molestiam inferam. Ac si forte aliqnem dominium meum aggravare videbitur, et urbem vestram exire voluerit, secure cum uxore et filiis db familia et omnibus suis bonis quocunque sibi pla- cuerit^ eat. Haec autem omnia absque fraude et ingenio ad detrimentum ci^num vel civitatis in aliquo attinente observabo.
Sacramentum hoc a Rege et Archiepiscopo Muchia confirmatum esL Ego Bachiensis ATchiepiscopus laudo db confirmo. Ego Martinns Agriensis Episcopns lando et confirmo. Ego Paulus Vesprimiensis Bpiscopus lando et coitftrmo. Ego Verblen Zagrabiensts Episcopus laudo et confirmo. Ego Zacheus Tavar. laudo et confirmo. Ego Joannes Quinqueecclesiensis Episcopus lando et corflrmo. Ego Pauhis Canadiensis lando et confirmo.
Parlati lUyriciim Sacmm T. ni. p. 174. — Pej^ Codex DipL EegM Vung. T. UL p. 116.
Anno 1151.
Belus Banus immediate post Regem in fronte diplomatis
Hungarici nominatur.
Divina dispensante dementia, Geyse Rege regnante, anno quo Martyrius in Archiepiscopum est electus, Belo Bano existente, coUoquii causa Regis ac totius Regni cum Duce AusUiae habita est etc.
OriglDale in Archmo Abbatiae SieiitBitrtoneiiiil. — lloiiiimenta Himfariae Hiilorica. Vol. VI. Codez DipL Arpadianiu Continnatos. Peftini 1860, pag. 60.
Digitized by
Sl
Anno 1169.
Slef^haniis IIL Rex, iuramentum a Golomano Rege civitati^ bus Groatiae et Dalmatiae praestitum, renorat.
Anno DomiDice incamationis MCLXDL Anno Octano RegDi meL Ego Stqphanns Rex Hungarie^ Croacie^ atque Dalmacie. Inro super sanctam cmcem Tolris Sibenicensibus, meis fidelibus ciuibus, firmam pacem, mihi et filio meo^ ant siccessoribns meis Tributarii ne sitis, comitem vero ant iudicem, quem commnne el consilinm elegerit ordinabo, et lege antiqua constituta vos vti permittam; preterea 'qnod introitus portus Ciuilatis duas partes Rex habeat de extraneis, Tmaam uero Comes ciuilatis, Decimam autem Clems. In ciuitatem quoque ve- stram neminem Hungaroram vel alienigenaram habitare permittam^ nisi quemqne TQbntas vestra expetierit Cum autem ad uos coronandus aut uobiscum regni ■egoda tractatnras aduenero, nemini Ciuium uis inferatur domoram suaram, nisi qnos dilectio uestra susceperit, ant si dominium meum aliquem agrauare vide- Ulnr^ et alias ire voluerit» secure cum vxore et filys et famulis et omnibus suis qoocunque sibi placuerit eat; et hoc iUud concedo per Regale ludicium et sigillnm: qnod exbra ciuitatem non exeat, si de Cinitatibus iudicare voluerit in CiiDtate cnm ludicibus comite et nobilibus iudicetur. Hoc autem sacramentum a Rege Stephano secundi Geyse Regis filio, et a principibus Hungarie confirma- tnm esL Ego Seyna Colocensis Archiepiscopus laudo et confirmo. Ego Vicina Yltrasyfaianns laudo et confirmo. Ego Stephanns Morisiensis sedis electus lando d confinno. Ego Ompodimis Comes Palatinus atque Ranns laudo et confirmo. Ego Fliulcus iaudo et confirmo. Ego Gurka laudo et confirmo. Ego Smaragdus Imdo et confirmo. Ego Tup collaudo et confirmo.
Uem PiMlefuuB confinnanuil Regei Hong. : Andreas D. a. 1231, Bela IV. a. 1248 tf: 1251, Stephanna IV. a. 1370 i: Carohu Robertoa a. 1322. — Ez originali membrana Colleclionu Jankovi^nae. G. Fej^. Codex DipL R. Hnng. T. VUL vol. H. p. 351.
Anno 1173—1196.
Statas Regni Hungariae, Croatiae et Dalmatiae Bela IIL
regnante.
Regni Vngarie fines et dominatus amplitudo. In Regno Bde regis Vn- 8«ie sunt he terre: Vngnria caput Regni^ C^oada) Dalmacia et Rama. In Vn^
Digitized by
i^oogle
9t
garia siint due sedes Archiepiscopales ; Strigoniensis et Colocensis. Strigonium habet de curia regis de moneta YI Biifle marcas et decimam monetarum, et est metropolis Yngarie. Colocensis sedem habet Bachiensem et habet duo millia et quingentas marcas. Suffraganei domini Slrigoniensis sunt: Episcopus Agriensia habens IQ millia marcarum. Episcopous Woacensis habens septingentas marcas* Episcopus Quinqueecclesiensis habens mille et quingentas marcas. Episcopns Geuriensis habenrs milie marcas. Episcopus Wesprimiensis habens miUe septin-* gentas marcas. Episcopus Nitriensis habens mille centum marcas. Suffraganei Colocensis sunt : Episcopus Snnadensis (Chanadensis ?) vel a fluvio preterlabente Horisensis, habens duo millia marcarum. Episcopus Biarch. cuius sedes dicitur Orosiensis (Olasiensis) habens mille marcas. Episcopus Yltrasylvanus habens dno millia marcarum. Episcopus Zagrabiensis super flumen Soa habens mille quingentas marcas. In Dalmacia sunt duo Archiepiscopatus : Jaderensis (Jace- zensis), habens quingentas marcas. Espaletensis, habens quadringentas marcas. Vnde Espaletensis et insimiliter (Jadrensis) habent suffraganeos decem. — Rex Vngarie de reditu monete sue habet sexaginta millia marcas per annum, Idem habet de sale suo XVI millia marcas. Idem habet de pedagiis et passagiis et mercatis seu foris^ que omnia sunt XXX millia marcarum. Idem habet de alienis hospitibus regis de Vltrasylvas XV millia marcarum. Idem habet de sua tertia parte de septuaginta duobus comitibus suis de redditu annuo XXV millia mar- carum. Idem habet de Duce Sclauonie per annum X mille marcas. Unusquisque comitum 72 semel in anno regem Vngarie procurat, et antequam de mensa surgat, dona dat munus centum marcarum, et aliquis eorum 11. C. marcas. In quibus adminus presumitur summa solius regis larga computatione X mille mar- carum. Et preter hec dona regine et filiorum regis magna in argento, seu pan- nis, sericis et equis. Et preter hec tricesima. Populus terre regi fadt Tictnm plenarium.
Pej^r. Codex Diplomaticng Regni Hiingtriiie. Yol. II. pag. 217. B codice Regio Pariaiensi Nro. 6238 fol. 20.
Anno 1185.
Petrus Spalatensis Archiepiscopus , celebrato Concilio^
Parochias inter Episcopatus Croatiae et Dalmatiae aequo
jure distribuit multasque salutares ordinationes sanciL
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Anno ab incamatione domini MCLXXXV. indictione III. Domino Lucio papa III. apostolicae sedi praesidente^ «c D. Bela III. Hungariae regnum gnbeniaate, et DomiHO H. (Henrico) filio eias^
Digitized by LjOOQIC
1
33
^ viaeiite coronato, hoc actam esL Qaoiiiam pastoralis officii eura, qnibaff ^MiitiialiQm reram somma committitar, admonet Tniuersos, ac paterna soliicitudo Inidlat, Tt gregibas sibi creditis ita qoisqae proaideat, quod laporam morsibas Bon exponatar incaote; et ne incongraa abatentes licentia terrenis commodis in* biare Yideantor; et ne animaram lacra omittant^ diligenter inqairere. Ideo ego P. (Petms) diaina fanente gratia, Spalatinae sedis arcluepiscopas, videns malta eiianma per nostrnm archiepiscopatam emersisse, maltiplicesqae sobditoram erro- rea consMerans graoiter pallalare, at doroino proaidente excessibas tantis finem eongnram imponere, atqae salataribas monitis andientes possem informare, de Modato et yolnntate sammi pontificis, in nostra Spalatensi ciaitate, cam omnibas^ nfiraganeis^ et abbatibas, nec non clericoram copia, generalem Synodam^ in- Mcata S. Spiritns gratia, Kalendis Haji celebraaimas. Ybi vero anathemati* saQimiis omnes sectas haereticoram, et eoram complices, contra sa- crosanctam Romanam Ecclesiam et eins doctrinam oblatrantes^ et omnes indebite ecclesiastici officii verberatores, et decimaram, reditaamqae ecclffsiasticoram ra- ptores, inaasores, ac illicite retentores, nisi digna satisfecerint satisfactione. Vbi et slatnimas^ vt omnes ysnalitates antiqaae^ qaas Ecciesia S. Domnii babaerat^ et iarisdictlones tam in episcopos, qnam in alium clerum praecipiendo S. D. (se- eandnm Deum) habeant auctoritatem, et quod neminem ad ordinem archiepiscopus promoneat, nisi per archidiaconum, aut per Canonicos S. Domnii praesentatum ; sicat in alio priuilegio, quod Canonicis super antiquis ysualitatibus seruandis fe- eimas planum et expressum. Instituimus etiam^ yt officium B. Mariae Y. in omnibns ecclesiis per nostram diaecesim omni die cantetur. Praeterea.» quura Parochiae Suffraganeorum nostrorum ad se inuicem essent confusae, et certis hfflitibas nequaquam distinctae^ et nuUis priuilegiis communitae, ita yt ipsi Epi- scopi in errorem et controuersiam saepe inducerenlur ; placuit nobis omnibas, ■emoratas parochias taliter distinguere^ ac priuilegiis commnnire^ yt de caetero ynusquisque episcoporum attributis sibi parochiis et priuilegiis gaudeat, et nulli ynqnam firatmm suorum quaestionem exinde mouero praesumat. Definimus itaque pari yoto^ et communi yoluntate eorumdem Suffraganeorum ^ yt A. Episcopus Spalatensis has habeat parochias: Clissam, Scale^ Sminam, Cettinam^ totam Cleunam, tolum Massaron, et totum Pol (hodie Polizzam) ysque ad Vmllam^ et ybicunque sunt terrae S. Domnii, debent dare decimas S. Domnio. Insuper habeat has ecclesias: S. Martham^ S. Petrum de Clobuco,, S. Mariam^ S. Stephanum, S. Moysem, S. Bartholomaeum. Tiniensis Episcopus habeat sedem suam in Tenin; et habeat has Parochias: Tenin, Campum^ Yerchrezam, (V^^erhrecam), Pset Traguriensis Episcopus habeat has Parochias: Tra- gurinm^ Drit, Sibenicum, et totum Comitatum Zagoriae. Scardonensis Epi- scopns babeat: Scardonam, Briber^ Belgradum^ cum tota Sidraga. Nonensis EjjHSCopns habeat Nonam, totam Lucam, et medietatem Licae. Signiensis Episcopns habeat sedem suam in Signia; et habeat has Parochias: Signiam^ Gezcam (Gadkam) totam^ et medietatem Licae. Corbauiensis Episcopus habeat sedem suam in Corbauia ; et habeat has Parochias : Corbauiam^ V i n o d o I^ Bissan, Nonigrad^ Presnic^ Plas^ et Modrussam. Pharensis Episcopus habeat sedem suam in Phar; et habeat has Parochias: Phar, Braciam^ et Lissam^ Corceram, Lastam^ etMuIcer^ et totam Crainam. Ecclesiae yero S. Ste- |hani Regis, et Capellae nostrae in honore S. loannis Euangelistae^ quam noa (Ptoi L PriTii. ct Ubtno 5 ,
Digitized by VjOOv lC
34
maBu nostra conaecraaimiui, hauc oi^diiiationeiii feeimiui: qaod ei post Archiepi-T acopom nullus praeait, niid aacerdos ei ordinatus, cai hoa reditna commnni vo- Inntate fratmm ibi aasistentiiim concessimus: vineam ynam in Biaci, qoaa a quodam Tragnrino^ fiUo Firmini Calogeorgii, iustitia dictanle, iodicio Pirsemiri^ tunc Tragurii Comitis, reeepimus. Cuius causae praestaldua est Cemev Siia» Cipriani; testes sunt Petrus lupanus^ fiUus Gregorelli, et Martinns de Benedicite^ et alii quamj^ures; et itidem in Biaci terram ad duos bones; bouem et vaccaBU Statuimus siquidem^ yt nulli omnino hominum liceat haac paginam nostrae con— stitutionis et eonfirmationis infringere, vel ei aliquatenua contraire. Quisquis yero ausu temerario id faeere attentauerit, indignatioiem Omnipotentis Dei, et nastram^ el fratrum nostrorum maledictionem se noaerit incursurum; et S. Domnio com- ponat centum marcas argenti. Praecipimus insuper quod praesens scriptum ia maiori Ecclesia sub cura canonicorum servetnr, qiu loco nostri, dum Ecclesia Tacat, tam Episcopis, in quibus Ecclesiae obedire iuramento tenentur, quam uni- verso Clero nostrae Diaecesis de iure praesunt^ et auctoritatem hal>ent imperandi^ ut si alicui yiolentia fiierit illata, habeat illuc recursum^ et si opua fi^rit per censuram Ecclesiasticam eorumdem Canonicorum iuxta considerationem puniantor nolentes nostra statuta observare. Yt autem haec ordinatio^ quam his personitf praesentibus et approbantibus stataimus: Flascone, Tiniensi Episcopo; Ifichadle^ Traguriensi Episcopo ; MichaSie, Scardonensi Episcopo ; Matthaeo, Nonensi Episco* po; Miraeo^ Signiensi Episcopo; Mattbaeo^ Corbauiensi Eiecto; Miclm^ Pharensi Electo; Isaac, S. Stephani Abbate; Yincentio, Traguriensi Abbate; Dujmo^ S. Domnii Primicerio; loanne sacrista, cum toto eiusdom Ecclesiae Capitulo; Vil* <^otta^ Archipresbitero de Clissa; Yilcotta, Archipresbitero de Eileo C^u Kalco}; Craudio^ Archidiacono Traguriensi, cum suis Clericis; Prasez, Archipresbitero Scardonensi, cum eiusdem Ecclesiae Clericis; Desimiro, Licensi Archi* presbitero, cum Clericis eiusdem Ecclesiae; Radona^ Busanensi Archipresbitero^ €um Clericis eiusdem Ecclesiae; Decomiro^ Nonensi Archipresbitero^ et Petro Primicerio, cum reliquis eiusdem Ecclesiae Clericis, firma, stabilisque permaneat; per Cancellarium nostrum Albertum, S. Bartholomaei Praeposilum^ fecimus con* ^cribi et insigniri propriis sigillis. Datum Spalati in Ecclesia S. Andreae Apo- ^toli^ per manum supra dicli Praepositi, Alberti, Cancellarii nostri.
FarlaU: Illyricam Sacram T.m. p. 213— 214. ^ Katona H. C. R. H. Tom. IV. p. 300. aqq. — Fij6r. Codex Dipl. R. H. p. m
lldem Concilium per Vrbanum IIL PP. eodem anno U85 Tatihabitum. Vide Fejir Codm Dipl. T. IL pag. 225.)
I
Digitized by
t»
Anno 1194. die 9. JuUi. apud ThUim.
Emericus, JHnior Rex^ Begia auctoritate Dalmatiam et
Croatiam gubernat.
bi Bombie swetae el iHdivi^hme Triiiitatis, Aniio ab lacarmtieM D. N. Jmh C^kriali 1194 MeHfifei Jidii Ae nmo^ intnnte faidictione XIL apnd Tymmi. Begnaiite Domino nostro Bela, Serenissimo Rege Hongarlae^ Dalmaflae, Croatiae^ it^pe Bamae^ el Almerioo (Emerico) filio mper Dalmatiam et Cbroatiam. Qottm ■08, nempe Petms Spalatensis Sedis Archi-Episcopns^ nna cnm Mathaeo No- leiiai Episcopo et Damiano Jadertino Comite^ et Gmbessa, Spalatino Comite, caeterisque Nobilibus^ quomm noroina inferius subscribentur^ in Ecclesia S. Joannis de Tyno, ad controversias, quod inter Templarios et monasterium SS. Cosmae et Damiani pro terris et.aquarum decnrsibus vertebantur, resecandas^ de mandato regio resideremus; post multas altercationes^ et verba^ quae me-
moratae Ecclesiae inter se habebant de voluntate utriusque partis susci*
pientes pro bono pacis, et concordiae, talem inter utrasque Ecciesias finem, et divisionem auctoritate regia coroposuimus. (Hinc limites describuntur; deinde ita proseqoitor)» Stabilimus etiam^ vt si qua utriusque partis antiqua tutamenta vel
scripta, praeter hanc nostrae Chartam conslitutionis praesumserit; Omni-
potenlis Dei, Sanctommque Apostolomm Petri et Pauli, omniumque Sancfomm^ et nostram maledictionem incurrat; fiatque anathema, et super hoc poena dua- ram libramm auri mulctetur. Quae omnia firma et rata esse yolumus, praesente Gnllerio Magistro^ ef fratre Acso praeceptore et omnibus fratribns; et Domi- ■ieo AJ^lmte, Privioria monacho et Diminosdiia mmacho, canctisque fratribus; conmi idoneis testibus, Petro Sagarelle, et Tolmatio et Burello, presbileris l^- lalting De Jadertinis vero faerunt testes hi: Petrana Cucille^ Peitix Yitacbe^ Pritiz llicimeliS) Georgius Soppe.» Bitte de Juda, Bitte Prestantii cum fratre Gri- sogoiio^, Petras Salnradi Templarioram advocatus^ et qnam plures alii. De Scla- ▼ia Tero fuerant testes hi: de Domiois^ Jnpanus^ WIcoBunis Jnpanus, Berisius Jipamu, Grobescia Gaudii Jupanus, et SlilMzus Jupanus car. plnribus aliis. Fue- r«it eliam testes ibidem hi venerabiles viri: Gregorius Antiyarensis Archi- Epiacopus et YincMitius Sancti Chrysogoni Abbas^ cum sois monachis et multis 4e ^ebe. Et ego Basilius diaconus et Jadertinae Civitatis Notarius^ qui interfat^ koic coBStitutioms et concordiae chartulam jussu jam dicti Archt-Episcopi Spa- kteBsia, et Nonensis Episeq>i, ac Comitum praescriptorumque testium rogatu, ot
compleyi, roborayi, et rigno consreto signavi.
f ■riali. niyricimi Sacnim T. m. p. 225. — Katona H. C. R. H. Tom. IV. pag. 428. gq. — Pej^r Codex DipL llegBi avDf. T. B. p. 296.
Digitized
^yGoogle
8«
Anno 1195. Jaderae.
Emericus seu Enricus filius Belae m. Regis, Dalmatiam et Groaliam, Rex junior, separatim gubernat.
Anno MCXCV. Indictione XII. Jadrae. Regnante D. N, Bela Vngariae, Dalmatiae, Ramae Rege, et Enrico eins fiiio^ bis coronato, Dalmatiam et Croa- tiam feliciter gnbemante, ecclesia Jadertina proprio pastore Tacante, et Damiano inclito Comite einsdem Comitatus principante etc.
Farlati niyncam Sacnun. T. Y. p. 65 ez Ubulario Jad«rtino. — Pej^. Codex Diploauiticas Rofiii fianfame. T. U. Yol. L pa«. 183.
Anno 1198.
Andreas, Regni Dalmatiae et Croatiae Dux, Regia aucto-
ritate fungitur, atque Episcopatum Pharensem Archiepi-
scopatui Spalatino, cui etiam olim suberat, subjicit.
In nomine Sanctae Trinitatis et individnae Unitatis. Anno ab Incama- tione Domini 1198 Indictione prima. Ego Andreas tertii Belae Regis fiiius^ Dei gratia Dalmatiae, Croatiae, Ramae, Chulmaeque Dux in perpetuum. Quoniam Ducali Serenitati jura et dispositiones Regni sui licet. . . . et disponere; fainc est quod nos in Dalmatiam perambulantes^ invenimus Episcopatum Pharensem sno pastore vacantem, ne igitnr juri Ecclesiastico in aliquo derogaretur^ diligenti in- quisitione^ cui Arcliiepiscopatui snfl^ganatns snbjaceret^ relatione vero Dalmadae Episcopomm^ et uniyersomm Croatorum Principum percepimus, quod ex iintiqna constitutione sub Spalatensi Archiepiscopatu fuisset. Nos yero rehi- tioni eomm attendentes, praetaxatum Episcopatum cuidam Spalatensi CanonicoM* (Ifichae) contulimus, ac enndem Episcopatnm Spalatensi Ecclesiae confirmayimos. Huius antem constitutionis pagina testimonio istomm facta est: Andrea Bano> Comite Macharia, Comite Joseph^ Comite Marco, Comite Andromico filio Bani^ Camerario Ducis Yenceslayo^ Praeposito Gutifredo^ Magistro Teobaldo. Datma per manus Petri filii Milka Ducis Aulae Notario.
£z Regiatro ArchiepiscopatiiB Spalatenaif. Lnciiif de Regno Dalm. k, Croal. Ub. m. cap. 13. t, Farlati Dlr* ricuiii Sacmin T. m. p. 228 «: T. ly. p. 245.
Digitized by
1
3T
Anmo 1198.
Andreas, Dalmatiae et Groati^e Dut, regia auctoritate fun-
^itor, atque suorum majoum, Geysae et Stephani Regum,
dona, Archiepiscopatni Spalatino data, confirmat
Ego Andreas Dei gratia Dalmatiae^ Cliroatiae^ Ramae, Chulmaeqae Dox, confirmo B. Domnio capellam S. Moysi dr Sancti Stephani in Salona, cnm omnibns ad eas pertinentibns in perpetaum^ qnas olim Patres nostri, vide- ficet Geyza Rex et Stephanns eidem Ecclesiae auctoritate Regia concesse- nmt, statnentes scilicet^ ut non liceat alicni Bano^ yel principi, sen cnilibet iBnnistromm nostromm, hanc nostram confirmationis seriem infringere, vel ei aosu temerario contraire, aut ipsam Ecclesiam in aliquo aggravare, sive ejns jnra diminaere. Qui autem aliter facere attemptaverit^ iratum habeat trinum et onum Denm, et nostram indignationem incurrat. Anno Domini nostri Jesu Christi 1198. Bano existeote Andrea, Georgio Tiniensi Episcopo, Michaele Traguriensi Episcopo^ Michaele Scardonensi Episcopo, Matheo Corbaviensi Epi- scopo, Macharia Comite^ Joseph Comite^ Bea Comite. Hanc nostrae confirmationis paginam Petrus Ducis Aulae Cancellarius adnotavit^ Praestaldo huins rei dato Vratislao filio Yratislai de Zagrabia.
FnlatL myricmn Sacram T. m. p. 228.
Aimo 1199.
Andreas, Dalmatiae et Croatiae Dux, regio jure utens, ur« bis Spalati libertates jurejurando confirmat.
Ego Andreas Dei gratia Dalmatiae et Croatiae Duz^ juro super sanctas reliquias vobis Spalati principibns firmam pacem et Bbertafem; milii quoque aut fifio ant snccessoribus meis tribatarii ne sitis. Episcopum vero, ant Comi- ten, qnem Clerus et populus elegerint, confirmabo; et lege, antiqnitus consti-
Digitized by LjOOQIC
88
tata, cnm vestro judice tos nti permittam; partiomqne introitas portns civi- tatis de extraneis dnas partes Rex habeat, terUam vero comes ciyitatis, etc. Datum anno 1199.
Ftflati. niyticiuii Sacnui Tom. m. pag. 5. ^ Katona Tom. IV. p«g. 87. * F^^. Codez Dipl Regni Haif«. T. n. p«g. 375.
Anno 1200.
Andreas, Dalmatiae et Groatiae Dux^ agrum Dub, in sub-*^ urbio Sibenicensi situm Ecclesiae S6. Cosmae et Damiani
regio jure donat.
In nomine S. Trinitatis et indiyidnae Unilatis. Andreas Dei gratia Dafanatiae^ Croatiae, Chnlmiaeqne Dnx in perpetnnm. Qnmn antiqnomm yetemm pmdentia, salnbriter cogitans et providens in futumm, pia deyotione sanxerit, ut quidquid benefidomm in praesenti impenditnr monasteriis, yirisqe reHgiosis, ad salntem et remedhmi indidiitanter transire debeat animamm, et divini refrigerii locum capere non dnbitetnr; piis instanter pnlsati precibns Abbatis et fratmm de Monasterio SS. Cosmae et Damiani, dedimus terram Ecclesiae S. Grisogoni^ quae est sita in snburbio Sibenig, ad dno aratra, excolendam et perpetuo pos— sidendam. Terra autem vocatur Dub^ ab arbore ibidem exorta. Praedictam itaque capelam S. Grisogoni a civibns praedicti caslri fandatam et eommdem vo- luntate praefato monasterio traditam^ adeovolumus esse liberam^ utnemini liceat ab ea exigere quidquam ex debito, nec in decimis, nec in aliis, salvo duntaxat jure et honore dioecesani Episcopi; nos autem ipsi sumus tutores et defenso— res ejus. Sed quoniam memoriae noyercatur obliyio; obliyionis enim ortus est memoriae defectus, ne hujus nostri facti series fuligine yetustatis caligetur, scripto commendari jussimus; nt avtem firmios robur oblineat^ Sigilli nostri im- pressione communiyimus. Datum per manus Jacobi Praepositi^ Magislri nostri et Cancellarii, Anno Dominicae bicamationis MCC. Prestaldus autem Comes Domaldns. Jobagionum yero nomina, qui tune aderant, et huic nostro faeta testimonium perbibuerant, haec smit : Bemardus Spalatinus Archi-Episcopus ; Nicolaus^ Jadertinus Archielectus ; Georgins, Tiniensis Episcopus; Mog Comes; Nicolaus Banus, etc.
Fatiati. nipr. Sacr. T. ly. p. 8. — Katona T. ly. p. 592 flq. — Fq4r. Codex Dipl. R. Uanf. vol. U. p. 375^
Digitized by
Anno 1207.
Andreas Rex Almissanorum atque totius Regni Groatiae privilegia jurejurando confirmat.
In nomine Sancte Trinitatis dr Individue Ynitatis. Andreas Dei gracia Ihigniie, Dalmaeie, Rame, Sende, Gallicieqae Rex in perpetuum, Regie subli- ■Itrtis interest et equitas suadet natoralis, ut qui sua statuta a successoribus ^oaiderant obseraari^ ipse queque suoruBi predessorum leges pori stabilitate stu- ceBseriare^ ut nuUa Tetnstate dissoluantDr, que succedencium sibi Regum stdbilitate de<»euerunt roborare. bde est quod priullegia a predecesso- nostris glorCiose memorie) Regibus^ yidelicet auo^ patre et cetera. Ego AadreM Dei grada Hmigarie Rex juro super Sanctam Crucem uobis Almusanis finnmn pacem et libertatem. Mihi quoque aut filio meo (aut successori)bus no- slris trttutnii ne sitis^ Episcopum yero aut Comitem, quem Clerus et populus ^egerit, coirilrmabo^ et lege antiquitus constituta cum uestro iudice vos uti per- miltaaBi. In ciuitate quoque uestra ne(minem) Hungarorum aut alienigenaram habitare peraiittam, nisi quem voluntas vesbra expecierit. Cam autem ad uos coronandus «■t uobisOTm negotia Regni tractaturas uenero^ nemini ciuium uis inf(eratur d)o- moram suarum, ntsi quem dileccio uesbra susceperit ludicem inter uos et extra- Mos a me constitutum in ciuitate sedulo commorari, nec eum extra urbem alias profici5<:entem sui precepto aut sigillo causa (placitandi) concedo. Si quis uestro- nm per meum Regnum terra marique (negocia) exercuerit^ roihi aut alicui ■oelroram hominum ex proprio commercio nuUum persoluat debitum. Obsides a uoliis nuUo modo recipiam, sed in curia nostra seraire uolentibus rogam im- peadam^ et morandi sme discendendi ad suum uelle facultatem optineant, nullaque em eoper hoc molestia inferatur.) aut si Dominium meum aliquem aggrauare uide- et urbem meam exire uoluerit^ secure cum uxore et filijs et faniilia et bonis suis quocunque sibi placuerit eat. Hoc autem absque fraude et ad detrimentum ciuium et ciuitatis in aliquo attinente obseraabo. Vt autem predecessoram quam nostra concessio perpetuo robur optineat fir^ presenti eam pagina in noticiam deduci posteris, et Regie attoritafis sigillo roborari. Datum anno Dominice Incarnationis M'' CC*- VH'''
CBnUa aurta pendemO
Nicolai B«id totiiii SknroBiM. 1323. — MoBumoata Uwigariae HiMorica. PeMiiii 1860. VoK VL pai^. 93.
Digitized by
40
Anno 1207.
Andreas n. Hungariae Rex Spalatinorum atque totius Regni
Croatiae jura confirmat,
In nomine Sancte Trinitatis^ 4t Individae Unitatis. Andreas Dei gralia: Vngarie, Dalmatie, Croatie^ Rame dr Seryie^ Gallitie, Landomerieque Rex in per^ petaum. Regie sublimitatis interest^ ft eqnitas suadet nataralis^ ut qai sua slaluta a sois saccessoribas desiderat obseryari, ipse quoque saorum Predeces— sonun santiones pari stabilitate stndeat conservfMri.) ut nuUa vetustate dissolTan— tnr^ que succedentium sibi Regum auctoritas stabilitate perpetua decreverit ro— borare^ Inde est^ quod Privilegia a Predecessoribus Nostris gloriose memorio Regibus^ videlicet Avo, db Patre nostro Civitati Spalatensi pro libertate t)on-» cessa renovantes, verbo ad verbum presertim scripto nostro tantom apposita nomine, et numero annoram Domini secundum tempora^ nostra immutato^ hoo modo duximus inserenda. Anno Dominice Incarnationis Millesimo ducentesimo septimo* Ego Andreas Dei gratia Yngarie Rex. Juro super sanctam Crucem, Vo- bis Spaleti Principibns, firmam pacem db libertatem, mihi quoque^ aut fiiio meo^ aut successoribus nostris Tributarij ne sitis^ Episcopum vero^ aut Comitem^ quen» clerus db populus elegerit, confirmabo, db lege antiquitus constituta, cum nostro Judice Vos uti permittam^ preterquam Introitus portus Civitatis de extrancis dua» partes Rex habeat, tertiam vero Comes civitatis. In civitate quoque veskr» neminem Vngarorum^ vel alienigenarum habitare permittam; nisi quem voluntas vestra expetierit. Cum autem ad vos coronaudus, aut vobiscum Regni negotia tractaturus venero, nemini Civium vis inferatur Domorum suarum*) nisi quem dilectio vestra susceperit. Jndicem inter vos db extraneos a me constitutum vobiscum in Civitate sedulo commorari; nec eum extra vrbem alias proficiscen- tem sui precepto^ aut sigillo a nobis causa placitandi sequendum concedo. Si quis vestrorum per meum Regnum.) Terra^ Marique negotia exercuerit^ mihi aut alicui nostrorum hominum ex proprio comertio nuUum persolvat debitum. Ob— sides a vobis nuUo modo recipiam^ sed in Curia nostra servire volenttbus, re— gam, et impendam & morandi, sive discendendi ad suum veUe, facultatem obti-- neant, nuUamque eis super hoc molestiam inferam; at si forte Dominium meum aUquem aggravare videbitur db vrbem noslramexire voloerit, secure cum uxore^ d; filiis, et famUia db omnUms bonis suis quocunque sibi placuerit eat. Hec autem omnia absque frande^ d; ingenio ad detrimentnm Civinm dr Civitatis in aUqua attinente observabo. Vt autem tam nostrorum predecessorum^ quam nostra con- cessio perpetue robur obtineat firmitatis presenti, eam pagina in notitiam deduci posterorum^ dr Regie auctoritatis sigiUo inssimus roborari. Datum per manus^ Roberti AUiensis Prepositi dr Aule Regie Cancelarg, Joanne Strigoniense Ar-
Digitized by LjOOQIC
^qpiscopa, Berlkoldo Coloceiise eleetb existei^iis^ Kalano Qniiiifae EcdestenseiB^ Boleslao Vacienensem, KatapMio Agriensem^ Simone VaraadineBseii, Desiderio Clianadienseni, VlinoUltnisilyanas^ Kallenda Vespriensem^ Gottardo Zagralnensem^ Petro Genriensem Ecclems gubemantibns. CSieffano filio Stepbani Baccbiense 4r Palatino Comite.) ft Cheffano filio Hicbe Bano db Sagnriensi Comite existenti-- ku. Jola Bndngriensem^ Nicolao Biohorrensem^ Petro Cariali Comtte Regine^ CSienadiensem^ Benedicto Snprinaensem^ Alexandro Ibisoniensem^ Ocbns Ves- prinensem Comitatas tenentibas. Regni nostri anno secnndo. — Ego Camana» Clericas Commnnis Spalatenas Jaratas Notarins^ ut in aathentica Regia balla 4e avro bullato vidi, veriio ad verbum scripsi dr consueto signo complevi*
Uka PiictonuB Reip« VeBetianun T. V. p. 195. in caes» Archiyio Viennenai.
Anno 1209.
Andreas H. Rex civitatem Varasdinensem propter servitia^
in captivitate sibi exhibita privilegiis donat et insulae
Zrepichar seu ^repinec ultra fluvium Dravaro in circuitu
metarum ejusdem civitatis sitae mentionem faciU
In Nomine Sancte Trinitatis et Individue Unitatis* Andreas dei gratia bugarie, dahnacie^ croacie, Rame^ seruie, Gallicie^ Lodomerieque Rex in perpeluum. Ordo Juris expostulat db racio exigit equitatis vt bone fidei contractas perpetue slabilitatis gaudeat firmilate, nec iniquorum fraudibus dissolvatur, que ab initio ex efoitatis processerunt, hinc est, quod ad peticionem fidelis nostri Pocb Paiatini et Comitis Mosuniensis et maxime fidele servicium bospitum nostrorum in vila Va- fisd eommorancium quod nobis deuote fideliterque, dum in Kene detineremur in carcere exbibuerunt, pio affectu Regio considerantes^ eis tam in presenti exi- sfeatibus^ quam eciam superuenientibns perpetuo Jnre contulimns statum huiusmodi libertatis ac terram circumdatam vndique metis precepimus eis assignare. Libertas^ preBominatorum hospilum nostrorum hec est: quod Comes vel suus Comes Cu^ rialis non babeat potestatem eos iudicandi, sed inter eos quemcunque uolunt Ju- dicem constitaant, quem Ribtardum solent appelare, nullus autem Burgensis tribu- iBi db tricesimam solvere teneatur^ nisi qui vadit in Theuthoniam cum suis mer- camonijs de quolibet curru ponderato solvet tres denarios^ de singulis vero equis^ veiMifilMis duos denarios^ de duobus Bobus vnum denarium^ de tribusporcis vnum denarium^ in portu drave de quolibet curru vnum denarium. Item idem Hospites; teoentur soluere comiti eiusdem Castri in Festo sti Martini de qualibet curia duo^ decin denarios^ quos Judex eorundem debet colligere^ quocies autemcomes ca—
ffm L PriTfl. et Libert.) Digitized §/ LjOOg lC
ita
4tci raioiiabtr, teneiliir ai dara vffkitt oulnloi ^rmi^ dMkoiii poMf ft Tnifei In^ nMi. 8i qris Mteni horede oarens ieeeeoerit, libere diipont 8Ma possessioiieii eiiie eodeeie sen cnUibet raorwii cognotonnL Si fpH vero oobierit de villa i^eoedere^ venditts ottiaibas snis edifiqjs libme poa^ abire. Qnicinfue rero Bnrgensis per aiiqnem exbranenni in rebns snis dampnnm paterelnr^ et idem Ma- leEactor ab eodem bnrgmse in yilla sna recognosceretnr^ BibtMrdns eins.loei inter eos faciat Insttcuim. Prima meta terre eomm incipit de viUa Ivanc, d» •oriente et tendit yersns meridiem ad arborem narfa Tocatam ft protendit Tsqne «qnam Pline infra capeliam sancti Petri, vadit snp«r aqnam ad occideatem, per- nraitnr ad rinnlnm qni vnlgo dicitnr Blism^ et per eondem rinnlam vertitnr ad meridiem, peryenitnr ad quandam valiem db ascendit ad magnam viam, per qnam itur ad Tliopliz^ ibi tenet metas cnm Zelko, et cum terra Thoplicz^ et inde par viam superius eundo peruenitur ad duas arbores Zilfa vocatas, inde tendit ad montem qui dicitur Pechize, vbi sunt caueme in eodem monte, db progreditnr Tersus occidentem vsqne viam lenatam^ ibi tenet metas cum Vekozlan ft cnm Ourdon in qnodam laco aqueo, et inde gradiens per eamdem viam lenatam ad aquilo- nem pertransit pontem muratum ft duos lacus. conterminatur ville Episcopi db tenet metas cum ea in quodam lacu. Deinde progradiens versus meridiem cadit ad predictam fluuium Plinc db exit ad quandam viam leuatam, itur per eandem, cadit ad aquam, qne imlgo dicilur Bzenice, et per eandem itur ad occidentem, conterminatnr ville Bere (Beretinec) d; tenet metas cum ea, inde vadit ad caput aque^ ibi cum Badomer tenet metaS) deinde tendit ad aqnilonem, cadit ad predictam aquam Plinc^ inde conter- minatur viUe Domse dr tenet metas cum ea. Deinde tendit ad magnam viani per quam itur ad terram Cmciferorum dr tenet metas cnm ea. Deinde gradiens ;ad aquilonem itur ad dumum Coruli, inxta quem est meta^ inde vadit ad viam^ ibi est meta terrea circnmfossa^ inde vadit ad magnam viam per qnam itur ad Theutoniam iuxta quam est meta terrea cbcumfossa, deinde vadit ad ari)orem <iue dicitur Zilfa iuxta quam est meta, ibi est conmetaneus Iner lobagio CastrL Deinde vadit ad portum Drave fluuij magni^ per quem fluuium drcirit Insulam que vulgo didtur Zrepichar^ quam nunquam aqua separare posirit ab hospilibas nostris. Deinde progradiens per maiorem cursum fluuij magni pemenit ad pre» dictam villam Ivanc in qna gradiens priori mete conterminatur. Prestaldi antetti nostri Gurdon de castro Greben^ et Zelko terrigena de villa Pritice. Vt igitnr hec Regia donacio ipsis ipsommque posteris in perpetuum consislat^ presentem pa^ ginam scribi et Sigilk) nostro fecimus coromuniri. Datum per manns Magistri Thome aule Begie Cancellarij. Anno ab Incamacione Doroini M** G"' O" nono. Ve- nerabili Johanne Strigoniensi Archiepiscopo. Beuerendo Bertoklo Colocensi electo «t bano existentibns. Stephano Zagrabiensi, Calano Quinque-Ecclesiensi^ Bole- slao Waciensi, Capano Agriensi, Boberto Bespremiensi electo, Desmo (Desiderio?) Ohanadiensi, Symone Waradiensi^ Petro Geuriensi Ecdesias feliciter guberaao— tibus. Poch palatino et comite musuniensi, Michaele Vayvoda existentibus. Zacharia Comite tunc teropore Varasdiensi, Marcello Vaciensi. Jula BudmgiensL Baneone bichariensi. Nicolao Kemeriensi. Ochuz Supmniensi. Moyse ferrei castri. Mocroiie posuniensi. Buzad Genriensi Comitatus tenentibns. Begni nostri anno Qnmto.
4)rifiMdli iMiibr. in Archino Cmtclia VarMdinoiifis Fasc L N. l^
Digitized by LjOOQiC
Amo 1210^1365. Jaderae.
LndoYiciis Hungiriae Rex, priyilegittm Getinensi Cemiti Joanni a Rege Andrea IL anno 1210 concessum confirmat; •atfen •ccasione duodecim generationttm Nobilittm Regni
Croatiae roentionem facit.
Lodoviciis dei grad^ Himgarie, Dafanade, Croacie, Rame, Seroie^ GalUcie, Ladomerie, ComaDie, Balgarieqiie Rez, Princeps Saleraitaiiiis et honoris nontis^ MBcti Angeli dorainus. Omnibas Ctiristi fidelDkns presmtibns pariter et faturia preBendnm noticiam habituris. Salotem in omniam Saluatore. Ea que in con-^ speda piincipnm jnris tramilte deddantnr, litteramm testimonio solent periienq>nari» Id naniqne in concnssnm permanet, quod regio fiierit patrimonio commnnitnau Pkmde ad Tninersomm noticiam hamm serie nolnmns pemenire^ qnod cnm noi^ spirilnB sancti gracia snggerente, que ad bonnm suaderet vnuniqueHique, Sere- ■isBJmam princqpissam dominam Elisabeth eadem gracia Reginam Hungarie ma*^ Iram nostram iLarissimam, cum qnibusdam ceteris Regni nostri prelalis et Baro- libas, pro raformacione status Regnomm Dalmacie et Croacie, nec non joriun» ■eatroram regalium extirpadone, ac cuilibet queralanti pro exhlbenda justicia^ ad partes Dalmacie, spedaliter in Ciuitatem Jadrensem destinassemus, demuo^ eadem matro nostra yna(cum) eisdem prelatis et Baronibus Regni nostri sospe» alqiie sana, deo duce ad nos reuersa^ nobis inter cetera retulerat eo modo r Qnod dnm ipsa et qdem prelati ac Barones noBtri, in dicta Ciuitate Jadrensi^ seemndo die festi sancti Grisogoni in sede tribunali consedeates, cau-^ sdes processns quommlibet litiganchmi in statera equilatis dimicari (?) et fine debito terminari inchoassrat, Iwan et Lachkow fiilij Touordia et Tuerko filius Georgq Grnbig, de medio aliomm causidicoram exsurgendo, contra virum stre-^ BBaB Gomit^ Iwan filium condam Comitis Nelepuch^ Comitatuum de Orbas et de Zana honorem tenentem et personaliter adherentem^ graui cum querela propoanieeent isto modo: qnod ipsi in districtu de Chetyne ab auo et prebauo siimper nobiles^ et omni eo nobilitatis titulo, quo nobiles duodecim gene^ ratioBum Regni Croacie potirentur^ vsi semper extitissent et hereditatea^ in tfcto districtu Chetyne babuissent^ et habere deberent. Sed idem Comes Iwaa ipsoa indebite et minus iuste exclusisset et eiecisset de eadem, nuncque ipst per fftctnm ipsiw Comitis Iwan^ eOTom juribus sic indebite spoliati, ad extreme panpcrtatis inopkun denenissent, et sub tectis iam latitarent alienis. Quo audito iictam Comes Iwan respondebat ex aduerso: vt ijdem Iwan^ Lachkow et Tuerkc^ Wiqniim in dicta Chetyae nolnlitatem sen aliquam hereditatem habuissent^ ne^ kilierent, nnllaqne pars, seu porcio de eadem Chetyne ad qpsos pertinuisset vel pertinerot, nec ipse eosdem eiecisset et exclndisset de eadem, dictum uero di-
Digitiz^lbyLjOOgle
atrictam Chetyne ciim omnibos sois pertinecgs a nostra Regia collacione et Bostre pronisionis dono racionabiliter conseruasset et nunc consemaret, vigore prioilegialis littere nostre mediante^ et ad et corroborandnm vt dictos districtns Chetyne semper de jare et legittime Regie coUacioni pertinaerit, nosque ipsum tamqnam nostre coUationi pertinentem et naUi alteri debentem, sibi iasto jaris titalo conferre vaUuissemas. Ibidem et instanti quoddam primlegium oUm Excel- lentis principis domini Andree Regis Hungarie, atthaui nostri karissimi feUcis recordac|onis^ d? anno M^. CC^ X". confecti^m et emanatum exhihuisseL In quo inter alia expresse reperissent contineri; quod idem donunus Andreas Rex pro muItipUcium et diuersorum seruiciorum preclaris meritis quondam Do- «laldy Comitis de Scibinik 'fiU^ Saracheni, qoaftdam terram nomine Cke- tyna et Tryl^ cum omnibus snis pertiAencijsi, eidem oomiti Domaldo et suis beredibus perpetuo dedisset et donasset^ et eundem in ipsius terre possessione seu dominium per Ylricum Teutonicum et Sclouignam pristaldos suos fecisset introduci. In quorum contrarium prelibati Iwan, Lachkow et Tuerko aUegassent: quod pp. (?) ipsi aUa priuilegia et Ulteras eiusdem domini An- dree Regis in facto dicte Chetene (sic), tales que pretactum priuilegium per ipsum comitem Iwan exhibitum, reuocassent et inuaUdassent^ habuerint. Ta- men idem Comes Iwan eos captiuando ipsa priuUegia et Utteras manu violeati ab eisdem abstuUsset^ et boc conscienciose attestationi sulummodo sex juratorom per ipsos nominandorum submiterent incunctanter ; ad que idem Comes Iwan in contrarium obiecisset) quod Ucet ipse prefatos Iwan^ Lackow et Tuerco pro ipsorum census nqn solucione et servicij obmissione dudum detinuerit et capti- uauerit^ tamen nuUa instrumenta et priuUegia ab ipsis abstuUsset nec aUqua Jitteraria munimenta ipsos habuisse sciuisset) uel audiuisset, sicque in totaU pre- missa accione eorumdem innocens esset penitus et immunis. Et cum eadem ge- nitrix nostra ac dicti prelati et Barones nostri partium predictarum huiusmodi proposicionibus et obiectiuis aUegacionibus perceptis et auditis viginti duos juratos pro exequendis juribus nostris regalUms in Regno Croacie per nos deputatos, quonim assercionibus eedem partes se finaUter spontanea eorum obmi- serant yoluntate, in eo; yt quaUs ipsis de omnibus premissis et eorum singulis Teritatis constaret certitudo^ eam conscienciose sub prestiti juramenti forma ipsis indagarent, requisitos habuissent, ijdem viginti duo jurati^ habito prius inter se ^diligenti scruUnio et tractato, parili voto et voce consona ipsorum nemine cliscrepante ad eorum fidem deo debitam et fidelitatem sacre corone nostre Re— gie ac nobis obseruandam, extitissent attestati: Quod idem Iwan^ Lachko et Tuerko ac eorum predecessores^ de nobilibus duodecimgenerationum regni Croacie orlum et originem non habuissent, nec haberent, sed bene verum foret, vt ipsi et vniuersUas nobiUum Regni Croacie sepefatos Iwan, Lacko (sic) «t Tuerko, in eo loco, quo residenciam fecissent personalem^ semper numero et Bomine nobiUum conseruassent et reputassent Sed quod iidem aUqua priuilegia et instrumenta in facto dicte Chetyne habuerint^ vel quod ipse Comes Iwan pro ipsis Instrumentis ipsos captiuaverit et ab eisdem ipsa abstulerit) nunquam aa~ ^iuissent et sciuissent, neque sciuerunt Cum itaque dicta causa propter repen* tinum ipsius domine Regine matris nostre recessum de Jadra factum, nostre 4eUberationi et discussioni fuisset procelata, Nos demum, Zagrabie nobis personaliter existentU)us, ultra premissam dictorum Juratorum attestationem^ ex
Digitized by LjOOQIC
wptithihimjhnti : tffltoeBcia 4e ptraiim iMiAriJiMiiioia: H jnreftcmtiMdkifiliter etto^ «otM; Ai nes&nnD'. aaimiBk /^xpecflMQiUiUter ^fonimri rnpfenlifti, d». tonaeMM eiuadeiii domine Regine genitricis nostre^ prefato Comiti Iwan^ vQaeom iGrjrreg.a^ rio filio Budizlai Comite Corbauiensi et Pasman filio Petri de Karyn Bohilibus et Juratis Regni 4>oacie, juramentum duxinms imponendum. Qui qmdem Comes Iwan cum dictis duobus suis cbniuratoribus^ super sanctam crucem et ad aancta dei ewangelia^ tactoque iriuifico x^rucis ligno^ in eo^ quod ipse prefa- tos Iwan^ Lackow et Tuerko pro dictis eorum instrumentis litteralibus non «aptiuaoerit, nec aliqua priuilegia et instrumenta ab ipsis abstulerit^ nec eciam ipsos aliqua nobilitate et hereditate in dicta Cbetyne et eius pertinencijs babuisse sduerit) neque sciat, corporale prestiterunt Sacramentum^ prout per nos extiterit adiudicatum; yerum quia tam ex prefatorum yiginti duorum Juratorum assercio- nibus, quam eciam plurimorum nostrorum fidelium certis relacionibus^ predictum districtnm Chetyne rite et legitime ad regias manus fore deuolutum^ nostreque coliacioni de jure pertinere, et ipsi comiti Iwan per nos tamquam Jus nostrum Regiom olim racionabilitOT coUatum fuisse et esse cogaouimus ; Ideo una cam eadem domina Regina matre nostra, nec non dictis preiatis et baronibus regni nostri, ne falsitas veritati et iniquitas calumpniancium preiudicaret equitati, de eonmdem domine matris nostre et prelatomm ac Baronum nostrorom con- flOio . « . dictum districtum Chetyne eum omnibus suis ytilitaSbus et vtilitatum ^Darumlibet integritatibus ac pertinencys vniuersis, sub suis metis, terminis et limi- tacionibus in eodem priuilegio domini Andree Regis per nos priuilegialiter confir- mato Bominatis et expressis, prefato Comiti Iwan filio Nelepuch suisque heredi- bos heredumqoe suorum successoribus adiudicamus sententiamus et per presen- tis lodicii nostri sentenciam appropriamus et perpetuamns sub premisso primarie coUadonis nostre titulo^ lure perpetuo et irreuocabiliter possidendum^ tenendum^ poriter et habendum; pretitulatis vero Iwan^ Lachko et Tuerko ipsorumque po- ateris, in facto dicle Chetyne et suarom pertinenciarum^ ex nnnc perpetuum silen- ciom duximus inponendum^ presentis priuilegii nostri patrocinio mediante. In coios rei memoriam firmitatemqoe per presentes concessimus litteras nostras pri- nUefiales pendentis et autentici Sigilli nostri munimine roboratas. Datum per ■Hmos oenerabilis in Christo patris domini Nicolai Archiepiscopi Strigoniensis, lociqae eiusdem Comitis perpetui, aule nostre cancellarii, dilecti et fidelis nostri. Amio domini W' CCC"" Ix""*' Quinto, Kalendis Januarij, Regni autem nostri anno dectmo nono, venerabilibus in Christo patribus et dominis eodem Nicolao Stri- fomensi, Thoma Colocensi^ Nicolao Jadrensi, Archiepiscopis^ Ragusiensi sede ▼ftcante. Nicolao Agriensi, Demetrio Waradiensi, Domiuico Transilvano, Dominico Chanadiensi electo confirmato, Colomano Jauriensi^ Ladislao Wesprimiensi;, Mi- chaele Wachiensi^ Stephano Zagrabiensi, Petro Bosnensi^ fratribus Ste- plmo Nitriensi, Tboma Syrmiensi^ Johanne Tyniniensi, Bartholomeo Tragoriensi, Demetrio Nonensi^ Stepheno Farensi, Valentino Maca- rensi^ Mattheo Sibinicensi^ Mich. Scardonensi^ Protiua Sceniensi Ecdesiarum Episcopis %cclesias dei feliciter gubemantibus^ Qninqueecclesiensi et Corbaoiensi sedibus uacantibus. Magnificis viris Nicolao Konth Palatino, Dyonisio Woyooda Transsiloano, Comite Stephano ludice Curie nostre, lohanne IHbgistro Taoaniicorom nostromm, Leustacio Sclauonie^ Nicolao de Zeech Dalmacie et Croade, Nicolao de Machow banis. Petro Zwdor pincemarum, Paulo de
Digitized by LjOOQIC
hfitBKW dqilfcforMi «t &Derieo «gMranii Milroraii Eoaya Oottile PoraaiMsi, alQifM fumftmOmB CoHMilM rofii MiW ol limofM.
ika^tmik mmAi. te AidM» Rtfii Cnttlnte. H. 1. A. Ptio. 483. H. 31
Anno 1217.
Andreas 11. Huiigariae Rex priyilegia Ecclesiae Zagrabieiisis confirmat, unaqne monetam Regis Hungariae intra ambi- tum possessionum Episcopi et Capituli Zagrabiensis, licet^ ea nunquam inRegno Slayoniae ab aliquo Hungariae Rege introducta fnerit, extra commuuem usnm ponit.
Andreas Dei gratia HoDgarie^ Croatie^ Rame, Senrie, Gallide, Lodomerie-»
qae Rex Habito CoMflio Mag^natum iiostroram, omnia Priyflegia predi^ Eo-*
desie (Zagrabiensis) in medio fedmns dedaci, dr per CanceUarimn nostnim VgoMnuM de verbo ad verbnm coram maltitadiiie perlegi^ dr cmn nihfl contradictione dignui poterat inveniri in eisdem^ omnia privUegia nostra dc {Hredecessorom nostrcHma renovando^ secandum quod in eisdem singnlis continetar., aareo sigillo nostr» confinnamus^ et etiam auctoritate nostra adjangendo, finniter stataimas^ nt de cetero naUus Banas, sive sit de regali progenie^ sive de magistratibas Hongarie^ presamat populos predicte ecclesie coram se aliqaa occasione in Jfadickim tra^ here^ aut aHcujas rei occasione descendere, aut descensam pelere, aut etiam marturinaa, seu quamcunque coUectam^ quocunque nomine nuncupatam exig^^e^ sed potius firaiiter injungendo Bano sive Duci pro tempore constituto predpimus^ quod decimas Marturinarum omnium, seu omnium coUectarum, qaoconque nomine episcopo plenarie, dr sine contradictione aliqua dr dilatione quantum Umes epis- copaUs contendit, persolvat, decimam etiam omniam tributomm forensiam^ siue ded-^ mas proventus portuum quorum sunt, si flU sohrere noUaerint, cogendo eos cuiik gravi Judicio, ut ceteris metus in simUflras incatiatar^ solvere compdlaL Statai--^ mus etiam firmiter, ut Populos Ecdesie, sive sint episcopi^ sive CapituU in nnl- Uus foro tributum solvere compellantur, nec etiam tribatarii vel salinarii re-^ gis, causa exercende sae negotiationis contra Episcopi voUintatem^ vel OffidaUum suornm ad aUqood forom episcopi accedere presumant 4c m invelitt faeriBt, capti in Carcere quadraginta diebus detineantur^ onmes res sum^ quas toncergi se habent, amittentes. Istud spedalius adUciendo statuimas^ qood Ucet mmqnain moneta regis in regno banatas sive ducatns facta faerit ab aUquo rege,
Digitized by LjOOQIC
4»
« itee6i0#r3Ni0 MHiw li lari cimluigrt, fsad iMik eredimu, pofitee eodieaia tam episcopi, qnam eapitiili meroimoaia 8«a eimMlo^ vel TeDdendo^ dare mm compdlMtiir j^ eedem, nec etiam mottetarii ad aliqaod foram eptocopi caoaa «xerceiide moiiete accedere aliqaomodo preramant, 4: si iByenti fiaeriiit, per •fiadragiata dies capti ab ofifiidalibfls episoopl in carcere detineantor^ omnes rea, qaas tnnc erga se habnerint, amittrade. Hec igitar omnia predicta a Nobis 4t prodecessoribas nostris statata^ qae ab eis et a Nobis osqae nonc sant ob- ewrata) sic firmiter imperpetomn a iliis A heredibos nostris yolomas obser- Taii| ot in nallo excedere lideaDtar^ attentando aHquid contra Jora predicta tam ^ nohis, tam a fratre nostro felicis recordationis Rege Emerico, qaam etiam a faadatore predicte ecclesie sanctissimo rege Ladislao, yel eliaffl ab aliis here- 4ibas mve Dncibas sais concessa dr collata; et si qois Banos, siveDax, aliqaid certra predicta Jora attentare presamserit» qaod non credimas, si fuerit de Re- gaU progenie, patema maledictione incomprehensibilis anmritadinis in perpetnam pereatiatar 4c nnnqaam ad coronam^ quam hereditario iure habere debebat, at- tiBgere possit, sed toto tempore Tite sae sit yagas dr profagus, suisqae se seciaii non valens, sed s^per aliena mendicans. Si aatem faerit de nobilibus iogarie, dr citatus fnerit ab episcopo ad regis presentiam, ante quam episcopo lespondeat, quinquaginta marcas fisco regio^ et alias quinquaginta marcas epis- Mpo, rege eodem fortius compellente, perjBblvat. Ut igitnr hec omnia que a nobis, dk ab omnibus predecessoribns nostris sunt collata et concessa, nostris aoslroniiDque successoram lemporibus irrefiragabiliter salva semper et inconcussa ia perpetmim posfflnt pennanere, sigilli nostri videlicet auree bulle munimine fe- dmas roborari. Datum per manus magistri Vgolini aule regie cancellarii, an- iie ab incamatione Domini millessimo ducentesimo dedmo septimo. etc.
Ori^JMlhrig meiiibr. in Archivio A. Episc. Zagr. — Ker^elid. Hist. Ep. Zagr. p. 327. — Farlati: IHyricam Sacr. T. V. p. 358. ~ Fej6r. Codez Dipl. T. m. p. 210.
{Uem FricUmium oonfirmarunt Rex Bela IV. a. 1269, Reof Stephanus a. i272j Carotus a. i3i8 et Rex Ladiilaue IV. a. 1492. Origimalia aeeereantur tti Archivio Archiepiecop. Zagrab.)
Anno 12i8.
Privilegium priaceps liberorum Comitum Regni Croatiae, in quo Generalium Congregationum Comitatuum primo
mentio fit.
In nomine sanctae Trinitatis et indlviyiduae Unitatis. Andreas Dei gratia I, Dalmatiae, Croatiae^ Ramae, Senriae, Galiidae, Lodomeriaeque Rex
Digitized by LjOOQIC
48
hi p^rpetaiiiL Qaamqaani Regia aabliinitaa gmerotNi clrca imiTersos moB idelcR^ niiBiatros ex innata ^ CSemeiitia liberafis exiatat ; ad illoB tamen^ qnos pro svis bonoribns ferventinB desndasse agnoverit, dexteram snae nnmific^ae ex-- tmdere et eos eximiamm praerogatrramm honore merito tenetar iihstrare. Hae igitar mtione salnbriter amoniti^ praesentinm dr fataromm notitiae clarescere per haec scripta yolamna) landabilem constantiam fidelitatis^ 4: strenna mnltifaria servitiomm obseqnia fideliam nostmmm Baboneg (Babonid) et Stophani Comi-* tnm de Vodicha^ filiomm qaondam Comitis Stephani de Gorichia, qnos yeri-* loqaax pmeconii fama et veritatis experientia de originali Domo et l^irpe generosa Ursinomm Romanae Urbis Senatomm propagatos tostatnr. Nam in*- ter caetera eomm landabilia semitia, qaae praesentibas stUi officio taediosnm esset denotare^ sed memoralitor nostro cordi existnnt incnlcata; cnm nos divino monita versas torram sanctam sepnlchri nostri Salvatoris ad defen*- dendnm in Brachio potonti, salabri cam prosperitato profecti fdissemas; ideiii €omes Stephanns, frater dicti Baboneg, non monita nostro anga— riatas^ qninimo clarae fidelitatis voto instinctas^ ad nostmm decns, cnm snis^ et eiasdem fratris sai proximis familiaribasqne notabilibas, satis honesto coeta d: congmo armis condecentor fnlcito^ eqnitibns dncentis A qnin — qnaginta, pecnniamm ipsomm propriamm in expensis, per itor continnnm no-- stro felici in adita et redita nobiscnm pmcedere^, dintnraa qnoqae A noctnma temporis nostri in cnstodia persistere^ gravesqae labores saferre^ cam totaK qaippe animi sai fervore^ daraeqae soUicitadinis^ et eximia fidelitatis pnritate nobis adesse atqne ministrare non dnbitavit Ob qnomm itaqae expertae fideli- tatis constantiam et servitiomm praescriptomm merita^ considerantos etiam ipsos de praedicta nobili Ursinomm prosapia propagatos fore^ Baboneg et Ste- phanum fratres praedictos ipsommqae haederes ac saccessores aniveraos, in praefato eoram Dominio Vodicha^ qnod piae memoriae qaondam Henricus Rex, noster Praedecessor^ de Commissione quondam divi Regis Belae patris sui, dicto quondam Comiti Stepbano de Goricha et suis haeredibus pro fidelibas servitioram suomm meritis, ut ex tenore ipsius Henrici Regis littoraram collegimas, in perpetaum dedisse tostatur; quodque Dominium nos ejus novae nostrae donationis nomine denuo, ad bumillimam ipsorum supplicationem, nni- versis etiam baeredibus et successoribus eomm perenniter dantes aique donantes confirmamus^ nec non insuper et in caeteris possessionibus quibusvis per ipsos vel eomm haeredes et posteritates acquisitis atque acquirendis^ aequo et justo more^ auctoritate plena ac potestate nostra Regia, Solium Regale considentes^ Prelatis atque Baronibus et Proceribus erga nos existentibus ipsis annuentibus ac eomm de mataro consilio, facimus atque creamus, fecimusque & creavimus, tituli veri illibati et eximii Comites liberos; taliter et adeo^ eoque modo^ nt ipsi in perpetuum rato ordinationis et institutionis ac creationis nostrae prenotatae vigore mediantes possint atque valeant liberaliter uti, frui atque solemniter gan-- dere^ singulis atque universis ritibus^ immunitatibus, generosaque condilionis pro— ceritate^ nec non quammvis libertatum majomm et minomm^ generalium et prae— cipuamm, eximiammque, praerogativis atque graliis, quibus praecipue caetori quidpiam veri^ eximii ac liberi Comites Regni noslri^ aut in aliis quibuscunqne Regionibus constitati^ uti atque gaudere dignoscuntar. Praesertimque insnper etiam eidem Baboneg et Stophano^ et cunctis ipsorum haeredibus^ hanc de plenitadine
Digitized by LjOOQIC
Begi^ clemeDtiae gra&OB petpatm diodiiiiis hrfiendam^ ot a JadiciQ dr JuinsM didioae Dacis Selayoniae atqae Bani^ et quonimYis alionim Judicum Regm ii09tri et jQstiliariorara^ praeter solummodo Regiae Majestatis^ prorsua exemti et se-» gregati liabeantor^ nec eosdem Judicio suo astare. Praeterea ut aec ipse Dux yel Banus, nec etiam Officiales quipiam noslri^ vel ipsorum^, coUectas mardu-* riaales, quas ipsis in resarcitionem el recompCTsam praefalarum eorum pecu- BianuD, ad honorem nostrum expositarum^ perp^o damus^ in dicto comitatu ipso-* nuB et Dominio taxare exigique et recipi debeant neque possint quoyis modo. CetenuD etenim quid iisdem Dux seu Banua, aut ceteri quipiam Regni nostri Praelati^ Barones et Justitiarii^ ne per eosdem hiqusmodi libertatum praerogatiya per D08 eis gratiose in aevum fiacta videantur in aliquo eorum casu ds praejudicium Seamri^ in eisdem Comitatu, Dominio et Possessionibus diotorum Baboneg, Stcqphani etbaeredum ipsorum descendere^ ac in eisdem generales congregationes celebrare, nllo temporis futuri in processu, quoquomodo debeant nec praesumant» Quae singula per vos, Ducem et Banum Sclavoniae, ac Praelatos et Barones, aec non officiales Regios atque vestros quoslibet, pro tempore habitoros^ edicto finno regii mandati praecipientes mandamos inviolabiliter observare, cuirtodire^ atqoe observari facere in perpetuum. Ut igitur praescripti liberi Comitatus crea^ tioiii&, nec non praerogativarum gratia^ per omnia successorum nostrorom tem-^ pora salva semper permaneant et inconcossa, nec per qoempiam hi irritam va^ leoit retractari, in perpetoam firmitatein earom, praesentem concessimos paginaip 8i|iUi nostri monimine roboratam. Datom per manos magislri Ugrini aolae no-^ strae Cancellarii^ anno ab Incamatione ejosdem Salvatoris nostri M.CCXVUL Ve^ nmbiii Joanne Strigoniensi, Reverendo Berthc^o Colocensi, Archiepiscopis exi-* stentibos. Calano Qomqoeecclesiarom^ Desiderio Chonadiensi^ Wilbelmo Vltrasilya*-' iu»8L) Simone Waradiensi, Roberto Besjnrimiensi^ Jacobo Wachiensi^ Petro Geo^ riensi^ Stephano Zagrabiensi^ Thoma Agriensi, Episcopis^ Ecclesias feliciter gibemantibos. Jola Palatino^ Bankone Bano^ Dionysio Magistro Thayemioorom et Comite noyi Castri., Ropoin Waywoda^ Ochos Comite Coriae Reginae, cae-* tmqne Comitibos Comitatos habentibos. Regni nostri anno Qoarto decimo,
^tlrtsor. Ehre des Henogthunu Krain. Bd. XH. pag. 37. — Fej^r. Codex Diplomatlcag Regni Hungariae. T. HL pag. 345.
Amno 1224. 9. Kal. Jauarii.
Bela Rex junior, Croatiam et Dalmatiam auctoritate Regia {[Qbernat, hocque nomine Jobbagionibus de Gorica terram Kiokod in confinio Banali sitam, donat,
In nomine sanctae Trinitatis et individoae onitatis. Bela Dei gratia rex, fripogenitos regis Vngariae, yniyersis, praesentem paginam inspectoris^ salotem
(Ptn L PrivU. et Libert.) 7 t
Digitized by V^OOQlC
9#
«t gnitiMi. Dignimi eat et omu ivttoiie ctianliiiwiMn; iit bi, ^ Fimdflkwg firo tempore eidhibeit obee^iiiimii^ wm laboriB praemie neft fhradeiitur; praeoi|Nie^ nt alH eonmi exemirio ad indefeesae fidditatia cowtaBtiam animeBtw, qiioa svi laboria j^emia viderint asaeeutoa. Hino est, qmid Radns et fri^s eina de Klokocbe: Zorian^ Yest^ et fratrem ejns nterimim Damianam, enm fraMbns raia^ Zladedi cnm fratribus suia^ Wranco cnm fratribm siis, Blas cum fratribos snis^ Fridriob cam fititribus svis^ Dobrogozt com fratribus suift, Wldian eum fratribus sois, qui de filiis Jobagionum sancti regis de Croricia oriundi fuerant, ob fidelitatis suae meritum, qua Patri nostro et nobis serneront, tanta donauimoB praerogathra libertatis^ ut tam Ipsi^ quam ab eis in perpetuum descendentes, de domo et famUia nostra de ce- tero oeMeantar. Qvibiis etiam terram de iDokoche perpetna donauimus libertate. Itaque do cetero ad jam dictum castrum nulium habeant respeclum (suhieetio- nis)^ Terra autam eonmi bis metis distmguitur. Prima meta est urier 60- rizam et Gay; quae ab incoiis didtmr Glaue. Inde per viam tmidit ad campnm, qui appellatur Beri^opolye; inde vadit super caput fontis Illaibes, et yenit ad caput rivi, qui vocatur Knesepotok, et per eundem rivnm de- scendit in rivum dictum Koranna; per qimn descendit ad pedem montis^ qui dicitur Ozly che. Inde ascendit per cacumen einsdem mcmtis^ et descendit in rivum dictumlwanpotok. Indeper viam tendit ad campnm, qui vocaturChittepolye (Keri. GhUtepolye. =: Cistopolje ?}^ et venit ad dumum, qui dicitur Yelike greche; inde teadit per viam^ et transit Glnjam JMir ponticulum^ et venit ad oaput rini Pestenoga. Inde vadit per viam, et venit ad locunu qui dicitur Potochys- che^ ubi antiquitus fuit ecclesia. Abliiiic tendit ad montem^) qui dici- tur Kerker (velKecker), etinde venit ad montem, qui vocatur Vtokaverch; inde venit ad locum, ubi rivus Tolstipotok cadit in Coraniza^ et transit ot ascendit in montem, qui appellatur Sucho« Deinde venit ad rivulm^ qui dicitur Gerstina, et transit et venit ad salicem snper Glinam, qaam transit^ et venit supra capvt rivi, qui didtnr Skopchno^ et tendit ad vinai^ quae venit de Seyne (Segnia); et per dictam viam venit super sylvam^ qnae dicitur Krote (vel Keote) Buchovia^ et per eandem viam redit ad primaoi inetam, quae vocatur Glave. Porro Iiospites^ quos praedicti liberi homines lia— buerint infra metas praescriptas, decem denarios debent annuatim persolvere pro marturinis. Vnde quilibet de praefatis liberis hominibus tertiam partem mar— turinarum habet de suis hominibus, duae vero partes marturinarum totius terrae iUius^ quae ad jus nostrum pertinebant, Radus et haeredibus eius dedimus in perpetuum pro fideUtate et muitimodis servitiis Palri nostro et nobis ab eo col— latis. Quoties vero necesse fuerit^ in exercitu nostro^ quindecim loricatos, et «entum pediles vemaculos expeditos habebunt. Vt igitur regni nostri consvetodo oxigebat^ dictam terram et Ubertates praetexatas saepe dictis liberis hominibus de Kiokocbe per Preslaldum nostrum Petrum filium Jorche de Zagrabia fecimus «ssignari. Vt autem tom nostra concessio^ quam nostvae confirmationif seriea cum libertate a nobis concessa) perfectae robor obtineat firmitatis, praesenti pagioa in notitiam deduci posterorum et Regiae authoritatis SigiUo iussimus roborari. Dati Tero testes sunt; vt factum praesens ampUori robore ftdciatur: Chak ComesBa* drogensis^ Allader (Fej^r. Alexander) Magister^ Martinus Banus, Bachia Comes Zagrabiensis, Andreas Magister. Hujus autem terrae indigenae^ Guncelliiius Archiepiscopus Spalatensis^ Martinus Episcopus Corbauiensis, Michus Episcopo»
Digitized by LjOOQIC
5f
Tbukmfsis^ ftnreberta AMMi TeppKoM^ BoBceknis Cmnes QoriBen^ et alii^ fHNnm redtMio faslMini feiemfei DatmD eit koc piivilegiMi per maiiafi Ibdiiae PiwpoBili Zagrabieiiaw^ tmic teamiore AaJae regiae GaBcellarii^ aiiiij» aJb bctniatiODe Domiiii MCCXXTV. DL Kalend. Janaarias.
iMctettek NotkiM praelim. pag. 190. §q. — Katona eihibiiit non inlegnim. Tom. Y. p. 435. pq. — Fcy^r. Codez DipL R. H. Yol. m. p. 445 et 466.
Xlill.
Anno 1225.
Bela Rex, primogenitus Andreae R. H., Turopoijensium fitipites e servitio castri Zagrabiensis in coetum Nobiliuii Regiorum cum plena libertate transfert.
In nomine Sancte TrinitaUs et indinidae Vnitalis. Bela^ Dei gratia Hon- gtrie, Dahnacie, Croacie, Gallicie^ Rame, Semie^ Lo^onerieqae Rex^ primo** gemhi9 Regis Andree, et rex in perpetnmn. Com a primo rerum exordio liber^ tafe onminm eqnalis fnerit condicio^ diuina consnlit pietas, in id ipsum regia de«- ^ aiuroere benigmtas, Vt, pro quibas merita efteaciter intwpellare iadicantur, ad prislionm libertatis aera (sic) restitnendi fore censeantnr. Cam ergo gloriosa res sH fibertas, buUo nobiiius remuneratur deuote seruientiam libertas^ quam eoL, quod per (iEiQorabilem donationem ad attiora pronehatur per gratiam^ quod non habet per corrupte camis naturam. Considerantes igitur midtitudinem seruitioram Bu- Ame et fratrvm suorum Iwan sciMeet et Lewcha, nec non et cognatorum suo- Tmn yidelicet : Georgii^ Iwan filii Ladislai^ Birtiizlai, Nicolai^ Dobche^ Miluani^ Ro^ ^ Tele^ Roscue, et aliorum iuxta eiusdem graerationis iineam descendentium^ •b oMigatoria seruitute castri Zagrabiensis eximentes^ liberati inferioris officii ^iiicalo gaudeant^ et honesta sodetate seruientium re^s^ et concesse libertatis lobffitas in totam successionis eius prosperitatem transfundatur; introducti in par- tiripiom regaiis domus glorienter de iibertatis mmiere^ quod adepti sunt fidelitatis ^DOtione. Verum quia proKxitas temporum saa frequenti reuoiutione fragilem Hienoriam bominum superinducendo consuenit frequentias eneruare*, ea^ quae per Bos proaida circumspectione geruntur, scripture, que mater memorie dicitur^ de- cremmas mandpanda. Vt autem hec nostra concessio robur obtineat firmitatis, ac hi perpetunm perseueret irretractabilis^ presentem paginam sigilli nostri muni^ nioe fecimus roliorari. Datam per manus Mathie Praepositi Zagrabiensis, tunc temporis aule nostre Cancellarii. Anno gratie MCCXXV. Venerabili Vgrino Ar- tinqiiscopo Coiocensi existentei^ et Cathedra Strigoniensi vacante. Rudberto ^espriffliensi^ Stephano Zagrabiensi, Episcopis existentibns ; Aiader totius Sclaao-
Digitized by LjOOQiC
S3
nia, Wonic de maritiiiiis Banis existenlibHS^ Chak BkidnigtiNi.i, Qonith BaeieiL, Inla ferrm cac^ Comitibas existentibas. Paasa Taaernicoram^ Andrea Dapifero* imin^ Bogomiro Pincemamm^ Iwan Agaionam tenentibos magistratoflL
F^^r. Codez DipL Regni Hang. T. m. v. VL. p. 481.
iConfirmatae suni Turopofjentium libertates a Befa IV. R. E. a 1255, a Stephano V. anno i272j a Ladislao Chuno a. 1278, a Sigismundo a, 1456^ demum ab Vladislao IL
a. 1514.)
XUOM.
Anno 1226. Kal Avgusti. Spalati.
Coiomanus, totius SiavoniaeDux, Traguriensi Ecciesiae ia Daimatia praedium regale Drid regaii donatione confert
In Domine Sancte et indiaidae Trinitatis. lastis postalantiam desideriis eqaam est regiam condescendere maiestatem, et vt ecclesiaram penaria regiis facallalibas sd)leaetar, a tramite non deaiare eqaitatis. Qaam itaqae nos Colo- manus, Dei gratia Rathenoram Rex^ et largitate gloriosi patris nosbi Andree, Ilangarorum Regis^ Dnx Dalmatie atqae Croatie^ ad partes descendissemas ma— ritimas^ yenerabilis yir, et idem fidelis noster Tregaanas^ episcopas Tragariensis^ a sablimitatis nostre calmine sappliciter postalauit, vt ob salutem anime nostre^ «t ob requiem anime carissime quondam nostre matris Gertrudis Regine^ locum^ <pxi dicitur Drid^ Ecclesie Traguriensi eleemosyne intnitu largiremur. Cuius po- «tulationi grato concurrentes assensu, tam in salutem noslram^ tum in requiem «nime gloriose dicte nostre matris ipsum locum prenominalum^ scilicet Drid^ cuin omnibus suis pertinenciis^ et pascuis, sibi adiacentibus^ montibus^ vailibus^ el terris vniuersis, que laborari possunt, ad eundem locum spectantibus^ regali donatione in eleemosynam perpetue possessionis dicte Traguriensi ecclesie, et episcopo memorato, et eius catholicis successoribus concedimus, largimur^) et do— namus; redncentes in irritum omnem actionem^ omnemque iurisdictionem^ quam Ylcinna^ Tragurii quondam Comes, in eum locum, ex commissione gloriosi patrui nostri Henrici^ quondam regis Hungarie, vel Petrus de Chelmo^ ex concessione fratris nostri Bele, seu alii quicunque ibidem dignoscuntur habuisse. Predium autem ipsum iste mete ab aiiis locis diuidunt et distinguunt. Ab oriente maria.^ nb occidente Stelpona^ ab aquilone terre Tragurii^ que Mezlime appellantur; al> austro vero terre Monasterii Traguriensis terroinant eundem locum. Ac ne liuius nostre donationis eleemosyna retractari valeat in posterum vel resoIuL, sicut sa— periorem actionem et iurisdictionem personarum, ita et omnium priuilegioram omniumque scripturarum vires contra hoc vndecunque apparentium exslinguimus,
Digitized by LjOOQIC
JSS
fH iB perpetmuB enerMaiis; ili yt miUtw adnidrsarii voci coitra prescns prioi* lepmn aadientia triboatan Haac donationeai per exeqoatorem nostram, Stepha- aon Condtem^ E^piecopo et Ecdeaie memorate contalimna^ et presentie priuUegii dMunctere fecimss commaniri; stataentes, Yt nalli omnino hominnm liceat hanc yagiDim noatre donationia et confirmationis infringere^ vel ei aosa temerario «ontraire. Contra qaam si qnis aasa temerario contraire presamserit^ triginta libm aori p^aa maltetar; viginti qaaram fisco regio exohiantar^ decem vero ad Tnun ecclesie deaolaantur, cai noscitnr inioria irrogala^ et post hoc presens friuilegiam in sai roboris permaneat firmitate. Acta saiit hec in presentia hornm testiiuD: Gunsello, Archiepiscopo Spalatensi; Michusso^ Episcopo llniensi; Nicohio Episcopo Scardonensi; Valeginno Bano; Solomone Dimico Comite; loanne Co- ■ite; Vkh Comite; Paulo Comite; Vidislao Comite; Gregorio Comite de Bre- kerio. Datom Spalati in Archiepiscopali palatio, per manus magistri Bamabe, iole regie Cancellarii, dominice Incamationis MCCXXVL XIV. indicL die Ka- kiidas Augasti.
FiriilL lUyr. Sacr. T. IV. p. 337. ~ Katooa Tom. V. p. 489 sq. — Hiiiiif Colomaiiiii in DalmaUain adyentuf neaiinit etiam Tlioiiiaa Archidiacomu, diceni: ^^Post haec vero Colomanniis, filias Andreae RegU, duz Sclaaoniae, cnm magno Principam Comitato ad mare detcendit; et a Spalatensibui multam honorifice aasceptofl.^^ Historia Salonit Cap.XXL p. 584. — Fej6r. Cod. Dipl. R. H. T. lU. p. 90.'
Anno 1231. die 9. Julii.
Afflica inter Templarios in Dalmatia et Croatia et Colomanum
Slayoniae Ducem diversarum litium compositio aPontifice
Romano Gregorio IX. rati habetur.
Gregorins Episcopus elc. Dilectis filiis MiUtie Templi de Ungaria saiu- ten etc. £a que iudicio yel concordia terminantur, firma debent et iUibata con- Mtere, et ne in recidive contentionis scrupulum relabantur, apostolico conyenit presidio communiru Eapropter, dilecti in domino fiiii^ vestris iustis postulationi- bas grato concurrentes assensu, compositionem^ que inter yos ex parte una^ et Carissimum in Christo filium nostrum Colomanum Regem Rulhenorum illustrem ex altera^ super quibusdam yillis, domibus^ possessionibus^ animalibus et rebus «Kis^ quibus ab ipso yos causabamini contra iustitiam spoliatoa, amicabiliter in- tenreniL) prout in eiusdem Regis litteris plenius continetur^ sicut rite sine pra- tilate proyide facta est^ et ab utraque parte sponte recepta et hactenus pacifice obsenrata, auctoritate apostolica confirmamus., et presenlis scripti patrocinio com- uiimus. Ad majorem autem rei eyidentiam^ tenorem litterarum ipsarum de
Digitized by LjOOQIC
54
yeriu) td verlran presentibQi iwaAaam ineereDdiiii. Qei est triie. fin noniae smcte THnRetit et indiyidiie mitatie. Coloaiinnii dei gratia RalkeBomin Rer et Sdayonie DoT) Unireraia tam preseilibns, qnani petteris peeentei litteras te^ spectnris ishiteni et omne bonuin. Licet omnibns fidei cbristiane evltoribns «01--^ sitndo Regia snbvenire teneatur, hiis potfssimnn opera miscficordie propenoiott cnra debet impeiklere, qpi et cmcem saloliferam ac sepnlchrum dominicnm con^ tra eotidiannm paganorom impetum proprii sanguinis effusione lanMiliter ac Ae^ Tote confoyere, pariterque protegere dinoseuntur. Fratrum igitnr Ififitie Templi religiosam deyotionem et assidnos labores, quos 9h hoslibns cracis Chrfsti in^ cessantw perferunt^ considerantes, dignum et necessarinm dnximus omnes Tem» plarios, qni Infira Ducatum nostram Sclavonie sant, terminos tam in Drimalki quam \n Croatia^ et omaia eorandem bona mobilia et immobilia nbiqne conlni quemlibet hominem protegere, ut proposita sne devotionis regali gratia et virtnte i seeuri^ tranqnilla pace Regi Christi deserviant. Anctoritate nostara constttuimnn^ ut nallus Dux, nullus Banus^ nullus Comes vel Baiulus, nec aliquis alius in Du-^ catu nostro Sclavonie descensum, vel aliquod tributum, vel collectam, vel libe— i ros denarios sive martnrinas*, vel denarios ponderis^ vel hominum computum^ i vol exactionem aliquam sive aliquod onus cuiusquam publice functionis^ quo-* cumque nomine censeatur^ a predictis fratribus vel eoram hominibus, sive yoba^ \ gionibus super terram ipsorum commorantibus^ pro quibuslibet rebus presnmat i exigere. £t quia nichilominus nostri est negotii^ salubria predecessoram nostro— j ram instituta approbare atque defendere, omnia illa que a predecessoram nostro- i ram Regum Hungarie^ sive Ducum Sclavonie munificentia prefate Blilitie Templi i collata sunL) in perpeluum presentis scripti patrocinio confirmamus^ el etiam com-> munimus. Noscat iteram tam presens universitas quam futura^ quod cum viri i religiosi . . . Maglster el fratres Domus Militie Templi per Ungariam et Scla-^ j voniam constitute ad nos litleras apostolicas detulissent^ per quas nobis a do— j mlno papa precipiendo mandabalur^ monitione pramissa^ ut possessiones univer— i sas^ quas ab ipsis receperamus^ et de quibus ipsos minus iuste spoliaveramtis , redderemus universas^ de dampnis illatis et irrogatis iniuriis tam a nobis^ quam ) a subditis nostris satisfactionem condignam exhibendo. Ceterum cum iidem fra— , tres ex parie alia litteras super hoc executorias auctoritate apostolica ad vene«- i rabiles patres^ V. dei gratia Colocensem Archiepiscopum^ B. Quinqueecclesien— | sem et S. Zagrabiensem Episcopos obtinerent^ qui nos ad premissas possessio— , nes oblatas reslituendas per censuram ecclessiasticam cohercerent, quod ex in«- strumentis dictoram executoram ad nos directis extitit liquido manifestum: Nos ^ pacem Htibus preponere cupientes^ et mandatts aposlolicis^ quantum possimus. nt , tenemur^ diligenter in omnibus obedire ; preterea personas ecclesiaticas cura omni^ hus bonis suis^ religiosas maxime^ que se carais concupiscentiis ac voluptatibas cracifigentes abdicaranL) prout Regiam decet excellentiam^ protegere nec ipsas. indebite molestare; multis indutiis a nobis super rastitutione predictaram pos— sessionum ab ipsis fratribus requisitis et obtentis^ tandem diliberato cum Jobagio— nibus nostris consilio^ dictis fratribus possessiones ablatas in integram restitni , defrevimus^ ac restituimus universas^ isto quidem tenore subiuncto, quod dictl Magister et fratres obligaverant se nomine suo^ ac snoram nomine successoram et domum suam^ et insuper concesserant^ quod de dampnis iilalis et irrogatis sibi iniariis occasione reram ac possesssionum, de quibus a nobis Tuerant minHs
Digitized by LjOOQIC
9»
>ili qpolwti) Mil omdfttf repatent a Mim, wa a wMHm svMilui aftt Mlivia; ie4 panitiiB GOtt4euiit6B reMfienmt auk bae fonpe : VideUcet quod ms de ce- kro diclia firatribw^ vel eornoi Jebagionibiis m bomioibM mper terram ipspram degratibas ant morantUNis^ miUea inferamua iniurias vel iacttras^ aec a nostria mbditis permitamiia irrogart Cetenim ad majorem bnjiia rei constaiitiam et ebBMTantiam babendam firmiorem^ obligamas noa spoirtaneo nomine^ nostrorum- fis pariler nemiae goceeseomm, fuod libertates ae* immunit«les conoes^as eisdem inkibas^ taai a aobia, quam a predeoessoribaa nostris Re^^s Uqgarie seu Bicikiis Sehiyoiiiev )o^ snofum teaoreni privilegieffum ae indttlgentiarum aeu ecttfirmationum sancte Romane ecclesie et sacrosancte se^s apostolice obten- ttfiuD, firmas, stabiles et illibatas perpetuo teneamur in omnibus conservare, tam nper descensibus^ quam super aliis universis exactionibus suprascriptis^ que no- elro dominio possent ad usum nostrum et fiscum Regium provenire. Confitemur eiiiiB^ quod nicbil barum^ que prescripte sunt, exactionum habemus in ipsos fira- ires, vel super terram ipsorum recipiendi vel exerendi potestatem, quia potius • premissis omnibus tam ipsi fratres^ quam eorum homines liberi sunt penitus le immunes. Promittimus insuper boaa fide in verbo Regie veritatis et constan- tie pro nobis ac successoribus nostris^ tenori privilegiorum dictorum fratrum in ae&o de cetero contraire, nec ipsos aut ipsorum homines per nos, aut per sub- diloe nostros quoscunque permittemus casu quolibet molestare: sed terras ac poisessiones, quas babent ex donatione predeccessomm nostrorum in nostro do- maio, de quibus extitenint haetenus spoliati violenter, prout in ipsorum privilegiis eoBliiietar, plenarie restitui faciemus. Verum si, quod absit, per bostis humani gmris fraudulentam nequitiam casu quolibet contingente proveniret^ quod nos lepe dictis fratribus, vel eomm hominibus dampna vel ininrias aKquas personaliter iiferrenias, vel a nostris subditis permitteremus^ et contingeret irrogari eoram fibertates infiingendo^ vel contra ipsomm privilegia temerarie venire presumendo, et mper boc requisiti a Kagisbro sive fratmm seomm quolibet^ iustitiam plena- riw et mataram sine mora^ dispendio vel diiatione quidibet noliemus condi- lisdem exhilieffe; Noa predictia fratribus dampna et ininriaa eisdem vel honuaibns a nobis^ vel a nostris sobdilis recenter illatas^ nec non et imfw fue prins Iiabiiefmit ae sustiaaerunt ratioae posseaaiennm et terraram^ pn ab ^sis prins, sicnt dictnm est receperamus^ que dampna remisaa faerant lehis ae snbditi» noslria, Mt de bona volafttate nostra ac benepliMilo nostro ple- Ma ac liberam concedimus rqp^ndi ac requirendi facultateaft, tam a nobia^ quam I labdilis noatria, coram venerabili pabre • • • I>m gratia QainqieeeclesieBai EpiMopo qnicnnfae pro tempore fnerit subatitutas^ eo inre et ialegrilaie, nee aea et eadem anctoiitate, quam priim obtinebat cum coUegia suia per autenticam I damino papa delegatnm^ ila duitaxat, qned prefatus Quinqueeeiesiensis Epis- eepas noa ae anbdbtos nostros ad satiafi^tionem condignam ac restilntioMtt tam pmiessiennm qoam dampnoram prius vri postertas babitoram per censuram «eelesiasticam valeat compellendo eobereere. Ad maiorem quetfae rei buins ro« keiii firmitatem obligamns nea et sucoessoras noAros ad oliservationem omnium pwcriptonim^ snpponentea nos ac sacceasores nostros oUigantea sponlBiftea vo- hMMe iarisdictioni dicti venerabilis patris • * . . Dei gratia Qninqueeclesienaie IpiseepL) qnicamque pro tempore fuerit in posterum subalitatus^ qaod ipse Episco- fK per censoram ecclesiasticam in eadem forma, que sabi ac coUegis aaia exe-
Digitized by
i^oogle
eotorilms fl domino papa ftterat ooniiDigsa, nos ac sub^a nottros eompeHat nd observationem firmam et stabilem omiiiQm predictorum. Ut igitar bec inter nos et . . • Magistrum ac firatres domos Templi firmata pacis compositio^ ac eisdem concessa libertatis donatio stabiUtate perpetua irreyocabiiiter perseveret^ nec ali- quibus successorum nostrorum temporibus yaleat irritari, presenti eam pagina in notitiam deduci poslerorum^ et sigiii nostri Regia facimus impressionis imagine commnniri. Datum pw manum Pascasii Agriensis Prepositi et aule nostre Can** eellarii. Anno dominice Incamationis MCCXXXI. NuIIi ergo etc. nostre confir- mationis infnngere etc. Si quis autem etc. Datum Reate Yin. Idus JuIIii Ponti— ficatus Nostri Anno Quinto.
£x Reg. orig. An. V. ep. 94. — Theiner. Monnmenta vetera Hnng. Romae 1859. T. 1, p. 97.
Anno 1231.
Colomanus, totius Slayoniae Dux, hospitibus ad castelluro
Walkow in inferiori Slayonia incolentibus immunitates
quasdam regia potestate conferL
Colomanus^ Dei grafia rex et dux tqtius Sclayoniae^ salutem et omna bonum, Ne ea^ quae aguntur^ in tempore labantur cum eodem^ prudenlum sta-* biliyit proyidentia, litterarum testimonio roborari. Ad uniyersorum igitur yolumus peryenire notitiam, quod nos Hospitibus juxta Castrum Walkow commorantibTO^ yidelicet Teutonicis^ Saxonibus^ Hungaris et Sclayis^ consilio et consensu omiunai Jobagionum nostirorum^ Ubertatem talem constituimus^ ut omnem causam inter ipso» ortam, praeter eS^sionem sangyinis^ major yillae eorundem^ quem ipsimet ex-- posuerini, iudicare tenetur. EflFusionem tamen sangyinis non per se^ sed per Janitorem Castri possit iudicare^ cum quo iudicium habeat commune. Sta-^ ttiimus etiam^ quod de qualibet porta annuatim dimidium fertonem.» transacti» iti noyftate tribus annis dare teneantur; ita tamen, quod in festo S. Georgii tria pondera^ in secundo festo S. Martini tria pondera persolyerent. Statutum est eisdem^ quod si quis sine heredibus ex ipsis decedere contigerit, pecuniam suaro cuicunque yellet, possit disponere. Statuentes etiam eisdem: quod nuUus absque^ serie iudicii de yilla eomm ligatum aut yinctum possit quempiam extrahere. Et insuper iie aliquo indigeant, terram castri ejusdem nomine T. ad habitandum dandam ipsis contulimus integraliter^ cum sylya terrae ejusdem nomine T. de qua^ doiflos extruendas, et curias praeparandas^ liberum eis permisimus arbitrium ; qui— bus etiam Danubium et fluyium Walkow piscandos libere permisimus. Statuimus. etiam eisdem^ quod si quis yult^ libere yeniat et libere, cum yoluerit) omnibus rebus yenditis et domibus recedat Et ul haec talis a nobis facta dispositio ia*
Digitized by LjOOQIC
b7
irritioi non possit reyocari^ consilio et consensn Jobagionnni nostroram praesen- teB sigilH nostri mnnimine jnssimus confirmari; snper addentes eisdpm, quod Didla cansa inter ipsos ad certamen duelli debet pervenire. Istis tamen Joba-» giooibns praesentibns : Jula Bano, filioque eiusdem altero Jnla magistro TaYemi- coram nostromm, Nicolao de Zala^ Opoi de Simig, Petro de Widkow^ Georgia de Barana, Comitatus tenentibus^ et aliis quam plnrimis. Datum per manu» ligistri File Nostri Notarii ab incamatione Domini anno MCCXXXI.
Ix Collect KapriBsiaDa m 4. seo B. Tom. U. p. 7-^8. — Fq^r. Cod. Dlpl. Reg. Hvng. T. UL t. U. p. 237«.
Anno 1232.
Coiomanus, totius Slavoniae Dnx, ab Andrea fratre in Re- gnosuo Slayoniae armis petitus, Jobagyonibus castri Roi- cha (RoviSde?), ob eximiam ea occasione demonstratani fidem, terram Konjska regia potestate donat.
Colomanus, Dei gratia rcx Rutbenorum et dux totius Sclayoniae^ omnibus 9mphim inspecturis salutem ac omne bonum. Provida regum discretio tam cir- ciDspectam erga se semper per subiectos debet babere diligentiam, vt quanto 1U8 de fidelibns famulatur^ tanto propensius munificentiae suae donis remuneran- ^08 fore censeatur* Cognoscat igitur tam praesens universitas quam futura, quod— fvom Dragan, Draguech, filius ejus adolescens^ jobagiones castri nostri de Roicha^ boIms fidelem fructum, cum effusione sangvinum^ eo tempore, quum firater noster in Andreas, a quibusdam vesano ductus consilio^ in regnum nostrum.) videlicet S^oniae, violenter irruisset, exhibuissent ; in recompensationem tot et tantomm Indabilium meritomm et commendabilium tam ipsis, quam suis heredibus here- ^hnqiie snecessoribns, quamdam terram^ Konzka vocatam^ in Comitatu de Roicha «xislentem^ dedimns^ contnlimus et donavimus iure perpetuo possidendam ; ipsis- {pe praesentem paginam sigilii nostri munimine roborando, consensn et consi- £o ooiDhmi jobbagionum nostromm simul babito et desiderato, Julae bani vide- Scet; Julae magistri Taveraicomm; Demetrii magistri dapiferomm; Nicolai Co-* ^bSb de Zala; Opoy Comitis de Symigio; Petri Comitis de W^ov, Georgii CoBitis de Barana^ dare consensimus ac concessimus. Datum per manus Far- ^sa, anlae regiae cncellarii) et Egrensis Pmepositi. Anno ab incarnat. Dom.
«ccxxm
F^. Mex Dipl. Begni Hangariie. T. m. vol. U. p. 386.
8
(hn L PriTiL et Liben.)
Digitized by
d8
ISJLWIM.
Anmo 1233. die 22. Septembrii.
Colomanus, totius Slavoniae Dux, conditiones initae inter
Begem Huiigariae et Pontificis Legatum conventionis, se
quoque servaturum promittit et juramento roborat.
Nos Colomanns Dei gracia Rex et dux tocias Sclayonie, omnibus pre- sentes litteras inspecturis facimus manifestum^ nos vidisse et habuisse litteras si- gSlo domini A. lUustris Regis Ungarie patris nostri^ et notasse capitula singula diligenter super composilione habita inter venerabilem patrem Jacobum Prenes- trinum Electum^ apostolice sedis legatum^ ex una parte, et predictum dominum Andream Regem ex aitera^ super negociis ecclesiarum Ungarie et aliis^ et te- ULpre preseocium prom^ttimus et iuramus^ quod omnia et singula ia compositio— nem predictam deducta^ que nos tangunt^ et de cetero tangent^ observabimus^ nunc et in futurum : et ad ea^ que tangunt vel tangent Regem Ungarie^ dabimus Togando et consulendo operam, quod Rex, qui est et quicumque pro tempore fuerit et omnia capitula et singula debeat observare. In cuius rei testimonium f resenles lilteras, ad petitionem dicti legati, Sigillo nostro fecimus communiri.
Theiner. Mon. Vel. Hung. P. I. p. 119.
AfiM 1234.
Colomanus Dux villae Verevde (Verovitica) Regia pole-» state libertates et jura concedit.
Colomanus^ Dei gracia Rex et Dux tocius Sclauonie, vniuersis presons ^criptum inspecturis Salutem et omne bonum. Que aguntur in tempore ne la— bantur cum eodem, prudencium stabiliunt ea litterarum testimonio roborare. No-- scat igitur tam presens vniuersitas quam futura: quod nos bospitibus nostris de magna villa Wereuche, tam ad presens existenlibus quam superuenientibus lalenx conslituimus libertatem: vt et libere uenire possint cum omnibus pecunijs suis^
Digitized by
5^
e\ recedere quo uoluerint absque diminucione omnium rerum suarum, tam do- miiNis snis venditis, quam alijs sois necessarijs. Preterea eoncessimus ijsdem, qiiod 8i qais sine herede decessierit ex ipsis, possit libere pecuniam suam et omnia que- emiqae habuerit cuicunque yoluerit, siue cognatis suis^ siue pro remedio anime •..•.. Item constituimus eis^ quod nobis de qualibet porta quatoor pondera persoluere com statera loci teneantur, siue plurime sint posite mansiones in yna curia. IVeterea constituimus qood nullos ludex in causis eorum ipsos possit iodicare^ nisi solummodo villicus eorum pro tempore constitutus, cum cioibus yllle eiusdem cmo luratis, qui quidem coniurati ad facienda ludicia fuerint computati (compuocati} sen deslinati. Preterea statuimus eis iuxta libertatem ipsorum, yt in maiorem Tille ynum ex ipsis quem yoluerint eligant^ et nos confirmamus, relinquentes kc m yoluntate ipsorum^ yt annuatim probato termine (sic) maioris yille eorum iepooere possint. Statuimus eciam eisdem, yt tributom in nuUo loco dare te- leantor extraneo. Item constituimus eis concedentes^ quod neque equos, hequd euros, qoi p o w o z vocantur^ nec legaciones defere, nec yictualia aliqua^ nisi yna fiepromunere^ nec yictualia Bani, qoe Zalusina yocantor, dare teneantur» Ei Tt hec talis a nobis concessa libertas non possit reuocari ^ consensu et consilio emiinm lobagionum nostrorum, yidelicet lule Bani filioque eiusdem lule magisln Tkmianiicorum, Nicolai Comitis de Zala, Opoy Gomitis de Symigio, Georgij Co- mitis de Wolko et aliorum, literas nostras sigilli nostri munimine roboratas dare coBcessims. Datum anno ab Incamatione Domini Milesimo CC tricesimo quarto»
Orifiulis meiBbr. in Archivio Regni Croatiae. N. R. A. Fasc. 590. N. 19.
Anno 1239.
Potestas Ducis Slayoniae ad Comitalum etiam Yalkoyiensem extenditur, atque apparet, eundem Comitatum secundum consyetudinem regni Slayoniae decimas marturinarum pen-
dere debuisse.
Nos Bartholomeus^ D* gr. Quinqueecclesiensis Episcopus, totumque ejas- ^m loci Capitulnm, omnibns praesens Scriptum cernentibus^ salutem in Domino. Qaom onmium habere notitiam atque memoriam et in nullo penitus dubitar^^ fotius sit Diyinitatis, quam humanitatis; hinc esf, quod priorum, posteriorumquef fer praesens Scriptum transmittimus hotitiae, ^od, quum coritroyersia inler ex- * ceHeDtissinium dominum nostrum Colomannum negem et totius Sclayoniae ducetti^*
DigitiSfbyLjOOgle
60
ez mia parte, et ma^tmm domas templi in Hmigaria et Sdayonia, dndmn iam ▼erteretnr, super medietate terrae de Licenissa in Comitata de Possega^ et pro terra de Maladin in Comitatu de Dobicha (Dnbica); ad pacem inter ipsos re» formandam et ad majus malum euitandum^ de consensn totius sopradicti noslri eapituli, pro decimis marturinarum totins comitatus de Volco, et de Kraigna (]&ajina) a supradicto domino nostro Colomano Rege in concambium nobis traditis integraliter^ decimas nostras de Licenissa et de Nessicha (NaSice) dictae domui templi dedimus permutandas^ et in perpetuum concessimus pacifice pos— sidendas. Si autem in supradictis terris de Licenissa et de Nessicha auri vel argenti Fodina reperta fuerit; decimae proventuum auri vel argenti de parte saepe dictae domus templi^ ad nos vel ad successores nostros integraliter de— volvantur; et utrum de parte domini regis apud ipsum intercedere velimus, no— strae relinquimus voluntati. Et ne super hoc apud hujus concambii ignaros in posterum possit orriri dubietas; praesentem paginam nostrorum Sigillorum muni— mine praefatae domui templi concessimus roboratam. Datum Quinque Ecclesiis mense Majo, Anno Gratiae MCCXXXIX Farcasio Praeposito S. Petri existente^ et Helia praeposito S. Johannis, M. Thoma Lectore S. Petri^ Jurcone Cantore^ Theodoro Custode, magistro Cancellario Archidiacono Marchia, Tunpino Archi— ^iacono de Tolna et magistro Desiderio Archidiacono de Eraigna tum existentibus*
Bk aaUio(prapho, aflfiemto Quinqaeocclesiif. KoUer. Epp. Quinqaeeccl. T.H. p. 112. — Katona H. 6. Tom. IV. pag. 875. — ¥^6t. Codex Dipl. Reg. Hang.T. lY. rol. L p. 172.
Anno 1240.
Colomnnas, Slavoniae Dux, comunitati Petriniensi in confinio Banali sitae potestate regia libertates et jura
confert
Colomanus dei gracia rex Ruthenomm et dux tocins Sclanonie omnibns Christi fidelibus^ ad quos presens scriptum peruenerit^ salutem in eo qui dat sa- Intem regibus. Cum de beneuolencia ac de predestinacione sununi regis ad hoo «nmus preordinati^ ut singulis in iurisdiccione nostra constitutis simus secundum «postolum in iusticia debitores^ propensius et specialius hospitibus, qui nostruoi sU)i senserint subsidium profuturum^ debite uolumus iusticie exercere complemen- tum. Hinc est, qnod nos tam presencinm quam fiiturorum uolumus noticie decla^ rare^ quod hospitibus nostris in Petrina commorantibus^ talem hoc modo conces— simus libertatem: ut ipsos nullus iudicum nostromm preter maiorem ville ewum^
Digitized by LjOOQIC
«1
^pam Yoliuitarie elegerint, audeat iudicare^ et ai ab ipsonim iudice conquerenti- Id8 salisfieri non poterit iudex eorum in nostram presenciam et non alias^ super ipsa causa citatus debeat et teneatur respondere, et si ipsi alias coram iudice fiemqQam impeterent super aliquo^ eis iudicetur iuramentum* Statuimus eciam, ^d si banus eis ad valorem unius marce dampnum faceret, in centuplo restitueret «fdeiD) tamen bano non aliud^ nisi domos suas occasione descensus dare tene- tttor, pro aliis uero necessariis precium recipiant, et si aliquis ipsorum prole tanierit) tam ipso uiuente^ quam ab hoc seculo transmigrante, bona sua cuicnn- fie aoluerit libere conferat retinenda ; et si aliquis de villa super equo vel boue eiliunpiiiaretur ab aliquo, pro quanto sacramentum facere presumpserit^ sibi ca- luipoias testibus astantibus restituat^ et res pro qua causabatur ad requirenteni «voIoatQr; et si quis ipsam villam intrare uoluerit moratums^ omnia bona sua. doBos suas et alia que possidet, omnibus scientibus liberam habeat vendendi fa- odtatem, et recedens de villa retineat eandem. Et statuimus, ut sacerdotem fiemconque voluerint, in suam recipiant ecclesiam, de decimis eorum^ prout mos est hospitibns ubicunque manentibus disponentes. Terram autem Gurgus et ter- nm Waratuk sine herede decedencium, et eciam terram cruciferromm^ quam in eoBcambio habuimuS) que vulgo Haaco et Potok uocatur, metis distinctis undiqne eisdem conferentes, quamm mete quemadmodum ab andrea homine nostro ad koc dato, referente, percepimus sunt hec: prima meta incipit a meridionali parte de dnobos quercis, inde descendit ad puteum et inde descendit per aquam putei in llooinm Dragun, et inde superius tendit ad yiam magnam^ et per eandem ^dit osque ad arborem qui sclauonice dicitur Ozkuras, inde per vallem superius td oioeas de Dobuk, inde per magnam uiam ducit ad arborem castane , et per Moita ducit in longitudine montis, usque ubi descendit subtus piscinam, inde aseendit usque ad tres metas et inde inferius in Petrinam, et sic per fluuium FelriQe ascendit usque ad fluuium Belypotok, et per eundem ascendit per ma- gaam uiam antiquam in Damasingran (sic) et inde inferius ueniendo ascendit i^ arborem piri^ et inde in montem, et per eundem uenit in uiam que exit de Ryoa (sic) et per illam inferius in precopam, et inde uenit in metam terream^ et iode subtus Strizichy, transeundo quandam aquam, pemenit in quandam arbo* raa piri^ et inde uadit in Cochinam et inde ad caput eiusdem, et inde supra montem uadit in uiam, que ducit in Rauna^ ibique supradictamm terramm mete terminantur. Preterea cum ipsam villam hospitibus omnimode cupiamus pluribus impliari^ terram etiam Eenesepola nomine integraliter, saluis videlicet populis Mem existentibus, cum porcione vooy et generacionis ipsius^ nec non et filio- nm alpetri^ qui de propria voluntate eomm, eundem seruicium quod et hospites sus- «epenmt, terris iam dHctorum hospitum nostromm adiunximus usui eomm et illo- fim statuentes possidendam, preter Zobiam. Nec hoc tamen sub sUencio volui- ■■8 preterire, quod predicti hospites nostri nobis annuatim pro coUecta centum ponsas et pro^ributo fori triginta pensas soluere tenentur, et simiBtep predicta tom Kenesepola centum pensas. Et ut hec talis a nobis concessa libertas in dabiQm ulterius non possit reuocari^ consensu et consilio omnium Jobagionuii Mtrorum^ videlicet Nicolay bani, ac magistri Towamicoram, Dejnetrii magistri dapiferoram et comitis de Budrug, Araoldi comitis de Symigio, Martini comitii de Zala, et alioram, litteras nostras sigilli nostri munimine roboratas dare oon*- Mrimof. Dalum per magistram Fyle, dilectum ac fidelem nostram prapoaitiim
Digitized by LjOOQIC
62
Zagrabiensem, et anle regle nostre cancellarfnm. Anno ab incamacione dominL llliUesimo dncentesimo qnadragesimo.
Oii|;iiiale iii ArcfaiTio Regid Creatiae N. R. A. 1531. Nro. 3.
(C^mfirmaium est idem DiphwM a Rege Belm IV. a 1243, a 8tepkano V. anno IVrij df
LadiMtm IV. a. 1274.)
Anmo 1242.
Bela rV. Rex civibus de Samobor insignes libertates, a Colomano totius Slavoniae Duce concessas, confirndai
Bela^ Dei gracia Hungarie^ Dalmacie^ Chomacie, Rame, Semie, Galicie^^ Cnmanieque Rex, omnibus Christi iBdelibus, presens scriptum inspecturis, salu^ tem et omne bonum. Vbicunque nostri nominis intementu posse credimus ali— (|uibus subueniri^ pium nos decet adhibere fovorem; presertim ne uel yerita» ocultetur, aut iniquitas preualeat equitati. Eapropter ad noticiam vniuersonu». uolumus pemenire, quod accedentes ad presenciam nostram hospites nostrl de Zumobur^ prope caslmm Oclych existentes, humiliter a nobis flagitamnt et instanter, vt modum et statum libertatis eommdem de gracia et prouidencia pie memorie regis Colomani, karissimi quondam fratris nostri^ iuxta tenorem libertatis hospitum de Petryna^ liberalitef concesse, nostramm auctoritate literamm dignaremur confirmare. Nos itaque, considerata eomm vtilitate^ precibus ipsomm fauombiliter annuentes, sub libertate iam prefata ipsos duximus perpetuo slatuendos. Cuius se» riem in priuilegio memorati fratris nostri taliter uidimus contineri : vt videlicet ipsos^ nulhis ludicum nostromm, preter maiorem ville eorum, quem voluntarie elegerint^ audeat iudicare; et, si ab ipsomm indice conquerentibus satisfieri non poterit^ iudex eomm in nostra presenda et non alias, super ipsa causa citatus, debeat et teneatur respondere; et si ipsi alias coram iudice, quemcumque impeterent super aliquo, eis iudicetur iuramentum. StatUimus eciam^ quod, si Banus eis ad ualoreai vnius marce dampnum faceret^ in centuplo restitueret eisdem. Tamen Bano non aliud, nisi domos suas occasione descensus dare teneantur; pro aliis uero ne-- cessariis precium recipiant Et si aliquis ipsomm prole camerit, tam ipso uiuente, (Tuam a seculo transmigrante^ bona sua, cuicumque uoluerit, libere conferat re^ tinenda. .EJt Sl aliquis de uilla super equo vel boue calumpniatur ab aliqua piro (|ui6n(6 sacramentum facere presumserit; sibi calumpnians^ testibus ast^ntibu?^ restituat) et reS, pro qua causabatur^ iid requirentem deuoluatur. Et^ sLquisipsain uttl^itf intrare uoluerit moratums, omnia bona sua^ domus videlicet, et alia^'
Digitized by LjOOQIC
«3
fse possidet, onmibns scientibiis, liberam habeat nendendi facQltatem, et recedens it yilla retineat eamdem. Statuimus eciam^ vt sacerdotem, quemcunqne voluerint^ ia snam recipiant ecclesiam; de decimis eorum, prout mos est hospitibus, Ybi- cmDqiie manentibus^ disponentes. Mete autem terrarum dictorum hospitum nostro- rom de Zumbur, sicut per litteras nostri fidelis comitis Stephani, fratris Bobo- oegfa^ qui ad id cognoscendum specialiter per nos fuerat destinatus^ intellexi- fflod, hoc modo distinguuntur: prima meta incipit de Thopol, et tendit ad fontem vnniD, deinde tendit ad BreA)Iaz, d^iildle per siiuam tendit ad Bochoyca^ vbi due «qoe simnl neniunt, deinde sursum tendit usque quod uulgo dicitur Pyzni^, deindo per montem iterum tendit ad Bocoycha (sic)<) deinde ad Brezthoycha, et postea Tltra montem tendit in riuum Chernych, deinde ad Lipoicham^, deinde per mou- tem tendit ad Grabonicham, et deinde per eundem montem, qui uulgo dicitur Pozorin, tendit ad Gradna, et deinde descendit ad uiam^ per quam uiam iuxla Fresekam ascendit ad montem et per eandem uiam descendit ad fontem Byzterch, et per Byzterch uadit et sub Boboycha exit^ et iterum tendit ad priorem metam Thopoi. Nec hoc tamen sub silencio uolumus preterire^ quod predicti ho- spiles nostri nobis annuaUm pro collecta centum pensas, et pro tributo fori tri- |iota pensas soluere teneantur. Yt igilur enarrate libertatis series sepe dictis kspitibns salua semper et irreuocabiiis permaneat; presencium ipsam auctoritale ac dnpplicis sigilli nostri impressione propensius confirmamus. Datum in villa Vereucha Anno Dominice incamacionis. MiUesimo ducentesimo quadragesimo se- timdo^ regni uero nostri anno octauo.
^iigiDile Bieiiibr. in ArchiTio Commaiiitatis Samoboriensifl Fasc.I. N. 1. Habent qaoqae sat erronee: Ker6eli6. IfotH. praelin. pag. 458. — Katona Tom. V. pag. 1066. — Fej^. Codez Dipl. Regni Hungariae. Tom. IV. voL I. p. 264.
Anno 1242. 16. Kal. Decembris.
Bela IV. Rex civitati Montis Grecensis seu Zagrabiensis insignes libertates et jura confert.
In nomine Sancte Trinitatis et indiuidue Unilatis. Amen, Bela dei gratia Bongarie, Dalmatie, Chroatie, Rame^ Seruie^ GaHicie^ Lodomerie^ Cumanieque Rex io perpetuum. Regum celsiludo requirit et sublimium dignitati debetur, ut tanto amplius in multiludine piebis gaudeat^ quanlo ipsi auctoritate ceteros antecellunt. Binc estj quod tam presentibus quam posleris harum serie declai^amus, quod cum lostre placuisset uolunlali in. Ziagrabia in monte Grech ciuitatem liberam con- struere et ibidem hospites conuocarei, et illajDU partem regni ad securitatem con- finij et alia commoda munirc et firmare, conuocato consilio, cum dilecto et fideli
Digitized by
i^oogle
64
nostro Dionisio lano totius Sclanonie el aliis regni principibus^ nostram hanc^ intentionem et noluntatem nnanimiter approbantibus, nostrum propositum perduxima£r^ ad effectum^ concedentes, ut in predicto monte libera ciuitas fiat, hospites libere con^ ueniant, terras et possessiones conditiones et libertates a nobis assignatas et sal>— scriptas habeant, teneant et custodiant inconcussas. Conditiones itaque et libertate» hospitum predictomm^ in predicto monte habilantium et conuenientium ^quas ipsi inter se fecemnt et nos approbauimus^ tales babentur. Quod si gdem hospites in districto Hungar.^ Dalmat^ Choroat. (sic}, Sclauon. spoliati per latrones uel alios malefac— tores fnerint, dominus terre^ in qua spoliati fuerint, estimata quantitate pecunie^ iuxta arbitrium bonorum virorum et sacramentum conciuium, ad hoc electorum, nel ablata refundat, uel malefactorem ostendere teneatur. Item tribula, infra regales terminos, in nullo loco soluere teneantur. Item quiscunque ciuis alium ciuem uita-^ periis, obprobriis, aut contumeliis affecerit, si inde conuictus fuerit, leso decen^ pensas, in communes expensas centum denarios soluat ; quod si post trinam cor— rectionem se non emendauerit^ rebus omnibus ih commune applicatis, tamquanft. infamis de ciuitate turpiter expellatur. Si quis etiam alapam alteri dederit, uel per crines maliciose traxerit^ eandem penam patiatur. Si quis uero cultello, gla-^ dio^ lancea^ aut sagitta, aut aliquo tali modo alium uulnerauerit^ uulneratusqne sine defectu membromm resanatus fuerit, medico lesi satisfaciat, el leso ni-» gioti quinque pensas, quinque uero ad vsus ciuitatis persolual; si nero in aliqno roembromm debilitatus fuerit, medico lesi satisfaciat, et leso decem marcas^ et nd Ysus ciuitatis decem pensas soluere teneatur; si uero mortuus fiierit, due partes remm suamm cedant Parentibus occisi, tertia pars ciuitati; si uero ca— ptus fuerit^ secundum consuetudinem de ipso nindicta sumatur; nisi quis in Indo sine premeditata malitia aliquem interfecerit : in hoc enim casu centum pensasr agnatis interfecti, uiginti uero pensas ad communes usus refundat interfector ;. cui si facultas non suffecerit, ciuium arbitrio relinquatur. Item si quis de extra— neis intrans ciuitatem siue in uico^, siue in domo^ siue in foro similia nt sopra— notatum est perpelrauerit, per iudicem ciuitatis iudicetur^ et eisdem penis subiaceai condempnat(us3. Si yero ex incolis ciuitatis aliquis siue extraneus infra terminos ciuitatis in furto uel latrocinio deprehensus fuerit, per iudicem ciuitatis puniatur» Item si quis extraneus aliquem de ciuitate in causa pecuniaria uel illata iniuria uoluerit conueniren coram iudice cioitatis conueniat, et nuUa causa ad duellunft iudicetur, sed per testes et iuramenta terminetur, siue sit cum extraneis siue* cum indigenis. Testes autem eiusdem conditionis et libertatis, cuius fuerint isti^ assumantur. Eodem modo siue extraneus conueniat apud incolas^ siue incola apud extraneos equum aut bouem aut aliquas res fortioas^ semper testes ut supradixi— mus producantur. Item ciues de predicta ciuitate uel Jobagiones de uillis ad ipsam pertinentibus, que prope territorium ipsius ciuitatis fuerint site, nullius indi— cion(isi) iudicis ciuitatis astare teneantur. Quod si iudex suspectus habebitur, et actor legitimam causam recusationis allegauerit^ conuocatis omnibus maioribus^ ciuitatis ipso iudice presente negocium decidatur^ de quorum sententia si adhnc contingeret dubitari et actor inportunus eos ad regis citauerit presentiam, solna iudex pro aliis omnibns ad regem ire teneatur. Eodem modo pro quacumqne^ causa iudicem ciuilatis et ciues, uel ciues solos ad regis presentiam quis citaret^ non tenetur ire nisi solus iudex ciuitatis. Et si quis aliquem ciuem uel cines^. non requirens antea insticiam sibi fieri a iudice ciuitatis, ad regem citauerit; pr<^
Digitized by LjOOQIC
' 65
ilio nel illis iiidex ire tenebitiir et ei eitator refandel expensas^ eo^ quod contemptA anctoritate regalis priuilegiL, sibi co^iti, irrequisito indice ciuitatis, fatigauit euitt frastra laboribus et expensis. Cines antem liberam habeant undecnmque uoln-^ erint eUgendi facultatem iudicem ciuitatis nobis presentandum, et mutandi eundem tDiraatiffl pro sue arbitrio uoluntatis. Item si quis de ciuitate sine herede deces- eerit, de rebas suis roobilibus liberam habeat disponendi cuicumque uoluerit fa— cnltatem. Res uero immobiles, domos, curiam^ uineas, terras et hedificia, suomm concinium habito consilio, uxori sue uel alicul cognatomm suorum relinquat, itft tamen, quod nec per ipsum, nec per uxorem, nec per cognatos a inrisdiccion» cimlatis possit alienari, uel eximi, uel auelli. Item^ si quis intestate decesserit et lec oxorem, nec filios^ nec cognatos habuerit; due partes remm suamm per airos fide dignos, consilio ciuium ad hoc deputatos, pauperibus et ecclesie eiusden» cinitatis distribuantur ; tertia uero pars in utilitatem ciuitatis resemetur. Item sta— tmmos^ quod in eadem ciuitate fomm sollempne duobus diebus in hebdomada^ lidelicet die lone et die Jouis ceiebretur^ et preterea fomm cottidianum cottidie luibeatQr. Uniuersitas uero ciuitatis supradicte nobis tenetur ad semitia infra-* scrqrta. Cum enim Rex Hungarie expeditionem ad partes maritimas, uel Carinthiam^ lei Austriam facere uoluerit^ dicti ciues decem milites mittere teneantur.) cum innis militaribus apparatos. Preterea domino regi^ quando ipsum illuc ire con- fiferit, debent dare pro prandio duodecim boues^ mille panes, quatuor tunellasr ninl Dnci autem Totius Sciauonie, si sil de prole regia^ medietatem predictomm dare tenentur. Bano uero pro tempore constituto, non tamen Vicebano^ nihit alind sohiere^ nisi in principio introitus sui banatus unum bouem^ centum panes^ tanellam unam nini^ semel quamdiu durauerit in banatu. Sane ab omnibus isti» sendtiis osque quinquennium erunt liberi et immunes. Transacto quinquennic tenebnntor. Item^ ijdem ciues uoluntate spontanea super se assumpsemnt) quod •xpensis propriis dictum montem Grech muro firmissimo communirent. Ad su— stentationem autem hospitum in predicto monte habitantium, dedimus terram circa ^em montem Grech^ statuentes eam per dilectum et fidelem nostrum Dioni- ^ bannm Totius Sclauonie eisdem hospitibus, sub certis metis et disllncti^ P^tuo possidendam. Cuius terre mete sic uadunt. Prima meta est in portu Siwe, qoi Kyralrewy dicitur, iuxta magnam uiam^ et per eandem tendit usque ad Wun, qoi Zoysca dicitur, quem riuum transit per pontem, deinde per eandem ■iui tendit uersus aquilonem, transiens aquam, que Mlaka dicitur, et pemenit ad nonticulQm, iuxta quem est meta terrea, que diuidit terram populomm regis a pvte orientali. Deinde transiens minorem Mlakam^ pemenit ad magnam uiam^ ^e milgo Ettewen dicitur, per quam ueniens pervenit ad riuum Cyrkuenich^ ibi ^ poDs. Hinc superius per eundem riuum iuxta montem Grech uadit directe ^mas aqnilonem metatim^ tendens ad fontem^ qui dicitur Cubulkut, inxta quem ^ meta terrea. A quo superius per riuulum Cyrkuenich uersus aquilonem per- ^^ ad riunlum^ qui dicitur Zopotnika. Hinc transiens monticulum cadit in quan- 'nn naHem, per quam transit in riuulum, qui dicitur Lomzkypotok. Deinde ascen- dii ad metam Capituli Zagrabiensis. Altera est Hospitum de Grech, Tercia filio- ^ Dobcha de genere Aga (Acha). Deinde procedit ad cacnmen eiusdem montis^ ^K^caboIo Hedwenicha uersus occidentam et pemenit ad metam filiomm Micula^ ^■e Plestivicha dicitur^ iuxla quam est meta terrea. Deinde transcendit a ca- ^ine eiusdem montis uersus partem meridionalem^ metatim ad arborem casta-*
CPan L FriYil. el Libert.) 9 . mnin^o
Digitized by VjOOQIC
«6
Bmoi^ iuxta quam est cmx^ et iuxta eam est mela torrea. D^ide deaeeiidit ad «aput fontis^ qoi Chicheria dicitar^ qoi fons dinidit terram Endre a terra predicta^ et nc deseendendo per enndem, dinertit aliqnantnlnm nersna occidentem ad montem^ et ibi est arbor castanea cmcesigTiata, inxta qnam est meta terrea. Deinde ad cacnmen montis einsdem procedit nersns meridiem^ dinidendo terram ecelesio Zagrabiensis. Deinde per gimm ad occidentem aliqnantnlnm dinertitnr, et ilii transit rinnlnm, qni nocatur Nesnichpotoka*, et inde ascendendo snperins de terra Endre per nallem ad nerticem unins montis, ibi est meta. Hinc separando per neteres metas terram Gremla^ descendil ad arborem qne vocatur Jhor^ et ibi est meta^ et ^dit in niam, que exit de nilla Gremla. Deinde per eandem nersns mmdiem pro- cedit ad campnm ad metem terream. Inde aliquantulnm dioertit ad sinistram per wam et pemenit ad paludes, que Mlaka dicuntur, ibi est meta. luxta eandem Mlakam a sinistra parte uadit ad arborem nncis, ibi est meta. Deinde ad samba-* <>um, sub quo est meta terrea. Dehinc metatim procedit et cadit in fluuium Zawe^ inde ad metam priorem descendil^ et sic terminatur. Ut igitur dicta ordinatio nostra et dictoram libertas hospitnm firma et inniolabilis perpetuo persetterety presens eis priuilegium concessimns auree bulle nostre mnnimine perpetuo con- irmantes. Datum apnd Werenzha, per manus magistri Benedicti prepositi Alben- sis^ aule nostre Cancelarij, electi in Archiepiscopum Colocensem. Bartholomeo Quinqneecclesiensi, Cleto Agriensi, Stephano Zagrabiensi^ Bartholomeo Nitriensl, Blasio Chenadiensi, Episcopis. Benedicto Waradiensi et postulato Jenriensi. Ste- phano Waciensi et postulato in Archiepiscopnm Strigoniensem^ ecclesias dei gu- Bernantibns. Dilecto cognato nostro Johanne Angelo domino Syrmie et comite Bachiensi. Ladislao palatino. Matheo Tauarnicomm et comite SoproniensL —
dapiferorum, et comite Nitriensi^ Mauricio pincemarum^ Stephano Agaso-
num magistris. Araoldo Symigiensi^ Paulo Albensi, magistratus et comitatns te- nentibns. Anno ab Incaraatione domini Millesimo ducentesimo Quadragesimo Se— <undo. Sextodecimo Kal. Decembris. Regni nostri Anno octavo.
(Bulla aurea pendeng cum inscriptione ex una parte,}
Originalifi membr. in Archivio Civitatis Zagrabiensis N. 1.
Digitized by
tt
UDII.
Anno 1246. 6. Kal Decembris.
Bela IV. Rex Demetrii de genere Aba in sacra contr» Saracenos expeditione ac filii ejus Alexandri in pognis contra Tartaros insignia merita recenset ac villis Adrian
et Csatar remuneratun
Bela Dei gratia Hungariae, Dalmatiae^ Croatiae, Sclavoniae, Serviae^ Gtfidae) Lodomeriae et Cmrnaniae Rex eto.
Fq^. Codez DipL Regni Himg. T. IV. vol. IH. pag. 417.
(b kocce lihilo Sclauonia Regni nomine primnm occurrit^ quod nuiquam $ub Regibii§ Arpadianae et mixtae stirpi$ ineenias.)
MV.
Anno 12489 die 29. Martii. Lugduni.
iQQOcentias IV. P. M. episcopo Segniensi (Philippo) dat petitam facultatem divina officia slavice, littera glagoli-
tica, celebrandi.
Episcopo Sceniensi. Porrecta nobis tua petitio continebat, qaod in Scla- TOfiia est litera specialis^ quam ipsius terrae clerici se habere a b. Hieronymo anereAtes eam obseruant in divinis officiis celebrandis, unde ut illis efficiaris oanfomiis et in terrae consuetadinem, in qua consistis episcopus, celebrandi di- ^ secmidum dictam literam a nobis suppliciter licentiam postalasti. Nos igitur tUendentes^ quod sermo rei et non res est sermoni subjecta, licentiam fibi in ilis doffltaxat ubi de consuetudine obseruantur premissa, dummodo sententia ex
9* T
izedbyLjOOgie
Digitized by
<J8
ipsius yarietate litere non laedatnr, aoctoritate presendam concedimas postulafan* JNfalli ergo etc. dat. Lagduni IV. kal. Aprilis anno V. *}
B Regett. iBnocentU PP. IV. Kil. Aprilis «nno V. in secr. Tabnlario Vatic. Ilem o Co4. Bibl. Vat Ifro.715r fol. 184 deacripsit Dr. Fr. Radki.
Anno 1252.
In Regno Dalmatiae consvetudo pro lege valuit.
In nomine D. N. Jesa Cluristi Amen. Anno Incarnationis : 1252. Ind. IL lemporibus D. Innocentii Pape lY. ac D. Belle Illustris Regis Hungarie hoc actom est. Cum prophetici sermonis eulogium opus sit iustitie pax, que uni-* cuique sua lura servando, totius humane cohabitationis et societatis vinculum jnerito nuncupatur; necesse est omnibua legaliter vivere cupientibus huius saluti— feris connecti vinculis et ab eis (sic) cultu nuUo tempore declinare, que denique justitie norma, quasi gemino Calle procedens, jure videlicet scripto^ ac consue- tudinibus approbatis, ad veritalis tramitem cunctis mortalibus iter pandit. Quia yero in partibus Dalmatie, consuetudinis usque longeue auctoritas, quam maxime pro lege veneratur, idcirco Ego Stanimirus Archipresbiter, una cum Tolone.^ Joanne et Crisogono Clericis, tam pleno mandato universi Cleri Sibenicensis, ad Spalatensem Ecclesiam, tamquam ad Caput metropol. accedentes: ibidem coram Venerabili uiro Thoma Archidiacono et Capituli S. Domnij dicimus, profitemur «t recognoscimus, nos omnimodam subiectionem debere D. Treguano Episcopo
*) Privilegiam hocce de ritu slavico sciniuf iam a Pontifice Johanne Vm. a. 880. menfe Junio bulla^ Svatopluco principi scripta, concessum foiase, his yerbii: ^Litteras denique sclauiniacas a constantiiio quondam pbilosopho repertas, quibus deo laudes debite resonent, iure laudamus. Et in eadem lin^a christi domini nostri preconia et opera enarrentur (sic! sine ut) iubemus. Neque enim tribui tantaoL «ed omnibus linguis dominum laudare auctoritate sacra monemur, qu^ pr^cipit dicens. Landate domi— nnm omnes gentes et coilaudate eum omnes populi. Et apostoli repleti spiritu sancto locuti sunt oni-> nibui linguis magnalia dei. Hinc et pauiua c^lestis quoque tnba insonat monens: omnis lingna confi— «eatur, quia dominus noster Ihesus christus in gloria est dei patris. De quibus etiam linguis in prima ad corinthios epistola satis et manifeste nos ammonet, quatenus linguis loquentes ecclesiam dei edifi^ cemus. Nec sane fidei nel doctrine aliqold obstat siue missas in eadem sclauinica lingua canere, m^ sacrum euangelium uel lectiones diuinas noui et ueteris testamenti bene translatas et interpretanla» iegere, aut alia horamm oflda psallere. Qnoniam qui fecit tres lingnas principales, hebream scilicel^ grecam et latinam, ipse creauil et alias omnes ad landem et gloriam snam. lubemus tamen, nt ia omnibns ecclesiis terr^ uestr^ propter maiorem honorificentiam euangelium latine legatur, et postmodam. sclauinica lingua translatum in auribus populi latina uerba non intelligentis adnuntietur. Sicnt in qui- busdam ecclesiis fieri uidetnr.*' etc. E Regest. Johannis PP. Vm. in saer. Tabulario Vat.
Digitized by
i^oogle
69
^ eios SQCoeMorikis^ nec non EcdetAe TragwAeniA^ et eidem sicnt Petri eC Dioecesano nostro reverenter <Aedire; consyetadines antiqnas^ quas ab anteces^- «uilNis ttostris observatas comperimos, per nos^ et per nostros snccessores pre- Mitis scripti obligatione promittimas eidem Ecclesie Tragariensi perpetao ob- «enraiidas ptc
iMOMB. Mmorie di Trt4 pag . 73.
liTI.
Anno /252 — 1253. prope CMtrum Babo6.
Bela lY. Rex liberae civitatis privilegium oppido Crisio a Stephano totius Slayoniae Bano concessnm confirmat.
Bela dei gracia Hangarie, Dalmacie^ Croacie^ Rame, Servie, Galicie, Lodo- «erie, Camanieqae Rex. Omnibas Christi fidelibas presentem paginam iaspectaris salntem in yero salutari. Ad yniaersoram noticiam harum serie yolomas per- neaire^ qaod dilectas et fidelis noster Stephanus banas tocius Sclayonie, in nostra presencia corporaliter constitatus^ literas suas, libertatem hospitum de Cris conti'- sentes, nobis presentauit, petens ipsam liberlatem nostro priailegio confirmari; cuias B08 peticioni at decebat fauorabiUter inclinati^ literarum suarum seriem de uerbo ad uerbam rescribi facientes^ his duximas inserendam, quaram tenor est Nos Stephanus banus tocius Sclaaonie significamas omnibus presens scriptnm inspec- toria, quod nos pro ytilitate ac honore domini Regis fecimus ac locaaimus no- lam dr liberam yillam in Crisio, dantes hospitibns in ea habitantibns eandem li- kOTtatem, qua utantur hospites de Grecz <fc de nona yilla Zagrabie. A potestate aotem Comitis Crisiensis omnino duximus eosdem eximendos ; ex nunc idem Co- mes CMsiensis nec indicare neque descendere super eos teneatur. Volamus igitor, quod nnllam coUectam soluere debeant hospites antedictL Pro libertate autem ipsorum, in tercio anno, a data presenciam, de qualibet porta Quadraginta 4enarios bano, pro tempore constituto^ soluere tenebuntur* Forum enim ipsorum^ a nobis concessnm, celebretur tereia feria^ de cuius tributo in eodem tercio anno doe partes bano, tercia yero pars ipsis hospitibus incipiat ministrari. Omnes autem eaosas^ tam maiores, quam minores^ siue in die fori, siue in alijs diebus emer- gentes^ maior yille^ qnem communis populus elegerit^ debeat penitus iudicare, ma- ior yero yille, si querulantibus iusticiam denegaret, idem maior Ville coram pre- aenda solios bani pro tempore constituti impetatur. Citacio quippe maioris yille, non afiter, nisi cum specialibus literis bani^ mediante bono testimonio, fieri debeat, et ipse maior yille citatus per quempiam banum^ ultra Gozd *} et ultra Drawam non
*) Uaef iatar Slavoniaia et Croatiani..
Digitized by LjOOQiC
70
seqnatanr. Votenm eciam, qnod raper quacaMiae eauaa^ coram mMd irel eoraw maiore yille emergente, prodaocio teatiiim de exlraneia, nidi de eadem irilk^ im'^ petitpri noa committatmr, sed iuramentam ipria ciaibaa indicetnr. Preterea qnia^ qnif extraneiis^ riie cinis eiBsdem loci^ ia ipaa Titki coatra aliom pre fra gla--- dium seu coltellmn enaginaret, dr hoc cnm testimonio probaretur, vel qois Tnkin^ non mortifemm afficiet, iudicio ynius marce condempnetur. Quisquis igitur casa accidente suum interfecerit conciuem, centum pensis, ex quibus due partes parti aduerse, tercia yero pars maiori ville solui teneatur, et nisi homicida pecunia sua se defendet, caput eius ad manus partis aduerse statuatur. Fur autem et calumpniator manifestus^ contra quem communis populus faceret testimonium, ab^ latis omnibus, que habet, de villa expellatur cum pudore. Decedentes autem sine^ heredibus^ omnia bona sua relinquant cuicunque uolunt retinenda. Ipsi etenin» ciues ad exercitum bani, uel Regis^ aut ludicis sui ire non tenebuntur^ nec alicui ipsorum uis domorum suarum^ nec a familia nostra, neque ab alijs inferatur, sed quem uolunt hospicio recipiant voluntarie. Preterea maior ville^ reuoluto anno villicacionis sue, suam debeat reponere villicationem, dr si communis populus uo^ luerit, eidem villicaeio conferatur^ sin autem alteri cui uoluerit^ ipsa conferatur villiiiacio. Si quis igitur ad ipeam villam venire uoluerit^ libere veniat, recedat etiam secure, venditis bonis suis, qui recedere volunt ab eadem. Volumus eciam^ quod homines^ qui marturinas soluere solent, ad ipsam villam non recipiantur. Item super causa pecuniaria^ si quis conuincetur, quadraginta denarios pro iudicio soluere tenebitur. Preterea ipsi ciues tributum in foro non soluent de suis mercimomis. Assignauimus eciam terram eisdem de superiori parte ville Crisiensis, qimm nos per— sonaliter inspeximus dr per Georgium Comitem Crisiensem^ atque Prelsam terre— strem metari facientes^ de quorum uerbis ipsam terram taliter distingui reppe-- rimus. Videlicet: prima meta incipit a magna via de vico eiusdem viile^ ubi de oriente egrediens ad occidentem peruenit ad fluuium Corusca ^ salicem, trana— iens autem ipsum fluuium, ascendit montem^ in cuius vertice est meta terrea^ Item descendit ad vallem^ ad fluuium, ubi iuxta ipsum fluuium sub erulo est meta terrea. Inde ad pomum, inde ad barazt, ubi est meta, inde ad duo cerasa« Inde- aotem transiens quendam fluuium peruenit ad tiliam. Inde ad montem, ubi Mt arbor populea. Inde ad occidentem ad vnum fluuium^ et per iUum fluuium supe- rius eundo, cadit in magnam viam, que ducit ad sanctum Micaelem^ inde per eandem viam magnam vadit ad fontem Tetrench nomiue*, ubi est arbor ulmi^ inde per eundem fontem superius ad septemtrionem, iuxta terram Zuene, iobagionis castri Crisiensis, permetas veteres^ indeiuxta terram Tiburcy^ per eundem fon^ tem superius peruenit ad caput eiusdem fontis^ ubi sub eruio est meta. Inde iuxta terram eiusdem Tiburcy eundo, peruenit usque terram de EomluL Inde iuxta terram de Eomluk eundo, cometatur terre domus sancti sepulchri de Gol- gonicha. Inde versus orientem coniungitur terre domus Templi de Golgonicha. Inde eundo coniungitur terre wlchote, ubi est meta. Inde iuxta terram wlchote^ per vnum fontem^ descendit per metas^ et de fonte exit ad pimm. Inde de pire ad magnam viam, ubi est meta. Inde directe veniendo^ peruenit ad arboreni nucuuL Inde transit fluuium vrtelen d: peruenit ad priorem metam, ubi fuit in-^ cepta^ ibique terminatur. Vt autem huius ville libertas inconcussa permaneret, literas presentes duximus eisdem concedendas. Datum in festo Sancti Georgij anno domini M'' CG*' Lll. Nos siquidem prelibate ville libertalem per iam dictoni
Digitized by LjOOQIC
71
UdlMi iiodtrui hmm Sclawiite rile et legitime ordinatam, pei* cfingida «ppto- bnteAi^ presenti priiiilefio^ de Re^a libertate duximua confirmaDdain. In cdus fibwlatis perpetaam firmitateM ac stabilitatem^ presentes concessimns literas dup- plMis rigilli noatri muniflaine roboratas. Datnm prope castrum Baboch^ aano do- ' M* CC''' LIII'' Septemdedmo Kal. Septembris. Regni antem nostri anno de- o^iio.
Od|iBaiis membr, in Ardiivio Givitatis CriAeBiif. N. 1.
(tdem Privilegium confirmarunt Rex Bela IV. a. 1269^ Rex Siephanus a. 1279^ Ludovicus
a. 1382 et Rex Rudolfus a. 1597,)
Anno 1260. In Dobra.
His lilleris, quibus Bela IV. Rex familiae Frangepanianae
dislrictum Vinodol donat, docetur, locum et fluvium Rika
(Fiume) intra limites Regni Croatiae situm fuisse.
Bela dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame^ Galicie^ Lodomerle & Cnmanomm Rex, Vniuersis Christi fidelibus presentes nostras visuris salutem. Postqnam Reges regnarent, Dominique possiderent terras & Regna^ oportet ex Regnm Gubernijs<, omnium linguarum vniuerse gentis^ que se alacriter subderet, ita providere, vt illi qui deinceps venerint & succedent, per illorum exemplum et doctrinam multo feruencins et vtilius cogantur obedire, et ea facere^ que snnt fidelitalis Regie. Ideo ex hac racione volumus, et simul vniuersis et sin- gnlis tam presentibns quam successuris fidelibus notum facimus. Siquidem in tantum multilndo et malicia peccatorum vniuerse gentis & hominum, sub nostro regimine degencium, prevaluit, et citra omnem timorem & pauorem Diaboli, hu- mani generis hostis^ plus quam Arena & Abyssns maris excreuil. Sed nolens Deus qisomm mala opera & iniquitates absque pena impune permiltere d: pullulare, exdtauit Tartaros in ruinam Christianorum. Per quos Tartaros, vt agnoscerent Yindicem Deum^ super hominibus plenis iniquitatibus et dolo propter que scelera dr peccata, Deus omnipotens in sua misericordia preseniando, punhiit nos tali BOdo^ qnod cum nos confligendo cum Tartaris in campo Su (sicj^ ut ab ijsdem totaliter victi et confusi fuerimus. Vnde nos videntes nullum auxilium adesse^ ^^■iiM aofiigere nos debere, sicuti etiam aufugimus ad partes Maritimas, que- raites locum abscondicionis et reeepcionis intra Bftare. Vbi bos deplorantes^ si- €«l Rachel^ considerando ruinam et necem vel maxime nostromm^ Sed Dens ■isericordie et deus consoladonis^ ille, qui solatur suos veros et fideles in omni
Digitized by LjOOQIC
72
molestia et tristicia, ostendit et apperire dignatas est nobis fontem soe miseri^ cordie, et misitadnos^ tanqoam ex celo consolandos^ lliustres Magnificos etexi-^ mios yiros Fridericam dr Bartliolomenm Frangepan, qni donamnt nobis in Seyphi» d: pocnlis anreis & argenteis plns qnam viginti Millia Marchamm in pecnnia, yn(> yerbo in Scyphis magni valoris. Et postquam dens mitigasset et anertisset iran» suam a nobis, considerauimus seruicinm et condicionem hornm illustrium yiro-' mm^ et donauimus eis ynum nostmm locum^ qui est penes Mare, Vinodol (yo— catum) cum onmibus suis appertinencijs et omnibus qnestibus ad dictum locnnK spectantibus^ predictis scilicet Friderico <fc Bartholomeo, illis et illomm heredibus dr posteritatibus iure perenni, ita, yt nunquam ab iisdem recipi possint, taliter tenenda et possidenda^ sicut et nos antea possedimus et tenuimus. Notificantes simul et hoc, quod si ynus illomm deficeret sine herede, ex tunc heredes alte- rius teneant et possideant lilum locum. Cuius confinia ad Tramontanam, imprimis est fluuius et locus Rika, in monte maris incipiendo; et nostra libera aqna Ri- china, ysque ponticulum penes Prohouo. Tmns aquam prima meta est in yna lapide, in quo est littera A meta et aqua sequitur libera^ que aqua ex monte nostro Grobnicensi et confinio scaturit^ mums supra inchoatur in Jiheyicheh^ qni dicitur Prezum^ mums in piscina ad praputische^ ex illa parte Terstenik, locu» autem Terstenik manet noster et integer. £x Fmputische ad Eupin kamen, a kupin kamen ad lisen kamen^ a lisen kamen ad bila voda^ in yalle Papmthio. A yalle papmthio ad montem Berinschek, a monte Berinschek ad Gromache^ a Gro— mache ad Brezidin et Babinopolie. Hec sunt yero confinia a monte maris vsque Babinopolie. In maius robur predicti doni pro eterna memoria dedimus ipsis Friderico d: Bartholomeo has nostras littems appertas cum nostro duplici sigUIo. Per manus pmdentis hominis Magistri Farcasij electi in Aula Cancelarij. Datam in Dobra. Anno domini M. CC Sexagesimo. Regni nostri anno vigesimo sexto.
(L. S.)
Kerdelld. Notitiae praelim. pag. 195.
Anno 1263. die 21. Decembris.
Urbanus IV. Papa Belam, totius Slavoniae Ducem, in pro—
tectionem suscipit.
Urbanus Episcopus etc. Dilecto filio nobili viro B. Duci Sclayonie^ sa— lutem etc. Pro fidei meritis est, etc. Hinc est, quod nos tuis et carissimi iit Christo filii nostri B. Ungarie Regis Dlustris, patris tui, supplicationibus inclinati, personam tuam cum ducatu Sclavonie ac de Olcha, de Brngna^ Symigia, Sala et
Digitized by LjOOQIC
73
Fmtoo CaBtris^ Mc mtt SB^boB aipatids ad dncatum. ipsnm flqpectaottbQS, aliisqo^ JBcibw et pertiaeiitiis sidSv gne impreseiitianiai rationabiliter te oblinere proponis^ ^ proteetiODe ap<^Uce sedis et nostra siiscipiauis^ districtius inbibentes, ne fois te persistentem in de^otione sedis eiusdem super ducatu, Castris et aliis^ sopradictis temere impedire seu molestare presumat NuUi ergo etc. nostre pro- le^onis et inbibitionis etc. Datum apud urbem yeterem XII. Kalend. Januariiv Pontificatas nostri anno Tertio.
li Bef . orif. An. ffl. ep. 1419. Thehiery MoBomeBla vetera Uaof. Ronuie 1869. T. I. p. 255.
Anno 1264.
Comitatum Po2eganum in Ducatu Slayoniae comprehen- sum esse hac bulla Urbani IV. evincitur.
Vrbanus Episcopus. etc, — Dilecto filio . • . Priori Provinciali fralrum predicatorum de Ungaria, salutem etc. Justa desideria carissime in Christo filie nostre M. illustris Regine Ungarie, que per dei gratiam vigilanter insistere dici- tar operibus pietatis, auditu benigno suscipere et promptis delectamnr affectibus adimplere. Sane ipsius Regine et carissimi in Christo filiinostri B. (Bele) illn- stris Regis Ungarie viri eius^ petitio nobis exhibita contlnebat, quod cum iidem Rex et Regina, ac multi nobUes regni Ungarie, propter timorem de Tartarica feritate conceptum^ ad loca maritima fecissent transitum, dicta Regina, iam dictis nobilibus positis in grayi necessitate compatiens, pro sustentatione ipsornm de sds parafrenalibus bonis non modicam expendit pecunie quantitatem. Demum Tero idem Rex hujusmodi pietatis opus clementer attendenSi» castrum de Possega, ad eum pertinens, in ducatu Sclavonie constitutum, accedente demum ad id con- sensu carissimi in Christo filii nostri Stephani, regis illustris primogeniti, ac no"» biHs Tiri Bele ducis Sclavonie^ nati dictomm Regis et Regine, nec non prelaf- torum et Baronum supradicti Regni^, Regine prefate regia liberalitate donavit, prout in patentibus litteris Regis eiusdem confectis exinde plenius dicitur conti^ nerL Quare pro parte dictorum Regis et Regine petebatur a nobis, ut donatio<^ nem huiusmodi^ non obstantibus constitutionibus contrariis, que inter yirum et uxorem donationes fieri prohibent, apostolico curaremus munimine roborare. No& itaque considerantes attente ius prohibite donationis huiusmodi non amare, nec Itoiquam inter infestos fore tractandum , sed tamquam inter maximo coniunctos afectu, et solam timentes inopiam, quod profecto ad donatoris et donatorie ma- {nificentiam ac doni exiguitatem respectu habito, locum sibi non Yendicat in hoc easn, donationem ipsam, sicut alias provide facta est, nitam et firmam habentes^
(Pm L PriYiL et Llbert.) ^^ r^ T
Digitized by LjOOQIC
74
Mm^ non obstantflMts hmismodi constitationflbas^ anctorRMe apoitolica dnxknw «onfinnandam. Qaocirca diacretioni tae mandMras^ ^leBoa diclam reginan nott permittaa soper premiaais contra Imjaamodi conArmationia noalre tenorem ali alf-
qoibas indebite molestari, molestatores hajaamodi etc.
■^
KayMddi «d •• 1264. — Feg^, Codtz Dipl. RegBi HiufirUie. T. IV. toL OL p. 296. — TlieiMr, How Historica HaDgariae. Romae 1859. L p. 272.
Amm 1264. Nona$ Oetobrii.
Bela IV. Rex fratribos Kred, Kupiia et Rak, ex comitattt
sirmiensi oriundis, ob singularia, qnibus occasione inva-
sionis Tartarorum se illustrayere, merita, nobilitatein et
possessiones quasdam donat
Bela Dei gratia Haagariae, Dalmatiae^ Croatiae, ScIaToaiae, Ramae^ Ser- ^ae^ Gallitiae, Lodomeriae, Bolgariaeqae Rex« OmDibas Cbristi fidelibas praesens «criplam intaentibas sahitem in eo^ a qao Triamphi largiuntur gloriosi; qaiin se credentibos, totias orbis Regibas^ Mardiionibosqae d: potestatibos praeboit feliciter regnare dr dominarL Regiae excelsae soblimitati ex innata sibi liberalitate con- Tcnit) omniom nationom pariter et liDgvarom gentes, sibi semper sobjective ad- liaerentes, de eorom mollitodine gratalari^ 4c eosdem taDter providere, vt oDivern aaiplios viventes d: siqiervenientes^ eorom felici exemplo immitando, ad sammae fidelilMis opera exercenda^ arctios, freqoentiosqae immitentqr, dr eosdem aodatios ^animent ad similia exhibenda^ Ulis qooqoe pro sois honoribos commodisqoe et pro- ^eris frofectibos fama cdebris freqoentioribus detestator stadiis desodasse, di- ^no meritoqpe dexteram saae monificeDtiae afBoentias elaigiri, & ea^ qoae ex Toto sincerae beDi(piitatis favorabiliter concedoDtor ft denantor, jos appetit, orde expostulat) ratioqae jasta exqoirit, ot soarom locidarom literarom seriem debeant «xordiri^ na lapso temporis calamitate exorgente, exhino incommoda irritentor^ <ioalis gratiosis intoeri^ d: ad memoriam posterarom extremitatom perpetoam, lite-^ iBram patcoeiaio debeaat oeoimendari. Proinde ad oniversorom tam praesentiani^ qpwm fatnrerom notitiam harom serie volomos pervenire : ipiod com homani generis iordidls sceleribos praevalentibos^ moltitodo inaestimabilis^ rabidae ^ntis Tarta- ricaa» ex afHoenti indignatioDe triom machiaanim Domini Plasmatoris nostri^ per dimata totins Regni nostri perfosa, severrime olciscendo faisset, d: nos nna oam fidis Primatibas et egregiis Nobilibos aostris extra Monarchiam nostram^ osqae ad littora pontos aarissime perseqoendo, in qaandam maximam Insalam Veglae contiqoam t^IIendo^ de qna etiam vi extrahen aatagendo, per varia naofiragia d: deriYalivm
Digitized by LjOOQIC
7*
bri^bMi) in nm et wercHMi nMtniHi inmere, tfr caput nostrum Regim tmiieare, airt nos in niserabile jngnm paganissinnim tradacere conassent, obi in ^adavi tnrlMneeo inTasionia afflictn^ nol^ binc inde trepide dilatantibas^ iBUBi-* nenla eTentn^ perpetoo Divino anathemati dato, circninqaoqae moltitudine pagna*-^ tonmi gentiam ipsoram Tartarorom obsessi^ aniTersis tam novis insultibas, asper* rimis jacolis, cradeliam verberam ictibas, afficiendis gladiis feriant turmas no- stran, sagittas lanceasqne suas inebriant sangvine occisorum, undique ut muro obetrncti, aut pisces in gustro compraehensi, incommodissimis verberibus strictis- sine afflicti, nt mbc antea procedere, nec fugae locum habere poteramus^ ubi inter nostros 4: ipsos Tartaros, servato intervalio^ nostrorom funera, plusquam oltiAimi capitis nostri extermininm^ more Rachelis, jagulo, alla ad Dominum in-» tensiiia snspiria fnndebamas, Kyrie--eleison I & protector noster aspice Deus^ ge- exclamabamus, vitam nostram Regiam A nostrorum, summo desidmo^ a impetu arccius evitare cogebamur; jam elesi db praeceps praecipiti^ terri-» necem in momento ezpectabamus. Pater tandem ineffabilmm misericordimruai 4: Dominus pie consolationis, in qno spes est omnium fidelium, oppttalando mm dezterae virtutem porrigere dignatos est; et excelsi angulo suo jid>e dicente, 4b; ftfmi de nube olimpi a Paraclyto missi^ tres indoli viriles juvenes^ Kres vide<- fiort, Knpissa^ nec non Rak vocati, de Syrmio oriundi, nt fortes atlethae, coni tr^iBta octo fortissimis pugnatorum fratribus A consangvineis suis^ fulcitis optima HiiBtari apparatu, a nobis non postulati^ nec stipendiarii salario appreciati^ sed tanqnam fidelissimi Christicolae^ in nostram Regiam fiduciam^ iUIco Regio nostra lateri adhaerentes^ ad gratissimum votnm nostrum Regium^ contra asperima agmina 4: pngna dictomm Tartarorum militari brachio virUiter se contulerunt pugnaturos, c^ot nostrum Regium, priusquam sua propria^ fideliter eUberautes : hinc inde per aeies^ et ]^t>pagulas, cum eorum caterva ipsos Tartaros in ore ipsorum feri- tasles, obi acies fortiomm pugnatorum persensemnt, iUac se ferventius contulerunt pngnatnros. Banderium nostrum Regium^ in gyro fideUum nostrorum auUcorum trefride tenenthim ad honorem dr perpetuum incrementum nostrum Regium^ & totlus Rcfni nostri feliciter reservantes. Interea unum miratnlem arlificem prae omnibus fntiorem & acriorem sagacem, diUgenti habito clanculo, praedictus Kres tenso 800 arcn<, sua acutissima sagitta, simul ambos suos effixit oculos^ dr coram oculis loetris Regiis vivum in carinam proiedt maris. Rursus in aUos sagaces et pu- gnatotres audacius insultans, A eosdem Ulac d: isthac, ut jumenta in ore gladio- imn, sobtus pedes eorum in terram calcando^ A ut aucas in piscinam^ per Uttora pontan, transpassim tmcitando, ilUco volente altissimo^ qui solus cuncta praeor- dinat^ resnmptis virlbus, ad refulciendum A corroborandum animum nostrum Re- giwD, cnm universorum Primatibus, dr aUis gentU)us nostris^ alacrius in opem d: noatme personae in salubriorem remedium^ iterum in ipsos Tartaros asperrime it indires pluviaram irmendo, 4b eosdem translatius^ ut fiumen exordio voraginis^ tnn6 litns dr ultra, usque fluvium Kerka^ dr ad Brezcza transparlius sunt trans- fiigatl, 4c nos e:dnde ad salubriorem processimns remedium, vota nostra altissimo in a^eraum aspfarando^ ubi annotati fideles noslri Kres^ Kupissa d: Rak^ reve- riaiime^ tanta nobis & Regno nostro ac sacrae coronae nostrae fideUssima ex- hibaerut obeeqnia^ qoantum caput nostnun Regium praevalebat. Quae Ucet praei tdto legentinm misimus silentio^ sed quantum totius Christianae ReUgionis una vaknt sona^ pro quibos necdum latam vel largam terram, sed dignum dicere^ * 10*
Digitized by LjOOQIC
ttuiam parteni Qniiifl Comitatas^ vel Iioiioris nostri Regfi in Regno nostro^ a perpetne mererentnr obtfnere Hajestate; nam A ipsi Kres^ Kupissa A Rak) ie Irajasmodi ipsomm a^lilms certaminibus A praeliis^ non parva ad capita 4t Ihh- meros eomm retnlemnt) db viginti qninqne fratres db prozimos eorom yita mise^ mnt exntos; nihilominas tamen^ ut in aliqaa parte saoram fidelissimoram obse-^ qaioram & sangvinis effdsione^ ac firatram A proximoram snoram nece miserrima^ nec non expensarum plurima onerositate, a nostra Majestate se agnoscant brai* gne remunerati^ hanc eisdem Kres, Kupissa^ db Rak praebuimus gratiam A liber- tatem^ ut a modo in aeteraum illibati Nobiles, et veri aulices Regales censeantmr^ ^ cuncta militaria praeludia, ante conspectum Regium A alias ubivis facere va- leant ft possint. Quocirca quasdam spaciosas terras nostras Regales, unam contiguam terrae monasterii sanctissimae A intactae Dei Genitricis Mariae in Tho- poszka^ aliam in contiguitate terrae generationis Dresnik vocatas, omnes in Cottu. Zagrabiensi sitas d: habitas^ per venerabilem viram Magistram Fai^assium Ecclesiae Albensis Praeposilum db aulae nostrae Cancellarium, fidelem db dUectum nostram, a Majestate nostra specialiter ad hoc deputatum, reambulatas, & sepa-* ratim ab aliis possessionatis hominibus metaliter distinctas, & segregatas, et unam quamquam in suum gyrum confertas, ac omnibus commetaneis et convicinis earnn- ^em terrarum^ palam db publice, ac lucide dr manifeste denuntiatas A designatas, eum omnibus ipsaram terraram utilitatibus^ db pertinentiaram integritatibus, ac fractuo-* sitalibus universis*, quovis nomine A vocabulo censitis <fc designatis^ pro nostrii fidelibus Kres, Kupissa^ db Rak, de praedicto Syrmio, dr eoram haeredibus^ hae- Tedumque successoribus ^ dr posteritatibus universis^ de consilio & beaeplacita Toluntate Praelatorum et Baronum ac Proceram Regni nostri universoram prae maturo^ dedimus^ donavimus^ dr contulimus^ imo damus^ donamus^ dr perreniter con-* ferrimus^ d: in scriptis nostris eisdem tenendas^ gaudendas, dr possidendas perpetue, «t irrevocabiliter^ patrocinio mediante confirmamus. Exinde quoque universoa suceessores nostros, felices Reges Hungariae, in Christo Rege sempiterao devo^ tissime obsecramus, ut haec nostra liberalis donatio, A personalis confirmatio^ praenominatis fidelibus nostris Kres^ Kupissa, dr Rak^ ac eoram cunctis posteri- tatibus^ perpetue indemniter^ dr illaesa^ ac in omnibus suo modo observata valeant perdurare. Ita etenim^ et eo modo servitia eorandem Kres^ Kupissa^, A Rak^ ae «orum cunctaram posteritatum^ de praedictis terris nobis A nostris successoribus Regtbus Hungariae perpetuo vigeant^ et per eosdem in aeteraum administrari de- 'bennU et teneantur; ut dum & quando Generalis & communis Regni exercitus^ ad confinia ejusdem Regni, aut alias contra partes^ dr aemulos protervos, pro de- fensione proclamatus fiieriu & nos aut caeteri successores nostri Reges pro- pria accederimus^ vel accederint peraona^ ex tunc praenarati Nobiles nostri Kres^ Kupissa^ & Rak ac eoram posteritates , dum per Banum ac Capitaneos, vel Belli-Ductores Regios admoniti fuerint, semper tribus equitibus pharelrariis ia «oram sumptibus ad quindecim dies sub Banderium Regium comparare parati sint^ ^ teneantur. Transactis vero ipsis qnindecim diebus^ semper in nostro ac cae- terorum Regum usuali stipendiali salario^ et sumptibus^ quo eisdem nos^ ao caeteri Reges^ aut Bani^ vel capitanei«» aut Regii Belliductores demandaverint accedere^ dr dummodo talis exercitus^ ad propria rediverit) famulari debebunt) 4r tenebuntur. Dedmas autem eorum^ dum praedictas terras ipsoram gentibus ap- l^opulaverint, ex tunc ipsl, ac Jobagyones ipsoram, decimas in Provincia mona-^
Digitized by LjOOQIC
n
itara S~ DeH-€emlrici0 Virginvi Mariae in Thopolsska asnalM ft cousaetas, lempofe siio solvere el admiiHstrare teneantar. Jddicia qnoque et nniversas can- «0 eoran jnsttiarias in sede Comittatns Zagrabiensis, ad instar aliomm Nobiiinm ejudera sedto proseqni, aclitare^ et actitatas observare teneantur. AUas enim ioivOTSttS & qnaslibet cansas jnstiarias Jobagyonam ipsomm^ qnae in eoram Terri- toriiay et inter eosdem Jobagyones ipsoram qnomodocnnqne contingnnt^ homicidia, violentiae, fnrticinia^ & alia qnaevis secnlaria vitia, omnes Nobiles annotali Kres^ Knpissa, & Rak^ ac eomm posteritates, in eomm sede, qnacnnqne feria hebdo- madali, per eosdem legitime praefixa*, judicare^ et nniversos maleficos^ rosticos. jixta eoram excessns ponire, db qnaecnnqne bn*sagia^ ad mains tres marcas^ & poenam pacis^ centum denarios nsuales^ medietatem praefali NobUes, aliam me- dietatem jndices ipsoram^ per eosdem legilime pro tempore constituti, toUere^ et proaeqni, recipereqne valeant, atqne possint In cnjus donationis dr perennalis eonfinnationis memoriam firroitatemqne perpetuam^ concessimns has litleras nostras privilegiales, dupplicis sigiUi nostri in appensione munimine roboratas. Datum per manns Venerabilis viri Magistri Farkasii^ AU>ensis Ecclesiae Praepositi, Can- ceOarii nostrae Majestatis, dilecti fidelis nostri. Anno Incaraationis Dominicae MiUesimo Ducentesimo sexagesimo qnarto. Nonas Octobris^ Regni autem no- alri vigesimo sexto.
is tnmfliptif, In ooroaiiltatibiif Nobiliiiiii Kreli^ sou KraSid et Kupiiiia seu Kupdina, descendentinm a snpra- nonainatls Kres et Kupita, assenratis. Habet quoqne Ker6eli6 Hist. Eccl. Zagr. p. 329.
(JBatdem donationales ei privilegiales litteras confirmarunt : Ludoticus h Rex a. 1364^ fladiilaue IV. a. 1499, Ludovicue U. a. i5i9, Ferdinandus L a. 1548, MaximUianus IL
a. 1571 et Rudotfus IL a. 1583.)
Anno 1264. Idus Martii.
Abbati Toplicensi media pars terrae, quae Kralla vocti-
tiir, a Michaele Gomite de Sana, quod in hodierna Groatia
turcica erat, possidenda traditur.
Tenor Privllegij snper Crala. Universis has Litteras inspecturis. Michael Coaiee de Sana, snbscriptas yeritati fidem adhibere. Noverint Universi^ quod Hoa de mandato et praecepto Excellentissimi Domini Noslri Regis Huntrariae, ■edietatam Terrae Knilla^ cum suis pertinentijs omnibus, sicut eam Pribislans Comea tennit in vita sna et possedit, Domino Abbati de Toplica, per Fratrem ftaaiderinm Honachnm snnm^ qai cnm latteris et praecepto venit ad Nos ctx
Digitized by LjOOQIC
1»
SairHi DoiDiiii lUfi») aaidgttiivimii iii praM«itifi Doviiii Vfi§ewfi LirfMai^ ^ jiiiu, ^ da Ubertate, qoa dictaa Pribialaas eam tamut, peryiettto poasideiidan, e^ ibidem pro Tolimtate saa Graadiam aedifioandiuB. In e^jiisroi Toali^oniiaai pra^ sentem paginam, sigilli nostri mnnimine signatam, Domino Abbati contQlimWi. Datum Aniio Domini Millesimo Dncratesimo Sexagesimo qnarto, Idns MmI^ bt Insula. Pristaldns Noater Jaeobns Comes «oster Cariatia de Biohich (Bha6).
Bz trmiwBpto rrhfilegionim Abbatlte B. M. V. de TkopnakQ.
Amo 1267. Kal MarUL
Bela IV. Rex Cives de monte 6re6 seu Zagrabia a sola-- tione omnium tributorum et tricesimarum exemtos reddiU
Bela Dei gratia Hnngarie^ Dalmacie, Croacie^ Rame, Servie, Galicie, Lo-- domerie^ Camanieque Rex, omnibns presentes litteras inspectnris salutem in omnium saluatore. OflScii nostri debitum reroedijs inuigilat subditorum, nam dum eorum vtilitati prospicimns^ dum concedimus per futura plebum numerus crescit ingiter et augetur^ in quo Regis gloria specialiter denotatur. Proinde ad vniuersorum no-- titiam barum serie volumus peruenire^ quod dilecti et fideles nostri Ciues et bo— spites in nouo Castro nostro^ per nos iu monte Grecs constructo existentes, ad nostram Majestatis accedentes presentiam nobis revellare procnrarunt, quod cum ipsi in confinio Regni, in partibus Sclauonie sint constituti^ et preter concessa tributa et transitus ac cum suis mercimoniis questum non possent babere ali— qualem, et in his ipsa Ciuitas nostra molestiam pateretur non modicam ; a nobis humiliter postularunt^ ut nos ipsos a solutione dictorum tributorum el tricesima* rum redderemus exemlos^ seu absolutos. Nos igitur dignis et iustis peticionibns eorum inclinati^ et maxime quia iidem Ciues nostrj in diuersis negotijs Regni nostri et noslris debitam fidelitatem sancte corone nobisque semper exbibuerunl. non parcmdo rebus et persoais, imponendo se et suos diuersis casibus et for- tunis, de consensu et bona uoluntate domine regine^ Cbarissime consortis nostre, nec non omnium Baronum regni nostrj nobis assedentium^ banc specialem graciam eis duximus faciendam, quod ipsi Ciues nostri, intra terminos Regni nostri, aliqnot tributum, tam in aquis quam in terris^ nec aliquam Tricesimam in uUo loco sol— uere teneantur^ sed sint a solutione eorum exempti penitus et immunes; et hoc cum algs omnibus libertatibus ipsorum^ simililer per nos eisdem concessis, innio- labifiter confirmamus et per nostros successores uolumus conservari. In cnia» m memoriam et perpetuam firmitatem presentes concessimus litteras doplicis sigilli nostij manimine roboratas. Datum per manus magistri Farkasij preporitt
Digitized by LjOOQIC
7*
Eo^leiki^ Anle MMre ttoe CaitoellMifj, iBeM ef MeHs notffri. Anno 4ffmiiA MUlesiaio McenMsfcM MkageMitio MptUid. Kdenlis HiMQ, Regnl^Hatem MiM «ttie «leeekiM Meudo.
li li II II 111110 0||>iiii >mM. nmMflUi a Rigii aui* 1S95 «tMM, k ArcUviv l6|ttl (VmIm FiK. 984.11.».
Ammo 1269. 12. KaL Mii. SpakUi.
Bela, totius Slavoniae Dux, in Regno Dalmatiae auctori-
tate regia plene uaque adeo fungitur, ut in diplomatibus
ab eo editia ne Regis quidem nomen memoretur.
Ib nonuiie donuai aetemi amen. iBcamationis eiusdem Millesimo, dncen- lerimo aexagesimo nono. Indictione duodedma, die duodecimo Kalendas JoliL Tdttporilms Domiiii Behie indyti Sclavoniae Ducis et nostri Domini nati. Yea. Palrip Doahii Joknnfe Spabtensis Archiepiscopfi, Cemitis Nicoiai egregiae polestatis. Praedictos dominus Johannes Archiepiscopns locnm fratmm Ordinis
Praedicatomm in horto Archiepiscopali positum Praedicatoram ipsomm
qpds Fntribus Pmedicatoribus cdllatum, auctum esse prospiciens elc.
mfikMm SHcrtua T. ■• ^ 994;
Am$& 1271. Im BOM.
Amiea ooftventio, inter comm^unitatem civitatia Bihac, w§jBie in CrrefaCitf Tsreica sitae, et Convetlutt T^plicen-
^em inita.
Noi Jaeobns, nuger viUae, et tota Comunitas Civitatis de Bihig^ ad nni^ feriomi notitiam vdmras pervemre^ ^6t t[6i cum Venerabili Patre Domine IL VmerdlriM Ahbale de To[^ca, de benephicito suo, el Nostro communi coniilio
Digitized by LjOOQIC
ee
et nssewoL talrai inter Nos et ipflnm ovdiiuiiniNB wmfoMimem^ xA tfne noflui de No9tii8 Jobagiooibiis de VelUio ad saQin districtani in Craia ^ecipiat^ et Nf» e converso naUum eqaidem de sais Jobagionibas de Ci«la. ad Noatroni distiiietam de VeUbo, aactoritate praesentis ordinationis recipere praesnmimas. Qaod A pars alteratra ordiDationem istam aUqoatenas in necipiendo altariQS parlis Joba^ gionem infringere praesampserit^ ex vi praesentis Statuti ipsam JeMgionem com rebas ablatis cam jadicio dapUd adversae parti restitaere teneatar. Datam in BOiig anno Domini MiUesimo Dacentesimo sqrtaagesimo primo.
Bz Tnuiifiiiiiplo PriTilegionui Abbatiae B. M. V. de Thopiifko.
Ammo 1272. 10. Augwti. Budae.
Ladislaus, Hungariae et Groatiae Rex, ciTibus Spalatinii^
mandat, ut in signum fidelitatis suos extraneos judices e
civitate expellant et quatuor conspicuos viros negotia
Regni Groatiae cum Rege ordinaturos mittant.
Ladislaas fideU sao Comiti cia. Spalat. salutem et graliam. Quia no^ bis semper fideUtatis opera exhibuistis^ indefesse uos proseqaimar Regio cum faaore. Sed quia propter uariaram guerrarum discrimina ad uos accedere neqoi*- mns vsqae modo, InteUiximus^ quod uos Jadices extraneos de aUjs Regnis ac- cipere consaeuistis, quod non est fideUtatis indicium ; ciaes etiam nostros Tragu- rienses non modicam discrimini perturbare; quosdam etiam nobis fideles de ue- stra Communitate expulistis. Qaare fidelitati uestre firmiter precipiendo manda- mus, quatenus, si nos naturalem Dominum Regem Hungarie et Croacie cogno- scitis^ ex tunc iudices extraneos de communitate uestra expellaiis, et de Regno nostro nobis fideles pro potestate uobis assumatis^ ac ciues nostros Tragurienses non presumatis in aUquo pertorbare: si autem aliquam habetis actionem contra ipsos, experiamini coram nobis^ iustitia mediante; ilios etiam nobis fideles, quos de Regno nostro exclusistis, reducatis, et bona ac possessiones restitaatis eorum- dem; preterea quataor ex uobis meliores, si nobis fideles esse vultis; vsque fe— «tum S. Micbaejis ad nos trnnsmiltatis^ vt nos vna cnm ipsis de bonor stata Re- gni Croacie ordinemus. Datum Budae in festo S. Laur. Mar. 10. Aug.
Luciiu I. Memorie btoriche dl Tragorio ora detto Traik. pag. 93.
Digitized by
Si
I.X1X
Anno 1272. die 14. Jumi. Spalati.
Archiepiscopus Spalatensis proYinciam Likam Episcopatui
Nonensi cedit.
In nomine Dei aeterni Amen. Anno Incamationis ejns 1272, Indictione XV. die 14. intrante Junii, regnante D. K Stephano Serenissimo Rege Ungariae, tempore D. Joannis venerabilis Spalatensis Archiepiscopi, Domlni Joachini Pe- ctari Bani Sclavoniae, Comitis D. Vulcet (Vulchel) egregiae Potestatis, Dobri Buscize (Dusizze), Vulcine (Vulcena), Frese Judicum.
Nos Joannes D. G. Spalatensis Archiepiscopus, ad nniversomm praesen-
tini et futurorum, harum serie^ plenam noliam volnmus devenire, quod suscepta
fegiminis cura venerandae sedis Ecclesiae Spalatensis^ dolentes et gementes re-
perimus et invenimus ipsam de sua antiqua dignitate^ suflTraganeorum videlicet
phmditate^ possessionum provenientium multitudine, et provinciarum (Parochiarum)
numero, praedecessorum nostrorum indulgentia^ multifarie multisque modis spo-
&tam^ quinimo pene totaliter suffbcatam, et suis juribus destitntam. Cujus de-^
solvtionis tacti doiore cordis intrinsecus^ totis praecordiis compatientes, et ipsius
TqMrationi stndium pro posse adhibentes, ab ipso primordio nostri adventus fama
celebri, multommque nobilium relatione percepimus^ Provinciam Lika ad praefatam
Se4em Spalatensem pertinuisse; et ideo cum consilio et cum consensu nostri
Capitoli praedictam Provinciam Lika ad jns et proprietatem Beati Domnii resu-
volebamus, Domino Regi contra venerabilem fratrem nostram D. Stepha-
^nscopum Nonensem graves quaerimonias faciendo, et ipsum in caussam
ipso attrahendo. Cumque tale negotinm diu coram Domino Rege inter
Bos verleretur, praedictus D. Nonensis Episcopus suppUcavit nobis saepe saepius
ftuttliter, privilegiomm suomm munimen allegando, et suam justitiam declarando,
sbi misericorditer in hac parte assentire. Quapropter nos et Capitulum Spala-
Uttse Deum habentes prae oculis, jns et honorem Nonensis Eeclesiae cupientes
et Yolentes, sicnt debemus et tenemnr ex oflficio nobis injuncto^ integraliter con-
Smare et conservare<, veritati et non famae innitentes super eadem quaestione,
OHi nostro Capitulo aliisque sapientibus et religiosis viris deliberatione habita
«C consUio diligenti, praedicvam Provinciam Lika cum omnibus suis juribus et
peitincntiis per nos et Capitulum nostmm ac successores nostros, praecipue cum
in eadem questione nihil juris peoitus habeamus^ salvo secundum morem patriae
irimtationis officio, Venerabili firalri nostro Stephano Nonensi Episcopo^ et ejus
«Mccessoribos^ nostrae Nonensi Ecclesiae realiter ct personaliter, pacifice ac quiete
weHmfmmoB perpetno possidendam: renunciantes et cedentes totaliter quaestioni.
3m enjM rei memoriam perp^lnam et notitiam pleniorem, praesenlem cessionem)
4^ L FfM. d Utet.) 11 i r\i^n]i:>
^ Digitized by VjOOQ IC
atque refonnationein, nostro nostrique Capituli Sigillis pendentibns jnssimns con-^ mmiirL Actum in Spalato in praesentia et testimonio nobiiinm virorum HarliBi Gris gonL, Josephi Petri^ et Martini Simeonis in palatio .... Ego .... D. Lacas Canonicus et juratus Notarius Spalatensis his interfui et mandato ac praecepto D. Archiepiscopi nec non et Capituli, ut audiid scripsi^ compleyi et roborayi. *>
Bz ArchiTio Ifoneniis Eccledat . FarUti Dlyricnro Sacnini. T. m. p. 2S5.
Anno 1274y pridie Calend. Junii.
Ladislaus Rex populum Eccl^siae Zagrabiejnsis a penden-
^is coilectis marturinarum undecim et septem denarioraB^
in Regno Slavoniae consuetis, liberat.
Ladislaus, Dei gratia Hungariae^ Dalmaciae^ Croaciae^ Ramae, Serviae^ Craliciae^ Lodomeriae^ Cumaniaeque Rex^ omnibus tam presentibus quam futurig^ «t specialiter collecloribus MarturJnarum undecim et seplem Denariorum per Slavoniam ad praesens, et pro tempore constitulis, quibus expedit, et praesentas cstendentur^ salutem in omnium Saluatore. Cum populi Zagrabiensis Ecclesiae^ tam Episcopi videlicet quam Capituli loci eiusdem ab omni coUecta, siue exac- tione qualibet marturinarum videlicet^ et aliarum exactionum quarumcunque^ iuxta ^tiquam et consuetam ejusdem Ecclesiae libertatem^ vallatam muUis praedeces- eorum nostrorum Priuilegiis, et specialiter Primlegio Domini Stephani serenissimi Regis, clarae recordationis Palris noslri, Hberi sint penitus et exempti^ Nosqae «andem Ecclesiam & Populos ipsius in prioribus velimus eorum liberlatibus in^ demnes conseruare: Yniuersitali vestrae praesenli diclione perpeluo duratun specialiter inbibemns^ ne quis praedictos Populos Episcopi et Capituli Zagrabiensis« sominei, ratione seu occasione coUectae cuiuslibet, et specialiler praetextu col^ lectae undecim et seplem Denariorum, praesumat quatenus molestare, aut ali^
*) Hanc cessionem Stephanus V. Rex a. 1272. 8. Julii ad praeces EpiflCO|H NoDends confirnavil. In ejn diplomatae haec legnolur: ^Nos itaqne cum ex forme liUerarum earumdem edocti, cunt etiam pe testimonium Rolandi Bani, aliorumque nobilium informati, nec non ex serie Instrumentorum Konensi Ecclesiae edocti, quod Provincia de Lica, et ejus decimatio nunqnam ad Spalatensem Ecclesian sed semper et pacifice ad praefatum Nonensem Episcoponi et Ecclesiam suam pertinueril et debuer de jure pertinere, suadente juris aequitale, lilteras easdem nitas habenlea,- el acceptas, el iDseri <l verbo ad verbum fadenles, pi^ieseiitibos coBftrmamns elo. Dalum per maiias Mai^istri Praepositi Ovc diensis (Onodieiisis) aulae noelrae V. CaBcellari^ elc. Venerabilibus Patribus etc. Jacfaimo Baao tolM Sclavoniae, Paulo fiano Comile BiachieDsi." '
^ * • : ' . ,
Digitized by LjOOQIC
fum coUaotaim oKigere ab eisdem, non obstanUbus liteiis nostris^ si qua^ ccw-r; trt teoorem Priuiiegiomm eorundem, seu contra formam Ubertatis Ecclesiae ema- |aisent,.vel deinceps quomodolibet conlingerit emanare, cum praedictam Eccle- giija, siput praemisimus, ob reuerentiam sanctorum praedecessorum nostrorum^ Slephani et Ladislai Regum Hungariae, nec non propter approbatam fidelita- tea Yenerabilis Patris Timotbaei, eiusdem Ecclesiae Episcopi, dictam Eccle- aiiiD, Populos, et bra eius velimus et intendamus manutenere, et conseruare in eonun consuetis et antiquis libertatibus inconcusse. In cujus rei memoriam et perpetoam firmitatem praesentes dedimus literas dupplicis Sigiili Nostri munimine roboratas. Datum per manus Magistri Benedicti S^* Strigoniensis Ecclesiae Ele- cti, ejasdemqoe Loci Comitis perpetui^ Aulae Nostrae Vlce-Cancdlarii A Prae- positi fiudensis, DUecti dr Fidelis Nostri. Anno Domini Millesimo Ducentesimo sephuigesimo quarto^ pridie Calendas Junij Indictione secunda, Regni antem no- Jtri secundo. Venerabilis Patribus Stepbano Colocensi et Joanne Spalatensi Ardiiepiscopis^, Lamberto Agriensi, Briccio Csanadiensi^ Job Quinque-Ecclesiensi^ Pliiiippo Vacienm^ Auiae Dominae Reginae, Consortis Nostrae, Cancellario, Timo- iaeo Zagrabiensi, Lodomerio Varadiensi, Dyonisio Jauriensi et Petro Transyl- naoEpiscopis^ Ecclesias Dei feliciter gubemantibus. Dyonisio Palatino^ Comite de Okfich d: Jndice Cumahorum. Nicolao Judice Curiae Nostrae, Comite de Cruecke. Hoarieo Bano totius Sclavoniae, Nicolao voyvoda Transylvano et Comite de Zooak, Paulo Bano de Seuerino, Joachymo Magistro Tauernicorum Comite de Plyss^ Reinoldo Magistro Dapiferorum Comite Zulgageriensi (?), Nicolao Magistro PiiicerBinim, Herbordo Magistro Agazonum nostrorum^ Comite Barana. Moys Magistro Taueraicorum Dominae Reginae^ Consortis nostrae cbarissimae, Comite Simigiiiensi; Joanne Comite Soproniensi^ Gregorio Comite Castriferrei, Dedalo Coaile Zaladiensi, Jacobo Comite Nitriensi^ et aliis quam pluribus Comitatus Begiii tenentibus et honores.
Ix tHMimDpto Ucteniniin origfnalium, in Archivio Capitnli Zagrabiensis asaerritumni.
liX^TIIf.
Anno 1275.
Elisabetha Regina nobiles Comitalus VerevSe, ultra flu- ▼ium Dravum seu in Hungaria in jus vooiari non posse
statuit.
Elisabeth, dei gracia Regina Hungarie, vniuersis christi fidelibus tam fresentibQs quam futuris presens scriptum inspecluris salutem in omnium salua^ I*re. Ad vniuersitatis vestre noticiam harum serie volumus pcrvenire. Quod <ta donunus Ladislaus rex et dux Andreas.. frater eiusdem^ karissimi filij no-
11* T
Digitized by LjOOQiC
d4
itxi^ victorioMSsinio patre eoram domino StepliaDO illnsrtri Rege Hnngarie itt medio anbiato^ in etate tenera constituti^ regnum el snbditos snos debito ne-^ qnirent regimine gubernare, el exinde per bostes extraneos varie necessitates Regno^ et per discordiam baronum inter se babitam ininriaram acciones incofe einsdem in ablacione posessionum imminerent: inmnnitati qnoramlibet ex officio pietatis snccurrere cupientes^ Dammasa, Tbome nobilibus de Werevcb, filijs Ma«^ thye, in comitatu de Wereuche more nobilinm terram tenentibus, dnximus an* nuendum^ ut terram Lusancb vocatam^ prope fluuinm llna existentem^ ad eon- dem comitatum de Wereuche pertinentem^ qnam domina Maria socras nostra pie memorie eisdem in concambium terre Bryzniche dedit cum vineis et omnibns pertinencijs snis ydem Damasa^ Thomas filij Mathye antedicti ac heredes bere- dumque suoram successores perpetuo tenere valeant et eo modo possidere^ ut si heredum solacio fuerint destituti, legandi^ Xendendi cuicunque voluerint ipsam terram liberam habeant vendendi facultatem^ salvo in omnibus jure domiDij principalis^ eo^ quod nobis et nostris successoribus reseraamus. De collectis iiutem marturinaram et alijs debitis populoram suoram nobis persolvendis^ terciam recipiant porcionem. Concessimus insuper^ ut ultra Drauam ad curiam domini Regis et ad nostram vel alterius iudicis cuiuscunque citati^ nullatenus accedere teneantur, et quod persona extranea testes extraneos prodncere non possit con- tra ipsos. Mete autem ipsius terre hoc ordine distinguuntur^ prima meta incipit ab oriente per tres arbores Byk vocatas de capile puteij Nepesch^ iuxta terram magistri Egydy tendens uersus meridiem iuxta terras vyznicatus pervenit ad ar- lorem Cerasij crace signatam^ et inde ad arborem Gyrtyan meta terrea cir- «umfusam, inde peraenit ad fluuium Ilua et per ipsum fluuium tendit uersns occi-- dentem, et de illo fluuio exit directe ad arborero pomi meta terrea circumfusam^ deinde tendit ad quemdam riuulum in feneto^ et per eundem riuulum supra versus occidentem ad arborem Gyrtyan^ sub qua est meta terrea^ deinde ad arborem ficum cruce signatam, meta terrea circumfusam. Postea ascendit ad Byrch et per ipsam Byrch reflectitur ad septemtrionem et peraenit ad terram Ja- €oby fiiii Belhe^ ubi est arbor yhor^ meta terrea circnmfusa^ et ibi inter duas vineas peraenit ad arborem Cerasy crace signatam. Inde tendens di- recte ad eandem plagam in monte usque ad roagnam vineam Mathye ante- ^icti^ et inde tendit ad viam iuxta terram magistri Egydy et transiens per ean- 4iem^ per metas terreas^ peruenit ad tres arbores antedictas et metam me- moratam^ ibique terminatur. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes eisdem Damasa, Thome ad dictam posessionem^ concessimus litteras dupplicis sigilli noslri munimine roboratas. Dalum per manus Magistri Gregorij Aule nostre fidelis Canceliarij, anno domini Miliesimo ducentesimo septuagesimo quinto.
•
Orig. membr. in ArchiYio Refni Croatiae inter acta monaiterii de Dobra Kada. Fasc L Ifro. 1.
Digitized by
85
Amu> /275. die 4. nanat Decembrii.
Ladislaas IV. Rex populos Stephani filii Michaelis, in Ba- nitu Slavoniae habitantes, a marturinis et a zalu2ina, Sla- voniae Bano pendenda, immunes declarat.
Ladislaus^, dei gracia Hangarie, Dalmacie, Croacie, Rame^ Seruie^ Gai- lide, Lodomerie^ Cumanie, Bulgarieque Rex. Omnibas Christi fidelibas presentes litlenis inspecturis, saiutem in omniom Saluatore. Prouida regum circumspectfo nonim subditorum, sibi fideliter famulantium^ obsequia debet prospicere oculis pielalis, et occurrere eisdem largifluis manibus^ atque donatiuis^ yt eo exemplo affi rais nataralibus Dominis addiscant eo diligencius famulari. Proinde ad vni- vereonim, tam presencium, quam posterorum noticiam hamm serie uolumus per- lemre: Quod attendentes fidelitates et meritoria obsequia^ et obsequiosa merita Stepbnl) filii Michaelis . . . nostri, que idem Domino Stephano, patri nostro karis- siBO, clare recordacionis, et nobis ac regno Hungarie in diuersis expeditionibus, CQB omni feruore fidelitatis exhibuit, et impendit; volentes eidem aliquali remu* lendonis grada in recompensacionem suorum seruitiorum respondere^ licet ma- iora debuisset promereri; tamen ex munificentia regia statuimus^ et concessimus^ ▼t popoli eiasdem Stephani, in banalu Sclauonie constituti, collectam marturina- raD et Tictualium^ que Zolusma (zaluiina) nuncupatur^ bano Sclauonie pro tem- pore constilato nuUatenus soluere teneantur; sed ab huiusmodi collecta excepti penitas el exeropti habeantur; sed ijdem populi eidem " Stephano^ Domino suo^ proQl eidem yidebitor expedire, in eadem collecta debeant respondere. Vt autem hiismodi gracia per nos eidem facta et concessa^ robur obtineat perpetue firmi- iati&) et ne processu temporam per quempiam possit vel debeat in irritum re- locari, aut aliquatenus retractari^ presentes concessirous litteras dupplicis sigilli loetri munimine roboratas. Datum per manus venerabilis viri Magistri Benedicti, sacte Strigoniensis Ecclesie electi, eiusdem loci Comitis perpetui^ Prepositi Buden- M^ Aule nostre Vice-Cancellarii^ dilecti et fidelis nostri, anno Domini MCCLXXV. IV. Bonas Decembris^ Indictione tercia^ regni autem nostri anno quarto. Vene- nbUibas Pabibus, Stephano Colocensi et Joanne Spalatensi Archiepiscopis ; Phi- iippo Vaciensi^ aule Domine Regine, Consortis nostre karissime^ Cancellario: Mi Qoinqueecclesiensi*, Lodomerio Varadiensi, Thymoteo Zagrabiensi^ Dionysio JeviensL) Fetro Transiluano^ Gregorio Chanadiensi, Episcopis^ et Petro electo el eoDfinnato Wesprimiensi, Ecclesias Dei feliciter gubemanlibus. Petro Palatino^ CtMite Supnroiensi^ et Judice Cumanorum ; Thoma Bano totius Sclauonie, Wgrino Weywoda Transiluano^ Comite de Zonuk; Matheo, Magistro Tauamicomm no- ; Stephano^ Magistro Dapiferoram nostroram^ Comite Borsiensi; Petro Ma-^
Digitized by LjOOQIC
86
gistro Agasonum nostrornm^) Rolando Magistro TnnamicorQm Domine regme^ karissime consortis nostre, Comite de Zana ; Moys Comite Symighiensi, Michiftele Comite Nitriensi, Bagum Comite de Zala, Iwanka Comite Albensi^ et aliis qnani pluribns^ Comitatus regni nostri ten^dtibttd et honores.
£ dipL Uniig. SiMitoyi p«f . 424. — Pej6r 6. Codez Dipl. Regnl Hwig. ecel. et dT. T. V. t. U. p. 277.
Ammo 1277.
LadisiausRex Timotheo Episcopo Zagrabieusi ejusque suc— cessoribus Comitatum Gerzencze seu Berzencze una cuni. collectis marturinarum et septem denariornm ac zalu2i*
narum confert.
Ladislaus etc. Etsi quibuslibet coronae regiae fidelibtts et devotis aperire debemus munificentiae nostrae manus^ illis tamen, et maxime pradatis Ecclesia-- pum tenemur ardentins et spedalius respondere, quos Yidemus nostris et regnl nostri negotiis insistere fideUter et devote ; et praesertim com per hoc et honor accrescat regius^ et salns attendatur animarum. Proinde ad yniuersomm netitiaair harum serie volumus pemenire^ quod gralam et commendabilem fideiitatem et nieritoria ac multiplicia obsequia ven. Patris Timotha, miseratione diuina epi«- scopi Zagrabiensis, diJecti et fidelis nostri^ quilHis in regni nostri negodis, efe coram nostrae maiestatis ocnlis absque aliquo offensionis scrupulo stodnit nmlfti^ pliciter complacere, attendenles, volentesque ob hoc eidem dtgnae remuneratiottis beneficio complacere; licet respectu eius^ qnod ad praesens sibi conforinuv^ potiora mereretur; in aliqualem tamen recompensationem fidelium obsequionMtt eiusdem Episcopi^ de baronum nostromm consilio et assensti, eoatnlimns sibi^ et per eum episoopatui Zagrabiensi^ Comitatum de Gensencze^ cnm coUecta mar-* turinarum et septem denariomm^ tenendum^ habendum et possldendum, perpetao et irreuocabiliter^ pacifice et quiete; cum illa et eadem libertate^ quo possessio- nes et populi dtcti Episcopatus Zagrabiensis a temporibus sanctomm praedeeesso-* rum nostrorum^ illustrium regum Hungariae^ gratulantur; statnentes^ quod iiee banus Sclanoniae, mtione collectae marturinamm et septem denariomm^ ac Za-- ksinarum; et similiter magirter Taueraicoram nostromm, nomine eiusdem cot^ kctae septem denariomm^^ de ipso comitatu de Gerzencxe prouenientinm^ prae^ dielnm episcopiun et snccessores suos praesumat vel debet molestare. Et ixk^ ^mper vniuerd populi, in eodem Comitatu de Geraencze existentes, nec bMi^ nec indicom suomm iudicio in qnonto articido debeaiit snhiacere; qttnm qmMn
Digitized by LjOOQIC
8t
imllMnm^ Mn vt li^n«fMi^ sed in ^sMiioMii f^vjMbiaa eplie#piitiii ZSagNK tieosi contiilerimiis irreaooafaSIitep posBidere. In onins rei memoriani et perpe- tua firmitalem praeeentes coneessiinus litteras ^p^eis sigiUi nostri munimine Toboratas. Datnm per manns M. Demetrii, Praepositi Albensis^ anlae nostrae Tiee-Cancellarii dileeti et fidelis nostri^ anno Domini MCCLXXVn, regni antem «O0tri anao quinto.
imm. Hiit. Bcek aaf. ^ SS. ^ iMoii. Tm. VB. piif. m.
Anno 1279.
Lidislaus Rex privilegium Nicalai Bani totius Slavoniae de libertatibus Nobitium Campi. Zagrabiensis transsumit
et confirmat
Ladislans, ^ei gratia Hungarie^ Dalmatiev Croatie^ Rame^ Seruie, GaHilie^ Lodomerie, Curoanie, Bulgarieque Rex. Vniuersis Cbristi fidelibus, ad qjaos pre- seiles peruenerint, salutem in omnium Saluatore. Ad vniuersorum notitiam tenore preseDlium ^olumus peruenire : Quod accedens ad nostram presentiam Comes La- dislaQs, filius Gumzyna^ Jobbagio Castri nostri Zagrabiensis, pro se et aliis sociis exhibuit nobis priuilegium Nicolai Bani tolius Sclauonie^ petens cum instantia^ vt idem ratum habere^ et nostro dignaremur priuilegio confirmare; cuius quidem primlegii tenor is est: Nos Nicolaus, Banus totius Sclauonie^, significamus tenore presentinmi) quibus expedit, vniuersis : quod cum feria tertia proxiroa ante ascen- aonem Domini congregntionero regni Sclauonie Zagrabie haberemus generalem. vniuersi Jobbagiones Castri Zagrabiensis ad nostram accedentes presentiam^ in tommoni concilio predicto^ conditiones libertatum ipsorum antiquas nobis ex- posQorunt snb hac forroa: Quod persolutis commutationibus descensunm^ ex parte ipsorum prouenientibua, nec Yice-^Judex noster^ ant Curialis Comes eius- im^ descensum facerent^ eo facto a debito coromutationis descensus iidem Jobbagiones castri essent expediti ; si vero descensum non facerent, ex tunc Mmei in anno^ sciHcet circa festum Sancti Martini^ ratione eiusdem descensus., "Comtti nostro decem et octo pensas iidero Jobbagiones dare tenerentur; et sub eidem forma ratione descensus nbsiri in festo predicto nobis octo marcas soluere tnerentor; eo quod nec Judex noster^ nec Curialis Comes ipsius in eundo versns ^ioid^ vei redeuido, deseensntn facere possent inter ipsos^ vel familia eomndem^ *art 1011». Item quantnm in habita compositione aduerse parti darent. tantumdem 'JiAd dare tenerentur^ nee aliquis possesi^onatns ratione alicnins debili deberet MHfliaari. Si quto verb ex ipds ooptwroaeia daetus: viiqae- sejitioMi^i tennimua
Digitized by LjOOQIC
ijm parere negligei^ pMm eiwcle» iemfllri» CpMe Micis nostri recipwe teneretur, et receptam ipsi Comiti nostro assignare; nec aliqnis inter ipsos terrestris Comes esse posset, nisi de communi coasensu eonmdem; et eaolnto termino anni terrestrem Comitatum renonandi haberent facoltatem. Sob- innxemnt etiam, qnod nullns colleclorum Jobbagiones in cura eorom Jobbagionm Castri existentes dicandi haberet oplionem ; nec ratione iudiciorum exercitus ipsop^ possemus aggranare, nisi eadem collecta emergeretur per regnum supradictum» Curialis uero Comes Zagrabiensis predictus nuUo vnquam tempore posset descCT*^ sum facere inter ipsos. Nos itaque audilis, et intellectis libertatibus supradictis^ Yolentes plenius certificari de eisdem, vnluersos nobiles regni, quorum multituda aderat copiosa, requisiuimus^ qui vnanimiter retulerunti quod iidem Jobbagiones castri, a tempore, cuius non exstat memoria, in libertatibus predictis permansis— sent. Vnde nos per Nobiles regui certificati de libertatibus supradictis^ easdem^ ne in futurum per quempiam possint irritari, presentibus duximus roborandas. Iii facti memoriam, et cautelam ampliorem^ presentes contulimus sigilli nostri mn-- nimine roboratas. Datum Zagrabie in ascensione Domini. Anno ab incamatione eiusdem MCCLXXVIII. Igitur nos iustis et legitimis petitionibus eiusdem Comitis Ladislai fauorabiliter inclinati, ipsum priuilegium ratum habentes et acceptum, de verbo ad verbum presentibus inseri facientes^ dupplicis sigilli nostri patrodnia duximus roborandum. Datum per manus discreti viri: Magistri Nicolai, aule no*- stre Vice-Cancellarii, dilecti et fidelis noslri. Anno Domini MCCLXXIX^ regni autem nostri anno septimo.
TraBfiimptae ac confinnatae a Sigifmando Rege a. 1436. et a Vladislao a. 1514. Ex haram paii yidimato libe- ralitate III. D. Baronis BedekoTi^ obtlnnit eas Georgiof Fej^r et exhibnit in Codice diplomatico R« Hnngariae. Tom. V. Vol. U. p. 49S.
Anno 1279.
Comitatum Wolkov (Valkovienaem) jurisdictioni Ducis totius Slavoniae subjectum fuisse patet
Capitulum Ecclesie Beati Petri de Posaga^ omnibus Christi fideHbus, Umt presentibus^ quam fiituris^ salutem in Domino sempiternam. Ad vniuersorum no^ ticiam harum serie volumns peruenire: quod Ladizlaus, filius Comitis Pasca, et Nicolaus, filius Emcbud^ ab vna parte; Magister Dacianus^ et Christoforus, filii Johannis, consobrini Comitis Pasca, ab altera^ coram nobis personaliter compa^ rentes^ ydem Ladislans et Nicolaus confessi sunt vina voce, quod terram BorMdl vocatam^ in Comitatn de Wolkou existentem, qnam rex Bela felicis recordatioBte adhnc tempore ani Dncatns Comiti Pasca^ patri einidem Ladiilai eontnlerat,
Digitized by LjOOQIC
tase nvd^etateni id#» Ladi^dws flO|m^^ NiealMS eo: coBcessiaiie j^gia d/td&y nt et asdgnanit, supradictia rMagistro Dacyano^ et Ciuistoforo, pro qiia^«g^tc( et. chidbins jnarqis^ partiia in deAariis^ et.partim ia estiniacione condigna^) plena rec^ptis^ v^ndidissent perpetuo ppssidendam;, qnas tamen XL et duas marcas^ Magis^r Dacyanns et Cliristofbras persolnerunt coram nobis Ladizlao et Nicolaa praiotatis. Dixit etiam Ladizlans, qpiod non solom predictam terram Borsod^ pra peidicta summa pecunie vendidisset, yerum eciam maxime pro eo dedisseLi quod CDm Comes Faska, pater eiusdem, in extremis iaboraret, patema benediction& nbi inianxisset, vt si lieredum solatio deslitutus fieret, nemini de cognatis suis eaodeoi terram vendere seu dare presumeret, nisi filgs Johannis, cons6brini sui, Tidelicet Dacyano et Cluristoforo prenotatis. Nec hoc pretermittimus, quod La-» dislios et Nicolaus prenotati, recepta sepedicta pecunia plenarie, priuilegium Re- gb Bele, super collacione eiusdem terre confectum, in manus Magistri Dacyani et Oiristofori slatnerunt coram nobis. Sepe dictam terram Borsod^ in metis et teRDinis, in ipso. priuilegio continentibns, tenendam^ et possidendam in fiiios fiiio^ rao suorum relinquendo. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam pre- Benles concessimus, ad instanciam et peticionem Ladizlai et Nicolai predicto- lUB, sigilli Aostri munimine roborando. Datum anno Domini MCC. septuage- Amo nono.
fej^. Codex Dipl Regni Hung. T. V. y. U. p. 588.
i.:icxiii.
Anno 1279—1419.
Privilegia Communitatis Nobilium Praedialium castri et oppidi Reicha seu RoviSce, nunc in confinio militari siti.
Nos Nicolaus de Gara, regni Hungarie Palatinus, et ludex Comanonim, Bec non Comes Petrus de Peren ludex Curie Serenissimi et Magnifici principis 'omini Sigismundi^ dei gracia Romanonim regis semper Augusti, ac Hungarie elc. regis, memorie commendantes tenore presencium significamus, quibus ex- pedit vniuersis. Quod cum Elias filius Mykech de Welike, Comes terrestris Reychensis^ nec non Ladislaus filius Michaelis de Fodorostyna et Petrus filius Pelri Chvrcb de Pribenoch^ in eorum ac vniuersorum et singulorum predialium el Nobilium Castri Reychensis personis<) domino nostro Sigismundo regi^ in eo, fKMl quamvis ipsi et qnilibet eomm prediales et nobiles Jobagiones Castrenses cxistendo^ per diuos reges Hungarie, propter preclara progenitorum eomm semicio-^ ^ merita specialibns libertatum prerogatiuis et graciosis indultis, vigore certo- ^ litteralium Instrumentomm exinde confectomm^ fuissent et essent presigniti^
(fw L PriTfl. ei liben.) ^.^.,1 2 .^ (^OOglc
»0
M0«6B(pl0 tt iMDpOPO^ CQIW CMnMlQBI ttOII ^xMMW^ Ml IHOTU pf6VUSRI0EI m HOW'*
Hm Tcnrui cC Baliindiiiiii Mnfionciufli logilfwD^ yhn Dranni conMlliiUiiui^ et iuxta eomidMi libortales xtA fiiisMiit ot gtvfsl fndqiio ^ebomit 4o raro ot gmah* 4oro; iiidiHoiiiiiiiis tamoii Marliiiiif fietos 4en do Zoroddiol^ IMeralia oom bnh* niiiionla^ qoo apiid 00 kabiiissot, manilraa aiis Tondicando^ ot prooriaois ooffwn fibortalftiia firaiidiilontor obmaro machinando^ tam ipao Martima oors^ qnam de- mnm noUlia dondna consors^ noc non filg ot adliorontea ipaina Hartfni doni, ipoon nobilos Caatri prodicti dinoraifi pecnniamm et alija taxis^ nec non daqjs^, exaceio- nibns^ et somidljs, sepe repBcatis oicibns, eis et eorum singnHs iinpositi&) et A ^ ezactts et oxtorsis, certis ociam possessionibns^ et porcionftns possossionarqfl qonndlomm ex eis pro so ipsis occnpatis^ et illic snos msticos localis, ipsis^ Tt «os premissis oomm HbortatH^ns ac possessionibns et porcionibus possossionarijs piinari^ ac in rusticos conuertere possent, contra premissas eomm libertatos «t gmdosa indulta muHiplidter impediuissont^ tnrbassent, et agmuassent, qno-> rimoniam porrexissent In contrerium Toro Bricdus fiKus Androo do Saarkecs^ fo- miUaris prefato domine et fiUoram suoram^ ad musdem domini nostri regis pro* «enciam accedens^ nominibus et in personis ipsoram filiorum et relicte Har- lliii Bani, ipsos prediales prefato Martino et eius filijs datos^ iuxta suam re^ giam donacionem ois factam^ conseraasse^ ex ooque ipsos in premissis innocentos oxistero patefecisset Et huiusmodi querelis ambaram pardum percepliSf idem do-- minus noster rex nobis inter eosdem prediales prefatamquo dominam et filios cius omnibus Juribus et litteralibus ipsorum InslrumenliS) factum premissum lan- genlibus*, examinatis^ proposicioidm^e, ac idijs legittimis documentis intollectis^ Tenim et iostum Judicium facore demandasset, huiusmodique Judicij et iustide inpensio ad presentes octauas diei Medixline (sic) fiiisset deducta. Nempe eisdem octauis instantibus prescripti Eiias filius Mykech de Tolike Melyke^ comes terrestris^ Item Benedictus filius alterius Mykech de Rempoch^ Bricdus filius Marlini de Kletynch et Lachk fiUus Stephani de Iwanoch, prediales dicti castri Reyche, pro se personaUter^ pro Stephano Toro et Simone filgs Mattius^ Yrbano et Thoma filys Georgij, Nicolao filio Dermthych^ Georgio fiUo Johannis^ Lachko fiUo Stephani^ Petro fiUo eiusdem Lachk, Thoma fiUo Dyonisij de Petrosinch^ nec non Petro et Clemente fiUjs Gordose, Andrea sartore fiUo petri^ Anthonio filio Myke^ Nicolao fiUo eiusdeiO) petro, dicto ZerdUonich ; Matheo^ Francisco et Nicolao fil^s Michaelis^ Johanne fiUo Iwan, Adriano fiio Fabiani^ NobUi domina reUcta Thome^ Nicolao dicto Twrina, et Matheo fiUo Petri de Zobchynch, Ladislao fiUo Mychaelis, et Yalentino fiUo Nicolai de Fodrostina, Demetrio et Gregorio fiUjs Bavk^ Andrea fiUo Laurencij Leokes, Blasio et EUa fil^s Andree, Kemyn fiUo Fabiani^ Matheo fiUo Ciementis^ Jacobo et Johanne filijjs Laorency, ac Georgio fiUo Nicolai de Dragchewch, Nicolao filio Nicolal) Briccio et Stephano fiUjs Martini de Kletyndi^ MarUno filio Blasij^ Anthonio filio Petri^ Stephano dr Johanne fiUjs Johannis, Thonui fiUo Petri, Wallentino filio alterius Petri, Petro filio Iwan^ Thoma filio Blasij^ Blasio fiUo Fabiani, Matheo fiUo Iwan^ et nobiU domina relicta Petri de Iwan- koocb^ discreto Tiro domino Stepbano plebano sancte cracis de WeUke pre— ^cta, Symone filio Emerici^ Nicolao filio eiosdem Emerici^ dominico fiUo Laorencij^ Hartino filio Thome, nobUi domina reUcta Clementis, et Clemente dicto Dragayecli de Mykostina, Anthonio fiUo Dyonisq^ Petro fiUo Iwnosonych, Johanne & Valentino iUijs Iwan de Somrakooch, Marco fiUo Dragynych^ Georgio fiUo eiosdem, Matheo
Digitized by LjOOQIC
litM,^ Anthoiia fiio etesilrai, Nicofaia fiia lUtbei de Lippa, Georgio iUia iMcf^et PMOa filio BlMij de predicta Welike, Nicolao Venis filio Petri de Wleh0-^ kMtiM, domiiui reMcta JohanaU S^ Petri, Nkolao fiKo Stephani, fiUj pwBok, Nieolao filio Petri, Georgio filio Nieolai, Nobili domina r^ta &eyorij, Paiil(> iUo Nicolai, Thoma filio aiteriiia Nicolai^ et Symooe filio pwnek de PetoKbuch, leUi domiiMi relicta Blaaq^ Adriano et Benedicto filija Thome, Jobmine dicio- KwlLetiiydi, Wrbano filio SteiriiaiiL, Fabiano filio Panli^ Johamie fiUo Petri^ Mathea flte Paoli, Tboma AntboBio et Blasio filijs Stephani^ Georgio et Matheo filijs Mird, Georgio litterato et Gallo filija eiusdem Mathei, ac Iwan filio Jobannis de Wsdikoocb, Johanne fiiio Mycbaelis, Benedicto prediali Maichecb fiiio Mathei^ Jdkuma et Stephaiio filye Tbome, Thoma filio Petriv Matheo filio Stephani, Nobili DoBiaa Rosa Yocata relicta St^hani, Thoma filio Andree^ Puceko filio Hbtome^ ABlkttio et Stepbano fiiys Georgy, Ztanko filio Petri^» Matheo et Stephano filqe Kebielis de PrUiinoncb, Jobanne filio Wrbani, Gregorio filio Anthonij, Andrea ilio Mathei^ Antbonio filio Hienie^ Georgio filio Mykus, Malecs filio Iwan, Berlek filk) Gr^rij^, AntboHio filio Vatentini, Jacobo filio Jofaannis et Fabiano filitf Wfkuii de Wlkanoiich^ nobili domina Znegawa vocata fiiia Johannis filij Fabias) d# BMpostyna, Jlatheo filio Dyonisq^ Geof gio filio Jobanms^ Clemente et Yatentiio % LoveMij^ ac Symooe filio Oementis de QMrenkostyna, Benedicto filio Oie- Mtfs et Anihonio fiiio Thome de Ranidonch, Emerico filio Adriani^ Andrea tto Banabe^ et Wrbano filio Fabiani de Strehiayeiistyna, domino Matheo saeer-^ dole ttio Nicolai, Ciemente fiMo alleriw Gregerij, Stephano fratre eiusdem Cle-» Milia eamali^ Demetrio filio Blasij^ Wateiitino filio Jacobi^ Stepiiano sarrore, de Aragowaneii, Jehanne fiiio Andree, Gregorio filio Benedicti^ Thoma filio Dyo- Bisi], Aadrea filio Bamabe^ Anthonio fiiio Andree, Demetrio filio Jobannis^ Va-*^ legjio filio Iwan^ Panlo filio Martini, et Qemente filio Thome de Lokachoncli^ ttagoiiia filio Blasij, Myke et Panlo filijs Petri de Blasistronoh<) nobitibas predia- Ubs et Jebagionibiis prefeti Castri Rey^e : eosdem in presentem cansam intro- Bilteiilo, ijdem cnm procuratorijs litteris Comitum et Judicum Nobilium Comitatus Crisyensii., ab vnay parte vero ex altera prefata< nobilis domina relicta prefati ImBA Bani^ Ajuia Toeata^ et Georgius filins eins^ coram nobis adberentas^ A ifsi predialas esbibicioM litteramm priuilefl^aMum* domini regis Lodouici^ duo-* hs Sigillie suie dapplic3>u8 pendeBtibuss ybo priori el anticpio in partibus Wsuro iepeidtteiy et aMo no¥0 coBsigaatarum^ aaBO grade Jlfillesime trecentesimo quin-» fwpsiao aoixto^ octmie Idus Apiilis mensisv regni autem sui anno ^into do-* cino confeclarum^ et tandem duedeoimo Kalendis mensis^ Junij, Anno domini ttlisiBo fBeoentesiBio sezagesimo quarto oonfirmataram^ qne tenorem litterarBm f^ Ladislai fil^ Stepban^. fiUj^ Beto regps ^artL Anno domini MiHesimo du» <|ttitesiaK> aqituagswno mm^^ regni autem^ sui anno septimo subortaram, verba^ ^ et confiriBative* ini se> habebaB> priovea eoium^ et se ipsos^ Yoluti nobilee 'oHsmiea Casiir * prediales Comitatus de Reyclie^ a ludicatu, ludicio^ lurisdic^ CMe elpoteatato fiiy.HeBvyci.BaBi, Nicolai uidelicet quondam Comitis de Reyclie t iiiomm ComitBm pro tampore coBstitutoram, per ipsum Ladiriao rege medi^ liHtris iB eisdeni' eoBtoBto, pure & simpKGiter, de gmcia sua speciali^ tanquam *Me el natarales seiuieiiteS' suor regales^ vltra Drauam* oonstitutes, iuxta libep» l^eorondeBi^nobiliunH «usB|itos exstitisse deciamndo^ littepas Capitoli ecolesio^ ^Waiensie prioilegiales^ domiBe Maiie reg^ relatoiia reseriptas, (jparto die feoi«
Di|^?dbyLjOOgle
sexte proxiine ante festom beat6ruin ^hilippi et Jacobi Apdstciloruin anno ^omihf BGIlesimo trecentesimo nonagesimo primo emanatas^ babentes in se tenorem litte- rarom einsdem domine Marie regine adindicatomm^ eidem Capitnlo directamm^ presentaront continentes: quod inter predialas et nobiles Jobagiones Castri de Reyche^ litteris in eisdem nominatos^ vt actores ab vna<) ft inter Stepbannm fiUnm Stephani filij Mychk Bani<) parte ab alia, super occupacione eorundem predialium^ et quommlibet lurium ipsomm^ coram ipsa domina nostra regina lis mota^ ex* stiitisset; in qua quidem lite, ipso Stephano filio Stephani deficiente^ eadem do- mina regina, vniuersa predia^ et quaslibet porciones possessionarias dictoram predialium^ ipsos ab antiquo contingentes^ sub condicionibus et libertatibus eoram eis et eoram heredibus perpetuo possidendas^ restatuere commisisset ; Paulus ita- que dictus contra de Nagech, homo reginalis^ ad id specialiter transmissus^ et magister Gregorius Canonicus ipsius Capituli. testimonium, ad facies vniuersonnn prediorum et porcionum possessionariaram prescriptoram predialium et nobiliam Jobagionum^ videlicet Johannis filij Emerici de Zelna<) alterius Johannis filij Fa- biani de Rempoch, Georgij filij Fabiani de Saulfelde^ Wrbani filij Fabiani de Wlkanolch, Andree filij Baraabe de Lukachouch^ Petri filij Iwan de Welike Me- like, Petri filij Blasij similiter de Weliky Melike, Michaelis filij Petri de Pribi- nouch^ Dominici filij Jacobi de Rathkpetherfelde^ Ladislai'filij Dominici de Saulfelde^ ixregorlj filij Fabiani de alia Wlkanolch, Petri et Benedicti filiorum Dyonisij de Cherakoch^ Dominici filij Laurencij de Keresthur, nec non Nicolai filij Ladislai de Kletynch, alio nomine Lehafelde<) Mathei filij Martini de Lippa, Dyonisij filij Blasij similiter de Welike Melike, Mykech filij Stephani penes fluuium Marocha, Petri fifij Vlchyak de Capite Velike filij predicti Georgij filij Iwan de Wechkolch, Ladislai filij Michaelis de Fodorostyna, Myke fluuij Punek de Myrostyna, Mathie filij Gre- gorij de Deraechynchyna^ Benedicti filij Johannis de Hranizlauch^ Benedicti fllij Dragina de Drageverolch^ Fabiani filij (Jeorgij de Moysna, et Laurencij filij Petri de Radozlaustyna nominatoram, in tenutis et pertinencijs prelibati Castri Reyche babitoram, vicinis et commetaneis eoramdem vniuersis^ inibi legitime conuocatis et presentibus^ accedendo, memorata predia, seu possessionarias porciones^ cum earan- dem Ttilitatibus et pertinencijs vniuersis annotatos prediales ab antiquo contiii- gentes^ eisdem et ipsoram heredibus, sub condicionibus et libertatibus premissis prefato magistro Stephano filio Stephani filij Mychk, in hac parte silencium im- ponendo, restituissent el commisissent, nemine alio contradictore inibi penitns appa- rente, perpetuo possidenda et habenda; quibus quidem litteris per ipsos prediales productis, seriebusque earam perceptis et intellectis^ eadem domina dictusqae Georgius filius suus^ se et alios filios dicti Martini Bani^ preterea dicti prediales similiter se ad pacis reformacionem in premissis faciendam^ per nos transmitti postularunt. Quos, cum nos ad eandem pacem faciendam benivole admisissemns^ fandem sicuti prescribitur, prefati Georgius filius et nobilis Domina Anna relicta ipsius Martini Bani, pro se personaliter, pro Ders vero et Petro filijs eiasdem Hartini Bani^ ijdem sine litteris procuratorijs^ quoram onera et quelibet grauamina^ fli ipsi simul uel diuisim de subscriptis resilire et ea reiterare uellent et conaren- tur, super se cunctasque eoram hereditates et bona receperant ab vna parte; siqnidem, ex altera, prefati Elias, Benedictus^ Briccius et Lachk prediales, pro se ^iliter personaliter, pro predictis vero alijs prediaHbus^ cum prescriptis prooora- forijs fitteris, Doslri comparentes in presenda^ dixerant et proposuerant in hono
Digitized by LjOOQIC
<9
■jodiiitl? qibd tp^ ex Sk&scam&^ it^kfSivanvirmM magfBtrorQm Creorgij ffii| Pebi ie Dombo, StephsdHfiBj Pebi do Bocbka:, et alioram^ pro pace inter eos* fienda laborandmii^ taliVer Mncordassent dr ad peipetae pacis Ynionem deaenis- sent, Tt tam premissam cansam inter eos motiEkm et habitam^ qtiam eciam alias Tnniersas €ft singidlas, bactemis inter eos et prefatnm condam Martinnm Banum exorlBS et sn^tatas, tamqnam sopitas et cassatas, condescendere fecissent, seqne ahemalim et mntna yicissitudine^ snperinde expeditos et modis omnibns abso- htos reddidissent: cnnctas et singnlas eansales litteras^ ybilibet sub quibusuis yerbonim formis^ aHenitram donfectas^ iimnes, friuolasque, et exMbitoribus nocitiuas relmqaendo^ ymo concordarunt, supersedere feceront, cassarunt, & mortifica- nmt coram nobis, hys articolis moderami&um specifice adiectis^ quod ipsi Geor- giad, Ders et Petrus filij^ nec non nobilis domina Anna^ relicta prefati Martini Bani, ipsorumque heredes et posteritates vniuersi^ prescriptos Eliam Comitem ter- restrem<9 aliosque prediales^ in superioribus nominatim conscriptos<) et eis succe- iCTles semper temporibus successiuis, perpetuis in illa eorum libertatis prero- gatiya et gracia, quibus priores eoram^ et per consequens ipsi ante tempus pre- smpte donacionisv ipsi Martino Bano facte^ freti fuissent et gauisi^ inmutabiliter et iBconcusse conseraare tenebuntur^, nullamque nooitatem, vltra dictam libertatem, svper eos et eoram posteros facere et immutare valebunt Et quod ipsi prediales M cmieti eis succedentes^ ipsis filijs, et relicte Martini Bani^ eoramque heredibus mcati eoram ueris et naturalibus dominis, semper obedire, ipsosque uereri^ ser- niciaqae et dacia ac coUectas debitas^ sicuti alias^ dum sub manu et potestate regie maiestatis fiiissent constituti^ fecissent et exercuissent^ locis et temporibus ingraentibas^ eis dare^ amministrare, facere et exhibere obligati haberentur. Sic et eo modo^ vt per tempora euiterna^ in quolibet anno^ quilibet ex ipsis puta predialibas^ de predio suo sibi subiecto^ quantecunque quantitates existerent^ in qoolibet die festiuitatis beati Georgij Martyris, singulas duas pensas denariorum nose monete, deinde uero secundario in qualibet die festiuitatis beati Martini Confessoris^ ipsi omnesque prediales communiter et indinisi^ septem marcas com- poti regni Sclauonie, pro qualibet scilicet marca duos florenos nouos computando^ prefatis filijs et relicte MartiniBani in heredum heredes, pro coUecta dare et sol- nere tenebnntur; ceteram, quia ipsi prediales regali vel reginali maiestati^ dum Tltra Drauam in regnum Sclauonie subintrassent^ iuxta ritum antiquum victualia dare fnissent astricti^ idcirco ipsa regaUs nel reginalis maiestas, quandocnnque ti qnocienscanque illnc in ipsum regnum Sclauonie accederent, huiusmodi uictualia aemper, tociens quociens hoc eneniret^ non ipsis regali aut reginali maiestati, sed precise ipsis filijs et relicte Martini Bani^ aut eorum posteris, tanquam eoram dMmiis, dare et aministrare debebunt ; nichilominus autem, sicut ab antiquo fuis- set eonsnetnm^ ipsi prediales pro faciendo Judicio in yilla Keresthur^ sedem Judi- dariam habebunt^ eo modo^ quod ex parte ipsoram predialium Comes terrestris Mnun, ex parte nero prefatoram filioram et relicte Martini Bani^ uel heredum «anuD^ Comes uel officialis eorum^ pro tempore constitutL) ibi in dicta Kerestbur^ aede Jadidaria, pro ipso Judicio faciendo simul et ad inuicem, non nero diuisim eonsedebant, causantibnsque et queralantibus Judicium facient, de quo quidem Jndicio ipsornm amborum ComituiO) si ipsi litigantes contentabuntnr^ bene quidem, sicnt solitam fiiisset^ buiusmodi Jadicium et eins examen per partem, qne in CMmun ad sedem Judiciariam Nobilium ipsins regni Sclanonie pro ha-'
Digitized by LjOOQIC
U:
beiida Mieradot* MmenKm, Et MUet» ri alfvMi pBFctei V^Vf^ ^^ regiaBi^ inxta liberlaten dictonim «dafiun^ eaunDev hiiMBodi JodkiQ traMfsrra podaeti ybi aatMi alifna caMi4ici8) Tel litigaw, earan ipfiis naibobafl Coaiai^ b«a aliqiiateniia ooniii«ceretv, daaa parle» iHmgiomro^ y^ alionm paaaMinuiB, Comea prefialorwi filiomm prefiiti Martim Baiii et doiuM, ebraai^e aaoaeoio rani, tereiam vero iwi(tet«a Comea terrestria 4»soram j^didiisi aemper pM se reciperfnt et toUerent^ boc boc pretermieao, ^iod prefati domiaa et Georgios fitiaa ipsiiis Martiiii Bani, Bominilma poram.'»Bpi!ia predio mAfiCfi^ et ewvndemi particnlas prefatnm Martinnm Bannm ab eis receirtaa, et alienata nidelicet pre- dietom predinm Rempoch condam Jobannis fiSq Fabiavi nolnli domine filio sn» caqjngi predicti Benedicti filq Mykech; item predinm Fodorostyna prefiata La-- dislao^filio Ifichaelis fily ValentiBi, 8«b eisdem metis^ qoibae twta fhiasoBt^ deonde de predio Saulfelde fenetnm qnadraginta cnrribim aptnm^ qnod ipse MartiBus ad suam propriam Cnriam de TapaloBcb appficasset; item de predio LnkaBoeb illara pariiddam terre arafailis^ qiam ipse MartiBBS Bann« pro se ad cinitalei suam Reyche appUcasset, AnthoBio filio YaleBtiiii cnm firatribns snis; item de predio Pribinoacl^ tria ingera terre arabUis, ^ nnnm fenetum ad possesnMOBB snam Konzka occupatas^ deinde de predio Hranizloach, illum montem^ qiA anta pre&tam Reyche baberetnr^ et quem ipse Martimis eidem Reyche af^licasset, poak hoc de predio Roysna iUara partem cum loco sessionaU ipsius predii, qaas ifm Martinus ^o se habuisset, Vrbano fiUo Fabiani et Emerico fiUo Adriani; itrai pfe» dium Radoslastyna ex integro Bmerieo filio Fabiani^ in heredum heredes, mk condicioiubus et lUiertatibus antiquis^ iure perpetuo tenenda dujGerant pleAO hu» remitenda, eatenus yeluti eis ab anltiquo pertimkmnt, predictnm eciam Woleb»- kostyna, quod pro muic ipse Nicolaus raSus poasidet,) et qnod ynum ex dieti» predijs prascriptorum prediidium exstilisset, in numerum eorandem predieraBft vice versa coraputarant» e( iBBMseuerant., sab dael|)s et seraicqa, Uberlatiaque pr^ assertis. In cuius rei memoriam et perpotuam firmitatem, presentes nostras. Utr^ teras priuUegialeS) sigiUis nostris authenticis pendealibus coBimuBitas, ipsi ES» Comiti terrestri et aiys prelUiatis pradiaUbus duximus ooneedendaa. ]>atBm Albe tiicesimo sexto dia octananwi diei MediYtine (sic) predictaram. Anno domini JtSI^ lesimo quadringenbasimo decimo nono.
Oli«iB«lif Mcnlbr. in AMUyio RegBi Croaliit N. R. A. 561. Nro.96.
Digitized by
•ft
Anno 1283. 12. Maji. Spalati.
JoanDnes, Spalatensis Archiepiscopus et totius Dalmatiae, Croatiae, Slavoniaeque Primas, Episcopum Scardonensem, ne in alienis Dioecesibus potestatem ordinis et jurisdictio* nis episcopalis exerceat, serio monet
Johannes diuina miseracione Spalatensis Archiepiscopas, tocius Dalmatie, ChNitle) Sdauonieqae Primas, venerabili fratri domino N. per eandem episcopo Seardonensi^ salntem in domino. Testante sacro Concilio amio preterito in Spa- iMo Mi^ato^ ordiMSse ac firmiter prec^pisse recoUmQS, qnod nallirs suffraga- 'aoeiam nosbrormii^ in preladiciam alterias, elericos alterias dioecesis ad sacrois promoaere, ant alia ecclesiastica et episcopalia sacramenta ministrare sob pena qoingentnram libraram. Sed sue diecesis finibas sit conten- Qaod preceptam et tam salabre statatam venerabilis frater noster G. dei gnc» Tragoriensis episeopas, in festo beati Dompnii^ presentibas nostris saflFlra- gaMia, et Tninerso clero^ vos infregisse graoiter nobis est conqaestas^ dicens^ vos tHAencettses Qericos ad sacros ordines promoaisse, ac eis Crisma contolisse, ■ec noB baptisma paraoloram^ ac alia sacramenta ecclesiastica et episcopalia ce- kbraMe^ in sni preiadiciam et graaamen. Cam dicti Clerici Sibenicenses et to- tsn Sibenicam, sabiecti siat de iare episcopo et episcopatai Tragoriensi^ exca*- mtes nos omnia sapradicto nostro maadato et aactoritate fedsse. Hanc totam soam qaerimoniam nobis impiagendo et coatra nos coaqaerendo, plarimum nobis, qiin poctas supra modam debitam, exstitit infestus et molestus, tamquam grauiter saatiatos et afiflictus. Et fH bene recolitis, cum nuper in societate Pauli Bani ad Bos accessistis, super eodem fecto non solum a Traguriensibus^ sed etiam a Spa- lateimlHis, gramssimas lamentaciones et terribiles conquestioues in presencia do- ■im potestatis Spalatensis et omnium nobilium Spalatensium, non absque magno Bostri cordis dolore^ et multi certaminis agone, opposita eUam contra nos rigida, dnra^ aspera et molesta appellacione, audiuimus. Super quibus omnibus grauiter afliicti et perturbati, ad instanciam et preces multas omnium suffraganeoram no- strornm, qui presentes in festo sancU dompnii exsUterunt, taliter vestre frater- Btati scribimus et per hoc presens scriptum nostrum firmiter et districte preci- pimns et precipiendo mandamus : Quatenus in antea, sicut graciam beati dom- pn et nostram caram habetis, et dicti concilij penam uultis effngere, supradictam «dlatenas acceptetis et in predictis nuUatenus excedatis. Alioquin indignacionem
Digitized by LjOOQIC
beati dompnii et nostram ac rapradicti concilij penam^ si contra feceritis^ procol dubio incurretis.
Data Spaleti in palacio Archiepiscopali die Martis XII Madij infra octauas beati dompnij. Indictione sexta.
Orif . membr. Iii mea coUeclione Diplomalom origiDilinm.
Anno 1285.
Badislaus, Comes de Glaas, Verbas etSana(nunc inCroatia Turcica), agrum et insulam Tympor Abbatiae Toplicensi
Nos Radislaas, Comes de Glaas^ Vrbaz et Zana, memoriae conmcptoir tes sig^ificamus oniversis^ qvibus expedit, praesentium per tenorem. Quod cum terra qyae dicitur Insula Tympor, sita juxta flayium Wn (Una), post oUtum ipsius Tympor, Fratri Nostro I>yonisio Bano, bonae memoriae, et Nobis, medi- anlibns instrumentis Regalium Literaram remansisset Nobisque eandem terram per plara tempora possidentibos pacifice^ et tenentibus^ nemini viventium de No^ bilibus Regni Sclavoniae contradicente^ vel pro ipsa Nobis adyersante^ yenera- bilis Pater Fr. Jacobus dictas Abbas^, et Conyentus Ecclesiae Toplicensis^ Litteras Friyilegiales Domini Regis^ super ipsa terra confectas, Nobis praesentayerunt» qyorom tenore yiso et intelecto^ prout yidimus in ipsis Litteris plenius contineri^ considerantes esse illicitum et incongruum, ut terra Ecdesiae TopIicensiSn per Nos aliqyaliter occupetur, yel impediatur^ reddimus eandem terram et restituimus Ecclesiae Toplicensi perpetuo rebabendam^ et possidendam^ eo modo: Quod nec per Nos, nec per Nostros successores, seu aliqyos de Nostra generatione, aliqya impetitio, qyaestio, seu requisitio^ pro terra praefata possit fieri contra Ecclesiani Toplicensem. In cujus rei testimonium praesentes Literas Nostras concessimus^ pendentis Sigilli Nostri munimine roboratas. Datum Anno Domini Millesimo Du— centesimo octuagesimo qyinto.
£z TranMumpto Privilegionim Abbatiae B. M. y. de Thopusko.
Digitized by
W:
Anno 1289. Tertio IdM$ Jumii.
Ladislaus IV. Bex Joanni et Leonardo Gomitibus de Vino-
dol, ModruS et Yeglia possessiones nec non jus patro-
natus Ecclesiae Corbaviensis et Senyensis confirmat.
Ladislaus, dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie^ Rame, Serule, GalJicie, lodomerie, Cumanieqne Rex^ vniuersis Christi fidelibus, tam presentibus^ quam fotaris^ presencium noticiam habituris, salutem in omnium saluatore. Dignum est et consentaneum racioni^ vt ea^ que per inclitos reges, progenitores nostros^ sibi fideliter obsequentibns^ iuste et legitime sunt collata^ perpetuo robore fulciantur et inoiolabiliter obseruantur. Prolnde ad vniuersorum noticiam tenore presencium TolumQs peruenire. Quod nobiles viri Johannes, Leonardus et eornndem filii, filii comitis Yyd de WynodoL, Modrussia et Vegla, missis ad nos procuratoribus suis, a nostra regia pecierunt humiliter supplicando maiestate, quod nos possessiones eorom, yillas^ predia^ casteUa^ insulas^ nemora, terras^ silvas^ iura patronatus ecciesiarum de Corbouia et de Scenya, que et quas ex coUacione iUuslrium Re-^ goffl Hangarie, progenitorum nostrorum, piarum recordacionum^ iuste et legitime possedenint, eis relinquere dignaremur^ et nostro priuUegio confirmare. Quorum aos instis peticionibus fauorabUiter inclinati^ attendentesque fideUtatis et seruitio- nm merita graciosa eorundem Johannis^ Leonardi, predictorum comitum^ que ka- rissimis progenitoribus nostris Ulustribus Regibus Hungarie et Stephano Regi patri Mstro renererendo cnm fauore snmme fideUtatis impenderunt, pront nobis per r^ciones fideUum nostrorum est relatuuL, considerantes et obsequia eorundem initiiita, que in recepcione nunciorum noslrorum ad curiam Romanam et ad in- iBclitmD Karulum Regem SycUie et fiUos suos cognatos nostros perdUectos de-^ stioatonun^ hospitaUtatis graciam inpendendo^ non sine magnis eorum sumptibus ivpeDderunt) yt fideUter, sic deuote^ vniuersas possessiones eorum^ predia^ vU- las^ castelia^ terras^ insulas^ nemora, sUuas^ iura patronatus ecclesiarum de Cor- ^aia et de Scenya, que et quas iusto titulo coUacionis predictorum Regum pa-» cifice possederunt, super quibus Utteras, priuUegia seu munimina predictorum Re-- lam et Regis Stephani patris nostri karissimi^ legitime optenta, habent uel habere 'icimtor^ et yoluerint presentare loco et tempore opportunis^ eisdem Johanni, Leo- itanlo et fUijs eorum comitibus^ et per eos ipsorum heredibus heredumque suo- nui successoribus^ relinquimus pacifice possidendas^ tenendas et habendas, et P^ncinm aoctoritate duximns confirmandas, duppUcis sigiUi nostri munimino 'oborando. Datum per manus YenerabUis patris Gregorii dei grada episcopi cfeaadiensis, anle nostre canceUarij, dUecti et fideUs nostri. Auio ^mini mUle-
(hw L frifiL et Ubtn.) *8
Digitized by LjOOQiC
0faBO daoentedmo oetoagesimo nono. Tereio Idos Iiinq. Regni autem iioetri amM^ iecimo octauo.
(A iergo scripiura anH^ : Confirmaiio priuilegiorum ei Jurium paironaius su^ por eUgMdum epiicopum Corbauieusem ei epieeopum Segniensem.')
Orig. nMDbnuui in Arcliifio Refiii Crotllfte. N. R. A. Fmc 316. N. 5.
Anno 1293. die 12. Maji. Spaiati.
Archiepiscopus Spalatensis totius Dalmatiae, Groatiae et Slavouiae Primatum habuit.
Jobannes dinina Misericordia Spalatensis Archiepiscopns^ totius Dalmacie^ Croacie^ Sclavonieque Primas. Ven. Fratri D. N. per eamdem Episcopo Scardo- nensi salutem in Domino. Testante Sacro Concilio Anno preterito in Spaleto ce- lebrato^ ordinasse ac firmiter precepisse recolimus^ quod nullus suffraganeorum nostrorum, in prejadicium alterius^ Clericos alterius Diocesis ad sacros ordines promouere, aut alia Ecclesiastica et Episcopalia sacramenta ministrare presumat^ sub pena D. librarum^ sed sue diocesis finibus sit contentns. Quod preceptum, et tam salutare statutum^ Ven. Frater noster G. (Gregorius) Dei Gratia Traguriensis Episcopus^ in festo B. Dompnij, presentibus nostris sufraganeis et universo Clerc» vos infregisse graviter nobis est conquestus^ dicens: vos Sibenicenses Clericos ad sacros ordines promovisse, ac eis crisma contulisse^ nec non bablisma par- Tulorum, ac alia Sacramenta Ecclesiastica et Episcopalia celebrasse^ in sui pre— judicium et gravamen; cum dicti Clerici Sibenicenses^ et totum Sibenicum sub- jecti sint de jure Episcopo et Episcopatui Traguriensi ; excusantes vos etiam, omnia supradicta nostro mandato et autoritate fecisse; hanc totam suam querimoniam nobis inpingendo^ et contra nos convertendOi, plurimum nobis, quin potius supra modum debitum extitit infestus et molestus, tanquam graviter sauciatus, et af- ilictus. Et si bene recolitis^ cum nuper in societate Pauli Bani ad nos accessi- atis^ super eodem facto non soium a Tragurinis sed etiam a Spalatensibus gra- Vissimas lamentationes^ et terribiles conquestiones^ in presentia D. Potestatis Spa- latensis et omnium nobilinm Spalatensium, non absque magno nostri cordis dolore.^ et multi certaminis agone, opprobria etiam contra nos rigida et dura<) aspera et molesta appellacione audivimus. Snper quibus omnibus graviter aflFIicti^ et per- tmrbati, ad inslantiam et preces multas omnium Suflfraganeomm nostrorum^ qui presentes in festo S. Dompnij extitemnt, taliter vestre firatemitati scribimus*, eC
Digitized by LjOOQIC
f^ koe presenti Mriptam nMtram biiiter et Attrkto f ree^imiii, ^ pr^piendt ■MndMBW^ quateiiM in antMv ^^ SnitMMB Beati Dompnq et Mstram Cifam UiMlii, et dkti Cofeittl^ peaam ndtii ^ogere, itqpradicta nt^tenus nlrmptrtiil, H in predictii nnllatrani excedatii. AUoqmn indignationem B. Dompmij^ et m^ itram^ ac iDpradicti Concilij penam, si contr&feoeritis, procnl dabio incarretii. Dita Spaleti in Palatio ArcUepiscopali^ die Martii 12 Madii. infni oetanai & Doiipny. Indietioiie eexta.
Jounet Lnciiif. Nemorie di Traik ptf . 134. — Parlttf. tUyrlcimi Sacnun Tom. m. pag. 393. — Originale m vcbirio ctpltiiB TragttrieiiiiB.
liX^iLTiir
^iao J320 die 23. Seplemhris in Vrbaz^ et 1321 die 8. Notembris
in Castro Oklid.
Johannes, totins Slavoniae Banus, vectigalia in districta
Rakonok (Rakovec) exigenda Nicolao Ladislai de Rakonok
filio auctoritate regia cedit
Jokannes^ Banus tocius Sclavoniae, dilectis sibi vniaersis Christi fide-r libis, presens scriptum inspecturis, salutem in salutis largitore. Pro meritis iiostronim fidelium vigilanti animo nostro conuenit prouidere^ quia dum bonis bene facimus^ dum eorum quieti assurgemus, dum ipsos bonis ditamus, oporlunos per hec nostre magnitudinis conquiescit animus merito et fouetur. Proinde ad TQiQersorum tam presencium quam fiiturorum noticiam harum serie volumus per^- neoire: Qnod nobilis vir magister Nicolaus filius Ladislai de Rakolnok^ ad no- slrain personaliter accedens presenciam, exhibuit nobis litteras nostras patentes, |etens nos precum cum instancia, vt easdem de verbo ad verbum rescribi face- teiDQs^ ac nostris litteris priuilegialibus eidem dignaremur confirmare^ cuins tenor telis est : Nos Johannes Banus tocius Sclavonie signiHcamns quibus expedit vni- versis. Qnod nobilis vir Nicolaus filins Ladizlai de Rakonok, dilectus et fidelii Boster, cum vninersis nobilibus et viris Idoneis districtus regni Sclavonie, vide- Bcet Comite Georgyo filio Georgij, Petro filio Michaelis^ Michaele filio Radomeri ie Kamardia^ Iwachino filio Thome^ filij Berywoy, ad nostram accedens pre^ sendani, sneqne fidelitatis seruicia nobis proponens et declarans, petens a nobii pecom cum instancia^ vt pro suis fidelitatibus et servicijs nobis inpensis et in- peadendys per enndem^ in districta possessionis eiusdem in Rakolnok ipsum con- tiiige&tibiii, per magnam viam de Crisio ad Zagrabiam euntibus, transenntibus et tedeintibni, qnibnslibet cum mercimonijs pergentibus^ tributum iuxta regni con- STetBdinem approbatam dare et confere, auctoritate regia^ qua fungimur in Ba-*
13*
Digitized by LjOOQ lC
ilK>
iMtii, dignaremw. Nos itaque fauitis et ^gnis pettcionibns predlcti magistri Nv- Mlai aores nostre magnitadinis adyertentes, cognoscendo eiiufdem peticiones fora Instas^ et a prescriptis nobilU>ns regni SclaYonie yeridica relacione agnoscentes^ lam in*o eo^ quia idem magister Nicolans a flore sue iuventatis semper in omni- Iras expedicionibns regni Sclavonie, yna nobiscnm^ sacrosancte corone debite vi— riliter dimicando^ in nnllo rebns parcens, vel personis^ et specialiter tnnc^ cnm nos, vna cnm fllijs Henrici^ beUum siue prelium habuissemus personale^ idem magister Nicolans multoram suorum proximorum cede et sui sanguinis effiisione^ 'multa pro nobis sustulerit uulnera, quam etiam, quia strata ipsa et transitus flu- niorum in proprijs possessionibus eiusdem Nicolai existentibus, videlicet Delebzsk, Zwha Delebzsk, Zalnuk et Radowysthe^ ac eciam per Lonam, grauis erat et peri- culosus^ ex certa sciencia ac de beneplacila voluntate vniuersoram nobilium regni Sclavonie prescriptorum et alioram quoramlibet nobiscum existencium^ predictum tributum predicto magistro Nicolao duximus conferendum, heredum per heredes in hunc modum: vt pontes predictoram foncium per predictum magistram Nico* laum prompti habeantur nunc et semper^ seu parati^ et ipsum tributum auctoritate regia per nos vna cum nobilibus regni Sclavonie coUatum et statutum, consen- eientibus vniuersis cometaneis et vicinis, perpetuo more soUto ab omnibus, quibus decet^ exigatur in hunc modum^ vt de curra duo denarij et de pedite dimidius denarius et non plus, tributum autem prenotatum de omnibus pontibus fluuioramL eidem Nicolao et suis posteris in recompensacionem suorum seruiciorum datunt et coUatum in Radovysche^ vbi idem residere dinoscitur^ sine contradiccione et more consueto ab antiquo, eidem et suis successoribus perpetuo amministretur^ per nos^ per nos (sic) et nobiles regni Sclavonie exstitit dennitum. Presentes autem cum nobis foerint reportate^ in forma priuUegij nostri^ propter uberiorem cautelam^ ac iuris et iusticie evidenciam, redigi faciemus. Datum in Yrbaz sexta feria ante festum beati MichaeUs ArchangeU anno Domini MUIesimo CCC* vige- simo. Nos itaque predictas nostras Utteras patentes cernentes fore esse iustas^ non abrasas^ non cancelatas^ nec in aUqua parte sui corporis viciatas, ex certa sciencia approbamus, ratificamus et presentis patrocinU auctoritate presencium con-* firmamus. Datum sub castro OcUch in octavis Omnium Sanctorum. Anno Domini HiUesimo CCC'' vigesimo primo.
Ex Transsampto m meinbr. Ladiskd de Efervara, Dalmatite, Groatiae et Siavoniae Bani, a. 1481. iBcto, in Archiyio Regni Croatiae inter Acta Conyentof FF. Eremitamm S. Panli Crifllensif . Fasc. m» N. S. aaieryato.
Digitized by
iOi
Ahno i32i. Ct>i$ii.
Tficolaus, totius Slavouiae Banus^ generalis congregatio- nis nobilium Regni Slavoniae et denariorum banalium
mentionem facit.
Nicolans banus tocias Sclauonie, comes Sopruniensis et de KamiBin, diieetis sibi omnibus presens scriptnm inspecturis salutem in salutis amatore. Cun humane mentis discrecione repertum est^ vt ea que aguntur in in (sic) tonpore^ ne cursu temporum elidantur^ litterarum testimonio solent confirmari. Proinde ad vniuersorum tam presencium quam futurorum noticiam thenore pre- sencinm harum serie uolumus peruenire^ quod nobilis vir magister Jacobus^ dictus pinniS) in Congregatione nostra generali, quam vna cum nobilibus regni Scla- ■onie, secunda feria, ex precepto et mandato domini nostri Karoli dei gracia iUiirtris Regis Hungarie^ duximus celebrandam; in eadem Congregacione nostra predictus magister Jacobus supredictus, exhibuit nobis litteras priuilegiales Andree fnondam Regis Hungarie^ el Capituli Chazemensis ecclesie, in quibus conperi- mm^ quod possessio Chanow vocata^ in comitatu Crysiensi existens<) per eundem «Dptionis titulo per Matheum filium Nicolai filij Juan predicto paruuo Jacobo pro fuinqnaginta marcis denariorum banalium *) uenditam fuisse irreuocabiliter et iure perpetno possidendam. Ynde cum nos litteras prescriptas non abrasas^ non can^- celLrtas, nec in aliqua partes (sic) sui corporis viciatas comperimus, nec aliquem oontradictorem contra litteras priuilegiales ipsius magistri Jacobi adinvenimus. Preterea predictam possessionem Chanow vocatam, cum omni plenitudine sui iiris, sicut prius^ sic et nunc^ predicto magistro Jacobo auctoritate presencium dnximus roborandam, et eciam confirmandam, prout in Congregatione nostra ge- ■eraliy vna cum nobilibus Regni Sclauonie in Crisio tercia feria ante quindenas Epphanie domini celebrata^ discursum exstitit illud idem. Datum in Crisio tercia laria ante quindenas Epiphanie domuii. Anno domini M. C*" C* C** XX quarto.
(L. S.)
ia ArddTio FnnfliM Feri^. Zagrabiae.
et MfrakiMaiui ia pluimif diplonatibva et Olorii pakUeli mallo ooouilk
Digitized by LjOOQiC
lA
Anmo 1325. die 9. Pebruarii. In Vi$$egrad.
Cnrolufi Robertus Rex privilegia a Bela IV. Rege eiTibus^ Zagrabiensibus collata coufirmaL
Karolus, dei gracia Rex Hungarie, fidelibns suis magistro Tauemicorum suonim, Judici curie sue, bano tocins Sclauonie, Comitibus parocbialibus sea prouincialibu&, Castellaneis item qnorumlibet, ciuitatum et villarum Judicibus sea viUicis. ac qualiscumque preeminencie et slatus hominibus^ eorumque vices geren— tibus, presentibns et futuris, quonis nomine uocientnr, quibus presentes ostenduntur^ salutem et graciam. Cum libertas fidelium cinium nostromm de monte Grecyensi seu Zagrabiensi per dominum Belam quondam inclytum Regem Hnngarie, pro- auum nostrum karissimum clare memorie^ mediante suo Priuilegio, data eis et concessa, per nosque tam priori et antiquo quam nouo et autentico nostro SigiBo ipsis confirmata id requirat, ut nullus extraneus seu eiusdem Ciuitatis homo in quibuslibet causis Ciues predicte ciuitatis nostre Grecyensis seu Zagrabiensis et quemlibet ex eisdem, pariter Jobagiones et populos villamm dicte ciuitatis ift territorio existencium, ad nostram seu quoramlibet Judicum seu Justiciarionnii Regni nostri presenciam valeat euocare seu trahere ordine Judiciario in causam. Quod si qui aliquid actionis contra eos aut aliquem ex ipsis uel ad ipsos perti- nentes habuerint^ in presencia Judicis seu villici dicte Ciuitatis nostre exequi debeant. Qui quidem Judex seu villicus ipsius ciuitatis, simul cum prioribus eios— deni civitatis, si quibuspiam ex parte suomm conciuium et ad eos pertinencium uel alicni ex eisdem aliqualiter Justiciam facere neglexerit^ non hy^ uei Is, contra quos agitur, ynmio idem Judex sen villicus dicte ciuitatis ad nostram presenciam debeat euocari eo facto^ et nos dictos fideles ciues nostros in iam dicta libertate inviolabililer conseruare intendamus. Vestre fidelitati firmiter precipiendo manda— mus per presentes: quod ciues predicte ciuitatis nostre, et ad eos pertinentes uel aliquem ex eisdem^ in quibusnbet causis motis et mouendis contra quospiam iudicare nullatenus audeatis^ sed ut premittitur quicnnque contra eosdem nel ali-* quem ex eis accionem habuerint in presencia Judicis seu villici eiusdem ciuitatis proseqnantur. Qui si iusticiam cuipiam non fecerit, non hy, contra quos agitur*» sed idem Judex seu villicus sicut prescribitur ad nostram presenciam euocetur. Datum in Vissegrad qnarta feria. proxima post festum beate Agate Vlrginia et martiris. Anno domini Millesimo trecentesimo XX*'' quinto.
Orif^inalU niembr. in Archivio fiegni Crottitfe.
Digitized by
101
Aaao i325. In Yit$egr«a.
Stttatam Garoli Regis, qao decernitur, incoias Banatus SliYoniae unius Bani jurisdictioni subesse, nec a quoquam •oran Palatino aut Guriae Regiae ant quocunque alio ju-* dice in jus yocari posse.
Nos Capitolui Cliasmensis ecclesie memorie commendantes sigmficamas fuliiiB «pedit Tniaersis, presenciom per tenorem^ qaod Anno domini Ifiliesimo teooitesimo Tigesimo qainto^ in yigiUa beati Lace eyangeliste, nobiles et pro- oUiyiri^ yidelicet Blark filius Hegen^ Johanes fiiias Vrbani^ et Nicolaus filius iwidiini filii Mortunas de Kamarcha^ ad nostram personaliter accedentes presen- daiD, exhibaerunt nobis Litteras patentes Domini Karoli Dei gracia iilustris regis ftngarie^ non abrasas, non cancellatas, nec in aliqua sai parte yiciatas^ petentes a Dphis precum cum instaneia^ ut tenorem et formam earundem nostris in lit- taris priailegialibas de yerbo ad yerbam inserL) et transsumpmi faceremus nunc flipUoqae nostro antentico consignari^ quorum peticionibus iustis et honestis «lentes^ maxime, quia easdem instas et laudabiles fore comperimus^ ipsas de Terbo ad yerbum presentibus inseri^ et transscribi fecimus^ nostrique Sigilli ap- pensione communiri, quarum tenor talis est: Nos Karolus Dei gracia Rex Hun- garie^ memorie commendantes significamus quibus expedit tenore presencium yni- Dmis: quod tanto magis regale sceptrum extoUilur^ quanto a solliciludinibus re- leaitiir^ et quanto tribunal ipsius digniores in circuitu conspicit contribuos regio- 118 ; porro hac consideracione commoniti, qiii de celesti prouidencia regni mo- deramur abenas, ad reformationem nostri regni precipua reddimur cura solliciti^ qoia honor Banatus tocius Sclayonie, prout ex litteris Magnifici yiri Mylich Bani einsdem regni Sclayonie, dilecti et fidelis nostri recepimus, per exemptiones^ ^ per nos, aut predecessores nostros, ad importunitatem petencium fere om- aibus Nobilibus de Sclayonia scimus esse concessas^ in Judiciis, Jurisdictionibus, et Joribus snis valde est^ ymmo omnino diminutus; volentes vt ipsius Banatus hoior sic magnifice moderetur^ et ex magnificentia ipsius Banatus excellentia regia decoretur, et quiescat, sicut in diebus antiquis^ omnes exempciones^ si quas <pd)DsIibet Nobilium terre Banatus a nobis, yel nostris predecessoribus obti- ■msseni, per quas se a Judicio, et Jurisdictione, aut Jure Banatus in aliquo re- Inziflsent; de prelatomm et Baronum nostrorum consilio^ etconsensu revocantes, M cassantes^ prooida deliberacione statuimus^ qnod universi et singnti homineSi» In sobiies^ qoam alii cujoscunque preeminentie, conditionis, et statns existant, illni Aunnm Drawa^ in tota terra Banatas constitnti, Judicio et Jurisdictioni Bani po Itmpwe CQiistitali snbiaceant^ et miUns possit aliqnMi de lerra Banatnt co«-
Digitized by
i^oogle
104
ram Palatino^ vel Jadice Ciirie regie^ aut coram quonia alio Jodice in JiMUcio, aut extra JadiciQm conyenire^ nisi coram Bano, pro tempore constitato, yel eiui yice-JadicibaS) per qaos volamas vice^ et auctoritate regia, ac sai ordinaria potestate^ quibaslibet Injariam passis, vel qaerulantibas^ Justicie copiam ministrarL Ad hec stataimmus, at nulli omnino Judicum liceat suam Jurisdictionem , et Jn- dicium in causas, ortas in terra Banatus, aut inter homines terre Banatos intro- mittere, nec cause huiusmodi ad presenciam alicuius Judicis per Comites, vA aliquod speciale mandatnm deferantur; vniuersis itaque Judicibus Regni nostri^ Palatino, Judici Curie nostre^ Comitibus, et aliis quibnslibet pro tempore con^ stitutis^ regio edicto precipimus^ firmiter precipientes ^ mandantes, quatenus uni-* versos^ "et singulos Homines de terra Banatus, nec suo Judicio astare compellant, nec etiam in causas inter- eosdem ortas suum Judicium^ et Jurisdictionem aU-* qualiter intromittere presumpmant Si quispiam autem Judicum presentis mandati nostri transgressor extiterit, aut ad premissa se intromiserit, eius sentencia, sea Judicium, nuUius roboris optineat firmitatem, et insuper indignacionem regiam non evadat Datum in Wissegrad in quindenis Nativitatis beati Johannis Baptiste. Anno domini Millesimo trecentesimo vicesimo quinto. Nos itaque premissis justis^ et^ juri consonis peticionibus annotati Lourandi litterati annuentes^ pretactas littera» noslras priuilegiales^ non abrasas, non viciatas, nec in aiiquali sui parte suspectas^ de verbo ad verbum, absqve diminutione et augmento aliquo transsumpmi^ et transscribi, presentibusque similiter litteris nostris privilegialibus inseri faciendo^ tenorem et transumptum earundem presentibus verbotenus inserptum eidem Lou- rando Litterato duximus concendendum ad cautelam. In cujus rei memorian^ presentes Litteras nostras privilegiales pendentis autentici Sigiiii nostri munimine roboratas duximus concedendas. Datum Feria quarta proxima post festum beati Michaelis Archangeli. Anno Domini millesimo quadringentesimo vigesimo primo.
Origiirale membr. in Archivio Regni Crottiiie Priv. N. 5.
Anno 1328. ii. KaL Octobrii. In Pruk..
Ulricus de Walse, Styriae Capitaneus, districtum quemdam inter fluvios Muram etDravam situm, Carolo Begi cedit.
Nos Ulricus de Yalse, Capitaneus Styriae, memoriae commendantes atgiii^ ficamus tenore praesentinm quibus expedit Universis^ quod Nos quemdam distri-- etum^ inter flnvios Drava dr Mura habitum^ intra veras metas Regni Hnngariae •xistere & fore^ Jus Regis ejusdem Regni revera esse cognoscentes^ qaem xib^ ^e modo haboimas 4t tennimus, draiceps nostro 4: omniom haerednm noatronun^
Digitized by LjOOQIC
m
ntm miaiHos tCTfb, msIiIs, vfltts,^ offiiiB 4t Ms uiiftftlftttB, seu domiiiito plenSv Ixcelleiillmmo Principi Dcniiiio Karalo Regi dicti Regni Himgaiiae dr sids hae-*' ledilHis, non metii, neqae yi per qaempiam coacti, sed spcmte, pure dr simplictter^ reddimns, restitnimtts^ remittimils dr resigiiamiis, niliil jnris, nihilqae proprietatis Yel dominii in eisdem, Yel aliqao eorom, nobis yel nostris haeredibus reservando, imo' mm jnri, si qaod in ipso districta^ terris, yillis, castris seu oppidis liabaissemns, ranmdantes, fitterasqae <fc instramenta qaaelibet exinde confectas, si qaas obti- VDBns dr reservavimas reddentes, cassas, friyolas, <fc per omnia caritaras viribos * vigore. Datam in Prak ondecimo Kalendas Octobris. Anno Domini Bfillesimo Irecentesimo vigesimo octavo.
(SigiUum pendem.)
Tenor Intitnlationis : r ' 'Smper Dieiriciu imier Fhmoe Draea ei Mura emeiente Regi Oarioilo remieeo.
\ A Coiidte leflcfTie ComM Feilelid cmm, in^ ArddTie k^hia tMeml». ^
Amno 1329. memee JuUo. In Vieeegrad.
Carolus Robertus Rex privilegia, civibus Zagrabiensibus
collata, iterum confirmat.
Karolas, dei gracia Rex Hongarie, fidelibas suis Zagrabiensis et Chas-^ meiisis Ecclesiaram Capitolis salatem et graciam. Qoia libertas fidelium cioium ■ostromm de cioitate Zagrabiensi seu Grecyensi, per dominom Belam condam Regem hongarie chare memorie, mediante priailegio suo, eis concessa et per nos eisdem pro ipsoram seraitijs meritorijs confirmata, hoc reqairat, quod dicti ciaes eC ad eos pertinentes, vel aliqois ex eisdem, non ad nostram vel aliqaorum alio- mi Jndicam aot Jasticiariorum Regni nostri, preterquam in antea Jadicam seu vilBcorom einsdem cioitatis citari debeant presenciam. Quod solom Jodicem aoi Jnsliciarios dicte cioitatis pro eo, si coiconqoe in antea iosticiam facere denega-^ Mrint oel neglexerint, ad nostram presenciam debeant eoocari. Idem vestre fide- lilali predpimos firmiter per presentes^ qoatenus, qoiconqoe litteras nostras cita- torias nel aliorom qooromlibet Jodicom Regni nostri, contra predictos cioes no-- stros et ad eosdem pertinentes oel aliqoem ex ipsis oobis exhiboerint, testimo- amn sen vero hominem ad citandom ipsis postidantibos vel aliqoem ex eisdem. frsterqnam ad citandom Jodicem ipsorom, vt premittitor^ coipiam in antea dare,
ifm L WYiL et LO^erl.) • ^^ (^ T
Digitized by VjOOQiC
m
MM trimirithire aiyiOiBWi MbeMfa^ sfeol bMi oCniAare fiamidalto, alM, Ma Ip-*
ctwi Pttui ki ViaMgrad ia iM iiis bM« JMibi A|Wilftt. AMi tan
Wkriam C*CC' X^X* mmw
^hifiiialis membcanA in Archlfdo Royii Croatiae.
Anno 1334. IV. Nom. Jmmii.
Caro^ufl M. Donck, Comiti Zoliensi, caatrum Comarom loco caatrorum Strigov.et Caktoraja, in iEsula intcr Bluram ei^
Dravum sitorum, donat.
Karolus^ Dei gracia Hungarie^ Dalmacie, (>oacie) Rame^Servie^ Galide, Lo- domerie, Comanie, Bnlgarieqae Rex, Princeps SaUemitanos et honoris ac montis Sancti Angeli Dominos. Omnibus Christi idetibus^ presentibas pariter et futuris, noticiam presenlium habituris, salutem in omnium salutis largitore. Cum bene meritis fauor debitus impenditur, et sinus dilectionis panditur, fideliterque obsequentibus digna merces reddilur, Deus placari creditur^ et subditi ad fidelitatis opera exercenda facilius inuitantur^ accenduntur, que sub spe et desiderio retribualionis amplioris. Proinde ad universorum tam presencium quam futurorum noticiam volumus per- uenire : quod com nos nobili viro Magistro Donch, filio Dominici, Comili de Zo— lio^ fideli nostro, mediantibus litteris bonorabilium virorum Capituli scilicet Ec* «lesiae Strigooiensis privilegialibos in permotacionem castri Arua, ouncopati^ quod idem nobis et nostris herediboSv sive soccessoribus restituit et reliquit cum toto dtstrictu eiosdem et suis pertinenciis universis ac singulis perpetuo possidendum, tenendom pariter et habendum, qoedam castra nostra Strigow et Chaaktumya nominata^ intra fluvios Drava et Mura habita et situata, similiter com sois di— strictibos et pertinenciis oniversis^ ac tenutis ad eamdem spectantibus^ dedisse— mus et tradidissemus perpetuo in filios filiorum eiosdem possidenda; qoe qoideai castra idem pleno iore sibi statota pluribus diebus titulo dicte permutacionis ha— boisset et tenoisset^ tandem idem magister Donch ad nostram accedens presen— tiam^ exposmt nobis homiliter^ sopplicando, qood castrom Camaron noncupatum^ ifi comitatu ad Camaron^ in insola Danobii habitom, propter hoc, vt ipse ad tfos^ in coria nostra propios fieri possit, et debeat, ac sua nobis fidelia ser-> uicia magis continoe erga nos existendo commodius valeat frequentare, sibi ma^ gis vtile, qnam predicta castra Strigow et Chaktumya vocata^, vt premittitur<) ia penputacionem castri Araa nominati, per nos sibi date fore inspexisset, et paritef^ estimasset; petens vt predictum castram nostram Camaram vocatum in permuta— cionem iam dictoram castrorum Strigow et Chaktumya dare sibi de benignitaf^
Digitized by LjOOQIC
Tegia fignaremnr. Ifaqne nos petieioiiibns einBdem fanorabiMter inelinati, tam predida eonsideratione^ ea yideficet, nt idem magister Donch in cnria nostra ezistat et resideat, ac nobis commocUus valeat famnlari, quam pro snis serviciis^ ^oniam debemns eninslibet fidelinm nostrorom servicia attendere, et ipsis pro eisdem serviciis esse fauorabiles^ et pariter generosi ; predictum castrum nostrum Camamm vocatum, cnm omnibns suis vtilitatibus et pertinenciis, villis scilicet^ tribiitis, pisdnis^ sive piscaturis et aliis aniversis et singulis iuribns^ rite et iuste ad ipsnm castmm, salwo iure alieno, sub metis^ terminis et limitationibus anti- ^pdsy spectantibns et pertinentibus, eidem magistro Donch, qui ipsum castrum Camannn aifai fore, vt prefieitnr^ magis vtUe, qnam castra predieta alkgabat, et a Bobis ei dari instantissime propter causas predictas postulabat, dedimns^ tradi^ dimns et contulimus, iure perpetuo et irrevocabiliter, in filios filiorum eius et he-^ redes possidendum^ tenendum pariter et habendum ; predicto tamen Comitatn Ga- ■mieiisi nobis et nostris heredibns sive successoribns reservato; e converse qnidem magister Donch in permntacionem dicti castri Camarum, supradicta ca-* atra Strigow et Chaktumya, cum omnibus pertinenciis eorumdem, quibus erant afti atatnta, nobis et nostris heredibus ac successoribus reddit et restituit pleno iire; nihilqne proprietatis sibi et suis heredibns in ipsis casMs Strigow et ChaalL-* taraya^ eommque iuribus et pertinenciis nniversis deinceps reservando. In ciriaa rei memOTiam et firmitatem perpetuam^ presentes eidem concessimus litteraa dap^ iBcia anihentici sigilli nostri appensione communitas. Datum per manus venera-** mSas viri magistri Thatamerij, Albensis Ecclesie Prepositi, aule nostre Vice-Can^ eeDarii, dilecti et fidelis nostri, quarto nonas Junii^ anno Domini MillesiHio tri«^ eentesimo tricesimo quarto. Venerabilibus in Christo patribus et dominis Cba- Mdino Slrigoniensi, fratre Ladislao Colocensi, aule nostre Cancellario, Archiepi-^ scopis. mcolao Jauriensi^ Ladislao Quinqueecclesiensi, Andrea Transilvano et Ao Andrea Varadiensi, Ladislao Zagrabiensi^ Nicolao Agriensi^ Bieskoiie Ni-^ Iriensi, fratre Rndolfo Wadensi, fratre Paulo Albensi de Nandor, et Jacobo ChaiHidienn, Ecclesiamm Episcopis, Ecclesias Dei feKciter gubemaotibus* Wes-^ primiensi autem, Syrmiensi ac Bosnensi sedibus vacantibns. Magnifids Baronttmi WyDermo Drwgeth Palatino, Comite Zepsien et Wjwar, Demetrio magistro TWvemicomm nostroram, Thoma Wajwoda Transilvano et Comite de Zonul^ Gomite Paulo, Symonis iSIio, Jndice Cnrie nostre, Mykch Bano tocins Sclav^nie^ lebaBiie Bano de Machow^ Paulo magistro Taveraicomm Domine Regine con-* iortia nostre carissime, Dionisio Dapiferornm nostromm magistris, ac Nicolae Gomite Posoniensi^ aliis^e quam phnibns regni nostoi Comitatus tenentibns et ■eBores»
spto VltdiilAi n. aliio 1504. iii eofl. lUc. J«*koticli de Jefenicie. — P<j<r. Co4ei DifL aefii Huif . T. VHL ¥. Ht. f. 7».
14»
Digitized by
im
MjHLILIILT.
jf/mo 1339. Zafftahiae.
ProTinciam Metlikam una cum Sihestain, Sichemberg et Grachan (nnnc in Garniolia) intra ambitum Dioecesis Za- grabiensis esse sed ab Equitibus Theutonicis tempore bel- lorum, in Hungaria exortorum, a Groatiae Regno ayul$a
fuisse, demonstratur.
In nomine Domini Amen. Anno einsdem Hillesimo trecentesimo qoadm* gesimo: Pontificatus sanctissimi in Christo patris domini Benedicti duodecimi di^ ¥ina providentia Sacrosanctae Romanae ac universalis Ecclesiae snmmi Pontifi-r cis Anno Sexto. Frater Joannes Ordinis Cisterciensis Abbas Conventns Ecclesiae Honasterii Sanctae Mariae de Toplica, Zagrabiensis Dioecesis, iudex onicos ad tnfrascripta a Sede Apostolica delegatus, Universis praesentium noticiam habituri« Salutem in Domino. litteras Sanctissimi Patris domini Benedicti Papae snpradicti^ eins bttlla plumbea in filo canapis more Romanae Coriae boUatas, veras et in<* legras, ac omni suspitione carentes^ pro parte Ecclesiae Zagrabiensis et Vene^ rabilinm virorum Capituli eiusdem Ecclesiae^ per Reverendum virum dominuni Jacobum Lectorem, Generalem Yicarium Venerab. in Chrlsto patris domini La-^ dishii Dei et Apostolicae Sedis gratia eiusdem Zagrabiensis Ecclesiae exhibitas^ Bos percepisse noveritis in haec verba. Benedictus Episcopus Servus Servoruoi Dei^ dilecto filio Abbati Monasterii Sanctae Mariae de Toplica^ Zagrabiensis Dioe- cesis^ Salutem et Apostolicam benedictionem. Dilectorum filiorum Capituli Eccle— 9iae Zagrabiensis precibus inclinati, praesentium tibi auctoritate mandamus^ qua-^ teuus ea, quae de bonis ipsius Ecclesiae alienata inveneris iUicite vel distracta^ «d ios et proprietatem eiusdem Ecclesiae legitime revocare procures. Contradi^ ictores per Censuram Ecclesiasticam appellatione postposita conpescendo. Testes autem qui fuerint nominati^ si se gratia, odio vel timore subtraxerint) Censura simili, appellatione cessante^ compellas veritati testimonium perhibere. Datum Avinionis quarto Nonas Martii. Pontificatus Nostri anno quinto. Quibus quidem lit^ teris Apostolicis^ per nos cum ea^ qna decuit, reverentia receptis^ idem dominus Jacobus Vicarius nomine eiusdem Zagrabiensis Ecclesiae Capituli graviter est conquaestus: Quod Religiosus vir Frater Henricus^ ordinis Cruciferorum domus Theothonicae Commendator sive praeceptor domus eiusdem de Chemomel in Methlica^ et fratres eius, decimas ibidem et circumquaque ad ipsum Capituluni pertinentes, indebite occupatas percipiebant) quas petebat ad ius et proprietatem Ecclesiae Zagrabiensis^ et per consequens^ Capituli eiusdem reduci^ sicut habeba— flins per Apostolicas literas in mandatis. Nos vero ordine iuris procedentes^
Digitized by LjOOQIC
to»
4l€lui Gipltifaim dliri (edmm^ Oetayimi die» feiti NatiYitatUi BMla# YirgiHii •iidem coram Mbis ednpareiidi [nt> termiiio aisignaiites. Et qnoiiiam ec^em tenmno adyenieiite, idem Fratw ^oriciia et fratres aui non coraverant compa- rere eontra Capitalnm, Veaerabili yiro domino Joanne Archidiacono de Gnerdie, froomratore einsdem Capitnli legitimo^ ipsomm contamaciam accnsante ; ideo eos- deai Fratrem Henricnm et snos fratres secnndario et peremptorie fecimns ad Boelram praesentiam evocari et dtari, contra idem Capitnlnm, eis octavnm diem poil festnm Omninm Sanctoram ex tnnc coram nobis comparendi pro termino aamgnando: Qno termino occnrrente et nobis in Claustro Sanctae Mariae nostri (Miiiis existentibns Zagrabiae, propter copiam peritornm, praedictns Frater Hen-t fiew praeceptor sive commendator de Ohernomel in Methlilta comparuit in io- Aiio Goram nobis. Cni qnidem per praedictom dominnm Joannem procuratorem iaepedicti Capituli oblatus fuit libeUus, in haec verba. In nomine Domini Amen. Abbo einsdem M^CCCXXXIX, Pontificatus Sanctissiim patris domini Benedicti diviiia providentia Sacrosanctae Romanae et Universalis Ecclesiae Summi Fonti-' ieis Anne quinto, coram vobis domino Fratre Joanne Abbate Conventus Eccle- iiae et Monasterii Sanctae Mariae de Toplica^ Zagrabiensis dioecesis^ Judice a 8ede Apostolica delegato: Ego Joannes Archidiaconus de Gaerche^ procurator Capitoli Zagrabiensis Ecclesiae, dico nomine eiusdem Capituii et propono: quod decimae, sive redditus decimales provinciolae Methlikae^ sicut et aliae decimae Ardiidiaconatu de Guerche, ex institutione et ordinatione antiqua*, ratione le, de rebus sive bonis Episcopalibos Ecclesiae Zagrabiensis ad Capitulum Ecclesiae pertineant, de cuias Ecclesiae dioecesanae existunt; Frater Henricas Ordinis Cruciferorum domus Theothonicae praeceptor sive Commen^ dator de Cheraomel in Methlika, et fratres sui de eadem domo^ ipsas decimas pm suis participibus laicis ab aliquibas suis praedecessoribus tempore manife* stsram guerraram in Regno Hungariae, contra Deum et justitiam^ in grave de-. trimentnm et praeiudicium ipsius Capituli usurpatas percipinnt et hucusque per- ceperanL Quare nomine procuraratoris ipsius Zagrabiensis Capitoli peto compelli emidem Fratrem Henricum praeceptorem^ et fratres suos^ desistere a perceptione eoramdem reddituum sive proventuum decimaliam in provinciola de Methlika^ et ibi locfe adherentibus^ et ab impetitione sive molestatione huiusmodi compesci, et eidem Zagrabiensi Capitulo dictos redditus sive proventus decimales adiudicari^ ac per ve- stram sententiam declarari : redditus sive proventus decimales in eadem provinciola de locis ibi adhaerentibus esse de pertinentiis decimationis Capituli supradicti, tam-* quam de existentibns infra limites Zagrabiensis dioecesis^ usque Eedesiam beatissimi Stephani Regis Hungariae de Zemch inclusive^ quae Ecclesia cnm sua Parochia et Capellis, circa et extra limites Aquilegiensis dioecesis exi- stit, parte in iUa. et abbinc limes protenditur per cacumen montium versus Aqui-- loneiii, directe quodammodo Ecclesias de Sihestain<) de Sihembergh, et de Gra*^ cban ad Zagrabiensem Ecclesiam dioecesanam includendo, salvo iure mibi sem- per addendi, minuendi vel mutandi praemissa^ vel ex eis aliqua^ prout videbitur expedire. Actum in Clauslro Sanctae Mariae de Zagrabia^ anno et die prae- ■oCatis. Tandem ad petitionem eiusdem Fratris Henrici^ pro se et suis fratribns^ de consensn saepedicti domini Joannis Archidiaconi procuratoris Capituli ante- didi, eidem Fratri Henrico et suis fratribus ad respondendum peremptorie ad praedictnm libellum, et fn .cpntentto, concessimus pro termino octavum diem Na-^;
Digitized by LjOOQIC
119
liTUitfir hMli loamito BaptiMae frvtxiiMi TMIiinn, ipM Mlre 'fleiitletos ftte ^ et 3m b9taibm eonseirtieiite et aeeqptmrte dictiun tenrimiii, ti totnc fiiiM^ et in €lan9tre praedieto. Demnin adYemeote praedielo temino, aeflleel oetifto df^ festi SanctL Joannis Baplistae, idem Frater flenricna non compariit, nec aUfidt ex fratribns snia^ immo nec mlfit aliqnem nnntinm eimplicem, valtem ed afifrani excnsationem allegandam ; nobis ipranL ex tnno qnatnor diebne immediate seqven-^ tiiNis, ob reverentiam eni Ordims^ exapectentibns^ ipse Joamie Arcbidiacoiio com^ parente aemper^ et einsdem FVatrie Henrid et snomm ftvtrtm eontumliam fofw tias acensante, petenteqne, se nomine einsdan Oapitnli mitti in possessionenr decimationis snpradictae^ inxta formam oblati libellL Qnare non yalentee nUerins in offensam imris et praejudicinm dicti Capitnli, saepedicti Fratria Henrid el snomm fratmm contumatiam manifiBStam snstinere^ n^te^ qui ad peremptoriaB responsionem sponte assnmptam, sicnt snperius exprimitar, non cnramnt eon|m-- rere^ vel saUem aliqnem accnsatorem mittere, enndem dominnm Joannem Ardd^ diaconum procnratorem saepedicti Capitoli et nomino eiisdem in possessionenr omninm percipiendomm reddituum sive proyentunm dedmalium in proyinciola Methlike^ de Sihestain, de Sihembergb, et de Gracban, enm suis pertinentiisy tan-- quam iniEra Umites Zagralnensis Ecclesiae dioecesis existentium, iuxta tenormn petitionis eiusdem Arcbidiaconi snperins contentae: de consilio peritomm et pro^ bomm, tunc nobis assidentinm^ causa rei senrandae, anctoritate Apostolica nobis in bac parte commissa^ induximus et indncimns in bis scriptis. Per boc tameft nolumus ipsi Fratri Henrico, suis fratribus et sno ordini, aliqnod praejndicinnn generari, quin possint, si yolumnt, recuperare possessionem omninm praemis^ somni^ in qnantum a iure permissnm reperitnr. Actnm in Qaustro Sanctae Haria» snpradicto^ die qninto post octayas beati Joannis Baptislae anno praenotato. h praemiaiomm antem omninm testimonium nostmm SigiUnm praesentibns dnxii appendendnm.
B Codlce MSC. JouMia ArckidlAcooi 4^ Gaorelie.
Ammo 1344. ii. Navembri^. Zograbtme.
Nicolaus, totius Slayoniae Banui, jui et lucrum Gamerae Banalis, omnibus Regni Nobilibus in unum congregatis consentientibus, Jacobo, Giyi Graecensi, 300 marcis de— nariorum noyae monetae banalis locat
Nos BReolans, Banns tottns Sdayoniae, memoriae commendamns tmiOTe praesenlinm tpBsm esqpedil imiyeriii: qnod noi coniidmlii de^
Digitized by LjOOQIC
%u
ikm fb &MMH eonlMftiii JaopU, m VKIrdf, oiyis- 4b cmlato GraeoaiMi -•-^ — qiiiliui ourihif otaidt ooM|^Mseros ox ocmfOBra ot iodantMi* wraoiionm MobilMim trogni SdffTooiao, ndiiflOQn codoloAtiviii, oa^ ■orii nQotraBi por totoa Selavoiiiam^ oum omni plemta^o inria ot hkcto oiQf- iam^t mi hononBL BtnAii apootaotibiia, in foeto S. MarUni oonfoisorif inoipion. «qaa ad lemkitionom dosdem, pro teroontts mardi donarionnn novoram mo-^ aalaa Matna amo in pnoionti oam cpincpie poniii oompatatii — nolrii per- ialroBfis^ eidwi iaooba -^ -^ dnoEiinoi oollooa«him. Balam Zafrakiao im foitfl^ MartinL AnM Somini HeCCXLIV.
I MlaiMaL rUlm kaO. mm. 9#n. L 331. — Fijif. C. D. 0. Tmu i. ?•!. L f. SiS.
Anmo t345.
Clemens PP. Vi. prorinciam Metlilcam intra ambitum Dioe- ceiis Zagriibiensis esse agnoscit.
Clemens Episcopus S^rai Servorum Dei, dilectis fiUis Abbati Monasterii Snctae Mariae et priori fratrom Ordinis Praedicatorum Zagrabiensis, ac Officiali ZagrabioBii^ salutem et Aposlolicam l>eiiedictionem. Sua nobis dilecti filii Capi- takmi Ecclesiae Zagrabtonsis petitione monstrarunt, quod olim ipsi ad Abbatem Mousterii Saoctae Mariae de Toplika^ Zagrabiensis dioecesis, Apostolicas sub ea fenm literas impetrarunt, ut ea, quae de bonis ipsius Ecclesiae idem Abbas ifieaata inveniret, illicita vel extracta^ ad ias et proprietatem eiusdem Ecclesiae fivocare curaret Contradictores per censuram Ecclesiasticam, appellatione post- paeita^ compescendo^ ac Henricum Commendatorem et fratres domus hospitalis Saactae Mariae Theotonicorum de Chemomel, dictae dioecesis, fecerunt coram eedem Abbate auctoritate dictarum litterarum ad iudicium evocari^ quodam oblato iibello^ in quo proposuerant, quod scilicet perceptio decimarum provenientium ex boctibos tenrarum^ possessionum^ et aliomm bonorum consistentium in loco dicto, provindola de Methllka, et eius adherentiis dictae dioecesis^ ad eosdem Capitulum da antiqna et approbata ac hactenus pacifice observata consvetudine pertineret» et tam ipsi quam praedecessores eorum fuissent in pacifica possessione uel cpiasi iaris percipiendi dictas decimas^ et tempore cuius contrarii memoria non extabat: tmnen Henricus Commendator et fratres praedicti, decimas ipsas et possessionem peffdpiendi easdem tenen. eontra iustitiam usurparant et occuparant, dictasque dectmas perceperant et percipiebant^ ac alienatas ac distractas indebite detinue- rurt et detinebant. Quare petebant eosdem: Commendatorem et Fratres compelli, desistere ab occupatione^ et perceptione dictarum decimarum^ dictasque decimaa
Digitized by
i^oogle
11»
6t posswfitdn^ii pefdpieAdi eflsiM^ ai fu elprdprieMMfteiMieBi Becieflifte re-* ttocari^ if$08qne Comiiieiidatorem et fratres ab liiuasmodi impeiKfliefito compesci; dictQsque Abbas ad instantiam didomm Caj^tuli, eiadem Commeiidatori el fratrK ba9 ad respondendQm dicto libeUo vel dicend^ cansam ratiomdrilem: qure ei respondere non deberent^ certom competentem peren^plorie termmun assigna^ uit, in qao praefritis Capita]o coram eodCTi Abbate in iadido cMq^ntibas et praedictoram Commei^atoris et fratram non coiiq[iarentiQm contomaciam accosMH tibas^ et propter haiasmodi eoram contnmadam se in possessione perdpimdi di- ctas decimas in eodem Ubello petitas, caasa rei reservandae, mitti petenlibas, praefatas Abbas eosdem Commendatorem et fratres ad dicendnm caasam ratio- nabUem, si qoam habereat, qaare baiasmodi missio fieri mm deberet, ooraffl se citari fecit, ad competentem peremptoriam certam diem; in qaa praedictis Ca]^ talo coram eodem Abbate in iudicio comparentibas et praedictoram Commenda-^ toris et fratram non comparentium contamaciam accasanUbas, et in eonun con* tamaciam in non comparendo ad respondendam dicto libeUo in eandem posses-* sionem se mitti petentU)as, praefatas Abbas repatans eosdem Commendatorem et fratreS) qao ad hic proat exigente institia contnmaces propter haiasmodi eorom contnmadam in non comparendo ad respondendam UbeUo praedicto, recepta prius informatione sammaria, praefatos Capitolam in possessione percipiendi dictas de- cimas in eodem UbeUo petitas^ caasa rei servandae mittendas fore decemit et
misik Et tandem cam ab haiasmodi decreto et non fiiisset infra tempus
legitimam appeUhtam, ac praefatas Henricas Commendator infra tempas a iore statatom non carans saper praemissis iari parere, easdem decimas pro se et aUos percipere praesameret, dictosqae Capitulom in possessione percipiendi eas- dem decima» contra iastitiam impediret, praefatus Abbas, cam praemissa adeo essent notoria, qaod naUa poterant tergiversatione cdari, eandem Commendato- rem Canonice moneri fecit, nt infra certam aUam peremptoriam terminam com- petentem ab haiasmodi perceptione et impedimento desistere, vel interim coram ep caosam, si qaam haberet rationabUem^ aUegaret, monitionem haiusmodi minime parere delieret, pro qaa praedictas Henricos Commendator, infira praedictnm olti- mam terminam^ nel post, eidem moniticme parere contamaciter non cararet) nul- lam proponens caasam rationabUem, pro qaa ei parere minime teneretar^ prae* dictas Abbas in eondem Henricam Commendatorem propter hoc excommanicatio» nis sententiam, exigente iastitia, promdgavit. Qaare praedicti Capitalam nobis homiUter sappUcarant, at eandem excommunicatioms sententiam robar faca^mos firmitaUs debitam obtinere. Qaocirca discrecioni vestrae per Apostolica scripta mandamas, qaatenas sententiam excommanicationis, sicnt rationpbiUter est prolata^ fadatis auctoritate nostra, appeUatione remota, usque ad satisfactionem condignam inviolabiUter observari^ non obstante indulgentia^ qua sibi prior ordini suo a sede ApostoUca dicitur esse concessum, quod ipsins ordinis firatres non teneantor se intromittere de quibuscunque negocus, quae eis per eiusdem sedis Utteras com- mittuntur^ nisi in eisdem Utteris de concessione huiusmodi plena et expressa mentio habeatur. Quod si non onmes his exequendis potueritis interesse, dao aestrum ea nfliUominus exequantur. Datum Avinione, KaL Decembris, Pontifi- catus nostri anno quarto.
B Codice MSC. JoMuii AreUdiacrai de Gnerdie. P. I. c 56.
Digitized by
113
EJLJOLWWMI.
1347. Feria 5 atUe dominicam Oculi^ Zagrabiae.
FriTilegium oppido Krapina a Ludoyico I. Rege con-
cessum.
Nos Ludoyicas, Dei Gratia Rex Hongarie, sigmficamos presentium per
tenoreBi memorie commendantes* Quod ciuibus et hospitibus nostris sub castro
Irapyna existentibus et commorantibus, ac ad eosdem convenientibas^ hanc libcr-
tatem de liberaiitate regia doximus faciendam. Quod quicunque de ipsis ciuibus
€l hospitibus tria Jagera de terra habet et tenet, ille annuatim quinquaginta de-
Birios banales soluere teneatur, quorum yiginli quinque soluet in festo beati
Jlichaelis Archangeli, et iterum yiginti qainque denarios banales soluet in festo
beati Creorgij Martyris, et non plurtis. Item, descensum^ uulgariter ZaUas dictum^
bis in anno soluere teneantur, hoc modo: Quod pro yno descensu ynam pecu-
dem pascualem, sexaginta denarios banales ualentem, centam panes^ sex puUos^
qoinque cubuUos de auena^ tres cubulos de uino, ynam libram de pypero et
croco, ac sal dare debent. Item aUa uice eodem anno. SimiUter qaicunqae ipso-
vm dominus peraeniet, prandium uel cenam dare teneantur. Item homicidium
eonmdem ciuium et hospitam nostrorum sint yiginti quinque marce, et non ex-*
tndat se yltra uiginti quinque marcas. Item quilibet eoram possit iurare pro
nedia marca et iardmenlum eoram talium qaoromlibet, qai uiUicatam in medio
eonmdem non tenuerunt, extendat se ad mediam marcam. Tales uero ex ipsis^
fd uillicatum tenuerunt, possint iurare super yna marca, et iaramentum taUum,
fo oinicatum tenuerant, ualeat ynam marcam. Item CasteUanus noster tres cau-
s» in medio ipsorum iudicare possit, uidelicet causam farti, caasam uiolentie
sea potentie^ et causam homicidii seu sanguinis, in quibus tribus causis^ daas
partes birsagy CasteUanus noster, et tertiam partem uiUicus ipsorum accipiet^
afiaa omnes causas^ inter eos emersas, et emergentes^ mlUcus eoram, quenk
comiiter eUgent et perficient, iudicandi habeat facultatem. Item si causa, iot
predietis tribus terminis et «rticuUs causarum, iudicio CasteUani nostri reseruatiSy
afiadicata fimit ad iuramentam, tunc iUe, qui iurabit, in loco iuramenti quadra-»
gala denarios persoluere pro expurgatione sui teneatar, sed in causis per uiUi-
coa iodicatis nihU si^ere teneantur. Item^ dneUum inter ipsos adiudicari et
non possit. Item si ^ ex ipsis heredum solatio destitati decesserint, illi
nnbw bonis et posaessionibus suis liberam habeant, sicut uolnerint, facul—
taatamnodo Castellano nostro ymm fertonem, uel ynam pecudem pascua-^ lem^ cmu conraa Ugatoram oapere, et in cuius comibus Ugatura stare possit^ meatnr. It^^ libere yeniant, et liberi clara luce reeedant, salnis rebua
d penNniis, tmrtnnmodo pro terragfis qmiibet eoram teodecim denarioa
tm l WfiL il UbM.) Digitlft by LjOOglC
114
persolaant et deponant Item, si aliqoi seroientes snb eodem castro edificia fa-- cere, et in medio eomm conmiorari uoluerint, tum ad eandem libertatem sicat 'dues et hospites ipsius libere yille nostre descendant, et in eadem libertate com- morentur, et totum onus cum eiusdem ciuibus et hospitibus portare teneantur. Item, Castellanum vnum et non plures eis constituemus^ et volumus, quod Ca- stelianus noster nunc constitutus et in futurum constituendus^ contra hanc lilier- tatem per nos gratiose eis factam, eosdem non audeat et non presumat mole- stare vel aliqualiter pregrauare. Datum Zagrabie feria quinta proxima ante Do-- minicam Oculi, anno Domini MlUesimo trecentesimo quadragesimo septimo.
iExstant confirmaioriae Ktierae Mathiae L Regis a. /489 , Johannis Corvini Bami et
Ducis a. ii95j Beatricis Comitissae de Frangepanibus a. 1506., Georgii Marckionis
Brandenburgensis a. 15H., Petri Kegleeid a. i534 , Lucae et Michaelis Sekel de Kewend
a. 1547 et 1577., Mathiae IL Regts a. 1588. daiae^
Origuiile in Archiyio oppidi Krapina.
Anno 1349. Zagrabiae.
Loci inter Savum et Dravum, in quibus tributa injusto
modo exigebantur.
Magnifico viro Domino Nicolao^ tocius Sciavonie et Croatie Bano^ Capi- tulum Zagrabiensis Ecclesie salutem et orationes pro eo ad Dominum. Noveritis nos vestras recepisse litteras in hec verba: Yiris discretis et honestis Capitulo 2agrabiensis Ecclesie, amicis suis reverendis^ Nicoiaus tocius Sclavonie et Croatie Banus amicitiam paratam cum honore. Conqueruntur nobis universi Nobiles Regni Sclavonie inter Dravam et Zavam existentes^ quod quam plurima indebita tributa in roedio ipsorum tam tempore aliorum Banorum predecessorum nostrorum^ quam nostro^ facta fuissent et incoata^ propter qnod non modicam iniuriam seu dam- pnum paterentur^ unde, quia nostro Banatui incumbit officio, ut nobilibus regni de necessitate ipsorum provideamus remedio opportuno, volentes ipsos alleviare^ amicitiam vestram presentibas petimus affectuose<) quatenns unum ex vobis virum idoneum^ una cum magistro Benedicto de Ealanda, Castellano nosb*o de minori Kemlek^ et Comite de Morovcha^ in medium universorum nobilium regni Selft- Tonie pro testiroonio transmittatis*, qui sciant et inquirant de premissis ab omni— bus hominibus^ quibus decet et licet, omnimodam veritatem, et post hec^ prost Tobis veritas premissorum constiterit, nohis amicabiliter rescribatis. Datam Za— ^bie feria quarta post festum beati Marci EvangeMste. Anno Domini MiUesiBu»
Digifized by LjOOQIC
11&
Irecentesimo qnadragesimo nono. Volentes igitar nos vestris petitionibus safis- fccere^ com predicto magistro Benedicto, homine yestro, discretmn virmn magi- stmm Dyonisinm Ardiydiaconnm de Varasd, socinm et concanonicum noStmm^ ad fremissa exeqnenda pro testhnonio dnximus transmittendum ; qui demnm ad iios redenntes^ nobis coneorditer retulerunt) quod cum ipsi iuxta vestmm manda-- tom accessisent ad locum in Kamarcha, qui vocatur Jakovzeredahel, ubi universL nobfles et regnicde feria quarta proxime preterita post festum inventionis sancte cnicis convenerant pro quibusdam expeditionibus eorundem^ ibique ab ipsis no— biHbus et regnicolis seriose requisivissent, que tributa, et in quibus locis inter ZarvametDrsnram iniuste exigerentur, et contra antiquam observationem? tandem dixenmt se ab eisdem nobiI3>us et regnicolis veraciter et certitudinaliter resci- visse^ quod tributum^ quod nunc in Rakonus a transeuntibus exigitur, esset in- ioste et indebite impositum tempore Mykch quondam Bani, et per ipsum^ nec miquam ibidem alias fuisset constitutum tributum. Item in Poroztoch, Vukorja^ et apad Ecclesiam Sancti Johannis de Sabnycha^ similiter tempore eiusdem Mykch Bani, fuissent imposita tributa indebita et iniusta, que usque hodie a transeunti— bus indebite exiguntur. Item in Hraschyna tempore domini Nicolai filii Stephani qaondam Bani fuisset impositum tributum similiter indebite et injuste^ quod usque bodie exigitur indebite et injuste. Item in fluvio Cranya vocato, ubi in magna via, qua itur ad Gerencham^ quidam pons existeret Item circa arborem Jegyna et in fluuio Breznycha, ubi quidam Jobagio nomine Gregorius pertinens ad Ra- cham resideret, similiter tnbuta indebita et iniusta exiguntur, que tempore vestro faissent instituta, que nunc per Stephanum filium Thome officialem vestrum de eadem Racha indebite exiguntur. Item in Zobochina in . . ekovch et Zybovch tribvta indebita exiguntur, que tempore vestro fnissent instituta indebite et in- iiste. Item in Megeriucha in sex locis tempore vestro tributa fuissent instituta^ fse nsque hodie indebite exiguntur. Item in Borsonovch in septem locis tem- pore domini Nicolai filii Stephani quondam Bani fuissent tributa indebita et in- insta, que usque nunc indebite exiguntur et iniuste. Item in Gersencha quod- dam tribntum indebite exigitur et iniuste. Item in Gutryg solum fuit tributum idri ab antiquo, in quo quatuor denarii de curru exigebantur^ nunc autem in frinque locis circumquaque tempore Nicolai filii Stephani quondam Bani tributa insttlata, per vestros indebite exiguntur et iniuste. Item prope Ecclesiam Sancti Jacobi in Polosnycha, tempore magistri Stephani filii Mykch quondam Bani et per ipsum fuit quoddam tributum iniuste institutum, et nunc per vestros indebita exigitar et iniuste. Item in Velyka duo tributa in viis, unum videlicet in villa Vetyka, et alind in villa Pukar per vestros indebite exiguntur et iniuste. Item in Gordoa duo tributa in viis tempore Nicolai filii Stephani quondam Bani m-- joate fiiissent instituta, que et nunc per vestros indebite exiguntur et iniuste. llem in ponte fluvii Toplica in possessione Ladislai filii Jacobi prope Zdench, tem^ fme Mykch quondam Bani quoddam tributum indebite fiiisset institutum, quod uqne hodie sic indebite exigitnr et iniuste. Item in Detha et in Gerkonokfea 4e Bovo duo tributa per magistrum Stephanum filium Mykch quondam Bani fiiis-^ aeat indebite instituta^ et nunc indebite exiguntur et injuste. Item in Cerekordft ki possessione magistri Johannis filii Mark quoddam tributum fiiisset indebite in**^ ettntum, et nunc per Castellanum vestrum de majori Kemlek indebite exigilur €t imoste. Item investigando diligenter resdvissent, quod ab antiquis tempor^
Digitized by LjOOQIC
116
hu fTO marlBiM t ^pioUbet Jobi^one iBtegre oirie exigebaiitar 4iiode<te 4e^ narii Ba«ales, item pro lucro Camere iidem denarii septem, et iic denarii decem^ et iiOYem simol conjoiigendO) et ultra hec exigebantor duo denarii competente? exactori ipsaram martarinaram et septem denariorom. Item onus denarins simi- liter de quolibet Jobagione per hominem domini Episcopi Zagrabiensis, qui homo domini Episcopi ab antiquis temporibus pro testimonio in exactione huiusuEiodi procedebat, ne aliquis ex regnicolis iniuste posset per exactiones huiusniodi agravari^ nunc yero uitra hec indebite et iniuste exigitur lucrum Camere in fo- ris, loco cuius fuerunt ipsi septem denarii ordinati^ quamvis ipsi septem denarii et nunc exigantur cum marturinis, ut est dictum. Datum feria secunda proxima ante festum Ascensionis Donmini, anno ejusdem supradicto.
OrigiatUi iiMiibr. in ArcliiTio Refiii Crottiae Priv. Ifro. 4.
xc.
1350. Sabatho proximo ante Dominicam Laelare. In Toplica.
Paulus de Vgal, totius Slavoniae et Croatiae Banus, qaos-
dam articulos, praestationes hominum Abbatiae Toplicen-
5is attinentes, e privilegiis eidem Abbatiae ab Andrea D..
a. 1211 et 1213 datis, transsumit.
Nos Paulus de Vgal, per dominum Stephanum^ Dei gracia tocius Scla— iionie^ Croacie et Dalmacie Ducem, in dictis Regnis Sclauonie et Croacie Banu5 constitutus^ memorie commendantes tenore presencium quibus expedit significa- mw vniuersis. Quod vir religiosus firater Guillermus, Abbas monasterg Beale Yirginis de Toplica, sua et tocius dicte Ecclesie sue conventus vice et nomine^ ad nostram accedendo presenciam^ exhibuit nobis quedam duo priuilegia sere* Bissimi principis domini Andree olim illastris regis Hungarie, beate recordationis^ fundatoris scilicet dicti monasterij, vnum anno id) Incamatione domini Millesimo 4ucentesimo decimo primo, per manus domini Thome aule sue regie cancellarij^ et Vesprimiensis prepositi, duplici sub sigillo regio confectum^ et aliud anno ab Incamacione domini Hillesimo ducentesimo decimo tercio^ per mamis ThomeAI- bensis prepositi, et Hungarie cancellarij, sub quodam sigillo eius rotundo ema* natnm; petens nos humili precum cum instancia^ vt quia ipsa duo priuilegia propter viarum discrimina et alios infortunatos casus, ad tuicionem seu conserva- eionem iurium dicti monastery, continue secum in specie deferre non auderet, ideo quosdam articulos eorundem priuilegiorum ad conservadonem iurium dicti
Digitized by LjOOQIC
117
MM0ter9 phriBHim iieMSBftrios, de etedem priuHegqs eonecfive excipiendo, pre-
idBtilNU nostris litteris priuilegialibns^ de yerbo ad verbom transsnmenda, trans-
loriU et sigillo nostro consignari facere dignaremor. Qni qnidem articnli in dictis
4iiobQ8 prinilegijs ipsins domini Andree Regis, de verbo ad Terbnm talibns ver-
knun prolationibns inventi fnisse dinoscnntur« Principaliores qnoqne et servicia^
fie nos ipsi tenq^re Dncatns nostri^ de eodem Comitatn recepimns annnatim^ pre-
leiiti pagine dnximns inserenda. Pro martnrinis vnaqnoqne mansio viginti qua-
tBor frisaticos solnere tenetnr annnatim ; ab hac autem marturinamm solucione
nlins exemptns est, preter quinque, qnorum hec sunt nomina. Brennue in Bo-
adia^ WlkaO) Berkis, Bogdan et Gostne; istorum quinque Jobagionum, quilibet
aim fratribns nterinis at nepotibus^ debent ecclesie tres pensas aminatim, et de-
taamm tenere, porcos uero regios debet ecclesia de tota terra sna coUigere^
Ha, quod nuUus d) eomm solucione stl exemptns. Onmes nero isti supradicti,
qoi soluunt tres pensas, per totum regnum Hungarie^ ad iussionem Abbatis^ vel
iHinfl, qui nices eins, mandato ipsius, suppleuerit, quoties iussi fuerint, proprijs
ecpis et sumptibns^ ipsi et heredes eorum, ire tenentur, et si ire noluerhit, ab-
kitis iudicio subiacebunt, Homhies de foro Toplice^ preter marturinas, reddere
Ment tuneUam vini, bouem vnum, et de singiuis domibus panem vnum, et hoc
te in anno^ scilicet in natali Domini, in pascha et in assumptione beate vurginis.
Frtierea sdendum est, quod hospites de foro Toplice, singulis annis decem pen-
m frisaticomm, eidem ecclesie soluere tenenturi) in nativitate quinque pensas,
it ia pascha quinque pensas, preter marturinas, qnas^ sicut aiy soluant Hospi-
les intem et castrenses omnes prenominati Comitatus, soluant monasterio Toplice
nigidi de singnlis mansionibus annuatim cubulum vnum fimmenti, et alium avene,
csBs mensnra erit quatuor pugnomm et quatuor digitomm, a festo s. Michaelis
yf^ ad festnm omnium sanctomm) sicut et marturinas^ et collectoribus duas
pttgachas, et cubuhmi vnum avene et gallinam vnam. Nos siquidem iustis et
hgilimis peticionibus prefati fratris GujUermi, Abbatis de Toplica^ fauorabiliter
iieliiiati^ predictos articnloS) seu clausulas necessarias, de eisdem duobns priui-
leggs prememorati donuni Ajidree regis, coUectine excipiendo sme diminucione et
ngmento aliquaU, presentUms nostris Utteris priuilegialibus, de verbo ad verbum
fadfliiis mseri et sigUIo nostro autentico consignari^ nberiorem ad cantelam. Da-
IBB in Thopolcha sabatho proximo ante dominicam Letare. Anno domini MUIe-
9m trecentesimo quinqnagesimo.
Pfivilefionui AbbatiM ThoyMtkanrii
Digitized by
118
x€a.
Anno i360. iie iO. JuUi. Bmdae.
Stephanus, totius Slavoniae, Croatiae et Dalmatiae Dux, antiquas libertates ciyium Zagrabiensium tuetnr.
Stephanus, dei gracia tocins Sclauonie^ Croacie ft Dahnacie Dux, fideli-- bus sois vniuersis Prelatis^ Baronibns, Comitibus, Castelianis, Nobilibns ac eorum vices gerentibus, item ciuitatibus^ villisque et earum rectoribus^ nec non quibusnis alijs hominibus cuiusuis condicionis et preenunencie existant, et specialiter tribu- tarijs in dicto Regno suo Sclauonie constitutis et constituendis in futurum^ qui-* bus presentes ostenderentur, salutem et graciam. Querele nunciorum ciuium no— strorum de monte Grech, in eo, quod per nonnullos extraneos contra eorum libertates ab antiquo con^ematas perturbarentur, aures nostre maiestatis humilime propulsarunt; vnde cum nos dictos ciues nostros seu hospites de Grecb, in eomm libertatibus, ab antiquo obseruatis, velimus conseruare^ fidelitati vniuersitatis ve- stre, ducali edicto, firmiter precipientes mandamus, quatenus predictos ciues no- stros, contra eorum libertates, in nullis casibus indebite et iniuste molestare^ agrauare et pertnrbare presumatis. Aliud) sicut nostram indignacionem incurrere formidatis, non facturi in premissis. Datum Bude, feria sexta proxima post quin- denas festi natiuitatis beati Johannis Babtiste. Anno domini M''C'C'C'' quinquagesimo.
Drig. nenibr. hi mea coUectioiie Diploiiiatniii originalimii.
HLCIM.
Anno 1350. 3. Kal. Notembrii.
Ludovicus, Hungariae et Croatiae Rex, Stephano Lacko—
vid, Transylvaniae Yojvodae, ob insignia bello Neapolitano
parta merita, castra Osztrog (Strigovo) et Csaktornya (Cako—
vec), inter Muram et Dravam (Medjumurje) sita, donat.
LudovicuS) Dei gratia Hungariae, Jemsalem, Sidliae, Dahnatiae, &oatiae^ Ramae, Serviae^ Lodomeriae) Galiciae, Cumaniae, Bnlgariaeqne Rex, Princeps
Digitized by LjOOQIC
m
Salenibuiiiff, et hoBoria moQtia fiaacti Angeli Pominos, aniversis Christi fidelibns^ iraesentibus pariter et foluriSt praesentes Utteras inspectaris, salatem in Domino tfnqpiteniam. Obtotus regii consideratio specalativa provide deliberationis statera pemans merita singalorom, illos praecipue tenetar attollere favoris regio praemio potiori^ qoi a primaevis paeritiae saae temporibas, in domo regiae celsitadinis, sieiit ut aliiS) sic virtatam meraerant recipere incrementa, et qaodammodo per iradas gratoitae donationis conscendentes, pro ooronae regalis honore se variis exponere peiicaloram generibas nallatenas formidarant. Considerantes itaque iDler virtuosa virtute eximia et con^tantium numero potissima constantia, magnif. virum Stephanom Wayvodam Transylvaniae et Comitem de Zonuk^ virum atique fiobilen^ refolgere, nimirum cum nostrae menti inoelabilis sinceritatis suae im- pressio quodam aigillari stigmate se offerat et exponat^ cogimur non immerito Uignificis ipsias gestis recensitis^ quae diversis necessitatibus urgentibus pro regno et regali corona exercuit^ ad perpetuam gestorum memoriam^ ne succen- siYi obscurentnr mbigine temporis, ipsius servitia enarrare. Et licet prolixum esset eadem prae multitudine per siogula recitare^ ut tamen ea, quae nec aemula Kyiditas^ nec livida aemulatio celare posset, per nos non celentur, qui sicut ad Yindictam malorum, sio ad laudem bonorum, regium diadema noscimnr divinitus mcati^ servitia ipsius^ quae praesentibus paulo inferius annotantur^ exprimi ius- mas nominatinL Primo siquidem^ cum Serenissimus Princeps Dominus Andreas^ iiiclitos rex dictorum Jerusalem et Siciliae regnorum^ germanus frater noster doldssimus^ adolescens innocens^ agnus immaculatus, Deo et sanctae Ecclesiae de^otas, hominibus gratiosus et placidus^ ac multis virtutibus perfalgens^ per teerbae mortis excidium, per occultos proditores^ ausu nephario et detestabili^ Dei et hominum timore postposito^ in ipso regno Siciliae, in civitate Aversa^ fise poUus fuisset subversa^ extitisset immolatus et nequiter iugulatus ; nos tanti Kgis, frabis nostri, crudelissima morte, qftae medullam nostri cordis dira passione inarissime lacerabat, condolentes, sententia de throno Dei prodeunte, et virtuto altissimi rectum iudicium sperante^ ad eiusdem regis, fratris nostri^ iniuriam visi-- bilittf vindicandam, assumptis nobiscum ipso Stephano Wayvoda et aliis regui lostri Baronibns et militibus^ versus Italiam feliciter accessimus^ et quosdam in pnemissa interempttone fratris nostri culpabiles^ ex certa informatione, repertos poena debita condemnando, remeavimus in regnum nostrum Hungariae memora- ^ Denique quia propter dictum nostrum de dicto regno nostro Siciliae dis- ^m^ Joanna et Ludovico de Tarento marito eiusdeni) capitalibus inimicis Msbis, cum eorum gentis maltitudine, ipsum regnum nostrum Siciliae invadentibtts^ s>bigentibusqae nonnullis aliis nostri fratris diadematis inimicis^ nec non prodito- ribns et rebellibus sacrae regiae maiestatis nostrae^ ipsum regnum nostrum di- versimode extiterat lacessitum^ quam pluribus ipsius regni nostri magnatibud et ti?itatibus a fide nostra^ in contemptum regii honoris nostri et coronae contu- Aeliam segregatis; ideo volentes et animo cupientes huic miserabili regno no- *o Siciliae de remedio providere oportuno^ ne per ipsos nostros capitales ini- ^cos^ aemulos et rebelles, regnique nostri praedatores fideles nostri oppriman- •»1 piaefatnm magnificum virum Stephanum Wayvodam Transylvaniae, Consilia- <ina et familiarem nostram dilectum.^ qui glorioso Priocipi D. Carolo, genitori *Pslro carissimo, sceptra regiminis dicti regni Hunga^ae^ in memoria felici im- ffvfauite^ a prunaavis pueritiae suae. temporibus, et per cpnsequens nobis ^d tro-r
Digitized by
i^oogle
mm et ooTonain, regalis festigii saccedentihis, labores contiiiiios, expensanott
honera et servitia indefessa, pro exaltatione regii enlminis et honoris^ pro rein-
tegratione et augmento reipnblicae, ac reformatione pacis in regno Hongariae
praedicto, in diversis expeditionibns ipsins Patris nostri, et nostris^ dnctor exer*
citns existens, potissime in conservatione confiniomm et recoperatione termino-
rum regni nostri Hnngariae praelibati, tempore sanctissimomm Progenitoram no-
stromm, olim ilhistrinm regnm Hungariae^ in conterminis regnomm Ansbiae et
Bohemiae limilatomm, et demnm ipso regno nostro Hungariae sno naturali re-
ctore destituto, nec habente in se^ qui suae aequitatis habenas recto tramite
gubemaret, penitns ad dicta yicina regna nequitiose occupatomm, cum effusione
sanguinis sui, et quam plurimomm proximomm et servitomm suomm caede^
fidelissime exldbendo, prae aliis regalibus nostris famam pollentem, et nomm
ducebat gloriosum^ de ipsius industria et legalitate confidentes, adiuncta sibi gentis
multitudine, in praedictum regnum nostmm Siciliae^ nt seductomm nequitia exslir-
petur, tirannomm puniatur cmdelitas, perveraomm compescatur temeritas^ prae-
snmtuosa refrenetur audacia^ malomm evellatur perveraitas, superbomm conster-
netur elatio, et elatomm comua deprimantur^ fideliumqne et bonomm sinceritas
clarius elncescat^ duximus destinandum. Qui quidem Stephanus Wayvoda, post-
quam fhisset inFogya, praefatum Ludovicum de Tarento, nostmm hostem pubU-
cum et regni nostri SiciUae invasorem, et sequaces suos in civitate Luceriae,
districte, fortiter obsedit, idemque Ludovicus. timore magno perterritus, et angn-
stiis undique circumdatus, gentis suae, et salutis suae prope desperatus, de dicta
Loceriae civitate discedens, versus civitatem Exculii volens pergere^ ante ipsnn
Stephanum Wayvodam vix vicinam civitatem Troyae attingere valuit fiigiendo^
praedictus vero Stephanus Wayvoda, ut pmdens vir^ volens in cepto proposito
pubHcato in actu praeponere necem vitae, priusquam ab incepto ignominiose de—
sistat, ipsum Ludovicum de praedicta civitate Troyae^ cum sua gente, cum Ban—
deriis seu vexillis expIicitiS) versus praedictam civitatem Exculii in convallibus
iter arripientem, invasit^ et cum ipsa gente Ludovici praeliavit, in quo praelio^
sicut Domino placuit, victoriam sibi iustitia ministravit, et praeter occisos et vul-
neratos ad mortem, trecentos eqnites captivavit, vexilla Ducis VemeHii^ Domini
Nicolai de Acherolis, Domini PhUippi, dicti mali spiritus, Domini Joannis de Tur-
gonia^ et alia tria connestabulomm Corporalium seu NobiUum apportavit; prae—
dicti vero Dux Vemellius et Dominus Nicolaus de Acherolis^ cum multis aliis, per
multa personamm pericula viribus equomm suomm perfiUti, de manibns ipsins
Stephani Wayvodae incogniti vix evaserant Dampnificata itaqne gente praedidi
Ludovici et praedicta perditione^ sequenti die idem Ludovicus sub silentio noctis
auffugit de ipsa Troya in civitatem Exculi praenotatam, et demum nonnullis die-
bus transactis idem Stephanus Wayvoda praefatum Ducem Yemellium cum quin-
gentis armatis societati ipsius Ducis Vemelii adiunctis in civitate Cometh capti—
vavit Post haec cum idem Ludovicus aggregata sibi gentis multitudine appre-»
datae, et compluribns regni nostri Siciliae infidelibus in suam societatem appli-
eatis, confidens in gentis suae multitudine, ipsum Stephanum Wayvodam cnm
tota gente sibi adiuncta^ in contumeliam nostari regii honoris penitns exteniinaro
eopieui, et animo desiderans anhelanti, ante dvitatem Neopolitanam in area ad
eertamen belH prins per ipsum Stephannm Wayvodam in contrarinm ipsios Ln-^
dovici praepanrta, bdli eertamen commisit, nU idem Qleifhum Wayvoda xelo
Digitized by LjQOQiC
12t
ideyotee fidelilatb armatiis^ ydlens potiQS post mortem yiyere per famae gloriami^ fuun terg^om hostilitati haiasmodi yertere, se obiecit^ et ibi sonis bellicis ntrin-^ fae bostiiiter perflatis, acerbissime praeliayit; qaod quidem praelinm etiam apud Troyanos fortissimos potuisset decentissime commendari. Sed qnid plnra; ille liqiydem supremns opifex^ qni fidelibns dextram praebet, et iustis auxilii sui com- Bodum procnl ponere non noyit, yictoriam memorato Stephano Wayyodae' ab kostibns desideratam digne praebnit reportare; ubi snperbi perierunt^ fortes et lellicosi cormemnt, et infideles^ quorum non est numerus, languidi iacnenmt letbalis gehennae gustantes potum marcescibilem perempniter et in aeyunw h qno quidem ingenti praelio praefatus Stephanus Wayyoda leonino accinctu» robore, quam plnres Magnates, Barones et potiores milites partis adyersae trium-- pbliter captiyayit, partem adyersam penitus debellando. Deinde idem Stephanuii Wayyoda solitae fidelitatis insistens feryori^ quam plures yalidissimas ipsius Ln-r doYiei expeditiones multifarie multisqne modis debellayit, et ciyitates plurimaa expognayit, ac grayia et horrenda personarum pericula eidem Ludoyico adhae-f reitibas irrogayit^ ut certa relatio nobis haec omnia patefecit; sicque potiorea A lobiliores ipsius regni noslri Siciliae magnates et milites ad fidei nostrae cnl-*^ tui addnxit, et nostris seryiliis applicayit. Nos igitur attendentes praedicti Ste-- pkini WoJTodae huiusmodi fidelitates, et praeclara seryitiomm multa laude digna Mrila, pro quibus licet plura et maiora mereretur^ in aliqualem tamen recom-^ peiMtionem fidelissimomm seryitiomm suorum^ de nosbra regia auctoritate^ et kieplaQito, conniuentia et consensu serenissimae Principissae^ Dominae Elisabeth, regiiiae Hungariae, Genitricis nostrae charissimae, et Domini Stephani, totius JSclaToniae, Croatiae et Dalmatiae Ducis, fratris nostri dulcissimi, et de consilio et coflsulto Praelatomm, Baronnmque nostromm praematuro^ castara nostra Oztroga rt Chiaktoraia yocata , inter fluyios Drayae et Mura existentia^ quae olim per Temoflicos Australes, serenissimi Principis Domini Stephani, quondam regis Hnn-* gviae, piae memoriae^ ayi nostri charissimi^ potentialiter et per yim occnpata, et Qsqne ad praedicti Patris noslri adeptionis sui regni gubernaculum detenta beraflt, et demum ipso patre nostro praedicti sui regni pleno feliciter adepta gaWnaculo, quamyis idem Pater noster charissimns, iuxta Maiestatis suae yo- Imtatem moto exercitu suo yalidissimo, potentiae suae yiribus, suis mani-^ bs eadem potuisset applicare; ne tamen inter Hungariae et Austriae Christia-- lissiina regna indicibile necis periculum et sanguinis tanquam fluyialis inun-* 4atio oriatnr; per ipsum charissimum patrem nostmm solutis quattuor millibus ■ircamm fini argenti pecnniis quantilate, ad manus ipsius Patris nostri deyolnta, ■e per nos hactenus habita ac possessa fuerant^ de nostris regalibus manibns^ taaqaam propria nostra, cnm omnibus eomm ntilitatibus^ yidelicet yillis populosis e( desertis, Ecclesiis et capellis in eisdem habitis et constmctis^ yineis, silyis^ Mioribus, mbetis, fluyiis, piscinis, piscaturis, terris arabilibus, fimalis et cam- peetribus, molendinis, habititis et habendis tributis, redditibus^ iuribus^ fmctibn» el QSibns, in superficie possessionum et yillamm ad dicta castra pertinentium «xistentibns uniyersis^ prout ipsa duo fluyia Draya et Mura circumdant et am-- ^li salya solummodo possessione Joannis, dicti Chuz, ibidem ipsum contin-^ Seati remanente, praedicto Stephano Wojyodae, et per eum Dyonisio, Magistra A|axonum nostromm^ Nicolao, Emerico, Stephano et Ladislao filUs suis^ et eomm ^mdibus^ heredumqne snomm snccessoribus ac posteritatibus ipsomm uniyer8is>
(Pm L PriTil. et Ub«rt.) 16 ^^^.^
Digitized by VjOOQ IC
123
dedimiMh daMviBras et oentoliomi^ aa ivis integritcte ao pienitiidinifl quantitate^ qnemadmodaii apad regiam maiestatem permanaerant et posseasa exliteront^i perpetno et irreTOcabiliter poasidenda, tenenda et habenda. Ut igitor ipsnis fide^ litatis et deTOtioBis mmte ferantur ocolis posteroram, et donationam ob hoc factaram tituli perristere Taleant in vigore^ et tam pradTatus Vojrodaii qaam sni fili{ et heredes, ac tota %soram posteritas in propriam^ in corporali dominio dictoram castrormn, possessionam^ villaram^ iariam, proyentaiim^ et generaliter qoaramlibet olilitatam et pertinentiaram eoramdem absqae caioslibet contradictio- iiis obstacnlo secare iugiter perseverent^ et tranqoilitale omnino potiantur.^ nec processa teaqporum aliquatenus privari vaieant de eisdem^ praesrates concessimaa HHeras nostras priviiegiales autentici dupplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datom per manus honorabilis et discreti viri magistri Thatamerii^ Albrasis Eede- eiae Praepositi, aulae nostrae Vice-Cancellarii, dilecti et fidelis nostri. Anno Do^ mkii MCCCL. tertio Kalend. Novembris, regni aatem nostri anno DL Venera^ bilibas in Christo Patribus, Dominis Nicolao confirmato Strigoniensi^ lodque eius^ 4em Comite perpetuo^ Dominieo Spalatensi Archiepiscopo^ fratre Dyonisio Ardii* electo Colocensi, Nicolao Agriensi, Andrea Transilvano^ Demetrio Varadirasi^ Nicolao Quinque-Ecclesiensi, Colomano Jauriensi^ Kychaele Vacimsi^ firatre Pe- regrino Bosnensl, Episcopis^ Nicolao Zagrabiensi^ Joanne Vesprimiensi^ firatre Stephano Nitriensi, fratribus Thoma Syrmiensi et Thoma Chanadiensi ecclesiarani electis, confirmatis, eccelesias Dei feliciter gubemantibus. Magnificis viris Ni-. oolao Palatino^ Judice Curiae nostrae, eodem Stephano Vajvoda Transilvano, et €omite de Zonuk, Oliverio Magistro Thauernicorum noslrorum et Judiee Cariae legiBalis, Dominico Bano de Machov, magistro Nicolao de Zeech, Bano de Zea«- rino, magistro Paulo Thauernicalium reginalium, Nicolao Conth^ magislro Pincer-' narum nostronmt, Comite Posoniensi^ Theutus magistro Janitorum nostroram, Comite Pilisiensi, Dyonisio Agasonum^ Leustachio Dapiferorum nostroram magi- stris, aliisque quam pluribus comitatus regni nostri tenentibus et bonores.
E tranMnropto EliMbethae reginae a. 1351 fiRcto. — Fej^r. Cod. Dipl. Reg. Hiing. T. IX. t. I. p. 756—764«
XCIII.
Ahho i35i. 6. Kal. Aprih$. Budae.
Blisabelha, Hiingariae Regina, Regis Ludovici mater, do- Bationem duorum inter fluvios Draram et Muram sitorura castrorum, a filio suo Stephano Lackoyi(5 factam, confirmat
Elisaheth^ Dei gratia Regina Hungariae etc. Omnibns Christi fideUbiis praeaens scriptum inspectnris^ praesentibns pariter ac futnris, salutem in Yero
Digitized by LjOOQIC '
133
6alf«(<»e. Cub ItoQe sibrili«"f«Mr debibA iiopieAdltar, et tdellter otedfmttflbi]» Hnla ezigeiitiam meritomin fai aiiineribtfs donationis digna mercee attrjbiHlar, attribataqae perennali fnlcimento firmata illaese consernantur, Dens placari cre- itar, et aiib^ ad am{riBora fideiitafls atndia facilins pronocantmr, accendfmtqne^ se 8pe et desiderio consimilis retributionis vel etiam amplioris. Ad yninersoruni igitor BOtitiam harum serie volumus peruenire : Quod magnificus vir, Dominus Slaphanas, Banus totius Sclauoniae, €roatiae et Dalmatiae, ad nostrae Serenitati» a(H^ens praesentiam^ quoddam priuilegium Excellentis Principis Domini Ludouici etdem gratia illustris regis Hungariae, filii nostri charissimi, super donatione daonun castrorum, T. et T. nuncupatomm^ ac possessionum seu ^arum, alia- imqae quammlibet vtilitatum spectantium ad eadem, per eundem Dominum re-^ geffl, natum nostrum perdilectum, sibi facta confectum tenoris infrascripli nobis praesentauit; suppHcans exinde nostrae humiliter Serenitati: vt idem priuilegiunf Bortris litteris priuilegialibus de verbo ad verbum transscribi facere, ac collationi e( donationi eiusdem Domini regis de iam dictis castris, possessionibus et terris lU factae nostrum reginalem consensum et beneuolam permissionem ac v^hin-<^ Mem approbanter praebere dignaremur; cuius tenor talis est: Ludaoictts De% gratia eta (vide N. XCIT). Nps igitur secundum quod reginalis nostrae sublimi- Mis exigentia postulat et reqnirit, vt vniusCuiusque regii fidelis merita animo veiiamnr pietatis^ et his, qnos opera suae virtutis regali remuneratione dignos efid^ et BOB grata dedbemis reddere praemia meritoram^ propositis petitionibus eiaedem Domini Stepbani^ totius Sdanoikiae et Croalifie Bani, iustis et admisstoa^ iipas benigno fanore dignis, auditiisi, reuocatisqne in memoriatt milltipUcibnA fiMilitibas et fiddUum obsequiomm meritis^ lande dignis^ quibns idem a primaeuiiiv Me pnmtiae temporibns in ennctis et regni expeditionibus admodum necessariis^: proflperis et aduersis^ ac specialiter in viridi aetate mortiti pmefati Domiiii An-^ 'reae^ filii noetri dnlcissimi) quae sicut ipsi Domino Regi^ filio nostro charissimo^ ^ et nobis in hac parte exhibnit et impendit diuersis fortunae casibus [duries^ ii pariibns vHra marinis, se snbmittendo, feraenti studio et labore sollicito stu- Mt complacere et se reddere gratiosum et acceptum. Velentes fidelitatum muUi*-^. Mlis meritis eidem gratnito respondere cnm fauore. Attendentes etiam, qnod Hffos fKgna impendi iustum est^ et magnos labores copiosa merces reficere de^ ^; praefatnm priuiiegium ipsins Domini Lndouid regia, filii nostri perdilecti, in Mh sai parte vitiatnm^ de verbo ad verbum praesentibus transcribi et inseri fa- oeBtes, Yotontatem et consensnm nostram, permissionemque nostrae reginalis Miestatis sicnti nuper tempore donati^nis et collationis praemissoram castrorun, poMsflioimm et terraram spectanlium ad eadem inter iam dictos flunios Drauae rt IbBn existeBtiam^ modoqne supra eundem Dominum regem sibi faclae^ sic et Mc vigore praesentimn attribuimus^ donamns et praebemus, imo in quantum mira ivisdietio reginalis ad ea se extendit, nostrae p^eluae donationis titulo *ffrebamns, ntifieamus, et irrauocabili foedere eidem, et per eum snis heredibn^ el flBccessoribns conferrimns perpetno et donamus, praesentis scripti patrocinio ^ rigore. Vt antem hnins donationis et collationis series robnr obtineat per- pclaae lirmitatis, nee processu temporam per quempiam ratractari valeat, vel ia Mm renocari; pra^ientes concessimns litteras duplicis sigilli nostri munimlne '^koratas. Datum Budae per manus venerabilis viri Domini Joannis, electi et
16»
Digitized by LjOOQiC
134
coDfirmati Bcclesiae Wesprimiensis, aulae noatrae Cancellarii^ fiddif noalri, aezio Kalendaa Aprili. Anno ab Incamatione Domini MCCCU.
Ei «otlieiitieo tramfiiinpto Stephani Dacis TraiifylTniae, firatris LndoTici Regii. — Fij6r. Cod. DipL ToM. n. VoL n. p. 81.
XCIV-
Anno 1354. die i5, Mai. In castro hanich.
Stephanus, totius Slavoniae, Croatiae et Dalmatiae Dux, nonnullos Nobiles Jobbagiones Castri Moroucha (MoravCe)
veros Nobiles creat;
Nos Stephanns, Dei gratia totins Sclavoniae, Croatiae et Dalmatiae Dox, memoriae commendantes tenore praesentiiim significamus qmbus expedit vniuer-- Bis : Quod Nicoians filius Katchk^ nobilis Jobhagyo Castri de Moroucha^ sna^ Iwan et Georgy, filiorum Nicolai fratmm patrttelium, ac Martini, filij Brokon vitrici^ 8uorum^ nec non Bank, fiiij Petri, similiter Nobilium Castrenshim de eodem Co— mitatu Moroucha, in personis^ ad nostrae Serenitatis accedendo conspectum fideli* tates et servitia fideUa praefatorum Patrui^ fratrum et vitrici suorum^ in diversis regni nostri expeditionibns, una cum magnifico viro Mykch^ quondam dictorum Regnorum Sclavoniae et Croatiae Bano^ contra regni aemulos^ morte et sanguinis efitunone^ membrorumque mutilationibus, ac aliis multimodis periclitationibus ac captivationibus^ quae omnia per seriem longum esset enarrare^ Excellentissimo Domino Lodovico regi Hungariae fratri nostro carissimo et nobis per consequens^ prout a praesentibus potioribus regni nostri Nobilibus exinde certitudinaliter fui— mus informati, suprema cum aviditate fidelitatis exhibita et impensa^ nostrae Ma— jestati proponens et declarans ac in nostri reducentes memoriam cum affecta^ 0upplicans exinde nostram humiliter et deuote Maiestatem, ut cum eisdem gra— tiose agendo^ ipsos ac eorum haeredes simul cum possessionibus eomm de prae— misso Nobili Jobbagionatu Castri ex pietate ducali generose eximere dignaremur ; Nos itaque qui suscepti nostri regiminis officio cunctoram fidelium famulantium Totis aures pietatis inclinare tenemur^ praesertim hys, qui se et sua personae . . pericula pro constanlia fidelitatis casibus fortunae exponere non formidant, sup— plicationibus ipsius Nicolai filij Katchk, quo supra modo^ nobis porrectis^ Ducali favorabilitate inclinati, recensitis fidelitatibus et servitijs praenominatorum Nobilium Jobbagionum modo praehabito impensis, licet ijdem pro praemissis ampliori dono insigniri nostra mererentur Maiestate^ tamen ad praesens in recompensationefl!& servitiomm ipsomm aliqualem, hanc eisdem libertatis praerogativam pro innata Ducali benignitate duximus annuendam, quod praefatos Nicolaum filium Katchk^
Digitized by
m
hm 6t Georgiiim, tMos mcolai^ ae Martfaram/ fiHmn Brokbny^ nec non Bank, iliom Petri, et eo^m haeredes ac posteritates simnl cnm vninersis possesrio- libns et possessionariis eorum portionibos a dicto Nobili iobbagyonatu Castri de Ibroelia penitus et per omnia eximimus. in coetum et numerum purorum regni NoirifioiD el servientinm regalium, nulla pristinae ignobilitatis macula super eisdem leservata, generose in perpetuum duximus aggregandos; propterea vobis Bano^ Conitibiis partium alibi, Judicibus Nobilium Comitatus de Moroucza pro tempore eoDstitQtis, et alijs in futurum constituendis, firmo Ducali sub edicto damus in man- daiis, quatenus praefatos Nicolaum filium Katchk^ Iwan^ Georgium, Martinum et Bank filiam Petri, ac ipsorum haeredes ratione NobiUs Jobbagyonatus Castri cum possessionibns eorum molestare et perturbare non audealis, sicut nostram indi- SDitioDem graviter offendere formidatis. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam praesentes concessimus iitteras nostras patentes sigiiti nostri mediocris nmimine roboratas. Datum in Iwanch feria quinta proxima post quindenas festi saicti Georgy Martyris. Anno Domini MCCC quinquagesimo quarto.
(Locus iigiUi dorso impressi.) U, «%. ■embr. in coU. Ific. JankoTich czisteDte. — Fej^. Cod. DipL leg. HiiBf . T. DL t. VI. p. 966.
xcv.
AuM 1357. die 14. Decembris. Ad cMtatem Nomam.
Joannes Chuz, lotius Groatiae et Dalmatiae Banus, liber- Utes ac privilegia civitatis Sibenici regia potestate con-
firmat.
Nos Joannes^ totius Croatiae et Dalmatiae Banus^ memoriae commendan- tn tSRore praesentium significamus quibus expedit vninersis : quod cum yniuersi Nebiles, ciues et commnnitas Ciuitatis Sibenicensis per nobilem virum Radosla- m Crassauenacich, ciuem eiusdem cinitatis^ ambasciatorem et nuncium ipsomm ^edilenL, habita conuersione ad Dominum regem et eius sacram coronam, liber- Wes siue gratias^ donationes et consnetudines inferius deciarandas^ a nobis in- staatissime sibi dari postulassent ; nos itaque iustis et condignis petitionibus cemidem annuentes, in persona dicti Domini nostri regis^ infrascriptas libertates, nn^ gratiaa, donationes et consuetudines eisdem ciuibus et communitati supra- Artae eiuitatis Sibenicensis^ iurando super signo uiuificae crucis, sancta Det ^vngelia et reliquias Sanctomm^ concessimus et concedimus^ damus et donamus ^ perpetBO atque irreyocabiliter habenda^ tenenda et possidenda. Primum ^Wcet: qiiod omnes iniurias^ offensiones et excessus, per ipsos Sibenicenset
Digitized by
i^oogle
m
fMtOB M ilktes eontfa ti»gi«ti llaiesUklMi, yel «ide Hbditos^ mt afioirqMriibet; vs^ ad haee tenpora, qaoais modo^ ^cunu, igiioranni8, dimittimua et. iitdid^ gemus^ nec eoadefli ciaes^ vel qnemlibet ipMnim quispiam anper excesribas et culpis possit imputare, aggrauare, temporis iii etieiitti aliqQaH. Item omnes Mtt*. tentiaa) deliberationes, acta per Comitem et Cariam, siae per connlia einaden ciaitatia, temporibus retroactis facta et ordinata^ confirmamos et ratificasras in perpetuum obseruanda. Item omnia prfuiiegia^ gratMS, donationes et liberUiles ipsius duitatis, per exceUentissimos Priocipes olim illmtres rcf es Hmgariae im^ tas et concessas, inconcusse et firmiter uoiumus obseruare; ineis denique liber^ tatibus et donis ipsos dues ampliare^ non minuere^ intend^es. Item duas insnlas^ Srimas et Zuvri vocatas, cum earum pertinentiis, quas olim comimme Jadrease illicite occupauerat, in quorum tenutum et possessionem Dominium Venetnm eos-* dem introdoxit, restitaendo eisdem resignamus pacifice iure hereditario possldes- das. Item quod de cetero, videlioet racione prBomissaram insulanm iidem Ja-* drenses vel alii quilibet, eosdem nuUatmius valeant molestare. Item molendimi siue Slap, cum flumine Karka^ quae nunc possidere dignoscuntur^ eisdem in per- petuum gubernanda commisimus. Item nullam castrum nuUaque fortaUtia in prae^ dicta ciuitate Sibinici, nec in districtu eiusdem vei extra districtum, quae essenfc vicina dictae ciuitati, in praeiudicium eiusdem vUo vnquam tempore, aedificare per quoscumque faciemus. Item totum^ quod per regimen eiasdem ciuitatis est^ et in fatunim faerit sententiatam et deUberatum, sit ratum atque firmam, et in- uiolabiiiter absque contradictione quorumUbcit in ciuitate et districtu obseruandum^ nec etiam udem ciues possint citari^ vel cogi in praesentiam quorumvis iudi- cam extra dictam ciuilatem. Item si per aUquos Banos vel tyrannos, Tempori- bas elapsis, aUqua in ciuitate vel eius districtu fhissent occupata et detenta; ea remaneant ilUs, qui nunc ipsa possident, nec ratione temporum aUqua molestia in eis inferatur. Item Vlahi vel Villani in districtu ipsins ciuitatis, absque licentia et volantate ciuium pascna ipsorum seu gramina depascere non possint Item quod nos Tel alter quiuis, sub dominio praelibati doroini nostri regis constitntns et oonstituetidas, nuUum debitam, nuUamque coUectam a communi dietae ciin-' tatis vel eius districtus^ praeter ius regianim portamm^ quod tributum aj^ellafinr^ prout in eorumdem priuflegiis continetur^ extorquere et exigere valeamus; nec etiam nos, aut alu quicunque, in praescriptam ciuitatem Sibenicensem manu po-^ tenti Tenire valeamus, nisi in quantitate, qaa placuerit ciuibus^ seu regimiiii duitatis^ vnum prandium semel in anno^ et non plus^ ipsa eomflHmitas iiobis dare teneatur^ et si vlterius in eadem duitate toIu^iims pennanere, supw noslra expensa et bona Toluntate ho^itis nostri, absqae moleslia quorundUiet ciiiimii^ debemus mmere in eadem. Item praefotM Domians nester rex, et bm in per^ soaa eiusdem, totis Tiribu et potentia ab omnibus aemuiis et ifl^^titkHribM ipsam ciuitatem cum districtu eiusdem defendere et prolefsre^ enn auxiUo ei iuramento spondemus et assumimUs. Item si aliquando Doflunus noster Recr Tol eius successores de proprietatibus et libertatibus didae ciuitatis quibafliii» aUenassent et tradissent^ ipsas alienationes idem Domtnus rex in irritum reiK>-- eabit. Item antedictus dominus noster rex, aut nos, rel alter, nomine ek»^ dem Demini noslri regis, obsides de eadem ciuitate nnUatenus petere et r»^ cipere potest Item quod praeUbata ciuitas Sibenicensis babeat omnem gratiamn^ libertateiB generalem et specialem, quam aUae ciuitales regni Daknatfae
Digitized by
129
«fiiorwL Iiuniper «ttond^ntM fideHtatam ciuiom prtedictae ciuilatia Sibenicen^ «8, Tfflti BacUtnicza^ Daslina et Grabrouci^ citra fluuiom Karka, ex parte occi* 4iaiali exiatentea^ item villam Neuest, Copamo^ Peremicli et Sitnicsa^, locataa n iiia parte eiusdem fluminis habitas, eidem communitati ciuitatis Sibenicensis, ddsBdo ad districtum eiusdem^ dedimus et conferrimus in perpetuum possidendas. h cidas rei memoriam praesentes concessimus litteras pendenti sigillo nostro ■nitis« Datmn in obsidione duitatis Nonae die XIV. mensis Decei^ris. Anno Domi ILCCCXm
(liore hivil§gium iMdomoui Btx die XYIIl. KaL Jam. anno MCCCLVIIl, r$gm muiem
anno XVI, confirmoMi.)
hete 4i AefBO Dalm. «: Croaliae. lib. IV. c«p. XVD.
HLCWl.
Anno 1358. die 18. Februarii.
Tikelae pacis inter LadoYicum L Regem ac Ducatum Ye- netum initae, qua tota Dalmatia reyindicatur.
LudoyicQS, Dei gratia Hungariae^ Dalmatiae, Croatiae, Ramae, Serviae^ Mprite, Cumaniaeque Rex, Princeps Salemitanus et Honoris montis Sancti ^ipii Domuias. Vniuersis Christi fidelibus praesentes nostras lilteras inspectu- riiMtatm in Domino sempitemam. Rex pacificus pro Redemtione generis hu- Mi ie supremis caeloram ad yma mundi descendens^ et tandem mortem sub- ^ temporalenL, Dominus noster Jesus Christus post gloriosam resurrectionem Mi AAsensionis ad Patrem^ pacem, quae charitatis est uinculum^ in suo natali fiirioio coelestium agminum mnltitudine nuntiatam suis praebuit fidelibus^ et re- ^■t yacis instaruens amatores, ut relegato odio fratemae inuidiae, amor regnaret, ' fiod noTercha discordia seiunxisset^ mater concordia pacis amica soUdaret ad vninersomm notitiam praesentium litteraram serie uolumus peraenire* cum inter quosdam praedecessores nostros Hlustres Reges Hungariae, et deoram ex vna parte^ ac inclitos Duces, et commune Yenetiaram ex altera^ hoste^, antiquo fatimani generis inimico, multae discordiae et rixae^ es^ derobationes, oppressiones^ offensiones, strages et damna orla fuis- temporibus reta*oactis occasione Regni Dalmatiae^ quam ijdem Duces^ et le ab olim tenuerunt et tenebant. Tandem Inclitus dominus Joannes Del- Venetiarom Dux^ et tota communitas cinitatis antedictae^ postquam plures factas binc et inde^ et honorabiles viros^ Petram Triuisanum et Joan- Gradonico, ae Beneintendi, Ducatus Yenetiaram Cancellarium, ciues finitatis;^!
Digitized by VjOOQ lC
m
praeBbatae ad nos cam pleno et aiifficienti iiiMdato, ut afqpareb ex 'fonna inatriK
menti manascripti Raphayni de Caresinis pablid anctoritate imperiali notarq et
Ducatas Venetiarov scrilme, sab miliesimo trecentesimo qainqaagesimo septwo^
die aigesimo octauo mensis Noaembris, decimae indictionis, dnm in dnitate m-
stra Jadrae fiussemas, transmiserant, et nos declaratis ipsoram aolantatibiis ad
perpetoae pacis et concordiae ainculam amicabiliter inaitarant per eosdem. Nos
igitar, qai cam Christianis . quibaslibet, et potissime cam Venetis, antiqna amidtia
regno nostro coniunctis^ pacem optauimus, et optamus^ ad infrascriptam pacem
et concordiam^ Deo propitio perpetuo durataram^ deaenimus cum eisdem in hnnc
modum. Videlicet, quod idem Dax^ et communitas Venetiaram, et in eorom per-
sonis, ac uice, et nomine eorumdem, Ambaxatores, nunUj, procuratores, et syn*
dici praelibati, habentes ad infradicenda plenam et liberam potestatem^ nigore in-
strumenti iam dicti, quod penes nos retinuimus ad cautelam, contenti faerunt
renuntiare, et efFectualiter renuntiauerunt de facto in manibus nostris^ nostro et
snccessorum nostrorum Regum nomine^ toti Dalmatiae, a medietate sdlicet Qnar-
norij, Ysque ad confines Duracij, omnibus ciuitatibus, terris, castris, insulis, por-
tubus et iuribus, quae habuissent et tenuissent, et habebant, et tenebant, in eis-
dem quoquomodo, et spetialiter ciuitatibus Nonae, Jadrae^ Scardonae, Sibenici^
Tragurij, Spalati et Ragasij, in terra firma existentibus. Item ciuitatibus et ter-
ris Obseri yidelicet, et Chersi^ Veglae, Arbi, Pagi^ BrachianL, Lesnae et Gor-
zulae, cum insulis et omnibus utiUtatibus et pertinentijs eorumdem, ac tituiis Dal-
matiae et Croatiae, quibus uti consueuerant Duces antedicti, et totum ipsorum
ius, et dominium, ac proprietatem^ si quos habuissent^ in nos et successores no-
stros^ sponte, deliberate^ et animi maturitate transferrentes. . IVenuntiantes Insitper
omni actioni et omni iuri, et legis beneficio^ quibus uUo unquam tempore pos-
sent contra praedicta, uel praedictorum aliquod se iuvare, et promittentes so-
lemniter^ sub vinculo sacramenti^ pro se, et dictis^ Duce et communi corpora-
liter praestiti, de ipsa Dalmatia^ ciuitatibus, terris^ castris, locis^ insnlis, iuribus et
titulis, ac ipsorum Dominio^ seu possessione nullo unquam tempore per se, uel
alios se intromittere uel aliquatenus impedire usqne confines antedictos* Obli-
gantes se, omnes duitates^ terras^ castra, loca, portus^ insalas, atque inra infrft
dicta confinia existentia^ quae sunt pro nunc in mera potestate ipsonun^ libw^
purd, et simpliciter nobis^ uel quem ad hoc deputaaerimus^ absque omni doki,
siue fraude infra spatium uiginti duorum dierum a tempore datae litterarnm prae-i
sentium resignare. De terris autem et locis, quae in ipsornm potestate nofl
essent^ sed regerentur per Rectores eorumdem, reuocare^ et extrah^re qooslibdl
Rectores^ et OfficialeS) et gentes quaslibet eorum nomine ibidem residentes^
quod eis imposterum contra nos, uel aliqnod auxiUnm, uel iuoamen non di
bunt; suppUcantes ex nunc, quod ipsas ciuitatesi» terras^ castra et loca^ cnm
nostram obedientiam denenerint^ dignaremar sub faaoribus et gratqs nostrts
cipere, sicut soliti fuimus esse algs gratiosi. Et uersa oice^ Nos, uolentes 1}
Ducem^ et commune habere perpetuo in amicos carissimos^ promittimus, qnc
omnes terras, castra et loca, quas ipsi^ seu eorum subditi^ et seqnaces tenel
in pnrtU)us Triuisanae, et Cenetensis^ ac Istriae, seu alibi, quae ad nostras mi
nns deuenissent, uel deuenirent, uel nostrorum^ et nomine nostro tenerentnr,
nostrorum; sibi, et dictis suis subditis, et quorum erant, faciemus tradi^ restil
el Ubere assignari, infra terminum uiginti duorum diemm praedictornnk seu
Digitized by LjOOQIC
129
lus dnxerint depntandos. ^ec de ipsis locis et terris nHo unqnam tempore pc^
nos, snccessores nostros, nel alios nos intromittemiis tlel impediemns. Renun-
Hantes ac in eos transferrentes ins, si quod acqnisinissemns in eis. Ita tamen^,
qnod ipsas terras, castra, et loca, et sd)ditos eamm, nec non Omnes amicos,
adhaerentes, et seqnaces nostros tam nobiies^ qnam ignobiles tractent dnlciter
€t benigne, remissis omnibns ininrijs et offensis, et sicnt laciebant ante nonitate^
imesentis ^errae, et sicut si nobis ntimquam adhaesissent. Et e conuerso nos
promittimns facere et semare de omnibns amicis., adliaerentibns^ et seqnacibns
sids tam nobilibus, quam ignobilibus. Item qnod captivi ex utraqne parte libere
Triaxentnr. Item quod ex utraqne perte remtttantur^ et ex nnnc remissae intei-
i^antar omnes offensae, iniuriae, et dampna praeterita, non intelligendo debita,
qnibus sibi inuicem tenerentnr spetiales personae^ de quibns fiat iustitia hinc inde»
fiem^ quod bona fide prohibebimus et ordinabimus cnm effectn^ quod in aliqna
temimm, sen Insularum^ ant locoram^ quae pementurae sunt ad nostmm domi-
mm^ et qnae iam pemenemnt, non armiabilur in cflrsum, neqne exercebitur pi-
ratica, seu damnum ant violentia aliquibns nanigantibns, nec receptalmntnr in
eonun portubns cnrsarij, et malefici, sed potius turbabnntur et arcebuntur, sicut
•decet Regiam iustitiam et honorem: et e connerso in eomm terris et insulis
ipsi promisemnt se facturos illnd idem. Praeterea promittimus uerbo nostro regio
minersos et singulos cines, subditos et fideles ipsius Domini Ducis, et commnnis
VenetiarHm, nenientes ad terras, portus et Insnlas, et loca quaeque subdita prae—
seirtuiliter et in futuram maiestati nostrae, habere et haberi facere salnos. et
seeoros cnm personis. boniset naTigijs, atque rebus eoram^em; quod secure,
f< qoiete possint ire, stare et redire, ac transire per dictos portns, terras et loca
tmm naaigijs, personis et mercimonijs suis^ ymo ipsos tractabimus et tractari
iK^iunas dulciter et benigne sub fauore 6t gratia nostra: et e contra idem do-
omos Dnx et commune tractabit nostros tali ninculo interiecto in praedictis
omiibns et singnlis. Quod si partium aliqua huic ordinationi et dispositioni con'-
cordiae, atqne paci niteretur contraire, et eam infringere, uel uiolare conaretur,
afiqaas terras, castra, insulas aut portus de ijs, quae renuntiata sunt occupandOn
«ei aliter paci contrafaciendo, ex tunc pars altera id Sedi Apostolicae intimare
debeat, et dominus Papa nigore emologationis (sic) et potestatis datae per nos, et
per ipsos tenore praesentium litteraram, teneatur et uelit infra spatium unins mensi»
sttipliciler, et de plano, absque strepitu et fignra iudicij, solum recepta fide et
ceitificatione niolationis et infractionis antedictae, ad obseraantiam dictae ordi—
aatioiiis et dispositionis illum, uel illos astringere^ et censura Ecclesiastica mc*
diaitte in personas^ nel commnnitatem contrafacientem sententias nidelicet inter—
dicti et exconunnnicationis proferendo, a qna nullatenus absoluantnr, donec per
partem pnedictam infiringentem^ nel infringere procnrantem, parti alteri obseraanti
faHsfiat, pront erit instum, illum, uel illos, nihilominns dennntiando fidefragos et
periaros. Si antem aliqua damna, nel iniuriae, aut offensiones committerentur
per sobditos ntroramqne alteratrim^ ex tnnc per nos^ nel nostros Officiales loco-
THi ipsoram^ et Rectores pertinentibns ad eosdem, et per ipsos, nel eorum
Reclores et Officiales pertinentibns ad nos infra spatinm nnins mensis a tempor^
Aepositae qnaerellae plenaria satisfactio impendatnr^ nec per hoc ordinatio et
dtaposltio, concordia et pax intelligantnr niolatae, sed in sna firmitate debeant
», ad qnae nos, et ipsi, spontanea nos- obligamns aolnntate. Praemisaa
fjtm I. WWL et libert.) Digitt5& by LjOOglC
130
•ideiB omiia et iiBgiibi eui mfrascriplis nostris BaronibaB et Prooerikis jragrf nostri iomuimw ad Bacfosaneta Dei Eaangelia taotis 9criptori6 per Mi et mo- oessoree nostros, et oawes pertinentes i^ nos, inuiokibiliter et integraliter dK aeruare^ et non eontrafaowe nd uenire, per nos^ uel alios, de iure uei de facto^ directe uel indirecte^ palam uel occulte, quouis ingenio^ uel colore, sob indignatione Dei omnlpotmtis, et omnium Sanctorum suorum. Et similiter didi Ambaxiatores et syndid nomine ipsorum Ducis^ et communitatis, et succeise- ruin eomm, et periinentiam ad eos^ in eorum animas sokmaiter iuraueruut prae- dentium sub nostrae maiestatis testimonio litteraruHL Nomina autem BaromuD nostrorum^ qw nobis iurauerunt) sunt haec : Dominus Stephanus Episcopus Zi- grablensis, dominus Petrus Episcopna Bosnensis, dominus Ladislaus dectas Vefl- priroiensfs^ dominua BaudonusComuli Prior Auranae. Dominus Nicolaus iadei euriae nostrae* Domiaus Joannes Banus Dalmatiae et Cbroatiae. Domious {(ioo- laus magistw Tauemiconim Reginalium. Dominus Stepbanus Comes de Posagi et de Zala. Dominus Leucbus magister Dapiferorum et Pincemarum nostreniB. Dominus Stepbanus Comes laptouiensis. Dominus Nicolaus Comes Cartellanas 4e VillagusfortL Dominus Dominicus Castellanus de Dragun^ Comes Hunten. Domiiiiis Nicolaus Secretarius notarius nester. Dominus Fmnciscus de Georgio Miles: Praelati, Barones et Consiliarij nosbri Datum Jadrae in monasterio sancti Fraii- «isci Ordinis Fratrum minomm^ in sacristia Ecdesiae ^oae^ praesentibus Vene* rabiii viro domino Gregorio Cnstode Varadienai^ decmtomm Doctom. DomiBO Kicolao, filio quondam domini Stepbani Voyuodae. Domino Bonifocio de LiqHS, milile Paeraense. Cbeto de Leone, ciue Paduano^ et prouido viro ser Bartb(rfo- maeo lusti^ notario Ducatus VenetiarHm^ testibus rogatis^ et alijs. Anno Demni Hillesimo, trecentesimo quinquagesimo octauo, indictione undecima, die Dominioo decimo octauo mensis Febmarij feliciter. Amen.
Bi libro Pactonm leipablkM Venecianim^ in ArchiTio «nlico Vieiinto JMenrito. T. V« p. 3%.
i358 XVII Kal Jannarii. |
Ludovicus, Hungariae Rex, jiira e4 libertates Sibenicel sibus a Johanne Bano concessa, confirmat et auget
Lodovicus, Dei gracia Hungarie, Dalmacie<» Croacie^ Rame, Seraie^, Gi licie^ LodcHnerie, Comanie^ Bulgarieque Rex, Princeps Saieraitanus et Hond montis Sancti Angeli Dominus. OmnibuS Cbristi fidelibus presentibus el fotd presenciuitai noticiam babituris^ salutem in oaininm Saluatore. Diligenter cil mbditomm fidelium itbertates et iura debet Frineeps solertiam adiiibere^ et-j
Digitized'by LjOOQIC
231:
itt ^ per anTioiiIa temponuii MgmeDteliir, eoi amplioribas nnmifficeiiol» braddis amplexari^ Tt in aliis etiam ezetmplo imle sompto fideMtatis igai-^ odiia acceiidatm*. Proinde ad vniiiersoram notitiam liarui aerie volomus per* lowre, quod accedentes ad nostre Maiestatis presenciam Gregorins Dragoy et Elias qoondam Padoani, Ambaxiatores et nnncii fidelinm nostromm Rectomm et eomraiiis cinitatis Sybiniciensis, nomine et yice eommdem, quoddam priuilegiam Mgnifici viri Jobannis dicti Chuz, Bani totins Croacie et Dalmacie, super eomm fibOTtatibus, inribns, graciis^ donacionibus et consuetudinibns confectum et ema* matmm nobis curamnt exlid>ere; petentes nos ex parte dictomm Rectomm et conmanis humiliter et deuote, yt ipsum priuilegium et libertates^ iura, gracias, donuaones, consuetodines in eo expressas, acceptare, approbare, ratificare et BO0tro dignaremur priuilegio confirmare. Cuius quidem priijdlegii tenor est talis: Nm Joannes (vide N. XCV). Nos itaque peticionibus predictomm fidelium no- stranuB Rectomm et Communis, nobis per dictos eomm ambassiatores et nuncios hnuliter porrectis, libemliter inclinati^ pretactum priuilegium non abrasum, noa cancellatam^ nec in aliqua sul parte viciatum, presentibus de yerbo ad yeri)um iiSMtam^ simul cum dictis eomm libertatibus, iuribus, graciis, donacionibits, et MDraetadiDibus in eodem expressis^ acceptamus et de plenitudine nostre Maie- stalis pro eisdem Rectoribus et Communi presentis priuilegii nostri patrocinio confiraiamus. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes con-^ cessimas litteras dupplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus ftdefis nostrL, dile^i, venembilis Patris Domini Nicolai^ Arcluepiscopi Colocensis^ asle nestre Cancellarii, XVII. Eal. Januarii. Anno Domini M.CCC. quinquagesimo Mtaao. Regni aulem nostri anno XVI. Venembilibns in Christo Patribus, Do- iriiis Nicolao Strigoniensi, locique eiusdem Comite perpetuo, et Huggolino Spala- tei^ Arehiepiscopis^ Nicolao Agriensi, Demetrio Waradiensi^ Nicolao Quinque-* Eedesiensi, Dominico Transyluano, Colomano Jauriensi, Ladislao electo Wes-* fffnnieiisi^ Thoma Chanadiensi^ Mychaele Waciensi, Petro Boznensi, fratribus^ Tho— ma Syrmiensi, Stephano Nitriensi et Blasio Tinniniensi, Ecclesiamm EpiscopiSy Eede^as Dei feliciter guberoantibus. Magnificis yiris Nicolao Konth ralatino^ Aadrea Wayuoda Transyluano, Cyfco magistro Taueroicomm nostromm, Conntd Mkolao de Zeech, Judice Curiae nostre, Nicolao de Machow Bano^ Leustachia tocius Sdauonie Banatum tenente, Comite Symigiensi, Tolnensi et Albensi^ Dapiferomm et Pinceroarum, Dyonisio Agazonum^ et Thoma Janito- nostroram magistris, ac Symone, filio Mauritii, Comite Posoniensi, aliisquo regni nostri comitatus tenentes et honores. Cetemm graciam gracia Yolentes^ communi et vniuersitati supradicte ciuitatis Sybenicensis quas— possessiones nostras, Dazlma et Grobona yocatas, circa fluuium Eerka, ex oceidentali sitas, et etiam possessiones Neuest, Copno, Peromethi et Zit-^ nominataS) ex alia parte eiusdem fluuii in Dobraue, iuxta confinia distri-* eiQsdem ciuitatis existentes, quas alias supradictus Johannes Banus certis dicte duitatis per suas litteras ob eomm fidelitatis et probitatis merit» dinosdtur, perpetuo possidendas, cum omnibus earam vtilitatibus et pnrtyianliis vniuersiS) terris sciUcet cultis et incultis, syluis, nemoribus, aqnis apanunque decuraibus, pratis, fenilibus, pascnis et aliis cunctis ad ipsas perti-» ■eattns, inter veras metas et terminos eammdem existentibus^ quouis nominis vecaMo vocitatis, eo iure^ quo ad nostram coUacionem pertinere dinoscitur, do
DigltldbyLjOOgle
m
«dosenmi et benbfkimle siipradiolonim cuHom dedtmBS/dOMttiniiia et cenbiliwjsj ioio damus^ donamns, conferimns presenti priuilegio per ipaos et ipsomm poste- Kitates tenendas, habendas et perpetuo possidendas. Datum ut supra.
Sx membruui origioali in coU. Jankondiuuu — Fej6r G. CodeK DipL Regni Hang. T. IX. t. IL p. 68S.
ILCTIII.
Anno 1359—1377. In Viuegrad.
r
Priyilegium Ludovici L Regis, quo incolae Regni totius Slavoniae ab omui alia praeter unius Regni hujus Bani
jurisdictione eximuntur.
Nos Lodovicus Dei gratia Rex Hnngarie^ Polonie, Dabnatie etc» Memorie commendantes tenore presentium significamuS) qnibus expedit vniyersis : quod Dyonisius filius Johanis de Orbonch, sua, ac, vniversorum nobilium et alioruBi hominum regni nostri Sclavonie personis ad nostre serenitatis accedendo pre— sentiam^ exhibait nobis quasdam iitteras nostras patentes maiori sigillo nostro consignatas, tenoris infrascripti, supplicans humiliter nostre Maiestati^ vt ipsas litteras nostras patentes presentibus de verbo ad verbum transcribi et trans- sumpmi facere dignaremur pro eisdem ad cautelam ; quarum tenor talis est : Nos Lodoyicus Dei gratia Rex Hnngarie memorie commendantes tenore presen- iinm significamns quibus expedit, yniversis: quod nos de statu tranquiliori fide- linm nostrorum nobilium videlicet et ^liorum , qnoramlibet hominum in regno nostro Sciavonie existentium providentes hoiusmodi gratiam eisdem duximus iaciendam, vt nullus omnino hominum ipsos in Curiam nostram^ vel in aliqao— rum aliorum Judicnm extraneomm^ ex ista parte fluvii Drave existentium^ pre— senliam citare valeat^ ant alicubi res et bona eomndem prohibere; sed si qoi cum eisdem regni Sclavonie hominibus quicquam habent actioniSi) in pre- ^ntia Bani ipsius regni Sclavonie, vei vices eius gerentiS) legitime exsequaUir. £t si in indicio ipsius Bani, vel vices eins gerentis, aliquis querelantium suspi- catns fuerit, nec contentus esse voluerit^ extnnc seriem Judicii per ipsum Ba- Bum^ vel vices eius gerentem facti^ in nqstram et Prelatorum ac Baronum no- slrorum presentiam in Curiam nostram transducere valeat atque possit^ pro de- liberatione fienda super Judicio prenotato. Datum in Vissegrad in Festo deeo- lationis Sancti Johannis Baptiste. Anno Domini Millesimo trecentesimo quinqua- gesimo. nono. Nos itaque iustis et iuri consonis supplicationibus prefati Dyo- nisii nominibus, quibus supra^ nostre humiliter porrectis Maiestati^ pietate favo- cabili inclinati, iam dictas litteras nostras patentes presentibns de verbo ad ver-
Digitized by LjOOQIC
m
km traii08cribi. e| traiuwuBpmi &fimfi8 pro eisdem «d caatelfuiL Datiim ia YysMgrad feria ^aiiita pro;idiiia «11(9 Dqminicam ^emioiaeere. Aimo Domini Blil- lesimo trecenteaimo ^eptaagesimo septimo. , '
Orif. Bembr. in ArehiTio Regai Croatfae. PrlT. Nro. 6.
Amo 1362. ZagratiM.
Tranasttmptum privilegii haspiUbus in oppido Pernja (Dnnc in banali confinio) a Bela, juniore Rege, a. 1225 concessi, a Gapitulo Zagrabiensi a. 1362 factum.
Nos Capitnlam ecclesie Zagrabiensis memorie commendantes tenore pre- mcinm significamns qnibus expedit vniuersis* Qnod anno domini M^CCC^lx^ seamdo^ feria qnarla proxima post dominlcam Oculi^ Georgius filius Wlchk^ vil- KcQs^ Wlk fiiius Petyne, Tuxa filius Mareni^ et Chemech filius Gerdine, hospites ^oFemya, ad nostram personaliter accedentes presenciam, exhibuerunt et pre- ^flUnmt nobis quasdam litteras priuilegiales felicis recordacionis serenissiml IBocipis domini Bele condam regis Hungarie, tenoris infrascripti ; pet^ntes nos coD instancia, Yt tenorem earundem de verbo ad verbum transscribi^ et presen- fiiRis inseri facere dignaremur; quorum nos. peticionibus^ vtpote iustis et con- fnus^ annuentes^ tenorem earundem de verbo ad verbum transscribi^ et appen- fioiie nostri sigilli autentici^ fecimus consignari, quarum tenor sequitur et est talis: In nomine sancte Trinitatis et induiidue ynitatis. Bela dei gracia Hun- {irie^ Dalmacie^ Croacie^ Galicie, Rame, Seruie^ Lodomerieque Regis Andree (rimogenitus^ et Rex in perpetuum. Cum de beneuolencia ac predestinacione Bopremi Regis ad hoc simus preordinati, yt singulis in iurisdiccione nostra con- sfitQtis simos secundum apostolum in i^sticia debitores, propensius et specialius lospites, qui nostrum sibi senserint subsidium profutumm^ debita volumus iusticia potaieri. Hinc est, quod nos tam presenciam, quam futurorum volumus noticie. 'edarare, quod hospitibas nostris de Perina (sic) commorantibus^ talem hoc nodo concessimus libertatem, vt per septem annos in nullo nobis teneanlur, Dec forum, quod ibi celebratur, per septennium tributum persoluat ; transactis tero annis, annuatim centum pensas Regie persoluant maiestati. uel dexterarium^ tpt pensis valentemii tributi autem fori tercia pars, maiori eiusdem ville spectet iflrisdiccioni^ quicunqne fuerit, residuas autem partes Regie celsitudini debet am«> Bioislrari ; nec aliquis. ipsos preter defensorem ipsomm^ a domino Rege statu-. tu, audeat iudicare^ et si ab ipsomm defensore conquerentibus satisfieri non polerit, ad domini Regis presenciam dicta causa discucienda transferatar^ et sL ipri coram iudice qaemqaam inpeterent super aliquo, eis iudicetur iuramenlunu StilQimas eciam^ qaod si Banus eis ad valorem vnius marce dampnnm fecertt^
Digitized by
i^oogle
184
in eentaido rertitQeret ^em, tanien Bano non alfaid, qnam dtomoa anas^ occa-
aione deseensns, dare teneantnr, pro aiya vero necesaarya preeiQm recipiant;
el si aliqniB ipaomm prole camerit, tam ipao Tinente, qoam ab hoc aecnlo trans—
migrante^ bona sna, cnicnnqne yolnerit, conferat retinenda; et si aliqnis de villa
snper eqno vel bone calnmpniaretnr ab aliqno, pro quanto sacramentnm facere
presnmpserit sibi calnmpnians, testibua astantibns^ restitQat, et res, pro qna cau-
sabatnr, ad requirentem deuoluatur; et si quis villam istam intrare voluerit mo-
ratnms, omnia bona sua, domos suas videlicet, et alia, que possiderat, omnibus
sdentibns liberam habeat vendendi facnllatem, et recedens de villa ista^ retineat
eandem; et ligna, que ad vsus snos, videlicet igni sup«|ionenda, vel ad edifi-
candas domos suas^ expedierint, concessimus possidenda ; et statnimnS) quod sa—
cerdotem, quemcunque voluerint, in suam recipiant ecclesiam, de decimis ipsoram^
provt mos est hospitibus vbicunqne manentibns^ disponentes. Sane, super hec ad
itiilatMn ipsomm, montem qnendam nomine Grachye, et terram^ nec non vbicon--
qw in terra Zalac vineas plantare vohierint, omnium reclamadone postposita, asi—
gnauimus eisdem. Et ne termini terramm dubitentur ab aliquo, fecimus annotari^
qnarum prima incipit ab. oriente^ vbi minor Chemeraica transit per viam, que
wlgariter Hoduc vocatur^ et via dirigitur illa versus partem meridionalem^ vbi
meta ipsomm existit; ab inde diuertitur dextrorsum per montem vnum^ vbi
minor Pemica cadit in magnum Peraica^ ibi est meta; exinde minor Peraica
durigitur versus occidentem per viam, que ad craciferos vadit, ibi est meta as--
signata; et de via illa descendit versus septemtrionem^ vbi ipsa via et Pri—
chlisnica et Peraa simul veniunt, ibi est eciam meta; Prichilisnica (sic) vera
ascendit abhinc ad caput ipsius montis, et ibi est meta, et abinde progreditnr
iuxta semitam dextrorsum, et vadit ad caput aque Jelesnicha vocatum, et ibi
meta sita est; aqua vero nominata confluit abinde iuxta villam Drascu, et cadit
in viam, que venit de foro Regis, et ibi est meta, et via illa ascendit ad orien—
tem, iuxta pranominatum minorem chemeraicha, et ibi contignatur mete prioru
Et ut hoc firmiter et stabiliter permaneat, nec per alicuius machinacionem iii
irritum valeat retractari, sigiUi nostri carattere fecimus roborare. Pristaldis vero^
Petro Comite Pilisiensi et Mirizlao de Goricha terigena existentibus. Datum per
manus Mathie prepositi Zagrabiensis, tunc temporis aule nostre Cancellarij. Anno
gntcie M"* CC"** XX"* quinto. Venerabilibus Vgrino Colocensi, Gnnzulino Spa—
llBtensi Archiepiscopis existentibus. Stephano Zagrabiensi, Martino Corbauiensi^
Hicus Pyzeciensi (?)^ Episcopis existentibus. Chak Bndragiensem, Pol Bachien—
sem, Buzad ferrei castri, Gecha Zaladiensem, Mykka Symigiensem Comitatus gn—
beraantibus. Paula Tauarnicoram, Andrea Dapiferoram, Bogomilo Pinceraaram^
^hanne Agazonum magistratus regnantibus.
A iergo :
Pretiosissimum Privilegtum Belae Regis Hospitibus de Perina in Scla-* nonia super liberlatibus^ Tributis^ Foro, DatiiSi, lure Patronatus etc. cum liberlate testandi, alegandi, collatnm, deductionem* metalem quoque pulchre complectitur*
Oiif. nembrtiHi in ArcbiWo Regni Croatke. N. B. A. Pasc. 1531. If.2..
Digitized by
m
' c.
Atmo i364--i39t
Saperius Privilegium, Regno Croatiae a Ludovico Rege anno 1359 datuni) a. 1364 coftfirmatur) atque a Gapitirlo Casmensi a. 1391 transsumitur.
Nos Capitolum Ecdesie Zagrabiemiis memorie conuuendaiites tenore pre^ smtimn significamos qoibQS expedit aniversis: qnod anno Domini millesimo tre^ cMtesimo nonagesimo primo^ feria sexta proxima post festnm omninm Saa>- «Umiuii proxime preteritom^ Paalus fiiins Andree de Bliznafsfen ad nostram persooaliter veniendo presentiam, exhibnit et presentavit nobis quasdam lilte- ns privilegiales Serenissimi Principis Domini Domini Lodovici olim Regis Him^ fvie felicis et excellentis memorie, daobns Sigillis snis, videlicet antiqno in Bosnia deperdito, et nouo post hoc reparato^ in pendenti veris et autenticis qisiQS Sigillis sigillatas, in tenoreqne eamndem nec ubiqne vitiatas, tenoris iBfrascripti, cnm illa clausula: ad perpetnam rei memoriam etc. petens nos cam instantia^ ut ipsas Utteras de verbo ad verbum transscribi faceremus et ad testimonium et fidem firmissimam, quoad tenorem eamndem, Sigillo nostro eoBsignaremus. Cujus nos petitionibns, utpote justis et juri consonis annuentes, preallegatas litteras nobis presentatas veras approbantes, easdem de verbo ad Tefbnm transscribi fecimus^ et sigilli nostri autiientici commnniri, in fidem et lestimonium omnium infrascriptorum. Quarum quidem litterarum privilegiaiium teBor sequitur^ et est talis : Lodovicus Dei gratia Hungarie^ Dalmatte, Croatie, Rame, Servie Gallicie^ Lodomerie, Comanie^ Bnlgarieque Rex^ Princeps Salemi* tmMS^ et Hon(uris Hontis Sancti Angeli Dominus^ omnibus Cbristi fidelibus, tam presentibns, quam futnris presentium notiam habituris salutem in omnium Salva- tore* Proinde ad universomm notitiam hamm serie volumus pervenire, quod nos 4e statu tranquiliori fidelium nostromm nobilium vklelicet et aliorum quorum* fibel hominum in regno nostro Sclavonie existentium providentes, huiusmodi gra- li«n eisdem duximus concedendam seu fadendam^ ut nullus omnino hominum q^s in Curiam nostram, vel in aliquoram alium Judicum extraneoram^ ex ista parle fluvii Dmve existentium^ presentiam citare valeat^ aut alicubi res et bona eorandem prohibere, sed si qui cum eisdem regni Sclavonie hominibus quic«- qnam habet actionis, in presentia Bani ipsius regni Sclavonie^ vel vices eius ge** nmlis^ legitime exequatur; et si in Judicio ipsias Bani, vel vices eias gerentis afiquis quemlantiam suspicatus fuerit^ nec contentus esse voluerit, extunc seriem Jndicii per ipsum Banum, vel vices eius gerentem facU^ in nostram et Prelato- mm ac Baronum nostromm preseatiam, in Curiam nodtram transducere valeat alfae possit pro ddiberatione fienda super Judicio preuotato. In cuius rei me-*
Digitized by LjOOQIC
m
praelibatae ad nos cam pleno et rafficienti iliKildato, ot a^paretr ex Yorma ixMn-
jnenti manuscripti Raphayni de Caresinis publici anctoiitate imperiali notarij et
DucatQS Venetianm seribae^ snb miliesimo Urecentesimo quinquagesimo septimO)
die uigesimo octauo mensis Nouembris, decimae indictionis, dum in duitate m»
stra Jadrae fuissemus^ transmiserunt^ et nos declaratis ipsorum uoluntatibQs ad
perpetuae pacis et concordiae Oinculum amicabiliter inuitamnt per eosdem. Nos
igitur, qui cum Cbristianis . quibuslibet, et potissime cum Venetis^ antiqua amicitit
regno nostro coniunctis, pacem optauimus, et optamus, ad infirascriptam paceia
et concordiam^ Deo propitio perpetuo duraturam, deuenimus cum eisdem in bunc
modum. Videlicet, quod idem Dux» et communitas VenetiarQm^ et in eonim per-
sonis, ac uice^ et nomine eorumdem^ Ambaxatores, nunlij, procuratores, et syn-
dici praelibati^ babentes ad infradicenda plenam et liberam potestatem^ uigore in-
strumenti iam dicti, quod penes nos retinuimus ad cautelam, contenti fuemnt
renuntiare, et effectualiter renuntiauerunt de facto in manibus nostris^ nostro et
successorum nostrorum Regum nomine, toti Dalmatiae, a medietate scilicet Quar-
nnrij^ ysque ad confines Duracij, omnibus ciuitatibus, terris, castris, insulis, por-»
tubus et iuribus, quae babuissent et tenuissent, et babebant, et tenebant, in eis-
dem quoquomodo, et spetialiter ciuitatibus Nonae, Jadrae, Scardonae^ Sibenici^
Tragurij, Spalati et Ragusij, in terra firma existentibus. Item ciuitatibus et ter-
ris Obseri videlicet, et CbersL, Veglae, Arbi, Pagi^ Bracbiani, Lesnae et Cor»
zulae^ cum insulis et omnibus utilitalibus et pertinentijs eorumdem^ ac titulis Dal-
matiae et Croatiae<» quibus uti consueuerant Duces antedicti, et totum ipsorum
ius, et dominium, ac proprietatem, si quos babuissent, in nos et successores no-
stros, sponte, deliberate, et animi maturitate transferrentes. . IVenuntiantes insitper
omni actioni et omni iuri, et legis beneficio, quibus ullo unquam tempore pos-
sent contra praedicta, uel praedictorum aliquod se iuvare^ et promittentes so-
lemniter, sub vinculo sacramenti, pro se, et dictis, Duce et communi corpora-
liter praestiti, de ipsa Dalmatia, ciuitatibus, terris, castris^ locis, insulis^ iuribus et
titulis^ ac ipsorum Dominio, seu possessione nullo unquam tempore per se, net:
alios se intromittere uel aliquatenus impedire usque confines antedictos. Obli-^
gantes se, onmes ciuitates^ terras, castra^ loca, portus^ insulas, atque iura infirft
dicta confinia existentia, quae sunt pro nunc in mera potestate ipsomm, liberd^
pnri^ et simpliciter nobis, uel quem ad boc deputauerimus^ absque omni dolo^
siue fraude infra spatium uiginti duorum dierum a tempore datae litterarum.pnie-
sentium resignare. De terris autem et locis, quae in ipsorum potestate noa
essent, sed regerentur per Rectores eorumdem, reuocare^ et extrahere quoslibet
Rectores^ et Officiales, et gentes quaslibet eorum nomine ibidem residentes, et
quod eis imposterum contra nos, nel aliquod auxilium, uel iuuamen non da-
bunt; supplicantes ex nunc, quod ipsas ciuilates^ terras, castra et loca^ cum ad
nostram obedientiam deuenerint^ dignaremur sub fauoribus et gratgs nostris re—
eipere, sicut soliti fuimus esse alijs gratiosi. £t uersa uice^ Nos, uolentes ipsoa
Ducem, et commune babere perpetuo in amicos carissimos, promitlimus, qaod
omnes terras, castra et loca, quas ipsi^ seu eorum subditi, et sequaces tenebant
in pnrtibus Triuisanae, et Cenetensis, ac Istriae, seu alibi^ quae ad nostras ma-
nus deuenissent, uel deuenirent, uel nostrorum, et nomine nostro tenerentur, aut
noslrorum; sibi, et dictis suis subditis, et quorum erant, faciemus tradi^ reatitiil
e\ llbere assignari, infra terminum uiginli duorum dierum praedictorum, sea qiii^
Digitized by LjOOQIC
i2d
los dnxerint deputandos. Vec de ipsis locis el terris nHo imquam tempore pefr HOS) snccessores nostrosy nel alios nos introimttemns itel impediemus. Renun- liantes ac in eos transferrentes ins, si quod acquisiuissemus in eis. Ita tamen^ qiiod ipsas terras^ castra^ et loca^ et subditos earum, nec non omnes amicos, adhaerentes, et sequaces nostros tam nobiles^ quam ignobiles tractent dulciter et benigne, remissis omnibus iniurijs et offensis^ et sicut faciebant ante nouitates praesenti^ guerrae, et sicut si nobis ntimquam adhaesissent. Et e conuerso nos |iromittimus facere et seruare de omnibus amiciSn adhaerentibus^ et sequacibus suis tam nobilibus, quam ignobilibus. Item quod captivi ex utraque parte libere Telaxentur. Item quod ex utraque parte remittantur, et ex nunc remissae intel- hgantnr omnes offensae^ iniuriae, et dampna praeterita, non intelUgendo debita, qnibns sibi inuicem tenerentur spetiales personae., de quibus fiat iustitia hinc inde. Item, quod bona fide prohibebimus et ordinabimus cum effectu^ quod in aliqua terrarum, seu Insularum, aut locorum^ quae pementurae sunt ad nostram domi- -niem, et quae iam peruenerunt, non armabilur in cUrsum^ neque exercebitur pi- ratica, seu damnum aut yiolentia aliquibus nauigantibus/ nec receptabuntur in eomni portubus cursarij., et malefici^ sed potius turbabuntur et arcebuntur^ sicut -decet Regiam iustitiam et honorem: et e conuerso in eorum terris et insulis ipsi promiserunt se facturos illud idem. Praeterea promittimus uerbo nostro regio vniuersos et singulos ciues^ subditos et fideles ipsius Domini Ducis, et communis Venetiarum, uenientes ad terras^ portus •et Insulas, et loca quaeque subdita prae— sentialiter et in fututiim maiestati nostrae, habere et haberi facere saluos» et secnros cum personis. boniset navigijs, atque rebus eorumdem; quod secure, et qniete possiht ire^ stare et redire^ ac transire per dictos portus, terras et loca cnm naoigijs^ personis et mercimonijs suis, ymo ipsos tractabimus et tractari uolumus dulciter et benigne sub fauore 6t gratia nostra: et e contra idem do- minus Dux et commune tractabit nostros tali uinculo interiecto in praedictis omnibus et singulis. Quod si partium aliqua huic ordinationi et dispositioni con^ cordiae, atque paci niteretur contraire, et eam infringere, uel uiolare conaretur, atiqnas terras, castra, insulas aut portus de ijs^ quae renuntiata sunt occupandon uel aliter paci contrafaciendo, ex tunc pars altera id Sedi Apostolicae intimare debeat, et dominus Papa uigore emologationis (sic) et potestatis datae per nos, et per ipsos tenore praesentium litterarum^ teneatur et uelit infra spatium unius mensis simpliciter^ et de plano, absque strepitu et figura iudicij, solum recepta fide et certificatione uiolationis et infractionis antedictae, ad obseruantiam dictae ordi— nationis et dispositionis illum, uel illos astringere^ et censura Ecclesiastica me— diante in personas, uel communitatem contrafacientem sententias uidelicet inter-* dicti et exconmiunicationis proferendo^ a qua nullatenus absoluantur, donec per partem praedictam infiingentem^ nel infringere procnrantem, parti alleri obsemanti satisfiat, prout erit iustum^ illum, uel illos, nihilominus denuntiando fidefragos et periiiros. Si autem aliqua damna^ uel iniuriae, aut offensiones committerentur per snbditos utrommque altemtrim, ex tunc per nos, nel nostros OSiciales loco- raiii ipsomm, et Rectores pertinentibus ad eosdem^ et per ipsos, oel eomm Rectores et Officiales pertinentibus ad nos infira spatiom onios mensis a tempora depositae qoaerellae plenaria satisfactio impendator, nec per hoc ordinatio el dispositio, concordia et pax intelligantor oiolatae^ sed in soa firmitate debeant pcmaiiere, ad qoae nos, et ipsi, spontanea nos* obligamos oohmtate. Praemiam
•irtein omBia et singidB caBi infrascriplis nostrto Baroiiibag ot Proomkis TBgit nostri iuranimHB ad Baerosaneta Dei Eaangelia tacti» scriptoris per noa ^ aiio- cessorea nostros, et OBnes pertinentes ad nos, inniolabiliter et inbegraliter ob<- semare, et non eontrafaowe nel uenire, per nw^ uel alios, de inre nd de facto^ directe nd indirecte^ palam nei occnlte, qnonis ingenio, nei colore, sub indignatirae Dei omni^tentis, et omniam Sanctomm suomm. Et simiiiter didi Ambaxiatores et syndici nomine ipsoram Dncis^ et commnnitatiS) et snccesso- min eonim, et perlmentiam ad eos, in eomm animas salemniter inrenemnt prae- denlinm snb nostrae maiestatis testimonio iitteraram. Nomina autem Baronnm nostroram, qoi nobis iuranerant^ snnt baec: Donunus Stepbanus Episcopus Za* grabiensiB) doaiinus Petras Episcopos Bosnensis, dominus Ladisiaus electus Ves« primiensis^ dominus BaudonusCornati Prior Auranae^ Dominus Nicolaus iudex euriae nostrae. DomiBus Joannes Banus Dalmatiae et Cbroatiae. Dominus Nico- laus magister Tauernicornm Reginaiium. Dominus Stepbanus Comes de Posaga et de Zala. Dominus Lenchus magister Dapiferoram et Pinceraarum nostrorum. Dominus Stepbanus Comes laptouiensis. Dominus Nicolaus Comes Castellanus de ViUagusforti. Dominus Dominicus Castellanus de Dragun^ Comes Hunten. Dominna Mcolaus Secretarius notarius noster. Dominus Franciscus de Georgio Miles: Fraelati, Barones et Consiliarij nostrL Datum Jadrae in monasterio sancti Fran* «isci Ordinis Fratrum minorum^ in sacristia Ecdesiae ^uaoi^ praesentibus Vene-* rabiii viro domino Gregorio Custode Varadienai, decratorum Doctora. Domino IVicolao, filio quondam domini Stephani Voyuodae. Domino Bonifacio de Lnpis^ milite Paeraense. Cbeto de Leone^ cine Paduano, et prouido viro ser Barth<^o*- maco lusti^ notario Ducatus Venetiarum, testibtis rogatisv et alijs. Anno Domn^ Hille^imO) tracentesimo quinquagesimo octauo, indictione undecimavdie Dominioo decimo octauo mensis Febraarij feliciter. Amen.
Bx Ubro Pactonun Reipablioa* Veoelianim^ in ArcluTio «oUco Vlonnae jMerrilo. T. V. p. 396.
XCTII.
1358 XVll Kal. Jannarii.
Ludovicus, Hungariae Rex, jiira ei libertates Sibenicen- sibus a Johanne Bano concessa, confirmat et auget.
ji
Lodovicus, Dei gracia Hnngarie, Dalmacie^ Croacie^ Rame, Seruie^ Cial- licie^ Lodomerie^ Comanie, Bulgarieque Rex, Princeps Salernitanus et Honoris tnontb Sancti Angeli Dominus. OnmibnS Cbristi fidelibas presentibus et futoris^ prasencium noticiam babituris, salntem in oiiliinm Saluatore. Diligenter circa subditorum fidelium libertates et iura debet Princeps soierttam adiiibere^ et vt
Digitized by i^OOQlC
m
kk ^ percDnriciiIa teiiiponim Mgmefiteliir, eo0 amplioribits oraiuficeiicl» ie|^ bnidiii& amplexari^ yt in aliis etiam ex^nplo iikle snmpto fidelitatis igni-^ caks accendatiir. Proinde ad vniaersorQm notitiam liaram swie vohmus per-* lenire^ quod accedentes ad nostre Haiestatis presenciam Gregorius Dragoy et Elias qnondam Padoani, Ambaxiatores et nuncii fidelium nostrorum Rectomm et ooBimunis ciuitatis Sybiniciensis, nomine et vice eorumdem, quoddam priuiiegium magnifici yiri Jobannis dicti Cbuz, Bani totius Croacie et Dalmacie, super eoruni liliertatibus, iuribus, graciis^ donacionibus et consuetudinibus confectum et ema- natom nobis curarunt exbibere; petentes nos ex parte dictorum Rectorum et communis bumiliter et deuote, vt ipsum priuilegium et libertates^ iura, gracias, donciones, consuetudines in eo expressas, acceptare, approbare, ratificare et loatro dignaremur priuilegio confirmare. Cuius quidem priuilegii tenor est talis: Nea Joannes (vide N. XCV). Nos itaque peticionibus predictorum fidelium no- ftromm Rectorum et Communis^ nobis per dictos eorum ambassiatores et nuncios kumiliter porrectis, liberaliter inclinati, pretactum priuilegium non abrasum^ noa cancellatum, nec in aliqua sui parte viciatum, presentibus de verbo ad verbum insertum^ simul cum dictis eorum libertatibus, iuribus, graciis, donacionibits, et eemuetodinibus in eodem expressis, acceptamus et de plenitudine nostre Maie- statis pro eisdem Rectoribus et Communi presentjs priuilegii nostri patrocinio confirmamus. In cnius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes con-^ cessimus litteras dupplicis sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus fidetis nostri^ dileeti, venerabilis Patris Domini Nicolai, Arcbiepiscopi Colocensis^ anle nestre Cancellarii, XVII. KaL Januarii. Anno Domini M.CCC. quinquagesimo^ eetaao. Regni autem nostri anno XYI. Venerabilibus in Cbristo Patribus, Do-» miiiis Nicolao Strigoniensi, locique eiusdem Comite perpetuo^ et Huggolino Spala* tensi Arcbiepiscopis^ Nicolao Agriensi^ Demetrio Waradiensi^ Nicolao Quinque-* Ecelesiensi^ Dominico Transyluano, Colomano Jauriensi, Ladislao electo Wes-^ primiensi, Tboma Cbanadiensi^ Mycbaele Waciensi, Petro Boznensi, fratribus, Tbo-- ma Symiiensi, Stephano Nitriensi et Blasio Tinniniensi, Ecclesiamm EpiscopiSy Ecclesias Dei feliciter gubemantibus. Magnificis viris Nicolao Konth PalatinOy Andrea Wayuoda Transyluano, Cyko magistro Tauemicoram nostroram, Comite Nicolao de Zeecb^ Judice Curiae nostre, Nicolao de Macbow Bano^ Leustacbio Bano tocius Sdauonie Banatum tenente^ Comite Symigiensi, Tolnensi et Albensi^ Lednis Dapiferoram et Pinceraaram^ Dyonisio Agazonum^ et Thoma Janito- rum nostroram magistris^ ac Symone, filio Mauritii^ Comite Posoniensi, aliisquo phribus regni nostri comitatus tenentes et honores. Ceteram graciam gracia camulare volentes^ communi et vniuersitati supradicte ciuitatis Sybenicensis quas— dara possessiones nostras, Dazlma et Grobona vocatas^ circa fluuium Kerka, ex parte occidentali sitas, et etiam possessiones Neuest, Copno^ Peromethi et Zit- Bucha Bominatas, ex alia parte eiusdem fluuii in Dobraue, iuxta confinia distri- ctus eiusdem ciuitatis existentes, quas alias supradictus Jobannes Banus certis doibus dicte ddtatis per suas litteras ob eoram fidelitatis et probitatis merita cootolisse dinosdtur, perpetuo possidendas, cum onmibus earam vtilitatibus et pertinentiis vniuersis, terris sciUcet cultis et incultis, syluis^ nemoribus, aquis aquarumque decursibus, pratis, fenilibus, pascuis et aliis cunctis ad ipsas perti-* aeotibus, inter veras metas et terminos earamdem existentibus^ quouis nominis Toeabulo vocitatis, eo iure, quo ad nostram collacionem pertinere dinosdtur, d^
17* T
Digitized by LjOOQiC
ddnsensa et benepkioito s«pradic|onuD eiuiiBi dedtmas^doMiiimiiS et coiitaliBMS^ ifflo dannis^ donainiis, conferimtis presenti priuilegio per ipsos et ipsoram poste-r ritates tenendas^ habendas et perpetuo possidendias. Datnm nt snpnu
8x membnuia oiiginali in coU. Jankondiuia. — Fej6c G. Codex Dipl. Regni Hong. T. IX. t. n. p. 6SS.
XCTDI.
Anno 1359—1377. /n Viuegrad.
r
Privilegium Ludovici L Regis^ quo incolae Regni totius Siavoniae ab omui alia praeter unius Regni hujus Banl
jurisdictione eximuntur.
Nos Lodoyicus Dei gratia Rex Hungarie^ Polonie, Dalmatie eta Hemorie commendantes tenore presentium significamns, quibns expedit vniyersis: quod Dyonisius filius Johanis de Orbouch, sua, ac vniversorum nobilium et aliornm hominum regni nostri Sclavonie personis ad nostre serenitatis accedendo pre- sentiam, exUbuit nobis quasdam iitteras nostras patentes maiori sigiUo nostro consignatas^ tenoris infrascripli, supplicans humiliter nostre Maiestati^ vt ipsas litteras nostras patentes presentibus de verbo ad verbum ta*anscribi et trans- sumpmi facere dignaremur pro eisdem ad cautelam ; quarum tenor talis est : Nos Lodovicus Dei gratia Rex Hungarie memorie commendantes tenore presen- tium significamus quibns expedit, vniversis: quod nos de statu tranquiliori fide- lium nostrorum nobilium videlicet et ^liorum , quorumlibet hominum in regno nostro Sclavonie existentium providentes huiusmodi gratiam eisdem duximus faciendam^ vt nuUus omnino hominnm ipsos in Curiam nostram^ vel in aUquo- rum aUorum Judicnm extraneomm^ ex ista parte fluvu Drave existentium^ pre- (fenliam citare valeat^ aut aUcubi res et bona eorundem prohibere; sed si qui cum eisdem regni Sclavonie hominibus quicquam habent actionis^ in pre- 3entia Bani ipsius regni Sclavonie, vel vices eius gerentis, legitime exsequatur. £t si in iudicio ipsius Bani, vei vices eius gerentis^ aUquis querelantium suspi- catus fuerit^ nec contentus esse voluerit, extunc seriem Judicu per ipsum Ba- Bum^ vel vices eius gerentem facti^ in nqstram et Prelatorum ac Baronum no- 3trorum presentiam in Curiam nostram transducere valeat atque possit^ pro de- Uberatione fienda super Judicio prenotato. Datum in Vissegrad in Festo deco- lationis Sancti Johannis Baptiste. Anno Domini MiUesimo trecentesimo quinqua- gesimo nono. Nos itaque iustis et iuri consonis suppUcationibus prefati Dyo- nisu nominibus, quilnis supra, nostre humUiter porrectis Maiestati, pietate favo- cabUi incUnati^ iam dictas Utteras nostras patentes presentU>us de verbo ad ver-
Digitized by LjOOQIC
3
!
]
hfua transseribi. efi triuuifnimpmi («fimns pro eisdem ad oautelam. Dafaim iit Yyssegrad feria ^nta pro^ma 9nl9 Dqmiiiicam i?eaiiiiiseere. Aniio Domioi Mil- lesimo treceiitesimo ^eptaagesimo septimo. ,
Ori^. nembr. in Arehivfo Begai Croatiae. Prir. Nro. 9.
Anno 1362. ZagratiM.
Transsiimptum privilegii haspitibus in oppido Pernja;
(nunc in banali confinio) a Bela, juniore Rege^ a. 122&
cauQessi, a Capitulo Zagrabiensi a. 1362 factum.
Nos Capitulum ecclesie Zagrabiensis memorie commendantes tenore pre-
^ncium significamus quibus expedit vniuersis* Quod anno domini M"CCC%®
secundo, feria quarta proxima post dominicam Oculi, Georgius filius Wlchk^ yil-
licus^ Wlk filius Petyne^ Tuxa filius Mareni^ et Cbemech filius Gerdine, hospites
4e Pemya, ad nostram personajiter accedentes presenciam, exhibuerunt et pre-
«entamnt nobis q[uasdam litteras priuilegiales felicis recordacionls serenissiml
yrincipis domini Bele condam regis Hungarie, tenoris infrascripti ; pet^ntes nos
«om instancia^ vt tenorem eamndem de verbo ad verbum transscribi, et presen-
tibus inseri facere dignaremur; q[uomm nos peticionibus^ vtpote iustis et eon-
ipruis, annuentes^ tenorem eamndem de verbo ad verbum transscribi^ et appen-
^one nostri sigiUi autentici, fecimus consignari^ quamm tenor sequitur et est
falis : In nomine sancte Trinitatis et indiuidue vnitatis« Bela dei gracia Hun-
garie., Dalmacie, Croacien Galicie, Rame, Seruie, Lodomerieque Regis Andree
primogenitus, et Rex in perpetuum. Cum de beneuolencia ac predestinacione
^premi Regis ad hoc simus preordinati^ vt singulis in iurisdiccione nostra con-
stitutis simus secundum apostolum in iqsticia debitores^ propensius et specialius
^Qspites^ qui nostrum sibi senserint subsidium profutumm, debita volumus iusticia
protueri. Hinc est, quod nos tam presencium, quam futurorum volumus noticie.
4eclarare, quod hospitibus nostris de Perina (sic) commorantibus^ talem hoc
modo concessimus libertatem, vt per septem annos in nullo nobis teneantur,
nec forum, quod ibi celebratur, per septennium tributum persoluat; transactis
▼ero annis, annuatim centum pensas Regie persoluant maiestati» uel dexterarium,
Ipt pensis valentem^ tributi autem fori tercia pars, maiori eiusdem ville spectet
ijorisdiccioni, quicunque faerit, residuas autem partes Regie celsitudini debet am«*
ministrari; nec aliquis ipsos preter defensorem ipsomm^ a domino Rege statu-
tum^ audeat iudicare, et si ab ipsomm defensore conqnerentibus satisfieri non
poferit, ad domini Regis presenciam dicta causa discucienda tmnsferatar, et si>
ipsi coram iudice quemquam inpeterent super aliquo^ eis iudicetur iuramenlunu
Statuimus eciam^ quod si Banus eis ad valorem vnius marce dampnum fecerit^
Digitized by LjOOQIC
184
ht eentiiplo restitaeret eMrai, tamen BaBO tton alM, ^am A6mo0 aiiaa, occa-* afone descensns^ dare teneantar, pro alQa yero necessarija preciiiDi redpiant;. el ai aliquis ipsonim prole camerit, fam ipso yinrate, qnam ab hoc secnlo trans— migrante^ bona raa, cnicnnque voluerit, conferat retinenda; et si aliqnis de Tilla anper eqno vel bone calnmpniaretor ab aliqno, pro qnanto sacramentnm facere preanmpserit aibi calompnians^ teslibns astantibna^ restitofit, et res, pro qna cau- sabatur, ad requirentem deuoluatur; et si quis villam istam intrare voluerit mo- raturus, omnia bona sua^ domos suas videlicet, et alia, que possiderat, omnibus sdentibus liberam habeat yendendi faenltatem, et recedens de villa ista^ retineat eandem; et ligna, que ad ysus suos^ yidelicet igni superponenda^ vel ad edifi- candas domos suas, expedierint, concessimus possidenda ; et statnimns, quod sa- cerdotem, quemcunque voluerint, in suam recipiant ecclesiam, de decimis ipsorum^ proTt mos est hospitibus vbicunque manentibus^ disponentes. Sane, super hec ad itfilatem ipsorum, montem ^endiam nomine Grachye, et terram^ nec non vbican- qne in terra Zalac Tineas plantare vohierint, omnium redamacione postposita, asl— gnauimus eisdem. £t ne termini terrarum dubltentur ab aliquo, fecimus annotari^ quarum prima indpit ab. oriente, ybi minor Chememica transit per yiam, que wlgariter Hoduc yocatur^ et yia dirigitur illa yersus partem meridionalent, ybi meta ipsorum existit; ab inde dluerlitur dextrorsum per montem ynum^ ybi minor Pemica cadit in magnum Peraica^ ibi est meta ; exinde minor Pemica dirigitur yersus occidentem per yiam^ que ad craciferos yadit, ibi est meta as— signata; et de yia illa descendit yersus septemtrionem^ ybi ipsa yia et Pri— chiisnica et Peraa simul yeniunt, ibi est edam meta ; Prichilisnica (sic) yera ascendit abhinc ad caput ipsius montis, et ibi est meXst^ et abinde progreditur iuxta semitam dextrorsum^ et yadit ad caput aque Jelesnicha yocatum, et iH meta sita est; aqua yero nominata confluit abinde iuxla yillam Drascu, et cadit in yiam^ que yenit de foro Regis, et ibi est meta, et yia illa ascendit ad orien-» tem, iuxta prenominatum minorem chememicha, et ibi contignatur mete priori» Et ut hoc firmiter et stabiliter permaneat, nec per alicuius machinacionem in irritum yaleat retradari^ sigilli nostri carattere fecimus roborare. Pristaldis yero, Petrp Comite Pilisiensi et Mirizlao de Goricha terigena existentibus. Datum per manus Matbie prepositi Zagrabiensis, tunc temporis aule nostre CanceHarij. Anno gracie M** CC"*- XX"* quinto. Venerabilibus Vgrino Colocensi^ Gunzulino Spa— liitensi Archiepiscopis existentibus. Stephano Zagrabiensi, Martino Corbauiensi^ Hicus Pyzeciensi (?)) Episcopis existentibus. Chak Bndragiensem^ Pol Bachien- sem^ Buzad ferrei castri^ Gecha Zaladiensem, Mykka Symigiensem Comitatns gu-- bemantibus. Pauia Tauarnicoram, Andrea Dapiferoram, Bogomilo Pincemarumy Johanne Agazonum magistratus regnantibus.
A iergo :
Pretiosissimum Priyilegium Belae Regis Hospitibus de Perina in Sda-» nonia super libertatibus, Tributis^ Foro, Datiis^ lure Patronatus etc. cum libertate testandi, alegandi, coUatum, deductionem- metalem quoque pulchre complectitur.
Orif. nemlinuMi iii Archiyio Rofni Croatiae. 11. B. A. Fasc. 1531. N.2..
Digitized by
i^oogle
m
c.
Amto 1364-^139 1
Superius Privilegium, Regno Croatiae a Ludovico Rege anno 1359 datuni, a. 1364 confirmatur) atque a Gapitiilo Casmensi a. 1391 transsumitur.
Nos Capitolum Ecdesie Zagrabiensis memorie commendaotes traore pre^ amtimn significamos qoibQS expedit aniversis: qnod aino Domini millesimo tre^ ceatesimo nonagesimo primo^ feria sexta proxima post festnm omninm Saa>- ctomm proxime preteritam, Paulus fiiins Andree de Bliznafsfen ad nostram porsonaliter veniendo presentiam, exhibuit et presentavit nobis quasdam lilte- ras privilegiales Serenissimi Principis Domini Domini Lodovici olim Regis Him^ ^rie felicis et excellentis memorie, duobus Sigillis suis, videlicet antiquo in Bosnia deperdito, et nouo post hoc reparato^ in pendenti veris et autenticis ip^us Sigfllis sigillatas^ in benoreque eamndem nec uMque vitiatas, tenoris infrasmpti, cum illa clausula: ad perpetuam rei memoriam etc. petens nos €im instantia^ ut ipsas litteras de verbo ad verbum transscribi faceremus et ad testimonium et fidem firmissimam, quoad tenorem earundem, Sigillo nostro cons^aremus. Cujus nos petitionibus, utpote justis et juri consonis annuentes, j^reallegatas litteras nobis presentatas veras approbantes, easdem de verbo ad Teiimm transscribi fecimus, et sigilli nostri autiientici comnraniri, in fidem et tastimonium omnium infrascriptorum. Quarum quidem litterarmn privilegiaiium tenor sequitur^ et est talis: Lodovicus Dei gratia Hungarie^ Dalmatte, Croatie, Rame^ Servie Gallicie^ Lodomerie, Comanie, Bulgarieque Rex^ Princeps Salemi* tanns., et HoncNris Hontis Sancti Angeli Dominus^ omnibus Cbristi fidelibus, tam preseutibus, quam futuris presentium notiam babituris salutem in omnium Salva- UNre. Proinde ad universorum notitiam barum serie volumus pervenire, quod nos 4e stato tranquiliori fidelium nostrorum nobilium videlicet et aliorum quorum* libet hominum in regno nostro Sclavonie existentium providentes, huiusmodi gra- tiam eisdem duximus concedendam seu faciendam^ ut nullus omnino hominum ipsos in Curiam nostram, vel in aliquorum alium Judicum extraneorum, ex ista parte fluvii Drave existentium^ presentiam citare valeat^ aut alicubi res et bona eomndem prohibere, sed si qui cum eisdem regni Sclavonie hominibus quic«- qnani habet actionis, in presentia Bani ipsius regni Sclavonie^ vel vices eius ge** rentis^ legitime exequatur; et si in Judicio ipsius Bani^ vel vices eius gerentis aliqnis querulantium suspicatus fuerit. nec contentus esse voluerit, extunc seriem Jodicii per ipsnm Banum^ vel vices eius gerentem facU^ in nostram et Prelato- HHn ac Baronum nostrorum preseutiam^ in Curiam nostram transducere valeat atqoe possit pro deliberatione fienda super Judicio prenotato. In cuius rei me-*
Digitized by LjOOQIC
^36
moriam^ finnitatemqae perpetaam, presentes concessimas litteras nostras privile— giales^ pendentis et antentici sigilli nostri dnpplicis mnnimine roboratas. Datuni per manus Venerabilis in Cbristo Patris Domini Nicolai Arcbiepiscopi Slrigo- niensis, lociqne eiusdem Comitis perpetui^ Aule nostre Cancellarii dilecti et fidelis nostri. AnnoDomini Millesimo trecentesimo quinquagesimo nono, tertio Kalendas Septembris, Regni autem nostri anno decimo octavo. Venerabilibus in Christo Patribus et Dominis : Eodem Nicolao Strigoniensi, Thoma Colocensi, Ugulino Spalatensi, Nicolao Jadrensi, Elia Ragusino, Archiepiscopis, Nicolao Agriensis.» Demetrio Varadiensis^ Dominico Transylvaniensis^ Gregorio electo confirmato Chanadiensis^ Nicolao Quinqueecclesiensis, Colomano Jauriensis^ Ladislao Vesz- priB^ensis, Stephano Zagrabiensis, Michaele Vacziensis^ Petro Boznensis Fratri-^ bus; Stephano Nitriensis, Thoma Syrmiensis^ Johane Tininiensis, Demetrio No- nensis, Bartholomeo Traguriensis, Valenlino Makarensis, Stephano Farensis^ Ma- theo Sibinicensis, Fratribus, Michaele Scardonensis^ Portino Senniensis^ et Ladis- lao Corbaviensis Ecclesiarum Episcopls, Ecclesias Dei feliciter gubemantibus. Magnificis viris Nicolao Konth Palatino, Andrea Vajvoda Transylvano, Comile Nicolao filio Ugrini Judice Curie nostre^ Nicolao de Zech tolius Croatie et Dal- matie Bano, Leustachio eiusdem Regni Sclavonie^ Nicolao de Gara de Machov Banis^ Leukus Dapiferorura et Pincernarum, Dyonisio Agazonum nostrorum Ma- gi^tris^ ac Magistro Simone Posoniensi, aliisque quampluribus Regni nostri Co- mitatus tenentibus et honores. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Lodovicust Rex prefatus universis declaramus^ quod ubi in Regno nostro Bozne innume- rabilis multitudo hereticorum et Patarenorum pululasset, in terrorem fidei ortho- doxe, ad extirpandumque de ipso Regno nostro eosdem, ex una parte nos per- •sonaKter instaurato valido exercitu proficiscebamur, ex alia vero parte Venera- bilem in Christo Patrem Dominum Nicolaum Archiepiscopum Strigoniensem, no- ^trum Cancellarium^ penes quem utrumque par sigilli nostri aulhentici habebatm% et virum Magnificum Dominum Nicolaum Palatinum cum ceteris Prelatis, Baro— nibus et Regni Proceribus in Bozniam destinaremus, quidam familiares ipsius Domini Arcfaiepiscopi^ pro custodia deputati, utrumque par sigilli nostri precon- cepta malitia subtraxerunt ; nos itaque precaventes, ne ex huiusmodi sigilli no- stri deperdilione regnicolis nostris in eorura iuribus successive periculum possit fminere, sigillum novum in duobus paribus fecimus pro nobis sculpi, quod ad omnia Privilegia nostra^ et quondam Domini Karoli Regis Patris nostri, sub priori sigillo eiusdem tempore sue coronationis sculpto^ et demum per eundem eo^ quod sub ipso plurime infidelitates perpetrate extiterunt^ repente permutato^ ao sub alio sigillo ipsius in partibus transylvanis casualiter deperdito^ confecta, iuxta dcta tria sigilla decrevimus fore apponendum, ad quecunque vero privilegia pa-^ tema dictis duobus prioribus suis sigilUs consignata, que per eundem Patrem nostrum per sigilla eiusdem posteriora, vel per nos cum sigillo nostro premisso deperdito confirmata non haberentur, et ad ipsa privilegia ipsum novum sigillum nostram non appenderetur^ vel quecunque patentes littere nostre et pateme non eonfirmarentur, ea privilegia et littere^ sicut per eundem Patrem nostrum fuerant revocata et annullata^ sic et nos ipsas seu ipsa comisimus viribus caritura, nuUamque roboris obtentura firmitatem. Inter que presens privilegiQm nostram^ omni suspicione destitutum, et omnia in eo superius eontenta et expressa pro iidSs nobilibus regni Sclavonie et eoram successoribns, dicti sigilli nostri novi
Digitized by LjOOQIC
137
^gppKds elautedtici ajn^nsione iimoyaiinis, el perpetao confirmaiinui. Datom per niaras eiosdem Domini Nicolai ArdiiepisGopi, Cancellarii noslri, qointo Ka— leiidaa Marlii. Anno Domini Millesiino trecente^o sexagesimo qaarto, Regni nostri anno yigesimo tertio.
iLocus iigilU Capiiularii tn exteriori facie appre$$i.) Orif . MOite. ia ArcUTio Regni Croatiae. Prir. 11. 7.
Anno 1369. die 27. Auguetu SpalaU.
Districtum Cetina sub jurisdictione Bani Dalmatlae eC Groatiae fuisse, hocce documento probatur.
Excelsissimo Principi et domino eorum naturali, domino Lodovico dei gratia Serenissimo regi Hangarie, Capitnlum majoris ecclesie Spalatensis, Vestre Majestatis fideles, cum recommendatione humili se ipsos, et orationes pro vestra incolnmitate continnas^ apud bonorum omnium largitorem. Vestre Celsitudinis litteras nuper cum omni reverentia et honore, quibus decuit, recepimus, cum impressione a tergo Vestri Regalis anularis sigilli, in cera rubra^ per manus No-' \X&s yiri Symonis filij pauli de districtu zetine, clausas more litterarum directi- vanua, in hec verba : Lodovicus dei gratia rex Hungarie fidelibus suis Capilulo Ecclesie Spalatensis salutem et gratiam; dicunt nobis Scemlien, fiUus pauli de districtu zetine^ et Nenada^ filius suus^ quod quedam possessiones eorum^ Luchan, Zopcich et Walmasan vocata, in eodem districtu Zeline habite, apud manns eemmdem, legitima reambulatione^ et ab aliorum possessionibus metali sequestra«> tione indigerent; super quo fidelitali vestre firmiter precipiendo mandamus, qua- tenns vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente du» branach, vel hlapacb aut Turuk filius Raduch^ aliis absentibus, homo noster, ad facies predictarum possessionum Luchan, Zopthich et Walmasan, presentibus vi- dnis et conmetaneis snis universis, legitime convocatis, accedendo reambulent ^sas per veras suas metas et antiquas, novas juxta veteres in locis necessariis erigendo, reambulatasque et ab aliorum juribus possessionariis distinctas meta- liter et separatas relinquat eisdem Scemlien, et Nenada filio suo, eo jure, quo ad ipsos dignoscuntur pertinere perpetuo possidendas, si non fuerit contradictum. Con^ Iradictores vero, si qui fuerint, citet eos contra dictos Scemlien et Nenada filium snum in nostram, vel Bani regnomm nostromm Dalmatie et Croatie (presentiam) ad terminum competentem. Et post hec seriem ipsius reambulationis, cum cnrsibns Betamm, vel nomina contradictoram et citatoram, cum termino assignato, nobis vel eidem Bano rescribatis. Datum in Serenchez, loco venationis nostre, die cra-^ rtiBO festi beati Antonij anno domini millesimo trecentei^o sexagesimo nono^ Sxterius in snperscriptione ipsamm litteramm Regalinm dicebatur sic: fidelibni (Pta» L Mril. 1 1ib«t) ^.g.^. IJ^y L^OOgle
138
sais Capitiilo EcdMie Spahitonflui pro SMmtten et NeM4a ' ttio 1^^* rMsriniLi^ toria. Qttare voleiites Ideliter Vestmm mandatoin exequi, nt tenebaiiiur, ad r^ quisiticniem jam dietorum SymeoBis et Nenade ejns filii^ illico ODom ex nobip
videlicet ma^strum Jolianem Zintzij, concanonicum Bostrum, homiiiefli
fide dignum, ad infra scripta negocia peragenda, una cum nobili viro dubrancio dubrancicb^ bomine vestro superius inter alios vestros homines nominatum ex-» presso duximus destinandos, qui a nobis recedenSv tandem pariter tam bQmo v^ ster quam noster ad nos reddiere, ac voce consona nobis retulerunt, eo modo: quod ipsi in octava festi beati Laurentij levite et martiris, nunc proxime prete- riti^ cum vicinis ac conmetaneis possessionum Lucane, Zopcichi et Velmosane, de quibus superius in vestris litteris Regalibus fit mentio^ procedendo, simul a Nobilibus, ignobilibus, Clericis et Laycis^ ac aliis cujusvis status et condicionis hominibus, prout de infra inscriptis scire potuissent, diligenter investigando, talem scivissent veritatem^ quod metas predictarum trium possessionum, Lucane, Zob- cichi et Welmosane ac confinia earundem, nullo contradictore apparente, sed jpocius omnibus Vicinis ipsarum possessionum assentientibus reambulantes, taliter invenerunL Quod pretacte possessiones ab oriente terminantur in quadam Vafle
nuncupata Mocni dolaz. £t sic versus meridiem procedendo in quod-
dam colle seu monticulo vocato Nebessa^ deinde versus occidentem procedendo per viam super RadosichL Et sic versus congeriem lapidum appellatum Vido- mira gomila. Et ultra procedendo in via slricta vocitata Vodice. Et deiade idtra in ioco appellato Plisunza, que quidem Piisunza est meta inter ipsas pos- «essiones Symeonis et Nenade ejus fiiUj^ et inter possessiones Georgij dubran- cich de yazuina. Post hec ab occidente progrediendo versus acquilonem^ termi- nantur ipse possessiones Symeonis et Nenade in Kalaz qui vocatur Karlenl Et recto tramite procedendo in puleo nuncupato Orihovich, et sub Orihouich ia Torentem^ qui docit ad quandam arborem vocatam gelham in prato^ quod quidem confinium siue meta est inter territorium ecclesie sancti Luce de Cetina et ipsaa tres possessiones^ demum progrediendo a dicta Gelba in quandam arborem juxta Yiliam^ que vocalur Margudi. Et inde per viam pobiicam, que ducit ad tres lapides prope yasuinam. Et sic recto tramite in monticulo, qui vocatur Ciobu-» cina, et usque ad silicem, qui nuncupatur Lapis perforatus^ sive juxta sciavieom ydyoma et proprius Utli hami vei Utla Stina. Posihec recta linea^ per acquilo* nem versus orientem procedendo usque ad locum appellatum Godei. Et ab ipso in sopradictam valiem Mocni dolaz. Et ita prout ab ipsis audivimus^ Vestri maye«* fitati per nostras iitteras fideliter et consentiose intiniamus. Datum Spaleti iii nostra malrici Ecclesia^ sub impressione nostri Capitolaris sigilii antonticli feria flecunda proxima post festnm beati Barlholomei Apostoli. Anno domini flb ejns ^tivitate miiiesimo trecentesimo sexagesimo nono, Indiccione vero septinuL
A.iergo ;
Excellentissimi Principi et domino eorum Naturali^ domino Ludovico, dei gralia Serenissimo Regi Hungarie^ pro Symeone et Nenada ejos fiiio in facto confiniiim et metearum ipsorom possessionum in Celina.
OrigfaMdif meiiAr. in c. r. secreto Arohivio VieoBeBiL
Digitized by LjOOQiC
1B9
CXI.
Anno 1371. In Viuegrad.
LodoYicus Rex Magistro Saracheno, Gamerarum Syrmien- iis et Quinqueecclesiensis Comiti, insulas Absarum et Gherso, in Regno Dalmatiae sitas, et quidem cum iis- dem praerogativis, quibus alii nobiles Regnorum Dalma- tiae et Groatiae suas possessiones conservant, donat.
Nos LndoYieiB, Dei gratia Rex Hangarie^ PoloBie) Dalmacie etc. I^giii^ lniHis tenore pretientiimi qnibns expedit vniuersis, menone eommendantes : Qiod nos^ cni interest ex innata Re^ libertate TniascninscQnqne obsequioram ttertta proprasius in statera librare equitatis, et iliis^ quos Regie remunerationi digBos elRciant, grata impendere premia meritorom; intaitis fidelitatibQS^ et fide-» liimi Seroitioram meritis, laude dignis, fidelts nostri dilecti Magistri Saracheni, Coimtis Camerann nostraram Syrimiensis et Qainqaeecclesiensis^ qaibas idem iam solUcite, tamqae cariose in canctis nostri et Regni nostri agendis sibi con- fais et commissis studait nobis complacere, vt in eius obsequiis noster animasr ■iiisime conquieuit; volentes sibi pro tantis gratuitis seroitils Regie remunera^ tioois antidoto occurrere Regio cum fayore, quandam insulam nostram Absari et Kersi appellatara^ in Regno nostro Dalmatie intra ambitum maris habitam, cum oiinilNis iaribos, ytilitatibus et pertinentiis ac prouentibus yninersis, quoyis no- Bkns yocabulo yocitatis^ et ab antiquo ad ipsam Insulam Absari et Kersi spe-^ etantibus^ de manibus nostris regiis ex certa nostra scientia, eidem Magistro SarKheno, si heredibas caruerit, ysque duntaxat terminum yile sue^ si yero ex ailissiffla prouidentia, cuius nutu singula diriguntur, ipsum Magistrum Sarachenum lieredes seu prolem habere contingat de femore suo descendentes^ tunc iure per* prtao et irreuocabiliter, noue donationis nostre titulo in filios filioram suorum rt kmdom per heredes dedimus, donauimus et contulimus, immo damus et con-* hmm sub hiisdem prerogattyis, quibus alii nobiles ipsorum Regnorum nostro- nm Dalmatie et Croatie^ eorum possessiones proprias conseruant, possedendam, leiiendam et habendam^ harum sub secreti nostri sigilli testiraonio litterarum^ quas in formam nostri priuilegii redigi faciemns, dum nobis fuerint reportate. Dalum in Wyssegrad feria quarta proxima ante festum beate Margarethe Vhrginis el Virtyris. Anno Domini M.CCC.LXX. primo*
CL. S. inferiuM impreiri.) ^ AtcUtio faip. ttoni. — Pctj^, Codex nipl. Regid nmifariae. T. DL p. SB?.
Digitized by LjOOQiC
140
Ammo 1375. 12. Aprili$. Spaiali. Gomitatum Tinniniensem in Regno Groatiae fuisse pateL
In christi nomine amen. Cum hoc sit, quod dudom Nobilis vir Gausina filius quondam Marini de Gausina de Tragurio, per se suosque heredes et suc- eessores^ iure proprio et inrevocabili, titulo et nomine pure, mere^ libere et inrevocabilis donatinonis donasset, remisisset, tradidisset et refutasset donacionem que dicitur inter vivos domine Radoslaue, sue sororis uterine filie dicli condam Harini, omnes et singulas villas, territorias, possessiones^ prata, nemora, pascua, aquas et aquarum decursus^ tam cultas quam incultas, positas tam in districta eivitatis Tragurie, quam in Regno Croatie, existentia pertinentia et spectantia dicto Crausine et que ad ipsum pertinere seu spectare poterant quoquo modo. Et ipsas Tillas ^t possessiones cum earum iuribus et pertinentijs promisisset eidem ab omni homine et universitate legitime deffendere et excalumpniare, cum hac con^ ditione et pacto^ uidelicet quod dicta domina Radoslaua siue sui heredes uel suc- cessores deberent et tenerentur manu tenere et gubemare dictum Gausinam suum fratrem, prebendo ei victum et vestitum, usque ad vitam dicti Gausine sub certa pena soluenda, rato manente predicto contractu; prout hec amnia lacius et ple- nius continentur in quibusdam literis Capituli Nonensis, datis sub sigillo pendento 4icti Capituli in Ecclesia Maiori Nonensi Anno natiuitatis domini Millesimo tre- centesimo sexagesimo octauo^ Indictioue septima die octavo mensis Octobris^ Fontificatus sanctissimi in Christo patris et domini domini Urbani pape quinti Anno quinto. Cumque etiam post hec dictus Gausina coram eodem Nonensi Ga« pitulo fuerit confessus^ habuisse et recepisse causas mutui a Paulo condam Pur- che de Aurana habitatore ladre cognato suo et a domina Radoslaua dicta sorore sua uterina et uxore legitima dicti Pauli ducatos mille boni auri et iusti ponde- ris, ad racionem librarum trium et solidorum quatuordecim pro quolibet ducato, pro quibus dictus debitor dictis creditoribus obligauit nomine pignoris totam et integram unam villam suam vocatam dassini dolzi in Comitatu Tininij et Reguo Croatie positam et existentem. Item medietatem inlegram unius ville vocate prapratiza. Item medietatem integram cuiusdam tercie viile vocate Lubitouo, ^ que in confinibus dictarum trium viUarum continentnr^ vel si forte aljqui fo«- rent alg confines veraciores, et cum omnibus et singulis iuribus et pertinen* tiis earumdem, taliter pacto et condicione adiectis, quod ipsi locatarij deberent abicere pro teratico dictarum viHarum quolibet anno ducatum unum aqri, cu«i eertis algs conuentionibusii conditionibus et pactis^ que in ipsis litteris contineu- tnr. Datum None in Cathedrali ecclesia Anno natiuitatis domini Millesimo tre* eentesimo septuagesimo, Indicttone oclaua, die nigesimo sextoMartij; prout in literii
Digitized by LjOOQIC
141
in carta jBembraui conpQflitis per VeneraUIe Gapitnltim Npaeiiais E^derid nel- ( Capilali notariiim plenius appararebat et eiDsdem . Eeclesie aigillo impendenjle m^ nimine sigillatam seu Capituli prope dicti. Nunc vero conprehentibus contrahen- tibus prenotatis coram nobis Andrea Archipresbitero^ Bucardo^ Jacobo Primizerio, canonicis et Capitulo maioris Ecclesie Spalatensis, ad dicta oSicia in noslra matrici Ecclesia antedicla congregatis exhibitisque coram nobis dictis lilteris sub appen- sione Sigilli pendentis dicti Capituli Nonensis, predicti Paulus et domina Rade^ slaua lugales, contenti et confessi fuerunt, se rehabuisse et recepisse ac manua- liter eis datos et muneratos fore dictos ducatos mille auri a dicto Gausina^ quoe confessi.fuerunt se habuisse et recepisse ut supra, exceptioni non eis datis^. qoa traditis et non restitutis dictis ducatis, omnino renunciantes^ et ob hoc non vi, non dolo nec metu deducti^ dicti Paulus et domina Radoslaua et quilibet eorum per ae dederunt, cesserunt et reffiitayerunt per se et suos heredes et successores eidem Gausine pro se suisque heredibns et successoribus stipulanti et recipienti omne ius^ omnemque actionem generalem et partialem, utilem et directam^ quod et quam habent in omnibus et singulis bonis contentis in presentibus literis et in Uteris Nonensis Capituli supradictis^ positis in comitatu Tininij et extra territo- rium et districtum ciuitatis Traguriensis, que bona dicti jugales aquisierant vel alter eorum tam titulo donacionis, quam et emphilestice locationis, yel aliter quo- quomodo, dummodo dicta cessio et reffutatio ad bona posita in ciuitale yel di- atrictu Traguriensi nullatenus se extendat; yolentes^ quod dictus Gausina amodo deinceps possit et yaleat de dictis yillis, rebus et bonis^ tamquam de rebus suis proprijs suam facere omnimodo yolumptatem ; constituentes se dictas yillas et bona omnia supradicta, existentia in dicto Comitatu Tininj, dicti Gausine nomine pos- aidere, donec ipsarum rerum possessionem acceperit corporalem, quam accipiendi eidem auctoritatem et licentiam onmimodam concesserunt Et dictus Gausina remisit et refutauit ac penitus relaxauit eidem domine Radoslaue Victum et ye- atitum, ad quod eidem erat obnoxia, yirtnte lilerarum predictarum superiua expressamm; et hoc^ quia yidebatur, quod aliter non poterant quiete et pacifioe conmianere nec conuenciones predictas attendere bono modo. Promittentes dicte paries una aiteri et altera alteri^ dictas reffutationes, daciones, resUtutiones et remissiones predictas ratas, gratas et firmas habere et tenere, attendere et ob- aemare per se et suos heredes et successores^ et non contrafacere uel uenire per se yei alium seu alios de iure yel de facto, sub pena Quingentarum libramm paryaram, solyendamm per partem non altendentem parti obseraanti; que pena todens possit exigi cum effectu, quociens fuerit contrafactum ; et pena solnta ▼el non, predicta omnia firma producent et sub reffectione omnium dampno* nm et interesse et expensaram litis et extra; pro quibus omnibus attendendii obiigauerant sibi yicissim unus alteri et alter alteri omnia bona sua presentia et fulmra. Nos igitur supradicti Archipresbiter^ primicerius^ canonici et Ca^ pitnlum Ecclesie Spalatensis, hamm serie uniyersis et singulis tam presentibui qnaro futuris quibus expedit yel expedire foret, per presentem paginam signi^
f camus^ quod omnibus et singulis in presenti pagina contentis fecimua
doas literas testimoniales, nostre ecclesie predicte Sigillo et Capituli inpendente wmimine roboralas, super omnibus et singulis in presenti pagina annotatis. Sub Anno domini Hillesimo treceQtesimo septuagesimo quinto, Indictione tercia de* die JOL nensis ApriUa, Pontificatna aanctissimi in diristo patria el doanijiiJL
Digitized by LjOOQIC
m
INlri, araiini C^egoriJ dtaina ^proTi^Mtfai pttp« HidM<f Am» ^^iM
pttblictta per preseBtem fomiaiii.
A iergo:
Bec rafit aota in mei presbiterj Johanis de iSBbMeo condain Oeorgij ca- BOiid Eccleeie maioria Spalatensis et qnietationia et alioinm pront in presentibns cafftnlie Inculenter apparet scripta mann mea propria, ex eommisdione fiicta per
▼•Barabilem Capitnlnm dicte Ecclesie Spalatensis in foliis dnobns snb Anis-
faidictionet meni^ns et diebns in eis sie dictis cartolis anotatis.
Mf. !■ e. r. mwHho AnUfia VitMttii. Afita Spdtartniia.
CIV.
^iifio 1375. 15. Junii.
Dalmatia generali Slavoniae nomine comprehensa.
Nonerint Uninersi presens hoc Instrumentum pnblicnm inspectori, qnod nos frater Benedictus de Yenetiis, ordinis beate Marie seruomm Camere apo- stolice in partibus Sclanonie in Spalatensi et nonnullis alijs prouintijs generalia Yicarius, SubcoUector et Locumtenens per Reuerendum in christo patrem et do- minum dominum Raymunduro, dei et apostolice sedis gratia Episcopum padua- nnm, in supradictis et nonnullis alijs prouintijs et partibus Italie eiusdem sedis nnncium et CoIIectorem generalem, specialiter deputatus. Recepimus nomine Camere apostolice supradicte a Reuerendissimo in christo patre et domino, do- mino hugolino, predicta gralia Archiepiscopo Spalatensi, et eius Clero Ciuitatis et dioecesis Spalatensis, per manus venerabilium uirorum dominorum Buzardi primi- cerij, duymi, Petri, Jacobi, Nicole et Ntcole Canonicorum ecclesie Spalatensis, pro compositionoi) per ipsos dominos Archiepiscopum et Canonicos nobiscum nomine camere supradicte factam, de et super decima bienali domini nostri pape Grego- rQ XI"^, per eundem dominum nostrum papam Gregorinm XI. nnper imposita^ nidelicet pro primo et secundo terminis primi Anni ipsius decime bienalis duca-* tos sexaginta boni auri et iusti ponderis ; de quibus qnidem sexaginta .... ducatis anri facimus nomine camere memorate eisdem dominis Archiepiscopo et Cano^ nicis^ recipientibns pro se et toto Clero, exempto et non exempto, et pro mona-^ sterijs monialium et aliarum eccIesiasUcarum personaram Gvitatis et dioecesis S^Ietensis, finem, quitationem^ absolutionem et remissionem plenariam, ac pa*-^ ctnm de nlterins non petendo. Quas quidem finem, qnttationem, tibsolntionem^ j^fliissHmem^ et {lactnm permittimus nondne camere eepedicte sett^er de cetera *
Digitized by LjOOQIC
m
f nms ratas «t gratas babere et tenwe, ac ipaoa doQiiQan Archiepiaoopiiffl et Gemm srapradictoi occasioae preinissa miniroe molestare. In quorom testimoniom presens hoc publicnm Instramentum scribi et fieri iossimiis per Victoriimi scrt* bamque nostrum publicum infrascriptum et nostri sigilli iussimus appensione mu« niri. Acta fuerunt predicta in Curia loci Monasterij sancti dominici de extra et prope Spaletum ordinis predicatorum. Anno natiuitatis dominice Millesimo trecen^ tesimo septuagesimo quinto, Indictione terlia decima^ die quinta decima meMia Innij^ Pontificatus suprascripti domini nostri pape Gregorij XI. Anno quinto ; pre- sentibus Reuerendo in christo patre domino fratre Boniohannes, supradicta gratia Abbate Monasterij sancli Michaelis de monte, polensis dioecesis, Ganoro condam domini Lanzaroti de Mantua, notario Communis Spaleti^ et Clapacio mercedro de Spaleto^ ac Nicola Jacobi Andree de Spaleto, testibus vocatis ad hec specialiter et rogatis.
Signum Notarii:
Ego Victor Guillielmi de Torcello, publicus imperiali auctoritate notariai Bc scriba supradicti domini SubcoIIectoris^ suprascriptis omnibus et singulis in- terfdl, eaque de mandato dicti domini Subcollectoris scripsi, et in hano publipain formam reddegi^ siquid meum una cum ipsius domini SubcoUectoris sigilli appen- sione consuetum apponens in testimonium premissorunt
CSigillum atuliumO
€rif . ni c r. «ulico Archivio VioHMMMi. Aota Spaktoofk.
cv.
1377. die 31. OclobriB, Zolii.
Ludovicus Bex litem) coram Judice Curiae motam, Slav(H niae Bano, competenti judici, decidendam tradit
JLodovicus dei gracia hungarie, polonie, dalmacie etc. fiddi suo magnifico viro Comiti lacobo de Scepus, ludici sue curie, salutem et graciam. Fid^tati vestre damus in mandatist quatenus causam inter Ciues nostros Grecenses de Zagrabia ab una, parte vero ex altera inler venerabilem ia Cbristo patrem Ao^ wuvm Demetrium Episcopiun Zagrabiensem et Capituliim loci eiuadem coram fthii vertratem^ stato in eodea^ i^que omni grauamine ad indieiim et examM JhCMfid viii Petri Zador, regai Mslri Sdaoonie Bani, IranamiMiwi^ partlbMi
Digitized by LjOOQIC
m
coram eodem comptrendi tenniimm assignando competenter^ provt ipsins regm Sdanonie libertas et consnetndo id requirit. Datom Zolij in Y%ilia feati omninofe fanetomm anno domini M^CCC^lzx* septimo.
(SigUhm Regii ammutareO
(MffiMlb ekvte in mm collMsltoM.
€1X
Ammo 1382. Zagrabiae.
Ludoyicus L Rex libertates et Privilegia civitatis Cattari
confirmat
Ludovicns dei gratia Rex Ungariae, Poloniae, Dalmatiae etc. FideUbus suis ludicibuS) Consilio et Communi civitatis nostrae Calbarensis salutem et gra— tiam. Hissis ad noslrae Celsitudinis conspectum Damiano et Marco^ nuntiis eC ambasciatoribus vestris, ex parte veslra nobis extitit humiliter supplicatum per eosdem^ quod quia ipsa civitas nostra Catharensis, tum propter inopinabilis ignis incendia^ tum etiam propter maximam guerram Yenetorum tunc nostrorum aemu^ lorum de novo sopitam, et ad pacis pulcbritudinem deductam^ derobationes et desolationes non modicas perpessa extitisset, imo multi et quamplures ex ipsa civitate nostra ad extraneas provincias et tenutas dispersi extiUssent, supplicanle» nostrae maiestati vice et nominibus vestris, ut vestrae Communitati ac eidem civitati vestrae Catharensi in signum nostri Regii adminiculi libertatum praeroga— tivas et gratiarum privUegia, quibus hactenus cives eiusdem civitatis nostrae Ca-- tharensis gavisa fuissent, ratificari et confirmari dignaremur, ut, iis a nostra Maiestate graciose concessis^ sicut numero sic nominibus possetis fidelitate mul-- tiplicari et augeri, profectus et honoris maleria a vestra Communitate nostrae proveniret maiestati. Nos itaque considerante quod cum nostris fidelibus subditia in eorum narrationibus gratiarum praerogativas concesserimus, et dum eomni onera removebimus, in ipsorum quiete quiescimus, et fovemus in pace, praemis-» sis suppUcationibus, ex parte vestri nostrae porrectis Majestati, gratiose exauditis, admissis, praemissarum libertatum, praerogativarum et gratiarum privilegia, quibnsr bactenus gavisi extitistis, confirmantes ratificamus, quousque sibi Deo propitio dictam civitatem nostram Catharensem personaliter visitabimus, vel dominaRe— gina consors nostra carissima ad illas partes feliciter accedendo visitabit, el tnm nos, aut eadem domina Regina, super qualitatibus libertatum vestramm bk jMfias sciscitari, et eiqperti de vestro commodiori et tutiori statu^ ae lib^tatim
Digitized by LjOOQIC
145
INraerogatiYis^ Testrae fidelitati indiilg^ri debendis maturiiifl deliberare posaimai* Datam ZagraJbiae Sabbatho proximo ante feslum Epiphaniae DominL Anno eins^ dem Millesimo CCC octuagesimo secondo.
MatL niyriciuB Sacnim T. VI. p. 453.
€TD.
Anno 1381. die 8. Augusti. Tanrini.
Pacis a Rege Hungariae, Januensibus, Paduanis et Patri*
archatu Aquilegiensi Taurini factae instrumentum, quo Lu-
doTico, Hungariae, Dalmatiae et Croatiae Regi et ejus
successoribus Dominium totius Dalmatiae confirroatur.
In Christi nomine, sanctae et individuae TrinitatlSn Patris et Filij et Spi- ritos Sancti^ et gloriosae Virginis matris eius, ac totius curiae Supemoram feliciter Amen. Anno Dominicae nativitatis millesimo trecentesimo octuagesimo primo, Indiclione qaarta, die Jovis^ octavo mensis Augusti^ ante et circa hora Vespe- roram, in civitate Taarini, provinciae pedemontiam, in castro, in qao lUaslris ac Magnificus Princeps dominas dominas Amadeas Comes, Sabaudiae Princeps, Dux Cablaysij et Aagustae, et Marchio Italiae saam residentiam faciebat, et aula Buuori dicti castri. Praesentibas Reverendis in Christo Patribus Dominis Joanne Episcopo Taurinensi, Philippo Episcopo Trosselano, Gaidone Abbate Sancti Mi-
chaelis Qissini etc. Visis etiam, et stadio frequenti^ matara delibera-
lione pensatis ac examinatis proinde petitionibns, demandis, et singulis quaestio- nibas et qaaerellis, ac etiam responsionibas et exceptionibus factis subtiliter hinc et inde, ipsae partes^ videlicet Reverendi in Christo Patres et Domini^ dominus Valentinus Qainqaeecclesiensts, decretoram Doctor, et dominus Paulus Zagrabien- 3is Episcopi, procuratores, actores, nuntij et legati Serenissimi et Inviclissimi Principis et domini domini Ladovici Dei gratia Hungariae, Poloniae, Dalmatiae, Chroatiae^ Ramae, Serviae^ Galitiae^ Lodomeriae, Bulgariae, Camaniaeque Regis, Principis Salemitani et honoris montis Sancti Angeli Domini, procuratorio et aetorio nomine praefati Domini Regis, habentes ad infrascripta plenum et saffi- eiens mandatum, prout constat pablicis literis regiis magno sigillo Maiestatis Re- giae sigillatis in pendenti^ datis Budae in Palatio Regali decima tertia Februa- rij, millesimo trecentesimo octuagesimo; quarum tenor inferius est insertus. Cum qoibos dominis Procaratorys Regijs foit praesens egregias dominns Joannes Do-> flunici de Pastocb^ miles aulae Regiae, qai cum dictis dominis Ambaxiatoribas
(Pm I. FriTil. et Libert) 19 t
Digitized by LjOOQiC
146
ftierat t4 ea, tricot adseraerant, per Regiam maiestaten traaamiiaQS. Et eam aif faerant etiam praeaentea egregy viri domini Panlns de Georgijs milea, et Jaoo* bns Radnchus Legum Doctor, conmiunis Jadrae Ambaxiatores, at aiierabant ojl nna parte; et honorabiles et egregij viri domini Zacharias Contareno, Joannes Gradonico et Michael Mauroceno Procuratores Ecclesiae Sancti Mard^ d¥es Ve-* netiaram^ Syndicl) Procuratores^ Actores, Ambaxiatores et nuntij spetiales niu- stris et Magnifici Domini Domini Anndreae Contareno, Dei gratia Ducis Venetia— ram etc. et consiliarioram eius, et communis Yenetiaram, nomine et vice praefa- toram lUustris et Magnifici Domini Ducis, consiliarioram et conmmnis Yenetiaram, habentes ad infrascripta plenum et sufficiens mandatum, ut patet publico instra-^ mento^ scripto manu Leonardi de Ansetellis^ de Venetijs notarij^ sub anno Do- mini millesimo trecentesimo octuagesimo primo, indictione quarta, die quinta men-
ais Aprilis ; cuius tenor inferius est insertus etc. Item cum in paoe
antiqua, alias facta inter praefatum Serenissimum dominum Regem et commune Yenetiaram^ contineatur: Quod dominus Dux et commune Venetiarum effectoa- liter renuntiant de facto in manibus domini Regis Ungariae et successorum sno- ram toti Dalmatiae; nuncque dicti Syndici, Procuratores et Ambaxiatores dieti domini Ducis et communis Venetiaram^ nomine dictorum dominoram Duds et communis Venetiaram, in praesenti pace ranuntiant effectualiter, de iure et de facto, in manibus supradictoram dominoram Episcoporam^ Proeuraloram et ado- ram dicti domini Regis et successorum suoram in Regno et Corona^ teti Dal- matiae^ a medietate scilicet Caraarij^ usque ad fines Durachij^ tamquam ab anti- quo de iure regno et Coronae Ungariae spectanti et pertinenti. Item fiiit actom inter dictas partes, quod super facto Standalis Sancti Marci de Seigna^ et ioris- dictionis Consulatus, quam commune Venetiaram in loco Seignae obtinet, sit et esse debeat in electione Serenissimi Domini Regis et Dominoram Comitoram Seignae ; simul in hac forma : videlicet, quod si disposuerint vel elegerint Stan- dalem, et Consulatum de Seigna toUi^ quod hoc casu dicti domini Comites de Seigna carere debeant omnibus et singulis beneficijs, bonoribus, privilegijs^ pa- ctis et conventionibus, quae haberenl in Venetijs et cum communi Venetiaram, mai tunc ipsi Domini Comites Seignae ostenderint se in Venetijs et cum comu- nitate Yenetiaram babere alia privilegia, honores^ beneficia^ pacta et conventio- nes^ alia occasione^ quam occasione dictorum, standalis et Consulatus, quae dicti de Venetgs habent in loco Seignae, quo casu illa alia^ quae alia occasione ostenderent se habere^ etiam in posteram babeant, non obstante remotione dicto- ram Standalis et consulatus. Item fuit actum et solemniter conventum inter di- ctas partes: Quod omnes subditi Regij, et paecipue Jadratini, tam in civitate Venetiaram, quam in quibuscunque terris et locis sibi subditis, possint et valeant tute et secure mercari, et metscationes facere, et alia quaecumque^ quae^ et prout ante praesentem guerram facere poterant. Et quod dicti subditi Regtj^ et praecipue Jadratini, per commune Venetiarura, et eius Officiales^ benigne et fa- vorabiiiter traclentur^ sine aliqua iniuria vel offensa. Sane semper intelligendo^) quod per praesens Capitulum nec aliqua in ipso contenta, non intelligantur dicti subditi regij seu JadraUni, navigare seu mercari posse in dictis buccis^ nec adijs locis in praesenti instrumento prohibitis. Et versa vice dicti Veneti et subditi eorum in regno Ungariae, et terris et locis sibi subditis, possint et valeant tute et secure mercari, et mercationes facere, et alia quaecunque^ quae^ et proot
Digitized by
147
Mte praeseBtem piemn focere peterant. Et fiiod dieti Veneti et eoram snb*
tBA per praefatiiiD S^reniflsiinimi deBunnm Regem et eius oiiciales benigne et
frrorabiliter tractentir^ sine aliqua ininria vel offensa. Et nltra praedicta, qnod
dieti Jadratini usque ad annos vifinti singulis annis, et quolibet anno^ et alH
Dalmatini uaque ad dietos annos viginti singulis annis, et quolibet anno, possint
et valeant, et eis conceditur, et concessum esse intelligatur per dietum commune
Yenetianun^ portare, vel portari faet^re ad dictam civitatem Venetiaram tot res seu
aierces ex illis, quae nascuntnr vel extrabuntur de territorio dicti domini Regis^
fne valeant ducatoram trigiiita quibque millia auri^ videlicet dicti Jadratini va-
lorem ducatorem viginti millium. et alij Dalmatini valoram quindecim millium
daeatoram. Quas res et merces ad dictam civitatem Venetiaram per dictos Ja-
dratinos et Dalmatinos delatas vel transmissas^ vendere et vendi facera, et alio
qnocumque titulo alienare possint in dicta civitate Veneliaranr, quibuscumqoe^
personis eis placuerit, et non Venetis. Et in dicta civitate Venetiaram dicti
Jadratini et Dalmatini emere et alio quocumque titulo acqiiirere possint singulis
innis, et quolibet anno^ ex dictis annis viginti, tantam quantitatem mercium mo-
bffium, quae valeant dicta triginta quinque millia ducatorum, dividenda intra di«*
ctos Jadratinos et Dalmatinos, pro rata praedicta, a quibuscumque personis, et
aon Venetis. Et ipsas merces portare possint Jadram et Dalmatiam^ et ad alias
partes subditas dicto domino Regi, ipsis Jadratinis et Dalmatinis solventibus^ tam
portando, quam extrabendo, et tam ementibus^ quam vendentibus gabellas, datia,
pedagia et alia onera consueta, quae per Venetos tantum solvuntur. Et quod
per dictum commune Venetiarum licentia concedatur quibuscumque non Venetis
enendi a dictis Jadratinis et Dalmatinis, ut supra, et similiter eisdem vendendi
absqne aliquo banno siue poena, et hoc singulis annis pro quantitatibus et usque
iB quantitates contentas in praesenti capitulo. Dummodo per praedicta non in-
Affigatur, quod dicti Jadratini et Dahnatini possint Venetias portiare salem^ nec
ttdrdtlere vel eSrtrahera de Veifetijs ^, quae Veneti proprij imittera vel ex-*
Vdi^re noii possbit. Et sic praedicta fiant sme dolo^ et tali cautella adbibita,
^MM Sblvis praedlctl!», et coiicessidne praedicta, commune Venetiaram conceditur,
IR lS)ridi^stitai intelltgatur in pierpetuum dictls Jadratinis^ quod eisdem liceat raiero
tii V\ifl^J)i, et indb extrahere capos seu tegulas^ et matones tantum fro con-
MfBctidlie et te^ifMMe ediftdomm suorum, absqne solutione aUeuius pedagy,
ttoj T^ l^ellae. Item IMt solemniter conventum et actum iiiter parles prae-
dtctK», I6b1tn7nibtis "tlnfe dictts : Hnoi commuiie Veiietiarum vel alUpiis officialis
ItMTeb non posfsit facere aliquod statntum^ demtum vel provisionem spetialem
^tttra subditos dicti domlni Hegts, et pr*ecipue contra Jadratinos, seu in ipso-
Mlti^^ri^ftidicium; generaltter vero slatuere et ordhiare Heeat pro libito velun-
tatb. Itein fttit actlffli et convtetum ntter dictas paites, dietis noteinibus: quod
l><Hla hnn^oliilia singUlarlAm personaram^ existentia mVenems, vel territorio dicti
26ilununis Venetianftti, qnfte te^ore Inchoafioais praesentis guerrae eraat ali-
ftiorum itabdftorafm dicti Domtni Regfs/neu per eos posmdebantur; restituantur
^sdem In eo hire pds^sstonis et D^faiij^ quo tenebantur teapore indioationis
^^raesedlis ^errAe. Et eodem nodo omiria bona immobilia singalarium perao-
iarafti de Venetijs, vel eoram lerritorio, eJisteiithi hi territorijs praefati Serenis-
Sfaai Dainhii Regis, dictfs singaliiribas «^ertstoms reslituantur in iure pessessionis
Mlltfttttjlj/^IBtls teiiebiintur ailte pneseirtem guerram. Item luit actum al^pe-
19*
Digitized by
148
daliter conveiitaiD inter dictas partes, dictis nomiiiibiis : qnod de debilis^ ad qnae aabditi unius partis tenebantur subditis alterius partis tempore incboaetionis praesentis guerrae^ fiat iustitia^ per inde ac si praesens guerra non occurrisseL Item, quod Veneti cum aliqua galea, vel galeis armatis, intrare non possint aIi-> quem portum de cathena dicti domini Regis, seu subditorum suorum, contra vo* hmtatem habitantium seu tenentium dictum portum. Item fuit actum et speciali^ ter conventum inter dictas partes, dictis nominibus: quod dicto Domino Regi ro— stituantur omnes terrae^ loca et castra, quae per commune Venetiarum tenentur^ quae diclo domino Regi ablata fiiissent per Venetos tempore praesentis guerrae^ et specialiter civitas et castrum Cathari. etc.
Bx IftM Pftet«nui RdpvbUcM VeBetiaraa, in c. r. «ulico ArchiTio ViemiM aiienrato. T. VL
Anno 1383. 5. NoeembriM. Jadrae.
Elisabetha, Hungariae Regina, jura, statuta ac libertates
Sibenicensium confirmaL
Elisabeih Dei gracia Regma Hungarie, Polonie^ Dalmatie etc. Signi- ficamus tenore presentium quibus expedit vniuersis^ quod fideles nostri Communi- tas ciuitatis nostre Sibenicensis, missis ad nostre Seren|tatis conspectum eorundem sufficientibus Ambassiatoribus et nuncijs, nobis graui cum querela detexerunt» quod nonnuUi homines Dalmatini^ Sibenicenses et^alij, suggesta falsitate et rei yeritatem celantes, tales nostras litteras sepissime a noslra impetrarent Maiestate^^ quarum tenores contra eorundem fidelium nostrorum Sibenicensium statuta^ iuris- dictiones et reformationes protenderent seu extenderent^ eisdem et eorum iuribus maxime preiudicando ; supplicantes nostro reginali cuhnini humili pietate et de- uota, vt ipsis de remedio prouidere dignaremur in hac parte oportuno. Nos ita^ que, qui iuxta nostri reginaUs officy debitum singulos nostros regnicolas in eorum iuribus illesos et indempnes tenemur conseruare^ pensata eciam ipsorum fidelium nostrorum Sibenicensium fidelitatis constancia et fide eorum inuarabill) quam ad nos et sacrum nostrum dyadema constanter noscunlur habuisse^ ac ipsorum grata obsequia^ quibus nostre Serenitati se studuerunt indesinenter complacere, serie eisdem pollicemur, ipsos in eorum iuribus, libertatibus^ legibus honestis et iuri consonis et racionalibus, inuiolabiliter et inconuulse conseruare^ nec alicui homi- num vel personarum in detrimentum seu preiudicium libertatum, iurisdictionum et statutorum ipsorum laudabilium et approbatorum nostras litteras dabimus yel dari faciemus; ymo si ex errore obliuionis alicui Dalmatino vel Sibenicensi^ aut alteri cuipiam contra eorundem statuta, iurisdictiones et reformationes presciiptas^
Digitized by
U9
•KqiMis IRteras nos dare, et easdeia nostris fidelibns Sibenicensibas destintM contingerel» yt ijdem Sibinicenses ex serie talinm litterarum nostraram se grao«i sentirent^ eammdem execacionem tamdiu differre habeant^ quoasque ipsi nostram maiestatem de mera rei verilate et dicti negocg certitudine, in quo eedem littere n 8tre iari et libertati ipsorum preiudicium generare et aggrauamen inferre vi- dentor, per nuncios seu litteras ipsoram speciales potuerint loculente nostram informare Maiestatem^ quoram informacione percepta^ nos tandem in premissis ii faoere queamus, quod nostre de iure conuenire videbitur Serenitati. Datum Ja- dre^ ipiinta die mensis Nouembris^ anno Domini MCCCLXXX tertio.
(L. S. in forwM CruoU acuaiaej tmi iiucripium : ddiberaHo BaronumJ) Bi orifiMli ia coU. Nic J«Bko¥l^ — G. Fej^. Codez Dipl. R. H. T. iO. toI. 3. paf. 1—1.
Anno i383. die 5. Novembrie. Jadrae.
Eadem Elisabeta Sibenicenses a Vlahis defendi praecipit
Elisabeth Dei gratia Regina Hungarie^ Polonie^ Dalmacie etc. fideli suo, Mgiiifico viro Domino Emerico Bubek^ regnomm nostrorum Dalmatie et Croati* Bano, et eius vicesgerentibus^ salutem et gratiam. Ex graui querela fidelium no<- rtronun nobilium virorum, scilicet Thome^ Dominici et Johannis Naplavigh^ am- bassiatorum civitatis nostre Sibenicensis^ noveritis nos percepisse^ qualiler OlaU tam nostri, quam Joannis filii Ivan Nyelpecy de Zetina, multa dampna^ nocii- Mnta^ homicidia ac spolia in districtu nostre civitatis antedicte fecissent et conisissent, et continue facere non cessarent, in eo videlicet^ quod dicti Olahi veoientes ad territorium et districtum dicte nostre civitatis, pascua ipsius civita- tis occupando^ offensiones^ interemtiones, ac alia facta nephanda perpetrarent potentialiter, et minus iuste, in preiudicium ipsorum civium nostrorum non modi* cm^ et deselationem ac destruclionem civitatis nostre Sibenicensis antedicte; et ^d vos^ visis aliis literis nostris prescriptoriis^ dictos Olahos de ipso districta civilatis nostre l^ibenicensis non expulissetis, et ipsam penam seu condempna- cioiiem pene, iuxta continentias aliarum literarum nostramm^ exinde vobis di* fectarum^ ab ipsis Olahis extorquere voluissetis, neque velletis medietatem ipsioa pene ipsis Sibenicensibus per ipsos Olachos dare et facere administrare : de ^ns nimium admiramur, et admirare non sufficimus^ cur litere noslre Blaie-* Xftlis, de qua ipsum honorem Banalus conservatis apud vos<) qua presumcionis iQdacia parvi penduntur et aspemantur: vobis exinde nimium improperamoa* Vttde. cum crescente contumacia Olachorum excrescere debeat et pena^ volnmM
Digitized by
i^oogle
150
igitiir^ et fidelHati yestre riottt per alits Hteras noetraa, sie preaentilNis firma fenidiia reginaU damas sab edicto, quatenas visis presentibiis prefatos Olaclios tam Bostros^ qnam prefati Johanis filii Ivan Nyelpeey^ contamaces et rebeHes, de ipsoram districtn Sibenicensinm expellere et remoyere, medietatemque dictonim iorenonim, inxta continentias aliamm literamm nostramm vobis loqnentinm, pu^ Uioe exigere, aliam vero medietatem eomndem predictis fidelibiis civibns nostris Sibenicensibns per dictos Olachos persolvi et administrari fticere debeirtis j^ene et integre^ dissimnlatione et occasione quibaslibet proenl motis, et alind sob ob^ tentn nostre gratie facere non ansnri in premissis^ ne iidem idterins nobis eoii-» qnerantnr in hac parte. Insnper committimus vobis, ut nullus Olachus per totam Bosilinam possit neque valeat stare, pascni facere^ nec morari nllo tempore^ modo^ snperius expresso ; pro eo videlicet, quod dicti Olachi^ in dicta Bosilina commo«- rantes^ non tantum Sibenicensibus, sed etiam Cameris Salinm nostroram ac na-- vigantibus per mare infemnt gravamina non modica^ atque dampna et qpoMa perpetrant incessanter, imo super omnibus premissis, ex parte predictomm Ola- chomm ipsis Sibenicensibus congmam impendatis satisfactionem, dictante inris equitate. Et hoc idem iniungimus aliis Banis et Vice Banis ipsorum dictomm regnomm nostromm Dalmatie et Croatie in fiitumm constituendis^ dantes eisdem^ similibus snb preceptis. Datum feria secunda proxima ante festum lieati Adal- lierti Martyris. Anno Domini Millesimo trecentesimo LXXX tercio. Presentes aQteu. post lecturam reddi iubemus exhibenti. Datum ut supra.
Infra Sigittum^ eerae rmbrae in ipsa pergamena ab intus impressuMj legi possunt kaec^
Relatio Comitis Nicolai de Zeech, Judicis Curiae llegiae.) ad consequentiani nostramm litteramm prius datamm.
GeXtttk duB Oiigi». Mtvfrapki otHMNrii Itte. Jakvtid. ^ 0. P^*. M^ Dlft T. 10. Vd. 3. pig. 2—4;
Anno 1383. Budae.
Ifarfa Regina civibuis^^ Ragusinis privilcTgiuuf vendendi sa-
lis ac vini confirmat.
Nos Hhria Dei gratia Rfegina Vngariae; Dalmiatiatf, OroiAtlae etc. Notum fiicimus tenore praesentium;) quibus ex{)edit universis^ quod fideles* nostri rector^ jndices, consiiium et commune civitatis nostrae RagusS, missis ad nostram Mfdestatem providis viris^* Petro de Gondola et Stepliano deLuccaro^ eoruin dvibus^ nunciis et ambasciatoribus, nobis humiliter significamnt, quod nonnulli
Digitized by LjOOQIC
15t
forenl hoimBes m dictis Regnis nMtris Dalmatiae el Croatiae^ qui vinum et 8a-> \m ad qaoddam Caatarum, de boyo per Dominnm regem Rasciae et BosnM (Tvartkam) inter praedictam civitatem nostram Ragnsii et civitatem Cathari ap^ pellatam^ in loco Dracaviua nominato constractam, et etiam ad alia loca ineoB* sv^^ contra libertatem et antiqaam consvetadinem ipsias civitatis nostrae Ra-* gviii, et in opprobrium et diminulionem jariom eiusdem eiyitetis nostrae^ porta» rait et deferrent; snpplicantes nobis, ipsis super hoc providere de remedio op* INntano. Nos itaqae volentes dictam dvitatem nostram Ragusii in sais liberta* iilNii et consvetudinibas antiquis illibate conservare^ ut exinde dicti cives nostri &eant sob principe g^orioso devote famdari, atque ab ipsis atilitatibus et honoria mitoria lucrumque fructiferam regiae proveniat Maiestati ; de consilio consensu et bmiqilacita volantate serenissimae et excellentissimae Principis D. Elisabeth, prae-> nifsa Dei gratia reginae Ungariae^ Poloniae.) Dalmatiae etc. genitricis nostrae •aiissimae, praelatorumque et baronum regni nostri^ praematuro sancientes dnxi- Bus committendam^ vH a modo et deinceps nuUns incolarum regnorum nojErtrornii Maoratonun, vinam et salem ad praedictum castrum novum^ in loco Draca-* wa^ ot praefertur, constractum^ et alia loca inconsneta, contra antiqnam liber» tatem et consnetudinem dictae civitatis nostrae Ragusii et diminntionem iariaBi «io8dem civitatis nostrae^ portare praesumat vel deferre, sab poena ammissionii it privationis vinorum et salium praedictorum. Et hoc volumus in foris et loda poblicis, in dictis regnis nostris Dalmatiae et Croatiae palam nbiqae facere pro- damari. Datum Rudae sub magno nostro sigillo^ Sabbatho proximo post qain* toias festi Pascae Domini. Anno eiusdem M.CCC.LXXXni.
Uflii». Be RefBO Dfthi. et Croat. L. V. c. m.
Anno 1383.
Etden Maria Eccleaiae Tragurienai sigillttm authenticttm
privilegio confert.
Maria Dei gratia Hungariae, Dalmatiae^ Croatiae, Ramae^ Serviae, Galli- ciae^ Lodomeriae, Ralgariaeque Regina^ Princeps Salemitana et honoris monti^ Sucti Angeli Domina. Omnibus Christi fidelibns tam praesentibus quam futarii^ Fnesentium notitiam habituris^ salutem in omnium Salvatore. Regia licet snblir' Bitas pedisequa sedens throno in excelso cunctis suis sequacibus digna debeat UBpendere praemia meritorum^ ad instar tamen ipsius supremi regis splendore pttemae gloriae de luce eius claritate mundum Ulustrantis^ verbi scilicet incar^ Mti, sacrosanctae matri Ecclesiae, quam ipse praetiosissimi sui sanguinis effn-
Digitized by
i^oogle
152
•kMie pro generis hamtiii redemptione pendens in croce decoravit mirifice, tota menlis intentione stndiosins debet intendere pariter et invigilare; cuius culto, eoiusque nutn, cuiusque rattonibus prospera regibus cnncta succedunt et acce- dunt; nam de moerore cum gaudio provenit ipsis laetitta^ et tristitiae redennt solatia, de nebula svavis aura prodit et nimium dulcorosa^ et de hoste seu ho- stibns consurgit victoria simul et triumphus ; et omnino terrestria in coelestia fe- liciter commutantur. Proinde ad universorum notitiam harum serie volumus per- vraire : quia Serenissimo Principe Domino Ludovico eadem Dei gratia Hungariae^ Poloniae, Dalmatiae etc. Rege^ Genitore nostro charissimo, laudandae recorda- tionis^ volente Domino coeli^ cuius nutu onmia reguntur et disponuntur, absfue prole masculina de medio sublato^ nobisque iure successorio et ordine genitorae solinm et coronam dicti regni Hungariae ac sceplra regiminis ipsius Genitoris nostri feliciler adeptis^ fidelis noster specialis Capellanua, venerabilis in Christo Pater Dominus Chrysogonus, praemissa et apostolica gratia Episcopus Ecclenae Traguriensis, ad nostrae serenitatis accedendo praesentiam, nostrae humiliter snp- plicavit Maiestati, ut quia dicta Ecclesia Traguriensis sub vocabulo g^oriosissimi Christi Martyris Laurentii constructa, foret Cathedralis^ et hactenus sigillo ca- ruisset authentico; ideo de benignitate reginali eidem Ecclesiae et suo Capitulo sigillum, quo perpetuis temporibus Canonici seu Capitulum ipsius Ecdesiae Tra-* guriensis uterentur^ dare et concedere dignaremur; sicut aliae etiam cathedrales Ecclesiae regni nostri sigillis gaudent et fruuntur. Nos itaque vestigiis priorura Praedecessorum nostrorum, olim illustrium regum Hungariae beatissimarum re- cordationum, qui tam Ecclesias chatedrales et coUegiatas^ quam alias regni no* stri, diversis Ubertatum praerogativis et privilegiis decorarunt et regia liberalitate refoverunt^ inhaerentes, supplicationibus praefati Domini Chrysogoni Episcopi, quem in cunctis nostri et regni nostri negotiis prosperis et adversis iuxta nutum nostrae voluntatis semper sagacem^ et solertem ac fidelem reperimus, favorabiliter inclinatae, volentes sibi de benignitate reginali complacere, potissiroe etiam ob spem et devotionem nostram, quam ad ipsum gloriosissimum Christi Martyrem Laurentium gerimus et habemus^ provida deUberatione una cum exceUentissima et Serenissima Principe et Domina Elisabeth, praeroissa Dei gratia regina Hun- gariae^ Poloniae, Dalmatiae etc, genitrice nostra percara, nec non praelatis et Baronibus regni nostri praehabita^ sigiUum novum^ quo Capitulum et Canonici memoratae Ecclesiae cathedralis Beati Laurentii Martyris de Tragurio perpetuis temporibus potiantur et utantur, in quo imagines infrascriptae, videUcet B. Lau- rentii Martyris^ tenens craticulam in manu^ in habitu Levitamm^ ac duorum An- gelorum, a dextris et sinistris ipsius imaginis Beati Laurentii^ flexis genibus cereos in manibus gestantes^ ac inferius circa pedem ipsius iroago unius Episcopi induta pontificalibus et flexis genibus tenens baculuro pastoralem in manu, sculptae ha*- beantur, ex desiderio afDuenti nostrae Maiestatis ad dictam Ecclesiam Cathedra- lem ipsius Beati Laurentii Martyris de Tragurio^ perpetuo duximus concedendum ; committentes^ et de plenitudine nostrae potestatis sacientes, ut dictnm sigiUum ipsius Ecclesiae et CapituU Traguriensis a modo et deinceps autenticum habeatur^ et eidem^ a litteris omni veritate scribendis et conficiendis sub eodem, indubi- tata fidei certitudo per omnes regnicolas nostras tam in iudicio^ quam extra ad- hibeatur. In cuius rei firmitatem memoriaroque perpetuam praesentes concessi-- mus Utteras nostras privilegiales, pendentis et autentici sigiUi nostri munimine
Digitized by LjOOQIC
15S
ToWratas. Datmn per maniui Reverettdissimi in Christo Patris et Domini Dominl DMetrii Miseracione divina tit SS. qoatnor coronatoram S. R* EL Preabitori Car4inali8, aanctae Strigoniensis Ecdesiae Gub^matoris perpetai, lociqne eimK den Comitia similiter perpetai^ et anle nostre fidelis cancellary. Anno Domini ECCCXXXXni quinta idns Maii^ regni autom nostri anno secundo. ReTeren-» dissiiiis et Venerabililins : eodem Domino Demetrio Gubematore Ecclesiae Strigo-* ttensis perpetao^ Ludoyico Colocensi, Petro Jadrensi, UgoUno Spalatensi et Ugone Rtgusini Arcliiepiscopis ; Emerico Agriensi, Paulo Zagrabiensi^ Gublino Tran-^ lylvttio, Valentino Quinqueecclesiensi Decretoram Doctore, Joanne Bamtonsi^ CoOelffio Jauriensi, Benedicto Vesprimiensi, Joanne Chanadiensi^ Georgio Bos-^ neBsi, Petro Vaciensi, Joanne Syrmiensi, fratre Dominico Nitriensi^ Paulo Hniiiniensi^ Demetrio Nonnensi, eodem Grisogono Traguriensi, Matheo Sibini-- ceDsi, Stophano Farensi^ Jacobo Hacarensi^ Michaele Scardonensi et Thoma Segniensl, Ecclesiaram Episcopis^ Ecclesias Dei felicitor guberaantibus. Corba^* Tiensi sede vacante. Magnificis viris Nicolao de Gara, regni nostri Palalino et Mice Cnmanoram^ Ladislao Vajvoda Transilvano et Comito de Zonuk, Comito Nicolao de Zeech Judice Curiae nostrae, Stephano de Lindua^ totius regni Scla* Toidae, Emerico dicto Bubek Dalmatiae et Croatiae, ac Stophano filio Phylipila de Hachow Banis, Nicolao dicto Zambo Taveraicoram, Blasio dicto Forgach FiBceraaram, Nicolao filio Nicolai de Telegd Janitorum, Ladislao filio quondam Dondni Dyonisii, Wajvodae Agazonum nostrorum Magistris, praedicto Nicolao^ <lielo Zambo^ Comite Posoniensi^ aUisque quam plurimis regni nostri Comitatua teaentibus et honores.
CL S. p.)
hkk tci^liuB: StephMiu Georfy etc. — Wafaer HSS* Iobo V. Rro. XUL -* Poj«r. C. D. IL T. 10. V. 1.
CKLMM.
1386 22. Januani. Budae.
Cirolua Rex Stephano, Yegliae et Modruiae Gomiti, eam Urgitur gratiam, ut, si hic absque masculo haerede de- cesserit, omnia ejus bona in filiam Elisabetham transeant.
Karolus dei gracia Vngarie, Jerosolimi et Sidlie, nec non Dafanacie^ Croa* di) Rame, Semie, Galicie, Lodomerie, Comanie, Bulgarieque Rez, Prouinde et farcalgrij ac Pedimontis Comes, vniuersis presentes litteras inspectnris^ tam pre^ lealibQs qnam futnris. V...ti8 et ...tis ad coUadones beneficas ex debito natn» nlilatis astringimus, sed illis propendus rependinm nostre mnnifice liberalilitii
(?feM L PML tl UWii) 90 .
Digitized by LjOOQiC
^^4
y^oluimuS) qut gratam nobis exhibneniiit obsequinm^ prebendo afijs laudabUis toitacionis exemplum. Sane attendentes sincere ac constanfis deuocionis et fidei inerfta., quibus yir Magnificus Stephanus Vegle et Modruxij Comes, affinis et 4defis noster dilectus, erga maiestatem nostram euidentibua operibus claruit, ipsius ^oque grandia, ytilia et fructuosa semicia, que nobis hactenus, persone et rercm imarum non parcendo periculis, laboribus et sumptibus^ indefexe prestitit, ac ad ^esens prestat ac prestare poterit vtiliter in futurum^ ex quibns nedum sibi^ sed -suis eciam posteris ostendere nostre liberalitatis graciam obligamus, eidem Comifi barum serie de certa sciencia nostra concedimus, quod in casu^ quo eundem Co* mitem subtrahi ab hac luce contigerit^ legitimis liberis masculis ex suo corpore non relictis^ in eo casa magnifica infantula Elizabeth^ eiusdem Comitis filia pri- mogenita et legitima ac si esset masculns, et legitime descendentes ex ea, qui tunc superstites fuerint^ succedant et succedere debeant eidem Comiti in dicto comitatu Vegle et Modruxij\ omnibusque alijs terris^ castris, villis et bonis^ que ad presens idem Comes habet et possidet, ac habere et acqnirere poterit iusto titulo in futurum, et ad eos in premisso casu huiusmodi successio deuoluatur. ffos enim iam dictam Elizabeth, et legitime descendentes ex ea^ ex nunc in casu premisso ad successionem huiusmodi et omnes alios actus legitimos ac quelibet alia ad successionem ipsam pertinencia^ de dicta certa nostra sciencia et Regie nostre potestatis plenitudine, habiles reddimus et capaces^ Lege uel constitucione Regni nostri Hungarie contraria non obstante. Nec eciam obsistentibus quibns'>> cumque litteris, cedulis uel scripturis, factis per recoUende memorie dominura Ludovicum dei gracia Vngarie Regem etc^ Reuerendum dominum patrem nostrnro^ aut aliis quibuscumque seu per nos uel alios similiter factis uel impostemm fa- ciendis, de translacione huiusmodi successionis et ipsius comitis bonorum in alium quemcumque et illius Jiabilitacionem ad successionem eandem^ quas et que de dicta certa nostra sciencia tollimus et reuocamus, ac viribus et eiTicacia totaliter vacuamus. In cuius rei testimonium presentes litteras exm.... fieri et pendenti Maiestatis nostre sigillo iussimus communiri. Datum Bude anno domini Mille- simo trecentesimo octuagesimo sexto, die vicesimo secundo Januarg, none In- diccionis, Regnorum nostrornm Vngarie, Dalmacie etc. anno primo, Jerosolimi uero et Sicilie anno quinto.
QAb inferiori parie sigiUum rubrum pemdens.) Orif . membrtna in Archino Begni Croatiae. If . R. A. Fasc. 1592. If. 5.
Digitized by
iCoogle '
m
ciLxa.
Anno 1387. Budae.
Sigismundas Rex Dalmatinos ac Croatas ad ftdelitatem^ Regi ac Regno debitam, hortatur.
Sigismandas Dei gratia Hangariae, Dalmatiae^ Croatiae etc. Rex, ac Harchio BraHdebargensis, fidelibns suis aniversis Nobilibas et alterias conditionis hominibas, in Regnis nostris Dalmatiae et Croatiae existentibas^ salntem et gratiam. Fldeles no- rtri dilecU ! Licet Joannes de Hericart, pridem Banns^ et Joannes (de Palisna}., ge-** lens se pro priore Anranae., Sacrae Coronae, et Regni Hangariae, et nostrae Maie- jlafis speciales aemoli, in Regnis nostris grandia hactenns commisissent scelera^ et iam, ut commnnis asserit relatio^ se perpetrare^ qaod non credimus^ disponunt; tamen altissimo annaente in brevi, ana cutn fidelibns nostris Praelatis et Baro- BibQs Regui Hungariae deliberabimus opportuna exhibere obstacula, et tales no- slros rebelles de eorum protervia digne emendare; qnare requirimas vestrae Idelitatis universitates^ vobisque seriosius committentes^ quatenus in fidelitate, Qoa hactenus sacrorum Regum temporibus vestri Praedecessores^ ac etiam vos fideles fuistis, et adhuc vos esse firmiter speramus, persislere debeatis, eisdeih; ipsis aemulis viriliter resistendo; de quo vobis et cuilibet vestrum volumus' generosius reminisci. Datum Budae in die Caenae Domini. Anno einsdem' M.CCC.LXXX septimo.
Udii. Oe BegnQ Oalm. el Croal. lib. V. cap. U.
€1LT¥.
Anno 1387. 1432. 1451. 1481.
M^thias Rex privilegia, incolis Scrisiae seu Ragi a CoiBi*-
tibus Gorbaviae a. 1387, 1432, 1451 concessa, his literis,
a. 1481 die 29. Decembris Budae datis, confirmat,
Nos Hathias, Dei grada Rex Uungarie, Bohemie etc. Memorie €om«- Midamas tenore presencium sigmficantes^ quibis expedit vnivernsi, ^od No«* ^ MiriLO) filius Georgy Mirkowych de Scrisia, nostre Maiestatis veniM» ad
20»
Digitized by
i^oogle
150
coMfMkom^ in 8U ac oelerorui NobiliunL, Giaiani el Incolanun Cinitatii oC terre nostre Scrisie sine Bag Tocate, exhibnil nobis et presentaoit quedani pri- nilegia^ pendentibas sigillis confecta, qne in se nonnallas libertates et pre* rogatioas libertatom eiasdem ciaitatis et terre nostre continnisse dinoscebantnr. Sed qaoniam eadem priailegia, sioe propter malam et incaolam eorondem consw nacionem, sioe propter aliom quemconqoe casom adeo cormpta et vt apparebat aqois deslrocta erant, ot earom series Terbalis nullo modo a quocunque plene et bono modo periegi poterat; obtulit igitur simul etiam quasdam copias siue exenn- pla eorundem Priullegiorum, vt dicebat per manus Notarii publici, antequam Pri- nilegia ipsa totaliter fuissent corrupta, exemplata et transsumpta^ tenomm in-* ftascriptorum, supplicans Maiestati nostre humiliter, vt eadem Priuilegia sd* licet et omnia et singula in prescriptis copiis et exemplis eorundem contenta, rata^ grata et accepta habenles^ pro eisdem ciuibus et inhabitatoribus duitatia et terre nostre predicte perpetuo valitura roborare dignaremur; quorum qni- dem Priuilegiorum siue exemplorum eorundem prioris tenor sequitur in hee Terba: Nos Johannes, fiiius olim bone memorie Thome, ac Paulus et Carolna^ filij similiter olim felicis recordacionis Caroli Comitis Corbauie etc.^ memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit vniuersis, et qno« mm in presentia presens pagina nostra pemenerit, Hanifestum confitemur^ qnod aduenientes nostri in conspectum Nobiles et prouidi viri Georgius Myrkowych^ Nicolaus Jursych et MatheUs Bugnich, ciues et habitatores loci Scrisiensis^ sua et vniyersomm ciuium et habitatomm loci predicti Scrisiensis in personis^ ex*- hibuerunt nobis quasdam litteras priuilegialos predecessomm nostromm^ Clarisri- Borum Comitum Corbauie, Pociteli et Scrisie^ in ipsorum premissomm ciuiuni et hid>itatomm loci predicti Scrisiensis et liberas eomndem libertates perpetne et inreno- cabiliter duraturas confectis et emanatis sub eomm sigillis consnetis apprea- rione communitas; per fidelia eomndem^ vt dicitur, opera exercenda, nec non itatns decorare cupientes per eosdem^ quos semper ab antiquo tempore in suis immunitatibus^ consuetudinibus et libertatibus a Regibus et principibus antea ha- bnemnt, retribuendo ; — suplicantes nos humiliter ac debita cum instantia, vt eas^ dem litteras, ratas, gratas et acceptas habentes^ Nostmm beniuolum consensnoi pariter et assensum prebentes, nostro Priuilegio approbare^ ratificare et confir- mare dignaremur; quorum tenor sic incipit: NosNicoIaus, Tomas et Butcho^ filii olim Comitis Budislai, et Paulus, filius olim Comitis Caroli^ et Carolus, fillna olim Comitis Gregorg\ Corbauie^ Lyche, Bussane, Scrisie Domini et Comites na^ tnrales. Vniuersis et singulis^ ad quos presentes pemenerint^ notum faciania et manifestunL Quod ad nostram presenciam compamemnt viri nobiles Vitus Cacl- cliiewych et Hlapaz Obrosych, Vice et nomine communitatis terre nostre Smsie sine Bagh, supplicantes humiliter et doTOte postulantes, vt eis approbaremus et eoft* frmare uolemus eomm iura, libertates et immunitates.) ac eomm antiquas con^ suetudines, quibus omnibus ab antiquo tempore potiti sunt; — nos vero consi- derantes et uisis dictomm fidelium nostromm eommque progenitomm erga noe opemm fidehum effectus, nostrosque progenitores, qui semper erga statum no« strum eleuationem et exaltationem non pepercemnt personis suis neque facnl** tatibus, semper persistentes in actu fidelitatis eomm, in nos et in culmine ata- tns nostri ; que digna opera et fidelia servicia eomm nos inducunt, vt postn- lationei condignas^ instas et honestas illis gracioie et liberalitw annnere, con-
Digitized by LjOOQIC
Mlare^ cMfinnare et declarare Qaleanma ; qiiia eeiam rasticia siiadet) reddere wA^ coiqoe qaod aaQin est: Quapropter nos Comites prenominati, moti propria yo<* ioBtate ad iostas petitiones, omnes et singnlaa eorum antiqnaa consaetodines^ libertatea et immanitates, ac eoram iora, qaibos ab antiqao tempore potiti sant^ et muic potiiintar et vtontar ex confirmationibas Regalibaa et nostrorom progenito-»
vm Item declaramas et confirmamos metas et confinia sai districtai,
fdbas semper potiti sunt ab antiquo tempore, videlicet incipiendo a parte BoreaK dicti Burgi nostri Scrisie^ a loco dicto Belwischa Draga iuxta mare, inde ascen-* dendo superius versus trauersum ad partem Borealem locorum dictorum Stanischa» «t sic recto tramite ad locum dictum Dubaz^ deinde ad Ledenyze, exinde vero ad auiitralem plagam ad locum dictum stupize, deinde recto tramite ad ceme ftme, vsque ad locum dictum Bani stany^ deinde versus quirinalem plagam eundo inferius ad mare in Dragam, que dicitur Hoschiena^ iuxta mare, et has eis volumui impoaere metas, vt nullus Vallachas vel alter quicunque aliqualiter sit ausus infira- didas metas manere vel pascere aliqua animalia, seu facere aliquod laborarium, su^ paoa libramm centum, soluendarum ciuitati Scrisie, videlicet Comiti et iudicibus, qoi pro tempore erunt. Item damus^ concedimus et con&mamus predictis fidelibus nostrii Scrisiensibiis, vt et semper habuerunt, quod possint pasculare eorum animalia in pla-» ntgs montane nostre, extra eorum pre<Ucta confinia et metas et in planicijs incedere fMa, arare^ seminare, ac uallibus dicte monlane incidere lignamina et trahere versus looom suum, quin ex his nobis valeat utilitas, sine contradictione alicuius. Quiboi omaibus predictis et quolibet predictorum per nos datorum, concessorum et de» dfflratorum, volumus perpetuis temporibus permanere firma^ rata et grata^ et ab onnibas obseruari debere. In cuius rei testimonium presentes fieri fecimus^ el sigiUi nostri communis munimine roborari. Datum Obrovacij seeoiido die BCMis Nouembns anno Domini Millesimo trecentesimo octuagesimo septimo. Alterius vero series verbalis est hec : Vniversis et singulis, presentem paginam ae priuilegium inspecturis, Carolus et Thomas, fratres et filii quondam Comitis Pauliu et F^nciscus, filius quondam Buthcbi, Dei et Incliti Romanorum Regis semper Aogasti gratia Ck>mites Corbauie etc., harum serie notum facimus et manife^ ibnB. Quod cum bonorum laborum grauitas est fructus et virtutum premia bene writis^ exigente iustitia confemntur; quare considerantes amplissimam fidelita* len et perfectam semitutem fidelium nostromm de terra nostra Scrisie siae Bigh, et ipsomm ac parentum suomm fidelissima opera et semitia erga nos progenitoresque nostros semper et continue maxima fidelitate ostensa et gesta; idcirco nos Comites suprascripti^ volentes merito vniversitati terre nostre dide tribuere, damus eidem^ et per nos et heredes et successores nostros conce- dinas in perpetuum omnia et singula in infrascriptis Capitulis contenta; vl oimes et singuH Nobiles, ciues et vniversitates terre nostre dicte suique BXSt •t heredes merito de bonis operibus sibi tribotis contententur. Capitola demun^ ^e a nobis conceduntur^ sunt hec^ videlicet primo: Confirmamus onmes et riagulas vetwes vsitationes dicte tenre nostre Scrisie sive Bagh^ contenle «t descripte in volumine statutomm dicte terre nostre^ ac etiam omnia et liBgala Capitola, in dicto volumine descripta^ vt bona^ vera et iusta, factaqoe ciB bonis, veris et iustis ordinibus. Item omnes et singulos fideles nostros^ pre*»- teates et futoros, de eadem terra nostra facimus exemptos ac Hberos In perp» de omnlbis et singulis snis introitibus qaammeanqae ioaram poiseiii»-
Digitized by
i^oogle
"Wft
wiin^ vi piuta uraFearum, silonrufliv «groruoi, afiiHoalium et quarumcuiftiue aliaram^ tenv^ obicuiique habentium et reperie&tium^ ab omni datio, gabela aut targovina. Ihm omnes et singuios fidelea nostros, presentes et futuros^ facimus exemptos ei liberos ab omni angaria reaU et personali, in emendo siue destinando, in exercita. aut hostilicio siue voyscina sclaue, aut pro causis dictis soiuendo quomodocunque 4ut qualitercunque. Item promitimus dictis nostris fidelibus^ presentibus et fiituris^ fUod per Bos et heredes successoresque nostros nunquam imposiciones^ taxam sive cottectionem aliquam aliquando vel causa ponere eis et suis heredibus amodo iliantea in perpetuum voiumus; tamen quod dicti fideles nostri teneantur et aalvere ddbeant dacium sive targovinam usitatam tuxta continentia dicti statutii. Ito» cencedimus eisdem fidelibus nostris^ ut amodo in antea et in perpe-- taam eligant ad suum velle et beneplacitum singulo anno iudices Auoe^ qui iadicare del>eant in ciuilibus et criminalibus , una cum vice-comite, ad Regi- men loci nostri eiusdem destinato singulo anno^ et cum per nos de aano in aiaum destinabitar, qui iuuare teneatur reddere ius et iustitiam petentilms, una <m iudicibus dictis, secundum formam iuris statutorum supranominatorum, bona fide et sine ft*aude. Quos Vice-Comitem et iudices^ qui pro tempore emnt, exemptos facimus et liberos a dicta targovina. Item quod omnes et singule oofuleHinationes pecuniarie, que per dictos Vice-Comitem et iudices &mt, diuidant per tertiumi, due videlicet partes devenire in nos et Comites debeant^ tertia vero pars in comune dicte terre nostre. Exemptos denique facimus a dicta targo- vina omnes fideles nostros dictos de omni eo et toto^ id quod in dicta terra: nftstra et eius districtibus ac extra siue alibi pro suo et domorum suarum usu ^erent: Que omuia et singula, in suprascriptis Capitulis conlenta^ damus^ et libdre dictis fidelibus nostris concedimus amodo in antea et in perpetuum^ pro-^ miteiites de ratiabitione semper per nos et heredes nostros atque successo-. rts perpetuo, ipsa omnia et singula suprascripta firma et rata habere^ teaere et nOtl contrafacere uel uenire^ per nos uel alium, aliqua rationo uel causa^ de iure uri 4e facto, sed potius ipsos manutenere, defendere, autorisare tanquam fideles' nostltMT et benemeritos. Inquorum fidem presentes fieri iussimus nostrorumque sigil-*. lenmk appensione munirL Itetum sub nostro castro PociteU in viUa vocata Podgradte^y tempdj^ iUustrissimi et Serenissimi Domini Sigismundi^ Dei gracla Begis Hungarie^ Okiltoatie) Croatie et Bohemie nec non Incliti Regis Romanorum semper Angusti^ oiorretttibua Annis Domini nostri Jesu Christi naliuitatis etusdem Millesimo quadrin-* geotesimo tricesimo secundo, Indictione decima, die vigesima mensis Octobris. Nos ifaiqtie ante iustis, congmis vt puta et legitimis petitionibus annuere volentes<» fte^ fataa litteras non abrasas, non cancellatas, nec viciatas repertas, sed omni vido: el; suq[iectione earentes^ considerantesque in mentibus nostris et Teuolueates, di- gmun et congruum esse., dare unicuique quod suum esL) iustitia suadente^ et pveoipue ^gnii opera et seruitia fidelia congruis honoribus^ comodis, opportunis elamplfammis donis fidelibus suis retribuere seruitia et fidelitates suas, visis etiam etJprospectis Priuilegijs predictis et testificacionibus nostrorum Progenitorum de fide-. lHate et bonte operibus dietorum Nobilium Scrisiensium, eis ostensls et demonstratis, 0am eSeclibus operom. que onmia secuta nos docent^ quia etiam oobis unquant deeisterait seruitia bona nec desistunt facere, non parcendo laboribus neo ex- panris^ et in rebus arduis et nostrum statmn opportunos semper fidefissimos et ynokiirtiatiiioB ad waltatiotteffi cubniois status noslri reperimua^ et quia^ ut notum
Digitized by
«5*
esL) ciuitalem et locum munitum et lulum non habentes, multociens ob potenliam inimicorum nostrorum derelictis domibus et facultate^ pro nostro honore non pepercerunt fideiissime pro nobis et pro exaltatione nostra, et multa alia fide- lissima opera et seruitia yersus nos et Dominationem nostram ostenderunt pariter et fecerunt^ sicut decet seruitores fideles erga dominos suos facere; qne quidem Dos inducunt cum eis generose se gerere^ et ut principum decet bonis et ge- nerosis favoribus animos fideiium suorum seruitorum de bono in meiius augere^ qaa de re sincero animo et mente rooti ad nobiies Scrisienses^ fidelisstmos ser^ Qilores nostros^ propter eorum bona opera et seruitia^ inprimis confirmaicios^ approbamus et ratificamus omnes et singulas consvetudines antiquas, semper Scrisie obseruatas usque in hodiernum^ similiter statutis ordinibus eorum, que slatuta sunt in quodam volumine libri^ et omnes alias eorum libertates^ qua9 ipsi progenitores nostri dederunt^ concesserunt et confirmarunt^ que in supr^ dictis Priuilegiis, nominatis in hoc nostro Priuilegio^ generose continentur, et sia-*> cero animo et mente confirmamus et ratificamus omnia et singula supra scripta^ imo tamquam veri domini predictorum Nobilium Scrisiensium pro eorum fideliuiqi seruitiis et laboribus versus nos gestis^ de novo autoritate nostra damus^ cotkr cedimus et attribuimus omnes suas libertates^ immunitates, consuetudines^ quas a6 anliquo habuerunt. Et hec omnia et singula alia^ que in predictis Priuilegiti nostrorum predecessorum^ de quibus hoc nostrum Priuilegium facit mentionemii pro predictis Nobilibus Scrisiensibus eorumque heredibus et posteritatibus conflr- mantes, approbantes, roborantes, ratificantes et nominantes, perpetuo ualituros et memoraturos. In quorum omnium et singulorum robur et testimonium hoc nostrum Priuilegium fleri iussimus, et nostris sigillis pendentibus munientes roborari. Da* tam in oppido sub Pocitel vigesima septima die mensis Octobris Millesimo qua-* dringentesimo quinquagesimo primo. Nos igitur supplicacionibus prefatis Mir-r chonis Maiestati nostre modo, quo supra, porectis, Regia benignitate exauditis clementer et admissis^ prescripta exempla et copias dictorum Priuilegiorum pror sentibus litteris priuilegialibus sine diminutione et augnoento aliquo insertas^ qnoad onmes earum continentias, clausulas et articulos quosvis^ in quanlum xite et legitime existunt emanate^ viribusque eorum veritas suflragatur*, acceptamus^ approbamus et ratiflcamus. Nichilominus vero ut ijdem Nobiles, cives et iib;- cole dicte civitatis et terre nostre Scrisie et fldelitate et numero eo magi^ studeant augeri, quo se maiori favore nostro pervenientes esse conspexerinL easdem litteras et ipsarum copias et exempla prefacta ac omnia in eis contenta| pro eisdem perpetuo valitura roboramus et confirmamus harum nostrarum^ qui* bos secretum sigillum nostrum, quo ut Rex Hungarie utimur, est appensum^ vlr {ore et testimonio litterarum meritoque. Datum Bude in festo beali Thooi» ApostoIL Anno Domini Millesimo qnadringentesimo octogesimo primo. RegQomi noslronira, Hungarie etc. vigesimo quarto^ Bohemie vero tredecimo. ,
i
Ad propositionem Thome de Eirdewdy prepoeiti TiiuUensts. ^Hig. membnm apad Laureotiuin Mirkovi6 Carolopagi, CQjui arroribaf plooam traoMaiaplnai aeeopUiaa.
Digitized by
tM
1388. die 6. Octobri$ Scardonae.
Foednt inter Spalatenses, Sibenicenses et aliquos nobi- ies Dalmatiae contra Sigismundi Regis aemulos initum.
In Cliristi nomine Amen. Pateat vniuersis et singulis presentes litteras inqpeetnris, quod egregii viri Dominns Ck>mes Neliptius, natus bone memorie Domini Comitis Constantini^ Castellani Scardonensis, suo nomine, Cumulus de
Petrarchis de Spaleto Comes, et viri nobiles Thomas Dobruli et Zori^ ha-
benles ad infrascriptam potestatem et baliam a civitate Spalatensi, vice et no- mine dicti Comitis; et eidem Domini Comulus Comes predictus ac viri nobUes Doymus Zuratich^ Johannes Naplaviclt» Saracenus Nicolai et Thoma Dominici de Sibenico, auctoritate et balia eis attributa per conmiunitatem Sibenicensem^ vice et nomine dicti Comitis; egregius vir Comes Wido Comitis Georgii Vgrenich, per se et nomine Comitis Georgii, fratres; et domina Elisabeth relicta olim Co- mitis Nicolai, sui fratris, pro quibus promisit de rato^ — cupientes sese et terras^ loca et bona quaecunque sua dictis nominibus conservare in fidelitatem debitam sacre corone Vngarie ad honorem dicte corone, considerantesque turbines et tur- bationes varias^ quibus precipue regna Dalmatie et Croatie ad presens afHigun- tur, moxime per illustrissimum Principem Dominum Stephanum Tuarchonem, re-
gem Bosne^ et Dominum fratrem Johannem de Palisna et quoscunque
alios infideles, inimicos et rebeUes sacre corone predicte^ ad conservandum com- modius fideUtatem, et quia funiculus triplex dificele solvitur, fecerunt inter se et ordinaverunt ligam, vnionem, duraturas vsque ad beneplacitum dicte corone, omni modo, iure et forma, qua meUus potest^ sub modis, pactis et condicionibus^ vide- Ucet: Quod vna pars alteram, et altera alteram teneatur et debeat adiuvare, prestando vna pars alteri consiUum, auxiUum et favorem contra predictos, et generaUter contra quosUbet infideles^ inimicos rebeUes dicte corone, et contra prestantes dictis infidelibus, inimicis et rebelUbus auxiUum, consiUum et favorem. Item quod si rebus exigentibus de regno Hungarie aUqua novitas evenerit, dicta- mm partium non possit nec valeat aUcui Principi^ Dominio persone, communi vel vimiersitati, nisi cum voluntate aUorum coIUgatorum liceat offendere inimicos, tnfideles et rebeUes^ et prestantes eis auxiUum et favorem^ absque reprehensione aUqua aUorum coIUgatorum; pro quibus omnU)us attendendis et observandis bona fide, sine firaude^ prestitemnt subscriptis nominibus corporale iuramentum^ in ee-- ^ia B. Virginis CathedraUs Scardone. Anno nativitatis Domini MCCCLXXXYIIL hdielione XL die Hartis, VI. Octobris. In quorum omnium testimonium quatnor Ktwe ^usdem tenoris sunt confecte, deinde singulis partibus predictis sigUIis Domini Meliptii et dictarum communitatnm et dicti Domini Widonis a tergo sigUUmde.
iMiat. n«Mrft dS Tni* p. S4t« - 6. Fij^. T. 10. Vol. 3. f. 83— S4.
Digitized by
r
JUM
KEGNI
CEOATLE, DALMATIJ; & SUVONLai.
Soeinm RrfHttiii ipeetftntihui h, em Coffpo«tt Imlf HunfiHcf «jKerpti^
AiUU JoBanM HaiLnlJrvlf* «lliitr
PABl L irOZillKEViL
is-
Digitized by
Googie
M^^^^
Digitized by
JURA
REGNI
CROATIA. DALIATIII & SLAVONIIL
EDIDIT
JOASm KUKULJEyiO ALITER BASSANI D£ SAOCHI.
PARS I.
««(^©(©©SBn-
mOCIBUS TTPIS DRIS. LUDOVICI 6AJ.
Digitized by
nmuGU & unniiB
REGNI
CROATIAE, DALMATIAE & SLAVONIAE
EDIOIT
JOANOTIS KMUUEVIC ALITER BASSANI DE SAOCHI.
-^«<mW§S©©^^
V£LOCIBUS TYPIS DRIS. LUD0VICL6AJ.
Digitized by
|
THE V,zi |
Jyc:<.< ■ |
|
m\ |
BRARY [40 /i |
|
A&TdTl. Uf |
fcx ANO |
|
TlbDEN e<A |
|£)AT10M3 |
|
)k K^ |
3{ *-.- |
/. i i ■ •
Digitized by
Imd^ifx partls I.
1. Aniio 837. 4. Martii. Byacii» propd MoDim. Terpialnu Dnz Croatomm •ffirmat Eccletiiun Sa- loaitaiuim Metropolim foifie usqiie ripam Danvbii et peae per totom Begmim Croalomm ... 3
2. Amio 892. die 28. Septembris. Biadi, prope SaloMm. Mndmir Croalonim doz liaereditariiu confirmat donatfonem Terpimiri doda, fadam Bcdeiiae SalonitaBae, commnni conritio cnn- ctomm fideiiom et Primatnm' popnli 6
1. Anno 914. Spalatl Decreta Croatomm et Serbornm in consilio eoram Spalatensi, praesidente Tandalavo Bege Croitomm et Dalmatiaram faidta, afente potiflrimnm Legalo romano cnm praeanlibna latino-dalmatidi ^ 8
4. Circa annnm 925—959. Comitatns et termini Bofni Croatiae, iaecnlo X. 11
5. Anno 927—928. Spalati. Decreta Synodi Spalateniii, praeiidenle Bege Croatomm iancita, in qnibni inter caetera antiqna Statnta et conanetndlnei Begni Croatiae confirmantnr i%
§. Anno 928. Leo VL Pontifez Bomanni, Jadrenaem, Noneniem, Scardoneniem, Abiarensem, Ar-
beniem, Spalateniem et Bagniannm Epiicopatnm.in Croatoram terra faiiie atteitatnr .... IS
7. Anno 1069. Nonae. Crerimihii, Croallae et Dalmatiae Bez baereditarini, Begni Congregationem
In nrbe sua Nona celebrat, et mare adriaticnm daimallcnm nominatnm Mue teitatnr .... 14
8. Anno 1071. S. Jnlil Belgradi. Crenmirui, Daimallnoram et Croatoram Bez, una cam iuli - prindplbui, parodiias Bcderiae Arbeniii ordinal et inter caetera menlionem inpae sen comi-
tatui Licbae et Bniani fodt . . . .' ij^
9. Anno 1076. Menio Octobri Salonae. Demetriui STinimir, nnanimi totiui Cleri popnllque con- ieniu Bez Croatomm Dalmatinonifliqne electoi, in Salonitana BailUca S. Petri coronalur, Pon-
tifid romano regnnm iunm doTOTel, Sediqne Apoilolicae Monaiterinm Vranae donat .... 10 1#. Anno 1076. Primaiui tolini Dalmaliae el Croatiae regnaate Demetrio Svinlmiro Ardhiepiicopo
Spalatenii competit 18
11. Anno 1076. Belgradi. Svinimlrai Bez Croatoram nomlnatur Bez Staroram 18
12. Anno 1076. die 9. Obtobrii. Svinimir, CrOatoram et Dalmatinoram Bez, in fidelium snoram mazima congregatione, aiientlenlibni Praelalli et Baronlbni Begnl, Ecderiae Spalatenii Privi- legium Terpimiri et Mudmiri confirmat 19
18. Anno 1086 ant 1087. Apnd caitrum Sibenicnm. Poit mortem Svinimiri Begis Stepbanui
Croatorum et Dalmatinoram Bez haereditarini, omnibni nobilibni coUandanlibni iolinm capil . 20
14. Clrca Annum 1100. Nota anonymi iaecnli XII. de Begum et Banornm i^atiae eBgendoram modo 21 liy „ „ 1100. De Begni CroaUae terminii 21
15. Anno 1102. Nota Anonyml contemporand de jnramento Colomani Hungariae Begii Croalli
et Dalmitinii de libertatibui ipioram conienrandli praeatito 32
17. Anno 1102. Colomanum Hnngariae Begem Belgradi anpra mare, Dalmatlae et Croatiae Bagem
coroBatnm fuiiie patet ....'. 23
U. Anoo 1162. Pacta convenla ien condHionei, qoil^ni dnodedm tribmni Croatiearam legati
Colomannm Croatiae Begem afnoiMjiii ....... ^ 24
(Para I. PriyU. et Liberl.) a
Digitized by LjOOQIC
li. 'Ab»o IIM. die 15. Juui. ColomuiM) Hugariae et Croatiae Rex, antiqiiaf ^oaationes Bcclo-
fiae Spalateofi Cictaa, conlmat 2S
M. Adbo 1108. 25. Maji Traffnrii. Colomanai, Hangariae, Croatiae et Oalnuitiae Res, le Trafn- riMmni Ubertatem conserratnnun jnramento tpondet praetereaqne proniitti^ qnnni ad eoa^ qna lex Croatiae et Dalmatiae coronandni ant nefotia regni cnm illif tractatnmf yenerit, fe nenuni drinm, nt qnem boipilio fnfdperent, rim illatnmm eaae 3i
91. Aano 1111. Colomanni Hnofariae Rez, Crealmiri Regif pririlefinm ftiDdationale Ecdeoae Arbenft datnm conilrmat, nnaqne Oalmatlae Clerioof ilsdem Ubertatibnf, qnibnf Hnnfariae Cle- rid frnnntnr, donat 27
33. Anno 1118. Ordelafof Faledmi, Venelidnnn Pnz, ae Afbenaef fnif antiqnlf libertatibnf ac
confvetndinibnf, pront iif Coloauinnf Rez fpoponderat, rectnmm eaae promitlit 38
38. Anno 1134. Stepbanuf, Coloauini Regif flliu, Tnfnrinlf et Spalatentibnf, eadem quae Pater
ejnf Colomannf, jmmento pmndttlt . .*' 29
3t. Anno 1148. die 3. lli\)i. Spalati. Geifa, Hnnfariae, Croatlae et Dalmatiae Rex, jnraroentnm
Colomani Refia» dvHttibni CtHMm «t OalmKtii fMlnm, renorat 29
35. Anno 1151. Relni Banni ImMdiaie foat Rofem in frente dlplomatb Hnnfaricl nominatnr . 30 I. Anno 1151. Geyaa B., Hnnfnaao, OabMliae Cmtiaeqne Rez, jnramentnm Colomani Reftf,
d¥iutibni Croaliae el DabMtine pmnitilnm, cMbni 'Trafnrinii renofnt. (Adfitamenta) ... 483
3$. Anno 1169. Stepbannf m. Rcz, jnnmentnm a Celoaymo RefO chitallbnf Croatlae et Dal-
maliae praeftitam, ffenerail • • ^t
37. Anno 1173—1196. Slnini Refni Hnnfnriae, Croa8ne et Bahnatiae Bela HL refnante ... 31
38. Anno 1185. tttrn» Spalatenfif Arcbieplfcopnf, celebrato Condlie, Farocbiaf inter Epifcopatuf Croatiae et Oalmftiae aeqno jnm diilribnit mnfcaiqne ialntaref ordlnationoi fancil 32
39. Anno 1194. die 9. Jnlii, apnd Tfadnm. Kmericni, jnnior Rez, Refia anctoritate Dalmatiam et Croatiam fubemat 35
89. Abvo 1185. Jademe. BmericM aen Inricnf fllinf Belae Hl. Reflf, Dahnatiam et Croaliam, Rez
jnnlor« feptfratim fnbenuH 38
81. Anno 1198. Andreaa. Rofnl Oahnatian et Orontiae Dnz, Refia anctoritate ftinfi'.nr, atqne Epi-
icopatom Pbarenfem Archiepiiioopntni Spalalino, eni ellam olim fuberat, fubjidt 38
83* Anno 1198. Andreaf, DnUnaliae et Cromine Dnz, refia anetortlate fnnfitnr, atque fuonun
nHtfomm, Geyfae et Slapfcani Refnm, doM, Apohiepiicopalni Spafatino dala, confirmat ... 37 88. Anno 1199. Andreai, Dahnatiae et Croatiae Onz, mfio jom ntenf, nrbif Spatati Kbertatef
jvnynrando coDimml 37
84. Aona 1299. Andmnfi Balmidiae et Croaline Dnz, afram Bd», in fubvrbio Sibenicenfi fitum Bcdenae 8S. Coimne el Damiani mfio jnm donal 38
85. Anno 1397. Andreai Raz AhwimaBemm^ nlqne tolini Refni Croatiae privilefia jnreju- rando conflrmat . '. 39
88. Anno 1307. Andreaa H. Hnnfariai RaK Bpiiallnemni alqne totiuf Rofnl Croatiae jura confirmat 40
87. Anno 1299. Andfoaf H. Rez dallaiem VaraadhMnfem propler fenritia in captiritate fibi ez- biblia pririlefiif donnt et Infulam Jbrepichnr aen j^replnec nllm flnThim Draram in drcnitu me- lamm ejufdein dTilatif filae mentionem lact 41
88. Anno 1310—1885. Lttdevicna Hnnfariae Rez, prirflefhim Cetfnenfi Comiti Joanni a Refe Andma H. anno 1210 canceafnm cenirmal; eadem ocoarione dnodedm fenerationum Nobilium Refni Croaliae mentionem ticil 43
88. Anno 1317. Andreaa VL Hnufariae Rez pririlefhi Bcdeihie Zafrabienfif confirmat, unaque nuMietam Rof if Hnnfnrine hHmi ambitnm poffeffionnm Epifcopl et Capitull Zafrabienfif, licel ea nunqnam in Refno Slavoniae ab aliqno Hnnfariae Rofe introductu f^erit, extra communem n«nm penit , 4^
19. Anno 1318* PriTilefium princepf liberoram Comitnm Refni Croatiae, hi quo Generalium
Coafmfaaonnm ComilMhiHi pihno mentio flt 47
Digitized by
PagiiNi II. Addo 1224. 9. Kal. Januarii. Bda Bcx janior, Croatbfli ti DalmalUini attoloritale Rofia g».
bemat, hocqne nomine Jobbagioniboi 4e Gonoa tevram Klokoi in confinfo BlannD rilam, donai^ -49 42. Anno 1225. Belji Rex, primofenitii Andreae B. H., Tmrop^^jeMinM aHpitet e ienrto oartri'
Zagrabienaia in coetnm Kobilinm BefiofQm cnm pleaa libeiHter trmwfeit $i
4d. Anno 1226. Kal. AugnitL SpalatL Cotomanna» tottoe SlavMifae Dnx, T^afnrienai Bedeiiae ia
Dalmatia praedinm regale Drid regali donatione coafnt Ut
44. Anno 1231. die 9. JnliL Amica inter Templarioi i|i Dabnatia et Croetia el Celomminm Sl»- Toniae Dncem diveraarinm litinm compoiitio a Pontifice Bomano Gregorie IX. rati lialietar . . ft '
45. Anno 1231. ^Colomanui, totioi Siavoniae DnK, hoapilibni ad caaleilam Walliow ia infbrieri Slavonia incolentibna immnnitatei qnaidam regia poieatale conliwt 56
46. Anno 1231. Colomanni, totins Slavoniae Dnz, ab Andrea fralre in Begno Slavoniae armii petitui, Jobagyonibni caitri Boicha (Bovii^?), pb ezimiam ea occaaione demonitratam ildeBi, terram Koijska regia potoitate doai(t «.^ ^.. 9J
17. Anno 1233. liie 22. Septembrii. ColQmanni, totina Slavoniae Dni^ eondHioBei iaitae imer Begem Hnngariae et Pontificii Legatam conventionli, ie qiUNpie iervatnrom promitllt et jar»- mento roborat . 58
18. Anno 1234. Colomanui Dnz villae Verevde ^erovitic») Begia poteatale Ubeitatei el jarm concedit • , 58
19. Anno 1239. Poteitai Dncii Slavoniae ad Comitalum etiam Vnlkevlenira eztenditnr, atqae apparet, eundem Comitatnm iecundum conivetndinem regni Slavoniae decimai marturiaarum pendere debuiiio 59
96. Anno 1240. Colomanui, Slavoniae Duz, comunitati Petrinienii in Confinio Banali iilae poteatale
regia libertatei et jura confert 66
51. Anno 1242. Bela IV. Bez civibui de Samobor iniignei libertatei, a Colomano totina Slavo-
niae Duee conceiiai, confirmat . . ; 6S
, 2. Anoo 1242. Bela IV. Rez Jadreniibui privilegia, eiidero a predeceiioribni iuii coneoiia,
confirmat (AddKamenta) ..!.... 483
92. Anno 1242. 16. KaL Decembrii. Bela IV. Bez civilati Montii Gre^iendi ien Zagrabiae inil*>
gnei libertatei et jnra confert 63
96. Anno 1246. 6. KaL Decembrii. Bela IV. Bez Demelrii de gtDnere Aba in iacra contra Sara-
cenoi ezpeditione ac filii ejui Alezandri in pngnii conlra Tartaroi iniifnia merita reoeniet ae
villii Adrian et Ciatar remuneratnr 6t
94. Anno 1246. die 29. Marlil. LngdnnL Innocentiui IV. P. M. epiicopa Segnienii (Phillppo) dat
pelitam facultatem divina olficia ilavice, littera glagolitica, celebrandi 69"
6. Anno 1248. In iuiula lepomm. Maria regina hoipitibui in Virovittca privilegia Iribuit (Ad*
ditamenta) , . . 484
55. Anno 1252, In Begno Dalmatiae conivetndo pro lege valuit 68
96. Anno 1252—1253. prope cailmm Babo^. Bela IV. Bez liberae civitatii privilafium oppide Criiio a Stephano totiui Slavoniae Bano conceiiom confirmat 66
4. Anno 1257. 2. Idui Jamuirii. Bela IV. Bez hoipitibui in Jailrebarika libertatei tribnit (Ad- ' diUmenta) 486
97. Anno 1260. In Dobra. Hii litterii, qnibui Bela IV. Rez famiiiae Franfepanianae diitrlctaia Vinodol donal, docetur, locum et finvium Bika (Flnme) intra limiloi Bofni Croatiae iitam fbliie 71
98. Anno 1263. die 21. Decembrii. Urbanui IV. Papa Belam, tolini Slavoniae Dacem, in pro- lectlonem ioicipit 72
99. Anno 1246. Comitatnm Poiefanum in Dacatu Slaveniae compreheninm esie hac bnlk Ur-
banl IV. evindlur 76
€0. Anno 1264. Nonai Octobris. Bela IV. Rez fratribni Krei, Knpiia et Bak, ez Cemitata Sir- mieoii oriundiji, ob singubiria, quibui ocoarione invaiionii Tanaromm ae illnitMme, merila,
nobilitatero et posseiiiones quaidam donat ^ . . . . 74
a*
Digitized by LjOOQIC
PifiM IM. Aflva ia71. U YliMiff4. U4#vieii» fter IbfittM SmdMM, OuMmii SymiMflb et QiiiBqioecclMi«Mii Cmitl, iBinl» Abmtmm et Chmo^ !■ RafM DtlMitiM tHai, el qaidem CQB iisdem pnierofativif, qoibiii alii oolnlei Refnomai Bolinotiao el Cioaliae ioai ponet-
iiooei coBiorTaBt, doaat 199
IM. Abbo 1375. 13. Aprilii SpalaU. Cooiitatawi TlmiiideneeM in Refao Croaliao IWiie patel . . 140
104. Abbo 1375. 15. Junii. DalaiatiB feBorali SlavoBiae nomiae coniprelienia i4gl
1#5. Anno 1377. die 31. Odobrii. Zolii. Ladoyicoi Rex lilem, coram Jndico Cnriae molam^ Slt-
Toniae Bano, competenU jadid, decidendam tradit 148
IM. Abbo 1382. Zafrabiae. Lndovicoi L Rex liberlatei el privilofia cif4latb Caltari conirmftl . 144
107. Anno 1381. die 8. AufOitL Taarini. Pacii a Rcfe Hnnfariae, Janaeniibai, Padaanii H Pa- tdaffchalu Aqnilefienii Taurini fiMtae initmmenlBm, qno Ludovlco, Hnnfariao, Dalmaliae el Croatiae Rofi el ejai ioccoiioribBi DomiQinm lotiBi DabBatiAO conflrmalor ....... 145
108. Anno 1383. 5. Novembrii. Jadrae. EliiabelbBf HnBfariae Refina^ j«ra» ftatvta ac Kberlalei Sibeniceniiam conflrmal , 148
109. Anno 1383. die 5. Novembrii. Jadiae. Badem ffliiabetB Sjbcidceniei a Vlahii defendi praedpH 149 UO. Anno 1383. Budae. MariaRefina civiboi RafOihiii pvivitefiBm vendendi ialii ac vini confirmal 150
111. Anno 1383. Eadem Maiia ficcloiiae TrafnrieMi tifillnm aatbenticam prirllefio confen ... 191
112. Anno 1386. 22. Jannarii. Budae. Caroloi Rex Stephano, Vofliae et Modmiae ComHi, eam lar- fitnv fratianh nt, ai hic abaqae maicalo hBerede decoiiCii^ oaMfiB ejua bora hi flUam Bliia- betham tranicant . . ., ^l53
113. Anno 1387. BndM. SifismnndM Rex DabnalinM ao OroBtM ad fldelitatem, Rofi ac Refoo debitam, horlatar 155
9. Anno 1387. 22. Jalii. In Sntiifca. Tvarlho, Bommo Rex, commnnitali CliiMe privilefia con-
cedit (AddltamenU) 493
114. Anno l«t87. 1432. 1451. 1481. BlalhiM Rex privOefia, incolii Scriiiae tea Bafi a Co- milibui Corbaviae a. 1387, 1432, 1451 cooceai», hii literii, a. 1481 die 39. Decembrii Ba-
dae datii, conflmial 155
115. Aano 1388. dio 6. Octobrii. Scardooae. Foedus ioter Spalateoiei, SibeniceniOi et aliqnos no-
bilci Dalmatiae contra MfismnBdi Rofii aemnlM iaitnm 160
116. Anno 1388. 19. JanoariL Spalali. SpalatenaM Sifismnndi Refli protectionfra nnaqne privile*- fiorum suorum confirmatioBem quaeriml 161
10« Anno 1390. die It.Junu. InSutiska. Slephanus Tvartkus, Bosnae Rex, Sibeniceniibas promittH,
se eorum libertates, eisdem a Ludovico HuBfariae Rcf e concessai, coBtervaturom (Additamenta) 493
11. Anno 1390. die 22. Julii. In SuUska. Stepbanui Tvrdko, Rasoiae et Bosnae Rex, jura et libert^ttM Insulae Brachiae, eidem a I^dovico Refo concessa, confirmat (Additamcnta) . . 495
12. Anno 1390. die 30. AnfustL In Sntiska. StephBBos Tvartko, Raaciae et BoiniaeRex, Spnlateosi Ecclesiae protertiooem spondet (Additamenla) 498
117. Anno 1395—1402. Posonlj. Sigismundns Bex Ludovid Refis privilefinm, sub Nro. XCVfll. adductum, conflrmat . 163
118. Anno 1395. die 10. Octobris. Spalati. Andreas, ArcbieplscopM Spahitensis, cum Joanne Co-> mite fCeliptio de decimis ecclesiaitiris amicam conventionemy praesente Vicebano Dalmatiae el Croaliae ac compluribus Nobilibns Croatiae, inil 165
119. Anno 1396. 24. Junii. Nonae. SifismundM Rex hisulam Pafum a dominatione Jadrensinm liberam declaral ^ 167
120. Anno 1397. 26. Octobris. Temesvarinl. Sifismandns Rex Dalmatfnis civitatibns spondet, se Sofniam venturam, ibique Diaetam generalem celebraturnm esse 167
121. Anno 1397. Bndae. SifismundM Rex hmnlas Chersum et Absarnm, ab Blisabetha Refina ma- fitro Joannl Saracheno datM^ Nkolao Gara, Bano, doMl 168
122. Anno 1398. In Diaco.* Sif iimnndM Rex Nicolao de Gara, Bano, ejusque fratri Joamit iMulas Abaarqm et Cherso una cnm omnibM earundem proYOBtihM donal 169
Digitized by LjOOQIC
133. A«M Vm. la ^m (Cmjn). Bimc^l» ZagnMeuig liini ftirm fwriM «xtoiidiiw . . . t# III. AiiBO 1398. In Giin. IficoUiif ^ Gara, Regnonmi OaJnaliao^ Croatke ot ^cvoniae BaBm,
Fkirilogiiim Rofni ^le libm PMafiioteiu electiene uaMiiuwi ifl
125. Anno 1399. In SiUoi. KioelanB el ^oftMMa 4e Gam» Bam, Bpiaeo)MilM Absmnaeni fraHi Nicolao de ^klol conferanl . ~. 1 7t
126. Aono 1401. die 22. Aprilif. In Fecbedi. Cenutahim Tinin«Baeai ta ftefno CroeCke aHBm, iblqoe martDrinas tribuli nomine dilaa fiUaie^ lioc Si.isauindi Regia privilegio ilt nwttifeatBm . 173
127. Anno 1403. die 14. Angusli. Jadrae. YladiBlaus Rez pr^yilegia, insnlae Braehfae a prior.bas regibns et principibns concessn, ooniraMC 174
128. Anno 1406—1470. Privilegiam Sigiamnndi legis, de Dedmia a RegmceKs Regni Siavoniae Episcopo Zagmbi^nsi secondvm nnti^iwm' conavetndinem prneatanfe, bmio 1406. exaratnm et a Blasio Magyar, Regnofom Bosnne, Dft^BmliBet Crenliae et fikvonine Beno, a. 1470 innBSBmptam 174
122. Abdo 1412. 3. Febniaiii. Rndae. fitgismnBdmi Rez modnm eeiveiidae Banis a fivHate Tra-v
goiio tergevinae (tribnti) delernHnat 177
M. Anno 1412. Kal. Novembris. Sigismqndns Rex Ificolao Vegliae Comili possesaiOBem Vegltae
et BUBomm ad eam pertlaeBtiam iBsalaram oonftrmal , 199
131. Girca annnm 1416—1418. Censtilulienes Hobilimn Regm SlavonlBe, in gonemli Gongregn-
Uone lalae, a Hermano Comile CiUae el Zagoriae Regiu Slavoniae Bano, cenfirflMmtBT . . . 179.
132. Anno 141S. TranssuBiplBm Oavidis Uctk de ZanAo, Regni filavoniae Bani, anno 1418 fce- lom, conlifleiisqae: 1. Statalam Sigismundi Regis, anno 1414 Nobilibns ComitalBiim CrlsiCBaia el Zagrabiensis exaralom, qno vi feneralis Decreti loti Regse dali cenatlloilBr, nl aolnmniode lempure GeneraUuin Congregalionnni in jna vooari pessiaA. 3. Ahermn ejuadem Regis, anno 1417 ezaralum stalutum, qno quanlas CapilnlB in eiienndis pnbiicis mnnils lazas erigere poasint, conttitnltar, 3. Bollam a Benedicto XII. anne 1334. exaralam, et a Sigismunde Rege amo 1417. transsamplam, qna aiMisns cirea anicidarttm sepnltBiBm loUBBAnr . . .^ 185
184. Aono 1432. Slatninm Sigismondi Regis, de Martnrinis in Regno Slavoniae secnndnm anH-
quam conivetodisiem cjnadem Regni dicandls el ezigendia, BBtto 1432. ezarBtom . • . . . 199
134. Anne 1434. Edielnm a 6ig^mando Rege a. 1434 datnm, de liibnlis ezigendis, mUHibnsque coBlra Haereticos elTurcas cogendia, in qne jnria Uberae ekctie«ia Regni Capitattei priam mentio occBrrlt 192
135. Abbo 1435. die 4. AprUis. FosonlL Inanlam Veg^iam ad Corenam ol Regnnm Croatlae perti- Buisse, boc Docnmento probalnr i . • 194
138. Aano 1435. 7. Aprilis. TioninU. Sedem jadiciariam Tininiensem in Regno Croaiiae Mase Ib eaqoe
jnila consveladinem Regni Croaliae JBatiUnm admiBisHttlam fiiisae, kocce docnmenlo dooelnr . i99
137. Anno 1439. Malko de Tbalovec, Refni DafaBatlne, Croatiae et loliiis Stavoniae BaBBs, jns Statnnm el Ordinnm Regni Slavoniae Prolbonotarinm eligendi oottirmal 199
138. Anne 1442. Die festo Corporis CbrisH. CUssm. Pelrna de Tatovec, Dnlmaliae et Croaliae Ba- BBs, snis CasteUanis el Vice-Castellanis, in Comitalibns Cetbinae el CUsane eziatenttbna, man^ dat, ut decimas, propter qiiamdam Inter Coittnam Ihuigariae et Reganm Dahna^e ezOrfam dUTerentiam ab ficdesia Spalalensi abaUenalaa, eidem Eocioaiae imposlenim reddanl .... 30t
189. Aano 1457. die 24. Febniarii Bndae. DecreCmn Ladislai Regis de pre^enlibns laardnrinalllma in Regno Slavoniae eodcm modo dicandis et exigendia, qao provenlns lueri camerae in Regno Hungariae dicautar et exignntnr • . * 209
144. Anno 1458. 2. die lesti Peutlmcoalcs. Albae liegiae Decrelum autecedens Regia Ladidal de
provenlibus Mardurinalibus solvendis a Malbia Rege anno 1458. conirmalBr 204
141. Anno 1462. Sabalbo prozimo posl leslttm Ascensionis DonUai. Bndae. Caniela Statnnm et Or- dinom Regni Hnngariae el foederalomm Regnorum anno 1482. conaignata de nnlla confrl- . butione praestanda 208
142. Anno 1462. Feria 2. posl feslnm Aacensionis Domini. Budae. Matbiae Regis promissnm de Bon ezigenda a IfobiUbns Regni Hnagariae eontribntlone anno 1482. faciam, alqne speciafim Regno >l0Toniae exaratam 207
Digitized by
U^ Ano 14§7. ki ImMtef^ IMte Us 88. at 00. m^ ilKwmit» j«i «Ugeiidi RofBi
Cti^MMHl cosim % • « 808
144. Anao 1468. Snkbatko proiiao potl JMlo» 8. FraadMi CoBlertorii. PoMmii. MatUu Rox oppibitf Rofai Mi SloToaiao ptiniritiiatii koaiBibM praodpit, «i dodms, Epiicopo Zagra- bioMi debitaf, praoitOBl 808
148. Arao 1447. In CmIo B. Margaiolbao. Boaao. Aaiica isier Rofiii SlaroBiio Nobiloi oi ZagrabioMOBi EpitcoroBi Ofraldhiai 4o pmoilaBdii dociada CoBTOBlio a Matfaia Refo anBo 1474. ooBfinaalur 811
148. Abbo 1477. die 16. NoYOBibrif . lo Eonieobnrf . Matbiat Roz nniYortot Rof ni SlaToniae Nobiiof ,
do defondendo Rofno aolaioi, ad fOBeralem a Baao indiccndam Confrefationem venire jobel 213
147. Abbo 1480. die 28. Nowobi^ CHiii. Nobiloi Refoi SkToniao in fenorali tna Confrefatibno
in ZdoBc colobrata cam Eplicepo Zafrabiood OiTaldo do dedBiii conYoninnl 21S
148._ Abbo 1481. CriiiL BoBBi LadiilaBi de Efonrara bbb cub Nobilibni Rofni SlaYoniae, qnanla lelonia el Toctifalia in Rofno tohrenda iint, in Rofni Confrofaliono, propo Zafrabiam ior- Tala, deteraunal 217
H8. Anno 1481. 43. JnllL Bndao. Matbiai Rez incolii SlaToniae jni ialem TOndendi tribuH . . 220
160. Anno 1484. dio 30. AofBili. Bndao. Malbiai Roz priora ioa decrola de dccimii Episcopatoi
Zafrabieniii boc noYO coninBal 221
151. Abbo 1480. In Caitrii propo TiHam Parkaibyda. DiploflHi inaafnrale Vladislai Rofii, Rof no
Croatiio teparatim dalnm 223
158. Anno 1481. die 16. Aprilii. Bndae. Vladiilani Rez omnoi Refni SlaYoniae poiieisionatoi bo- minoi de paco onm ioii adYonariii inita odocel, nnaqno eoidem roftt, ne ab obedientia et a devotione erfa illnm alio locti el moYori io pennitlanl 227
158. Anno 1494. die 14. NoYombrii. Bndao. Yladiiilani Rez Ladiilao de Kaniia, Refni Dahnatiae Croatiae et SlaYoniae Bano, BMndat, ne Rofni SlaYoniao Nobilei ad mHitandnm eztra limitoi Rofni aditrinfat 228
154. Anno 1495. Inter octaYai Roinrreclionii DominL Crisii. JoanBOi ConriBtti, LiplhoYiae Dnx, Refnoromque Dalmatiao, Croatiae el SloYoniae Banni, nobilem Honfamm Joannem Gyulay,
SS. et 00. Refni SlaYoniao conionliontibBi, ialYO jnro Rofni, Vice-Baonm nominat .... 2^
155. Anno 1496. die 4. Docembrii. Bodae. . Mandatnm, a Vladiiiao Rof e Rof ni Slavoniae Triceii- matoribni datom, nt a novo, contra anliqnai libertatei el conivelndinei Refni ejasdem indnclo ezadionnm modo, abilinean.t 231
158.. Anno 1498. 4. Decembrii. Bndae. Vladlilani Rez antiqnam lefom et consvetudinem Rcfni Slavoniae, qna ejoidem Rofni Banni inoi Vlcebanoi aolnmmodo e fi^mio possesiionatonim Incolarom elifere poterat, conirmal 232
157. Anno 1496. 4. Decembrii. Bndae. VladiilaBi Rez Rofno Slavoniae jus appellatioDis ad Ta- bolam Banalem coniirmat 233
158. Anno 1496. 8. Decembrii. Bndao. Vladiilani Rez Rofno Slavoniae nova arma el iifiUom confen 234 158. Anno 1498. In Vif iiia foili i. Corpofii Cbriiti. Bndao. Vladiilans Rez antiqnam consvetn-
dinem Rofni Slavoniae, nl Prothonolarini Rcfni lempore depotilionii ab oflicio cojuslibet Bani ejnsdom Sifillnm in modlnm Sb. * 00. afferre tonealor, confirmal 236
160. Anno 1498. In Dominica Invocavit. findae. Vladislans Rez pro Rofno Slavoniae, ut in eo- dem RofBO tria solnmmodo loca credibiiia babeanlnr, conlra Conititutlonem Diaetae Rcfni Hnnfariae, dispoiitionom fadl 237
161. Anno 1498. In Dominica lovocaYil. Bndao. Vladiilani Rez odictom Refni Slavoniae, vi cajna nemini licitnm eral, a RofO privilofinm novi Telonll iine idtn nniversitatis Rofni Slavoniae impelrare, confirmal 238
163. Abbo 1488. Foria 2. posl DomiBicam.lBYOcaTil. Bndao. Vladislans Rez Tricosimatoribns Refni SlaToniao, al Ib oodom RofBo OBliqnai libortaloi ol coninelndinei qnoad lazationem maDu- leneaBl, Bumdal 240
Digitized by LjOOQIC
Pagina
1S8. Anno 1499. die 5. Febratrii. Bndae. Yladislanft Rex Regno Slayoniae jui appellationis ad fo-
rtfm Banale conGrmat 241
164. Anno 1499. Feria 4. post festnm Returrectionis Domini. Budae. Vladislaus Rex slavonica tnb- aidia et pecnnias mardnrinaleB non pro suO privato commodo, ted tam pro Regno Hnngariae qoam etiam Slavoniae, et potissimnm pro solntione BBnorum et pro conservandis finitimis ca- stiif istins Regni ezlgere yelle se litteris bis declarat 243
1€5. Anno 1499. die 21. Octobris. Bndae. Vladislaus Rex Vicario et Cspitulo Zagrabiensi, ne cansas spiritnales Regnicolarum Regni Slavoniae per Locum^enentem Chasmensem judicari probibeant, mandat 442
1§€. Anno 1499. Feria 6. ante festnm §§. Trinitatis. Budae. Vladislaus Rex discordias Nobllinm, . cum Prelstis et Baronibns Regni Slayoniae quoad modum exercituationis babitas, componit et noYOi articnlos snper eo edit 245
167. Anno 1499. Feria 4. post festum Fentecostes. Budae. Vladislans Rex Vicario Zagrsbiensi et -Capitulo Casmensi, ut in sensu Decreti Regni Slavoniae propter fnctum testamenti, matrimonii, dotum et rernm paraphernaliom, jurinm qaartalitiorum, perjurii verberationis, vulnerationis et spoliationis Clericorom et mnlierum, et propter illas aliai cansas, quae prope banc non essent, in foro spiritnall nuUa cansa tracletur, mandat 247
1$8. Anno 1501. Feria proxima ante dominicam Ramis pnlmaram. Budae. Vladislans Rex a Regno
Slavonlae ad defenflendnm castrum Jajca, cui a Turcis periculum imminebat, anxilia petit • • 248
189. Anno 1501. die 25. Maji. Budae. Vladislaus Rex contra violentam in Regno Slavoniae ab-
dnctlonem Jobai;ionum dispositionem facit 249
170. Anno 1501. die 17. Decembris. Budae. Vladislaus Rex Banura Slavoniae octavas in Regno
Slavoniae secnndum statnta ejusdem Regni cekbrari jubet 251
111. Anno 1503. Festo die ss. Corporis Christi. Budae. Vladislafts Rex coofirmat ontiquam Regni
Slavoniae legem, nt Vicecomites et Jndices e patriae filiis titntum ellgi possint 252
172. Anno 1504. Felria 2 proxima post festnm Ascensionis Domini. Bndae. Vladislaos Rex Rano Slavoniae, nt secundum legem et consvetndinem Regni Slavoniae, Processus Juridicos debitae executloni demandari in futurum non praetermittat, commltit 233
173. Anoo 1505. In campo Rakos. Judex Cnriae Regiae decretum Statuum et Ordinnm Regni Hun- gariae, de extraneo Rege post mortem Vladislai Regis non eligendo, ad preces oratorum Regni Slavooiae huic Regno seorsim edit 254
174. Anno 1508. Biidae. Vladislans Rex Statns et Ordines Regni Slavoniae de fntura filii sni Ln- dovici coronatione edocet 259
175. Anno 1519. 28. Decembris. Budae. Vladislaus Rex Banum Regni Slavonise sententias execu-
tioni mandare jubet 262
176. Anno 1513. die 28. Decembris. Bndae. Vladislaus Rex Banum Regni Slavoniae oppressis no- bilibus coDtra oppressores auxilinm praestare jnbet 263
177. Anno 1514. die 30. Novembris Budae. Mandatum Vladislai Regis contra illos Regni Slavoniae incolas tlatom, qui neglectis jndicibus ordinariis Rescripta pontificia qnaernnt, sicqne regnicolas
in cansam coram aliis jiidicibDS attrabunt 264
178. Anno 1515. Feria 5. post dominlcam Quasimodo. Posonii. Vladislaus Rex Ifoblllbns Regni Slavoniae praeclpit, ot a Bano reqnisiti periclitanti Regno Croatiae trans Savum contra Turcas
iine mora anxilinm ferant 265
179. Anno 1515. Sabato proximo ante festum S. Georgii. Posonii. Vladislans Rex ad generalem Regni Slavonlae Congregationem Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Banum mittit . . 267
181. Anno 1516. Festo conceptionis B. M. V. Budae. • Ludovicns 11. Rex regnicolas octavis, a Bano
indicendii, interesse jnbet 268
181. Anno 1516. Dominlca proxima post festum 00. SS. Budae. Ludovicos 11. Rex Bano Croatiae, Slavoniae et Dalmatiae praecipit, nt a Nobilibns nnius sessionis subsidinm yiginti qninque de- nariomm, in Regno Slavoniae lege lata ordinatum et oblatum, quoqno modo colUgat . . . 268 (Pars I. PriviL et Libert.) ^
Digitized by
Pagiu 183. Anao 1516. Bndae. Ludoviciu 0. Rex prothonotariuai Rogoi SlaYoniao octaTii, a Bxno indi-
condis, interoaae jnbet 269
183. Anno 1517. Feria 2. poat festum B. Ualentini. Budae. LudoTicnt 11. Rex, ot iochoatae octavae, nuUo breTium Budae celebrandomm judiciorum reipectu habito, contiouari pos-
•inty permittit « . 370
184. Anoo 1517. Feria 4. anie fettum B. Mathiae ApostolL Budae. LndovicoB D. Rex, ut in- choatae cctavae, nuUo Budae celebrandomm brevium jndiciomm habito retpectu, cooti- nuari possiot, permiitit 27t
185. Anno 1519. die 12. Decembris. Regnum Croatiae et Dalmatiie Regi Hungariac, qui cum Turcis foedus nuUa de us facta mentione pepigerat, ampUus obedire nolens, tutellam et pro- tectionem Pontificis Romani expetit 273
186. Anno 1525. Dominica proxima ante festom B. Dionysii. Budae. Credencionales a Ludovico IL
Rege Johanni Statilio ad Diaetam Regni Slavoniae misso oratori datae 27t
187. Anno 1525. Festo B. PhUippi et Jacobi Apostoloram. Budae. Ludovicns II. Rex Francisco a BfitbyaD, Bano Croatiae, ob bene acta et tractata in Regni Slavoniae diaeta negotia compla- centii(m suam exprimit, eideroque Joannem Tahy coUegam mittit 273
188. Anno 1525. Feria 2. post •festum Pentecostes. Budae. Ludovicns D. Rex Franciscum de Batthyan, Regni Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Banum hortatur, nt omnibus viribns contendat, q'>o negotia in Diaeta Slavonica, ad qnam Joannem Deeshazy oratorem mittit,
bene absolvantur 274
189. Anno 1525. Feria 4. post festnm Elisabethae Viduae. Budae. Ludovlcus n. Rex Bano F. Bat- thyan scribit, ut onmem cnram adhibeat, quo Joannes Taby occ^sione Diaetae Slavonicae a regnicolis in pristinam Banatus dignitatem recipiatnr, et Jajce victnalibus provideatnr .... 27$
190. Anno 1525. Feria 6. proxima poit festum B. Luciae Virginis. Budae. Ludovicus U. Rex Bano F. Battbyan scribit, ut Regni Croatiae Noblles, qni pacem cum Turcis cupiebant, ad patientiam disponat 27S
191. Anno 1530. die 17. Martu. Pragae. Ferdinandus Rex Locumtenentem Bani de us, quae ad Croatiaui caeteraque sua regna defendenda suscepit, edocet 277
192. Anno 1531. die 27. Augusti. In oppido Scherd^gen. Ferdinandus I. Rex post mostem Bani Joannis Torqnati Karlovid Episcopum Tinniniensem Andream primum Locumtenentem Bana-
lem noniinat 279
198. Anno 1567. die 29. Julii. Posouii. MaximiUanus Rex Viccbani, Prothoiiotarii, Viceprotho- notarii, Vicecomitum et Judicnm NubiUnm Regni Slavoniae bona secuodum consvetudinem et iegem ejusdem Regni a census et taxae publicae solutione immunia esse vult 28Q
194. Anno 1577. Mense Febraario.- PosonU. Camera Hungariae Diaetas Regni Slavoniae nonnisi Bano jubenie celebratas fni^se testatur ^^
195. Anno 1581—1629. Privilegium Carolostadiense a RegUius Rudolpho II. et Ferdinando DI. elargitum 284
198. Auno 1599. die 17. Maji. Pragae. Rndolphns Rex SS. et 00. Regni Croatlae et Slavooiae
provocat, ut in sua diaeta Confinus Slavoiiicis provideant 288
197. Anno 1618. 15>25. Maji. Posooii. Litteraram assecnratoriaram Ferdinandi IL Regis Regno Siavoniae seorsim data anthentica paria 289
198. Anno 1618. 15. Caiendas Jnlias. PosonU. Diploma aasecnralionis a Ferdinando II. Rege Sta-
tibns et Ordinibns Regni Croatiae * Slavoniae seorsim datum 294
199. Anno 1620. die 12 Julii. Vitnnae. Ferdinandus II Rex ordinat, ut Valachf, In Croatia et Slayjuia dtgentes, medio Commissionis juxta Articulos diaelae a. 1618 jurisdictioni dominorum terrestrinm snbjiciantQr 296
290. Anno 1622. Diploma assecurationis a Ferdinando II. Rege SS. et 00. Regni Croatiae et Sla-
Toniae ante coronationem datum 298
201. Anno 1622—1692. Viennae. PrivUegia Ogulinensium 290
Digitized by LjOOQIC
Pagiair S02. Anno 1626. die 6. ApriUs. Viennae. Ferdinandns II. Rex allquorum negoUoram Regni Sla- '
Toniae causa commissionem mittit, cui regnicolas parere jubet 30S
m Anno 1626. die 24. Maji. Viennae. Ferdlnandus IL Rex SS et 00. de commisslone prae-^
sldii Petrinensis causa exmissa edocet unaque eosdem ad cooperandum provocat 306
304. Anno 1627. die 20. Maji. Viennae.. Ferdinandus IL Rex SS. et 00. notum reddit, se ba-
num nominasse et commissionem in negotio Valochornm constltnisse . 367
205. Anno 1630 die 5. Octobris. Ratiibonfle. Jura et Privilegia Valacbis, in Regno Slavoniae
inter Savum et Dravum degeutibns. a Rege Ferdinando II. concessa 30S
206. Anno 1646. Posqnii. Pr.viiegia Nobilium arcis Kalnik 318
207. Anno 1647. die 17. Junli Posoini. Ferdlnandus IIL Rex Regno Croatiae et Slavoniae de iisdem
. in RomanoM^athoIica reUgione conservandis solemne diploma dat . . 337
208. Anno 1670. die 6. Augusti. Viennae. Leojpoldus Rex se Banum brevi nominaturum aUisque ' postulatis SS. et 00. rcmedlam latumm promittit 33ft
209. Anno 1671. die 7. Jannuarii. Viennae. Leopoldi^s Rex quosdam Ffobi'es, Zrinil et Frangepani asseclas, in gratiam redpit, idque SS. et 00. notum reddit . ' 339
210. Anno 1673. die 29. Jannarii Viennae. Pri>ilegium a Leopoldo L Rege oppido Clrkveno, tar-
dios Confinio milltari via faeti incorporato, concessum 34t
211. Anno 1673. die 30. Julu. Viennae. Leopoldus Rex sUpendla pro confiniaria militia promlttit; Locnmtenentem Bani ultro qooqne suo officio fungi volt; renovatonem diplomatis de fideUtate Croatorum spondet -. 344
212. Anno 1677. die 9. Augusti. Viennae. Leopoldus Rex SS. et 00. signiflcat, se necdura poase
votis eorundem nominatione realis Bani saUsfacere 345
213. Anno 1680. die 27. ApriUs. Viennae. Leopoldos Rex SS. et 00. hortatur, ut quo majore ou-
mero contra Turcas insurgant seseque copiis belliducis LesUe adjungant . .* 347
214. Anno 1681. die 1. Ifovembris. Sopronu. Leopolius L Rex Ifuncios Regni Croatiae et Slavo- niae in Diaeia Regni Hungariae contra conclosionem ejusdem intuitu Augustanae et Helveticae confessionis solemniter protestatos foisse testatur 348
215. Anno 1683. 21. JuUi. Passaviae. Leopoldus Rcx Banum requirit, ut quo majores oopias in Regno colligat,' qnae a Turcis obsessae Viennae in aoxilium mitti possent 350
216. Anno 1683. 26. JuUi. Passavu. Leop61dus Rex occasione a Turcis obsessae Vindobonae maxi-
mas spes in succursum Croatorum locat 351
217. Anno 168d. 26. Julii PassavU. Leopoldus Rex intemeratam Croatorum fideUlatem summii ex- toIUl landibus, eosdemque provocat, nt in unione cum aUis caesareis coput defeDsioni Anstria- canun et Regni CroaUae terrarum studeant , 353
218. Anno 1683. die 28. Julii. Passavu. Leopoldas Rex fideUtatem Croatorum summis extoUit laii- dibns eosque ad forUter hosti resistendum monet 354
219. Anno 1683. 7. Augusti. PassavU. Leopoldus Rex Banum de modo belU contra Tnrcaa et r»- belles Hungaros gerendi edocet 356
220. Aooo 1699. die 2. Novembris. Vieimae. Leopoldus Rex prohibet, ne domini, jure gladii poW lentes, malefactoribus condemnatis vitam donare prAesomant 357
221. Anno 1700. die 22. Januarii. Viennae. Leopoldus Rex eos Regni Slavoniae incolas, qni in
terris. a Tnrcarum dominlo liberatis, jus aliqnod possessionis ptaiteBdnnt , coram Reoacquistica *
coamiMione comparere jubet ". . . 359
222. Anno 1700. die 30. Septembris. Zagrabiae. Comes Adamns de Batthyan, Croatiae, Dal- matiae et Slavoniae Banns, suo et suorum successorom nomine cnm SS. et 00. Regoi Croatlae et Slavoniae intaitu joriam, iisdem SS. et 00. in Confinio MiUtari competentinm, . solemnia pacta init 350
223. Anno 1701. die 11. JaniL Viennne. Leopoldus Rex novat saUum officinas in Croatiae et Sla- voniae Rejpio errigit; salis marini questum, sub aUquibos tamen condiUonibas, libemm dicit . 3tt
6*
Digitized by LjOOQiC
PiigiBa 924. Aano 1701. Menie Decembri. In Districtu Me^jmnnije. Parochi districtus Medjnmuije te»Un-
tnr, in eodem districtn tolam lingnam croaticam vigere et in administratione iacramentomm
▼erbiqne divini annnntiatione adhiberi 3^
»d. Anno 1703. die 15. Jnnii. Viennae. Leopoldns Rex Valachos, inter Unam, Colapim et SaTum
ilnvios def^entes, Reipii Croatiae Banique jurisdfctioni snbjicit ac Capitaneatum Petrinensem abolet 360 926. Anno 1704. die 18. Jannarii. In oppido Miskolx. I. Copfa litterarnm Principls Francisci Ra-
koczy; quibns SS. et 00. Re^i CrOatiae in suas partes inducere nititur 369
— Anno 1704. die 25. Januarii. In Castris Ormosdinnm inter e^ Varasdinum. II. Responspriae SS.
et 00. Croatlae, datae Principi Francisco Rakocsy 371
127. Anno 1704. die 8. Febrnarii. Viennae. Leopoldos Rez SS. et 00. Regni Croatiae ad fidem
senrandam et ad arma contra rebelies in Huogaria snmmenda hortat 372
S28. Anno 1704. 5. Julii. Viennse. Leopoldns Rex fldeliutem SS. et 00. Regni Croatiae et Slavo-
niae laudat et conservationem libertatum et jurium eomndem SS. et 00. spondet 374
229. Anno 1705. die 14. Maji. Viennae. Josephns I. Rex se post mortem patris sui thronum con-
scen^isse SS. et 00. Regni Croatiae nunciat; eosdemque SS. et 00. ad fidelitatem hortatur,
sua ex parte conservationem jnrium et libertatum promittcndo 37S
2d0. Anno 1706. die 25. Maji. Viennae. Josephus Rex fidelia Croatomm servitia landat .... 377 231. Anno 1706. die 3. Novembris. Vienpae. Josephns I. Rex Croatas, qni Rakoczii incitamentis
restiterant, ob eomm fidelitatem laudat 378
132. Anno 1708 die 21. Novembris. Viennae. Josephns I. Rex Bano, in Hnngaria bellicis negotiis
occnpato, locumtenentem dat 379
233. Anno 1708. die 26. Novembris. Viennae. Josephns I. Rex a Bano sonstitntnm Locumtenentem Banalem in hac dignitate confirmat 381-
234. Anno 1712. 16. Maji. Viennae. Carolns in. Rex de fidelitate Croatoram noviter edoctus, eosdem
de conservandis eornm juribus et libertatibus certiores reddit 38^
235. Anno 1714. die 22. Junii. Viennae. Carolus HI. Rex salis tnrcici nsnm in Regno Croatiae prohibet, maritimi vero concedit 384
236. Anno 1720. die 28. Augustl. Vlennae. Carolus IIL Rex contractum , inter Cameram Ifiteriori.^ Austriae et Croatiae Status ratione bonoram Zrinjiano-Frangepaniorum innitum, confirmat . . - 386
237. Anno 1721. die 20. Maji. In castro Laxenbnrg. Carolus lU. Rex mandat, ut Statas Croa- tiae unam alteramve legionem militnm aestivis mensibns sustentent, vei 50.000 flor. hoc no-
■une solvant 391
238. Anno 1721. die 17. Miyi. Viennae. Camlns III. Rex angustiis aeraril pressus, ordinat, ut Croa- tiae Status unam alteramve legionem aestivis mensibns snstentent, ant 50.000 fior. hoc nomine aolvant, speratque Status Croatiae hanc ejusdem ordinationem suo assensu probaturos esse . . 393^
239. Anno 1724. die 11. Aprilis. Viennae. Carolns IH. Rex modnm solvendi a SS. et 00. assumpti iubsidii militaris determinat 394
240. Anno 1724. die 19. Aprilis. Viennae. Carolns IH. Rex a SS. et 00. Regni Croatiae, et Sla- ▼oniae militare subsidinm 24.000 fior. petit 39a
241. Anno 1725. die 7. Junii. In castro Laxenbnrg. Carolns HI. Rex Tabnlam Jndiciariam pro Re*
gno Croatiae et Slavoniae regnlat 397
242. Anno 1736. die 29. Novembris. Viennae. Carolns UI. Rex SS. et 00. Croatiae et Slavoniae conservationem jnrium et libertatnm poUicetnr 399
243. Anno 1738 die 24. Martii. Viennae. Carolns DI. Rex Commnniiatem Siphelbnrgensem a tri- eesimae praestatione, quoad sibl necesaaria, vi obtenti ab eadem Commnnitate privilegii, 11- beram dicit 401
244. Anno 1745. die 1. Aprilis. Viennae. Instractio Coromisiariis pro itlncorporatione Inferloris
^ Slavoniae constitntis, a Regina Maria Theresia da'a 402;
— Anno 1745. 27. Aprilis. Viennae. Maria theresia SS. et 00. Regnomm Dalmatiae, Croatise
et Slavoniae Comissarios pro reincorporatione Slavoniae Inferioris nominiire jubet 4tt
Digitized by
•
Pagina
545. Addo 1745. die 1. Jnlii. Viennae. Instrociio a Regina Maria Theresia Marco Alezandro libero baroni Peja^eYid, Coroitalus Syrmiensit Ofllcii tupremi Comitis Adminlstratori, totoque ejuBdem ComiUtus Magistratui daU 412
546. Anno 1745. die 1. Julii. Viennae. Instructio novis suprcmis comitibus et ofBcii supreai comitis administratori in Comitatibus Inferioris Slavoniae a Sua Caesarea et Regia Maje-
state data 417
247. Anno 1745. die 9. Decembris. Esseki. Universitas Comitatus Verdcensis de sua et totius infe- rioris Slavoniae reincorporatione Generali Regni Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Congregationi
gratulatur * 422
S48. Anno 1745. 12. Decembris. In oppido Valkovar. Universitas Comitatus Syrmiensis de sua et totius Jnferioris Slavoniae reincorporatione Inclytis SS. et 00. Regni Dalmatiae, Croatiae et
Slavoniae gratubitur « 423
349. Anno 1747. die 7. Martii. Viennae. Instructio neoerectis comitatibus Inferioris Slavoniae a
Rege medio Generalis Regni Congregationis data 425
290. Anno 1749. 3. Junii. Viennae. Resolutio Regia de instituendo in Croatia ono Vice-Magistro Tbavernicali et Foro Revisorio cansarum Civitatensiom 429
291. Anno 1750. die 16. Jannu^rii. Viennae. Maria Theresia regulationem Confinioram banalittm saacil, nonnullaque Privilegia Regni coofirmat 431
282. Anno 1751. die 2. Aprilis.' Illokini. Motiva et reflectiones, ez quibus inferioram Regni Comi- tatoum Ablegati, in hocce I. D. Statuum et Ordinum Congressu praesentes, uHra tres bactenua ablegari solitos, alios adbuc tres, et quidem ex ipsis inferioribus Comitalibus, e singolo videli- cet unum Ifuntium, in qnalitate, Regni Slavoniae Ablegatoram ad imminentem et snbsecutnras continuas Regni Hungariae Diaetas exmitti hnmillime pbstulant ' 439
293. Anno 1759^ Systema Regulationis Regni Croatiae Comitatnum 442
234. Anno 1761. die 8. Majt. Vlennae. Intimatum Regium circa diversa Postulatoram pnncta SS.
et 00. Croatiae datum 445
299. Anno 1767. 1. Aognsti. Viennae. Maria Theresia ereclioni novi Consilii Regii Croaiici oltro
inhat ret 450
29(. Anno 177d* die 8. M^rlii. Viennae. Manififtum Regium Bano Groatiae datom, ut suam opinio- aem dicat, iiuis maxim| oportanus In merito augendne Contributionis inferioris Slavoniae pr6 celebranda Generali Regni Congregatione terminus constitni posset 452
297. Anao 1776. die 9. Angusti. Viennae. Resolutio Mariae Theresiae de Flumine iromediale Re- gno Croatiae incorporando, de Comiatn Severinensi'constitQendo deque Flun.inensi portn Ter- gestini instar speciidibus favoribus providendo, dicasteriis communicata 453
S98. Anno 1776. die 2 Octobris. Zagrabiae. Intimalum Consiiii Croatici de Urbe et portu Flumi- nensi, nec non Bonis fiuccarensibus, in quantum Carolostadio Flumen versus ad dexlram viae Carolinae sita snnt, Civitate denique Carolostadiensi immediate Regno Croatiae reincorporatis, emanatnm 466
299. Anno 1777. die 29. Angnsti. Viennae. Rescriptnm Regium ddo. 9. Angusli 1777., quo dispo- nitnr, ut omnes Cansae Civiles Regno Croatiae immediate incorporatae Urbis Flnminis a Foro Jndicom Urbis ad Tabnlam Banalem via appellativ/nis promoveantur 457
Ml. Anno 1777. die'6. Septembris. Viennae. B. Rescriptnm R. Mariae Theresiae SS. et 00. Re- gnoram Dalmatiae, Craatiae et Slavoniae missum et ordlnans , ^it in cambium Statni Militari cessaram plngarum Urbs et portns Flnmineosis cum Podbragh et Lopacxa, nec non Bona Bnc* carensia, Carioftadio Flnmen versus ad dextram viae Carolinae sita, nna cum Civitate Caralo- stadio immediate Regno Croaliae reincorporentnr, et ex neoincorporatis partibns noTna, Con- silio Regio Croatico snbordlnandus, Comitalna arigatur 459
211. Anno 1777. die 10. Novembris. Viennae. Blaria Therasia ordinalionibus snis de pariium mari- limaram raincorporatione, de inducendo commerciali systemate, deque praestando statni militari
aequi^-alcnte porra qnoque insistit 463
(Pars I. Privil. et Libert.) ^
Digitized by
Pt|iii» 4 M8. Amm 1777. dto 27. Oct^Wit. JbgnbUie. B«frMMiiliitl# SS. «1 W. l^i Cr^tiie d« pwti- h«« MrithBtt Cubeni«t«ri iunineBii nin fobiicieiidi^ do regvlatioM novi Severiiieiiiif Gowl*- tates et omoibat ezcorporatioDibiu titqiie ad generaba Regni Hungariatf Gootttia «ftendU . . 466 liS. Anno 1777. die 10. NoTembrb. In Mrki^ay. Relatio Comitatu SevefiieDsis de M Inttanra- tione et aceepta organisatlono, e priflM ana generali CoDgregatSene 10-a Deeembtia 1777, Cob- ailio Croatioo praestita, demoDstrana, Commercialem ConmiuDitatem FlamioeDsem uoa cmn aaii poiteMionibns Podbreg et Lopacza in dicta Coannitatn SeTorinenii fuoad cODtdbulloniBm ante diplomatii EUbihaUonalii ddo. 28. Aprllii 1776. emaDationem laditaB^ Regnoqne Croatiae Ina- *
mediate incorporatam, hancque incorporationem uau roboratam fuiite 472
264. Anno 1778. die 10. Aprtta. Vienna«. Marfa Thereala Camitntoni SaririneBiem istitnit ... 474 Anno 17M. dlo X Septembrif. Budao. Teto Bani Comiiia Jonnmt Brdftdy de Aoatholicii in Regna Croatiae,^ Dalmatiae et SiaTOoiae i^on admittendii, in Comltiit Regnt langariao dittn 480
-^»Vke^
Digitized by
m
Atmo 1388. 19. JMuarii. Spaiati.
Spalatenses Sigismundi Regis protectionem unaque prl-* Tilegiorum suorum confirmationem quaerunL
In Christi nomine Amen. Nos Johannes de PizinacoHs de Ancona, Ca- pitaiieas, Judices & Consiliarii Ciuitatis Spalati^ vobis viris nobilibus Hattbeo Chry- stophori ft Nicole Srichie, Ambaxatoribus noslris, salutem et sincere dilectionis aflectum. Harum serie committimus vobis, quod (pro) parte nostra ire debeatis ad Serenissimum et lUustrissimum Principem Dominum nostrum Sigismundum^ Vnga- rie^ Dahnatie, Croatie Regem Inclitum, et ad Serenissimam Dominam nostram Dominam Mariam, Regnorum eorundem Reginam inclitam, et eisdem et utrique eorum cum omni reuerentia inclinabitis, sicut honori Regio et nostro cognoscetis conuenire, de sua coronatione, liberatione, regimine et snis felicibns successibus congaudentes. Nos, consilium nostrum ciuitatis, cines et incolas civitatis reofie Spalatensis, sue Maiestati fidelissimos, et quos in regiis aduersitatibus contra iot nobis aduersa comprobauit constans et vera fides^ vt notorium est, recommen- dabitis eisdem^ sicut discretioni vestre videbitur conuenire, et st vobis videbitur, adnersa distinguere. Nos et Ciuitatem excnsabitis^ si ante ad eorum^ Maiestatis non misimus Ambassatores, quia non potuimus, tum propter viarum discrimina, tom propter guerram nobis factam^ et damna illata^ et grauamina multa, nobis impensa per Regem Bosne, Priorem Aurane et alios Sue Maiestatis emulos, et alia vt infra, que omnia satis nota sunt omnibus, de quibus estls plenissime in- fonnatl} que nec cessaret nec cessant, in iuturum videmus, nisi diuina prouidentia mannm porrigat adiutricem« et Sue Maiestatis potentia succurrat, quod facere dignetur^ supplicamus. Nouissime Maiestas Vestra fideles, imo fidelissimos suos Spalatenses requisiuit) vt ad eiusdem presentiam Ambaxatores destinarent^ pro confirmatione vnionis et pacis, quam conclndere intendebat et facere cnm Duce ot Communitate Venetiamm ; qui vti filij obedientie et veri fideles<» nos, quam velo- <m potuerunt, expediuerunt iuxta mandatum predictum^ et gratia Dei nos auidos colere Maiestatem Vestram deuotione tota, in eiusdem deduxit conspectum man- ^to Maiestatis Vestre. His dictis stabitis et responsum exspectabitis^ si dabitur; M si non dabitur, procurabitis scire, quid factum sit de predictis^ aut que sit ejus iatmitio; et super hoc providebitis ordineisto: videlicet conferre debetis cum Am- Wiatoribus aliarum terrarum Dalmatie, et hortari Dominum Regem ad pacem cuQ onmibus et precipue cum Venetis, quia bona et ea minima concordia cre- scnnt, discordia maxima dilabuntur, ^t supplicare ac pro posse procurare, quod remaneamus sub protectione et domiiiio Corone Vngarice, et qnod in alios non Innsferamur, et quod nullum alium domininm vel commune habeat vel aqoirat
(fart 1. Privil. et Uberi.) 21
Digitized by
i^oogle
aliqilo litulo, aliquod dominium^ potestatemi» nec iurisdictionem in Dalmatia^ cnm simus dispositi et intendimus viuere et mori sub eadem Corona Vngarie. Post hoc, cum tempus videbitur aptum, vos ad regiam Haiestatem et cum distincta serie^ qua poteritis^ exponentes tribuiatiOHes^ ang:ustias, passiones^ obsidiones^ hys temporibus per nos passas^ ob fidelitatem sue corone seruandam^ quam cum gra- uitatibus maximis seruauimus et seruare intendimus vsque ad mortem. Narrabitis damna nobis illata in campo nostro per regem Bo^e, Priorem Aurane, Clissien- ses et alios circumvicinos Sue Maiestalis emulos^ mortem et captiuitatem nostro- rum, eorumque redemtiones^ feminarum nostrariim turpes et inhonestos tractatu^^, Tructuum et reddituum nostrorum binam deuastationem et perdilionem molendiiio- rum^ destnictidnei» yitium «t arborum^ campi prostrationem et incision^m et alia multa^ de quibus estis plene informati. Que grauia fuissent et essent nedum Spaiatensibus, sed potentiori civitali partium istarum; et quanlumcunque grauia fuerint et sint, in eadem constanter perseuerare disposuimus; et vt hec et alia futpra illariter toUerare valeamus et possimus animo^ supplicamus^ dignetur Maie-^ slas Vestra nobis subuenire de aliquibus corone ve$tre, et nobis vtilibus satis* cum ad sustentationem vile nostre., que nobis a terra surrepta esl pro magna parte, quia Rex Bosne et Clissani magno tempore ex toto nos tenuerunt obses- sos et nunc tenent pro magna parte^ cum aliquis nostrorum hominum non audeat neque possit ire infra terram, et sic durior imo durissima est vita nostra; da- bunt et hec nobis pacem et concordiam cum vicinis nostris, cum quibus sumus in differentia et discordia^ et quod deterius esL, sepius non exspectato iudicio nos predantur et damnificant et nunquam sine damno nostro transire possumus., et immerilo: in qua pace et quiete viuentes, Deo et Maiestali Vestre continuis horis regratiari non cessabimus. £t his peractis procurabitis, quod priuilegium Ubertatum, praerc^ativarum et immunitatum nostrarum. dudum nobis concessaruih per felicis memorie plures Reguni Vngarie, confirmenlur, et si vobis videbilur tempus faciendi ipsas omnes nostras libertates dislricte notari in nouis Priuilegiis. faciatis in bona hora, et optimum erit tnnc eas confirmari faciatis et fieri pro- curabitis^ quo meliori modo poteritis. Procurabitis^ quod babeamus confines inier nos et Clissenses ita,, quod flumen Salone sil nostrum versus Spalatum et vlli^ sit castri, et hoc magis pro pace habenda cum Castro, quam pro vtilitate con- sequenda. Procurabitis, quod mete et fines sint inter nos et castrum Almissi^ ita quod flumen discurrend prope ipsum castrum sit meta et confinis inter no3 et eastrum; ita quod terrenum citra flumen uersus Spalatum sit nostrum vsque in mare<) et hoc mag^s pro pace^ vt supra. Frocurabitis^ quod nobis in patri- moniunii et snatentationem nostram dentur insule Fare, Curzule et Bracie^ quod nobis concedatur iurisdictio, quam habet regia Maiestas, scQicet, quod ad ^as de nobis ipsis per nostnim Comitem et Coasilium mittatur Comes, cum salado Wis . dari sollito^ cnm eis vioere valeamus ; et si non totum^ partem^ qoain poteritis. Procurabitis obtinere Utteras ragias ad summum Pontrficem,, quod Hugotmum*, Arcbi-Elpisjoapum oostrum^ <ad aliam Ecclesiam permqtare tlis^netur extra regnuip saunL) et nobis de bono pastore providere, cum guo pacifice viuere possimus sine scandalo. Praeterea possitis et 1 bertatem babeatis pro obtinendo vobis com^ missa expendere dqcatp^ IHille auri et abinde infra^ vbi et in qulbus vohis me- lior videbitur. NuUo vmH^ nulloque colores vel iiigenio^ malum dicetis de a igop ciue noBtro^ nec foreim Corone Vngarie et Baronibus, nec Prelatis^ nec alicui
Digitized by LjOOQIC
163
liie pevsone^; jttmo si qms quidpiaiD mali diceret de aliquo eiue noBtra) t^ posse excBSQUonem facietis pro eo, ipsam semper fidem profitendo; nec coAtra facere presamatis. Preterea vos per vos, nec per aliam personam procnrabitis^ nec recipietis aliqnid in vestri vtilitatem^ nec aUcuius alterius specialis persoae; led taBtummodo facta nostri Communi vobis commissa. Et hys contenli eritis^ et hec sub poenis^ in parte capta contentis^ vid. lib. 25 par. pro quolibet^ et infamie, que sic inteUigatur^ quod qui fecerit vltra commissa^ aut contra com-^ missa^ non possit esse Judex* testis, nec in aiiquo publico o^icio^ el nihUominus per eum impetratum vel emptum deueniat in commune. De omnibus suprascriplis plenissime informati) et preterea in omnibus supradictis pro posse procurabitis« ftcat melius et vtilius discretio vestra cum soUicitudine omni^ quod nostrum sortia-^ nnr seu habeamus intentum. Ad aUa^ ad omnia interrogata respondebitis re^ Berenter, prout cognoueritis connenire honori regio et statui nostro; et quecun** fie videritis conducere ad bonum statum et commodum«nostre ciuitatis ei com- munitatis, procurabitis obtinere pro posse. Date die XIX. JanuarU et sigillate^ Anno MCCCLXXXVIII.
iBcius. )lemorle di Trad p. 336 seqq.
Amo 1395—1402. PosoHti.
Sigismondus Rex Ludovici Regis privilegium, sub Nro. XCVni. adduclum. confirmat.
Nos Sigismundus Dei gratia Rex Hungarie, Dalmatie^ Croatie etc. Sa- criqiie Romani Imperii Vicarius GeneraliSn ac Regni Boberaie Gubernator. Me- Borie conunendamus per presentes^ quod Magister Paulus de Zyrinio in sua, ac uiuversorum Mobilium Regni Mostri Sclavonie ad Nostram veniendo presenUam exhibuit Nobis quasdam litteras Nostras patentes, priori Secreto Sigilio Nostro msigmtas^ super nonnullis Libertatum prerogativis eorundem Nobilium confectas M emanatas^ tenoris infrascripti^ supplicans Nostro culmini^ suo et Nominibus, faftns supra, prece humillima et subjectiva^ ut easdem Litteras Nostras de verbo td verbum presentibuB Litt^ris Nostris patentibus transcribi et transumpmi fa- Mites^ sibi, et predictis Nobilibus Regni Sclavonie concedere dignaremur^ Ju- ris eorom ad cautelam^ quarum tenor talis esL Nos Sigismundus^ Dei gratia Rex Hangarie^ Dalmatie^ Croatie etc., Marchioque Brandenburgicus etc.^ memorie com- Madamus tenore presentium significantes quibus expedit universis. Quod Ma- lirter Jobannes^ filins Chopur de Monozlo, et Stepbanus de Athyna in personis ^er^onua Nobilium Regoi Nostri Sclavonie ad Nostre Maiestatis venientes miB|iectam, Nobis significaro cuniruttL» quomodo Serenissimua Prinoeps olim fer
Digitlld*byLjOOgle
i64
lids recordationis Dominus Lodoricns Rex, Pater Nosler charissimos, Ipsis hanc» gratie prerogativam Litteris suis mediantibus, quamm tenorem coram Nobis spe-i cietenus produxerant^ fecisset specialem, ut nullus omnino Hominum ipsos in Guriam Nostram^ vel in aliquorum aliorum Judicum extraneorum^ ex ista parle iuvii Drave existentium. presentiam citare^ seu evocare, aut in causam atrahere valeret neque posset modo aliquali; sed si qui cum eisdem quitcunque actionis vel questionis haberent^ id in presentia Bani ipsius Regni Nostri Sclavonie^ vel vices eius gerentis. legitime exequi deberent; et si in Judicio ipsius Bani^ vel vices eius gerentis^ aliquis querulantium suspicatas foret^ nec contentus esse vellet^ exlunc seriem Judicii per ipsum Banum^, vel vices ejus gerentem, in No- stram, ac Prelatorum et Baronum Nostrorum presenliam^ in Curiam Nostram pro deliberatione fienda transducere valeret atque posset super Judicio prenotato. Nunc autem ipsa libertate obmissa quamplures ex eisdem Nobilibus^, immo fere omnes per extraneorum Capitulorum citationes^, et evocationes^ ac in Causam atractiones^ et non per comprovincialium. clandestine^ et furtive^ ac nequitiose unus alium ad Curiam Nostram^ et alias citare^ evocare^ in causam atrahere^ et per terminorum completiones agravare. ac pnt . . . . e sepesepius procurarent^ in quo facto multe ammissiones Possessionum, ac alia diversa genera malorum et gravaminum multoties orirentur^ et evenirent, dictumque Regnum Nostram Sclavonie per hoc maxime foret gravatum: Supplicantes Nostro Regio culmini prece humili et devota, ut eisdem super premissis de Regia benignitate digna- remur succurrere^ et providere de remedio opportuno. Nos itaque supplicatio- nibus eorundem Nobilium moti, benevole inclinali, nolentesque ipsos gravamina pati^ hujusmodi dictam constitutionem et libertatem ipsis per dictum Dominum Lodovicum Regem datam et concessam, ratam et gratam babendo, una cum Prelatis et Baronibus Nostris matura deliberatione prehabita^ sane decrevimus^ ut nulius prorsus Hominum^ seu Nobilium dicti Regni Sclavonie^ alter alteruro^ nec aliquis alius Regnicolarum Nostrorum ipsos Nobiles Regni Nostri prescripti per extranea Capitula, nisi solum per Comprovincialia citare^ evocare^ aut in Causam atrahere in Nostram^, aut in cujuscunque Regni Noslri Judicis presentiam^ nec obmissa ipsa libertate in Curia Nostra aliquam litem suscitare^ nisi prius ia presentia Regni Nostri Bani predicti fuerit suscitata, possit nec valeat modo aliquali; in Casu autem^ quo hujusmodi facta temporis in processu evenirenl^ et Si que pars adversa hoc ipsum contra aliam partem efficaciter comprobare pos*- set, extunc hujusmodi facta, seu quevis gravamina, que in premissis evenirent^ nullius existant vigoris nec momenti^ sed prorsus mortua et viribus caritnrac habeantur. Quocirca vobis viris Magnificis^ Dominis Palatino et Judici Curie Nostre, vestrasque vices in Judicatu gerenlibus, et generaliter cunctis Regni Nostri Judicibus, et Justitiariis, Ecclesiasticis videlicet et secularibus, presentibos et futuris^ firmiter precipiendo mandamus, quatenus quantumcumque et quolies^ cunque premissa facta coram vobis emerserint seu evenerint) et modo prehabito approbala fuerint, eadem authoritate Nostra Regia cassare, revocare, annulare^ mortificare, et prorsus annibilare debeatis, quibus et Nos derogamus praesentinm Litterarum Nostramm patrocinio mediante « quas ^ dum Nobis in specie fuerint reportale ^ in formam Noslri Privilegii redigi faciemus. Datum Bude Secundo die Festi Penthecostes Anno Domini Millesimo trecentesirao nonagesimo quinto. Nos itaque iustis et Juri consonis supplicationibus annotati Magislri Pauli . hobisi
Digitized by LjOOQIC
165
fai ma^ et nomiiiflNis qnilms rapra^ sobjectiTd porreetis Regiid cmn fayore ineli- Biti^ prefetas Litteras Nostras patentes presentibacr Litteris Nostris patentibns de Terbo ad Terbnm transcribi et transnmpmi facientes, eidem Magistro Panlo du- xinras concedendas^ Juris sui et dictdmm Nobilium Regni Nostri SclaTOnie an- tedidi nberiorem ad Cautelam. Datum Posonii die decimo prosimo post festum beati Hathei Apostoli et ETangeliste. Anno Domini Millesimo quadringentesimo seeundo.
(Lo€U$ sigilli Begii appressij Orig. oieiiibr. in Archivo Regnl Croatiae. Priv. N. 7.
cncTni.
Anno 1395. die 10. Octobri$. Spalati.
Andreas, Archiepiscopus Spalatensis, cum Joanne Gomite
Neliptio de decimis ecclesiasticis amicam conTentio-
lem, praesente Vicebano Dalmatiae et Groatiae ac complu*
ribus Nobilibus Groatiae, init.
In Cbristi nomine amen. Anno natiTitatis eiusdem Hillesimo trecentesimo aonagesimo quinto. Indictione UI. Regnante Serenissimo Principe et Domino no- stro naturali Domino Sigismundo, Dei gratia Hungarie^ Dalmatie^ Croatie etc. Rege inclyto, et Marcbione Brandenburgensi. Temporibus quidem ReTerendissimi in Cbristo Patris et Domini Andree, Dei et Apostolice Sedis gratia Arcbiepi- scopi Spalatensis et legum Doctoris; Magnifici et strenui Tiri Domini Nicolai de Gtra^ dictorum Regnorum Dalmatie et Croatie Bani^ nec non ciTitatis Spalatensis Comilis plurimum bcHiorandi^ Nobiliumque et pmdentium Tirorum Dominomm Dyonisii Helie, Nicole Zeri de Comis, et Antonii Joannis de Grisogonis^ Recto- nun et Judicum bon. CiTitatis Spalatensis. Die undecima Octobris prefatus Re- «erradissimus in Cbristo Pater et DominuS Andreas Spalatensis Arcbiepiscopns ibi presens, in presentia testium examinatus^ et mei notarii infrascripti^ dixit ac contentns et confessus fnit) qnod omne compromissum, snb quacumque forma per ipsum ex una parte factnm, et compromissum in couTentione cum Magnifico M polente Domino Joanne Neliptio^ Cetine Comite.» super facto decimaram, per doBiinum Comitem Joannem debitaram eidem domino Spalatensi Arcbiepiscopo^ ^ ipsi Spalatensi Ecclesie, in RoTerendissimum in Cbristo patrem et Dominum Dominum Dei et Apostolice Sedis gratia Arcbiepiscopum Strigoniensem. et ipsius DoBuni Strigoniensis Arcbiepiscopi personam« et omnis sententia ex boc et ex
Digitized by LjOOQIC
m
diidla owftOwimo ^tMa^ latt, pramidgate te) emmi^ai ilgore «iOifMffdief -d^ dictid deciiDis faete iilter ipsmi» Comiteai Joaiweii^ pront de dietir coneof dia deiDimara»^ ioter eoft facla^ patet publico iaatruineiito, scripto^ puUleato^ regalo manas mei Notarii iiifirjEidcripU^ dictts Anno mitlesimo et indicyon^^ et .4ie decimo meBri» ectobris, sit casiram et cassa, irritum et irrita^ et milliw Taloris e( eiicacie tel momeiiti. Et hoc fecit et facit prefatus Domittus Andreas Spakttosto Atchiepi^ scopus, requisitus et rogatus per dictum Dominum Comitem Joannem^ et ad per titionem et requisitionem prefati Domini Joannis Comitis Cetine^ ibidemque pre- sentis et ipsum Dominum Archiepiscopum instanter requirentis. Qui dominus Archiepiscopus nunc et de presenti^ quantum ad ipsum spectat et pertinet^ cassat et irritat) annullat et annichUat. Promittens prefatus Dominus Archiepiscopus Ao- dreas, per se et eius successores^ praediclo Domino Comiti JoannL) pro se et eius heredibus et successoribus^ recipienti et stipulanti^ nunquam per se, vel alium sive alios, petere; super hoc arbitrari seu sententiari aliqua ratione vel causa, per dictum compromissum^ seu aliquam sententiam^ ex dicto compromisso emanatam, in judicio, nec extra, contra dictum Dominum Comitem Joannem producere, exhibere vel ostendere; et promisit quamdam sententiam a dicto com- promisso latam et emanatam, ad omnem petitionem et requisitionem ipsius Co- mitis Joannis eidem Comiti Joanni dare et consignare omni gratia et vigore, supradicte concordie^ etiam sub capitali sigillo Spalatensi vel Traguriensi. Pro- mittens per se et suos Successores^ solempni stipulatione interveniente^ pre- dictq Doi^ao. Joanm Comiti, pro se et eius heredibus et suecessoribus^ recipienti et slipulanli, dictam suam confessionem et dictam suaip promissionem perpetup ei omnt tempore habere ratas et firmas; et omma et singula supradicta fercere^ alte^idere et observ^re, et non contrafacere vel venire per ie^ vei alima, sev alios aliqua ratione vel causa, cum resarcioiie omnium dampnorum et expen- sarum^ et sub obligatione omnium suorum et dicte sue Spalatensis Ecclesie bo- norum. Actum Spalati super sala superiori Archiepiscopalis palalii: presentibus Magnificis et potentibns viria Domiiio Paulo Mlcbaele, d^torni Regnonim Dal- malie et CroiAie Vicebana, Dondno Boteone Comite Corbavie^ Comite Ckfvraio BMkovich et ^Bm.
Signum Notarii:
' Bgo iaeobos, filiufii quondam Ubertini de Poglienflibua de Plaeentia^ pubi^ ous. biperiali auctoritate Notarins^ de praemissis rogatus^ scripsi fideliter et pa« Uidfvi ete.
& AroUvo Archi-Ep. Spalileiiiit. ^ Patiiti UlyiifiDn Sccnini. T. m« p. 957.
Digitized by
167
A»no 1396. 24. Junii. Nonae.
fii^jsimttjiiii Aai JiLSjalain Paigjiia a doMJnatioiie Jajddreii-*
sium liberam declarat. • ^ - - ^
Nos Joannes, apostolicae sedis gratia Zagrabiensis Episcopus, Decretorum Boctor^ Serenissimi Principis et Domini Domini Sigismundi^ eadem Dei gratia inclyti Hungariae^ Dalmatiae^ Croatiae etc. Regnorum Regis^ Marchionis Brandebur- gensis etc. Secretarius etc. Cancellarius etc. ; Nicolaus^ Dei gratia Regnorum Dalmatiae et Croatiae Banus^ per executionem regiam ad ipsas partes Dalmatiae et Croatiae pro inquirendis suis iuribus regaiibus ^et yniBersis querulantibus iudicio et iustitia impendendis^ nec non quibusuis defectibus et inconmioditatibus ipsomm regnorura snorum et ciuitatum suarum., in regno Dalmatiae constitutarum et existentium, specialiter autem in factis et causis inter nobiles et prudentes viros rectores, consilium, et commune civitatis Jadrensis ab nna parte, ex altera autem recto- jres, consiltnm,. CVipniuifle insulae Pagen^s vertentibus , indicandis, disponendis et reform^ndis^ cujn pleno ,mbnumpnt« potestate seu facultate, celsitudinis regiae Vicarii^ seu delegatt generales.) notum facimus : Solum Denm habentes prae oc-^ CQlis<) commisimus et iudicaulmHBv vt praefi»ta insida BagensiSi» omnesque habitantes einsdem a modo deinceps temporibus futuriSi, vna cum singulis possessionibus salQis, de dictomm Jadertinorum manibus, potestate, dominio^ libera, exempta*, ab* solota habeatur; ex causa et rationibus praeallegatis^ ipsam insulam pagensent) dicta auctoritate praedicti j)ominl Nostri Kegis, nobis in hac parte attrlbuta, coe- tai TninersiO et cpnsyolrlio caet^raruin ciuitatum regalium Daimatinatum coadunan* les et aggregantes^ dicfts Jadrenslbiis et ipsorum haeredibus et vniuersis poste- ritalibus eommd0tai dicta apetorilKte^ nobis concessa siientium perpetttum impo- aeoles etc. Patum Nonae^die XXIV. Junii. Anno Domini flCCGXCVT.
• CIUSL
■ -' '^Amio 'f9S7. 2ff; Octobrit. Temesvarini. '
filgisntuirtdoB^Vei '^altnatinis ciTitatibni) spondet, se Se- gniam venturum, ibique Diaetam generalem celebraturunA
esse.
Sigisnrandos etc. Fideles nostri dilecti. Gratum qoippe Haiestati nostre ion param extitisset, ad hane noslram congregationem Temisiensem oratorea Ve«
Digitized by LjOOQIC
168
stros^ qaos Don ab re eaocari feceramus, adneDiase; yemiD, quod acbuD non est^ reformari itenuD satis conunode potest Nos qaidem Segnie^ diuinitate fa- aente, in festivitate B« Katliarinae Virginis proxima omnino esse decreuimos^ qao denao eaocauimas Ambaxatores onmium Dalmatiae daitatam; illac qaoqae suos com pleno^ largo et saflTicienU mandato nobiscam tractandi commanitatemqne vestram obUgandi fidelitas Vestra procnl dabio transmittat Sic omni ex caosa legitinia Tolamas et iabemos. Datom in Hemisoar die XXVL Octobris. Anno Domini MCCCXCVIL
Ez araluTO chritftt. Tnigvrii. Laciiu. Memorie di TniA. In Venetia MDCLXXIV p. 365.
CXILI.
Anno 1397, Budae.
Sigismundus Rex insulas Chersum et Absarum, ab Blisa- betha Regina magistro Joanni Saracheno datas/ Nicolao
Gara, Bano, donat.
Nos Sigismundus, Dei gratia Rex Hungarie, Dalmatie, Croatie etc. ac Marchio Brandeburgensis etc. memorie commendamus per presentes : quod Magi* stris Biasio et Michaeli, filiis Magistri Joannis Saracheni de Heszthegenew, coram nobis personaliter constitutis^ per eosdem propositum exstitit uniformiter pariter et relatum, quomodo ipsi quasdam litteras patentes quondam Serenissime Prin- cipis Domme Elisabeth Regine felicis reminiscentie Socras nostre^ factum Do- nationis cuiusdam Insule Kersi et Abseri nuncupate^ ampnibus Pellagi vallate, m dieto Regno nostro Dalmatie situale, nunc Magnificis viris moolao de Gartt, Dahnatie et Croatie ac Sclavonie Regnoram nostrorum Bano^ et Johanni ejus 6ermano«) filiis condam Nicolai Pidatini, per nos periiempniter collate^ clare con- cementes^ dndum preannotato Magistro Johanni Saracheni et suis fratribus vigo- rose emanatas ^ per ipsosque in laribus et scriniis patemis mdilate reqairendas, et qaamprimum receptas in specie assignare ipsis Nicolao Bano^ et Johanni Germano suo in solidam assumpsissent^ una sppponde^t et assampsemnt co-* ram Nobis presentium patrocinio, eoramque ultronea voluntate mediante. Da- tamBade, feria secunda^proxima ante festam Ascenskmis Demini* Anno eiosdeoi Millesimo l*ercenteshno Monagesimb septimo.
Aath. TrantfniBptuni in AtcUyo Begni Croatiae.
Digitized by
m
Amo 1398. In Diako.
SigismoDdos Rex Nicolao de Gara, Bano, ejusque fratri JoanDDi inaulaa Abaarum et Cherso una cum omnibua ea-
rundem proventibus donat.
Nos Sigismimdiis^ Dei gratia rex Hmigarie, Dalmacie, Croacie etc., Mar- eUoqQe Brandd^argensis etc.^ notmn facimns yniiiersis, quibns incnmbiti per pre- aentea: Qood qoia nos exigentibas, imo plnrimmn reqnirentibus fidelissimis ob- aeqniis^ gratissimis complacendis , strennosis actibas et gestis Tirtnosis, lande dignisqae et preconio attoUendis meritis Tiri magnifid Domini Nicolai de Gara^ dicloram regnorum nostroram Dalmacie et Croade, nec non Sdaaonie Bani^ ac Johannis, firatris eiusdem vtmni, filionun scilicet condam Domini Nicolai Pala- tad Gara de predicta, per ipsos sacro diademati^ et per conseqaens nostro regio cnlmini ac toti regno nostro^ vti canctis liqaet, cum saprema fidelitatis constan- da, temporibos et locis opportonis^ intrepide exbibitis et impensis^ eisdem ac eoromdem beredibos qoandam insulam nostram regiam Absary et Kersy appel- ktam, in regno nostro Dalmacie infra ambitom maris existentem^ com qoibasois eiosdem ytilitatibos^ integritatiboa, aliis litteris exinde confectis mediantibos^ no- stre regie nooe coUacionis titolo perhempnitw et in ewom perhibemos contolisse. Ideo eciam nos volentes eisdem fidelibos nostris pro eoromdem moltimodis, {dnrimis et vbmimis fidelitatibos et fideliom obseqoiorom eoromdem laode dignis meritis, in prefatis aliis litteris nostris seriosios et clarios explicatis, regio am- j^OTi respondere donatioo^ tricesimam nostram insola in prefata exigi consyetam, nec non cameram saliom nostrorom regaliom maritimorom^ in dicta insola vendi sditornm, sinral com oboencionibos et emolumentis ac ioribos yniuersis^ ad pre- fatas tricesimam et cameram saliom nostromm rite pertinentibas. veloti de no- stris regiis manibos memoratis Domino Nicolao Bano et Johanni fratri soo car- laU, ipsoromqoe herediboSii heredomqoe conctis sobolibos et soccessoribos yniT nersis, premisso nooe nostre donadonis titalo, aoctoritate regia, ex certaqae nostre Maiestatis sdencia, de Prelatorom et Baronnm nostrorom consilio pre- matoro dedimos, donaoimos et in enom contnlimos, imo damos^ donamus, per- hemniter et effectine conferimos, per ipsoa, eoromqoe heredes et posteritates ymoeffMS perpetno et irreoocabiUter possidendas, tenendaa, pariter et habendas^ |leno inre, patrodnio presendnm mediante^ sine dontaxat preindido ioris alieni. Preaentes antem in specie, dnm nobis fnerbit reportate^ easdem in nostri prioi-
Chn L PML «I IA«t.) 2!
Digitized by
v.oogle
legii fomiain redigi faciemus pro eisdem. Datum in Dyako in Dominica Jndica. Anni Domini BLCCC. nonagesimo octauo.
(L S. a tergo impresri.) Ez archiTO Imp. VienDensi -- Fi|j«r 6. Codex M^ Jfcgtf Qtng. Anno 1399. T. X. p. 645.
Anno 1398. In Gara (Gorjan). Dioecefiis Zagrabiensis ultra Muram fluviuni extendit«ix
Si^smundos^ Dei gratla rex Hungariae^ Dalmatiae^ Croatiae etc^ Mar^ chioque Morauiae etc, suis fidelibus magnificis Stephano et Joanni^ fitMs condam Joannis Bani^ nec non Ladislao^ fiiio condam Stephani Bani^ et Sifismundo^ filio Ladislai de Lindua, vniuersis salutem et gratiam. Dalur no^trae intelligi Maie-* ^tati^, quomodo vos, quosdam Plebanos vestrosi) ad dioecesim Ecclesiae Zagra^^ btensis semper et ab antiquo pertinentes, ab eadem Ecclesia Za^biensi seqne«^ ^trando^ ad dioecesim Vesprimiensem conferre niteremini et yelietis, in dispendiunt salutis animae yestrae valde magnom. Vnde nos ipsam Ecclesiam Zagrabiensem suis idribus sen iudicialiter destitui non volumus. Igitur fidelitati Vestrae fir^ initer praecipiendo mandamus^ quatenus praefatos Plebanos vestros Trausmu- ranos^ qni alias ad praedictam Dioecesim Zag^abiensem pertinuisse et spectasse debebant, vos a praeUbata dioecesi Vesprimiensi penitus remouentes et seque^ 'Strantes, iustam ad obedientiam et debitam subiectionem praetittilalBe Eedesiae Zagrabiensi exhibendam compellatis et astringatis iustifia suadente; et alimide snb graui animae Vestrae perditione non ausitis intermitlere. Datum in Gara^ feria quarta proxima posl festnm Pentecostes. Anno Domini M.CCC.XCVin.
Ez aulographo Kaprinai rab C. p. 10—11. — Fej^r. Cod. Dipl. Ueg. Uung, Aono 1399. T. X. p. 571.
1 I
Digitized by VjOOQIC
m
, .;, tr •* f; '.f ■
•t « ■ . . 'f
CX»!^.
Anno 1398. fn Gura.
]Sicolau& de Oara, Regnoruin Dalmatiae, Croatiae et Sla«- Toniae Banus, Prirllegium Regni tie libera Protonotbarii
electione confirmat.
Nos Nicolaus de Gara^ RegnorQm Dalmatie^ Croatie^ Sclavonie Banus. Memorie commendamas, significantes, %pi{biis'expedit vMVcfrsfs. t}uod quia dicti Regni Sclavonie Nobiles nobis per sqos speciales nnntios id querulose signifi- care curarunt, quod alii nonnulli Bani^ vel Yicecomites eonindem Regni pre- dicti, ipsos de antiquis consuetudinibus et libertatum prerogativis ab anliquo approbatis^ signanter vero in alienatione sigillorum^ quibus ipsi in ipsorum of- ficio fiingerentur seu uterentur, et notario eorundem per ipsos electo* seu eli- gendo, facla excepissent et eosdein in ei^dem minime tenere et conservare curarunt. - Supplicantes Nobis per nuntios' ipsorum prenotatos, ut ipsos in eisdem eonsuetudinibus et libertatum prerogatiuis, quibus ipsi tempore domini Lodovici olim Regis Hungarie, indelende memorie tenti fiussent et conservati^ et prout etiam Serenissimus Princeps Dominus Sigismundus^ Rex Hungarie ac Dalmatie, et Croatie predictorum^ dominus noster gratiosus^ easdem Libertates eorundem pridem in Teiie!9var de ynanimi sanctione et communi decreto totius Reghi sui Baronura et Procerum^ ymo vniversorum nobiliura, literis suis mediantibus confirmasset et roborasset^ prout in eisdem literis coram nobis specietenus ex- hibitis limpidius continelur., tenere et conseruare dignaremur. Nos igitur justis et legitimis eorundem noMIium supplicationibus cft petitionibus sicuti dignum ar- bitramur aquiescentes ^ nihilominus prefatis literis ipsius domini nostai Regts contraire non valentes, eosdem nobiles ipsius Regni Sclavonie in etsdem con- suetudinibus et libertatum prerogaliuis, qufbns ipsi tempore dicti domini Lodo- vici Regis tenti fuissent et consemati, ac etiam prout in eisdem literis ipsins domini nostri Regis Sigismnndi per omnia continetur, a modo et deinceps iUesos et indempnes volumus frui, permanere et potiri ; eo modo videlicet) quod sepefati nobiles quemcumque Notarium eligere voluerint, liberam eligendi et de- ponendi, dandi^ et removendi habeant facultatem; ac etiam Comites nostri pre- dicti Regni pro nunc constituti^ et in futurum constituendi, universa slgilla ipso- rom Comitum^ Judicia et causas ipsorum nobilfum concmientia, teneantur dare et assignare NoAario prenotato^ hoc etiam declarato^ ut hujusmodi Notharius de sede Judiciaria eorundem sigilla antefata ad locum atienum minime assportare valeant atque possint (sic); et quod dicti Notarii ac Comites ejusdem Regni Sclavonie sine Judicibus nobilium cansas nobilium predictorum nullatenus judicare,
22»
Digitized by LjOOQIC
1T2
Tel Itteni0 ad posMssionrias perpatutioiief et eaiisinni dtffaiilfoiies rigfflare qneaiit atqiie possiBt; id etiaii adtjecto, qaod dicti Notarii et Conitea ipms Regni aab sigUlo flunori aon (dorea literaa niri bqiiiritorias, dtatorias^ proro* gatorias^ ac Iiidicialea dare poaaint et valent bmmIo aliqoali; aed nec koc pre- termisso, qnod littere ad ipsas posaesrionarias perpetnationea et caoaanui qQattmncamqne difinitionea, et eoqpeditorie anb majori sigillo emanari qneant atqne posrint, vna cnm rigillia ndbilinm predictomm; et qnod Comites snpradicti fitteras ejqpeditorias raper facto Krsagionon non de plnribns niri de dnalHis • . . . lins jadicionim predictomm dare posrint et Taleant, sed non de tertia parle dictoram noliiliam jadidbas proyeniente. In cnjas rei memoriam perpetaamqoe trmitatem pendentis sigilK nostri manimine fecknns .... atnm^ in Ciara fMria tertia proxfana post Dominicam Letare. Anno Domini Milesimo Trecentesaao Nonagesimo Octayo.
(Loeus SigilU p^mdemHi.)
OfifiMdlt MMibr. Ii ArMn M^ CroalSM. Mt. If. 9.
CXXV.
Anmo 1399. In SiUoi.
Nicolaus et Joannes de Gara, Bani, Episcopatum Absa-- rensem fratri Nicolao de §iklod conferunt
Nos Nicolaas et Johannes de Gara^ Regnorom Dalmatie, Croatie, Scla-* ncmieqae Bani^ omnibas Christi fidelibas, tam presentibas qaam fataris^ presen- tem paglnam inspectaris^ salutem in omnium saluatore. Fauor et deuotio spe- cialis nos inducunt^ vt bos, quos opera sue virtutis dignos efficiunt, prosequ amar prerogatiua, fauore^, et gratia speciali; vt ipsorum remunerata deuotio ylarescat, et alij eorum exemplo ad virtutis speciem amplexios et forcius incilentut ; nos etiam ex debito iuris cogimnr iustas admittere preces, et vota supplicantiura clementer exaudire. Cum igitur Episcopatus Absariensis^ in JS cclesia Cathedrali B. Virginis in insula nostra Vzor vocata constructa, situs^ per Serenissimoffl Princq^em Dominum nostrum, Dominum Sigismundum^ Regem Hungarie etc., nobis sub noue donationis titulo simul cum patronatu ipsius Ecclerie et coUa- tione dicti Episcopatus perpetuo donata^ per decessum yenerabilis in Oiristo Patris Domini Protyni^ pye recordationis Episcopi predicte Ecclesie Absariensis, iam in dicta nostra insula de iare et de facto yacare contingat^ cuius coUatio seu presentatio ad nos^ vt preibittitor^ pertin^ dinoscitur; Nos itaque atten->
Digitized by LjOOQIC
m
imlM nomi fcoaaiWgi, iftdwtoioM ▼irWHi iMvibi^ et ionciMtea ttttenH knm hoMniUIis et leligiMi vlri DoMiBi fnitris NieoUir, iim condam Magistri Paali de Soldoi, prawMialif fratnm CaMmconitB refalariom (Minia B. Aogu* iliBi per Hongariam, qoiboa idem Mstre Magnificeotie probali commendator te« liiaMmio, predidam Epiacopatom in predicta nostra Insola et ad eandem ape- daililNia exiatentem, modo premiaso yacantem, com omni plenitodine rai ioris eidem DomiM Nicolao Prooinciali, vtili et proficoo, ymo aumd com vnioerais «rii ioribiia et pertintija, veloti soi predeceaaorM vsi et finiiti foiMeftt^ doxiam toaferendom et preirtandui^ et de eodem eidem prooidendnm^ et in corporale Msdem E^copatM dominiom introdod fadendo, decementM testimonio litte* nnun noetrami mediante. Datom in Sddos predicta feria fiwta jHroxima ia fMto B. Gregory Pape. Ano Domfaii lli&esimo trecentesiaM noHgeaiBM) mbo.
(L S. duonm Sigillorum.)
Bi ArcluTO faip. ViMMB. — C. F^. Codex «yloMtiow HoifMiM •oeMMliew tte cMk. Auo laii. ToiL 10. Paf. 74S.
CXHLTI.
Anmo 1401. die 22. AjfriUi. In Paehech.
Comitatam Tininienaem in Regno Croatiae situm, ibique
aarturinaa tributi nomine datas fuiase^ lioc Sigismundi
Regis privilegio fit manifestum.
Sigismundos Rex Vngarie, Dalmatie, Croatie etc. etc. Com nos alias cum f^erisqne Prelatis et Baronibos nostris^ ac proceribos et nobilibos Regni noslri ad Regnom nostrom fiolgarie. obi iromanissimorom Torcorom et aliarom barba- mom nationom grandis casos pololabat, ona com valido nostro exercito appli- «aissemus, et com eisdem Torcis et aUis Paganis personaliter agrediendo do- cantes in arca certaminis preliando, tandemqoe occulto Dei judicio permittente, et fortona nobis proh dolor nostris viribos nostri exercitos deficientibus, et plo- ribos fidelibos nostris nostro lateri pro nonc adherentibus prostratis, prefatus q. Nicolaos sob vexilio fidelis nostri M. Yiri D. Nicolai de Gara^ Regnomm no-> strorom Dalmatie et Croatie ac totius Sclavonie Bani^ per eosdem Faganos suc- «■boit et extitit interemptus. Quorum pretextu volentes ipsius Regio occurrere cum bvore, qoasdam possessiones, seu villas, Brusniche et Zacuccliie vocalas^ in Co- adtato llnniniensi in Regno nostro Croatie existentes, in quarum padfico et quieto doBiiaio ipse Blasco et Nicolaus firater suus, nec non progenitores eorom a tem«-
Digitized by LjOOQIC
iU
pore q. D. BMIe Regis. ' qtt eaMeni lillM \piH yrogoiiHnliWi eonn^ nti iflerii Blaseo ait, donasset et contidisset, exWiMeiit foreHqiie, et Ipse Bbieo aee mi Mariims, Andreatf M Petrw fiffi predicH 4. Nteelai paeiAee ie preeentl eto.
(Ei imfita:)
NilriloiDiMS pro preniifaia eomM fidelitatibDs et sernliiA aehtictteQi ae» eeliectaiD Mardarinamn^ de prenisais possessionibns nobis et fisco nestro Regie penrenire debentf», eisdem Blasconi et filiis q. Nicelai ipaonuoi heredBMis de^ Bando et perpetno epfrebaido premissa noslra Beg^ia aaclQritaie remittiflins et relajuoNis, presentiam nostronm teslimoBio Ittleraram; qnas dwB nobis feerml jepreseirtate^ in forsa nostri Privilegfi redigi facieMS* Batum in Paebeeb faria secnnda proxima ante festum S. Georgii Martyris. Anno Domini 1401.
Lnciiif. MeBorie di Traik paf. 397.
Anno 1403. die 14. Auguiti. Jadrae.
Vladislaus Rex privilegia, insulae Brachiae a priorlbu^ regibus et principibus concessa, confirmat.
Vladislaus, Dei Gratia flungariae, Jerusalem, Siciliad, Dalmatiae^ Croatiae^ Ramae, Serviae^ Gaiitiae, Lodomeriae, Romaniae^ Bulgariaeque Rex^ Provintiae et Folcaquerii, ac Pedemontis Comes. Universis praesentes Litteras inspecturis, tam praesentibus quam futuris. Petitiones supplices nostrorum fidelium libenter admittimus, et cum expedit ad exauditiones gratiam perdocere libenti animo pro- curamus, ut nostra benignitas magis clareat et ad rei gestae cautelam robar abbundantior accedat. Sane pro parte Mixae de PetruUo et Michaelis da Baloe^ Nuntiomm et Ambasciatomm, ad nos transmissorum pro parte Communitatis Uni- yersitalis et hominum Insulae Brachiae^ nostrorum fidelium, fait Hajestati nostrae humilKer supplicatum: ut, cum antiqui Reges Hungariae^ et praesertim bonae memoriae Rex Ludovicus, concesserint et fecerint eisdem Communitati^ Univer- sitati, et hominibus insulae Brachiae certa privilegia^ libertates et gratias in fa- vorem dictae Insulaen Statnta, Reformationes et Consuetudines, prout in Libris ipsorum Regum et dicti Ludovici plenius continetur; et snbsequentur bonae me— moriae Stephanus Tuarko, Rasciae^ Bosnae et Maritimae Rex^ tum dicta privi- legia^ gratias et libertates, ac Statuta^ Reformationes et consuvetudines per snas patentes litteras duxerit confimandas^ et addiderit aHqoe concesserit potestatem et licentiam eligendi eis Comitem^ cum eonfirmatione tamen Regiae Majestatis;^
Digitized by LjOOQIC
et deinde Dlastrissimas Princeps Stephanus Dabissa^ dictoram Rasciae^ Bosnae et Maritimae Rex, post scilicet mortem dicti Regis Stephani Tuarko, praedictas libertates^ gratias et privilegia^ Statuta, Reformationes et Consuetndi^- 068, ac potestatem electionis diclonai /Comj^ni per suas patentes litleras ratifi- cayerit et acceptaverit ; postmodum vero Vir Magnificus Hervoja, sum- mus Vojvoda Bosnensis, noster in Regno nostro Hungariae, et aliis Regnis sibi annexis, Vicarius generalis, jant dieta omhliGi {>et*suas iiteras confirmaverit ; po- slremoque Vir Magnificus Aloysius de Aldemarisco de Neapoli^ Hiles Regni no«- 8^ Sicilifie^.Marescialus ac Capitaneus Galearum nostraram, jiosterque in dictif Regnis Vicarius generalis, ' praedicta orania et singula per evidentes liUeras ac- ceplaverft et duxerit confi^anda; -— Propterea ad raajorem eaufehm dignare* «or pmefatas fratiaa^ libertatesir privilegia, Shat«ta, Refermation#s et Consuelu*^ iiines ac litteras praedictas, exiade subsecutas^ et potestatem^ et electiones Co- imtQm praeclictorum per nostfas litteras patentes confirmare. Nos antem devotis snpplicationibus praedictoram praefatas gratias, Kbertates, privilegia, Statuta, Re- fonnationes et Consuetudines eisdem^ Communitati et hominibus praefatae In- niae Braeliiae, ut praedkitttr^ fMtos^ et faota^ ac etiaM confinnatas^* et po- leslakem etiatn . el&ctiOMs dlctonun - Comitom^. qoi Siiat utique fideles no^i^ cvai eonfirmaliMie tamen notftri^ juxta praediotarum. omiHum Utterarnm tenorem et con*- tineatias, bamm serianin^ de certa noatra sententia, ajc eum consfDsa prae« «lictomm . . . « Magnatnm et Baronum 4ieti Regni noalri Huagariae^ noM^ adstan- tiiiia, confimiamus, ratificamus et approbamus^ nostroque coofinBationis^ ratifica-* tkHUs et aipprobatioBis mmiimiae roboramas^ it|iq«e quod nulium dimjaiilionis yel mfractas incomodnm pertimescant. In cujus rei testimoQium praesentes LiUeras eikide fieri et magno nostra peMleBti sigiUo jossimus comttiuiifi. I>atiim Ji^lraa per ABtoaium de Poma, Secretarium fomiliarem ei fidelem nostrum dilectam* Aoio Domini 1403. die 14. Mensis Augusti^ Indictione 11«^ RegBorum nostro-> nm Anno 17.
(L. S. N.)
NicolA Wragnizan^ Nodario PubKco^ ha fatto copiare da fida mano d' al«- In simile^ esibila mi dal Sig. Don Andrea Cicarelli, sottoscritto e sigillato.
CkartlK Andrea. Osservazioni snir bola della Braua. Veaesia 1802, p. 129.
Digitized by
i^oogle
17«
Amo 1406^1470.
Priyilef ittm Sigismandi Regis, de Decimis a Regnicolis Regni Slavoniae Episcopo Zagrabiensi secnndam anliqatM consYetadinem praeslandia, anno 1406« exaratnm et t Bla^ sio Magyar, Regnoram Bosnae, Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Bano, anno t470. IranaanmplanL
No0 Blarins Ibgyar, Regnonun Boine^ Dahnalie, C^tie et SBayoaiO' Banus elc. memorie commmidamas: Qaod Nobilis Johaanea Viti de Korlitwa^ et Anthomu8 de Kopyncs, ad noBtram venientes preaentitm, in ipionnn ac totin» Tniversitatia Regni Slavonie nobilinm nominibas et in peraonis exhibaeranl et presentanmt nobis ^sdam litteras condam Domini Sigismandi Regis «giHo sao a tergo appressas commonitas, patenter — ad rdationem Magnifici Do- mini condam Joliannis filii Henrid Wayvode Traasyiyaniensis emanatas, faclQm deciBuuram, libertatemqae ipsoram Regnicolanun et consaetadiaem antiqtam in se denotaates et continentes, tangentes — p^Mles nos cnm Instanthi, nt easdem litteras presentibus litteris nostris transcribi et transumi fadentes, eisdem dtre et concedere dignaremur, Jurium ipsonnn in cautellam. Quarum tenor talis esti Sigismundus dei gratia Rex Hungarie^ Dahnatie, Croatie etc. Marddofoe Brtn-> denburgensis etc., Sacri Romani Imperii Vicarius generalis^ et Regni Bohemie Gubemator, fidelibus suis Spectabili et Hagnifico Viro Domino Hermanno Co— miti Cilie et Zagorie, Dalmatieque et Croatie, ac totius Slavonie Regnorum no— strorum Bano, nec non Gubematori Episcopatus Zagrabiensis, ac Decimatoribas seu Exactoribus Dedmarum Episcopatns ejusdem, nunc scilicet constitutis et in futumm constituendis^ salutem et gratiam. Licet nos premissas Decimas^ fhigam scilicet et yinorum aliammqne remm ciyuslibet generis eidem Episcopatui^ E|^-- scopoque ecclesie loci ejusdem, ex parte Incolanun pmefati Regni nostri Sla- Yonie provenientes, certis causis nos urgentibus^ in anno proxime eyolulo a Reverondo in Christo patre domino Eberhardo Episcopo annotate ZagrabiMuds^ ecclesie conductiYe recipientes, in specie et in colore, contra consuetudmes et libertates antiquas ejusdem Regni nostri rocipi et exigi faceromus. Tamen snp- plicationibus nobilium, Procemm, aliommque Incolamm dicti Regni nostri Slavo- nie, nostre pro eorandem parte subjectiye oblatis Majestati, favorabiliter inclintti concessimus et annuimus: vt vniversi Regnicole nostri hujusmodi Dedmas pre- tacto Episcopo provenientes, de quibuscunque robus eomm, non in spede et coloro sed modo ab antiquo consveto daro, solvero et amministraro teneantur, mandtn- tes vestro fidelilati firmiter et districte per prosentes, quatenus amodo deinc^p» in antea proscriptas Decunas a profatis Incolis^ sub Jurisdictione dicti Episc<^tafr
Digitized by LjOOQIC
177
constitDtis, proveiure iekmsleB non im specie et colere ntt premasum, sed. more alias ab antiqao scilicet consueto ab eisdeni redpere et exigere debeatis^ secus in premissis nuUo modo facere presumentes; et boc idem iQiungiipus futuris De-- cimatoribus et Dicatoribus, Exactoribusque Decimarum e^rundem firmitar observari,; ^sentes quoque perlectas reddi jubemus presentanti. Datum Agrie Sabbato proximo ante Festum Beatorum Cosme et Damiani Martyrum. Anno Domini Milr- leumo Qnadringentesimo sexto. Unde nos petitionftus prefatorum Johanis, Viti et Antbonii de KwpyncK^ in ipsorum et aliorum quorum supra nominibus et in Personis, nobis porrectis favorabiliter inclinati^ prescriplas Utteras domini Sigis- mandi Regis presentibus litteris nostris patenlibus d^ verbo ad verbum sine di- minutione et augmento aliquali transumi et transcribi facientes^ eisdem Regni nobilibus duximus concedendas. Datnm in Zenthghewrgh in festo Beatorum Cosme et Damiani Martyrum predicto Aiino Domini Millesimo quadringentesimo septuagesimo.
' ■ .' ■ .
(Locus sigiUi a iergo imprt$$i»)
Oiif. neBilMniiui im Archiyo Re^ Croatiae. Priy. N. 11.
i4i2. 3. FebruarH. Budme.
Sigisinaiidlis Rex modum solvetadae Banis a ciyitate Tra-^ gurio tergOTinae (Iributi) determinat
Sigismtindus etc. fidelibus nostris Magnifico viro Petermanno de Medwe^ Regnomm nostrorum Dalmatie et Croatie Bano^ vel Yicebano eiusdem^ nec non tribatarys eorundem, vel aliomm quommcunqfie !n tributis dicto Banatui peruenire debeniibus constitntis; Ifem Banis vel Vicebanis constituendis, alqs etiam euiusuis statns, dignitatis seu conditioiiis honiinAus, buiusmodi Mbu- tmn tenentibus et balientibus^ qnibus presentia innotuerini) salutem et gratiam. Ex qoerela BoUlis viri fidells nostri sincere dilecU Nicolai Fetri Micaci^ de Tra-* gurio, Ambassadoris consilfj^ Rectoris et Communitatis dide Ciuttalis nosbre Tra- gurii^ in persona eorandem nobis porrecta^ intelleximus displieenter, quod vos tributum vulgo Tergovinam, Vobis ratione dictf Banatus prouenire de- benS) eontra anUquam consuettidinem et priuilegiatam libertatem diete Ciuitatis nostre Tjragurii^ iion fl[)i et in eo loco, vbi prius seu antea exigi et recii» so- Btim fmsset, s^d in pertinentys ipsius Ciuitatis Tragurii et quandoque in ea-
(Pm I. Priyil. et Ubert.) 2S
Digitized by LjOOQiC
m
4tm CaiMe^ fii te exicttMe hiflMMA tribrti pfaffina dteoMiieBiiiilfai et fre^ ^eiiler orkeiiliir, exigi facere iiieefiPBaiiter^ in preiiidicioni preacripte prinilegiate libertatlB et anlhpie coiiaeetadioie eomii valde aiagmnn; et qoia noa ipaam Ci^ idtatem noalram Tragwinm k antiq^aia ania consnetndinibna et priQilegiatis Blier-^ latibQa inAendimw iffibate conMrnare, ideo fid^tati neatre fimio E^gio damna anb edicto, maiidantes, qnalenm a modo in antea et deinceps dlctnm tribatnni non in dicta Guitate nostra Tragnrio, nec m pertinentijs sen districtn einsdem^ sed ibi in eodem loeo, vbi ab antkjno exigi fuSt consuetnm, recipi, exigi etex- torqneri facienles^ eandem CiiAatem nestram m antiqQis snis consnetQdinibas eH priidlegiaUs libertatibns iHibate consemando, ab bniQsmodi vexationSkns et in* connenientijs^ qne in exactione dicti tribnti qnoqno modo oriri possent, preca^ nere et cnstodire debeatis^ alind pro nostra gratia non faclnri; presentes deni-- qne periectas semper redfi edicimns presentanti. Dalnm Bode feria tertia pro* xima post festnm Sancte Dorotee Virginis et Hartyris. Anno Domini lUIle* mmo qnadringentesimo dnodecimo. Regni nostri Anno, Hnngarie etc Yigesimo qninto, Romanomm vero seeondo.
t«das L Memorie btoridie di Trafnrio p. 403.
Amo 14i2. KmL NotembriB.
SisrtsmuBdua Rex Nicolao Vegllitet C«miti poiiieaaioiiena Vegliae et minoruii ad eam pertineutiuni insularum con-
firmaL
SigionnndQa, dei gtncia Romanonna Aex semper flngnstaa, ac Qn^iiytei Dalmacioi Croaciet Rame^ Semie, Galicie, Lodomerie, Gnmanie^ Bdgarieqnd Rex^ Marchto BrandenbnrgenM, neo non Bkd^emie et InoenlMirgenata beraay Tninersia et singalis Cliridti fidelibns preBentibQS et futnris preeeneinm notiqiam habitnris SalQtem in salntis largitore. Ne transeant eam t0QB|iore, qne in tem-» pore agnntnr, pronidfmm adinnenit homana^ vt reniai gi^staram sMies snb fittcK rarnm testimonio perpetne memorie fomendetnr; proinde ad vninersorQm tam presencinm qaam fDiQromm notii^am baram serie vobimna pernenire: Qnod HagnificQS vir dominns Nicoians, Comes Vegle^ Segne^ Modrusce etc, ad nostre Maiestatis presBsnciam venjensi nobis poreKmt prioHegiales pa*^* tentea litteras fMredecessoirnm nostrornm Regnm HlQStriwn Hnngarie, j^genttoram noiftrornm^ snpUcana e^nde qostre Celaitudini liumiKlcr ec denota, nt eas litten^ regales JnraqQe SQa ac omnia in ipsis continencia sibi heredibnsqne snis here-
Digitized by LjOOQIC
17f
imqsto swrm raocesooriims aprabwe, tatificaM 6t HMtro iigMtemut patnti legafiqne priailegio eeBfirauire. Idee ms nltra beiienok^tiai noalram regiam, fiam aiU pro auia menti» grata Hbertate gerimoa^ yiak^ auditia el diligenter teteUectis JorilHia soii, lnclioatiqiie ioslis reqoisieieaib» seis^ atteBdeatesqee fide-' ytates et seraiclonim merita graciosa^ per tam nostro ealmini exhifaAa^ Insu-» lam snam Vegleasem, Civitatem, Castrum, villam^ sanas^ aemora, pertas, iwitimas saliaas, scopnlos^ Yocatos viddicet peruich, plasnich et almis, dUD iiloram pertinencys, Joraque patronatus ecclesiarum^ nostra Regia aucto* ritite perpetuo ipsi Magnifico viro Comiti Nicolao predieto^ suisqne heredtbus ao heredum successoribus an^bamas^ ratificamtts ae reitnqi^tts padfice posndere, habere et tenere pleno iure et cum omai Integritate. In cuius rei memoriam perpetoam presentes concesskaas litteras has nostras priuilegiales , peadentis totratici sis^ aostri dnpplicis, qao Tidelicet Tt Rex haa|^arie utimor, amnimine reboratw. Datnm per manus Reuerendi ia Christe Patris domiai Eberbar^ Episcopi Zagrabiensisi, anle nostre Maiestatis sammi CoaceHarij^ fidelis uostri grate dilecti. Aaao domiai Hiliesimo Quadringentettmo doodeeiaM, Kalendie Nooembriss Regnomm autem aostroram Aano, hungarie ete. XXVI.^ Roamaorum Ttro terc».
ia Arckhrt aifii QMtMm. Vtm. leiS. llr.4. — Bi^ «m^m Kif^tli^ te Jhtm rrMl.« fig. 300, afl momn.
Cirea Annum 1416—1418.
Censtitationes NobiliHm RegBiSlavoniae, in generaliCon-
gregatione latae, a Rermano Comite Ciliae et Zagoriae
Regni Slavoniae Bano, eonfirmaatttr.
Nos HermannS) Cilye, Zegurieque Comes eto. et Regni Sclauonie Banus, lemorie eomendamua^ quod cum post recessum Serenissimi Principis domini loftri Regis Sigismnndi de hoc l^egno suo Hungarie facto, multe et diuerse rixe^ discordie, discessiones, hominum interemptiones, spoliationes, latrocinia, fur-> ficinia^ combustiones, depredationes, et occupafiones possessionum indefinite quasi fie noctnqne^ exclusiones etiam nobilium de eorum domibns propriis cum recep- fionibus bonorum ac rerum eorundem vniversarum, ac etiam litteramm Instru- ■Mtorum^ confi^ctiones et spoliationes ecclesiamm et claustromm, ymmo eUam ^ziNignatiopes et receptiones Castellomm, aliaque et diuersa multomm et quan
28*
Digitized by LjOOQiC
180
indioibiliam diTOrsonim malonim getiera exorta^ suscitata,, perpetrata, ymmo is tantum et adeo agregata^ ac per quosdam polentes accnmulata extiterant, nt ex his malis propter oppressionem pauperum Nobiliom et aliorum possessionatonim bominnm maxima guerra in boc Regno Sclauonie oriri nidebatur^ ymmo iam exorta extiterat^ ifietique Nobiles Regrni bujus Sclauonie ne in infidelitatem contra Serenissimum prindpem dominum noslrum regem Sigismundum aliquomodo neces- sitate compnlsi incurrissent) eorum fortalilia atque castella^ domos, possessiones et bereditates ad manus et potestates nostras dare et assignare uolebant et co- nabantnr; videntes igitur et considerantes^ nt ubi snper premissis de reraedio oportuno prouisnm non fuerit, et dicti actus nepbandissimi et pemiciosi potentiarii magis et magis augroentarentur, extunc per oppressionem potentum^ eommque sequaces ipsum Regnnm Sclauonie quasi in nibilum redigeretur^ et pauperes no* biles Regni buius eomm bereditatibus eradicarentur^ et eomm rebus et bonis plenarie priuarentnr, yna cum Prelatis^ Baronibns^ Regniqne Sclauonie Proceri- bus^, in Crisiensi, Zagrabiensi, Varasdinensi et de Verewcse Comitatibus consti* tutis, ad presentes octavas festi beati Georgii Martyris signanter et precise* pro prosecutione infrascripte dispositionis buc ad nos confluentibus, vnanimi et con- cordi voluntate vsque felicem aduentum dicti domini nostri Regis in dictum Re-^ gnum suum Hungarie fiendum^ banc fecemnt et instituemnt dispositionem : Qnod primo et principaliter annuatiiB non plures nisi quatnor octavas^ videlicet festivi-* talum Sanctomm Georgii^ Jacobi, Micbaelis et Epipbaniaruin Domini instituemuAi in quibus vniversis nobilibus Regni Sclavonie in Crisiensi^ Zagrabiensi, Varas- dinensi et de Verewcze Comitatibus Judicium et justitiam juxta antiquam con- suetudinem Regni, et presentis Institutionis stabilitatem debeant judicare^ ita vide- licet^ vt semper ipse octane incboentur feria secunda proxima post octauum diem festorum predictorum, et birsagia distribuantur feria tertia^ videlicet die sequenti; Item decretum proclamate Congregatiofiis vsqne felicem adventum Regie Maje- statis ad R^gnum suum Hungarie fiendum nullus emanari facere debeat) et in eo nlterius non procedat vsque terminum prefixum^ sed omnino condescendat et so- piatur^ sed super actibus potentiariis post recessum dicti domini Regis de boc Regno factum quicunqne Regni nobiiis unus super altemm perpetrasset) vel alia nocumenta^ dampna, iniurias^ spolia^ nouas possessionnm seu terramm occa- paliones, hominum interempliones^ aliorumque quommui& malorum genera in- tulissent, aut vsque aduentum domini nostri Regis in Regnum suum Hungarie fiendnm intnlerint, talis^ cui, vel super quem premissa perpetrata facta po- tentiaria, ac dampna et alia omnia intulissent, in eisdem octauis, in sedibas Crisiensi, Zagrabiensi^ Varasdinensi et de Verewcze predictis^ querimonia coram nobis et noslris Vicebanis et Comitibus ac Vicecomitibus Comitatuum predicto- rum, ceterisqne probis viris et Judicibus nobilium, qui pro tunc in eisdem octa- uis aut in quacunque eamndem octauamm in ipsa sede fuerint constituti^ aut constituti, querimoniam promovere debeant et teneantur, ibique nos et prefati Vicebani nostri aut Comites vel Vicecomites ex dictis nobilibus . • ndem nobilium audita ipsa querimonia ipsius quemlantis, si factum ardunm extiterit, extunc octo vel sex^ ubi minus factum fuerit» extunc quatuor, ex dictis autem Judicibus no- bilium simUiter si arduum factum fuerit, tunc omnes quatuor, ubi vero minus
factum^ tunc duo ad faciem possessionis facti perpetrati eaque • • . investi-
gandi et resciendi meram certitudinis ueritatem^ scitaque mera ueritate juxta
Digitized by LjOOQIC
I8i
fidem ipsaram^ Deum et eim jnstitiam habendo pre ocnlis, odio, fiiuore, amore^ tioiore et pretio postpositis, si premissa conquesta, et querimoniam suo mod6
in toto vel in parte investigaverint^ factaque so otnnc ad talem,
eontra quem ipsram querimoniam in ipsa sede coram jadiciali curia nobis et dictis nostris Vicebanis, Gomitibus vel Vicecomitibus, et dictis nobilibus ac Judicibns noiriliQm sepefatis porrecta fuerit^ ad domum suam accedere, et eundem^ aut ipso
al^ente Dominam Gonsortem ayuodas ac aut uilicos, quos
reperire potuerint^ in eo amonere debeant, ut ipse talis facti potentia perpetrati, SQper dampnis, aut terris et novis possessionum occupationis dicti domini Re^ gis factis^ juxta adjudicationem ^ commissionem et deliberationem prefalorum
Oomitnm dicum nobilium pro tunc inibi existentium ipsl
qnernlanti et querimoniam promouenti omnimoda satisfactione coram eisdem im^ pendere debeant et teneantur; qui si fecerint, bene quidem^ alioquin iidem Co-
mites et dicti nobiles Regni adminus qua
octaois in sedem venientes se penes fidem eorum suo modo fateri et recitare debeant et teneantur, annotatum yero talem^ qui prefata facta potentiaria perpe- trasset^ et suo modo juxta antedictorum commissionem Comitum ac nobilium ^
Regni et Judicum nob potencie conrictum fa-
cere, et agrauatum in ipsa sede denuncient^» pronuncient et adjudicent, ac su- per huiusmodi adjudicatione nos vel Vicebani nostri^ Comites vel Vicecomi-
tes litteras sententionales emanari facere^ et parti . . lese •
non plus nisi vnum florenum aureum dare teneantur, de paribns
aatem priniis dispositionis solum centum denarios recipere possint, et non plus;
Nos quoque vel Vicebani nostri et Coroites^ ac
qae pronimciatus fnerit vniversas possessiones, et portiones possessionarias ipsum proprie concementes, in dictis Comitatibus existentes, occupare et conservare^
adJQdicatoque leso^ et quemlanti prius
.ampnis, et rebus ablatis, mutilatoribus, sanguinis efusoribus, ac hominum inter- fectoribus^ detentoribus, tormentatoribus, verberatoribus et quorumcunque maloram
generis perpetratoribus, vel propter . *. eisdem possessio-
ntbns et proventibus eomndem satisfactionem omnimodam impendere, possessio*^ nes autem et jura possessionaria ipsius conuicti cum consuetis prouentibus prout^
et quemadmodum per ipsum Serenitate sibi de
remedio^ et gratia prouideret opportuno^ hoc in premiss^s adiecto^ quod si an- notati Vicebanus, Comites vel Vicecomites, nobiles Regni ac Judices nobilium
repererint, extunc super illum, contra quem
ipsa querimonia porrecta fuerit^ tres marcas denariorum nouoram, ex quibus una Comiti et alia nobilibus Regni, ac tertia Judicibus nobilium^ ubi autem premis . .
• nominatos perpetrata fore non repererint, ex--
tonc super talem querulantem ipsas tres marcas extorquere ualeant atque possint,
et ubi annotati nobiles Regni in ipsa sede in dictis octauis ex
ac satisfactionis complementum deputati cum dicto Comite^ et
ladieibus nobilium ad premissa perfidenda accedere noluerit vel noluerint) dem- plo casu, si alter ipsorum quibusdam aliis suis negotiis arduis, ac Infirmitate
oceupatns aut fienda sibi credibiliorem aut
propinquiorem ad premissa deputare et destinare sit obligatus, et si premissa adimplere seu perficere recusaret^ extun6 talis ex dictis nobilibus !n vig^ti quin-
Digitized by LjOOQIC
m
fM jBircis cravinMtair ensdem ad trei partM MpranoiaiMtas di-»
yidaatar; nbi vero in executione dictonim octo probomm uiromm aliqua contentio oriretiir, ^extnnc eosdem tales probos viros, qui pro tuAC in sede extiterint et ad
M •liferentur, per se et distinctim et ad vnum pilinm
impOMDdo nomina quommcunque octo pr(d)orum viroram proman8(?}et antM se— natim de ipso pilio excerpta ftierint, iidem tales octo probi viri per diclum mo-^
dnm sortis electi ad proMcutionem biyusmodi factomm previe^ et
• • • antw^ ipseque talis nobilis nec litteris re^ibua, nec nostris aut aUis quibus-» uis OcMsienibus de talibus octauis^ in quibus ipsa fassio predicte amonitionis facta fuerit, possit probare, et buiusmodi littere casse, vanej^ virUbusque cari—
ture ipsasque viginti quatuor marMS prefati Vicebanus, Comites^
VicecomitM, nobiles Regni ac JudicM nobilium super prefatos nobiles talem, vel talM, qui de premissa sede judiciaria ad premissam satisfactionem et ammoni«- tionem deputalus, vel deputati fnissent, recusarant vel m^erunt, usque quinde- ciflMm diem super possessionibus talium^ vel talis, extorquere valeant atque pos— mnti ia Utm partM similiter inter se dividendas. Ceterom post pniulatioiiem et multipliMtionem malefaclorom et aocivoram bomiaum taliter extitit detMminatnm : nt in bieBni termino, per nos ad id depntando, quilibet nobiiis et bomo possessio-- natns in facie possoMionis sue coram mentionatis Judicibus nobilinm, ac duobus n(riNl(bw Regni ad id specialitsr exigendis et deputandis^ inter JobagionM suo» juratos Assessores eliget; qui scilicet jurati AssessorM vniversos et qnodibet fiires, latroneai predones, intoxicatorea, ilroBissM, incaatatores, spedaliter in- eeadiariM et interfectoms liominum, spoliatoms viatorao^ d#medio ipsomm no-- minare faMre^ proscribi et extradare debeant; quos proscriptM et criminalM ma— lebclorM per ipsos juratos extradatos, ipsi nobiles, vel alter eoram coram eis- dMi jnxta eoram demerita interficere debeat et tmeatnr ibidem ia fade sue posMsssionis prenotate, dictique ViMcomes et prenomiMti nobiles Regni, ac Jn-- dicM nobilinm, de rabus ac bonis lininsmodi proscripti non plM nisi unam mar- cVtt dMarioram de propnis rebM ipsiM interfscti babere et similiter inter se ad tTM parlM diuidere debeant; et si ras et bona ipsias ioterfecti m ad ipsam nnani marMm non extenderent, extunc ipM una marM careant; in cam vero, quo Im-» iusmodi nobilis premisM facere recuMret, tunc um um Mm nobilibw Begni vnivMsis possessiones et jura possessionaria ubilibet in diclis ComitatibM axi- stentia, occupitfe poMimM atqM valeamus^ easdem tamditt conservandi, qnousqne a Regta Serenitate sibi de remedio sm gratia pronisum fuerit opportuno^ boc ^ecialiter declarato, quod si aliquis nobiUmn talem proscriptum coram eisdem jnxta SM demejrita interfici et poM debita plecti non fBMrat^ et eundem absque sdtn e( SM veluatate abiro mu salire retalerit et aMerawit, extanc talis nobilia sexto M nobUibus id Msevwara medianta juramento debeat et teneatur, vbi jaramMtam noa deposMrit, taac viginti marcM denarieram saper eundem JndicM Mtedicti extorquere^ quaa aimiliter ad tres partes dividere iater se yalMut atque posmit Bxtitit etiam determiaatnm^ qnod nM vel ViMbani nostri, Comitesque vel ViceMmites, ac JudicM nobiliBm occapattOMS poMessionum aohiKum ia dictia Cemitatibiis existentes per litteras Regiaa, et nostras preceptorias et consuetM M sfib qaaeaaque forma verboram emanatas facere et juxta vigorem Mmndem inroeedera aon vakaiit, aeqM ppssinti nisi per fonaam et deiiberatiMem Ma dispositfMem superius stabilttim sm spacifiealaia. PraterM instituimas^ qaod si
Digitized by LjOOQIC
VicebanM^ ComiU^ rel V^cecomites^ ac Jodices nobHiom dictoitim Comitttamii
qniboBpiam Regntcolis in dictis Comitatibos existentibns^ post recesram doitlfili
noslri Regis de i*egno Hnngarie factnm^ aliqna facta potentiaria^ dampnaqne^ Ijt
reram ablationea^ mntilationed, verberationes^ aangninnm efasriones^ hominnm in^
terfecliones, posses^ionom et termrom occopationes^ aliaqoe malomm gmenK el
nocomenta minns joste et indebite perpetrassent vel perpetraront^ intolHsaent
vel intnlemnt^ extonc nos apecialem hominem nosrtrom vna com dictia octtf
vel sex nobilibns^ vel adminns qnataor^ ac Jndicibos nobiliom simiKter qoatoor^
ant doobns, ad faciem possessionis facti perpetrati ad anraionendum et aatisfac^^
tionis complementam impendendom et premissa investigandom destinemos, qni
prefetns homo noster. et dlcti nobiles ac Jndices nobiliom, rescita premissomnl
nera veritate, si per annotatos Vicebannm^ Comitem ac Vicecomitem, nec notl
familiam eomndem^ eo modo facta fore compererint, extmic facta ammonitiontf
ex parte tathim vd falis perpetratomm vel perpetratoris ad plenariam satiafao^
rionem et solotionem astringant, et A premisdam satisfactlonem et aohifioneitt
facere recnsaret vel recnsarent^ extonc possessiones habentes per occnpalione^
possesaidnnm eonmdem^ si vero imposseersionati: extiterhit, per abiationes bomy^
rum et rermn snamm^ ymo sri necesse fiterit com detentione pe^onamm ipsi
leso et qnendanti ^tisfiBctionem valeant atqoe possint; insoper hoinsniodi po9^
sesslones occnpataa fmndfn^ qnon£(qne a Regia Ifiijeflftate sibi de remedlo gratiofMi
provisnm fnerit, idem qnemlans conservare valeat atqoe possit; e contefso aoteni^
qaiconqno ndfailiir premiasn facta potentiaria ipsis Vicebanis, Comitibncr ac loA-^
cibos nobiltam co^isimilitor perpetramnt ant p^rp^tranermt, con^lnAlem penant
conseqnantnr. Cetemmi exfitit determtnatam^ qtiod Prelat! et Baroned, ac ptroc^re^
et n<Mes tegni in ipsair sedea jndiciarias tempore odaoamm predtetaram co#^
Ihentes, non phuibns lAtA qnatmgmta eqnitlbns . . facta eoram pro^eqnentos ad
Jitdidnm progretfietates ventre valeant, ito videHcet, qnod vnfvtersi et singnlf cn-
iosconqne statas et condithmis hommes etistanfc) ad sedem Jodiciari^im^ tempore
predicto in Jndicinm accedentes inermes^ videlicet sine loricis, clipeis, gladiis^
sigitii ae dns qnibnanis armonMi gttteribnsv demplis dnnlaxat hieeiiS) venire icH,
bctnt et teneantar, alindqne non sint ausi facere modo aliqnalL Et si qnis ansn
temerario conbra hanc previam dispositionem processerit vel fecerit, talis m per^
aona caplinetar, ac armis^ et rebos et boms ciroa ipsn» liabitis per Vioejbanna»
et Comites predictos prinetor et desumatnr ; hoc non pretermisso, qnod ictem
nobiles nobis propter fidelitatem domino nostro Regi observandant, et qnoad de-
fensionem et taitionem dictomm^ C»omitataom ^t vniversomm premissoram pro
perfectione et impletione totis viribos joxta posse ipsomm fidelia servitia ex-
iubere assnmpsemnt^ qnos et nos serie presentinm protegere spopondimns^ nM
BOi talem, vel tales^ qni in premissis persistore nollent) et se premissis oppo-
oere attemptarent ant rebellizarent, huinsmodiqne dispositioni et ordinationi aqnies-
eere nollent, vel contra premissa aoso tomerario et rebellione procederent, cnn
nostris viribos ad premissa facienda et complenda astringere et vincere non va-
lerennis ant non possemns^ et dictis nobilibus regni insorgere mandaremns^ ex-
tanc vniversi vniversalitor, et singuli smgularitor, videlicet cum equitibus et pedi-
tibns, demptis orphanis, viduis, mfirmis et viribus destitatis insurgere, et contra
^dem vel tales procedera, et eosdem juxta eomm dem per occnpationes
possessionnm suamm punira valeamns, atque possi . . • ita tamen, qnod firabres
Digitized by
i^oogle
inijmA luros cmii alio et Pater cnm filiis indiQitts in MiBinodi proeesra se ex-^ pedire possiU Que omnia premissa et premissomm singula usque felicem ad— «entum ipsius domini nostri Regis in suum regnum Uungarie fiendum in sua fltatu .oluimus^ et voluerunt remanere. Deliberatum eliam extitit, vt vbi aliqui» potentior premisse disposilioni consentire noliet, huic repugnare machinando, ex--
tunc facta ammonitione per Judices nobilium vniversi nobiles famuli po-
tenlum infira octo dies ipsius ammonilionis ipsius potentis relinquere teneantur^ qui si fecenjnt, bene quidem, alioquin nos aut Yicebani nostri et Comites pre--
dicti eosdem taies . . . rebelles in person taiium possessionatonini
vniversa occupare, et tamdiu^ quousque a Regia Majestate sibi ipsis gratiant obtinere poterunt^ tenere, possidere, ignobiles vero familiares talium poten—
tnm tam nos et Vicebani nostri nobilis quilibet seu homo
possessionalus captiuare, captiuosque ad spinam tanquam latrones pertrahere va- leant, teneantur atque possinL Conclusum etiam est, ut et ex parte Emerici et Johannis filii Yaynoch de Marchaly, Comitis Comitatus de Yerewcze predicti, eis-» dem Emerico et Johanne presentibus et benigne acceptantibus, ac etiam ex parte Vicecomitum ipsorum^ seu familia, super omnttms actibus in superioribus declarati» mqdo simili vniversis nobilibus in eodem Comitatu de Yerewcze existentibus^ et conuenientibus, contra eosdem iterum exurgentibus juxta suprascriptam dispo- sitionem presente homine nostro, prius ad id deputando, consimiliter octo probi et nobiles viri dicti Comitatus cum Judicibus nobilium in dicta sede Yerewcze eligendi totiens quotiens necesse et opportunum fherit, vti in superioribua dedaratur, facere, perficere et efectui mancipare suo modo teneantur. In quo- rum premissorum testimonium et firmitatem presentes litteras nostras patentes sigillo nostro aulhentico consignatas, penesque sigiUa reverendi in Christo Pa- tris dqmini et domini Johannis Episcopi ecclesie Typinyensis^ Magnificorumque viromm Alberti Prioris Aurane, ac Emerici et Johannis fiOiiorum Yaynoch de Marchaly, prescriptorum Comitum de Yerewcze^ prescripta.
iL$icm$ StgUU BamdUt, ti qmmqme aHorum . SigWormm im imftriori Jiimrgimt
Monm')
Orif . Mflibr. in ArcUrp Regvi CrMtite. Prit. N. 13.
Digitized by
m
Amm U18.
Transsamptum Davidis Lacxk de Zantho, Regni Slavoniae Bani, aniio 1418 factum, contineBsque: 1. Statntum Sigis- mundi Regis, anno 1414 Nobilibus Comitatuum Crisiensis et Zagrabiensis exaratum, quo vi generalis Decreti toti Regno dati constituitur, ut solummodo tempore Genara-^ liam Congregttionum in jiis vocari possint 2. Alterum ejusdem Regis, anno 1417 exaratum statutum, quo quanlas Capitula in obeundis publicis muniis taxbs exigere pos- sint, constituitur. 8. Rullam a Renedicto XII. anno 1834. ex- «ratam, et a Sigismundo Rege anno 1417. trans^umptam, qua abusns circa suicidarum sepulturam tolluntur.
Nos Daaid Laczk de Zantho, Regni Sclauotiie Banas, Hemorie commen- dantes tenore presentium si^ificamus quibus expedit vniuersis : Qaod nobis feria secunda proxinia post octaaas festi beati Georgii martyris, vna cam regni Nobilibas pro faciendo moderatiao Jadicio caasantibas in sede nostra Jadiciaria sedentibas, Michael Litteratas filias Johannis dicti Kazmer de Rawen^ vnns ex Jadicibas Nobiliam Comitatas Crisiensis^ in nostram aeniendo presentiam qaasdam tres lilteras domini nostri Sigismandi, Dei gratia Romanorum ac Hangarie etc. Regis etc, vnam ad propriam commissionem eiusdem sub Imperiali^, et secun-* dam ad commissionem Baronum sab maiori, nec non tertiam sub mediocri sigil- lis eiusdem^ super libertatibus dicti Regni Sclaaonie omnino patenter emanatas^ nobis demonstrauit^ nosque series earundem coram vniuersitate nobilium dicli Comitatns Crisiensis suo modo perlegi et exponi fecissemus. Mox Egregius vir Emericus filius quondam Ladislai de Gordowa, alias dicti Regni Sclauonie bani, . . . in sua ac Bartholomei et Ladislai fratrum suorum camalium personis tilegauit eo modo : Quomodo ipsi tenoribus dictarum trium litterarum regalium mmpme indigerent^ petens nos suo et aliorum predictorum nominibus, vt tenorem eamndem Btterarum in litteras nostras transcribi facere ipsisque dare dignaremur^ Tberiori pro cautela. Quarum vnius tenor is est : Nos Sigismundus, Dei gracia Ro- Qanonim Rex semper Auguslus ac Hungarie etc. Rex^ Memorie commendanles tenore presentium significamus, quibus expedit vniuersis. Quod quamuis uigen- tibns in dicto regno nostro Hungarie quampluribus indebitis et illicitis artibaS) per
(Pwi I. Pritll. et libert.) 24 ^
Digitized by VjOOQiC
IM
^osdam nostros Regnicolas calnmpoioae excogitalis et adinuenlia^ qnibus nostri Regnicole in rebns et bonis^ nec non iQribns ipsomm possessionariis per Banoa^ Yicebanos, Comites et Yicecomites Comitataum et Regnorum^ sub iurisdiclione no- stra et sacre nostre regni Hnngarie corone existentium, assidue et continue uexa- bantur, infestabantur et affligebantuf^ ^aHas vna cum Prelatis, Baronibus et Proce- ribus dicti regni nostri pari et vnanimi arbilrio pro bono communi et reforma- tione status reipublice in eo videlicet, ne falsitas equilati^ sed equitas et Justitia predominari videretur falsitati, huiusmedi adi^us^ in dctrimentum et desolationem regni nostri exquisitis, de ipso regno nostro radicitus extirpatis; vniuersalis ca- terva Regnicolamm nostrorum perpetue pacis et quietis tranquilitate quiret gra- tulari, matura deliberatione id decreuerimus, et vbique in regno nostro singulis successlvis iemporibus firmiter ohseniaadhin staAuerirous, vt nuiius Banorum^ Yicebanorum^ Comitum et Yicecomitum quorumcunque regnorum et Comilatunm sub nostra et nostre sacre corone regni Hungarie iurisdiclione existentium quos- piam nobiles et allerius cuiusuis status et conditionis possessionatos homines^ sub iuriBdictioae honoris ipsorun coostitiilos et commorantes, in ipsorum preaentias in cansaro attrahere, uel aduersus eosdem aiiqufis litium materias^ tamdiu donec ipsi Bani^ Yicebani^ Comites et Yicecomites buiusmodi honoris fiingerentur di- gnitate, suscitare ; vniuersa etiam Judicia et quenis Judiciorum grauamina^ in qm- bus quipiam dictorum' Nobilinm in presentiis prefatorum Banorum^ Yicebanomnk) Comitfm et ViGecomitum contra quoscinque ordiae iudiciario conuincerentur, non alias^ nisi tempore generalis congregationis in huiusmodi Regno aut Comitatu^ per quempiam aut quoscunque nostros fideles, ex nostra speciali commissione celebranda, super ipsos nobiles et alios possessienatos homtnes mediante con- digna estimatione extorquere deberent seu ualerent. Tamen vti ex querela^ in personis vniuersomm Nobiiium et alterius cuiusuis status et conditionis posses- sionatomm hominum Zagrabiensis et Crisiensis Comitatuum nostra intellexit Se- renitas, Banus, Yicebanus, Comes et Yicecomes dictoram Comitatuum, ipso no- slro decreto minime obsemato^ mandatisque nostris in hac parte parum pensis^ ipsos Nobiles ad nullius alicuius actoris uel causidici Instanliam aut Requisitio- nem, nisi conlra semet ipsos^ excogitatis conlra eosdem Nobiles diuersis cautelis et calumpniis^ Judices et actores sinml esse volentes, in ipsomm presenlias^ in sedem iudiciariam dictorum Zagrabiensis et Crisiensis Comitatuum euocari et citari faciendo^ diuersis Judiciomm oneribus aggrauarent, et tam prescripta Ju- dicia, quam etiam alia, in quibus iidem Nobiles successu tempomm contra alios quoscunque causidicos in presentiis dictorum Bani, Yicebani^ ac Comitis uel Yice- Comitis convincerenlur, non iuxta prescriptum nostrum decretum^ tempore alicuius Congregationis Generalis^ sed secundum uoluntatis ipsomm libilum temporibus quibuslibet supra prescriptos Nobiles exigerent et extorqueri facerent^ incessan- ter ipsos et eomm quemlibet immaniter depredando et spoliando^ in preiudicium dictomm Nobilium et dampnum contemptumque dicti nostri decreti valde ma- gnum. Supplicatum itaque extitit in eorundem Nobilium nostre maiestati hnmili prece et devota, ut eis circa premissa de remedio prouidere diguaremur opor- tuno. Nos enim, qui ex suscepti nostri Regii Regiminis officio quommlibet no- stre ditioni subjectomm incommoda et successus asperos in finem reducere sole- mus concupitum, volentes prefatos Nobiles et possessionatos homines dictorum Zagrabiensis et Crisiensis Comitatuum precipuis liberlatibus secundum formam
Digitized by LjOOQIC
m
dMi Dostri GeBeralis Decreti friii et gMder# SKIbete de Moe el 4eiioo uidktii ComitatilNis teniporfybe» qoibMfibet firmiter ebMmoBdis, stehiinm et coiMMKti- wmy yt a m^ iopoeterQm Mlbs qoipiaBi Banorom, Yicebaiiorom^ ac OomitttQi et Vieecomitam dictomm ZagrabieDais et Crieieiisia CSomitataom pro tempore ee»*- slitati^ oel alter eoroiidem^ qoovaqoe eeedem boiamodi boooria oflficio faogi coo* tigerit^ prescriptos Nobiles oel alterom eorom ia ipsorom preaeotias in sedem diieto- nuB Comitatoom pro qoibosconqoefactis eootra se in eaosam attrabere^ oel conlra eosdem in dicta sede aliqoam lilis maieriam soseitare (a«deat). Vnioersa etiam iadicia seo iodiciorom graoanuna, in qoibns prefati Nobiles dieterom Comitatoom, vel alter earondem contra qnosconqoe eeraoft eisde» canoicti extitissentv aot «os- dem conoinci contigerit, non alias, nisi tempore Congregralionis Generalis^ per fiosconqoe fideles nostros ex nostra «speciali commissione in medio die&oram Nebiliun celebrande, extorqoere debeat atque possil. Qoooirca oobis fidelibus aostrisi) Bano oel yicebanOi» ac Comiti et Vicecomiti dictorom Comitahwm ad presens constitotis et in fotorum constKoendis^ firmo nostro Regio dams sob edicto^ omntno oolentes^ quatenos a medo in posterom prescriptos Nobiles et aiterias eniosois statos et conditionis possesdionatos homines Comitatoom pre- seriptorooa^ contra formam prescripti nostri generalis decreti, modo qoo sopra, eeatra oosmet ipsos oestri io presentiam pro qoiboseonqoe faetis eoocare^ cilBro •c in caosam attrabere, dictaqoe iodicia aliia temporiboft, preter qoam in dicta Congrefalione Generali) in diotia ComHatibna celebranda^ snper eisdem extor-* ^re, aol eosdem Nobiles ratione premissorom in personis^ possessionibos^ ae rebas et Jbonis eorondem impedire, molestare qoonis modo^ oel dampnifieare nnl* kteoos presomatis^. nec sitis aosi modo aliqnali^ aliod faeere non anaori^ gratie no*- stre sab obtento. Preienten perieete aemper reddantor preeentanti* Datom Cremone in festo GonYersionis Beati Panli Apoatoll Anno Domini lliUeeimo Qaadringen*^ tesimo qnarlo decimO) Regnomm nostrerom Anno Hongarie etc. yigesimo septi-» M, Romanorom vero qoarto. Alterios nero Continentia seqitnr esse talis: Nos Sigiamnndosr Dei gratia Romanomm Rex sen^per AogosMis.) ac Hon-* gaiie^ Dalmalie, Creatie etc. Biex, Memorie oommendamos: Qood in presenUbos traetatftos et ooUoqoiia (eom) Prelatis et Barobibie nostris^ yon com potioribos qoo<» rualibet boios regni nostri Hmigarie Comitatoom preceribos, ex speciati oo^tre nm^- iestatis commissione pro faciendia cerlis dispositionibos^ Ttilitatem et cemmed«m ipeios regni noitri regnioplammqne nostr^m eontineirtibns^ pongregatis et constitor- tis, inter eetem ex eorandem procemm nestroram qoerolosis relatiboa ad nostram ipsOTomqoe Prelatorom et Baronom noMwmm nudipntiam iatiua est dednctum^ ^ qpsi Proceres et Nobilps regoi nostri |mr Capitnla et Conoentos in ipso regio Dostro babita, et existeirtes^ In soperfln^ redemptioniboe litteramm eomm siper dioerais ipsomm no^om negotiis qo , . qoe ex^pienderam^ per bomiiiesqoe ipeorom Capifadorom et Conoentoom pro faoiendis ioqoisiUonibas^ eoocatienibns*^ rtatotienibos et reambolationibos poasessioneriiei ao eeteris ipsoram nohiliam faetis iuta regni nostri conavetodinem exequendis^ pro testimoiiUs depotandos ratione UKMiun ipsorom adeo taxarentor et oexarentQr^ vt nonnoUos ex eisdem paupe- riores, ab eorom iqribos nb ipsis alimatis^ et inioriia a potentioribos eis illaUs^ pvoseqoeodis cessare opoptemt, et sopersedere, nec Utem seo motionem aliqoam nperinde oaleret soscitare; et qood dicatores locri Camere nostre tempore di-* <^ti(mis ipsios a singolis oiUicis ipsorom nobiliom vnam pintam uini^ nooitate ad-
Digitized by LjOOQiC
188
imMta, li fMipera coii8¥eirf«ieiit et exlerqiiere, in ipMraiii iurui graiide dero^ gaiaei^ oppressioneiiiqae iioii modtceiD. Supfdicmte0 exiiide sibi per noe «e didof PlrelatO0 et Berones nostros oertein limitetionem et diepositioiiem Aeri oon*^ deoentem. Ipsi ttaqae Pralati et Barones nostri, simnl cnm dictis ragni nostri nolkffilina^ liabito snperinde delii^eratiao consilio et tractatn^ taliter dnxerant ordi^ nandnm^ et ordinarairt vnanimi nolnDtate^ Tt dicta CapitQla et prafoti Conaentns de singaUs litteris enocatoriis^ prodamatoriis^ statotoriis et reambnlatoriis^ in qnibos scilicet contradictio secnta faerit, item expeditoriis, prohibitoriis et fassionalibns> saper facto aiddicet possessionarie impignorationis^ et hniusmodi patenter Ytpnta emanandis^ singalos aiginti qnatnor denarios nonos^ de simpBcibas aero inqnisi- toriis et aliis consimilibns daase dandis nngalos dnodecim denarios^ de primle* giatibas qaoqae et saper perpetaitate possessionaria constitnradis centnm de-* narios, homo aatem ipsius Capitali ael Connentas, qai ad faciendas inqnisitiones^ eaocati<mes, statationes et reambnlationes possessionarias^ ac ad alia quecnnqae facta peragenda pro testimonio dncitar, si in equo proprio ierit^ tnnc pro singnlis diebus singulos niginti quataor denarios^ si nero in eqno iliins, ouas factnm exequitor, ductus foeril) pro quoKliet die dnodecim deaarios et non yltra reci* pere ualeant atque possint; dicatoras etiam prafati lucri Camere nostra dictam pintam nini a uiilicis ipsorom nobilium recipera non presumanl) nisi rodemptio-* nem dicaram tantummodo toUera debeant Ceteram quia pierique falsificatores et falsaram monetaram cusores^ pecnniaramque abrasores in dinersis locis ipsios regni nostri existere perhibentnr, ex quo tam nobis et fisco nostro ragio in no^ stris quam dictis Pralatis, Baronibns, Nobilibasque et possessionatis dicti Regni nostri hominibus in eorum prouentibus, decimarumque, collectaram et dadonum 8olntionU)us maxima dampna, defectosqne non modicos craberrime euenisse^ et de die in diem enenire dignoscuntorr Ideo iidem Barones cum dictis Proceribus statuerant, yt prodiota falsa monete pecmiie abrase apud quemcunque hablta^ et existens^ infra quindecimum diem festi Epiphaniarum Domini nunc uentnram pe-^ nitus suffocetur, deperaat et aboteatur^ nec quispiam liominum ipsam secum poiv tara et cnm ea forisare audeat Si quis nero cniuscunqne status et conditionis homo, ausu temerariO) huhismo^ falsam monetam peeuniam circumdsam poet tempus pramissum secum portare, aut cum ipsa emptiones et forisationes quasais facere presumpserit, et erga quempiam in quibuscunque locis et foris huiusmodi pecunie inuente fuerint, talis procul dubto combnretur. Et hec udnmus per fora et loea pubKca, vbiuis in dicto ragno nostro palam facere proclamari^ praseo* tesque sigillo nostro maiori^ quo Tt Rex Hungarie vtimur) fedmus consignari. Datum in festo Beate Marie Yirginis Anno Domini Miltesimo Quadringentesimo dedmo septimo^ ragnoram 'nostroram Anno Hungarie etc. Trigesimo primo, Ro- manoram uero Septimo. Tertie uero series sequitur in hec nerba: Nos Sigismundus^ Dei gratia Romanoram Rex semper Augustns^ ac Hun- garie etc. Rex/ Memorie commendamns: Quod fideles nostri Thomas Litteratus
de Hindzenth et Stephanus dictus ad nostram ueniendo prasentiam ex^
biboerant nobis quamdam Copiam Bulle seu littera Sedis Apostolice^ tempora Sanctissimi in Christo Patris domini Benedicti Pape emanate^, cum quadam addi- tione et nostra subinscrlptione in margme eiusdem facta^ sigiUoque nostro rai- nori abolito consignatamv tenonim subseqnentium*) 6npplicantes nobis humili prece ac deuote eiusdem Copie cum ipsa additione uerbotenus transcribi^ el
Digitized by LjOOQIC
Innsorijrtom mh coMigMtioiie sigilli iiMtri mediocrifi^ ipsis dari fecere digmh- remar. Cuius qaideni Copie continentia talis est: Benedictaa Episcopm Senms Senioram DeL Yenerabili Fratri Archiepificopo Strigoniensi Salutem et Apoato- lieam benedictionem. Contingit interdum aiiquam consvetudinem reperlri. qoe recto rationis obuiet) mortalitatis yenustati repugnet et sacris presertim Caoonibua coBtradicat) iUa ueluti corinptella est Principis auctoritate sonora extirpanda ra* didtus^ penitus abolenda et omnino a vulgarium errorum obseruantia precidenda, laEsque drca id debet cautelle prouisio adhiberi, acripturis authenticiB et per- petiis Codicibus commitenda, quo in parte deriuetnr in posteros^ et in ilKs me- moriter propagetur, ne in recidiue contagium per obliuionis rubricam demergator^ iatque propterea eius detestabilis, iamque dampnate obseruanlia rediuiua. Nuper siqoidem, ex insinuatione charissimi in Cbristo filii nostri Caroli Regis Hungarie ilostris ad Apostolicum nostrum peruenit auditum^ quod in regno suo Hungarie qoedam abusio detestabilis inoleuit, uidelicet^ quod cum contigit aliquem.quocun- qoe modo interfici bominem, ipse interfectns etiam, si teslatus decedat, ad Eocle<» siasticam nuUatenus dimittltur sepolturam«, nisi pro eo^ vltra omnia funeraiia et alia in taKbus alicubi censuetudinem vna marca argenti seu marce vsuaUs me* aete^ ilHas terre Archidiacono uel uices gerenti eius^ in cuius Arcliidiaconatii idem interfectus sepeliri debet, pro ecclesiastica sepultura plenarie persoluatur. Qnod si bona inteifecti uel interfectoris ad hoc non suppettant, et propterea restet dicte marce solotio facienda per Archidiaconum uel ipsius uices gerentem^ prefatos omnes de parochia ecclesie, vbi talis interfectus sepeliri debel) suppo- nuntor ecclesiastico interdicto^ donec de huiusmodi marce dicto Archidiacono uel ano uices gerenti predicto extitit satisfactum. Quare nobis idem Rex humiliter anpplicauit, vt de tollenda prorsus abvsione prefota et iniusta exactione .predi^te aiarce pro huiusmodi sepultura effectualiter prohibenda^ prouidere^ de circumspecta Apostolice Sedis Clementia dignaremur. Nos igitur iustum et rationabile merito repntantes^ pro sanctionibus etiam canonicis obseruandis fore per Apostolici fa- noris presidium in hac parte solide et perpetue prouisionis remedium opponendo^ piis et honestis super hoc ipsius Regis uotis efficaciter annuendo^ fraternitati tue per Apostolica scripta committimus el mandamus, quatenus si premissa inueneris ita esse^ cum pretacta consvetudo euidentei^ appareat exorbitare a matris tra- nite, nec non ab honestalis debito discrepare^ prefatam consuetudinem^ tamquam iniqoam et labem Simoniacam continentem, dum modo aliud Canonicum non ob« sistat, authoritate Apostolica patenter detesteris et tollas^ eamque facias omnino cessare, ac eandem authoritate generaliter prohibeaSii ne aliqui presumant in po- alemm illam aliqualiter obseruarei) nec ex causa dicte sepulture vlterius marcana exigere uel recipere memoratam, contradictores per censuram ecclesiasticam sub-» lato Appellationis obstaculo compescendo, non obstantibus abvsu longeuo con- anetodinis anCadicte) seu proscripttone. qui possept forsan in oontrarium cauil-- loae ab aliquibus allegari^ siue aliquibus his^ per que tradite tibi super hoc potestatis exercitio minus rationabiliter posset quomodolibet impediri^ aut si ali- qnibos communiter uel diuisim ab eadem sit sede indultum^ quod excommuni-* cari^ suspendi uel interdici non possint, per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam, et de uerbo ad uerbum de indulto hnlusmodi mentio* neni. Datum apud pontem Sergie An . . ensis Dioecesis. Idus Augusti Ponti- nostri Anno primo. Istius uero Additionis series hec est:
Digitized by LjOOQIC
No0 SigiMiiiadafi^ Doi gratia Rex Hungarie, DaluMitie^ Croatie etCH^ Marcli}o— ^ao Braodebiirgensis etc.^ Sacri Romani Iinperii Vicarius generalis et Regiii Bobemie fiubemator, Memorie commendamoa per presentes. Quod Itttera Apo- stdica SaBctassiiiii m Cbristo Patris condam domini Benedicti Pape teaoris sn- praaerqHi cnm Bnlla Cannapina appensa, coram nobis prodncta exstitit^ qnaHi ii> qpecie omni saspicione carentem i^onspeximos^ et nostro consematorio seu Tbe- sanrario commisimas reponl, . presenti nero transscripto pro testimonio sigiUiim noitmm apponi mandauimiis ei^identiori tranascripta. Bi^e decimo octaoo die May. Anno Domini Millesimo Quadringentesinio quinto. Nos itaque iostis soppU- catioBibus prefatomm fidelium nostromm Tbome Litterati et Stephani per eos- dem nostre bumililer porrectis maiestati^ pie exanditia, tenomi ipsins Coj^e ipsis sub com eadem Additione transscribi et transscriptam eiusdem de yerbo ad yerbnm consignatione dicli sigilli nostri mediocris dari fedmns vbmorem ad cautellam. Datum Bude, Sabbatho proximo ante Cestom beali Jacobi Apo*- stoli^ Anno Domini Millesimo Qnadringentesimo decimo seplimo. Vnde do» petitionibtts annotati Emerici in sna .... fratrum suoram persoDis nobis por- rectto ioclinati^ tenores predictamm trium litteraram de yertio ad yerbum sine dimiQUtione et augmento aliquali presentibus lilteris nostris patentibus traosscribi et transumpmi faciendo eisdem filqs ladislai Bani duximus concedendas. Datum Crisii sexto die termini prenotati Anno Domini MiUesimo qoadringentesimo de*- cimo octauo.
QLocui SigUli appressi.) Orif . Miaw. iii AieldT« Ufii Cfet>Mtae. Mv. N. 13.
Amo 1432.
9tatutuffl Sigismundi Regis, de Marturiiris in Regno Sla-
yoniae secundam antiquam cansyetudinem ejusdem Regni
dicaodis et exigendis, anno 1432. exaratitm«
Commissio propria Domini Regis.
Sigismundus Hungarie, Bobemie, Dalmacie, Croacie etc Rex. Spec-
tabili et Magnifico Hermano Cilia, ^gorieque Comiti^ nec non Regn
dilecto Salutem et gratiam. Pro parte vniuersitatis fidelium nostrorum Nobilium
Digitized by LjOOQIC
tfi
re^i nostri SdaQOiiie noetre extitit Cels et Joba^iies pr^pter. Me^
^itimas mardarinaraai dicationes et exectiones, ac iatioUerabiles, iiic<yMvetesc((ie et
indebitos descensus et varias calampniarum impositiones, horrendas etiam
et inanditas patrationes ac imo^torMi birtagioram exactiones panibus,
pollis et cera extorsione^ qaas Annis singulis uestri in dicatione et exactione
mardarinarum temporibus condam Serenissitti Patm et Socert noatri
carissimi domini misericorditer .... super quibns querulose por-
rexissent, et taliter iam paapertatis oneribus essent oppressi persistere
possent debit Domini per huiusmodi depauperationem suorum Jobagio-
mun^ et etiam per calumpniosas ..... innouatione mediante desuper
Maiestati; propter quod nostro cnlmini humiliter supplicarunt, vt dignaremur per opportnna remedia prouidere, ne > / . • dfcator . • . pro tempore constituti premissa «t premissorum aliquod contra et supra consvetudinem eorundem ab anliquo obser-
aatam possent aut valerent facere, vel quouis huiusmodi iniustas et insolitas
exactiones et vexationes permittere introduci et (in) consvetudinem trahi^ quarum
^oedines (sic) streme paupemm clamoribus eiuiatissimis penetrarelur ce-
luoi^ et. deos, q«i cunctomoi |idii|tier et r^leuator oppresfioinua fllectere ad
fjBciend debitam vlteriorem, nobisque nutu diuino regno prefato presidenti-
bus, et vobis, qui nostras in eodem regno vices geritis^ non gloria, nec vtilitas,
nec honoris tantummodo oulpe omnigena aceumulatio esset, exinde^ nhn
remediaretur, indubitanter proaeDtura^, cam i^ulla possit subsistere ignorantie ex-
cosatio^ aut Magnificus Nicolaus de Gara, regni nostri Hungarie pre-
dicti Palatinus, viunntque et alii, a quibus cei titadinaliter de consuetudine in premissis prelibati reghi .... Sclauonie Irtteratorie, aut vocaliter edoceri poteritis^ qui honore Banatus memorati regni nostri Sclauonie functi in premissis et circa
prenrissa omnia nec per se, nec mardurinarum dicatores vUo tempore
limites eqnitatis et consaetudinis dicti regni nostri Sclauonie fiiere transgressi.
Qaorum reaera temporibus nuUa super talibus nostre clementie aores fa-
tigauit. Cum autem nostre et vestre indicet etas vite, nos proximiores iuaenibus
fore debitam soluere nature^ minns ergo nobis et vobis e iutaenibus liceat
vltionem super nos iustissimi dei prouocare. Sed conaenit ex debito in omni-
bas equitatem obseruare* Quapropter vestre fidelitatis grati hortamar affec-
tibas, atqae eidem regio sub edicto seriosias precipimus, quatenas statim receptis
presentibns^ in et super omnibus premissis prescripto domino alis, si qni
mmc preniissorum notitiam habent, informatione habita, pretermissis aiiis vestris
ngendis, personaliter ad id vocare^ et assumptis ad vos nobilibus . . oribus
ipsios regai nostri Sclauonie, fide et probitate laadabiliter famatis^ disponatis et omnino ordinetis .... fiat dicatio et exactio mard . . . nec non et descehsuam ac victualinm^ presertim auene, panum, palloram et cere dacio secundnm anli-
qaam et limitatam consnetudinem ab antiq qnondam Regis Ladouici in
tafibus obseruataro, et ita fixam in premissis et circa premissa ordinationem,
dispositionem et limitationem faciat liter qnoad auenam, panem, pulios
ct ceram^ vt soccessa temporis nec nos aut nostros successores, nec etiam
vos at de necessitate in Iiis snbire labores. Qaoniam nohimns^
Tt per detrimenta nostre anime et secus ergo nullatenas facere
presumatis in premissis etiam post earum prima post festum
pQrificaUonis Beate Harie Yirginis gloriose Anno Domini Millesimo quadringen-
Digitized by LjOOQIC
1M
leiiM trifwteo ntmmio^ regBonim iiostronifli Arao HiMiCMte olc. foadnifesiM» ^iiiBto, RoMBonim uige^mo priaio et Boheinie dnodecimo.
iLoem SigiUi Re§ii mpfr€$$i)
^o 1434.
Edictum, a Sigismundo Rege anno 1484 datum, de tribu- tis exigendis, militibusque contra Haereticos et Turcas cogendis, in quo juris libera.e electionis Regni Capitanek
prima mentio occurrit.
Commiuio propria Domini Imperaioris,
SigismQndas, Dei gratia Romanoram Imperator semper Augastus^ ac Hoogarie, Bohemie^ Dalmacie^ Croacie etc. Rex, fidelibas nostris grate dilectis vniversis et singalis Baronibus. Nobilibas et quibasais possessionatis hominiba» regni nostri Sclaaonie in Comitata Crisiensi constitutis et commorantibas, salatem et gratiam. Qaia Sacram Basiliense Conciliam ad exstirpationem et destractio- nem hereticonun Hassitaram de regno nostro Bohemie specialiter intendens, inter ceteras proaidas ordinationes pro haiasmodi salabri negotio felidter exeqaendo slatait et conclasit^, yt per totam Christianitatem semidecime, id est vigesima pars decimaram^ etsimiliter omniam alioram certoram proaentaam annaaliam, ah omni aler^, cniusais ordinis et iibertatis existat, tam exempto^ qaam non exempto^ ab vniaersis aero Principibas, Comitibas, Baronibos^ proceribas, militibas, clien- tibas, , ciaibas^ ciaissis^, familiaribas^ mancipiis^ diaitibas et paaperibus^ qai annua- les prouentus et census habent^ siue tales prouentus existant in prompta pecunia*. sine in vino, blado, vel aliis quibuscunque rebus^ estimari et preciari possi- bilibus^ qainquagesima pars seu quinquagesima^ denarius vtputa de quinquaginta florenis vnus^ de aliis vero rebus mobilibus in prompto repositis^ vtputa Thesau- ris aut pecuniis ad debila mutuatis^ ad valorem iustum estimatis, de ouUe florenis^ vnus^ aut vbi mille floreni minus vel magis existerent, secundum estimationem condecentem, exceptis tamen equis, armis et ad ea spectantibus argenteriis^ or- natibas et vestibus, que ad personas eorum spectant; item a qualibet personay nullos certos prouentus habente, sex denarii vsuales exigantur : ad congregandum et stipendiandum genles armatas et ad alia opportuna remedia destruendi, elimi-
Digitized by LjOOQIC
193
waA et exBtkpttiidl hereticos memoratos. Nosqve aduertentes et oenKs nostris Tiribiliter coDspicientes oratoresi, arobasciatores et legatos omnium Principam et Regnoram fere totias Cbristianitatis in ipso Sacro Concilio coostitntos, preattactam ifms Sacri Concllii ordinalionem nominibns Principum et Regnoram^ a quibus nissi snnt, affectuosis volantatibns acceptasse^ considerantes nihilominns ipsnm regnnm nostrum Hungarie vicinins grauiusque insultibus, non solom ipsorum he- reticorum^ Temm etiam Turcomm et alioram emuloram nostroram perturbari et keerari, qnam alia regna remotiora^ que ad eorandem hereticoram destructionem et diminationem anhelantium, predictam impositionem et ordinationem nedum ac- eeptare^ veram magis fieri procnrare cupierunt» vna com fidelibus noslris Consi- liariis nobiscum hic existentibus mature superinde deliberanfes decrenimus, ean- dem dispositionem nostro et regni nostri Hungarie et aliorum Regnorum nostro- raiD nominibus rationabiliter acceptandam, nec aliqua causa honesta refutare de- bendam; cum in hoc negotio^ presertim ipsius regni nostri Hungarie^ cuius ma- fna pars per insultus dictoram Turcoram iam deuastata est^ in hac parte spe- cialiter defensionis causa tractari videatur^ idcirco fidelitati yestre et Testram cmQsiibet firmissimo damus sub edicto^ quatenns statim yisis presentibus^ dilatio- nibas et subterfugijs procul molis, ad preattactam impositionem ipsius qninqua- gesime et aliaram impositionnm superius declarataram^ vel si considerata magni- tadine gaerrarum regno nostro ex parte ipsorum Hussitaram et Turcorum ac aliorom emuloram ingraentium predicta impositio paraa fore visa fuerit^ extunc maiores impositiones secundum deliberationem Prelatoram^ Baronum et regnico- lamm nostroram iimitande, ex medio vestre vniuersitatis certas et idoneas per- aonas fidedignas^ Nobiles notabiles, et super premissis ralionem dandi facultatem babentes, qui vobis visi fuerint, eligere et deputare debeatis^ qui videlicot dictas imposiliones ab vniuersis et singulis prenotatis cuiusuis status et conditionis ho- miaibos in predicto Comitatu possessiones Seculari iure habentibus et tenentibus, V>oad Secnlares personas duntaxat, dicent) exigant et congregent, et de eisdem secondum vnanimem et concordem ordinationem et commissionem vicarioram nostrorum, et vestram, ceteroramque fidelium regnicolaram nostroram gentes et homines exercitnales, in rebus bellicis bene peritos^ vna cum Spectabili et Ha- goifico Hermanno, Cilie et Zagorie Coniite, Regnique nostri Sclauonie Bano, Mcero nostro charissimo et fideli sincere dilecto^ vel eins Yicebano seu Yice-
comite Comitatus predicti adiuncto sibi aliquo de vestri medio per vos
digendo ipsis gentibns exercitualibus pro Capitaneo similiter de vestri
nedio stipendietis et appromptuetis taliter . . . cum ligencia^ vt in estate
pesenti temporo delnto adnersus dictos Turcos aut hereticos^ seu alios emulos, ad V^ftscunqne partes magis necesse fnerit, vna cum eisdem procedere ualeant, et
^ P in breni proposuimus cnm aoxiliis earundem gentium ad desbruc-
tionem dictoram Turcoram ac heroticoram, seu aliorum emulorum prompti esse taleamus^ prouidentes tamen, vt ipsi per uos deputati predictas coUectas pecu- ^es snperflnis expensis super eos fiendis non minuant, neque grauent eos, a Vnbns erant exigende. Quidcunque vero ex huinsmodi pecuniis a stipendiatione ^ promplQatione gentinm exerdtnalinm forsitan rosiduum fuerit. apnd manns dic- lenmi coUectoram sen alioram fideles manus, provt vobis visnm fnerit, pro vlte-* ^iorUNis vtUitatUms et defensionibus dicti Regni nostri Hungarie disponatis eon- ranandnm. Ceteram cum ex cansis animnm nostram inducentU>us siirina nostra
(Pif i PriTiL tl libert) Digitiz^y L^OOglC
194
regia peaes «ostram Maiestatem reseraaDda doximaa ; fidelitati yestre et cmmK libet yestrani firmissime mandamus^ qaatenus yniuersis et singalis nostria Ktterfi preceptoriis^ nomiDe noslro Imperjali et Regali scribendis^ sigilloque Reuerendis-* simi in Cfaiisto Patris Domini Georgii Archiepiscopi Strigoniensis Vicarii nostre maiestalis^ cui ad id faciendum cum plena nostra auctoritate mandatum dedimus speeiale^ consignandis^ tanquam proprio sigilio nostro sigillaUSi, omnimodam obe- dientiam adbibere debeatia, fidelibus nostris prefatis Comiti Gilie et Bano^ eius- demque Vicebanis. nec non Vicecomilibus ac Judicibns Nobilium Comitatus pre-* notati hoe idem firmis nostris damus in mandatis. Et aiiud in premissis nuilo modo facere presumatis. Datum Basilee feria quinta proxima post festum Beati Ambrosii Episcopi et Confessoris. Anno Domini Hillesimo quadringentesimo tri- ^esimo quarto^ regnorum nostrorum Anno Hungarie etc. XLVIU^'*^ Romanomm XXIUI''', Bohemie Xlill^', Imperii uero primo.
(Jjocu» SigilU Regii oppreiH.') Origiaal* in ArcluTo Rfifni Croatfao. PHt. N. 16.
Anno 1435. die 4. Aprifis. Posonii.
iDaulajm Vegliam ad Goranam et RegDum Groatiae perti- nuisse, hoc Documento probatur.
Nos Capituium eeclesie Zagrabiensis memorie commendantes tenore jnre- sentinm significamus quibns expedit vniuersis. Quod nos litteras Serenissimi principis domini Sigismundi, dei gratia Romanorum Imperatorts semper Augosti, ac Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Croacie etc. Regis^ domini nostri naturalis^ Introductorias, Statutorias et Restatutprias. nobis preceptorie loqttentes^ obedienda^ qua decuit, recepimus^ in hec verba : Sigismundus dei grada Ronuinorum Im- perator semper Augustus^ ac Hungarie, Bohemie^ DalmaciOi) Croacie etc; Rex, fidelibus nostris Capitulo ecciesie Zagrabiensis Saiutem et graciaro. Noyeriti&» quod nobis tempore date presenciarum^ vua cum Preiatis et Baronibus ac dictt regni nostri Hungarie proceribus pro prenominatis regni nostri negociia ex* pediendis^ hic Posonij constituiis, Spectaj)iiis et Magnificus Vlricus Comes Cilie^ filius Spectabilis Friderici similiter Comitis Cilie ex Magnifica domina EUizabeth vocata, filia oUm Magnifiei Stephani^ Segnie^ Wegle et Modrusse Comitisi) natus^ presentibus et audienlibus Spectabiii ac Magnificia Jobanne et Stephano, Regno* rmii , nosirorum Dalmacie^ Croacie predictorum Banis^ Item Nicola<s Bardiolomeo, PioDyslo, Sigismundo, Andrea et IvanO| filiis quondam Nicolai^ similiter Segae)
Digitized by LjOOQIC
195
"Wegle, ModnisBie Comitis^ proposnit eo modo : Quod quamnis oHm Magnificu^ Joannea Comes Se^ie^ Wegle et Modrusste^ avQs Tidelicet ipsormn Banoram et ComitBm^ mediantibns literis et instrnmentis efficacibns, snperinde confecUs, et coram nostra maieslate ita specie productis, intfer cetera^ in eisdem litteris et iDStmmentis plenius contenta, triginta duo MiUia florenomm anri pnri et iusti ponderis in dotem et ratione dotis predicte quondam domine Elizabetb^ matris ipsius Comitis Vlrici^ sponte et liberafiter ordinasset^ disposuisset et promiaisset^ pro quibus quidem triginta duobus Millibus florenomm auri medietatem insule Weg^ie^ nec non Castra Tersatb, Bukarij et Berberi] vocata^ cum omnibus ioribns et proventibus eomm, nec non villam Bircfaopag. ac vineam in Yinodolio^ penes mare, prope villam dictam Selca stlam^ ad babendum et vsufrnendum^ qnemadmodum predictus quondam Comes Slepbanus^ pater eiusdem domine Elisabeth possedisset et tenuisset^ nomine et tilulo pignorts obligasset^ eademque domina Elizabeth^ mater ipsius Comrtis Vlricin ipsam medietatem insule simul cnm predictis Castris et eomm pertinenlijs^ ratione sue dolis, titulo iusti pigno- ris.) vsque vite soe tempora pacifice et absque contradictione tenuisset^ posse- dksei) et vtililatesv emolumenla et proventus eomm perceptsset et percipi fe- cisset Tamen eadem domina Elizabetb, provt domino piacuissei, ab hac vita snblata^) mox prefalus quondam Comes Nicolaus^ pater videlicet predictomm Ba- Domm et Comitum Johannis, Stephani^ Nicolai^ Barlholomei^ Dwymi^ Sigismundi^ Andree, Ivani, antefalam medietatem insule Wegle, nec non Castra prenominata^ villamque Bircfaopagh ac vineam supradictas^ a manibus ipsius Comitis Vlrici^ snommque officialium^ nuUa sibi et predictis triginta duobus Millibus florenomm «Bri^ in eum iure materno devolutis^ satisfactione impensa^ potentialiter occu- passei, et occupatas per nonnuUa tempom detinuisset Nuncque prenominati Bani et Comites^ fiUi ipsius quondam Comitis Nicolai^ huiusmodi medietatem ipsius in- snle Wegle, supradiclam^ simul cum certa parte aliomm Jurium suorum mater- ooram occupatiue et indebite detinerent» prouenlusque et vtilitates ac obuencio- nes ad sumraam adminus usque decem Millium florenomm ipsi Comiti Vlrico pronenire debencium se extendentes, a principio occupacionis vsque in presens tempus de eisdem extrahendo et percipiendo ; snpplican . . idem Comes Vlricus, snper premissis ex parte prefatomm Banomm et Comitum Segnie de iuris et insticie remedio prouideri; cumque nos hijs auditis et perceptis^ per prefatos Johannem et Stephanum Banos ac aUos Comites fratres eomm prenotatos^ vna eum dictis Prelatis et Baronibns nostris, racioni huiusmodi occupacionis et de- teneionis dicte medietatis insule Wegle alornmqne premissomm, in nostra ac dietoram Prelatomm ac Baronum nostromm presencia proponi et allegari peliuis- senns et andire voluissemns^ ipsis siquidem Banis et Comitibus Segnie premissa noD abnegantibns^ diuersisque inter partes vtrasque per certos Prelatos et Baro-^ nes Dostros^ per Maiestatem noslram ad id deputatos^ colloquiis seu interlocu- cionibus prehabitis^ tandem prefeti Comes Vlricns personaliter hinc^ inde nero preDODiinati Johannes et Stephanus Bani, Comitesque Nicolaus, Barthoiomeus^ BwyHras^ Sigismundus, Andreas et Iwanus, pro se similiter personaliter et pro MmtiDO absente firatre eomm vterino^ totum onus et grauamen eiusdem in om-* Dikis et 6ing«lls supra et infra scriptis fai se ipsos JBSsumpmendo^ se vtmmque spoDte et voluntarie uine uocis ipsoram confessione oretenus facta^ in el cum totali ^ansn preHdssa, ottmibuiiqiie et singn&s eimdem canse dependencijs^ cod-
DigitizJ^ftyLjOOgle
106
116X18 6t ^e^elis qnibiisciiiiqiies et eadem et eiu qHibarais articiilis Tationabiliter deriaari et oriri possibilibua^ nostre maiestatia manibos, arbitrio^ determinadooi et declaradoni omnimode aabmisemnt^ assignarant et ex vtraqae parte mann tra- didenmL Nos itaqae ex innata nobis indicione benignitatia, qna canctonim no* bis sobiectoram paci et tranqniliitati jugiter indefessam affectam solemus ad- hibere, capientes parles inter predictas san^inis et affmitatis oinculum^ iure ge- niture affectam, concordy et mutui amoris indissolubilitate perpetaa combiniffe, vna cnm prenominaUs Prelatis et Baronibus nostris vtriasque parcium premissarum allegationibtts, responsionibus, probacionibas, iuribaa, litteris^ instrumentis auditis, nisis, intellectis et debita maturitate compensatis, predictis eciam ambabus parti- bus uolentibus^ consentientibus et acceptantibas^ ac infrascripta se presentlalit^ oretenus obligantibus, pro bono pacis et fratemi ac mutui amoris obseraacione, inter ipsas partes perpetuanda et iugiter seruanda, postergatis^ remotis et ampu-> tatis omnibus iuris rigoribus, grauaminibus et censuris^ que secundum Regni nostri legem et consvetudinem OQcasione premissoram ordinarie et iudicialiter persecu- torum et deductorum oriri, sentenciari et pronuntiari potuissent, commisimus, ac arbitrarie sententialiter commisimus, composuimus et condusimus in hunc modum: Quod licet prcfatus Comes Vlricus predicta iura sua materaa modo antelato pri- mum per olim antefatum quondam Comitem Nicolaum totaliter^ et tandem per supranominatos filios ipsius parcialiter indebite occupata et detenta fore, nuncque per eosdem similiter detineri mediante potentia^ in quoram omnium vsufractaum et prouentui percepcione predicta decem Millia florenoram auri, dampni pier-* cepisse in sui preiudicinm allegauerit; tamen ex nostra dictoramque Prelatorum et Baronum nostroram tranquilla et amicabili compositione presenti^ ipse Comes Vlricus de predicto facto potencie^ in occupacione et detencione huiusmodi quo- modolibet conunisse^ simul cum dictis decem Millibus florenoram auri, omnibus- que aliis prouentibus, ex predictis iuribus suis maternis occupatis^ per predictos Banos et aiios Comites Segnie etc, et ad eos pertinentes hucvsque perceptiS) extractis, condescendendo, eosdem Johannem et Stephanum Banos, nec non Co- mites Segnie^ fratres eorum prenotatos, eorundemque heredes^ famUiares et quos- libet ad eos pertinentes^ pure et simpliciter liberos, expeditos et absolutos, red- dere et committere^ ipsi uero Johannes et Stephanus Bani ceterique Comites prenotati predictum Comitem Vlricum in padficum dominium et realem posses- sionem sepetacte medietatis insuie Wegle ac omnium suaram pertinentiaram, nee non villa Birchopagh et ipsius vinee in Yinodolio, penes mare prope viUam dic- tam Selce habita, per memoratum quondam Comitem Jolmnnem auum ipsoram olim domine Katharine, auo ipsius Comitis Vlrici, mediantibus suis litteris prioi- legialibus^ coram nobis productis, imperpetuate, omnique et singularam tenutarum pertinencium et contractoram Castrorum Cersach (sic), BwchanJ et Berbery, si quas fortassis ab eisdem retraxissent, occupassent seu impediuissent, absqoe qualibet vlteriori resistencia et contradiccione intromittere etimponere ac in eis* dem et eoram dominio, et pacifica ac reali possessione, vsufractaacione^ pronen- tuum et omnium vtilitatum integra percepcione, sub tituio et nomine ueri et iusti pignoris predictis triginta daobus Millibus florenorum auri permittere et posse- tenus manutenere et defendere teneantur tamdiu, donec easdem medietatem iar sule nec non Caslra et viUam sopranominatas cum earam pertiaencys^ iuxta con- tenta Uteraram et instramentoram^ superinde conscriptoram ^ coftfectoram, simol
Digitized by LjOOQIC
197
mt siccMsitte, ipsi ael eoram heredeSi, potaeriiit ael uolaerio^ legifima redemp- ctOBe mediaote. ab ipso Comite Ylrico uei eius saccessoribas eximere et libe- inre, tali obligamiois ainculo interserto: qaod in casa, qao ipsi Bani Jobannes et Slephanas et ceteri Comites Segnie fratres eorum sepius nominati^ seu ipso- nun aliqoi oel aliquis, per se uel per alios subordinatos^ premissam composicio- nem^ in toto uel in parte irritando aut infringendo, memoratum Comitem Yiricom jn plenum et pacificum dominium^ omni in . premissa composicione conscriptorum ^bsque contradicciooe non intromitterent, uel ipsius et eius heredes successu ^emporis in eisdem et eorum vtilltate et prouentibns non conseruarent, seu ante tempas prenominate legitime redempcionis inquietarent, perturbarent aut dampni- ficarent) extunc ipsi in facto potencie eo facto conuincantur^ ipsi autem Comiti Ylrico^ seu eius heredibus^ omne ius, interesse et actio predictorum decem Mil- iiimi florenorum et omnium aliorum de dictis suis iuribus maternis occupatiue et mmos licite perceptoram et percipiendorum^ remanere debeat semper saluum. Ad qae omnia et singula premissa firmiter et inmutabiliter adimplenda partes predicte se astrinxerunt et obligauerunt personaUter, ac nostro in conspectu; uerum quia «d restitucionem omnium et singulorum premissorum noster et uester homines secessario sunt transmittendi, ideo fidelitati uestre firmiter precipiendo mandamus, qnatenas uestrum miltatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente Ladislaus de Zenche uel Georgius de Bykzad, aut alter Georgius de Greben siiie Stephanus Rwhyngus de Bathyna^ siue Stephanus filius Andree filii Henrici de Rohoncii^ alijs absentibus^ homo noster per nos ad id specialiter deputatus.» octaoo die fe^ beAti Georgij marlyris proxime uenturi^ et alijs diebus^ ad id aptb et sufficientibus, ad facies prescripte medietatis insule Wegle, nec non pre- nomiBatorom Castrorum^, uille et uinee ac vniuersarum pertinenciarum et vtilita- tam earundem^ accedeodo^ introducat prefatum Comitem Wlricom in dominiom eanmdem^ eidem et suis heredibus premisso titolo pignoris possidenda; predicto- rnm Johannis et Stephani Banorum ac aliorum fratrum ipsorum Comitam Segnie sopranominatorum contradiccione non obstante. Et post hec huiusmodi introduc- eionis et statucionis seriem, yt faerit expediens^ nobis fideliter rescribatis. Datum Fosonii in festo beoti Ambrosq Episcopi et confessoris Anno domini Blillesimo qnadringentesimo tricesimo quinto. Regnoram nostrorum Anno Hungarie etc. qoadragesimo octauo, Romanbrum uigesimo quinto, Bohemie quintodecimo^ Im- perij aero secondo. Ynde nos mandatis ipsius domini nostri Imperatoris et Regis semper obedire cupientes, vt tenemur, vna cum prefato Stephano Rwhyng de Bathina, homine sue maiestatia, ad id specialiter deputato^ nostrum hominem, uidelicet honorabilem oiruni Magistrum Fabianum de Rowycha^ socium et con- canonicBm nostrum ad premissa fideliter peragenda nostro pro testimonio trans- misimas fidedignom^ qoi tandem exinde ad nos reuersi, nobis vniformiter re- talmut, qood prefatus homo ipsius Serenitatis, presente dicto nostro testimonio, pretacto octauo die predicti festi beati Georgii martyris proxime preteriti, et alijs diebus ad id aptis et soSicientibas, ad facies prescripte medietatis insule Wegle, oee non prenominatoram Castrorum, uille, uinee, ac yuinersarum pertinenciarum rt ▼tilitatam earundem accedendo^ introdoxisset prefatom Comitem Vlricum ea- nadem in domininB^ statuissetque et restatuisset easdem eidem et suis heredibns P^MttSBO titalo pignoris possidendas, predictorum Jobannis et Stephani Banoram ^ alionm fratram ipsorum Comitam Segnie prenominatomm oontradiccione non
Digitized by LjOOQIC
108
obstante. In caius rei memoriatti presenlibus sig^illum noetrum doximos appen- dendum. Datum uigesimo secundo die diei introduccionis^ statucionis et restatn- cionis predictamm. Anno Domini Millesimo quadringentesimo tricenmo qutato
Oiiy. in c. r. tulico ArdUvo Vlenenfi.
CXAXVI.
Anno 1435. 7. Jprilis Tinninii.
Sedem judiciariam Tinieosem in Regno Croatiae fuisse in
eaque juxta consyetudinem Regni Croatiae justitiam ad-
ministratam fuisse, hoccc documento docetur.
Nos Capitulum ecclesie Tiniensis memorie commendanfes significaniQS^ tenore presencium quibus expedit vniuersis : Qnod in nostram personaliter veniens presenciam vir nobilis Andreas Wolisich de Starauas^) legitimus procurator spec- tabilis et magnifici domini Nicolai de Frangepanibns^ WeglCi) Segnye^ Hodmsie- que etc Comitis. Idem Andreas nobis exhibuit qnamdam litteram honeste sedis Tiniensis, petens nos debita cnm instantia^ vt eandem transscribi et acopiari dignaremur. Cuius quidem Utere tenor pcr omnia talis est: Nos Iwan Wlad- konis Hilinich, locum tenens Dalmacie et Croacie Vicebanatus^ Nicolaus Mende* sich de genere Bucichiorum^ Symon ^doyessich de genere Yhnachac et Wok Berislanich de genere Ciprianorum^ iudices inrati nobilium Comatomm sedis Ti- niensis^ memorie commendantes tenore presencinm significamus quibus expedit per presentes* quod cum nos vna cum Nobilibus Regni Crouacie non- nullis consedissemus^ ad ius reddendum ynicuique poslulantibus eam^ tunc de medio alioram causidicorum exurgens coram nobis vir nobilfs Andreas Wksicb de Staravraz de Bussan^ legitimus procurator viri magnifiei domini Nicolay filit quondam Nicolay de FrangepanibnSi» Wegle., Segnye^ Modmsie elc. Comitis^ no- mine et in persona ipsius Magnifici Comitis*» nos de consuetudine Regni Crouacie tali modo interogasset^ dicens: Quod licet predictns Magnificas quondam Nicolaus de Frangepanibus^ Wegle^ Segnye, Modmssie etc. Comes^ Regnomm Dalmacie et Croacie Banus, pater pranominati moderai domini Nicolay de Frangepnnibns, eonudem Wegle^ Segnye^ Modrasie etc Comitis^ qnasdaii possessiones seu Comitatnnm Bnssane nocatas a Seraniaslmo principe domiiio Sigismnndo., dei gracia Rege Hungarie etc. pro pignore habuiaset: nnnc autem date nobis consnefndinem Regni Cronacie; si idem quondam magnificus doninas Nicolaus Comes et Banns easdem possessiones sen Comitatnm Bnssane dictoni^ sibi pignori obligacione proueniens^ filio suo prenominato moderao magttifico do*
Digitized by LjOOQIC
BttDO Nicolao, ant vxori eiusd^m^ vel ali((uyim aliis dare^ alienare^ veiidere yel impignorare potuisset vel non. Nos . . . eo pretMMDinati Iwan locumtenena vice- baDatus^ ac Judices^ vna enn nonnuUis Nobilibus Regni Cronacie^ nobiscum in Jodicio consedentibns^ habito inter nos maturo consiiio et deiiberatione^ secnndum cossuetudinem Regni Coruade (sic) inuenimus et deliberauimus ac consuetudinem Regni Crouade dedimus: Quod prenomioatus quondam Magnifictis dominus Ni- colaus de Frangepanibus, Wegle^ Segnye^ Modrussie etc. Comes^) Regnorum Dabnacie et Crouacie Banus^ possessiones in Comitatu Bussan^ sibi pignori ob- iigatas^ filio suo modemo Nicolao^ vel eiusdem Glii sui^ seu aliis quibusuis (et) qoibascunque volnisset, liberam habuisset facultatem dandi, vendendi, alienandi «t pignori obligandi. In cuius rei testimonium atque robur presentes^ cum ap- pressione sigilli nostri^ duximus roborandas. Datum Tininij feria secunda pro- xioa post festnm Epiphaniarum domini, anno eiusdem domini Millesimo CCCC Tricesimo quinto. Nos itaque predicti Andree, suis iustis et legitimis petidoni- b«8 annaere cupientes, predictas litteras sanas et integras reperiendo, ipsius Iwani et Judicum Nobilium eorum autentico sigillo consignatas inuenimus. Quas triDSseribi et accopiare fecimus, nil hadendo nec diminnendo*» nostroque sigillo Capitulari in locum ueritatis (?) sibi exhibendo cum appensione duximus robo- randas. Datum in predicta nostra ecelesia Catbedrali in die sancti Dyonisi. Anno Domini quibus vt supra.
CSigiilum CapUulare pendms ) Orif. Mmbr. in Aroluvo B/tgtd Cr#itiM. N. n. A. Faic 1593. K. 20.
Anno 1439.
Hatko de Thalovec, Regni Daimatiae^ Croatiae et totius
Slavoniae Banus, jus Statuum et Ordiuum Regni Slavoniae
Prothonotharium eiigendi confirmiit.
Nos Matko de Talloucz^ Regnorum Dalmacie, Croacie ac tocius Scla- Qonie Banus^ memorie commendamus^ tetiore preseneium ^gnificantes^ quibus «xpedit vniuersis. Quod nobis feria secunda proxima ante diem diei medie Qua- <lragesime^ Crisii vna com Regni Nobilibus existentibus. iidem Nobiles inter alias dispositiones per nos cum ipsis ibidem pro communi bono factas, nobis studuerunt declarare: Quod nempe ipsis multorum Regum Hungarie Dominonim ipsorum oatQralium, et Banorum eiusdem Regni Sclauonie, nostrorum scilicet predeces-
Digitized by LjOOQIC
soo
sontm tmporibns, Protonotarios sea Coosematores siginomm Banonm in ipso rogno pro tempore constitatonun pro iuslicia comnni minialranda elegerint^ ei eligere consnenerint; tamen a quibnsdam paucis retroactis annomm curiculis.... Bani ipsius regni eosdem nobiies de huinsmodi eomm consuetudine in electioue Protonotarioram predictomm modo preuio obsemato excepissent^ et ipsimet huius- modi Prothonotarios seu sigilioram eorum conseraatores^ in dicta sede Orisiensi elegisseqt; ex quorum quidem Protonotarioram per ipsos Banos electoram fauo-
rosis processibus sepenumero snb confidentia eoram .... ipsi Nobiles pre-
missa eorum consuetudine priuati et orbati^ ipsos Prolhonotarios culpis suis re- quiren . . ., de huiusmodi eoram officiis more alias consueto remouendi habuissent facultatem; in discussione causaram ipsorum non modica scandala euenissent, et multi pauperes Nobiles ipsius regni Sclauonie dampna et precipue iurium eonm» alien . . . percepissent, cum si per amplius prefata eoram antiqua consuetudhie in eleetione ipsoram Prothonotarioram vt predicitur obseraata priuarentur^ for- midarentur multis ex eis niaiora scandala^ peiora prioribus^ in fiituram in suis iuribus posse euenire. Quibus sic vt prefertur declaratis, iidem Nobiles nobi» tanquam personam Serenissimi principis domini nostri Albertl» Dei gracia Roma- noram Regis semper augusli, ac Hnngarie, Bohemie^ Dalmacie^ Croacie etc Re- gis domini nostri naturalis representantem^ supplicarant, vt ipsis circa premissa de remedio iuri consono dignaremur prouidere. Nos itaquOi) qui inter alias ipsius Regie Maiestatis solicitudines^ curas et curaram peraigiles instantias, per nos de ipsius Regie Maiestatis commissione et annuentia speciali expedientes, ad huias- modi rempublicam commune bonum conceraentes, curam soilicitam tenemur ad- hibere. Eorandem Nobilium deciarationibus premisso ordine factis^ auditis et in- tellectis, pro eo, vt huiusmodi Protonolarii seu Conseraatores sigilloram timore priuationis huiusmodi officioram suoram percussi in eorandem Nobilium causarom processibus communi et mera iustitia ministran\ . . magis .... eisdem Nobilibas Comitatus Crisiensis duximus annuen . . . et conceden . . .^ imo annuimus et conce- dimus, vt uidelicet amodo et in posteram futuris temporibus vniuersis iuxta eonun antiquam consuetudinem, qua per quoadam ipsius Regni Sclauonie Banos vt pre- fertur a quibusdam precedentibus temporibus priuati et desUluti fore periiibentar, Proihonotarios seu Conseraatores sigiiloram pro discussione causaram ipsoram eis per nos et futuros eiusdem Regni Sclauonie Banos assignatoram et assi- gnandoram, eligendi, et tandem culpis huiusmodi Prolhonotarioram exigentibas eosdem de eiusmodi eoram offciis remouendi liberam habeant facultatem. Itt cuius rei memoriam presentes litteras nostras sigillo nostro in pendenti communi- tas^ eisdem NobUibus duximus concedendas. Datum Crisii predicta tertia dir termini prenotati. Anno Domini Millesimo Quadringentesimo trigesimo nmio.
{Signum Sigilli pendeiUis.) Orig. B0Bibr. ih ArckiTO l«fBi Croatlae. Frir. H. 14.
Digitized by
2dl
c]s.]il:ktiii.
Aimo 1442. Die fe$to Corpori$ ChrMi. Cliisae.
Petrus de Talovec, Dalmatiae et Croatiae Banus, suis Ca- steilanis et Vice-Castellanis, in Comitatibus Cethinae et Clissae existentibus, mandat, ut decimas, propter quam- dam inter Coronam Hungariae et Regnum Dalmatiae exor- tam differentiam ab Ecclesia Spalatensi abalienatas, eidem Ecclesiae imposterum reddanL
Nos Petrus de Talouez, C^thine ac Clissie Comes, Regnomm Dalmacie «I Croacie Banus etc. memorie commendamus tenore presenciam significantes, quibas expedit vniuersis, quod nos tam considerantes affliclionem^ qua populi Christiani deuotioni Sacri Regni Hungarie Corone per seuissimos paganos alios- qne dicte Sacre Corone inimicos iusto Dei iudicio affligunlur^ per manus secu- lariom personarum minus iuste usurpantur^ quam etiam piis supplicationibus Re- nerendissimi in Christo patris et domini Jacobini Baduarij Archiepiscopi Ecclesie Melropolitane Spalatensis attentis^ volentes etiam supradictam Ecclesiam et eius miiiisljros in omnibus melius adiuuare et subleuare^ quam deprimere vel damnifi- care, vt tenemur iuxta morem bonorum Christianorum^ decreuimus, et nostrorum habilo maturo consilio^ deliberauimus^ vt vniuersas decimas aliaque iura eccle- riastica^ que a multis retroactis temporibus per nonnullos Reges Sacri Regni Hangarie Corone, et Banos dicti Regni Croatie propter quandam differen- tiam inter Sacram Coronam et Regnum Dalmatie exorlam, pro dicto Archiepiscopatu Spalatensi fuerunt alienata, et ad substentationem castrorum Sacre Corone in suprascripto Regno Croatie habiforum comulata. Tum propter prefa- tam afflictionem populi Christiani, ne forle Deus omnipotens oculos sue miseri- cordie nelit super oos dirigeTe^ et uidens nos legem suam adimplentes iuxta dictom suum Euangelicum : Reddite, que sunt Cesaris C^sari^ et que sunt Dei Beo, nos a manibus seuissimorum paganorum aliorumque Sacre Corone inimi- conun suo benigno auxilio dignaretur Itberare* Tum etiam uolentes piis suppli- cationibus dicti domini Archiepiscopi annuere suprascriptas decimas aliaque iura ecclesiastica^ que, vt supra^ pro sustentatione Castrorum Sacre Corone in Regno &oacie habitorum, exigebantur, ad prefatam Ecclesiam S. Duymi Spalatensem de iore spectantia, et in Comitatibus nostris Cethine uidelicet et Clisse existentia, remittendas et prefate Ecclesie assignandas^ imo remittimus et resignamus pre- s^chuD per uigorem. Quapropter vniuersis et singulis CasteUanis et Vicecastel- lanis aliisqne quibusuis Officialibus et Comissariis nostris in dictis Comitatibus Celhine et Clissie existratibus, firmiter precipiendo mandamus, quatenus dictas deeimas et aUa iura ecclesiastica ad prefatam Ecelesiam Spalatensem de inre
(hn I. PrtfU. ei Llbort.) 26 ^^^T^
Digitized by VjOOQiC
speclanlia^ a modo in poslerum non exigalis^ nec exigere sitis ausi modo ali» qaali^ sicut nostram graciam cupitis obtinere. Ad cuius rei propter maiorem memorie firmitatemque perpetuam has nostras litteras priuilegiales sigillo nostro pendenti iussimus roborari. Ditum in Castro nostro Ciissie in die Sacra Cor<- poris Christi de Anno Domini 1442.
Lucius I. >leiiiorie Istoriche di TrafrnTio or» detto Traii p. 458.
Auno 1457. die 24. Febtyarii. Bmdtie.
Decretum Ladislai Regis de proventibus mardurinalibus in Regno Slavoniae eodem modo dicandis et exigendis, quo proventus lucVi camerae in Regno Hungariae dican-
tur et exiguntur.
Commissio propria Domini Regui.
JVos Ladislaus, Dei gracia Hungarie^ Bohemie^ Dalmaoie^ Croacie etc. Rex, Auslrieque et Styrie Dux., nec non Marchio Morauie etc. significamas tenore presencium, quibus expedit vninersis : Quod inter oeteros nuncios regBi nostri Sclauonie ad nos missos^ nostre Celsitudinis uenientes in conspeclum figregii et Nobiles^ fideles nostri dilecti Heningus miles de Zumzedwar et Petras filius GeorgU de Byzad, Nuncii vniuersitatis Nobilium ac aliorum possessionatorum hominum Comitatn? Zagrabiensis, in ipsoruni ac einsdem vniuersilfrtis nominibtts et in persuni::^^ nolji» ac Prelatis. Baronibus et Consiliariis noslris exposuemnt in hunc modum : Quod preteritis temporibus Vicebani dicti regni nostri Sclauonie. nec non Comites ac Vicecomites et Judices Nobilium Comitatuum eiusdem regm\ item dicatores et exactores coUectarum seu prouentuum mardurinalium^ nobis ex eodem regno de antiqua consuetudine prouenientinm circa dicationem et exaciio- nem eorundem prouentuuro^ plures nouitates ipsis Nobilibus et possessionatis ho- minibus ac Jobagionibus eonindem^ noh solum onerosas. verum etiam plurimum damnosas adinueniendo induxissent, et a multis iam temporibus preteritis incolas eiusdem Regni nostri diuersimode grauassenl. Inter quas precipue hee esseni: Quod vnumquemqne villicum^ qui ab huiusmodi collecta mardurinali omnino sup- porlatus esse deberet, in vno floreno auri dicare, nec non de singulis dicis sex denarios Soidinos. Item de vnoquoque sigillo similiter sex denarios.. et de quii- tancia seu expedltoria duodeeim denarios extorquere. Item per portarium seu bostiariuni ipsorum exactorum mardnrinalium a quolibel viilico intrante vnus de- narius^ et de singulis dicis similiter vnus denarius exigeretor et reciperetor. Preterea inquilini seu seruitores ipsorum Nobilium et poesessionatopuoi bominom
Digitized by LjOOQIC
m
^pad curias eorundem residentes^ quibus^ sed et coniug^ibus el iiberis ipsorum \iictus cottidianos (sic) per dominos eorum ministraretur^ qui ad solulionem huius- modi coilecte mardurinalis minime tenerentur, provt eliam nec ab antiquo tempore dicati exstitissent^ in medium aliorum ad soluendum dictos prouenlus arctarenlur et compellerentur. Et vltra hec tempore exactionis huiusmodi mardurinaruin diuersa victualia hominibus et equis necessaria, per villas in rebus ac in pecu- niis vitra debitum exi^rentur^ multisque aliis diuersis adinuentionibus incole dicti Regni nostri Sciauonie et Comilatus specialiter Zagrabiensis prefati grauarentur et opprimerentur. Quod in maximum preiudicium ipsorum Nobilium et posses- sionatorum hominum cederet^ oppressionemque pauperum alque dampnum. Su{K plicuerunt itaque prefati Nuncii suis et aliomm quorum supra nominibus nostre Maiestati humilli precum instantia, vt ^isdem circa premissa regali subleuamine prouideremus. Vnde nos^ qui cunclorum nostrorum suhdilorum nobis fidelium ex officio nostri regiminis casus nociuos per consueta remedia reformare, ac iniuste grauatis et oppressis regia prouidentia solemus subufenire. Suppiicalioni- bas predictis regali pietate exauditis et clemenler admissis, volumus, vt amodo deineeps et inposterum huiusmodi prouentus mardurinales in dfcto regno Scla- Qonie et Comitatu Zagrabiensi iuxta dispositionem quondam Serenissimi principis domini Sigismundi Iraperaloris et Regis Hunfirarie* Aui noslri., eodem modo, quo prouentus lucri Camere noslre in hoc regno nostro Hungarie dicantur et exi- ^ntur^ vt porro de singulis quoque portis vnus florenus auri aut valor eiusdem stae aliqua nouitatis inductione consueto tempore exigatur. Quocirca vobis fide- libus nostris dicatoribus et exaetoribus predictorum prouentuum mardurinalium in prefato Regno nostro Sclauonie, ac in dieto Gomitatu Zagrabiensi nunc constitu- tis et in futurum constituendis. harum serie firmiler precipienteSi, mandamus^ qua- tenus amodo in posternm omnibus affuturis teraporibus prescriplos prouentus mar- durinales secundum predictam disposilionem seu ordinationem tempore consueto a populis et Jobagionibus inm fatorum Nobllium et hominum possessionatorum dicli regni nostri Sclauonie el signanter Comitatus Zagrabiensis exigere et leuare debeatis^ nec quidquam ampllus pro dica^ uel sigillo aut quittancia^ uel etiam portario seu hostiario vestro petere^ seu vltra debitum aliqua victualia in rebus ant in pecuniis a villanis et villicis predictis exigere seu extorquere aliquaienus presumatis. Volumus etiam^ vt villici et inquilini seu seruitores predicti conlra antiquam dicti Regni nostri Sclauonie consuetudinem in huiusmodi dicatione non connumerentur^ sed a talium prouentuum solutione iuxta priorem consuetudinem omnino liberi sint, et supportati habeantur^ secus facere non ausuri in premissis. fresentes autem post lecturam semper reddi iubemus presentanti. Datum Bude in festo Beati Mathie Apostoli. Anno Domini Millesimo quadringentesimo quin- qua^esimo septimo. Regnorum noslrorum Anno Hungarie etc. decimoseptimo^ Bohemie vero quarto.
(Locus Sigilii Regii impressi.)
^. membr. in Archivo Regni Croatiae. Priv. N. 22.
Digit?^*byLjOOgle
304
Anno 1458. 2. die fe$ti Pentheco$te$. Albae Regiae.
Decretum antecedensRegisLadisIai deproventibusMardu- rinalibus solvendis a Mathia Rege anno 1458. confirmatQn
Nos Mathias^ Dei gracia Rex Hangarie, Dalmade. Croacie etc. Memoiie commendamns tenore presencium significantes^ qoibas expedit vniaersis. Quod nostre Maiestalis venientes in presenciam fideles nostri vniaersi Nobiles Regni noslri Sciauonie exhibuerunt et presentauerunt nobis quasdam litteras Sereais- simi princlpis domini Ladislai similiter Regis Hungarie etc. predecessorts nostri suo secreto sigillo, quo vl Rex Hungarie vtebatur^ super limitatione solutionis prouentuum mardurinalium e medio populorum et Jobagionum eorundem Nobilium fisco Regio prouenire debentium^ modo et ordine inferius in tenore earundem lit- terarum dicti quondam Ladislai Regis specificata impressione consignatas^ tenoris infrascripti^ supplicaruntque iidem Nobiies Maiestati nostre humili precum cum instantia. vt easdem litteras prefati quondam domini Ladislai Regis ratas^ gralas et acceptas habendo, litterisque nostris priuilegialibus verbotenus inseri et in- scribi faciendo^ pro ipsis Nobilibus dicti regmi nostri Sclauonie presenlibus et futuris innouantes, perpetuo ualituras confirmare dignaremur. quaram quidem Ul- terarum tenor is est: Nos Ladislaus Dei gracia Hungarie^ Bohemie. Dalmacie. Croacie etc. Rex, Austrieque et Stirie Dux^ nec non Marchio Moraoie etc. Significamus tenore presencium^ quibus expedit vniuersis, quod nostre Maiestatis venientes in conspectum fideles nostri Egregii Nicolaus de Dombo^ Turbeltus de Bersthyanovcz^ Stephanus Byczkele de Zelin, Nicolaus de Zenthlylek^ Nobiles et Nuncii vniuersitatis Nobilium ac possessionatomm hominum Regni nostri Scla- nonie, in ipsorum ac eiusdem vniuersitatis nominibus et personis, nobis ac Pre- latis, Baronibus et Consiliariis nostris exposuerunt in hunc modum : Qoomodo preteritis temporibus Vicebani dicti Regni nostri Sclauonie nec non Comites et Yicecomites et Judices Nobilium Comitatuum eiusdero Regni, item dicatores et exactores collectarum seu prouenluum mardurinalium nobis ex eodem Regno de ^ntiqua consuetudine prouenientium circa dicationem et exactionem eoraadem non solum onerosas^ verum etiam plurimum dampnosas consuetudines indaxis- sent, quibus multis iam temporibus preteritis incolas eiusdem Regni nostri diner- simode grauassent, inter quas precipue hee essent: quod vnumquemque villican^ qui ab huiusmodi collecta mardurinali onmino supportatus esse debet, in vno floreno auri dicare, nec non de singulis dicis sex denariorum Soldinos, item de vnoquoque sigillo simiUter sex denarios, et quittancia seu expeditoria duodeoim denarios extorquerent, item per portarium seu hostiarium ipsorum exaetoram mardurinalium a quolibet villico intrante vnus denarius et de singalis dids simi-
Digitized by LjOOQIC
205
liter vnns denarias exigeretur et reciperetur, preterea inquilini seo serailorea
ipsoram Nobiliam et possessionatoram hominum apud curias eorundem residentea^
qoibas, sed et coniugibus et liberis ipsorum victus quotidianos per dominos eorum
ministraretur, qui ad solutionem huiusmodi coUecte mardurinalis minime tenerentur^
provt etiam nec ab anliquo tempore dicati exstitissent^ in medium aliorum a4
soluendum dictos prouentus arctarentur et compellerentur^ et vltra hec tempore
exactionis huiusmdi mardurinarum diuersa victualia hominibus et equis necessaria
per villas in rebns ac in pecuniis vllra debitum exigerentur, multisque aliis di-
aersis adinuentionibus incole dicti Regni nostri Sclauoiiie grauarentur et oppri-*
fflerentur^ quod in maximum preiudicium ipsorum Nobilium possessionatorum ho^
fflinum cederet oppressionemque pauperum atque dampnum^ supplicarunt itaque
noncii suis et aliorum^ quorum supra nominibus nostre Maiestati humili precum
instantia^ vt eisdem circa preroissa regali sub lenamine prouideremus, vnde nos,
qai cunctorum nostrorum subditorum nobis fidelium ex officio nostri regiminis
casas nociuos per consueta remedia reformare^ ac iniuste grauatis et oppresais
regia pronidentia solemus snbuenire^ supplicationibus predictis regali pietate ex-
auditis et clementer admissis volumus . • . modo deinceps et inposterum huiua--
modi pronentus mardurinaies in dicto Regno nostro Sclauonie iuxta dispositionem
qaondam Serenissimi principis domini Sigismundi Imperatoris et Regis Hungarie^
aoi nostri eodem modo, quo prouentus lucri Camere nostre in hoc Regno nostro
Hongarie dicantur et exiguntur, vt puta de singnlis quinque portis vnus florenus
aori aut valor eiusdem sine aliqua nouitalis indnctione consueto tempore exi^
gatur. Qaocirca vobis fidelibus nostris dicatoribus et exactoribns predictorum
proaentuum mardurinalinm in prefato Regno nostro Sclauonie nunc constitutis et
in fataruni constituendis^ harum serie firmiter precipientes mandamus^ quatenus
^modo inposlerum omnibos affuturis temporibus prescriptos prouentus Mardurina*
les secundum predictam dispositionem seu ordinalionem tempore consueto a po-
pnlis et Jobagionibos iam fatorum Nobiiium et hominum possessionatomm dlcH
regni noslri Sciauonie exigere et leuare debeatis^ nec quidcunque amplius pro
dica vel sigillo aut quittancia vel etiam portario seu hostiario vestro petere^ seu
vltra debitum aliqua victualia in rebus aut in pecuniis a villanis et villicis pre-
dictis exigere seu extorquere aliqoatenus presummatis, volumus etiam, vt villici
et inquilini seu seruitores predicli contra antiquam dicti regni nostri Sclauonie
consaetudinem in huiusmodi dicatione non connumerentur; sed a talium prouen^
tuom solutione iuxla priorem consuetudinem omnino liberi sint et supportati ha**
beantur^ secus facere non ausuri in premissis^ presentes tandem post lecturam
semper reddi.iubemus presentanti. Datum Bude Sabbato proximo ante festum
Cathedre beati Petri Apostoli. Anno Domini Millesimo quadringentesimo quinqua--
gesimo septimo, Bohemie vero Nos itaque humillimis et deuotis supplioa*
tionibos prefatorum Nobilium Regni nostri Sclauonie regia benignitate exaudilin et clementer admissis, prescriptas litteras dicti quondam domini Ladislai Regis
aon abrasas non aliqua sui parte suspectas, immo mere et sincere veri^
tatis integritate prepollentes, presentibusque litteris nostris de verbo ad verbum
siae diminntione et augmento aliquali insertas, quoad omnes earum ek
^colos approbamus et ratificamus^ easque ex certa nostre Maiestalis
^ncia et animo deliberato Prelatorum etiam et Baronum nostrorum ad id ne-^ ^eate consilio pro preCatis Nobilibus Regni nostri Sclauonie presentibas et Uk^
Digitized by LjOOQIC
«06
tuiid confirmamns^ preseotis scripti nostri patrocinio mediante. In coius
roi memoriam firmitatemqne perpetuam presentes concessimus litteras nostras pendentis et authentici secreti sigilli nostrl) quo vt Rex Hungarie vtimur^ wmi^ mine robortftas. Datum in Alba Regaii secundo die festi Penthecostes Anno Domini Hillesimo ({uadringentesimo quinquagesimo octauo.
Locus Sigilli ex %ona sericea co/oris albi, rubri et mridi$ pendentis. Originale ie Arcbivo Regni Croatiae. Prlv. N. 23.
Auno J462. Sabatho proximo posl festum Ascensionii Domini. Budae.
Cautela Statuum el Ordinum Regni Hungariae el roedera- torum Regnorum anno 1462. consignata de nulla contribu-
tione praestanda.
Nos Dyonisius. Cardinalis Archiepiscopus Ecclesie Slrigonieiisis^ Suminus Cancellarius Regius, Slephanus Archiepiscopus Colocensis, locique eiusdem Co- mes perpelnns, Ladislims Agriensis, Joannes Varadiensis. Alberlus Veszprimien- sis^ locique eiusdem Comes perpetuus^ Auguslinus Jauriensis^ locique eiusdem Comes perpeluus, Johannes Quinqueecclesiensis et Vrbanus Syrmiensis Ecclesia- rum Episcopi^ Nicolaus Bodo Prepositus Ecclesie Albensis, Secrelarins Cancel- larius Regius. Item Michael Orszagh de Gwth, Regni Hungarie Palalinus, Ni- colaus de Wjlak Wayuoda Transyluaniensis ac Machouiensis^ et regni Sclauonie Banus^ Comes Ladislaus de Palocz Judex Curie Regie, Johannes de Rozgon Thauemicorum Regalium^, Emericus de Heden^ara Janitomm Regalinm Magistri, Ladislaus de Kanisa pridem WajWoda Transyluaniensis^ Emericus de Zapolja Sunipmus Thezaurarius Regie Maieslalis^ Nicolaus de Dombo^ Regnorum Dal- niacie et Croacie Banus^ Stephanus de Peren et Ladislaus de Bathor Dapi* ferorum, Simon de Homonna et Andreas Pangraczy de Dengelegh Pineer- narum Regalium Magislri^ Paulus de Dombo Agazonum Regalium Magisten Jacobus Czwdar de Oinod. Nicolaus Pethew de Gerse Comes Comitatus Za- ladieusis^ Paulus et Nicolau^ Hercegh de Zentgero^ Andreas de Bathor et Emcricus de Kanisa notnm facimns tenore presencium significantes quibus ex- pedit yniuersis : Quod qnia nos pro redemptione Sacre eiusdem regni Co- rone in hac Congregatione nostra generali vnanimi omnium Nobiliuro Regnico- larum voluntate contributionem ynhis flolreni anri pro hac vice exoluendam dis- posuimns, promisitque propterea nobis et omnibus Regnicolfi hnius Regni Serenis-
Digitized by LjOOQIC
«mus prinGeps dominus S|athiaB Dei gracia Rax Himgarie^ D^lmacie, Croacie eh;. Domiiius noster graciosissimus, yt nuUo vnquau) tempore ad solucionem alicuins conlribacionis nos et ^sos Regnicplas coarctabit^ nec adstringet^ nec ifrapiet. sed nequ^ peleL Sed magis in omnibas antiquis libertatibus et graciis^ quibus sci- licet predecessores sui Reges nos et dictum Regnum tenuerunt, realiter tenebiU Ideo nos vnanimi omnium voluntate pro prefato domino nostro Mathia Rege fideiubemus et promiltimus in verbo veritatis ac bona fide Christiana noslra penes prefatum dominum nostrum Regem. vt ipse a modo deinceps nuiio vnquam tempore nos et dictos Regnicolas ad solucionem alicuius contribucionis com^ peiiet, nec adstringet, sed omnia premissa effectiue obseruabit. Nos vero nun- qoam dabimus aliquam contribucionem^ nec irrapere permittemus^ harum nostra-* rum uigore et testimonio literaruin medianle. Datum Rude Sabbatho proximo post festum Ascensionis Domini Anno eiusdem Millesimo quadringentesimo sexa^ gesimo secundo.
iLocus Sigillo^um impressorum, et quidem in cera rabra numero norem, in cera riridi
numero septem.)
Orig. in ArchiYO negal* Croatiae. Priv. 11. 25. .
CXIill.
Anno 1462, Feria 2. post festum Ascensionis Domini. Budae.
Mathiae Regis promissuni de non exigenda aNobilibus
Regni Hungariae conlributione anno 1462. factum, atque
speciatim Regno Slavoniae exaratum.
Commissio propria Domini Regis.
Nos Maihias, Dei gracia Rex Hungarie. Dalmacie. Croacie elc. Memorie commendamus tenore presencium signiiicantes quibus expedit vniuersis. Quod) quia Gdeles noslri Prelali, Barones et Nobiles huius regni noslri Hungarie vni- uersi pro recuperacione Sacre Corone huius Regni noslri iu hac CongregHlioue generali eorum vnanimi omnium voluntale contributionem vnius floreni auri pro hac vice exoluendam disposuerunt : Ideo nos in verbo noslro Regio, ac fide nostra christiana mediante^ promittimus^ ipsos Prelalos et Barones ac Nobiles hutas Regni nostri Hungarie ad solulionem alicuius contribuUonis nullo vnquam tempore coarctabimus^ nec adstringemus eosdem quoquo modo^ et neque pclemus ab eis aliquam conlribuUouem, sed magis ipsos et quemlibet eorum in anUquis
Digitized by
i^oogle
906
eorain libertatibiifl, quilms temporibiis dinoniin RegQm vsi sant, tend^imus. HaraH^ lostraram yigora et testimonio Htteraram medianle. Datom Bnde feria secunda proxima post festuiki Ascensionis Domini. Anno eiusdem HiJlesimo quadringente— simo sexagesimo secundo.
(LocMS SigilU RegH appresH^} Ori^. in Archhro Refni CrottSae. Priv. 11. 26.
AMmo 1467. In Komeuburg.
Mathias Rex SS. et 00. Regni Slavoniae jus eligendi Regni
Capitaneum confert.
Commiiiio propria DomirU Regis.
Hatliias Dei gracia Rex Hnngarie, Behemie etc. Fidelibus nostris Magni— ficis, Egregiis et Nobilibus ac alterius cuiusuis status et condicionis possessio- natis hominibus in Regno nostro Sclauonie constilutisi) salutem et graciam. Cum per hos dies fideles nostros Egregios Nicolaum de Dombo^, Ladislaum Hermani de Gereben et Petrum Bykzadi, veslro nomine ad nos misissetis, declarantibus ipsis intelleximus tribulationes, angustias et calamitntes veslras^ quas per Tur- coram incursum nouissime percepistis. De quibus licet maxime doluerimus et tanto maiorem conceperimus animo molestiam^ quanto vestram incommodum Maieslati noslre magis quam alleri cuipiam iure doleodum sit. Tamen id nobis graue inprimis et moleslius est^ quod ad alia maxime urgenlia Regni nostri ne- gocia occupati et disiracli^ defensioni vestre personaliter non possumus, provt maxime optaremus, succurrere^ et nos ipsos iuxta desiderium nostram exponere in protectionem vestram. Nec dubitetis^ quod vbi Deus hisce Beili occupatio- nibus, ad quod hostilis insultus et maxime Regni nostri defensio nos excitauit, provt spes nobis optima est, liberaverit, non parcemus laboribus, non expensis^ sed et personam et viras nostras pro vestra defensione et statu illius Regni no- stri recuperando libentissime exponemus. Verum ne nobis inlerea ad aiia in- tentis et occupatis^ Regnum illud et vos (ex negligentia) maiora suscipiatis dam- pna et iacturas, prouidendum duximus, vt ad communem Regni illius defensio- nem communia omnium vestram auxilia concurrant, vt collatis inuicem viribus facilitas Regnum incursandi infidelibus eripiatur. Commissimus itaque fidelibus nostris Magnificis Johanni Thuz de Lak et Ladislao Egervara, Regnoram nostro- rum Sclauonie et Croacie Bano^ vt vobis vnam generalem Congregationem in-
Digitized by LjOOQIC
209
dicanU et ad vnum diem^ per ipsos prefigenduro^ vniuersitatem vesiram^ nemipe penitus e^cepto personaliter conuocent. Requirimus igitur fideiitates vestras et mandamus vobis et vnicuique vestrum harum serie strictissime, quatenus habitQ presencium noticia^ iuxta requisicionem et informacionem prefatorum , Johannis Thns de Lak et Ladislai Bani, ad diem et locum, quem ipsi vobis prefixerint, conuenire, et Congregatione habita^ vos ipsi vnumquemque tam Magnatem quam Nobilem cuiusw's status et condicionis possessionatum hominem connumerare, el quot quisque homines ad defensionem et conseruationem eius Regni noslri pro facultate disponere possit^ fideliter computare et eslimare debeatis, decemalis quoque sub pena debita, vt iuxta connumerationem et ciisposicionem vestram eo numero^ quo vos in ea Congregatione indixeritis^ quotiens pro defensione eius Regni nostri opportunum fuerit, vnusquisque personaiiter insurgere debeat et teneatur. Volumus autem^ vt in eadem Congregatione vestra pari volunlale et communi consiiio penes Banum nostrum vnum eligatis Capitaneum specialom, qui vobis magis idoneus videbitur; qui vna cum ipso Bano nostro defensioni vestre assidue inuigiiare^ et quotiens opportunum foret^ iuxta disposicionem ve- stram omnes ad insurgendum compellere^ vosque et Regnum iUud ab hostium incursionibus precauere debeat et defensare. Interea vero, vt vos et vniuersi Regnicole eius Regni nostri vires eo facilius resumere et defensioni communi eo feruentius intendere possitis et valeant^ id ex speciali gracia nostra duximus vobis annuendum, vt hinc ad quatuor annorum spacium ab omni solucione taxe exempti sitis et penitus supportati. Datum in ciuitate noslra Corneuburgh iri
festo beati Luce Euangeliste, Anno Domini Millesimo agesimo
septimo, Regnorum nostrorum Hungarie etc. anno vigesimo., Bohemie ve
(Sigillum Regium cerae rubrae impressum.)
Orifinale in ArchiYO Regni Croatiae. Priv. ?i. 45.
Amno H468, Sabbatho prox. posl feslum S. Francisci Confessoris. Posonii.
Mathias Rex omnibus Regni sui Slavoniae posaessionatis hominibus praecipit, ut decimas, Episcopo Zagrabiensi
debitas, praestent.
Commissio propria Domini Regis.
Mathias^ Dei gracia Rex Hungarie^ Dalmacie, Croacie elc. Fidelibus nostris vniuersis et singulis Nobilibus et alterius cuiusuis statns possessionatis
(Parf I. PrivH. et Libert.) 27
Digitized by LjOOQIC
210
homiiiibns Regni nostri Sclauonie salatem et graciam. Intelleximus^ quod non- nalli essent ex vobis^ qni decimas vninersaram fragum, bladoram et alaram reram decimari solitaram de bonis yestris fideli nostro Renerendo in Christo Patri domino Osnaldo Episcopo Ecclesie Zagrabiensis prouenire debentes, eo modo^ provt anticiua priuilegia dicte Ecclesie continerenfc) et quemadmodam nos superinde vna cum Prelatis etBaronibus nostris alias Cri- sii deliberaueramus^ soluere et extradare recnsarent; in^quo ipsi domino Osualdo Episcopo ac Ecclesie sae non modica preiudicia et dampna fdissent hactenus causata. Vnde nos volentes vnumquemque subditoram nostroram et signanter Prelatos Ecclesiaram Regni nostrl, qui cultui diuino eontinue insistere debent^ in eorum antiquis iuribus illibate conseraare, fidelitati vestre haram serie firmiter committimus et mandamus^ quatenus receptis presentibus, omnes decimas de bonis vestris eo modo, provt alias Crisii superinde cum Pre- latis et Baronibus nostris deliberaueramus, et qaemadmodum anti- qua priuilegia ipsius Ecclesie Zagrabiensis continent^ prefato domino Osaaldo Episcopo aut hominibus suis per eum ad id deputatis, sine omni recusa persol- uere et persolui facere debeatis. Vbi autem quipiam e vobis secus in premissis facere altentarent, commissimus et presencium serie strictius committimas fide- libus nostris Banis et Vicebanis predicti Regni nostri Sclauonie, vt ipsi vos et quemlibet vestram ad solutionem huiusmodi decimaram modo premisso focien- dant) iuxta contenta Decreti condam domini Sigismundi Imperatoris superinde editi^ cum birsagiis trium marcarum ac etiam alia oportuna remedia arctius com- pellant et adstringant, auctoritate nostra Regia ipsis presentibus in hac parte attributa et iusticia mediante; secus ergo non facturi. Presentibus perlectis ex* hibenti restitutis. Datum Posonii Sabbalho proximo post festum Beati Francisci Confessoris. Anno Domini Millesimo quadringentesimo sexagesimo octauo, Regni nostri Anno undecimo, Coronacionis vero quinto.
{JLocuM SigiUi Regii appressi.) Orig, membr. in ArchiTO Regni Croatiae. PriT. 11. 33.
Digitized by
2U
Anno 1i7i. In feslo Bcalae Jtfargarethae. Budae.
Amica inter Regni Slavoniae Nobiles et Zagrabiensem
Episcopum Osvaldum de praestandis decimis Conventio
a Mathia Rege a. 1474. confirmatur.
Nos Malhias, Dei gracia Rex Hungarie^ Bohemie elc. Memorie commcn^ damus per presentes : Quod Reuerendus in Christo Pater dominns Osualdns Episcopus Ecclesie Zagrabiensis personaliter nostre Maiestatis veniens in con- spectum, quasdam litteras nostras super dispositione et concordia inter ipsum do- minum Osualdum Episcopum ex vna, ac Nobiles et incolas Regni nostri Scla- uonie ex altera parlibus, pretextu solucionis deciniarum^ coram nostra Maiestate ac Prelatis et Baronibus faclis et conclusis^ sub nostro secreto ac eorundeni^ Prelatorum et Baronum sigillis pendentibus confectas^ eidem hoslre Maiestati ex- hiberi curauit, supplicans eidem nostre Maieslati cum inslantia^ vt paria earundem litterarum nostrarum sibi dare dignaremur. Quarum tenor is est: Nos Mathias Dei gracia Rex Hungarie, Bohemie etc. memorie commondamus tenore presen-i- dum significantes quibus expedit vniuersis : Quod licet nos visis iam sephis et examinatis iuribus et priuilegiis Ecclesie Zagrabiensis super limitatione solucionis decimarum^ vna cum Prelatis et Baronibus nostris ipsa iura eiusdem Ecclesie vigori suo iudicialiter relinquerimus^ Iltterisque nostris mediantibus roborauerimus. Nouissime tamen orta iterato differentia aliquali super solutione ipsarum decima- rum inter fidelea nostros Reuerenduro in Christo Patrem dominum Osualdum Episcopum dicte Ecclesie Zagrabiensis Nobilesque et incolas Regni nostri Scla- uonie. Cum pridem vna cum Prelatis et Baronibus nostris hic Bude nobiscum existentibus, visis de nouo et examinatis litteris et iuribus Ecclesie memorate finalem limitationem decisionemque iuxta continentiam priuilegiorum diuorum Regum predecessorum nostrorum et etiam nostram prius factam fecissemus, datis et confectis litteris nostris super premissa limitacione et adiudicatione per noa, vti premittitur, de consflio dictorum Prelatorum et Baronum nostrorum facta^ penes sigillum nostrum et ipsorum etiam dominorum nobiscum tunc in examine huiusmodi cause existenciuro, sigilla apponi^ et paria litterarum partibus dari man- dassemus, superuenerunt iterato ad nos fideles nostri Nobiles Petrus de Bykzad^ Andreas Capitanffy de Desznicze et Johannes Viti de Korboua, nomine et in persona vniuersorum Nobilium ceterorumque incolarum tocius dicti Regni nostri Sclauonie, ac supplicantes nobis^ quod quia ipsis decimarum solucio nimis hoc tempore onerosa esset, ita^ vt nequirent simul et seruicia Maiestati nostre ex^ hibere, et Turcorum insultibus, quorum crebro et frequenti incursu vastarentur^
27»
Digitized by LjOOQIC
S13
resistere, el commode debitas decimas persoloere, partes nostras inlerponere dn gnaremur^ vt in exigendis huiusmodi decimis^ et presertim in solucione capecia- mm JWillii aliquod illis alleuiaraen fieret. Nos autem supplicationibus prefatomm Nobilium et incolanim tocius Regni nostri Sclauonie benigne exauditis^ cupientes necessitati et grauedini ipsorum in hac parte consulere^ eosque in hac condicione temporis inter tot eorum molestias^ quibus urgentur^ cum aliquali etiam ipsios domini Osualdi Episcopi et Ecclesie sue grauamina aliquantuium in hoc onere ad tempus releuare, et presertim pro quietiori ambarum partium statu^ conmise- ramus fidelibus nostris Reuerendissimo^ Reuerendisque in Christo Patribus domi- nis Gabrieli Colocensis et Bacsiensis Ecclesiarum canonice vnitamm Archi- Episcopo^, alteri Gabrieli Alben Transyluaniensis^ Sigismundo electo et confirmato Quinqueecclesiensis^ Aiberto Vesprimiensis et Johanni Csanadiensis Ecclesiaram Episcopis ; item Magnificis Emerico de Zapolya Comiti perpetuo terre Scepusien- sis, Comiti Stephano de Bathor Judici Curie nostre Regie^ Johanni Emsth The- ^aurario nostro et Bano Regni Sclauonie, el Emerico de Palocz Agazonum no- stromm Regalium Magistro^ vt nomine nostro cum prefato domino Osualdo Epi- ^copo Zagrabiensi super his tractarent disponerentque, vt consideratis neces- ^itatibus prefati Regni nostri ipse dominus Episcopus pro mutua eomm pace in solucione prefatamm decimamm aliquam illis faceret alleuiacionem. Qui qui- dem Prelati et Barones memorati ad nostram Maiestatem accedentes^ presentibus eciam partibus antefatis, retulemnt) prefaturo dominum Osualdum Episcopum No- bilesque prefatos in persona tocius Regni nostri Sclduonie deputatos ad talem intelligenciam, concordiam siue disposicionem reduxisse^ quod quamuis ipsi vni- uersi incole tocius Regni nostri prefati inter alias res decimales de singulis ca- peciis Millii sex denarios iuxta antiquam diuorum Regum et etiam nostram limi- tacionem prefato domino Osualdo Episcopo et Ecclesie sue de iure soluere de- berent, tamen deinceps pro singulis capeciis Milliomm quatuor denarios tantum- ^odo soluere teneantur. In aliis autem solucionibus rerum decimalium antiqua Priuilegia dicte Ecclesie iuxta limitacionem diuorum Regum et nostram omnino obsementur. Interpositis etiam condicionibus infra memorandis^ primo, quod per istam intelligenciam^ disposicionem siue concordiam antiquis iuribus ipsius Eccle- ^ie Zagrabiensis et etiam partis alterius^ nec non limitationibus diuorum Regum et etiam nostris non preiudicetur. Quodque huiusmodi disposicio in intelligencia siue concordia viuente duntaxat ipso domino Osualdo Episcopo Zagrabiensi per- duret. Ad quod se ambe partes sponte obligamnt. Tali eliam firmitate adiecta, quod si prefati Nobiles et incole Regni nostri Sclauonie, uel aliqui ex eis tem- porum in successu in soluendis huiusmodi decimis prefato domino Osualdo Epi- scopo tergiuersacione exquisita contumaces essent^ prefatasque decimas soluere noUent» vel occasione earum coram nobis^ vel alias vbicunque locorum lamen- tarentur, vel lites suscitarent, rursus et iterato ad solucionem sex denariorum, quos de singulis capeciis Milliomm iuxta limitacionem antiquam et eliam nostram de inre soluere debent^ reincidant eo facto. Ad quam quidem solucionem sex denariomm nos eos compellere tenebimur, aut Bani vel Vicebani prefati Regni nostri pro tempore constituti, solum vigore presencium^ non exspectato alio su- perinde mandato. Extunc per grauamina opportuna compellere eos et astringere debeant et teneantur; auctoritate nostra presentibus ipsis in hac parle attributa mediante. Super qua quidem disposicione siue concordia litteras fassionales sub
Digitized by LjOOQIC
319
sigillo palatioali premissy oniuia ralificantes et adprobantes qaintodeciino die da- tarQm presencinm vniuersi Nobiies el incole tocius Regni nostri Sclauonie ipai domino Episcopo dare debebunt et tenebuntur. Ad quod se prefati Petrua de Bykzad, Andreas Capitanfy de Desnyze et Johannes Viti de Korboua in persont toclns vninersitatis Nobiiium obligauerunt^ coram nobis ac Prelatis et Baronibus nostris predictis. In cuius rei raemoriam firmitatemque perpetuam presentes Htteras nostras secreto sigiUo nostro in pendenti commnnitas et penes sigiilum nostrum vberiorem ad cautelam etiam sigUlis prefatorum dominorum Prelatomm et Baronum nostrorum in huiusmodi disposicione et concordia nobiscum existen^- cium roboratasi) ytrisque partibus in simiii forma decreuimus concedendas. Datum Bude in festo Inuencionis Sancte Crucis. Anno Domini Miliesimo quadringente«- simo septuagesimo quarto, Regnorum autem nostrorum Anno Hungarie etc. de* cimo septimp, Bohemie vero sexto. Nos itaque suppiicacione prefati domini Osualdi Episcopi nostre modo premisso porrecta Maieslati exaudita, prescriptaa Hlteras nostras composicionales de verbo ad verbum sine diminucione et aug- mento aUqnaU transscribi et transumpmi^ presentibosque litleris nostris patentibns inseri facientes, paria, seu tenorem earundem eidem domino Osualdo Episcopo duximus concedenda. Datum Bude p^edicta in festo Beate Margarethe Vir- ginis et Martiris Anno Domini MiUesimo quadringentesimo septuagesimo quarto supradicto.
(Sigillum Regium appressum^ Orif . membranii in Archivo Regni Croatiae. Priv. N. 40.
Anno 1477. die 18. ^ovembrie. In Korneuburg.
Mathias Rex universos Regni Slavoniae Nobiles, de de-
fendendo Regno acturos, ad generalero a Bano indicen-
dam Congregationem venire jubet.
CommtMsio propria Domini Regis.
Hathias, Dei Gracia Rex Hungarie^ Bohemie ete. Fidelibus noslris vni- uersis, et singulis Nobilibus^ et alterius cuiusnis status possessionatis hominibns Comitatus Crisiensis salutem et graciam. Cum per hos dies Fideles nostros Egregios Nicolaum de Dombo^ Ladislaum Hermany de Gereben et Petrum B^- Kady vniuersitas Nobilium illiua Regni nostri Sclaaonie ad nos misisset, decla-
Digitized by LjOOQIC
»14
Tantibiis ipsis iDtelleximos trilmiatioiies^ angiistias et calamitates ipsius Regoi, qnas per Tarcorom incarsQm nooissime percepit; de qaibas licet maxime do- hierimas et tanto maiorem receperimus animo molestiam^ quanto ipsias Regiii aostri incommodum Blaiestati nostre magis quam^ alteri iure dolendum sit. Ta- men id nobis graue imprimis et molestum est^ qnod ad alia maxime urgeneia Regni nostri negocia occupati et distracli defensioni illius Regni personaliter non possimus^ provt maxime optaremus^ succurrere, et nos ipsos iuxta desideriuni Bostrum exponere in protectionem ipsius Regni nostri. Verum ne nobis hisce belli occupacionibus^ ad quod hoslilis insultus et maxime Regni nostri defeasio nos excitauit^ intentis, interea Regnum illud^ ex negligencia^ maiora suscipiat dampna et iacturas^ prouidendum duximus^ vt ad communem Regni illius defen- sionem^ tam maiorum quam minorum auxilia concurrant; vt coUatis inuicero yiribus facilitas Regnum incnrsandi infidelibus eripiatur. Commisimus igitur fide- itbus nostris Magnificis Johanni Thnz de Lak^ et Ladislao de Egervara Regnoram nostrorum Sclauonie et Croatie Bano^ vt ipsi vniuersitati illius Regni nostri et omnibus vobis vnam generalem Congregacionem indicant^ et ad vnum diem per ipsos prefigendum vniuersitatem illius Regni nostri et vos omnes, nemine penitus excepto, personaliter conuocent Mandamus itaque fidelitati vestre et vestran cuiuslibet sub debita fidelitatis obediencia, quatenus receptis presentibua, ioxta requisicionem et informacionem prefatorum Johannis Thuz et Ladislai Bani ad diem et locum^ quem ipsi vobis prefixerint^ inter alios fideles nostros^ quibus similia scripta misimus^ conuenire, et id^ quod illic circa defensionem illius Re- gni per vniuersitatem Nobilium^ et per vos omnes pari voluntate conclusum et ordinatum fuerit^ obseruare debeatis^ et aliud, provt bonum illius Regni deside* ratis, et mandata nostra obseruare vultis^ facere non debeatis. Datum in Oppido nostro Korneuburg in festo sancti Luce Euangeliste. Anno Domini Miilesiroo Quadringentesimo septuagesimo septimo^ Regnorum nostrorum Hungarie etc. vige- simo^ Bohemie vero nono.
iSigillum Regium rubra cera impreisum.) Orifinale in Arcbivo Regni Croaiiae. Prlv. N.-44. *)
*) Hnc pertiiel Docnmentam fnperiiit tiib Ifro. CXUn. erronee ad iMmin 1467. pOfHvoi.
Digitized by LjOOQiC
m
CXIjWWK.
Anno 1480. die 28. Noeembns. Crisu.
Nobiies Regni Slavoniae in generali sua Congregatione in Zdenc celebrata cum Episcopo Zagrabiensi Osvaldo
de decimis conveniunt.
Mos Ladislaus de Egeruara Regnorum Croacie et Sclauonie Banus me^ ffiorie commendamus, quod nobis feria secunda proxima post octauas festi beati
Oeorgii Martiris vna in sede nostra Crisiensi constitutis et littere
nostre super facto solucionis decimarum per Egregium Magistrum Petrum de
Gudovcz y ipsius Regni Sclauonie coram nobis exhibite fuis-
^ent^ hunc tenorem conlinentes : Nos Ladislaus de Egeruara, Regnorum Dal<- made^ Croacie^ ...... us Sciauonie Banus, memorie commendamus tenore pre-
sencium significantes, quibus expedit vniuersis. Quodcum de mandato Serenis- simi Principis Domini Matbie, Dei gracia Regis Hungariei» Bohemie ec. Domiai Bostri naturalis atque graciosissimi^ in presenti festo beatorum Fabiani et Seba* stiani Martyrum hic in oppido Zdencz vna cum certis Magnatibus Proceribusque et Nobilibus dicti Regni Sdauonie pro excogitandis et adinueniendis viis, modia, atque remediis, quibus predictum Regnum seua rabie seuissimorum Turcorum jam fere in parte maiori lacessitum et conculcatum ab eorundem Thurcorum vlterioribus insultibus et pertnrbaciombus eripi et defensari possit, congregati fdissemus, certosque exinde tractatus peregissemus, tunc inter ceteros in Christo Pater dominus Osualdus Episcopus Ecclesie Zagrabiensis personaliter ab vna. item Egregii et Nobiles domini Nicolaus de Dombo, Ladislaus Hermani de 6e- rdien^ aiter Ladislaus de Zencbe, Petrus Bochkay de Rasunakerezthur^ Nicolaus Posegay de Garignicza, Gregorius Horvath de Gay^ Johannes de Gepew, La- didaus fiyczkelew de Zebiawar, Ladislaus^ Stephanus et Johannes filii Poch de Deeche^ Andreas Capitan de Desnicze, Magister Petrus de Gudowcz., Ladiskus et Stanislaus de Szerenche^ Magister Johannes Viti de Corbowa, Nicolaus de Kamarcza, Antonius de Kopincz, Blasius Briga de Jakozerdahely, Michael de Zeoth-Iwan^ Nicolaus Fanchy de Gordowa<) Blasius Budor de Budrovcz^ Nicolaus filioa Michaelis de Peker, alter Nicolaus filius Laurentii de eadem^ Georgius de Ztobieza, Gregorius de eadem, Nicolaus Borothwa de Terzthenicze^ Joannes de Kamarya^, Georgius Lazovetz^ Joannes^ Andreas et Thomas filii Wytez de Ka- marcza^ Johannes de Cherzthweczzenth-Peter^ Ladislaus Simonouich de Mile- tiBcz^ Stanislaus de Buthkafeld^ Mathias Sos de Gothalowcz, Emericus Zebene de Zebenowcz^ Petrus de Bykzad^ Nicolaus filius Petri Erdeli de Hachko^ Pe- trus Saffar de Gothalowcz, Janko de Chazmafew^ Nicolaus Vitez de Kamarcza, Petros Kerhen de Bellossowcz et Stephanus Peres de Gerecz in suis ac vni-
Digitized by LjO.OQ lC
316
aersorum Nobilium et incolarum preattacti Regni Sclauonie possessiones haben- tium nominibus^ et in personiSi) parte ex altera, coram nobis constituti^ spoote dixerint et exstiterint confessi in hunc modum : Quod licet super facto et modo solucionis decimarum vini inter decimatores prefati domini Osualdi Episcopi ex vna^ et prescriptam vniuersitatem Nobilium seu regnicolarum, eorumque officiales parte de altera^ fere singulis annis frequentes et assidue differencie et discrepa- ciones oriebantur et suscitabantur^ quod parti utrique satis tedio exstitiL Tatnen ipse partes saluti pari commodo et quieti consulere cupientes^ vt et diuino et humano iuri satisfieret^ nullaque proin dispendium pateretur in hac parte, snper modo et facto solucionis decimamm vini prescriptarum, sic et taliter concor- dassent et inter se ordinassent; imo concordarunt et ordinarunt nostri in con- spectu^ vt tam vbertatis^ quam sterilitatis tempore^ vita iani fato domino Osualdo Episcopo duntaxat comite^ singulis annis in quolibet decimacionis cutelo deci- matores ipsius domini Episcopi pro quolibet decimo cubulo^ pro et de singulis duabus pintis vini semper vnum solidum vel denarium^ quorum denariorum cen- tnm vnum florenum auri pro tempore facient et valebunt^ a populis et Jobagio- nibus dictorum Nobilium exigere et recipere debeant. In quo prefati domini Nicolaus de Dombo^ Ladislaus de Gereben^ alter Ladislaus de Zenche^ et Petrus Bochkay^ aliique predicti se ipsos^ nec non prescriptos vniuersos Nobiies Regni, fide eorum Christiana mediante persistere velle^ et id ipsum firmiter tenere et obser- nare assumpserunt. E conuerso autem prenominatus dominus Osualdus Episcopus ad peticionem preattactorum Regni Nobilum eisdem id annuit^ quamuis ipsi de bo- nis et possessionibus eorum annis singulis vsque festum beati Martini Episcopi et Confessoris decimas bladi et vini et omnium aliarum remm decimari solitaram iuxta Jura et Priuilegia ipsius domini Episcopi et Ecclesie sue integraliter per- soluere tenerentur, vt a die dicacionis ipsarum decimarum vsque festum Puri- ficacionis Beate Marie Virginis^ in vita prelibati domini Episcopi, ipsa solucio decimaram bladi<) et vini^ et aliaram reram successiue integraliter fieri et per- fid debeat, quodque ipse dominus Episcopus et decimatores sui vsque vigesimum diem festi Natiuitatis Domini dictis Regnicolis^ vel eoram alteri^ racione non solntionis ipsaram decimaram ecclesiasticum interdictum iraponere non valeant neque possint^ sed eodem vigesimo die elapso quoslibet soluere recusantes huius- modi ecclesiastico possint et valeant interdicto innodare^ quod quidem inter- dlctum semper vsque festum Purificacionis predictum ac vel mediate vsque plenariam huiusmodi decimaram exactionem et persolucionem debeat perdmrare, nichilominusque eciam transacto dicto Purificacionis festo interdicto ecclesiastico prenotato non obstante, Bani Regni Sclauonie predicti aut eoram Vicebani et Comites Crisiensis ac Zagrabiensis pro tempore constltuti, siagulos rebelles et soluere recusantes in trium marcaram birsagio ad solucionem earundem decuna- ram compellere et astringere valeant atque possint. Ad que omnia premissa firmiter obseraanda partes predicte sese, nec non prenominati domini Nicolaas de Dombo^ Ladislaus de Gereben^ et altcr Ladislaus de Zenche et Petras Bochkay cnm eorum complicibus prenarratis, predictos vniuersos Regni Nobiles vltronea obligarant voluntate coram nobis. bi cuins rei testimonium presentes litteras nostras sigillis Vicebanoram et Comitum nostroram Crisiensium consignatas sepe- fato domino Osualdo Episcopo duximus concedendas, quas dum nobis in specie reportate fuerint, sub sigillo noslro Banali, et autentiiico confici et emanari fa-
Digitized by LjOOQIC
217
ciemus. Datam Crisii die Dominico proximo ante feslnm beatorum Simeonis et Jnde Apostolorum. Anno Domini Millesimo quadringentesimo septuagesiroo octauo. Mox Egregius Andreas Capitan de Desnicze Vicebanus et Comes noster Cri- siensis nostram exsurgens in presenciam paria earandem litterarum per nos sibi dari postulauit^ que eidem duximus concedenda communi iustitia suadente, pre- sentes autem sigillo Egregii Petri Bochkay de Razinakerezthur Vicebani et Co- mitis nostri Crisiensis fecimus consignari. Dalum Crisii feria secunda prenotata Anno Domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo. '
(Loct$s SigilU in exieriori facie appressL) Orig. in Archivo Regni Croatiae. Priv. N. 47.
c:i.iiTiii.
Anno 1481. Cnm.
Banus Ladisiaus de Egervara una cum Nobilibus Regni Slavoniae, quanta telonia et vectigalia in Regno solvenda sint, in Regni Congregatione, prope Zagrabiam servata,
determinat.
Nos Ladislaus de Egervara, Regnorum Dalmacie, Croacie et tocius Scla- uonie Banus^ memorie commendamus^ quod cum feria tercia proxima ante festum Purificacionis Beate Marie Virginis Serenissimus princeps dominus Mathias Rex, dominus noster graciosus^ per Magnificos dominos Micliaelem Orzag de Gwth dicti Regni Hungarie Palatinum^ et Comitem Stephanum de Bathor Judicem Curie Siie Maiestatis, prope ciuitatem Zagrabiensem^ pro reformatione status Regni Scla- uonie exstirpandisque malefactoribus et nociuis hominibus^ cunctis etiam maleficiis ac prauitatibus et malis abolendis. vniuersis Nobilibus eiusdem Regni Sdauonie Crisiensis^ Zagrabiensis^ Varasdiensis et Werewcze Comitatuum Congregacionem celebrare fecisset generalem, et in eadem inter alia, que pro dicti Regni com* modo et iusticie augmento acta fuere^ non mediotres de et super tributis in hoo Regno vbique habitis et erectis tractatus et labores facti exstilerint) vbi com- perto, agnitoque et intellecto^ quod in quibusdam tributorum predictomm valde iniuste inconuenientesque et superflue exactiones a pretergredientibus cum mer- cantiis et aliis questoribus habite fnere, ex eisdem quedam iusta et recta, que- dam vero iniusta et superflua, et proscriptione Comitum et Judlium, Juratorum- que Assessorum ipsius Congregacionis condempnata exstitere, quamuis expost
(?m I. Privil. ct Libert.) ^ r^
Digitized by LjOOQiC
318
prefatas Domiuus noster Rex ad dictorum vniuersorum Nobilium Regni Scla- nonie supplicacionem^ propterea Sue Maiestati porrectam^ eisdem prescriplis in- instis et superfluis tributis graciam fecerit^ et in deposita esse promiserit ea con- dicione, vt ipsa tributa amodo et in antea in dampnum et iniuriam quorumcun- que tam mercatorum^ quam questorum et ceterorum cuiusuis status et condicio- nis hominum non fiant^ sed eorum possessores et officiales^ atque ammiuistratores vt tributarii^ instis duntaxat, rectisque el conuenientibus exactionibus vti et eis contenti esse debeant^ idem Dominus noster Rex nobis firmius dederat in man- dato^ vt exactiones huinsmodi tribntorum sen Theloniorum quommcnnque Nobilium et possessionatorum bominum hnius Regni et in quibusuis Comitatibus et locis in hoc Re^rno Sclauonie existencinm^ et exigi solitorum, in octauis festi beati Georgii Martyris vnacum Regni Nobilibus ordine debito limitare et moderare deberemu^. Ipsis itaque octauis occurentibus^ nos vna cum vniuersitate Nobilium dictorum Comitatuum ipsius Regni Sclauonie in exactionibus et solucionibus tri- butorum seu theloniorum quorumcunque^ de mandato et voluntale eiusdem Do- mini nostri Regis limitati«nem infra declarandam cunclis futuris perpetuis succes- siuis temporibus duraturam, Comitatibus prescriplis duximus imponendam atque sla- tuendam eo modo : Primo videlicet de singulis curribus balarum ligatarum flore- nus vnus exigatur^ item de cnrru onerato cum pannis more balarum non ligatis tlorenus medius<) item de pannis sericeis et aliis pannis preciosis Italicis^ specie- bus^ oleo^ ficubns et aliis rcbus maritimis de Italia deferendis^ a quolibet pon- dere soluantur denarii quatuor^ iidem de pomis narancbet pamagranatis de pondere denarii duo^ item de curru oneralo culibus ligatis florenus medius, item de cnrra onerato salibus lapideis^ si fuerint centum^ vel vltra^ denarii quatuor et lapis vnus^ et si non fuerint sales centum^ denarii duntaxat quatuor^ item de salibus maritimis de quolibet curra onerato medietas vnius metrete wlgariter chetherlh mensure ciuitatis Montia Grecensis de iisdem salibus et denarii quatuor reci- piantur^ item de curru onerato velleribus denarii quatuor. item de curru onerato ferro denarii quatuor, item de curru onerato piscibus recentibus denarii quatuor, item de medio curm piseibus onerato denarii duo^ item de curm onerato pisci- bus salsis denarii sex^ item de curm onerato piscibus siccis denarii sex^ item de curm onerato tritico et aliis bladis denarii quatuor. item de medio cunn onerato cum eisdem bladis denarii dno, item de curru onerato vino vel cer- aisia denarii quatuor^ item de cnrm onerato laridis et arinnis denarii quatuor^ item 4e curm onerato cera denarii quatuor^ item de curm onerato pellibus pellificam, denarii quatnor^ item de cnrm onerato subbis et aliis pellicis denarii quatoor^ item de cnrru onerato lino denarii qnatuor., item de curm tela onerato denarii qnatnor, item de currn panno albo wlgariter Darowch onerato denarii quatuor, item de curra onerato melle denarii quatuor, item de curm onerato cordis sen fBnicQlis denarii qnatuor^ item de curm onerato ollis et quibuscunque aliis linifigulonim artiticiis denarii quatuor^ item de curru e mercibns sutomm onerato denarii qua- toor^ item de curru maluasia onerato denarii duodecim^ item de vno equo onerato de rebus cuiuscunque generis denarii duo^ item de bigis oneratis quibusuis re- bns denarii duo^ item de vno boue denarius vnus, item de porcis et vaccis denarius medius^ item de equis minoribus non.babatatis et cabellis denarius vnus^ item de equis sellatis magnis denarii quatuor, item de qninque ouibus denarius vnus^ item de caseis, ouis et aliis similibus^ que mulieres solent super capita por-
Digitized by LjOOQIC
219
t4ire, recipiatur denarius medius, minus autem decem caseis^ quinquaginla OTis nil soluatur, item de puUis et antis infra valorem decem denariorum nil soluatur^ el si fuerinl ad valorem decem denarius medius^ item de pedite ponderato de- narius vnus^ item de pedite vacuo denarius medius, item de viginti capris de- narius vnus, item de viginti porcellis seu suellis denarius vnus, item de duobus vasis vacuis venalibus denarius vnus, item de tribus doleis denarius vnus, item de Matt .... fistellis Zathor ad pondus bumanum denarius vnus, item de ocreis et aliis calceis vsque quinque paria ocrearum et decem paria calceorum dena-* rius medius, de minori vero numero nil soluatur, item de duabus cutibus dispo- ^ sitis denarius vnus^ item de quatuor cutibus indispositis denarius vnus.) item de cQrru nouo denarius vnus^ item de duabus rotis nouis denarius medius, item de tinTs et idreis quantumcunque in dorso porlare poterit^ denarius medius^ item de Tomeribus^ securibus, ligonibus^ palis^ terebellis, falcibus iuxta pondus denarius medius^ item de fructibus cuiuscunqne generis portio modesta recipiatur, item caroifices si ibidem vendere potuerint cames et cutem denarius vnus^ si autem vendere non poluerint^ denarius mediuSi» item de capriolo vel agnello vno, vel dnobus^ de quinque puUis^ suello vno vel duobus^ lapide salis vno^ et lepore vno, tributum non recipiatur, ita tamen^ quod si horum aliqua vendi non potuerint de* nariis duodecim^ et si vendentur^ recipiatur medius denarius, item emptores saUum infi*a duodecim denarios non teneantur soluere tributum^ item venditores olei vnins lagene, denarium vnum, item de arcubus denarium medium, item de gladiis denarium medium» item de sagittis denarium medium^ item de clypeis denarium medium, item de vno vehiculo oneralo quatuor vel sex animalibus trahendo, de- denaru quatuor, item de vehiculo parvo duobus animaUbus trahendo denarii duo^ item de vehiculo per vnum hominem trahendo denarius vnus, item artifices sol- nant sicut alii pedites^ item de curribus nuptiaUbus et bominibus nichil exigalur^ Hem de bladis NobUium et ignobUium ad molendina deducendis et deportandis nil exigatur^ item a deductoribus Jobagionum nil exigatur» in vadis autem quo- nimIU)et fluviorum eadem moderatio vel solutio obseruetur^ item de porcis. qui depeUuntur ad syluas glandinosas ad impinguandum^ de centum porcis denarii sex, de quinqaaginta denarii tres et infra viginti denarius vnus^ item de rebus No- biliam de vna possessione ad aUam deducendis et deportandis^ ac etiam pro sus- lenlacione domorum ipsorum comparatis iiicbU exigatur. Ne igitur temporum in processu in exactione et solucione ipsorum tributorum et nauigiorum inler tributarios, nautas, ac mercatores et questores differencie oriantur. ideo iuxta prescriptam limi- tacionem tales denarii per tributarios exigantur^ qnorum centenarius numerus facit vnom florenum auri^ aut valor denariorum eorundem declarato^ quod vbicnnque in principalibus et capitalibus tributis solucio facta fuerit, ibi in filialibus tributis nichU exigatur^ et e conuerso. et quod tributarii in possessionibus et terris alio- ram Nobilium neque tributa toUere, neque progredientes et proGciscentes cum rebus venaUbus quoquo modo impedire et infeslare audeant. Cum itaque ipsa moderacione seu limitacione facta et peracta, eam preattactorum Comitatuum No- biKbus in publicum videndam prebuissemus^ et coram eis legi et in omnibus ipsius particuUs^ clausuUs et articuUs exponi fecissemus, omnibus congma^ com- petens^ vtiUs et accomoda visa exstitit^ agnita et probata, quam in Utteras no- stras redigi et in scripto pro memoria et firmitate sempitema per nos sibi con- cedi, dari, accuratius oplamnt alque pelierunt; nos vero de huiusmodi eorundem
28*
Digitized by LjOOQiC
220
vniuersoram Nobiliam tam placito^ qoam voiantate^ vt ipsa semper pro commoni bono in suo vigore permaneat, statuimus et sanximus^ ac aucloritate a dicto domino noslro Rege nobis attributa decreuimus^ vt quicunque Nobilium regni- colarom tributa habentium, hanc nostram disposicionem, ordinacionem^ limitacio- nem et moderacionem pro vniuersali commodo, et vtilitate^ iusticiaque commooi per nos modo premisso factas, superfluis, ineptis, illicitisque et iniustis tribalorQm exactionibas transgressi fuerint^ infringerint seu violauerint, et hoc contra tales vel talem attestacione veridica vicinorum et commetaneorum ac Nobilium com- provincialium legitime comprobari poterit, mox tales et taiis transgressores seu transgressor in perpetua amissione huiusmodi sui Iributi vel tribatorum sint vel sit conuicti seu conuictus, et eisdem, iuribusque tributorum eorum in evum pii- iiati ac destituti habeantur. In cuius rei testimonium presentes litteras nostras Ipsis Nobiiibus Begni Sclauonie et Comitatibus predictis duximus concedendas. Datum Crisii duodecimo die octauarum festi beati Georgii Martyris predictaram Anno Domini MiUesimo quadringentesimo octuagesimo primo.
CLocus SigilU in exteriari facie appressi.')
Orif . chaita in Archivo Regni Croitiae. Priv. If . 50.
Anno 1481. 13. Julii. Budae.
Mathias Rex incoiis Siavoniae jus salem vendendi tribuit.
Nos MathiaS) Dei gracia Rex Hungarie, Bohemie etc, memorie commeD- damus tenore presencium significantes, quibus expedit vniuersis : Quod nos tom ad nonnuUorum supplicacionem Maiestali nostre pro parte et in personis fideliom nostrorum vniuersorum regnicolarum Regni nostri Sclauonie propterea factam, tum etenim pro commodo et vtilitate eorundem id ipsis graciose duximus ao- nuendum et concedendum^ vt iidem vniuersos illos sales^ quos ipsi de quibos- cunqae Cameris salium nostrorum, precio, vel alias qualitercunque gracia questos aut alia de causa leuauerint vel leuassent^ extra loca seu cursus Camerarom nostrarum, vbique libere vendicioni exponere valeant atque possint Imo ao- nuimus et concedimus presencium per vigorem. Quocirca vobis fidelibus nostris vniuersis et singulis Camerariis et Vicecamerariis predictorum salium no.strorum vbiuis in dicto Regno nostro Sclaubnie constitutis et existentibus, presendum noticiam habituris^ harum serie firmiter precipientes committimus et mandamos, quatenus prescriptos sales per dictos regnicolas nostros de ipsis Cameris no- stris leuatos, eisdem vbique libere et sine aliqua contradictione vendere et
Digitized by LjOOQIC
221
yendicioni exponere permittere et permitli facere debeatis et teneamini; nec ipsos contra formam presentis nostre annuentie in personis, rebnsque et bonis eomm quibuscunque propter vendicionem huiusmodi salium impedire, turbare^ mo- leslare, seu quouis modo dampnificare presumatis gracie nostre sub obtentu. Presentibus perlectis exhibenti reslitutis, Datum Bude in festo Beate Margarethe Yirginis. Anno Domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo primo. Regno- rum nostrorum Hungarie etc. Anno vigesimo quarto, Bohemie vero tredecimo.
CSigillum Regium impressum )
In dextro inferiori margine:
Ad Relationem Vrbani Electi Jauriensis, Thesaurarii.
Orif . in Archiro Regni Crontiae. Priv. If. 52.
Anno 1484. die 30. Augusli. Budae.
Mathias Rex priora sua decreta de decimis Episcopatus Zagrabiensis hoc novo confirmat.
Commissio propria Domini Regis.
Malhias Dei gracia Rex Hungarie, Bohemie etc. Fideli nostro Magnifico Halhie Gereb de Wyngarth, Regnorum nostrorum Dalmacie^ Croacie el Sclauonie Bano, eiusque Vicebanis prefati Regni nostri Sclauonie salutem et graciam. Etsi superioribus annis factum dicacionis et soiucionis decimarum^ qualiter videlicet regnicole nostri Sclauonie de frugibus, bladis, vinis, milliis, hedis, porcis et aliis rebos decimari solitis, Reuerendo domino Osualdo Episcopo Ecclesie Zagrabien- sis successoribusque suis decimas annualim soluere deberent^ visis eotunc et examinatis antiquis iuribus et priuilegiis prefate Ecclesie Zagrabiensis, per diuos Reges Hungarie eidem Ecclesie exinde concessis^ vna cum Prelatis et Baroni- bus nostris^ ad hoc specialiter conuocatis, debito modo limitauerimus et senten- tialiter concluserimus^ provt in litteris nostris adiudicatoriis, exinde confectis, late continetur; oblati tamen fuerant cerli articuli per ipsos regnicolas nostros Maiestati nostre^ quibus querebantur^ ipsum dominum Episcopum^ sed et decima- tores eiusdem^ huiusmodi limitationes et decisiones nostras excessisse et ad am- pliorem solucionem faciendam eos coarctare^ propterea supplicabant nobis^ exinde
Digitized by LjOOQIC
232
ipsis de remedio prouidere opportuno. Nos autem volentes et prefate Ecclesie commoditati et dictorum Regnicolflrum nostrorum quieti equo dispensacionis mo- deramine prouidere^ volumus igitur et fidelitati veslre h)irum serie firmissime committimus, ^liud in omnem euentam habere nolentes, quatenus habitis presen- tibus, prefatas decimas frugum, bladorum, vinorum^ milliorum^ aliarumque omnium rerum, decimari hactenus solitarum^ per prefatos decimatores annotati domini Osualdi Episcopi et successorum suorum^ iuxta moderacionem et limitacionem di- aorum Regum Hungariei) nostrorum sciiicet predecessorum, in priuilegiis eornn- dem contentam, et adiudicacionem nostram cum Prelatis et Baronibus Regni no- stri superioribus annis, imprimis in oppido nostro Crisiensi in Anno Domini Mil- lesimo quadringentesimo sexagesimo sexto^ et deinde Bude in Millesimo quadrin- gentesimo septuagesimo quarto^ superinde factam, semper temporibus debitis et congruis, videlicet fruges statim posl messem, vinum vero et millium post vin- demiam dicare^ dicatasque per ipsos regnicolas nostros ipsi domino Osualdo Episcopo et suis successoribus, ipsorumque decimatoribus infra terminum^ in ipsis litteris nostris declaratum, per omnia remedia opportuna et grauamina^ in talibns fieri solita, exoluere et reddi facere debeatis et teneamini. Qui quidem Regnicole, si huiusmodi decimas vsque terminum, in ipsis litteris nostris adiudicatoriis ex- pressum, soluere recusarent. vel eorum aliqui recusauerint^ extunc ipsos ad sol- uendum easdem iuxta tenorem et continencias earundem litterarum nostrarum adiudicatoriarum^ similiter per omnia onern et remedia opportuna compellere mo- dis omnibus debeatis ; volumus tamen et fidelitati vestre rursus committimus^ quod si forte prefatus dominus Episcopus aut eius decimatores contra huiusmodi no- stram adiudicacionem^ limitacionem et decisionem ipsos Regnicolas nostros ad aliquas superfluas aut maiores exactiones siue per censuras, siue aliter cogere et eompellere niterentur, eisdem regnicolis nostris assistere et eosdem in hac parte contra ipsum dominum Episcopum et suos dicatores defendere debeatis, atque decimas huiusmodi non aliter^ quam in dictis litteris nostris adiudicatoriis continetur, exigere permittatis, auctoritate nostra presentibus vobis in hac parte attributa, et iusticia mediante^ secus non factnri, presentibus perlectis^ exhibenti restitutis. Datum Bude feria sexta proxima post festum beati Bartholomei Apo- stoli Anno Domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo quarto, Regnonim nostrorum Hungarie etc. Anno vigesimo septimo, Bohemie vero sexto decimo.
iLocui SigilU Regii ii. inferiori margine appre$$i) Orif. cbarta in Archivo Regni Croitiie. Priv. N. 54.
Digitized by
223
€LI.
Amno 1490. In Castris prope villam Farkashyda,
Diploma inaugurale Vladisiai Regis, Regno Croatiae se-
paratiro daturo.
Nos Wladislaas Dei gracia Hungarie Bohemieque Rex ac Marchio Ho* rauie etc. Recognoscimus et tenore presencium notum facimus, quibus expedit vniuersis : Quod cum his diebus superioribus Serenissimus Princeps condam do- minus Malhias Rex Hungarie et Bohemie etc. predecessor noster bone memorie ab hac luce absque heredis legilimi solacio decessisset^ Domini Prelati et Baro- nes, celerique Primores et vniuersi Incole Regni eiusdem^ ad quos scilicet ius eligendi novum Regem ex vetustissima Regni ipsius libertate et consuetudine deuolutum exstiterat, animaduertentes, se principe orbatos esse, nec posse commode et sine Regni graui detrimenlo diutius capite carere: Post plures tra- ctatus de nouo Rege eligendo et preficiendo inter se habilos^ oculos mentis ipsorum in nos conijecerunt et celeris omnibus principibus christianis, competito- ribus scilicet noslris^ qui videlicet Regnum ipsum similiter ambiebant, nos pre- tulerunt, sibique cum infrascriptis condicionibus^ pactis et articulis in Regem dominumque et principem elegerunt et solenniter pronunciauerunt. Ac tandem missis nobis obuiam de eorum medio nonnullis Prelatis et Baronibus in ipsum Regnum Hungarie feliciter coronandos introduxerunt. Quorum quidetn articuiorum primus est. Quod Regnum Hungarie cum ceteris Regnis ct prouinciis sibi sub- iectis, dominosque Prelatos et Barones^ omnes ecclesias ecclesiasticasque per- sonas^ ac Nobiles et ciuitates, nec non ceteros Incolas et Inhabitatores eiusdem Regni conseruabimus in antiquis Juribus^ Priuilegiis^ Immunitatibus, Libertatibus et Consuetudinibus approbatis^ in quibus scilicet per diuos quondam Reges conser- uati, quibusque gauisi et vsi fuerunt^ ita^ quod nullas prorsus Nouitates^ quem- admodum prefatus quondam dominus Mathias Rex fecerat, in eorundem detri- mentnm et oppressionem , ac contra huiuscemodi antiquas libertates ipsorum sub aliquo quesito colore introducamus^ introductas vero pef ipsum Serenissimmm condam dominum Mathiam Regem aboleamus^ contribucionem autem seu taxam vnius floreni nulla racione exigamus, sed antiquis iustis^ ordinariis et consuelis prouentibus regalibus conlenti esse debeamns^ item quod bona et alia quecunque Jura aliorum^ per prefatum condam dominum Mathiani Regem et Reginalem Ma- iestatem. ac etiam per alios quoscunque male et preter viam Juris occupata, visis et examinatis Juribus talium^ remittamns et faciamus etiam per alios remitti his, quorum exstiterunt. Iteni^ quod Coronam Regni de manibus domiuorum Prelatorum et Baronum nulla ex causa^ vel quesito colore^ nulla eliam industria
Digitized by LjOOQIC
224
yel arte auferamas, sed pennittainas et patiamar. Quod iaxta veterem consue- tudinem ac libertatem ipsorum certi de eorum medio per ipsos vnanimiter ad hoc eligendi et deputandi illam teneant et conseruent. Quodque castrum Wysse- gradiense pro consecuacione ipsius Corone ab antiquo deputatum^ ad roanus ipso- rum consematorum eiusdem Corone dari et assignari faciamus. Item promittamus^ quod Morauiam, nec non Slesiam et Lusaciam vtrasque a Corona et Regno Hungarie non alienabimus^ sed infra tempus rederopcionis iuxta inscripciones el obligaciones alias in dieta Oloroucensi factas, ad ipsam Coronam Hungarie sem- per tenebimus^ et si nos forte absque herede legittimo decedere- contingeret, ita prouidebimus in uita^ quod etiam post obitum nostrum ab eadem Corona et Re- gno infra tempus redempcionis sub aliquo colore vel via non alienentur. Et in- super elaborabimus et eflFiciemus, quod sex ciuitates, iuxta pacta et disposicionem in predicta dieta factam^ instar illarum aliarum Prouinciarum se eidem Regno et Corone Hungarie inscribent et obligabunt^ et superinde litteras eorum dabunt et emanari facient^ iilasque ad domum Tbauemicaiem Corone Hungarie reponi et assignari faciamus ; si vero successu teropomni prefata dominia a Corona et Re- gno Hungarie per illos, quibus iuxta inscripciones et obligaciones superinde factas^ competit, redimerentur, extunc illam totam summam pecunie ad manus consematoraro Corone ad Wyssegrad penes Coronam pro Regni necessitate con- semandam assignemus, tandemque ad defensionem et vtilitatem Regni iuxla vo- luntatero et Consilium dominoraro Prelatoraro et Baronuro exponamus et conuer- tamus, et de ipsa pecunia preter voluntatero ac consiliuro et iiberaro expres- suroque consensum eomndem dominomro Prelatoraro et Baronuro nulia racione disponamus quidpiam vel agamus. Itero^ quod ex quo prefatus condaro doroinus Rex Austriam et nonnuUa castra et ciuitates in Stiria^ Carintbia et Carniolia thesauro Regni Hungarie acquisiuit et obtinuit, ob hoc promittamus et nos obli- gerous^ quod Austriam ipsam et cetera loca Cesaree Maiestati aut Serenissimo domino Roroanomm Regi vel eorum heredibus absque speciali et expresso con- sensu et libera voluntate doroinomro Prelatomro et Baronuro nunquam restitua- mus^ sed teneamus ad Coronam Hungarie defendamusque et tueamur contra pre- fatas Maiestates^ Ujec aliqua mundi via ab Hungaria alienemus. Item quod cum dictis Maiestatibus absque consilio^ consensu et libera expressaque voluntate eomndero dominoram Prelatorum et Baronum superinde non concorderous^ et si forte conlingeret, quod de eorum voluntate^ consiHo et annuencia concordia se- queretur, id totum^ quod ex huiuscemodi concordia nostra veniret et cederet» si id teira aut dominiuro aliquod fieret^ perpetuo ad Hungariam et eius Coronam annectamus, applicemus et inscribarous^ si vero parata seu nuroerata pecunia fieret^ illam totam sumroam ad roanus conseraatoraro Corone ad Wyssegrad pe- nes Coronam pro Regni necessitate conseruandam, assignerous^ tanderoque ad defensionem et vtililatem Regni eiusdem iuxta voluntatem et consiliuro eorandem dominoram Prelatorum et Baronum exponamus et conuertamus^ de ipsa auteai pecunia preter voluntatem et consilium^ ac liberam et expressum consensum eorundem dominorum Prelatoram et Baronum aliter nulla racione disponamus. Item quod pro maiori parte in Hungaria maneamus^ ut comroodius faciliusque Regni necessitatibus consulere et prouidere possimus ; cum autem causa requirente exire voluerimus, Regnum illud bono (in) ordine atque disposicione relinqua- mus vsque ad felicem noslrum reditum. Item quod duro in Hungaria manebirous
Digitized by
m
(>>Bsiliario8, CoBcdliirios^ 11^ Cobiciihiios , Dftj^fenim, Piiic«fmmv
GomHM Camaranim et gmeraliter omnea offldales maiores et minores Huiiga^ ro8 teneamas et habeamns. Kem qnando de rebns et negociis Regni Hnngarie aut partium sibi snbiectamm agetnr, non cmn alqs, preterqnam cnm Hungarui Coasiliariis tractemns et cocisnltemus, et alios forenses aliasqne nationes ad taleia coDsnltationem^ taleque consilinm non admittamns. Itein qnod beneficia ecde- siastica, presertim vero Archiepiscopatns ^ Episcopatns^ AU^atias, PrepositiuraB^ ceterasqne Prelatnras nonnisi Hungaris, vel qui snnt Corone ab antiqno subiecti^ alisqne expresso consensu et libera ac spontanea Tolnntate dominorum Prelato- nun et Baronum^ Regnique Consiliaromm conferre valeamus, conferamus autem personis probitate ac virtutibus benemeritis. Item quod Wayuodam Transylna- niensen^ et Comitatum Sicnlomm et Themesiensem, Posoniensem, preterea Ba- aatQm Sclanonie^ Dalmacie et Croacie^ nec non Zewriniensem, Nandor Albensem et de JaycKa, aliaque loca et castara finitima^ nec non cinitates Regales, non aliis preterquam Htngaris pro officiolatu dare et conferre valeamus, bene tamen me« ritis. Item possessiones et inra possessionaria non forensibus^ sed benemeritis iacoiis, tamen Regni et Corone Hungarie subiectis^ iuxta eoram merita et obsie^ qaia eonferamus. Item^ quod in celd>rationibus octauarum indices Regni Hn&- garie ordinarii personaUter intersint, nisi ex causa legitima in ardnis negodis Regni ptepediti fuerint) vel alter illomm fnerit ; ipsi antem et eomm Vicesgerentes et Coassessores Hberam^ plenam et omnimodam habeant facultatem omnibus can- sifltibus maioribQS et minoribus cuinscunque status et condic^onis seu dignitatis existant, absque omni timore memm et sinceram^ iuxta Regni antiquam et appro?- batam consuetndinem^ iusticiam ministrandi, et quod neminem Jndicom compella*- mus vel astringamns in fauorem alicuius consuetudines, communem obsemanciam ic iuris ordinem immutare seu perturbare^ vel provt in nouo decreto fnerit ex- pressom. Item, quod ad simplicem querelam vel sinistram suggestionem neminem Regnicolamm nostrorum cuiuscunque status sen condicionis existat^ in persona^ possessionibus seu quibuscunque rebus aliquomodo^ preter viam iuris et parlibus non anditis, impediamus. Item, quod neque motu proprio, neque ad qnornmcun- que delacionem vel querelam contra quempiam Regnicolamm nostrorum^ cuius- conqne stalus sen dignitatis sit, aliquam occasionem nocendi^ sine in personis, siae in rebus concipiamos vel exquiramus. Item, qnod moneta presens ad tem- pos non mutetar, quando vero mutari deberet, hoc fiat cum consUio Prelato- nua et Baronnm^ et non aliter. Item quod qnicquid domini Prelati et Barones cun ceteris incolis Regni Hungarie pari voto ac commnni deliberacione pro libertate et tranquiUa quiete atque consemacione eiusdem Regni vsqne tempus Corooacionis conceperint, conscripserint et concluserint, more ab antiquo con- saeto et semper obsemato, qnod Regni decretnm appeUalur, teneamar Utteris elicacibns acceptare, confirmare, roborare, ratificare et approbare ; qnemadmodum ^ Reges Predecessores nostri^ ex laudabiU et approbata consuetudine Regni semper fecemnt, quodque semper obsememus et per omnes aUos obsemari fa- ciannis. Item, ex quo Domini Prelati et Barones vrgentibns ardnis necessitatibus Regni pro solucione stipendiariomm prefati condam domini Mathie Regis^ qui in Stesia fuerant^ coacti sunt notabUem snmmam florenomm conqnirere^ vt Regnum ipsam integmm et iUesum nobis manutenere et assignare possint, et proinde certa loca et certos prouentns Regales nonnuUis personis, qne summam illamm pecn-
(Pttf L Privfl. et Libert) 29 . ^^^^1^
Digitized by VjOOQIC
rfartm mcitiMiriHii iBSoripseriaii et hiip^[itoniMrail, VsfM l6mfM reiemfams^ et iiidttper pro preteritfd imiiieKi prefttomfli stipendiarionEuii' iiifra certam tempiis fbtarmn^ mrffos certa amntaui pemuiiarum perwioi debebit. Qiiamobrem optant kdem dentfni Prelati et Barooea, ac totnm Regnmn, vt ilos prefatam redempcio- Mm leeomm et proneaiaam impignoratomm, ac etiam dictam fotnram sammam pecoiriariim dictis stipendiariis persolnendam^ cnm omiiibns pactis<» condicionibns^ oUigamiBfliasqne edimc factis et secntis in hos redpiamns et assompmamas^ ipsosqne Prelatos et Barones, ac totnm Regnam ab boiamodi solacionibns et pactis exonerare et snblenare dignaremnr. Nos itaqne Vladislaas Rex prefatos eonsiderantes singularem illam denoeionem et affectionem prefatoram dominoram Prelatoram et Baronam, ceteroramqoe Regnicolaram, qnam erga nos in einsce* modi electione babnerant Volentes eisdem aliqnalem gratitadinem nostram osten- dere et alioqain animadnertentes premissam ipsoram ordinacionem ac ddiliera- cionem instam et bonestam esse^ prainsertos articnlos et omnia in eisdem con- lenta landauimns^ approbanimns el ratificaaimns^ laadamiisqne^ accejrtamns^ appro- liamas et ratificamas^ promittimasqae in verbo nostro Regio ac fide nostra Gbri- tAiana mediante et sub bonore nostro: qnod eosdem articalos in omnibns eoram daosalis et panctis, semper inuiolabifiter et absque omni hnmntacione obseraa- bimus, et tam per Reginalem Maiestatem^ quam omnes alios nobis snbiectos simili modo faciemus obsefuariv barum nostraram^ qoSias sigiOum nostarain esl appensum, vigore et testimonio litteraram mediante. Datnm in castris exercitas nostri prope villam Farkasbyda Sabbato proximo ante festum ad vincula sancti Petri Apostoli Anno Domini Millesimo quadringeiilesimo nonagesimo^ Regaeram nostroram Hungarie etc. Anno primo, Bobemie vero dedmo nono.
iSigiUum Regium pemdems.) Orig. «mbr. iB Archlvo Regni Croatiie. Pfiv: Ifr. 63;
Digitized by
m
ClilL
Amhq i491. die 16 Apriiis. B»dae.
Vladislaus Bex omnes Regni Slavoniae possessionatos ho-
miDes de pace curo suis adversariis inita edocet, unaqoe
eosdem rogat, ne tfb ob.edientia et a devotione erga iilum
alio flecti et moYeri se perroittant
Commisiio propria Domini Regis.
Wladislaus. Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie etc. Fidelibus nostris Magnificis^ figregiis, Nobilibos et alterius cuiusuis status et condicionis posses- sioDstb hominibos Regni nostri Sclauonie salutem et graciam. Credimus ad «ifes vestras vel cummuni ipsa fama iam diu perueuisse. Qualiter miserum hoc Begnum partim ab externis^ partim a domesticis hostibns iam vndiqne vsque in diem hodiernum vexatum direptumque sit^ et qualibus hostilitatibus refertunH sinal in quo pericnio vsque in diem presentem positum. Sane insuper cognouimns^ qnot miseras et cmdeles vexaciones, quanta denique incendia^ spolia et dampna ab hostibiis vos quoque misere suscepistis. et quibus adhuc diripiamini quo- tMie incendiis ac rapinis. Cui rei hactenus certe omni via et modo occurris- seoias^ nec a rabie illorum hostium tam crudeliter vos diripi passi fuissemus^ nin ab Ulastrissimo domino Alberto Duce^ fratre nostro charissimo, preter omnem opinionem et exspectacionem nostram impedimentum habuissemus^ contra quem prins nobis multis ex causis procedendum resistendumque fuit. Sed sciatis^ provt alioquin vos iam vel rumore nuncio dudum credimus intellexissei, quod nos tam oini ipso domino Alberto Duce^ quam etiom cum Maiestate domini Genitoris aostri Regis Polonie pacem perpetuam pepigimus et partes illas snperiores. ab illa hostilitate^ cum Dei auxillo, eliberauimus. atque insuper inter hec tria Re- gaa^ videlicet Hungariam^ Bohemiam et Poloniam^ foedus eternum percussimus et sempitemam confederacionem fecimos. Quibus rebus eSicitur^ vt iam pro anxilio facilius vobis quoque et ceteris partibus Regni snccurrere deinceps po- terimus. Nam prefata Haiestas domini genitoris nostri tum ex vi huiusmodi foederis et obligacioniSi) tum vero aliis multis bonis ex causis nobis et huic Re- (rno contra quosuis hostes semper in posterum necessaria auxilia mittere de- bdut: sicque unde prius oppugnatores habebamus, iam inde auxiliatores et de- {ensores habebiums. Sitis itaque boni et constantis animi, nec ob presentes ca- lamitateSi, quas assidno pati vos intelligimus^ a nostra obediencia et a deuAcione haios Sacre Corone, ad suggestionem et sinistram exhortacionem aliquomna, qui ▼01 siimnlaBt^ alio flecti et moueri debeatis.. alque vos seduci permittatis; sed qaeMidmodum diuis condam Regibus, noslris scilicet Predecessoribus, vos et
29» ,
Digitized by VjOOQIC
I»88
niaiores vestri debitam semper fidem ciim omni integritate instar aliomm bromm buius Regni constantissime obsemastis, ita nobis qnoqne et Sacre hnic Corone solido et firmo animo obseraare velitis; et quamnis, vt inlelligimas^ a nostm obediencia et vetusta Ula vestra fide nonnnlli vos auertere auocareqae conentur, tamen rogamus vos et requirimus magnopere, ut talibus seducloribus et susurronibus faciles aures non prebeatis^ facile etiam fidem maiomm vestro- rum^ ad vos iure successionis deuohitam, aliqub neuo siue macula coinquinari non paciamini. Nos siquidem habemus certe non mediocrem racionem periculo- rum vestromm et susceptomm dampnomm, et profecto Dei munere de necessa* riis auxiliis iamiam prouidebimus, nec amplius ab illis hostibus vexari vos pa- tiemur. Quod si vos in priori erga nos fide velle in postemm persistere co- gnoscemus, omni certe nostra gracia et fauore, omni etiam nostra munificencia erga vnumquemque vestrum nacta opportnnitate certe recognoscere studebimus. Et in hoc pro honore^ fideque vestra. et maioram vestroram, atque etiam animi vestri integritate rogamus et requirimus, item et hortamur, aliud non faciatis. Datum Bude feria sexta proxima ante festum Beati Georgii Hartiris. Anno Do- mini Millesimo quadringentesimo nonagesimo primo^ Begnoram nostroram Anno Hungarie drc. primo^ Bohemie vero vigesimo.
(SigillMm Regium appreuum,)
Orig. carth. in Archivo Regni Croatiae. Prir. N. 65.
ciiiir
Anno 1494. die 14. Noeembris. Budae.
Vladisiaus Rex Ladisiao de Kanisa, Regni Daimatiae, Croa-
tiae et Slavoniae Bano, mandat, ne Regni Siavoniae No-
biles ad militandum extra limites Regni adBtringat
Commit$io propria Domini Regi$.
Wladislaus Dei gracia Rex Hungariei et Bohemie etc. Fideli nostro Ha- gnifico Ladislao de Kanysa^ Regnoram nostroram Dalmacie^ Croacie et Sclanonie Bano, salutem el graciam. Venerant ad Maiestatem nostram fideles nostri Egre- gii Georgius de Zenche et alter Georgius Capithanfy de Desnycze, cum Utteris ^ intimatis fidelium nostroram Vniuersitatis NobiUum illius Regni nostri Sda- uonie, Maiestati nostre conquesti sunt nomine Regnicolarum nostreram in hunc modum : Qualiter vos ipsos Regnicolas nostros contra disposicionem et ordina-
Digitized by LjOOQIC
do&em Prelatomm et Barontim Regni nostii de singnlis viginti Jobagionibns, tociens qoociens opns fieret et per vos requirentur, ad exercitnandnm vel ad Croaciam, ant quo necessitas postnlaret^ compelleretis; qui etsi ad exercituandnm et ad resistendnin inimicis ijasjita morem et consuetudiiiem illius Regni nostri im- pigri fierent^ maiorem tamen partem itlins Regni nostri certi Dbmini Prelati et Barones et podores Nobilium possiderent, sine quorum auxilio ipsi Nobiles pa- mm tuteile sine defensionis ipsi Regno nostro facer6 pbssent. Vnde supplicarunt Vaiestati nostre iidem Nobiles^ vt communem hninsmodi Regni necessitatem com- wni omnium auxilio propulsari facere . dignaremur. Et quia nos ipsos RegQir colas nostros preter antiquam consnetudinem nouo et inusitato genere exerci- taadonis impedire nolnmus^ volumus propterea et fidelitati vestre serie presen- dom firmiter mandamus, vt ipsos Nobiles inusitatis exercituacionibns extra limi- tes et terminos illius Regni nostri non compellatis. In extrema tamen necessi- tate et periculo Regni nostri enitando^ primnm Domini Prelati et Barones Regni nostri, ibidem bona et possessiones habentes, auxilia gentium penes vos de- pntare, tandem vero vniuersitas Regnicolarum ipsorum inxta ordinacionem snper- inde factam homines ipsorum eo^ quo necessitas postulauerit^ preterea pro Regni defensione mittere debeat. Volumns preterea^ vt octanas festi beati Georgii Martiris proxime alfuturi fadntis in illo Regno nostro Sclanonie celebrari, et que ibidem iudicialiter terminata fuerint^ absque cuiusuis fauore exequi faciatis. Pro- rogacionem tamen Regnicolis nostris penes Maiestatem nostram occupatis^ et simul confinia Regnorum nostromm et Castrorum finitimorum tutelam obseruan- tibos, iuxta formam decreti faciatis obseruari. Qaia vero fidelem nostmm Egre- gium Magistmm Petmm de Gudowcz^ Viceprothonotarium illius Regni Sclanoniei» pro veteri consuetudine eiusdem Regni nostri ab onere exercituacionis exemptum fuisse accepimus: ideo volumus^ vt si consvetndo huiusmodi ita exigerit, ipsum ab huiusmodi exercituacione exemptum et supportatum habere relinquereque de- beatis. Secus non facturi Presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Bode feria tercia proxima ante festum beati Gregorii Pape. Anno Domini Mille- simo quadringentesimo nonagesimo quarto. Regnomm nostromm Hungarie drc. anno quarto^ Bohemie vero vigesimo quarto.
iLocuM SigilH Regii appresti) Ofif . ctrth. ia ArdiiYO Regni CroiUte. Prir. R. 67.
Digitized by
CMjWV.
Afmo H95. tmter oetatM Re$mTeciioni$ Dommu^ CHtii.
Joannes CorviDus, Lipthoviie Dux, Regnorumque Daima-
ttae^ Groatipe et Slavoniae Banus, nobilem Hungaram
Johannem Gyulay, SS. et 00. Regni Siavoniae conaentien-
tibus, salvo jure Regni, Yice-Banum nominaL
Nos Johamies Cominns Oppauie et Liptbouie Dux^ ac Regnoram Dal- macie^ Croacie^ Sclauonieque Banus &c. Memorie commendamas per preseates: Qttod licet in pr^dlcto Regno Sclauonie seroper et ab antiquo consuetudo per Banos prb tempore constitutos obseruata fuisset: Quod Bani eorum oficiani Vicebanatus aliis personis dare et conferre non potuissent nisi pocioribas Nobi-> libus^ familiaribus scilicet eorum, in eodem Regno Sclauonie possessiones et bona hatientibus; tamen nunc iidem Nobiles Regni Sclau^e, tum quia condam Sere-* nlssimus Princeps Dominus Matbias Rex iSrc. laudande memorie dominus genitor noster, ipsos in eorum libertatibns graciose fouisset et tenuisset; tum etiam ex eo^ quod nos Almanos, qui proxime sedaUs disturbiorum temporibus in hoc Re- gno Sclauonie mulla castra, castella et fortalicia obtinuerant» de eisdemque diaerst spolia^) dampna^ incendia et alias hostiles enormitates exercebanU nostris propriis sumptibus et expensis cum bombardis et aliis ingeniis non absque notabili nece et effusione sanguinis familiarium nostrorum ab eisdem Almanis obtinnimas. et illis, quorum fuerunt) restituimus. Ob qae iidem Nobiles, non volentes esse im- memores graciosis beneficiis eiusdem quondam domini nostri Regis atque nostris^ Egregium Johannem Gyulay in eorum Vicebanum ad peticionem nostram susce- feirtmt et assumpserunt Nos autem pollicemur et promittimus eisdem Nobilibas presencium per tenorem*, vt si idem Jobannes Gyulay in conseruacione et ga- bemacione huiusmodi Officii Banalis contra eoram libertatem el lusticiam aliqua dampna vel iniurias cuicunque ex ipsis fecerit*, aut homines sui intulerint) quod nos quemlibet eorum de huiusmodi dampnis et iniuriis contentare volurous et teneamur, quodque idem Vicebanus, Vicecomites, Notabiles ex Nobilibus eiusdem Regni Sclauonie et non extranels constiluere debeat et teneatur. Ybi aatem oflicium dicti Vicebanalus nos ab eodem Johanne Gyulay auferre contigeriU vel autem idem sponte nobis resignauertt^ extunc in posterum non alium^ qaam ex poeioribus Nol)ilibus huius Regni Sclauonie) familiarium scUicet nostrormn^ in Vicebanum preficere et constituere valeamus et teneamur. In cuius testiroonium presentes liUeras nostras eisdem Nobilibus Regni duximus concedendas. Datom Crisii inter oclauas Resurrectionis Domini. Anno eiusdem Millesimo quadringeo* tesimo nonagesimo quinto.
{Sigilium Johannis Coreini, im rubra cera, appreavm).
Orig. cartli. io Arrhivo Regni Croatiae. PriT. R. 69.
Digitized by
ati
I Anmo 1496. die 4. Deeembri$. Bmdae.
[ MaDdattt^, a Vladislao Reige Regni Slavoniae Triceiiflia- toribua datUBi, iit a novo, contra antiquas libertatea et eonavetudines Regni ejuadem induclo exactioniini .fluido,
abstineani
Commissio propria Domini Regis.
Wladislaas Dei graoia Rex Hoogarie et Bohemie ftc. Fideli nostro Egregio Benedicto de Wemer Tricesimatori Regni nostri Sclauome salatem et gracianL Ex qaerimonia 8iniaJl et sopplicacione fidelium aostrorum Vniuersitaiis MobilioBi einsden) Regrni nostri Sclauonie accepimus npn sioe displicencia. Oua- ller vos Tricesimas nostras non in locis alias consueiis^ neque eo modo, prout ab aatiqno solitttm fuit, reeipere et exigere incepissetis, sed passim in ipso Re- gao deambolaretis^ et vbicunque pecora eorundem Regnicolarum in medio Regai iaaMiretis, mox eadem nomine nostro occupare^ et ab eisdem alienare consueli essatis^ veiletisque ab eisdem Regnicolis Tricesimas, quod nunquam antea fuisset eonsnetnm^ extorquere. Nos autem vt intelligatis^ predictum Regnnm nostrum, et eosdem Regnieolas nuilo modo volumus per vos contra ipsorum antiquas liber- btes et consuetudines, neque com exactione huiusmodi Tricesimarum. neque aliter impediri. Ideo mandamus iidelitati vestre firmiter, vt a modo deinceps ab huius- inodi nouitatibus et exactione ipsarum omnibus modis se abstineatis^ de illisqne peeoribus^ qoe ad propriom vsum eorundem Regnicolarum^, aut alterius ipsomm coennudar^ aliquas Tricesimas exigere et extorquere nuUo modo presnmatis. finnipna aatem hactenns per vos illata eisdem omnibus modis rectificare debeatis^ et aUnd faeere non presamatis. Presentibus perlectis exhibenti restiUitis. Datom Bnde feria seennda proxima ante festom beati Nicolai Episoopi et Confessoris Anno Domitti Hillesimo quadringentesimo nonagesimo sexto.
(SigiU$m^ Regimm appressum.) Otig. cHlh. in ArcUvo adfai CroirtiM». PriT. N. 71.
Digitized by
232
i496. 4. Decembrii. Budae.
Yladislaus Rex antiquam iegem etcbnsYetiidinemRegDt Slavoniae, qua ejusdem Regn! Banus suos Vioebanos so- lummodo e greroio possessionatorum Inco(arum eligere
poterat, confirmat»
Cowmii$io prapria Domini Regis.
Wladislaus Dei gracia Rex Hongarie et Bohemie elo. Fideli nostro IHustri Johanni Coraiao, Oppauie et Lipthonie Dnci, ac Regni nostri Sclaaonie Bano te. salntem et graciam. Expositun exstitit Maiestati nostre pro parle, et in personis lidelium nostroram Vniaersitatis Nobiliam Regni nostri Sclauonie. Qaod, qaamiiis ipsi ab antiqao hanc habaerint priaatam legem et consnetadinem^ vt Vicebani semper in ipsoram medio<^ de pocioribas et antiqaioribas Nobilibas per Banos nostros pro tempore constitatos electi faerint) et non extemi qaalescunqae, ant noaiter nobilitati. Tamen his aliqaot annis preteritis hoiusmodi ipsoram antiqQa consaetado aliqaaliter exorbitasset Quod cederet in oppressionem et iniariafli eorandem non mediocrem. Qaia autem nos ipsam Regnum nostram Sclaoooie et ^iasdem incohs omnino in antiquis sais iaribas et libertatibas intendimas et vohjmas conseraa^. Ideo fidelitati yestre haram serie mandamas trmiterv vt a modp deinceps dictam vhidersitatem Nobilium in eoram predictis antiquis consue- tudinflras et iuribas conseraetis^ Vicebanos tales in medio eorandenEi^ qai siat modo premisso de pocioribas Nobilibus et antiquiori familia in ipso Regno nostro Sclauonie eligendo. Et hoc volnmus letiam per fntaros Banos eiusdem Regni nostri suo modo obseraari. Secus non facturi. Presentibiis p^lectis exhibeDti restitutis. Datam Bude feria secunda proxima ante festam Beati Nicolai Episcopi ^t Confessoris. Anno Domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto.
(Sigillum Regium appressum')
Orig. ctrth. m Archiyo Refni Crovtiae. PriY. 19. 73.
Digitized by
Anno 1496. 4. DeeembH$. Budae. ..)
Ylidislaas Rex Regno Slavoniae jua appellationia ad Ta«»
bulam Banalem confirmaL
ComwMiio propria Domim Regk.
No8 Wladialaus dei gracia Rex Hangarie et Bohemie d^c. Hemorie com-» aeBdamna tenore presencinm aignificantes, . qaibns expedit vninersis : Qaod pro parte et in personls fidelium nostromm Vnioersitatis Nobiliom Regni nostri SclaN^ Qonie, nostre Maiestati expositnm exstitit cnm quereia. Qnod qnamuis antiqna libertatis et landabilis consnetudinis ipsorum prerogatiua reqnirente^ omnes cause ipsorom ]Nro quocunque facto yel negocio inter sese pro tempore mote vel sus- cftate, primum in presencia Bani einsdem Regni tractiri et adiudicari^ et deliinc pars litigancinm non contenta^ in Curiam nostram Regiam per yiam appellacionis Boam causam deducere^ sed et de ipsa Curia nostra iudicium^ et sentenciaa ipaiBs Bani nostri infirmatam aut confirmatam^ rursus ad eundem Banum pro executione semper reducere debuerit et debeaL Tamen nunc plurimi eissent Nobiles in medio ipsorum Regnicolarum nostrorum bona et possessiones haben*^ tes, qui non curata huiusmodi libertate^ et consuetudine eorundem^ quo facilins partem aduersam in suis iuribus turbare, suasque causas etiam sinistras pro^ fflcmere in oppressionem partis aduerse possint, statim a principio cause suoi aduersarios in Curiam nostram euocare^ et hic obtenta pro se sentailia^ eandem aoD ad Banum pro execucione referre, sed sub qaadam tacitumitate aliis viis et modis exquisitis^ exequi facere incepissent, in preiudicium premisse libertatis ^as Regni nostri^ et oppressionem eorundem Regnicolarum nostrorum manife^ atam. Nos igitur intellecta huiusmodi querimonia, sed etaccepta superinde sup«* pKcadone eorundem Regnicolarum nostroram, nolentes ipsos per cuiuspunque astatam calumpniam in suis antiquis libertatibus et consuetudinibns perturbari, aed eosdem pro debito regiminis nostri in snis iuribus conseruare. Omnes tales eaosas^ euocadoneft) adindicaciones^ sentencias, processusque earundem ^ que coBlra prescriptam libertatrai et consuetudinrai, extra ordinem snperins narratnm por quoseunque ha^nus factas et reportatas, de consilio dominorum Prelatorom et Baronnm nostromm auctoritate nostra Regia duximus reuocandas, cassandas^ «t anuyandas, imo reuocamuS) cassamus ac nnllins vigoris esse declaramus. Von * fentes lidiilominus et deeementes, vt a modo deinceps premissus ordo consue- ladiaarias in medio eorandem Regnicolamm nosbromm in processu iudiciario aemper et imperpetuum inuiolabiliter obseraetur. Quod si per quempfam allqM teaeritate aut astwia fieret «t attentaretur contrarium, id ex nunc premissa moU atra Regia anctmritate in irritum reuocamns. flarum nostraram vigora et tesltW Mnio litleraram mediante. Datw Bode feria seeanda proxima ante ieS{ia|
m
beati Nicolai Episcopi et Confessoria. Anno Domini MiUeaimo qnadringentesimo nonagesimo sexto. Regnorom nostrornm HQngarie etc. Anno aeptimo, Bohemie yero yigesimo sexto.
(Sigillmm Regium in imferiori wMrgime appreesum:) OrifiBalit membr. ia ArcluTO B6gid iin^tike^ Pthr. If/74. • • V: \
I .- .
cxTm.
Anno 1496. 8. DecembrU. ^udae.
Vladiflaus Rex Regno Slavoniae nora araa et sigiNni»
confert
t ■ * ' . . . ...
Commiisio propria Domini Regis,
Wladislans^ Dei gracia Hungarie, Bohemie, Dahnade) Croacie^ Rame, Ser«* flie^ GaUicie^ Lodomerie^ Comanie, Bulgarie^ Rex^ nec non Slesie el Lueem^ bvgenaia Dnx^ Harchioqne Horauie et Lusacie &c. Ad pelrpetaam rei memoiiami deoel Regiam Maieatatem instis et congruis precibus condescendere snbditoron^ et ifsds subditos de plenitudine gracie sue continuis honoribus afiicere^ vt dum no snbieeli iominio<^ suaue iugum se portare senseriit, forcias accmdantnr ad obseromida suscepte debiteque fidelitatis exercitia. Tunc enim subditi in ▼irtule kkmtur iMmi presidentis^ cum eos non in antiquis sohinmiodo legibus et consue* tndinibns suis studiose fouet et consemat^ sed insnper nonia extoUit hoMribiis, tt Regalis magnifieeicie adomat donatiuis. Proinde ad vnniersoruro notieiam ha-* rttn serie yolnniiis peruenire. Quod cum bis diebus in hae cinitate nostra Bu^ delisi, vna eum nonnnlUs dominis Prelatis et Baronibns Regni nostri foissraMis MMlitiiti; fideles nostri Nobiles ei Egregii BemakittS de ThwrocB, Geoi^us Ct<- fitanfly de Desnyesa^ ac Nicolaus Woikfy de Weykowcz, nomine^ et in perioaa Yninersitatis Nobilinm Regni noatri Schiuome^ nostre Maieslatis aocedenlies a eotiipeelmBy exponwe enraneranL Quod qnamais ilhid Regnum aostnan Scbe nome ab amiquo habnerit pro armoram insigni Ynum Mardurem et bys aroiis wmfsfb in presmciaram semper ysiMi fuerit^ et eiwdeni Vninerailas vainersaliier vaa exntiterit^ tamen prapler eertas ea«sas el racioMs cnperettt Jdem RegnieoK boe ttrmOTum insigne per noslram Maiealatem reMnari, et sibi de nono ad pet^ peMam aMmoriam ranonatafli cettdoMri. Nos igitnf^ qni preiatnm Regnora Mitrtiai Sdanonie et eiosdefli RegnieiJM^ nchilominos^ qaam alia Regaa el donynia ae-* ilDtt et eonmdem incoias cnpittMis, mb solnm it antiqnii ieg^ttii) iuribus.etceiH MiHidinibi«i i«ii ooMeraare, sed eliam maioribM bonoram titnlb de B#g«a nor ilm ptottideMia et libertite deeerare. Nam Regnnm Imic inbsp d«o (kunijia, vt- Msaet Sawm et DrawM eonetiWttm, oonira el adnersni ThnrMa* ChriHittnitalia fmrpttteoi hoslM el inimiMt aihi fMaaui Iqm .Mneoi^ ooiriinntt botttt exereat,
Digitized by CjOO^IC
€t Ua se armis tntatQr et conseniat) vt vix eam Regrionem Thorcas vnqaam in- greditor^ qnin accepta granissima clade et calamitate ex eodem Regno nostro recedat. Qaapropter non immerito hoc ipsam Regnam nostnim ynum precipnam scolom, vel potins antemarale huius Regni nostri Hnngarie appellaaerimas^ vt itaqae hoc ipsum Regnnm nostrum Sjl^iioiile^ atque Vniuersitas fidelium nostro- rom in eodem constilnta^ nostram Regiam manificenciam persenciat et experiatnr liberalem, hec arma. videlicet in vno scuto triangnlari^ duo fiumina superius de- nominata^ per' triinsaer^uin dhr^c^e deptctavln^eortimqQe medio saj^efrsficio, campo scibcel penilus rubicundo^ predictum mardurem^ antiquum eorum insigne^ coloris niitiirali^ pl fxpvj^r 7fHqi\i. AU^oii^ ,dap campi. eipadeiq fcpii^ doas ^ partes ^x.te7 fioreV' prectiptoWm fluminum oc^bpantes/simt peiiitus qolore depicti celestinpi> in (jttDi^m' jg^perioii tniMn^s^elA^ heOicas exercitaciones cohtinaas^^
ii ^iiibiis jpyrirfatnm HegmmrnostnmKdaubnia et einsde^ iKoki adnersam {^«-e» dictos Thurcos continueagitaptar, Sidus JMartiis yaluimns appellare. Preterea snpra 8catom galeam vnam in vero colore, propriaque ^gura, variis floribus veluti Teato agitatis^ vniuersum gyrum eiusdem galee atque scuti, totamque armoram descriptioiieiii pokhra ittuersitaw ambientibus^ prout hec in principio sev capite presenciam litterarum nqstrarum figurata sunt, et distinclius expressata;^ animo ddiberatb^ et ex certa nostra sciencia^y ac de eonsilio pre^ictorum dominoram Prrfatoram et Raronam kiostrorom^ plenitadineque potestatis nostre Regie<^ eklenf KegBo nostro Sclauohie, Vniaersitatiqne Nobiliam eiusdem doximas danda el eonferencki. Ammentes eisdem, et concedentes^ vt ipsi amodo deinceps in perpe^ Imun, fais armis in Randeriis snis et aliis quibusuis rebas et exerciciis milititli-^ \m^ Yninersitatem iOins Regni nostri concementibns^ froantur et vtantur, «tqiw^ tt fidem pablice vtilitati soe caadas et prooidencias consalere possint, eisdem annis in sigillo per impressionem cere rabree, qnantum in litteris et epistolis mis^ sflftos omnibus in rebus nomine Vniaersitatis sue vti, firai et gaodere possint ef Taleant De talismodl igitur singularis et specialis nostre gracie imtidoto merit6 ezollent, et tanto ampliori studio ad honorem Regie Maiestatis ipsorom de ceterry solidetar intencio^ qaanto se ipsos largiori fauore Regio preuentos esse coiispi^ eiBnt et mnnere graciarum. In cnios rei memoriam^ firmitatemque perpetnani presotes litteras nostras pendentis et authentici dopplicis Sigilli nostri, qoovt RiBx Hongarie vtimu^ consignatas, eidem Regno nostro Sclanonie^ RegnicoIan]m«-^ ^e einaden Yninersitati duxinras concedendas. Datum per manns Renerendi iii Ckristo Patris domini Thome Episcopi Ecclesie Agriensis^ aule nostre suimni et secretarH Gancellarii et fidelis nostri dilecti. Rodae predicta in festo Concepdonis kealissirae HBrie Virginis. Anno Domini Millesimo quadri;]gentesimo noiiage- flino sexto^ Regnorom nostroram Hangarie etc. Anno septimo, Rohemie vero tigesimo sexto.
iSigiltnm Regium dupplex in zona rubri coloris pendtm$0 bi AnAhv Aegil Gtoirtiae. f^. Ifr TO.
gff^byGoOgle
Amo 1498. h FigOia ftM $. Corporii CktML Bmdae.
VladUlaofl Rex antiquam consvetudinem Regni Slavoniae^
ut Prothonotarins Regni tempore depoaitionii ab officio
enjaalibet Bani ejuidem Sigillnm in medlum SS. dt 00.
afferre teneatur, confirmat.
CSfNMPiMfto jprapria llMitM Jl^^
Wladislaus, Dei gracia Rex Hangarie et Bohemie d^c Fidelibua noslrif Vninersis et singulis Nobilibus et alterioa. cniasnis stataa et condicionis posses- iionatia hominibns Regni nostri Sdanonie aalalem et graciam. Ex qaerelis et aapplicadonibus nancioram vestroram, nominibas et in personis Vniaersitatis ve- itre nobis porrectis intelleximas, qaaliter vos a diatamis temporibas introdocta et vsqae ad hec tempora obseraata consaetadine, et qmdem tali semper vsi faissetis: Qaod Prothonotarias vester tempore deposicionis ab oSicio cmaslibet Bani vestri, sigillam aathenticam in mediam vestri afferre teneretar<» et taadein 01nd pro eaitanda^ tollendaqae qaaais saspicione, qae exinde posset eaenire, in partes secaretis. Qaam qaidem consaetadinem tametsi Prothonotarii vestri pro tempore existentes semper obseraaaeranL Tamen Egregias condam Hagister Johannes de Korotbna Ptdatinalis, et illias Regni nostri Prothonotarias, post abla- donem a fidele nostro Magnifico Ladisiao de Kanysa pridem Bano vestro factanit dgillam ipsias aathenticam more alias consaeto vestri in mediom non attolisset, sed illad apad se vsqae ad mortem saam reseruasset) nec sdri posset^ qao de- nentum exstitisset. Qua ex re suspicaremur aliquam falsitatem posse meddo tem- pore in emanacione litterarum fieri» que in periclitadonem Jurium vestrorom TergereL Supplicatum itaque exstitit Maiestati nostre in personis Vninersitatis vestre, vt huic soUicttudini) simulque suspidoni vestre opportune prouidere di- gnaremur. Accepta igitur et admissa supplicacione vestra, volumus et mandamas fidelitati vestre serie presendum firmiter, vt acceptis presentibus, vniuersas litle- ras priuilegiales sub preattacto sigilio iam fati Ladislai de Kanysa Bani emana- tas, ad octauas primitus in illp Regno nostro Sciauonie celebrandas afferatis, atque per Magistrum Prothonotarium vel Viceprothonotarium vestrum in margioe Ipsarum litterarum casum et ammissionem sigilli preattacti sobscribi fadentesv penes sigillum ipsius Ladislai de Kanysa sigillum quoque fidelis nostri Magnifici Georgii de eadem Kanysa modemi Bani vestri in signum vere et iuste emaBa- donis ipsarum litterarum presentandarum appendi fadatis. Si qui vero essent ex Tobis, qm a presentadone hmusmodi lilteramm soaram se abslraxerint, et eas
Digitized by LjOOQIC
yfMi prMMrtm MhmiBl^ talimi Unmm iMigoraMf M iimliiM^ f» mmnli Imo, «t Miitera pMMiitftM daMniMM «t dedanMM» SecM igiv DM iMtiirL Datam Bnde in vigilia feitt SecraliMini Cerporia Oriili. Abm eiMdem MOleiiiM qMdringMteiino MMgeiiMi octtM.
(BigUlmm Begkm Oietort npprtitiMi.) Ori|. «rth. te Affddf» tafiri Gmtka. PHr. Hr. 9«.
i4M0 1498. /n DomiHiea Iwooeatit. Budae.
Vladiilaui Rex pro Regno Slayoniae, ot in eodem Regno tria solommodo loca credibilia habeantur, contra Gon* stitationem Diaetae Regni Hungariae, dispoiitionem faciL
CommUsio prapria Damini RegiB.
Noi Wladiilaiii Dei gracia Rex Hmigarie et Bohemie &c« Hemorie commeih- ^tmoi tenore presencinm significantes^ quibus expedit vniuersis: Quod quamuii si^rioribus diebus per Vniuersitatem Regnicolamm nostrorum in Dieta nouissimo in campo Rakos ceiebrata conclasum et per Maiestatem quoque nostram Utterii 6tiam id concessum fuerit, vt Capitulum Ecclesie Bosnensis testimonium suum tbiqae per totum Regnum nostrum Hungarie ad quascunque execuciones facien- in mittere possit Tamen vt ex querelis fidelium nostrorum Vniuersitatis No- hiKam tocius Regni nostri Sclauonie inlelleximua) huiusmodi concessio nostra ipsia ia eo potiiiimum officerei» quia in illo Regno nostro Sclauonie tria Capitula es-^ SMt, que ad facta illius Regni et Regnicolarum nostrorum satis, et super suiR- cieBtM sunL Nam propter multa ioca credibilia varie falsitates in eo potissimum coamiitterMtar, quia aliquando persone ignote loco Nobilium ad fassionem desti-* Mrentnr*, et bona talium per fraudem faterentur^, quod non fieret, si in aliquo don- taat Capitulomm illius Regni nostri Sclavonie, et non in aliis remotia locis^ talM Sttriones fierent Quapropter supplicatum exstitit Maiestati nostre in personis eofmidem exponendum, vt ipsos ah huiMmodi contingentibus periculii eripere di« gaaremar. Nos igitar^ <pii inter aliaa cunii et ioUcitudiuM noirtras ad ea polii-^ tiMm intendere debemus, qne statui et commodo fidefium nostrorum eoBdneerenL MmiBSB igilBr inppUcacione prefatomm eiqponMcinm mlMtei, vel JnribM vol an«« tiqiii coMMtadiaibua IUIm Regni noitri per hninimodi CMeeiiionMi noilrM der«^
Digitized by
i^oogle
•u»Mo.pMffttiiii^!Ca|itiimD ta H^Bin testriM Sldainnitec««
ImiiMdiam y^gtlte eomMum^ tiortm J:..w.2.. /laASiimriWb matelv,! aatiattflap in 60 execuciones .fiMrtM mikkyfk^/mmr:iiBmpofp.:'jpimi^ ctiaraleii^i ^ieeneiite»!
qaod omnes littere fassionales eiusdem Capitoli cniQScnnqae gene-
ris existant) pro parte ^j^ojraiii^Aegj^c^i^ru^^ nnllias sint vi-
goriS) et firmitatis. Immo annnimas et concedimus^ atque' decemimus liarum no- straram secreto sigillo nostro^ quo vt Rex j[Iui;^gape y|i||i|»i^v.U^ tarum vigore, et testimonio iitterarum mediante. l)atum Bude in Dominica b- uocauit. Anno Domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo octauo. Regnonun nostrorum Hungarie tfrc. Anno octauo, Bofaenrievero vigesimo octauo.
(Sigillum Regium appr$s$um.) Orif . nenbr. ia Archiro RefBi Croatiae. Piiy. N.' 79.
Anno 1498. In Dommica IntocmiL Budae.
Yladislaus Rex edictum Regni Siavoniae, vi cujus nemini
ticitum erat, a Rege priVilegium novi Telonii sine scitu
universitatis Regni Slavoniae impetrare, confirmaU
Commissio pr^pria Domim Re§i$.
Wladiikas, Dm gracia Rex Hmigarie et Bohemie etc. Fidelibas nostris Magnifieis Georgio de Kanysa modemo^ faturisqae Banis Regnorom nostronm Dalmacie^ Croaeie et Sdanoaie, ipsoromque Vicebanis presentihus et&taris pr^ sentes viaaris salatem et gradam. Pro parte et in personis fidelium nostronua TnMrsorom et singaloram NoUlum et alioram etiam possessiontoruni homimmi toeios Regni noslri Sclauonie Maiestati nostre expositnm exstitit in Ihuic BM^ten: Qnod lieet aiias ipsi Nobiles et tota Communitas concordi et vnanimi voioBtite M assensn id inter sese ordtnaaerint et edieto poUioo fomaoeriat, vt nalfais •mniiio ex ipsia sine sdta et expressa volnntate, admissioneque ^psiQS Vniner^ ritatis • Maiestate Regia aliqaod tributum peteret ait institneret Qoam qmdem erdinacimiem et edietam etiam Serenieiimus princeps eondom deminns liadHas Bex predeceeser aoster glorioae meflMNrie firmiter obsemandum maodaMrat Neo-* mdH tomett etseitf Magnatam et eliaB NeliiMam eiusdem Regni, qoi eMtra faaias*- OMdi edielam et poblieaaiirtiUMeM, bnpettatii sibi a Haiestate noitm siMlni ex-
Digitized by LjOOQIC
posickMie litteri8<^ in bonis eoram tribata institiussent. et ilBc omnes transenntes me aliqna discrecione ad solncionem tributariam compenerent^ in eomndem ex- poDencinm preiudicinm ' et dampnum manifestum. Et quia illud Regnum Bostmm crebris flnminibus adeo abundare dieifti^,;fty]^ro maiori parte quiuis Nobilium in bonis snis pontes et aggeres facere cogatur, qui si per banc occasionem tributa pro sua quisque vtilitate habere contenderint, ad nnmerum Nobilium numemm exorescere TVibntoram fi6cesse^sset: Quafhabiisfbnem itf detrhtoeMum publice vtilitatis vergentem de illo Regno nostro tollere volentes^ omnes illas concea- pynes no^tri^ji quas> ^pib^cunque Regmcolia nostris pmuscujique; dignitalifL i ^ atatos exisiiaht, preter voluntaiem' et' admissionem dicte Vniuersitaiis Nobuium ^per mstitnciibne ^butortnd et Tbeloneofiiiti vsque ni bec te^pota' fecimus^^ ei causis et racionibnapreiiiissis^ anino.deIibenrto, .8t.polaBtalis\iostre plenitudine doximus reuocandas et retractandas. Imo reuocamus et retractamus, litterasqne Bostaras superinde confectas cassamus^ et nuUius firmitatis relinquimus^ deceraen- tes, vt amodo buiusmodi tribata modo premisso instituta deposita et abolita sint, |ic pro depositis in perpetuum aboleantur^ Quapropter fidelitatibos yestris et i^aioslibet vestrum serie presencium strictissime mandamus: vi acceptis preson- tibas, prescripta Tributa vigore prescripte concessionis nostre conira vtilitatem poblicam dictorum exponencium instituta ad requisicionem eoruhdem expdnencium qaamprimum deponi et aboleri faciatis, et ad id Caciendum omnes instituentes pet omnia grauamina compellatis. Si qui vero Regnicolarum nostromm cuius- cooque status et condicionis existant^ deinceps aliqua Tributa preter liberam att- missionem dictoram expooencium ausu temerario erexerint, velpost factam re- qoisicionein vestram erecta et instituta deponere recusauerint; tales iii onere so- hicionis centum florenomm per vos et Regnicolas nostros irremissibiliter extor^ qoeodomm conuincantur et conuicti ipso facto babeantur. Presentes post lectu- raoi reddi volumus semper presentanti. Datum Bude in Dominica Inuocauit Anno Domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo octauo. Regnomm nostroram Hoogarie drc. Anno octauo^ Bobemie vero vigesimo octauo^
(Sigilhm Begium appresnm.) In AreWta R«fai Oraiti»e..PfiT« ar..ao
Digitized by
%m
Ammo 1498. feria 2. po$i Damimieam haoemviL BuJae.
Yladislius Rex Tricesimatoribas Regni Slavonlae) ut in eodem Regno antiqnas libertates et consvetudinef qnptd taxationem manuteneant, mandat
OmmUsio propria Domimi Regii.
Wladifllaas, Dei gra Hangarie et Bohemie d^c. Fidelibus nostris
vnhierdis, et singolis TricesimatoribQS nostris in Regno noslro Sclaaonie ybiiiis
nnnc constitatis, et in f stitaendis, presentes visaris salatem el gracianL
Ex qaerelis simal et sapplicacione fideliam nostroram Vniaersitatis Nobiliam Re- gni nostri Scla(aonie inteUe)ximas. Qnod qaamuis nos pluries vobis commiserimus, vt ab ipsis Regnicolis nostris racione reram saarum, qaas ipsi de illo Regno
nostro Sdan xtera Regna exportare, et pro eisdem rebas alias res de
exteris Regnis inro vsn et omamento domas, familieqae saoram importare con-*
sue aliqaam Tricesimam non reciperetis, vos tamen nec mandatoram d(h
stroram, sed nec libertalis^ et antiqae prerogatiae ipsoram Nobilium racionem ..bere veUetis, sed de rebus huiusmodi ab omnibus Tricesimam reciperetis, et ad eam soluendam eosdem compelleretts, et quia nos iUud Regnum nostrum in <^mnibus suis antiqois libertattbus^ et prerogattuis approbatts manutenere ... et conseroare intendimus, idcirco volumus et mandamus fideUtatibus vestris^ et cu- insUbet vestrum, serie presencium firmissime, vt amodo . . • . nuUus omnino ve-* strnm a prefatts Regnicolis nostris^ vel eorum aUquo in locis Tricesimarum ve- strarum racione rerum ipsorum propriarum, quas ipsi vel extra Regnum nostrom efferre^ vel aUas pro eisdem emptas, vel permutatas pro vsu et omamento do-
mns, et famiUe suorum vel exigere, pettqoe sew^
exigi facere^ aut eosdem in personis rebusque, et bonis eoram propterea impedire
presumat, neque sit ausus modo aUquaU gracie nostre sub obtento.
Presentibus perlectis exlubentt restttutis. Datum Bude feria secunda praxima post Dominicam Inuocaoit &c Anno Domini MUIesimo • • adringentesimo nona- gesimo octauo.
(Sigithm Regimm im imfmari margim$ appremmm.) Mf . mbKt. is Aickivo ^iitpd Gmtte. Prir. Hr. 77.
Digitized by
341
Anno 1499. die 5. Februarii. Budae,
Yladislaus Rex Regno Slavoniae jus appellationis ad fo-
rum Banale confirmat.
Commusio propria Domini Regii.
Wiadislans^ Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie etc. Fidelibus nostris Yniuersis et singalis Nobiiibus et allerius cuiusuis status et condicionis posses^ sioDBtis hominibus tocius Regni Sclauonie salutem el graciam. Inter alia ne- gocia, pro quibus fideles nostros Egregios Bemaldum de Thwrocz et Magistrum Nicolaum Woykfy de Kerezthwr, Prothonotarium vestrum, Nuncios vestros ad Maiestatem nostram miseratis^ etiam in hoc Maiestati nostre supplicastis^ yt Egregios Stephanum^ Georgium et Franciscum de Zenche. nec non Stephanum^ Ladislaum et Ludouicum de Peker^, et Georgium Castelanfy ac Nicolanm Acacy de Zenthlelek^ pro iliis excessibus, pro quibus nos contra ipsos essemus indi- gnati, et pro quibus etiam bona eorum certis fidelibus nostris confuleramus^ in Coriam nostram Regiam^ ad standum contra nos Juri non compelleremus^ sed quod negocium huiusmodi in presencia Bani Regni nostri Sclauonie diffiniretur et diiudicaretur. Quodque bona prefati Georgii de Zenche^ que nunc apud ma- ous nostras habentur, eidem interim remitti facere dignaremur. Nos vero tam- etsi aliter superinde statuerimus. Tamen volentes in hoc vobis complacere et haiasmodi peticioni vestre locum dare, contenti sumus, vt negocium prescriptum inter nos et prefatos Nobiles, quorum bona aliis contulimus^ non hic in Curia nostra Regia, sed coram Bano vestro^ presente etiam procuratore nostro^» quem iliac propterea missuri sumus, discuciatur; et posteai, si qua partium haiusmoffi Judicio contenta non fuerit, eadem causa huc in Curiam nostram Regiam iuxta antiquam illius Regni consuetndinem remittatur. Remissionem autem siue resti- tucionem preattactorum bonorum dicti Georgii Zencbey propter plures respectns facere certe non possumus. Nam et alioquin plerique sunt ex illis Regnicolis nostris^ presertim vero domina relicta et filie condam Nicolai Borothwa, qui ali- <(aid Jnris de aliquibus bonis^ que ipse Georgius Zencbey possedit, se habere dicunt^ et ideo nos bona illa nulli dare^ sed ea in manibus nostris tenere decre^ uinins^ quovsque id de Jure reuidebitur. Quare volumus, vt ad vnum diem et locuffl^ ad qnem etiam nos directorem causarnm nostrarunou vt premisimus, mit^ tere decreuimus^ huiusmodi causa et negocium istic in illo Regno nostro^ vt prefertnr^ inridice reuideatur^ vt etiam nos postea possimus iuxta huiusmodi re- uisionem de dictis bonis disponere. Vt autem ipse Georgius de Zenche habeat securitatem in medium vestri transeundi, ac Juri et iusticie standi^ admittnnns vobis et presentibus potestatem damus: vt nomine nostro Regio ipsum asseon-
(P«rf L PriTtt. el Ubert.) 31 ^^^ . ^
Digitized by VjOOv lC
retis, Yt luU) et libere in medium vestri veniat^ et se coram vobis et Bano do- stro de his, cpie contra ipsnm obiciuntur^ expurget; prouideatis tamen^ ne sub conGdencia huiusmodi securitatis ipse Georgius aliquos ex nostris Regnicolis offendati vel aliquod scandalum faciaL Nam ki hoc faceret, extunc nolumus sibi hanc datam securitatem in aliquo suffragari. Presentibus perlectis exhibenti re- stitutis. Datnm Bude feria secunda proxima post festum beati Blasii Hartyris. Anno Domini Millesimo quadringentesimo nonagesimo nono.
(SigiUum Regium appnssmm.) Orig. cafth. in ArchiTo Regni Croatiae. Priv. Nr. 81.
Anno 1499. feria 4. post fe$tum Resurreclionis Domini. Budae.
Vladislaus Rex slavonica subsidia et pecunias mardurina- les non pro suo privato commodo, sed tam pro Regno Hun- gariae quam etiam Slavoniae, et potissimum pro solutione Banoruro et pro conservandis finitimis castris istius Regnl exigere velle se litteris his declarat.
' Commigsio propria Domini Regis.
Wladislaus Dei grada Rex Hungarie et Bohemie drc. Egregii et Nobiles fideles nobis diiecti. Ex responso vestro^, quod fidelibus nostris Venerabili Tho- me PreposUo ac Egregio Nicolao Zekel, Capitaneo Aulicorum nostrorum^ qoos fais diebus ad vos miseramus, dedistis., intelleximus Qualiter vos pro leuandis presentibus necessitatibus nostris^ ac huius et illius Regni nostri^ pro subsidio viginti quinque denarios et pecunias Mardurinales^ que ex debito nobis de iito Regno prouenire debent» nobis dare et extradare obtulistis. Quod nobis gratum exstiti^ et vobis ob id gracias etiam haberemus singoiares. Verum tamen acce- pimus^ quod licet hoc modo predictos quadragintaquinqne denarios nobis obtu- leritis^ tamen huiusmodi pecunias non simul et semel^ sed in diuersis terminis extradare velletis, quod^ quia incommodum et nociuum nobis foret« per hos ho- tnines nostros^ presencium scilicet ostensores, quos cum certa et sufficienti. ple- Baque informacione, ac voluntate nostra ad vos misimus., lacius et apercius vobis significauimns et intimauimus. Quare requirinius fideiitates vestras, et rogamos* nichilominus eisdem committimus, quatenus acceptis presentibus, iuxta declaracionem istonun hominum nostromm, provt ab eis clarins inteiligetis, istas peconias iani
Digitized by LjOOQIC
248
oblatas, simul cum pecuniis MardarinalibnSn semota absqne vlteriori dilacione^ red- dere et exolui facere^ et nullam aliquam vlteriorem dilacionem in ea facere yelitis, ne dupplex et nobis ac vobis et colonis vestris ad id cumulus laboris accedat. Nam nos^ certi estote, istks pecunias non pro nostro priuato, sed pro istius et illius Regnorum nostrorum communi commodo et utilitate et potissimum pro solucione Banorum iilius Regni nostri, et de Jaycza^ que omnia vt inplurimum pro defensione vestra' cedunt.- postulauimus^ quibusque iaih pro maiore parte de- patauimus; ad eiusdem itaque subsidii iam vt prefertur^ per vos oblati^ et etiam Y^ti , 46nariorum<, . boc. e^t^ pecupiarum MardurinaJium dicacionem . et coni^m^ racibnem Fidelem nostrum Egregium Benedictum de Wemer, Capitaneum no- stnim Segfniensem^ elegimus et deputanimus ; penes quem vos quoque^) si placd^rit^» et volueriti&t bomipem vestrum ^x illo Regno nostro, Fidelem nostrum Egregium Magistrum Nicolaum Woykffy Prothonotarium eiusdem Regni nostri pro maiori caatela et aliqua suspicione euitanda eiigere poteritis. Ob eam rem requirimus fideUtates vestras^ et nicbilominus eisdem committimus, quatenus acceptis pre- sentibus prefatum Benedictum de Wemer^ vna cum preattacto Magislro Nicolao, Yt premisimus, tam ad predicti subsidii, qunm pecuniarum Mardurinalium di^ cacionem exmittere et exmitti facere^ eisdemque pecunias quantocius exoliii et administrari facere debeatiSi) et teneamini; vt nos quoque cum iilis pecuniis Banis ipsis et aliis occurrentibus negotiis in tempore solucionem facere et pro-r Qidere valeamus. Ac ea omnia^ que iidem homines nostri vobis nomine nostro dixerinL, credere et facere debeatis. Aliud non facturi. Datum Bude feria quarta proxima post festum Resurrectionis Domini. Anno einsdem Millesimo qnadringen- tesimo nonagesimo nono.
Intitulationis tenor:
Egregiis et Nobilibns Vniuersitati Nobilium Regni nostri Sclanonie fideli-' btts nobis dilectis.
(JSigilhm Regium ah exius appressum.) Orig. carth. in Ardiivo Regni CroaUae. Priv. Nr. 83.
dl*
Digitized by
344
CliXV.
Anno 1499. die 21. Oetobri». Bmdae.
Vladislaus Rex Vicario et Capitulo Zagrabieost, oe caasas
spirituales Regoicolaruni Regoi Slavoniae per Locamte-
neotem Chasmensem judicari prohibeant, maodak
Commissio propria Domini Regii.
Wladislaus Dei gracia Rex Hangarie et Bohemie &c. Fldelibos nosbis Honorabilibas Georgio Archidiacono de Bexin Vicario, ceterisqae Canonicis el toti Capitalo Ecclesie Zagrabiensis salatem et graciam. Expositam cxstitit Maie- stati nostre in personis fideliam nostrorum Vniaersonim Nobiliam Regni nostri Sclaaonie. Qaaiiter vos post mortem et decessam Reaerendi patris condam Do- mini Osaaldi Episcopi Zagrabiensis Prelati vestri inhibaissetis Locamtenentem Ecciesie Chasmensis^ contra consaetadinem hactenas obseraatam^ ne se de can- sis Regnicolarum iilias Regni nostri^ qai iili Capitulo propinqaiores essent et qul coram eo agere consaeverunt^ impediret; sed omnes tam Nobiles^ qaam etiain popalaris condicionis homines litigare volentes, in vestri presenciam pro exami- nandis caasis transmittere. Que res cum et iniusta sit^ et illi Regno nostro Sclaaonie^ presertim vero Nobilibus prope Zdencz et Atthyna^ aliisqae locis remo- cioribas commorantibus nimis onerosa existat, nos pati nolentes, vt ipsi Regni- cole nostri pro huiusmodi causis per tantam terranim distanciam relictis Jadiciis^ que coram Locamtenente Ecciesie Chasmensis fieri consueverunL, ad vos. et ad sedem illam laborare cogantur, presertim cum hucvsque predictam consaetndinem obseraatam esse inteliigamas. Mandamus propterea fidelitatibus vestris serie presencium firmissime: vt statim visis presentibus^ illod edictum. quod fecisse perhibemini, ne scilicet Locamtenens Chasmensis se de causis Regnicolarum im- pediat, reaocetis^ et eundem Locumtenentem atque Capilulum Chasmense^ sicoti hactenus, ita etiam deinceps lites omnium causanciam^ que in sui presenciam mote faerint, adiadicare permiltatis; et aliud nullo modo facere audealis. Pre- sentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Bude in festo andecim millium Virginom. Anno Domini MiUesimo^ qaadringentesimo nonagesimo nono.
(SigiUum Regitim appreMsum) Orif . cwUi. ia ArdiiTO Refni Croatiae. PriT. Ifr. 84.
Digitized by
245
CliXTI.
Atmo i499. feria 6. mte fettum S8. TrUutatit. Budae.
Viadislaus Rex discordias Nobilium, cum Prelatis et Ba-^
roDibus Regni Siavoniae quoad modum exercituationis ha-
bitas, componit et novos articulos snper eo edit.
Commissio propria Domiui Regit.
Wladislans Dei gracia RexHangarie^ Bohemie; Fidelibas noslris Egregiis et Nobilibas Vniaersitati Nobilium Regni nostri Sclauonie saiatem et graciam* CuiD his diebus pro certis rebus et negociis vestris commune commodum illins Regni nostri concernentibus, ad nos certos fralres ac nuncios vestros misissetia^ iidem inter aiia nobis exposuerunt: Quaiiter non modica contencio et contro- versia inter vos ac dominos Prelatos et Barones bona et possessiones in illo RegDo nostro habentes, racione exercituacionis fieri et oriri consueuerit. Et ob id nobis humiliter in persona omnium vestrum supplicabant, vt hoc negocinm cure habere et cum dominis ipsis^ qui vt prefertur^ bona et possessiones in me- dio vestri et in illo Regno nostro haberenl) racione huiusroodi exerciluacionis^ bona media^ bonum etiam modum reperiri dignaremur^ qui etiam vobis esset tolerabilis^ et deihceps occasio aiterius discordie inter vos aboliretur. Nos igitnr eam eisdem dominis ac ceteris Consiliariis nostris superinde tractantes^» pro vlte- riori quiete ac commodo et vtilitate vtriusque partis. presentibus et consencien- tibus ibidem prefatis nunciis vestris^ hos infrascriptos articuios in facto huius-;- modi exercituacionis edendos statuimus. Inprimis^ quod de triginta tribus colonis teneatur vnus eques leuis armature^ de centuro vero tres equites^ et sic con- sequenter. Ita videlicet^ quod tales homines stipendiarii non muliebriter vestibus sericeis«, auroque et gemmis^ aliisque ad cultum apparatibus se oment, sed iuxta veterem morem progenitorum vestrorum viribus et armis conspicui sinL, habeant- que loricam^ galeam et hastam^ siue ioco haste arcum manualem cum pharetra, et equum adminus septem vel octo florenos auri valentem. Item conclusum esi| quod domini Prelali et Barones., qui in Hungaria pariter et Sclauonia bona ha- bent^ racione bonorum^ in illo Regno nostro Sclauonie habitorum^ teneantur spe- cialiter gentes pro numero Jobagionum suoruro in corpore illius Regni nostri pro defensione eiusdem tenere^ nec eas de iUo Regno et a Capitaneatu eiusdem debeant diuellere seu sequestrare. Item conclusum est: quod Banus Regni nostrl Sclauonie Capitaneatum stipendiariorum vestrorum sibi vendicare non possit. Sed lalem Capitaneum nos ex auctoritate noslra eligemus* Et quidem talem^ qui ad hoc olRoium idoneus et acceptus erit, quique cum gentibus veslris ad mandalum
Digitized by
i^oogle
t46
nostruiD et Bani vestri^ quo nos iusserimus, et quo neeessitas . requisierit, pro Regni defensione proficiscetur. Ilem conclusum est: quod vnusquisque vestrum de singulis Jobagionibus vestris, pro tempore ad id per vos deputando^ teneator pecunias exercituales in medium commnnitatis et ad manus hominum vestrorom^ per vos ad id deputandorum, assignare^ dt nec eas quisquam audeat propria auctoritate pro se usurpare, quod si tales. sic vt preferlur^ pecunias eorum in medium vestri assignantes ad exercituandum idonei^ et vtiles vobis visi fuerint, et pro huiusniedi pecimiis soli sieruire^ et homihcs statuera et teiere voluerint, dnmmodo vtiles sint^ talibus rursus pecunias ipsorum restilui, et vltro hoc etiam eis flus pecuniarum^ provt ad bellum paraciores fuerint, dari debeantor. Domim vero Prelati et Barones Banderiati^ siue non Banderiati^ ih illo Regno nostro bona habenles, teneantur Jobagiones ipsorum vobts connumeran . permittere, pecunias tamen exercituales iuxta huiusroodi connup^eracionem po^sint ILbere pro se re- cipere et toilere. Ita videlicet: quod gentes eorum semper in illo Regno nostro paratas teneant^ et ad requisicionem Capitanei vestri per vos, modo quo supra. eligendi^ lociens^ quociens opus fuerit^ pro defensione Regni sine aliquali diffi- cultate et renitencia^ aut quouis quesito colore mittere debeant et teneantur. Si que vero necessitas^ quod Deus auertat, vobis et illi Regno nostro ih posteram ex parte Thurcorum vel etiam aliarum Nacionum eueniret, et huiusmodi gentlbus vesU*is ad defendendum se contra hostes pares esse non possetis; extunc et in eo casu omnes simul per singula capita insurgere et hostium conatibus resistere teneamini, decementes huiusmodi modum exercituacionis iuxta prescriptos arti- culos ab omnibus^ tam scilicet Nobilibus<) quam eliam Prelatis et Baronibus coias-^ uis status et condicionis fuerint« in predicto Regno nostro bona habentibus^ fir* miter semper debere obseruari. Immo decreuimus- harum nostrarum vigore et testimonio litterarum mediante. Datum Bude feria sexta proxima ante festom «ancte et indiuidue Trinitalis. Anno Domini Millesimo quadringentesimo nona^ gesimo nono.
(Sigillum Regium appressum.) Ofrig. cartb. m ArcluTO Regni Croatiae. Priv. Nr. 89.
Digitized by
247
CliXTII*
Anno 1499. feria 4. post festum Pentecostes. Bmdae.
Vladilaus Rex Vicario Zagrabiensi et Capitulo Casmensi^ ul in sensu Decreti Regni Slavoniaepropter factum testar menti, matrimonii, dotum et rerum paraphernalium. jurium quarlalitiorum , perjurii, verberationis, vulneralionis et spoliationis Clericorum et mulierum, et propter illas alias causas^ quae prope hanc non essent, in Toro spirituali nulla causa tractetur, mandat.
Commissio propria Domini Regis.
Wladislaus Dei ^acia Rex Hungarie^ Bohemie &c. Fidelibus nostris Venerabilibns Geor^io Arcbldiacono de Bex^ir^ Vicario ecclesie Zagrabienisid, et Magislro Laurencio Custodi^ Canonicoque et locumtenenti Chasmensi^ salutem et graciam. Exponitur nobis in personis fidelium nostrorum Vniuersitatis Nobilium el alterius et am cuiusuis status el condicionis possessionatorum hominum Regni nostri Sclauonie. Quod licet in decreto Regni nostri id contineatur, vt propter factam testamenti, matriinonii^ dotum et rerura parafernalium^ Jurium quartali- cioram, periurii^ verberacionis^ vulneracionisque et spoliacionis clericorum et mu- lierQin, et propter illas alias etiam causas, que prope hanc non essent, in foro spirituali nuUa causa tractetur. Tamen vos huiusmodi ordinacioni looum dar# noiietis; sed indilferenter super omnibus factis et negociis citalorias liliganti- bns daretis*» neqne de materia rei geste^ vel facte^ in litteris ipsis citatoriis^ vtrum pertineant ad forum vestrum^ nec ne^ aliquid specificaretis : ex quo fit^ vl sepius ipsi Regnicoie nostri. atque etiam coloni ipsorura^ per calumpniam litigan- cium^ sicut prefertur^ citati. et de materia negocii., pro quibns citati sunt^ ignari^ io rebusque etiam aliis occupati^, in presenciam vestram venire non vaientes. per vos propter contumRciam excommunicarentur^ et facta huiusmodi excommunicacione noD mediocriter pactarentur. Quod cederet in preiudicium dictorum exponencium«y et grauamen non modicum. Accepta igitur supplicacione ipsorum exponenciaro^ volentes ea, que generali omnium Regnicolarum nostrorum consensu ordinata «mit, per vos facere obseruari. Mandamus fidelitati vestre serie presencium, fir- missime, vt a modo vnusquisque vestrum materiam, siue factum.» pro quo cita<>- cio petitnr, ab eo, qui causam mouere intondit, bene rescire et examinare debeat Et si compererit, quod negocium huiusmodi forum spirituale contigeril, extnnc hV to^as citatorias cum declaracione actionis rem gestam continenlis, et non anb dttbiO) sieut bactenus faetum fiiisse dicltur, causaiitibas darov deeemereqve debealL
Digitized by
i^oogle
TiiS
Ybi vero neg^ociQin haiusmoili ad forum vestrum minime pertinaerit, extane noUas litteras citatorias talibus calumpniatoribus^ ac tali lucro se sustentare solitis decer- nere debeatis. nec sitis ausi modo aliquali. Et hec voiumus etiam per successo- res vestros Vicarios scilicet, et Locumtenentes dictanim Ecciesiarum facere fir- miter obseruari, et presentes post iecturam reddi semper presentanti. Datom Bu- de feria quarta proxima post festum Pentecostes. Anno Domini Millesimo qoa- dringentetimo nonagesimo nono.
(Sigillum Regium appresfum') Originale in Ardrivo Re^i Croatiae. Priv. N. 94.
Anno 1501. Feria proxima ante dominicam Ramis palmarvm. Budae.
Vladislaus Rex a Regno Slavoniae ad defendendum ca- strum Jajca, cui a Turcis periculum imminebat, auxilia
petit
Commissio propria Domtni Regis.
Wladislaus Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie &c. Fidelibus nostris Ha- gnificis ac Egregiis et Nobilibns Vniuersitati Regnicolarum Regni nostri Sclauonie salntem et gracianu Cerlificati sumus ; et omnino pro explorato habemus Thurcos castrum Jaycza in his diebus velle obsidere. Quod non vanum aut friuoluiDi sed certnm el firmissimum exislit. Nam vitra alia omnia intimata, que vt dixi- mus, superinde non de vno duntaxat. sed de pluribus locis habuimus^ quidam captiuus Thurcus missus fuerat ad noSi, qui poenis et tormentis agitatus, fassas est^ ipsum Imperatorem Thurcorum procul dubio caslrum illud velle obsidere; preterea plerique etiam alii Thurci in eodem castro Jaycza diuersis similiter tor- mentis cruciati^ vniformiter et consentanea voce modo simili relulerunt premissa omnia vera et certissima esse. Non fugit autem vos^ quantas necessitates pre- sertim in victualibus castrum predictum patitur. Ne igitur in extremam pemiciem
ac periculnm huius R^oi^ atqne omnium vestrorum castrum ipsum per-
eat, iam nos<) quantum pedites^ et equites citissime ad idem
castrum misimus^ ac aliam prouisionem fecimus. Quapropter
pro euitando tanto^ et tam formidabili primis partibus illis et conse-
^nenter buic^ et iUi Regno ; immo verius rogamus, et hortamur fide-
litates vestras, eisdemqne etiam committentes, provt s, et Nobili-
Digitized by LjOOQIC
24»
bos iBttroBi parciom eofflmisiiiiiis^ qmteiuid statiBi acceptis presenlibus ad
qne nos in presenciamm pro consemacione einsdem castri per vos et
alios laram parciom interiorum dari et imponi commisimus, sine
omni vlteriori as pro defensione eiosdem Regni te-
nere et alere debetiSi, aut adminus ingentos equites mittere, ac
haiasHiodi victualia, vna cum aliorum eos ad conductionem
ipsam mitti iussimus vsque ad idem castrum omnibus debeatis»
£t aliud in quantum hoc et illud Regnum et vos omnes ali futuro peri-
colo preseruari cupitis, in hoc nul^a racione facere audeatis. Datum Bude feria proxima ante Dominicam Ramis Palmanim. Anno Domini Miliesimo Quingente- simo primo.
(JSigillum 'Regittm appressum.) Orif. ia Arcldvo RefBi Croatlae. PriT. N. 112.
Anno 1501. die 25. Maji. Budae.
Vladislaus Rex contra violentam in Regno Slavoniae ab- ductionem Jobagionum dispositionem facit.
CommisMio propria Domini Regis.
Wlndislaus Dei gracia Rex Hungarie et Boheroie drc. Fidelibns nostris Magnificis ac Egregiis, et Vniuersitati Nobilium et Regnicolarum Regni nostri Sclauonie salutem et graciam. Superioribus temporibus commiseramus fidelita- tibus vestris, vt ex quo in illo Regno nostro propter damnabilem illam et per- niciosam consuetudinem vioiente et nocturnalis abductionis Jobagionum multe ho- ininnm interempciones atque hostilitates plurimaque dampna et alia nocumentorum genera in altervtrum committantnr^ vt in vno die conuencionis sine Congregacio- nis veslre snper huiusmodi danipnosa et nociua Jobagionum abductione inter vos tractaretis, et provt melius visum foret, in abolicione huiusmodi detestande con- SQetudinis pro vlteriori quiete vestra viam reperiretis; et provt vobis melius vi- sum fieret^ id in formam articulorum redigeretis et Maiestati nostre transmitte- relis. Super quo nos postea cum dominis Preiatis et Baronibus, qui bona in iilo Regno nostro habent, tractaremus^ et si huiusmodi via et modus honestus ac conducibilis pro communi bono vestro esset, illum acceptaremus et per litteras no- stras etiam confirmaremus. Nunc vero ex relatibus nunciorum et fratrum vestro-
(Ptra I. Privil. el Libert.) 32
Digitized by LjOOQiC
850
tiin^ qoi ad presentom Dietam festi beati Oeorgii Blartyris nomine vestro ve- nenmt, inlelleximus: vos nihil in abolicione huiasmodi male consnetndiDis abdu- cendomm Jobagionnm tractanisse^ optare tamen, Tt modnrn flhmi^ qni inter Re- ^tcolas parclnm Regni nostri Transyinanamm obsematnr, in medio vestri indn- cere dignaremur. Vnde^ postquam inteileximns fidelitates restras ad abolendam malam consuetudinem, que tot malomm causa et origo existit, esse propensos et inclinatos, nos cum Prelatis et Baronibus nostris super hac re diucius tracta-* uimus et cum iisdem ita decreuimus et deliberauimus^ vt nulhis onmino vestrum cuiuscunque statns et condicionis e;cistatv infra trium annomm integromm spa- cium, a die exhibicionis presencium incluiriue computandum^ alter aiterius Jobagio* nes siue msticos de bonis alterius ad sua^ possessiones moraturos al>ducere au- deat atque possit^ post lapsum vero huiusmodi trium annomm, si vobis videbitur, talis abdnctio Jobagionum sine preiudicio veslro de illo Regno commode tolli posse^ deliberabimus^ tandem si talis^ qualis antea fuiL, vei alius modus in ab- ductionibus Jobagionum inter vos deinceps obsemari delieat. Quapropter fide- litali vestre serie presencium strictissime mandamus, quatenus a modo nulius om- nino vestrum tempus infra premissum aliquem Jobagionem suum ad alterius cu- iuspiam bona moratumm abire permittere, sed neque de aliorum Bonis ad suas possessiones siue bona contra formam premisse nostre ac Prelatomm et Baronum nostromm deliberacionis recipere. siue abducere presumat neque sit ausus modo aliquali. Si qui vero ex voliis aiiquem ex Jobagionibus Nobilis vicini sui impe- trare voluerit, id libere faciat. ita tamen. quod dum Jobagio vester de bonis vestris recedere voluerit, eundem pro alio Jobagione libere el sine vlla cuncta- cione dimittere debeatis^ et in hoc nullam difficultatem faciatis. Quoniam alioquin commisimus et presentibus firmius mandamus Fidelibus nostris Iliustri Johanni Coruino.) Oppauie et Lipthouie Duci, ac Regnorum nostrorum Dalmacie. Croacie et Sclauonie Bano, ac Egregiis Vicebanis vestris et Comitibus ac Judicibus No- bilium Comitatus Crisiensis^ vt ipsi vos et quemlibet vestrnm ad premissa obser- uanda atque facienda per remedia opportuna in talibus fieri solita arctent et com- pellant anctoritate noslra Regia presentibus ipsis in hac parte attribula et Justi- tia mediante. Secus igitur nuUo modo facturi. Presentibus perlectis exhibenli restitutis. Datum Bude in festo beati Vrbani Pape. Anno Domini Uillesimo Quingentesimo primo.
(SigiUum Regium appreuum.)
Originale In Archivo Regni Croaliae. PriT. N. 111.
Digitized by
Google'
251
Anno 1501. die 17. Decemhri». Budae.
Viadislaus Rex Banum Sl^voiiiae octavas in Regno Sla-* voniae secundum statuta ejusdem Regni celebrare jubet.
CommUsio propria Domini Regis,
Wladiskms Dei grada Rex Hangarie et Bohemie d;c. Fideli nostro Dla-» slri Johanni Coraino, Liplhouie Daci ac Regnonun nostromm Dalmacie, Croacie el Sdaoowe Bano, sahrtein et graciam. Qaia fideles nostri vniaersi doinini Pre- Isti^ BaroMt «t STdbiles Regni nostri Solauonie eelebraeionen octamarum eiasdem Regni nostri ad ynieum tarmiaum puta Ep^hanianim Domini radoxenini) statue^ nmtqoe^ vt in ikto temiino quolibet anno octaue ipsis sine intermtesione cele- brentar^ ee dmrtHxnt casn eoDMpto, si omnes illias Regni nostri Nobifes in pro- priis ipsorom persenis ovm Maiestate nostra in expedicione sine bello contra inimicos Regnomm nostrorum essent occupati; ob hoc Maiestati noslre fier ora*» tores suoe ad nos missos humillime sapplicarunt, Yt hoc quoque anno non oh^ stante ab«entia nostra octauas ipsis celebrari faceremus. Nos igitur volentes, vt ioxta buiusmodi ordinacionem et deliberacionem ipsomm ad firtiirum quoque fe* stam Epipbaniarum Domini proxime ventnram eisdem odaue ceMventm*; man- dimus fidelitati yestre bamm serie firmtter.» qnatenus in dieto Regno noMro Scla^ uonie huiusmodi octauas in ipso termino ceiebracionis earandem., non ^tante absencia nostra, more alias consueto ipsis celebrare sine celebmri ficere modis onmibus delieidis et teneamini. Secns non facturi. Datum Bnde feria quarta proxima post festum beate Lude Virginis. Anno Domini Millesimo Quingente^ simo primo.
(SigiHum Rtgium appressum )
Orig. in Archivo Regni Croatiae. Priv. N. 110.
32»
Digitized by
252
CMjHLILW.
Anno 1503. Feslo die SS. Corporis Chriiti. Budae.
Yladislaus Rex confirmat antiquam Regni Slavoniae le- gem, ut Vicecomites et Judices e patriae filiis tantum
eligi possint.
Commiisio prapria Domini Regis.
Wladislaos Dei gracia Rex Hungarie et Bobemie drc. Fidelibus nostria Uiustri Johanni Coruino, Lyplhoyie Daci ac Regnomm nostrorum Dalmacie, Croade et Sclaaonie Bano modemo, futurisque Banis et Vicebanis eiusdem Regni nostri Sclauonie salutem et graciam. Ex querelis et suppUcacione fidelium noslroram Vniuersorum et singuloram Nobilium et Regnicoiarum eiusdem Regni nostri Sclauonie intelieximus : Quod. quamuis iuxta veterem et laudabiiem consueta- dinem eiusdem Regni nostri in singulis scilicet Comitatibus eiusdem pro Viceco- mitibus et Judlium non forenses vel extranei^ sed semper tales Nobiles eligi fuemnt consueti^, qui in illo Comitatn bene possessionati essent^ quique post eiascemodi eiectionem Juramento se obligarent ad faciendam coram se litigaDtibus Justiciam, provt Regni illius consuetudo requireret. Tamen huiusmodi autiqua consuetudo ab antiquo introducta hac nostra tempestate in aiiquibus Comitalibus, precipue vero in Zagrabiensi et Varasdiensi per Banos et Vicebanos fuisset aii- quantulum inmiutata. In quibus non Nobiles eorundem Comitatuum. sed forenses et alienigene pro Vicecomitibus elecli fuissent^ qui sicuti Juramento ad facien- dam Justiciam non fuerunt astricti^ ita eciam sepius et frequenter a Justicia at- <iue a vero et iusto iudicio declinnntes. plerisque Nobilibus et Regnicoiis liti- gantibus maximas iniurias et dampna fecissent et nonnullos etiam ex eisdem oppressissent. Quod cederet in iniuriam et dampnum prefatorum Regnicolarum nostromm non modicum. Vnde supplicatum exstitit Maiestati nostre in personis eomndem, vt ipsos in premissa anliqua et per multa secula in eligendis Vice- comitibus introducta et inuiolabiliter obseruata consuetudine atque liberlate dein- ceps quoque tenere et conseruare, tenerique et conseruari etiam facere digna- remur. Nos igitur*, qui Jura omnium subditorum nostromm manutenere pro de- bito regiminis nostri officio debenius, considerantes premissam consueludinem in eligendis Vicecomitibus laudabiliter prius fuisse introduetam^ et in hac eliam no- stra tempestate per leges et statuta Regni nostri omnium Regnicolarum noslro- rum assensu innouatam esse, volentes ipsos Regnicolas noslros, precipue vero in dictis duobus Comitatibus Zagrabiensi scilicet et Varasdinensi existentes. qui, vt prefertur, in hac ipsa iiberlale el consuetudine fuerunt iinpediti^ in eiuscemodi eorum antiquis libertatibus conseruare^ volumus el niandanius fidelitatibus vestris
Digitized by LjOOQIC
iib9
et ^miQslibet Testram karom 9wie firmirttme aliild habere BcAentes^ vt amodo 4um «t qiiociesciuique Vicecomitea iu Comitatibus iilius Regni noetri^ precipue yero iu Zaifrabieiisi et VarasdiiieMi ^igt contigerit, tales obseroata priori et autiqua cou* suetudine iuxta fwmam Decreti non aBenigenas^ nec forenses, sed Nobiles illius Oomltatus, in quo talis Vicecomes eligi debebit, eligantur et preficiantur; post quonun ^lectionem ab eisdem Jnramentum inxta formam Decreti deponendum «xigatiSy quo in reddendis et administrandis Justicia et Jndiciis magis stabiies et firmi existant, nec vllo vnquam tempore premissam libertatem et consuetndinem antiquam quoms qnesito colore infringi^re vel violare presumatis ; sed ipsK>s Regni- <^olas nostros in ea ipsa libertate 'scm|ler et omni tempore conseruare debeatis et teneamiid. Secus nullo modo facturi gracie nostre sub obtento. Presentibu^ perlectis exhibenti restitutis. Datum Bude in festo Sacratissimi Corporis Christi. Anno Domini MiUesimo quingentesimo tercio^ Regnorum nostrorum Hungarie drc. Anno tredecimo^ Boheroie vero Tricesimo tercio.
(Sigillum Regium appreMum.) Ori^. in Archivo Regni CroaCiae. Priv. N. 113.
Anno 1504. Feria 2. prox post festum Ascensionis Domini. Budae.
Vladislaus Rex Baiio Slavoniae, ut secundum legem et consuetudinero Regni Slavoniae, PrOcessus Juridicos de- hitae executioni demandari in futurum non pra etermitlat,
commilil.
Wiadisiaus Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. Fideli nostro lUu- stri Johanni Coruino^ Lypthouie Duci ac Regnorum nostrorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie Bano. Salutem et graciam. Noueritis, pro parte et in personis fidelium nostrorum Vniuersorum Regnicolarum illius Regni nostri Sclauonie nobis humiliter fnisse supplicatum^ quatenus processus iilos Juridicos et sentencias, qui et que in sede Judiciaria iilius Regni nostri in quibuscunque causis per quoscunque et eontra quoscunque ordine Juris obseruato^ per compleciones terrolnorum ita et taliter facti sunt et reportate^ quod nullus omnino processus Juridicus causis in eisdem viterius fieri possit, debite per vos Execucioni demandari facere dignare- mur. Nos itaque attendentes supplicacionem eorum iustam et Juri consonam esse ; <rnm firastra fierent Judicia* si ea. que iudicialiter decernuntur, debite non deman- darentur execuciom. fideiitati vestre horum serie firmiter precipientes mandamus, qoatenui^ vniuersos eioscemodi processus Juridicos et sentencias^ qoi videiicet et
Digitized by LjOOQIC
254
^e wMfio prenMM iKti smt M i«pwlate^ absi^ oniii pvmw wperfliia iih^ eioM tdeUt» wcmslMi dentfidara nMMUli iMitqg MMtto et teiieMBiai» frovt lex et MMiielQd» iUiiis Regm irniM M<|iiril. AMtolitale MtlM Regii ptMet^ tlbii» xMb \n kme fmt^ altribiita, m Jare et iosttm metianleu & m\m Mi<* tingerei» eaaeMmodi [mwwMM JotMieM M MnteMiM 'CMitna ali^piM adee pelMtfi rapMtaii) ^aoi "rot ipoi «d eMMcioMdi fcdwda» MH Mffieeretia^, extMe t4k Inim^ ipiod T08 Id Mbis per flHMaa MikM «ignif cait» dMmitii. Nos aatM per tM certificati cQrabimus de laii remedio preoidere^ nt m^ qoe iadidilttir deerelto iut^ ^bile etian execnoioni deMmdMi pMiinL SeoM i^nr nullo m»^ do Mlmn. PiMentfbM perlectii exbibeMi restitatb. Datmn Bude feria seeandi prMbna ]post fealam AaeenioMi Domtni. Aimo eiMdcM MUMimo Qningeniesi*' nio quarto.
/n dMiro infifHori mArgine:
Relacio Reuerendi Domini Sigismnndi^ Episcopi Nitriensis^ Secrelarii Regii. — S. Thurzo.
CSigillum Regium appressum,)
Orig. in Archivo Regni Croatiao. Priv. N. 115.
CliXXIII.
Anno 1505. In cmmpo Bakos.
Judex Curiae Regiae decretum Statum et Ordinum Regni Hungariae, de extraneo Rege post mortem Vladislai Regis non eligendo, ad pr^ces oratorum Regni SiaTOniae huic
Regno seorsim ediU
Nos Comes Petros^ €omes de Sancto Georgio et de Boayn^ Jiidex Corie Serenissimi Princip» domini Wladislai, Dei grada Regis Hangttie^ Bobemie dba, ac Waiooda Transyioanie. Memorie commendaraoi tenore presenciom significan- teSi, quibus expedit Vnioersts: Quod cum in presenti Dieta seo Conuencione ge- nerali Vnioersorom dominorom Prelalorum et Baronum ac ceterorum Regnicola- nim^ pro festo beati Michaelts Archangeli proxime preterito, de Regio mandato in campo Rakos celebrata qoedam littere eorundero Vnioersorom dominorom et Regnicolarum sanctionales et constitutionales factum coiosdam Vnionis et con- clttsionis eorum soper eleclione nooi Regis post obitum prefati domini nostri
Digitized by LjOOQIC
855
WtaiBslai Refis domiiii iiMtri graeioiisflim^ a^piidett al»8^ here^bts maacu- lioia deoedat, fienda, rati£cate n le exprimcttles^ ia pargameM priuilegialiter eeifeoley, sigillisqve eofui jp peadettti commuaile, coram eiadeii domiiiis et Regnieolis, nobia quoque pfeseotibQa, ib ipso oampo Rakos ad legeadam pariter el sermone vnlgaii dtoclaraBdmD foissent exhibite; mox Egregii EmericQs de Hassagh Protonotarins^ ac Georgins Castellanfy, iiec non Beomai^as de Thnrocz et EMas Basnyak de Bnsthinear, Oratores Regni Sclauonie^ in ipsomm et aliorum Yniaersoram einsdem Regni NobiHum smninibns et in personis, nostram exsur- feates in presencimn paria eafunde» lilterarum sanctionaliam per Nos eidein Vniuersitati Nobilium predicti RcTgni Sdauonie dari pecierant Jariam eorum ad eaatelam; qnarum tenor talis est: Nos Thomas titnli Sancti Martini in montibus Sacro Sancte Romane Ecclesie Presbyter Cardinalis Strigonienaia, et Gregorius de Frangepanibns Colocensis et Bacbiensis Ecclesiarnm Canonice vnitarum Arcbi- Episcopi^ ac Sigismandus Thwrzo TransyluaniensiSn Georgius Waradiensis, Can- cellarius Regius, Franciscus Jawriensis, Nicolaus de Chak Chanadiensi&t Nico- lans de Bdthor Waciensis^ Stephanus Nitriensis Episcopi^ et Johannes Orza^h electus Syrmiensis^ Ecclesiarum Prelati^ ac Bartholomens Prior Aurane Comes Dabicensis^ item Emericus de Peren Comes Perpetuus Comitatas Abaujvariensis Regni Hungarie Palatinus et Judex Comanorum^ Comes Pelnis Comes de Sancto Georgio et de Bozyn Judex Curie Regie ac Waiuoda Transyluanus^ Joannes de Zapolya Comes perpetuus terre Scepusiensis, Dux Laurencius de Wjlak, Josa de Som Comes Theroesiensis ac partium inferiorum Capilaneus Generalis, Blasius de Raska Thauemicorum^ Moyses Bwzlay de Gergellaka Janitorum^ Georgius de Bathor Agazonum^ Michael de Palocz Pincernarum, Johannes Podmaniczky de Podmanyn Cubiculariorum Regalium Magistrl, Antonias de eadem Palocz^ Fraii- ciscus Comes de predictis Sancto Georgio et de Bozyn^ Georgius de Kanysa Banus Nandoralbensis, Johannes Berizlo Regni Rascie Despotus^ Slephanus de Thelegd Thesaurarins Regius. Johannes Bebek de Pelsewcz^ Georgius Dragfy de fiellhewg, Thonias Zechy de Felsewlyndva^ Michael Orzagh de Gwlh, Franciscus de Hedervara^ Stephanus Rozgony de Monyoros^ Johannes de Homonna^ Sigis- mundns de Lossoncz^ Georgius Comes de Merczyn, Andreas Both de Bayna H Franciscus Balassa de Gyarmath Regnorum Dalmacie^ Croacie et Sclauonie Bani elecli, Johannes Pelhew de Gersa Janitoruni Reginalium Magister^ Johannes Tharczay Siculorum, Ambrosius Sarkan de Akoshaza Posoniensis Comites. Mi- chael de Chak, Johannes Banfiy de Lossoncz^ Barones^ nec non Barnabas Belay Zewriniensis, Georgius More de Chwla Nandoralbensis^ Nicolaus Kende de eadem Chwla de Sabacz Bani^ Marcus Horwalh de Kamichacz Castellanus Castri Buden- sis, Emerictis Thewrek de E . nyng, Michael de Pakos, Martinus Czobor de Czoborzenlh-Mihaly, Michael de Zob, Paulus de Magh Vice-Palatinus, Lodovicus Zerechen de M . . . nyew Vice-Judex Curie Regie, Magistri Johannes de Ellyewe . . . Palatinalis^ Stephanus de Werbewcz^ Judicis Curie Regie et Partium Regni Transyluanarum, Matheus de Mezewgyan et Franciscus de Maroche personalis presencie Regie Maiestatis Prothonolarii. nec non Michael Emrehfy de Zerdahely^ Andreas Litteralus de Bancha Comes Chongradiensis. Osualdus Korlathkewy Ca- strorum Thalha et Comaromiensis Caslellanos^ Nicolaus Zolyomy de Albes^ Ni- colaus Zekel de Kewend^ Ladislaus de Kys Warda. Nicolaus Haghmassy de Berekzo. Albertus de Pakos. ileni Stephanus Kesserew de Gybarth. Ladislaus de
Digitized by LjOOQIC
256
Zenth Petker de Walko^ Franciscns Hereie^ de Zekdiew, Stepkaans Istvanly de Kissazfeonyfalaa, Johannes Bika de Therendiegh, Georgins Orkonaz de Kras- sofew; Lcfonardas Dacho de Ewr de Baranya^ Stephanus de Korothna, Johaanes Fanchy de Gordoua^ Ladislans Lengyel de Thothy, Johannes Kalman de Ind^od simigiensis, Franciscus Bodo de Gyewrgy, Faulus et Nicolaus de Dombo, Geor- gius Zerechen de Mezthegnyew, Nicolaas de Morga Toinensis^ Thomas de Ar- thatid, Nicolaus de Thorda, Michael de Thold^ Johannes de Bayon., Nicolaus de Mochtho Byhoriensis^ Georgius de K^rechen^ Blasias de Chim, Andreas Kacier de Lak Zaladiensis^ Gregorius de Sywthke^ Ladislaus Sybejik de Zarwaskead Castriferri, Franciscus de Essegwar^ Georgius de Hozgwthoth, Lazarus de Hatha- lom, Johanues de Ayka Wesprimiensis^ Stephanus Chaky, Michael Loranth Sopro- niensis^ Georgius de N . . . Blasius Lygandy Jawriensis^ Georgius de IUyeshaxa^ Lodovicus de Kemend Posoniensis, Gregorius Erdews Aibensis^ Johannes Meghy Sedis Sohh^ Johannes Balogh de F *..... . Johannes Was de Wasdinnye Ko-
maromensis, Ciemens Bos.. Th . . . chiniensis ^ Matheus de Kwbyn de Arwa;
Chrislophorus ThamocEy ^ Thomas • . .nay Lyplhouiensis ^ Mys-
sinczky Zolyensis^ Stephanus Maryassy de Marknsfalua, Georgius Themey Sce- pusiensis^ Gregorius Forgach de Gymes, Benedictas de Thapolchan^ Michael de Salgo Nitriensis, Ladislaos de Kalna, Georgius Baronyay Barsiensis, Bia-
sius de S . . , Osualdus de Radno . . . Theryen , Sigismun-
dus de N . . hy Newgradiensis ^ Paulus Georgius Mochkos
de Nyenye^ Ladislaus de Chehy^ Johannes Bakos de Osgyan Honthensis^ Nicolans Etheley de Syn^ Michael Kenderessy de Gyal, Magister Adam de
Horwalhy Pesthiensb<) Stephanus de Thah Piiisiensis^ Fran-
cisciis de Baztbew niensis , Johannes et Dominicus de Pazthoh ^ Galius
de Bellyen Heuessiensis^ Johannes de Chethnek, Nicolaus Loranthffy de Ser* ke, Praneiscus de Rymazech, Johannes de Fele Gewmeriensis^ Franciscus de GywlaflTy de Kaza.» Stephanus de Rechk Borsodiensis^ Petras Thwrzo de Belh- lenr»lun^ Ladislaus de Fanchal Abaujuariensis , Christophorus de Pan^ Geor- ^ius de Cbap Zempleniensis, Matheus de Zwynya, Sebastianus de SegnyeWi^ de Saros .. Dominicus Dobo de Rwzka^ Nicolaus .... hrythe de Wng^ Ladis- Ihus Jakchy de Kazon, Blasius de . amen^ Martinus de Darocz de Bereg*, Geor- ofius de Wyhel^ Nicolaus de Beken de Vgocha, Johannes Gethe . . Johannes
inarossiensis ^ Bartholomeus de Chalol^ Georgius de GhataL, Jo-
lianncs Sczepessy Zathmariensis^ Nicolaus de Sarmasag^ Thomas de Bewnye
Zolnok raediocris^ Jeronimus de Illoswa^ de Crazna^ Melchior Cle»
mens Dersy de Petthry de Zabolch. Sebastianus et Petrus Abramffy de Gerla^
Ladislaus de Ladan de Bekes Gyalw^» Philippus de Banrewe^, Jo-
hannes de Wesen Zolnok exterioris^ Bernaldus Lepes de Varaskezy^ Andreas Ilorvath de Zarand^ Antonius Dersy de Petthry, de Zarand, Bartholomeus Path
de Kechkemeth^ Petnis de Rawazd, Nicoiaus Akos de Kezy^ Stephanus
Kenther de Iwanhaza Orodiensis. Ladislaus de Theiegd^ Gregorius Mako de Makofnlwa, Lucas de Kuthas Chancidiensis^ Ladislaus de Gyarmath Theniesiensis. Bariholomeus Kerey de Tliorontal^ Micbael de Kenderes^ Franciscus Zoithay Ba- chiensis^ Andreas Peres^ Johannes de Dorozio de Bodrog, Gregorius de Doocb, (jroo^orins Pesthyen de Marthonos, Stephanus de Sewenhaza Chongradiensis^ Aicoluus de Zelnathach^ Sigismundus Rathky de Posega, et Michael Pelthrowich
Digitized by LjOOQIC
257
de Orbaz^ Comitatuimi predicti Begni Hungarie Nobiles Proceresque et Primores eiusdem Regni vniuersi, in presenti Dieta et Conuencione nostra generali in campo Rakos, de mandato prefati Domini nostri Wladislai Regis pro festo beati Michaelis Archangeli proxime preterito celebrata constituti, et existentes. Memo- rie commendamus tenore presencium significantes ^ quibus expedit vniuersis : Quod cum nihil in terris sit aut fiat Deo accepUus vel nature humane accom- modacius^ quam conmiuni patrie vniuersorumque hominum coetui quam optime quamque studiosissime consulere, omnesque conatus, curas^ solerciam, omne denique studium et industriam ad vsum et salutem ipsius patrie ac gentis sue refere; quoque ipsa salua sit et incolumis, presencia pariter et impendencia ex- actius vigilanciusque intueri, et vniuersa discrimina, in que illa ex incuria et desidia conseruatorum eiusdem facile incidere posset^ ita propulsare, vt in tuto et tranquillo collocata et stabilita ex omni parte esse videatur. Sane igitur nos in animo nostro sepe reuoluentes grauem iUam et prope exiciosam huius In- cliti Regni Hungarie desolacionem atque indigenciam, in quibus illud idem hoc tempore enormiter admodum iacere quisque facile conspicere potest, volentes more oplimorum Regnicolarum et patrie nostre amatorum atque conseruatorum eiuscemodi desolacioni atque extreme ruine eiusdem maturius consulere plures hinc inde Dietas magnas etiam et inexplicabiles labores^ fatigas et expensas in ea ipsa re hucvsque fecimus. Et licet aliqua sint per hec tempora multis et uariis curis et laboribus reformata et rectificata, tamen vnum hoc precipuum comperimus^ per quod hoc ipsum Regnum nostrum vehemeter dilaceratum.» debili-i- tatumque et ad hanc turpem desolacionem et in omnibus suis membris deformi- tatem exstitit redactum. Quod videlicet hoc ipsum Regnum sepenumero ab alieni- genis et forensibus Dominis et Regibus exstitit gubernatum; quorum temporibus^ si preterita commemorare liceret, aut opus esset, facile appareret, Regnum hoc nunquam maius detrimentum, nunquam maius periculum et desolacionem- subiisson quam tunc, quum sub forensi dominio et non sui linguagii fuit tentum et guber- natum. Hi etenim forenses priuatis rebus eorum intenti, priusquam mores et consuetudines huius Scythice gentis (que sicuti Regnum hoc cum maxima san- guinis sui effusione et fratrum suorum ingenti cede acquisiuit^ ita ferro et armis modo quoque tutare solet) didicissent^ «emper ocio pocius et quieti, quam armis incubuerunt. Quo factum est vt Ranla^ Seruia, Gallicia, Lodomeria^ Bulgaria Dalmaciaque et alia quam plurima fortalicia per eorum incuriam ab hoc Regno 5unt alienata adeo, vt dilaceratis extremitatibus verendum nobis sit, ne hostiies impetus iam etiam ad interiora se conuertant, que minime acta fuisse arbitramur,
si hec gens Hungarica natalis soli dulcedine allecta non de e Nacionibus,
sed de gente sua quempiam Regem idoneum pro se elegisset. Nam vt Serenissi-
morum Andree Secundi Patris vtputa Regis B quarti, ac Lodouici et Mathie,
aliorumque diuorum Hungarie Regum acta preclaraque gesta, quibus gentem hanc Scythicam non solum claram magnificamque nomine et gloria reddiderunt ..... famam ipsius per totum orbem terrarum longe lateque diffusam ad ethera vsque exlulerunt) breuitatis racione pretereamua, nuUus eorum, qui de stirpe Hungari- ce nacionis ad regale fastigium supplimatus fuisse dinoscitur, dispendium^ sed pocius augmentum et vtilitatem Regni attulit; e contra vero, qui de extera na- cione . . . ucti exstiterunt^ non solum huic Regno periculo fuere, verum etiam vt hostes interdum seuissimi intra viscera Regni crudeliter grassati probro ma-
(Pars I. PrivU. et Libert.) 33
Digitized by LjOOQIC
i^58
ximo gentem hanc affeceninL Huic igitur et tanto malo^ nostroque omniani sq- )^remo di^ndio volentes iam tandem occurrere; ne si modemum graciosissi- mum dominum nostrtam, dominum tViadislaum Regem Huugarie et Bohemie ttrc^ qui nos in dmni gracia et libertate nob modo graciose re^nt et conseruauit, sed etidfD phires Ubertates nostras refolrmauit, ab hac luce absque heredibus mascu* iinis dec^Aere coAtingat nos et hoc Regnum in maiori discrimine permatieM, el ne quisquam forensium Principum Regnum istud sibi violenter usurpet, neqae in seruilutem perpetuam redigat. Maxime etiam et precipue ea racione indudi^ ^uod per totum orl>em nulla dinoscitur nacio Seu gens, que non de gente et a^ligtilnfe alque nacione Sua Rfegem et Dominum sibi eligeret Ne igitur hoc ^eghum, quod antemuiiale ciy^^etisque Christianitatis i^xistit, et magmi sua et suoruui cede semper Christianitatfem ipsam defendit^ minus 6\ ({uodamtkibdo infe- licius aliis esse videatur, sancimus et vnanimiter omnes a minote ad maximom et a maximo ad minorem statuimus et ordinamus : Quoid a modo deinceps quo- ciescunque et quandocunque hoc Regnum Principe et l^ege orbabitur, nulliqtie lieredes masculi de Jure atque consuetudiue eiusdem Regni succedere debentes 'superstites IremtinSeHut e^tunc de celero in pernetuum nullum penitus extera*
rum nacionum cuiui^Cbnque linguagii in Regem nostrum eligemus; sed
tantummodo Hungarum ad hoc officium regiminis aptum et idoneum parili voto et vnanimi cotisensu et voluntate, in campo duntaxat Rakos et non alibi pro domino ^t Rege nostro assummemus, eligereque et lissumere ac ac^eptare de- heamus. Quoniam aulem exstcint nonnulli iPrincipes et Reges vicini^ qui ad hoc Begnum jltb se vendicandum qubtidie dhhbl^nt^ qui pbst obitum prefati Serenis- sirai doliiirli nb^tti ^tl^gts^ sfquidem absqub 'beredlbus Ai^sctilis^ qUD(i t)eus lEiuertat, decederet, Vfel etfam eo ih huln)(Uis "adfatic agehfe hoc Regnum vel partes et m^m^bfa ^ti^ arnlis iiiipetki*e dUt 9gredi, i]^SuihqUe ^t hos bmhes vi forsitan ^l arnils SubidWre dibi cbhaVgriluV^he IgilUr tn l^li caSU hbc ipstfm Hegnum, par- tesque eiusd^ih, ^t hiKxiihe fr^lres et amid hostri ih conlKhlbus existentes per i^osd^hi hbc Reghum pk*eteY hbSlram vnanimem electionem et contra huiusmodi ■Slatutum hbstrtlhi sbu etiilh alias qualitercunque occupare et ipsis appropriare vdlehles opprimantUr ; prbfaiisimus et iUrdUihius^ promiltimusque et iuramus in iiostris ac heredum et succe^sorum nosTrorum hominibus et personis omnes stipu- lata ihanu, 'hos Prelati ad noslre consciencie pUritatem nos vero Barones^ Procer^s et Nobiles prefati ad fidehi nostram Christianam^ atque honorem et humahitatem liostram, quod in tali basli nUllus alferUm derelmquei, sed alter ^lteri seCundihn Tih^it&dbh^m superinde facfam cum gentibus suis iuxta contenta generalis Decr^ti ^hbstH conseWate debeant^ et duhi opus erit^ maiori etiam potencia, qua poterit, d^htper et quidem in tempore fidelitbr succurrere, imo si necessarium fuerit, lo- ^tiim hoc Regnum et cohsequenler nbs omnes per singula Capila insurgere^ taliqne llb^ti occUrrere et pro ipsa pafria nostra vsque ad mortem decertare teneatntir. M^c interim vllo padto <5essare debbamus^ donec et quovsque nos a tali hoste in libertatem Vendicabimus et Regnum hoc ab illius ihipdticione seu infestacione Dei aUXilio libefabimus et in tranquililatem priorehi rbpohemus. Si qui veTo nostrum cbhtrariuhi premissorum facere presumerent, lalfes perpetui infideles Re- gni habeahtur, quibus neque Maiestas Regia de houo cbnstituta. et nec totum ipsum Regnum graciam facere possit^ sed iugo perpelue seruitutis et msticitatis subiecti reatus ipsorum poenam lugeant sine Ene; harum nostrarum (quas nos
Digitized by LjOOQIC
259
Prelati et Qarones appensione sigHloniin Bostrorum snb yeris armis nostris; nos vero Proceres ei% Nol^iles prefati sigiUis prelibatomm dominomm Emerici de Peren Comitis et Palatini, ac Comitis Petri Judicis Corie Regie et Wajuode Transyluaniensis authenticis communiri fecimus) vigore et teslimonio litter^ipun mediaiile. Datum in campo Rakos predicto quintodecimo die Congregacioni^ nostre generalis antedicte. Anno Domini Millesimo quingentesimo quinto. Vqde Dos peticionibus prefatomm Emerici de Hassagh Protonotarii, ac Georgii CasteW lanfly^ Bemardi de Thwrocz et Elie Basnyak, oratomm predicti Regni Sclauonie, fauorabiliter inclinati tenorem earundem litteramm de verbo ad verbum sine di- miDucione et angmento aliquali transscribi et transsumpmi, presentibusque litteris nostris priuilegialibus inseri facientes memoratis Emerico de Hassagh Prothono«p tario, ac Georgio Castellanffy, nec non Beraardo de Thvnrocz et Elie Basnyak, oonsequenterque ipsi Yniuersitati Nobilium dicti Regni Sclauonie, yoIenUbus et consencientibus prefatis dominis et Regnicolis, duximus concedendas. Dfitui^ loco, tenainp et Anno inprenotatis.
(SigiUnm Jmd$ci$ Cmiae auihenHcum im %ona $erieea albif rMbri ei eiridis CQlori^
pendene.)
Orig. io Archhro Rofiii Cfoatfae. FriT. N. 116.
Anno 1508. Budae.
Vladislaus Rex SS. et 00. Regni Slavoniae de futura filii sui LudoYiei coronatione edocet
Commiesio propria Domini Regis.
Nos Wladislaus, dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. Memorie com- mendamus tenore presencium significantes, quibus expedit vniuersis: Quod cum nos sepenumero animo reuoluissemus, quot et quanta bella. discordie et perni- ciose dissensiones post obitum et mortem Serenissimorum Regum Hungarie Pre- decessorum nostrorum diue memorie, ob defectum et carenciam Regie masculine sobolis in hoc Regno orte fuerint, in qualemue ruinam desolacionem et periculum per eiuscemodi bella et guerras hoc ipsum Regnum deuenerit et inciderit, et presertim in memoriam reduxissemus ea tempora, quibus nos ad hoc Regium culmen suscepti sumus^ quot et quam pestiferis bellis tam interais quam externis hoc Regnum ob premissam causam ardebat vsque adeo, quod, nisi diuina ope el fidelium subditorum nostroram fide ac prudenti consilio eadem illa bella et
33»
Digitized by LjOOQiC
beo
imminencia ex ipsis pericula magno labore et longo tempore, magnis item et
inexplicabilibus expensis nostris et buius Regni nostri depulissemns, procul dubio
iRegnum boc vsque ad extremum concussum fuisset et defatigatum: nibil conda-
cibilius, nibil salutarius in mentem venit, nec apcius ad conseruandum boc ipsum
Regnum in sua libertate et tranquillitate^ ad toUendam denique occasionem fdta-
rorum bellorum et discriminum, quicquam subiit, quam vt Illustrissimus Piinceps
Dominus Lodouicus Dux^ cbarissimus filius noster, quem a Deo ipso maxinio
taon solum in nostram^ sed in buius Regni nostri et vniuerse Cbristianitatis con-
solacionem datum et donatum esse arbltramur, nobis viuis et feliciter regnanlibus
coronaretur. Quippe non modo firma spes est, verum etiam racio ipsam af-
Irmat, Coronato boc tempore eodem domino Duce, et externorum bellorum et
intestinarum dissensionum atque discordiarum omnium fomitem et materiam Co-
ronacionem ipsam fore sublaturam. Quamobrem cum boc salutiferum nostram
propositum el deliberacionem in presenti Dieta et Conuencione generali pro vi-
gesima die festi beati Georgii Marlyris proxime transacti per nos celebrata vni-
uersis Dominis Prelatis^ Baronibus^ ceterisque Regnicolis, quos buius rei gracia
ad bunc diem conuocari feceramus, exposuissemus, eosdemque fiiissemus bortati
et rogassemus^ vt ob premissas et plures alias ipsis conducibiles causas et ra-
ciones annuerent et volentibus animis accederent, prefatum Illustrissimum filium
nostrum dominum Lodouicum Ducem cum sacra Corona buius Regni coronare;
Ldem domini Prelati et Barones, vniuersique Regnicole pro eorum erga nos
integerrima semper fide, fidelitate et singulari deuocione et obediencia veluU
boni et de beneficiis nostris grati subditi animi ipsorum eiuscemodi nostre peti-
cioni et desiderio accomodarunt et benevole accesserunt; petentes tameni, et ia
cffectu dicte Coronacionis a nobis bumiliter optantes : vt pro fiitura ipsorum se-
curitate, tranquilitate et libertatis obseruacione^ quando idem dominus Lodouicus
Dux filius noster adbuc puer esset ac infans, tam in nostra^» quam eiusdera filii
nostri persona specialibus litteris nostris promitteremus^ vt tam nos^ quam ipse
filius noster eosdem dominos Prelatos et Barones, ac Proceres et Nobiles vni-
uersumque Regnum in Decretis ac concessis ipsis per nos libertatibus conseruare
«t easdem libertates et Decreta ipsa cum eisdem etiam dominis Prelatis et Ba-
ronibus et cum vniuersis Regnicolis, cuiuscunque condicionis fuerint, conseruare
etiam faceremus. Preterea ex quo varii essent rumores ex parte Serenissimi
Principis Domini Maximiliani Romanorum Regis et de conatibus eiusdem ad boe
Regnum, essentque illius voluntas et actiones ipsis suspecte; vt eosdem dominos
Prelatos etfiarones et vniuersos Regnicolas similiter litteris nostris assecuremus:
vt neque viuentibus nobis, neque morientibus predictum filium nostrum ad manas
«iusdem Domini Romanorum Regis, aut sub gubemacionem aut tutelam eiusdem
vel alterius cuiuscunque forensis Principis non modo dabimus vel assignabimas^
sed eundem bic in Regno et apud manus eorundem dominorum Prelatorum, Ba-
ronum ac reliquorum Regnicolarum mittemus ad gubernandum. Idcirca nos^ qui
per buiusmodi filii nostri Coronacionem nonnisi bonum^ commodum ac perpetuam
tranquillitatem dicti Regni nostri Hungarie ac ceterorum Regnorum nostrorum
querimus, nec quicquam priuati commodi aut vtilitatis in boc optamus, vt tam
pium ac sanctum opus finem optatum consequatur; promittimus in verbo nostro
Begio pro nobis et pro eodem Illustrissimo filio nostro, vniuersisque heredibus
et successoribus nostris, vt prescripta Decreta et omnia in illis contenta, sed et
Digitized by LjOOQIC
261
Idias omnes libertates p^r nos eisdem dominis Prelatis et Baronibns, ceterisque Nobilibus huius Regni noslri concessas firmiter, inconcusse et inuiolabiliter nos obseruaturoS) et tam per eundem IUustrissimum filium nostrum Dominum Lodo- mcam Ducem^ quam etiam dominos Prelatos et Barones^ omuesque Regnicolas similiter firmiter, inconcusse et inuiolabiliter facare obseruari, Provt iidem do- mini Prelati et Barones, ceterique Regnicole nostri sese, ac eorundem heredes ac successores vniuersos obseruaturos nostre Maiestatis in conspectu promise- runt. Promittimus preterea, quod nos eundem lUustrissimum filium nostrum^ vt premissum est, nec in vita, nec in morte nostra prenominato Domino Regi Ro- manorum. sed neque cuicunque alteri Principi forensi ad educandum vel tenen- dam seu gubernandum dabimus, sed eundem apud manus dominorum Prelatorum ac Baronum et Procerum atque Nobilium, et in hoc Regno Hungarie dimittemus et reliquemus, et de eodem nullo pacto educere aut educi facere yolumus seu procurabimus. Assecuramus insuper eosdem dominos Prelatos et Barones ac ceteros Regnicolas nostros, vt dum prefatus Hlustrissimus Dominus Dux filius noster ad adultam et maturam etatem peruenerit, idem premissa Decreta et liber- tates conseruaturum similiter in verbo suo Regio promittere teneatur. Nec inte- rim Regia auctoritas sibi concessa existat, donec premissa omnia se obseruare velle promittat. Ad que obseruanda eundem Dominum Principem Lodouicum filium nostrum, successoresque et heredes nostros omnes obligatos esse volumus. Id quorum omnium fidem et testimonium presentes litteras nostras pendenti si- gillo nostro communitas eisdem vniuersis Dominis et Regnicolis nostris du- ximus concedendas. Datum Bude quintodecimo die Diete seu generalis Con- gregacionis prenotate. Anno Domini Millesimo quingentesimo octauo<, Regno- mm nostromm Hungarie &c. Anno decimo octauo, Bohemie vero tricesimo octauo. Reuerendissimis ac Venerabilibus in Christo Patribus Dominis Thoma tiluli Sancli Martini in Montibus Sacrosancte Romane Ecclesie Presbytero Car- diaale Strigoniensi ac Patriarcha Constantinopolitano , summoque aule nostre CanceUario &c.^ Hypolitho Estensi de Arragonia tituli S. Lucie in Silia Dia- cono Agriensi, Petro titulo S. Ciriaci in thermis Presbytero Vesprimiensi Sacre Bomane Ecclesie Cardinalibus, Gregorio de Frangepanibus Colocensis et Bachi- ensis Ecclesiarum Canonice vnitarum Archiepiscopo ^ Luca Zagrabiensi, Fran- cisco de Peren electo Transiluaniensi, Sigismundo Thurzo Waradiensi, Georgio Quinqueecclesiensi^ Secretario Cancellario nostro, Francisco Jaurinensi^ Johanne electo Vaciensi, Nicolao de Chaak Chanadiensi^ Stephano Nitriensi, Personalis Presencie nostre Locumtenente^ Joanne Orszagh de Gwth electo Syrmiensi, Mi- chaele electo et confirmato Bosnensi, Brictio electo et confirmato Tinniniensi, Ferdinando de Frangepanibus electo et confirmato Modrusiensi, Jacobo Segniensis Ecclesiarum Episcopis Ecclesias Dei feliciter gubernantibus. Item Spectabilibus et Magnificis Emerico de Peren perpetuo Comite Abaujuariensi ac Regni nostri Hungarie Palatino ac Judice Cumanorum nostrorum^ Johanne de Zapolya per- petuo Comite terre Scepusiensis^, Petro Comite de Bozyn et de S. Georgio Ju- dice Curie et Wajuoda nostro Transyluaniensi et Comite Siculorum nostrorum, Lanrencio Duce de Wylak, Johanne Beriszlo Regni nostri Rascie Despoto, Oeorgio de Kanisa et Johanne Ernusth de Chaktomya Regnomm nostromm Croacie, Dalmacie et Sclauonie Banis^ Josa de Som Comite Temesiensi et 6e- taerali Capitaneo parcium Regni nostri inferiomm, Blasio de Raska Thauemicorum^
Digitized by LjOOQIC
262
MoM Buday de G^ellaka Jamtonim, Micbaele de Palocs PinceriiaraiOt Qfiorgio de Bathor Agazonum, Gabriele de Feren et Johanne Podmaniozky Cubicojario* rom nostromm Regalinm Magistris. Midiaele de Fako5 et BamiLba Belay Ze- wriniensi, Emerico Therek de Ennyngh Nandoralbensi, Nicolao Zekj^l d^, Ke- wend et Georgio Stresemlen de Jaycsa^ Stephano Eesaerew YiceQalaljmi et de Zrebemik^ Andrea de Baocha et Nicolao Kende de Sabach Banis^ Johanne Pe- thew Magistro Cnrie Hlnstrissimoram Libeconua nedtrorum^ Ambcosio. SarpdQ Comite Posoniensi, aliisqne qoam plnrimis Regni nostri Comitfttofi tmentd^ns et honores.
(SigiUum R$gium im uma CQlari$ albiy rubri ei 9indi$ ptndmM.y,
Ocif. iA AicliiYO Regoi CroatiM. Priy. Nr. 118.
Anno 15 13. 28, Decembris. Budae.
VladisIaiLS Rex Banum Regni SiBvoniae sentefttiai» execu-
tioni mandare jubet.
C(kmmmiQ propria Domini Regii,
Wladislaus, dei grada Rex Huogarie et Bohemie &c. Fideljjbus Rene- rendo in Christo patri domino Petro Beryilo, Episcopo Ecclesie Wes^rimiensis^ Thesaurario nostro ac Banatus Regnorum nostrorum Dalmacie, Croacie et Sda- uonie Prefecto, ac Egregijs Balthasar de Alap^ Vice-Bano, ac Magistro Franci300 de Marowcza^ prothonotario nec non Judlium ceterisque Nobilibus Juratis Sedis Judiciarie dicti Regni noslri Sclauonie Assessoribos presentibus et fuluris salulem et gracianu Conquesti sunt Maiestati nostre fideles nostri Vniuersi Regnicole parcium Regni nostri Sdauonie medio duorum Nunciorum suorum^ qualiter ipsi in causis eorum adiudicatis debitis execucionibus summe essent necessary^ qoa^ dicti aduersarij eorundem sew nonnulle partes conuicte diuise in huiusmodi causis iuridice agrauari debere agnoscerent, diuersimode hactenus turbare consueuissent^ supplicantes Nostre Maiestati propterea humillime) vt eisdem in premissis de coih digno Juris remedio prouidere dignaremur. Et quia iusla petentibus non est denegandus assensps^ pro eo Fidelitati Vestre harum serie firmiter precipientes mandamns^ quatenus dum et quando per prefatos Nobiles et Regnicolas dicti Regni nostri Sclauonie vel eorum alterum cum presentibus fueritis requisili^ ex* tunc tociens quociens opportunum fnerit, obseruata lege et consuetudine eiusdem Regni nostri in huiusmodi causis eorum adiudicatis et in futurum adiudicandis
Digitized by LjOOQIC
263
semper debitam execucionem facere el id, quod leges et Jura eiusdem|Begiii Dostri snadent expostulareque yidebuntnr^ administrare debeatis et teneamini, aQctoritate noStni vobis in bac paile atributa et Justtcia mediante; secus non fiictdri. Ihi^esetites vero ob absenciam Haioris secrett Sigilli nostri anulari se- creto Sigillo tioistro iussimns consignari. Quas post earum lecturam reddi iube- mos presentanti. Datum Bude in Vigilia festi Beati Hiome apo^toli anno Domini lOlIesimo quingentesimo tredecimb.
CSigiUum Regium appressum.) OHf. carth. in ArcliiTO Regni Croallae. Priv. Ifr. 119.
CWjHLKLWt.
Anno 1513. die 28. Decembris. Budae.
VUdislaus Hex Banum Regni -Slayoniae oppressis nobili- bus contra oppressores auxilium praestare jubet.
Commissio propria Domini Regis.
Wladislaus, dei gracia Bex Hungarie et Bohemie &c Fidelibus noslris ft^tieretfdo in CMto pdtH Vomlno TiMro ^efytlo, Episcopo Ecclesie Wesprimi- etrsis, Ihiej^aiirA^ tiohWo iat BiAn^tos Aegnbrtffn norstrorum Dalmtacie^ Groacie et Stfeuohie pfdfedo eiiisdefttque ^feb^nls aic 'Igregljs THagtetrts ^Pwthonotarijs et Jtttflidm ceteri$qtie Juratis ^s^ssmibtrs Mdsdem Begni 'nodtri *Stiauonie ISalntem et gifntim. £^ ^antbus quterelis fideKntn noMrorom Yniuersorum 'ttegtaicolarum tttiUB Be^gni noistfi Sdauotiie ^itlteliexittius, 'quAfiter nomitilli forent in medio eorum^ Ittiieixime vero potenciores^ qui inferioris condicionis et status Wobftes eorundenb- que Colonos et Jobagiones illegittinre et indebite ac preter omnem tiam Jtaris iittpc^difent^ dampnificarent et opprimerent^ territoria et metas eoram (occaparent et ilttii^rsltMode ipsos'tniq[ttiettrent; et dum lesi eos Jure conuenire propterea Yellent, iitlatn isVI fflt&ras Ist m&nd^ta nodtra ^Svtti itAn minime vdUent) neque per ludiees «^dinaHos eiusdemHegdi nostfi compflBlIi adistandmn Juri possent. Quoram quidem ficwrciose ^butffSfflodi accioni nos debito remedio occurrere, vt tenemur volentes, IRandamtFS ^«'idelitati Vestre barum serie flrmiter, quatenus acceptis presentibus pf^tMos NoMTeis sese ad defendendum Impotes nuUo modo a potencierfl)us opprimi atil turbari periAlttere d^beatis. Si vero ex parte talium potenlwm^M vioientorum Jtts et iusticiain ^bttbere «t expetere ti ^obis voluerint, obseruMa lege et veteri ^oiistietudine eiusdem Rcfgni no^tri, ex parte eorundem plenum M'WdUaVam Jjgti^
Digitized by LjOOQIC
pinm et iusticiam debiteque etiam satisfactionis complementnm impendere et admi- nistrare modis omnibus debeatis et teneamini^ Auctoritate nostra presentibus vobis in hac parte attributa et lusticia mediante, secus non facturi. Presente? vero ob absenciam maioris Sigilli nostri anuUari secreto SigiUo nostro iussimus consignari. Datum Bnde in VigUia beati Thome ApostoU. Anno Domini MiUe- simo quingentesimo tredecimo.
(^Sigillum Regium appressum.)
r . Orig. carth. in Arcbivo Regni Croatiae. Priy. Nr. 121.
Anno 1514. die 30, Noeembris. Budae.
Mandatum Vladislai Regis conlra illos Regni Slayoniae incolas datum, qui negleclis judicibus ordinariis Rescript? pontificia quaerunt, sicque regnicolas in causam coram
aliis judicibus attrahunt.
Commissio propria Domini Regis.
WladislauS) Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. FideU nostro Reuerendo in Cbristo Patri Domino Petro Beryzlo, Episcopo Ecclesie Wespri- miensis, Thesaurario nostro ac Regnorum nostronim Dalmacie, Croacie et Scla- uonie Bano^ fnturisque Banis vel eorum Vicebanis salutem et graciam. Ex de- claracione fidelium nostromm Vniuersitatis NobiUum Regni nostri Sclauonie acce- pimus non sine dispUcencia : QuaUter nonnuIU forent tam Ecclesiastici, quam seculares in iUo Regno nostro Sclauonie homines, qui scUicet in minutissimis rebus exquisitis quibusdam calumpniosis occasionibus nonnuUos ex ipsis Regni- coUs nostris prius causa in presencia Judicis Ordinarii, provt fieri deboret^ mini- me inchouata per modum conquestus seu Rescripti ApostoUci per varias hinc inde citationes non solum intra ambitum huius Regni nostri, verum etiam extra Regna nostra ad dominia Venetorum in Jadrensem, Sibinicensem.. Novensem civitates et aUa loca Venetorum Dalmacie in causam attraherent, sicque attractos huiusmodi Utibus et grauibus fatigis et expensis adeo turbarent et aggranarent, quod ipsi Regnicole nostri in extremam deuenire cogerentur inopiam et pauper- tatem. SupUcarunt itaque Maiestati nostre udem exponentes, vt eisdem de re- medio dignaremur prouidere opportnno. Cum autem in generali Decreto seu Sta- tuto tocius huius Regni nostri manifeste inter cetera id contineatur: vt nuUus
Digitized by LjOOQIC
hotMinn cansam raam prius in presenciam Judicia sui Ordinarii non ineboQatam per modnm huiusmodi Rescripti (nrosequi audeat. Propterea fidelitatem vestnyn reqmrimus et eidem nihilominus serie presencium comittimus^ quatenus a modo deinceps dum et quando ac quotiescunque per prefotos exponentes^ ant eorum alterum cum presentibus fueritis requisitl) omnes tales huiusmodi videlicet conquestuum et Rescriptorum Apostolicorum delatores, ne contra formam huius-* modi statuti Regni nostri in causis ipsorum procedere audeant^ per omnia graua-* fflioa et queuis opportuna remedia cohercere et inliibere, transgressoresque hu- insmodi poena etiam in Decreto ipso noslro contenta modis omnibus punire et castigare debeatis et teneamini; alitid nuUo modo facere presumatis; presentibus periectis exbibenti restitutis. Datum Bnde in festo beati Andree Apostoli. Anno Domini Blflesimo quingentesimo decimo quarto.
(Sigiltum Regiutn appressum.')
Orif. in Archivo Regni Croatiae. Priy. N. 127.
Anno 1516. Feria 5. post dommicam Qua$modo. Po$omi.
Vladislaus Rex Nobilibus Regni Slavoniae praecipit, ut a
Bano requisiti periclitanti Regno Croatiae trans Savam
contra Turcas sine mora auxilium ferant.
Commi$sio propria DowUni Regis.
Wladislaus, Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie &c. Egregy et Nobiles fiddes nobis dilecti. Meminimus, crebris iam vicibus vobis et scripsisse ac man- dasse et per nuncios quoque vestros nunciasse» vt^ dum et quocienscunque opus fiieriL, et per tidelem nostrum Reuerendum in Christo patrem dominum Petrum Beryzlo^ Episcopum Ecclesie Vesprimiensis^ Thesaurarium nostrum ac iUorum Re- gaorum nostrorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie Banum requiremini, subito cQm vniuersis gentibus vestris insurgere^ ac illo^ quo Banus ipse iusserit, pro patrie istius et vestra defensione ire profidscique deberetis. Tamen, vti intelligimus^ vos alegantes talem subitam et frequentem insurrectionem profectionemque vltra Zawn vobis in derogamen yetuste consuetudinis vestre cedere, hactenus manda^ tis in hac parte nostris parere et satisfacere minime voluissetis: quandoquidem prdl^ considerare deberetis^ quod frequentibus excursionibus et periculis, que Regno Ooacie et proinde vobis tanquam vicinis et contiguis a Thurcis inferun-
Chm L Priyil. et Libert.) 34
Digitized by
L^oogle
96«
tur et iminiiient) Boimisi per eontaiaam TigitanoiAm et deiensioMm ebuiAfi po^- teit, V08 vero nnllam in hoc neo -prinate salutis, neo defenaiems statasfne ve- stri habere velletis rocionem. Qnomodo autem id qnoqne conneniens cre^Mle- qoe ^ Yt illo pro defensione Regni Croaoie, vestra qno^e salnte, qne tota in coasemacione el defensione ipsius Regni dependet^ gentes ex hoc Regao Banr garie proftciscantnr, si vos ipsi defensioni yestre deftieritts, nec ad oboian* dnm huiasmodi assiduis pericnlis insurgere volneritis. Scitis miim bene, quan- tam muhitadinem Christi fidelium^ quantamqne predam nuper qnoqae hostes ipsi Thurci ex Croacia abduxere^ indiesque abdncere^ et misserrimam illam patriam deuastare despoliareque nm desistont. Nam et hac quoqoe hora hec aduersa noua nobis de confinibus illis Bosnensibus superuenere, quod sci- licet hostes ipsi Thurci in maxima copia congregati yalida manu confinia illa et maxime Regnum istud » Croacie inuadere^ et illud eiusque castra atque mu- niciones vUra solitum vastare et obruere decreuissenl ; quod si fieret) con- siderare potestis, quod nec vos quoque^ qui illi vicini estis, periculum euitare poteritis: et ob hoc pericula ipsi Regno Croacie incumbencia vobis magis pr? aliis subditis nostris cure esse debent. Mandamus itaque et committimus fide- litati vestre sub nota perpetue infidelitatis ammissioneque bonorum vestrorum harum serie firmissime, quatenus a modo dum et quando ac quocienscuuiiue per ipsum Banum nostrum requisiti fueritis^ subito cum gentibus vestris insurgere. et illas in pieno et perfecto numero ad dictum Banum nostrum^ vel quo idem iusserit, et si plures poteritis^ provt pericula Regni illius exposcere nostis, mit- tere in onmem euentum debeatis. Nam nos quoque gentes in maiori qua fieri poterit copia hinc ex Hungaria istuc ad succurrendum vobis et illi periclitanti Regno mitti ac dari citissime iussimus. Vbi autem vos quoque in premissis adhuc negligentes fueritis^ ne per huiuscemodi libertatis vestre assercionem Regna illa pereant, commisimus in alys litteris nostris et auctoritatem eciam nor stram omnimodam dedimus prefato Bano nostro, vt ipse vos et quemlibet vestrnm ad hoc faciendam eciam per occupaciones bonornm vestrorum aliaqne opportami remedia astringere et compeUere debeat. Super hys autem vohis dictus Banus noster iussu nostro et de mente Maiestatis nostre plura dicturus est. Cnias verbis et credere<) et ea, que vobis facienda dixerit, facere et exequi modis omnibus debeatis et teneamini; et secus pena sub premissa facere nnlla racione presumatis. Datum Posonii feria quinta proxima post Dominicam Quasimodo. Anno Domini Millessimo Quingentesimo decimo quinto.
Tenor Indorsaiae:
#
Bgregijs et N<rf>ilibus Vninersilati Nobilium Regni nosM Solanonie, fide- Khus nobts dilectis
(Stfttfvai Repmm ai eofiuM apfreuum.) Odf . i» Arekm Rtgti GMMliaa. Priv. N. 133.
Digitized by
26T
Ammo 1615. Sabato proximo amte fe$tmm 8. Qeorgii. Po$om$.
Vladislaus Rex ad generalem Regni Slavoniae Congrega- tioDem Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Ba-*
num mittit.
Commissio propria domini Regis.
Wladislaus, dei ^acia Rex Hmigarie et Bohemie drc. E^egij et NobileS fideles nobis dilecti. Qaum intelligamus^ vos in proximo generalem congregado- nem in isto Regno nostro Sclauonie celebraturos atque habituros, cupientes quieti et tranquillitati vestre qno melius fieri posset consulere, deputauimus in vestri medium fidelem nostrum Reuerendum in Christo Patrem Dominum Petrum BeryzIo> episcopum ecclesie Wesprimiensis, Thezaurarium nostrum et Regnorum istorum nostarorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie Banum, nunc istic in Sclauonria agentem ; cQi omnia pericula incommodaque et necessitates istorum Regnorum nosttorum et omnium vestrum optime cognita perspectaque existunt. Qui Maiestatis nostre nomine vobis de mente et voluntate ac commissione nostra su]^erinde nonnulla dlctorus est. Quare requirimus fidelitates vestras et eisdem nichilominus serie presencium firmiter etiam committimus, vt ea, que idem dominus episcopus no- stro nomine^ vt premisimus, vobis in hac parte referret, et ad que vos hortabi-* tor, et credere, et pro nostra erga vos ampliori gracia et beneficencia Regia pro- qoe vestra salute et defensione facere exeqoi et adimplere in omnem euentum debeatis. Datum Posonq Sabbato proximo ante festum beati Georgij Martyris. Aniio Domini Millesimo Qaingentesimo decimo quinto.
Tenor indonalionii :
Egregijs et Nobilibus Vniuersitati Nobilium et Regnicolarum Regni nostri Sclauonie, Fidelibus nobis dilectis.
(SigiUum Regium ab extus appr$9$um.) Orig. In Arcbivo RefDi Croatiae. Priir. 11. 123.
34«
Digitized by
S68
Anno 1516. Festo Conceptioni$ B. M. V. Budae.
Ludovicus n. Rex regnicolas octavis, a Bano indicendis,
interesse jubet.
Commissio propria Domini Regis de consilio.
Lodoulcas, dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. Fidelibus nostris Magnificis ac Egregijs et Nobilibus vniuersitati Nobilium Regni nostri Sclaaonie Salutem et graciam. Intellecta et exaudita snpplicacione vestra. nuper nomine et in persona istius Regni nostri ScIau.onie nobis porrecta, octauas sew Judicia fesli Epiphaniarum domini proxime venturi Reuerendo in Christo patri domino petro Beryzlo, Episcopo Wesprimiensi, Regnorum nostrorum Dalmacie, Croacie et Sclauone predicti Bano, eiusque Vice-Bano^ per alias literas nostras more alias solito publicare celebrareqne commisimus et iussimus. Quare volumus et fidelitati Yestre serie presencium firmiter committimus et mandamus, quatenus ad requisi- cionem dicti Bani nostri aut sui Vice-Bani omnes et singuli causantes celebracioni ipsarum octauamm interesse debeatis et teneamini. Secus non facturi. Datum Bude in festo concepcionis beatissime Marie Virginis. Anno domini Millesimo Quingentesimo decimo sexto.
CSigillum Regium appressum.) Orig. carth. in ArchiTo Regni Croatiae. Priv. Nr. 124.
Anmo 1516. Dominiea proxima poet festum 00. SS. Budae.
Ludovicus n. Rex Bano Croatiae, Slavoniae et Dalmatiae
praecipit, ut a Nobilibus unius sessionis subsidium viginti
quinque denariorum, in Regno Slavoniae lege lata ordina-
tum et oblatum, quoquo modo colligat.
Commissio propria domini Regis de consilio.
Lodouicus^ Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. Fideli nosiro Re- «erendo in Ghristo Patri Domino Petro Beryzlo^ Episcopo Wesprimiensi^ Regno-
Digitized by LjOOQIC
969
miD nostroniin Dalmacie^ Crdseie H SclaaoDie Bano^ eiuBqde Vicebanis et Jndi^ cibus Nobiliom in Regno Sclauonie predicto constitntis salnteBi et graciam. Iii«^ telleximns, qnaliter Nobiies ynins sessionis in eodem Regno nostro Sclauonie commorantes subsidinm viginti quinqne denariorum, nuper ad imposicionem victua- liam per Vniuersitatem Nobilium eiusdem Regni ordinatum et oblatum^. exsol- aere nollent. Quoniam autem ea lege fuerit oblatUm, vt eciam ipsi Nobiles vniQS sessionis soluere debeant, propterea volumus et fidelitati vestre harum serie firmiter mandamus, quatenus acceptis presentibus vniuersos et stngulos Nobiles vnius sessiones predicti Regni nostri Sclauonie ad e^olucionem predicti subsidij viginti quinque denariorum per omnia solita grauamina et queuis oppor- Inna remedia compeUere debeatis, Aucthoriate nostra Regia presentbus vobis in bac parte attributa mediante. Secus facere non ausuri. Nam alioquin certi sitiA) quod si quid damni per negligenciam vestram in his perceperimus^ vobis imputabimus et a vobis eciam requiremus. Presentes superinde pro vestra re- seriando expedicione. Datum Bude die Dominico proximo post festum Omqium Sanctorum. Anno Millesimo Quingentesimo decimo sexto.
{Sigilium Regium appressum). Orig. in ArchiYO RefDi Croatiae Priv. Hro. 126.
CWjKLlfLXn.
Anmo 1516 Budae.
Ludovicus n. Rex prothonotarium Regni Slavoniae octavia, a Rano indicendis, interesse jubet.
Commi$sio propria domim Regis de consiHo.
Lodouicus^ dei gracia Rex Huugarie et Rohemie drc. Fideii nostro Egre- gio Magistro Stephano Henczelffy. Regni nostri Sclauonie prothonotario, Salutem et graciam. Supplicacione Vniuersitatis Nobilium Regni nostri Sclauonie predieti nobls porrectai, intellecta et exaudita^ octauas seu Jndicia festi Epiphaniarum do- mini proxime affuturi Reuerendo in Christo patri domino Petro Reryzlo, Episctipo Wesprimiensi, Regnorum nostrorum Dalmacie^ Croacie et Sclauonie predicti Rano eiasque Vice-Rano per alias literas nostras publicare celebrareque ac ipsi Vni- uersitati Nobilium ad requisicionem eiusdem Rani nostri aut sui Vice-Rani cele-
bracioni eamndem octauarum interesse commisimus et fidelitai tue harum
serie firmiter committimus et mandamus^ quatenus .... celebradoni interesse
Digitized by LjOOQIC
270
4dlM0 et tMMTis. Secns nra factanifl. DatQm B«Ae . * * . MBrie Virgiiiis. Anno DomiDi MiUeeimo qningentosiBio decimo sexto.
(Sigitkm Regitim appr€$§wm.)
(hrif. culli. iD Arcbivo Refni Croatiae. PriY. Nr. 125.
CMjHLKLXin.
Atmo 1517. Feria 2. po$t te$tum B. Yml^tUmi. Bwdae.
LudovicusII. Rex, ut inchoatae octavae, nullo brevium Bu- dae ceiebrandorum judiciorum respectu hablto, continuari
possint, permittit.
Commissio propria domini Regis.
LodouicuS) dei gracia Rex Uungarie et Bohemie drc. MagniGcl, Egregij et Nobiles, fideies nobis dilecti. Miseratis huc ad Maiestatem nostram hunc fidelem nostrum Nobilem Paulum literatum de Neszpesa, nuncium et oratorem veslrom, presencium exhibitorem ; cuius medio supplicastis nobis, vt presentes octauas festi Epiphaniarum Domini proxime preteriti, que iam ad litteras et Mandatum Maie- statis nostre inchoate essent, ad finem vsque celebrari et Jnsticiam causantibus quibusque administrari facere dignaremur. Qua quidem supplicacione vestra in- teUecta et admissa, cupientesque iustis huiusmodi et honestis peticionibus vestris annuere^ commisimus hjc et coram et eciam per literas nostras fidelibus nostris Bano et Yicebanis ac Magistro prothonotario et Juratis assessoribus Sedis Judi- ciario istius Rcgni nQstri Sclauonie, vt non curato eciam eo^ si Judicia ^reuia in proximo hic Bude celebrantur vel non, celebracionem octauarum ipsarum ad finem vsque continuare et causantibns omnibus secundum deun Justiciam admini- strare debeant et teneantur: parati enim sumus, vt diximus^ vobis tanquam Bonis fidelibus nostris in hijs^ qne iuste et honeste facere possumus^ semper compla- cere. Datum Bude feria secunda proxima post festum Beati Valentini Martiris. Anno Domini Millesimo Quingentesimo decimo septimo.
A tergo:
Magnifieis^ Egreg^s et Nobilibus Vninersitati Nobilium et RegBtcoIaruia R#g«i nostri Scbmoiiie, Fidelibns Mbki dilectii.
(SigiUum Regium appressum^ OrigiMle in Afckire RefMi Croetiee. PriY. Nr. 138.
Digitized by
2P71
Anno 1517. Feria 4. anle festum B. Mathiae Ap. Budae.
Ludovicus IL Rex, ut iDchoatae octavae, duIIo Budae ce- lebrandorum brevluin judiciorum habito respectu, conti*-
nuari possint, permittit.
Commissio propria domini Regis.
Lodouicus, Dei gracia Rex Hungarie et Bohemie drc. Pidelibus nostris Reuerendo in Christo patri domino Petro Beryzlo^ Episcopo Ecclesie Wesprinii*- eBsis ac Regnorum nostrorum Dalmacie^ Croacie et Sclauonie Bano^ Item Egre«- gijs Balthasari de Batthyan et alteri Balthasari de Alap, Vicebanis^ ac Magistro Stephano Henczelffy de Petrowcz, Judicis curie n<^tre et eiusdem Regni Sola-p- oonie prothonotario^ nec non Vniuersis Juratis asseasoribus Sedis Judiciarie pre* dicti Regni Sclauonie Salutem et graciam. Miserant fideles nostri Vniuersitas Nobilinm istius Regni Nuncium et oratorem ipsorum ad Maiestatem noslram, Cuius nedio sopplicanint nobis^ vt presentes octauas circa festum EpiphmHaram domini proxime preteritum inchoatas celebrari et ad finem vsque continuari permittere dignaremur. Nos cupientes libertati et incremento status eiusdem Regni sicut in omnibus licitis et honestis^ ita eciam in hoc prospicere et consulere: Scripsimus Eisdem per alias nostras literas, quod huiusmodi octauas ad supplicaciones ipso-* rom celebrari et continuari per vos jussissemus. Quare fidelitati veslre harum serie finniter committimns et mandamus, quatenus acceptis presentibus^ non cu- rato eo, quod in proximo hic Bude Judicia Brenia celebrabuntur vel non, Vos ni- chilominus huiusmodi octauas, provt cepistis, celebrare et ad finem vsque conti* nuare ac causantibus et litigantibus quibuslibet secundum Deum Justiciam admini- strare debeatis et teieamhn. Atiud nulla Racioae faeere audeatis. Ditoni Bude feria qnarta proxima ante festum Beati Mathie Apostoli. Anno Domini Millesimo Quingentesimo decimo septimo.
(SigiUum Regium appressum.) Orif. cartk n Krehif Reffni CriNrtiae. PHt. R». 139.
Digitized by
372
CliXXJICV.
15i9. die 12. Deeembris.
Regnum Croatiae et Dalmatiae Regi Hungariae, qui cum Turcis foedus nulla de iis facta mentione pepigerat, am^ plius obedire nolens, tutellam et protectionem Pontificis
Romani expetit.
AnDO 1519 die 12. Decembris lectae snnt litterae Bani Dalmatiae dr Croatiae credentionales in p6rsona Domini Thomae Nigri*}^) qui introductos est in sacrom Consistorinm nomine ipsius Bani, Comitnm et Nobilium ipsonmi Regnorum. Dixit, ipsa Regna parata se dedere Turcae^ et quod misenmt ad Regem Ungarie oratores snos, ipsi protestaturos, quod noUebant amplius obedire; quia cum Turca foedus fecerat, nulla de lis facta mentione. Dimisso predicto Vicario^ Sanctissimus dixit^ se yeUe snper hoc Regi Ungariae scribere^ ut provi*- deat ipse et Regna Dahnatiae d: Croatiae in tuteUam et defensionem redpiat; yel saltem permittat, ut sub aUcuius Regis Christiani^ vel suae Sanctitatis totelia et defensione esse possint.
Ei Codice Ronuuio ActonuB CoBtistoiialliiiii. — B. Kerdelid. De Regnit DalM. Croak ot Slav. Notaiae Pnieliiiiinaref p. 314.
Anno /525. Dominica proxima anle festum B. Dionyiii. Budae.
Credencionales a Ludovico II. Rege Johanni Statilio ad Diaetam Regni Slavoniae misso oratori datae.
CommUiio propria Domim Regii, Ludovicus, Dei Gratia Rex Hungariae et Bohemiae dcc.
Magnifice FideUs nobis dUecte. Misimus ad istam Diaetam Regni Nostri Sclavoniae hunc fidelem Nostrum VenerabUem Joannem StatiUum^ PrepositQm
*) Thomas Ifiger Spabtenaia, amicat celeberrimi Marci Marali, poetae latini et nationalis, Vlcariuf fene* ralls Epitcopi Vetprimlenfia et Rani Croatiae Petri RerislaYi^ Epitcopuf Scardonenos (1519) et Tra- fnrienaia (1524), Orator Regoi Croatiae et Dahnatiae ad Leoaem X. Pontificem Romannm et Caroluai V. Imperatorem, diUfena coUector remm Patiiamm, mortnni Spalali a. 1527.
Digitized by
273S
Bsdenseni^ Sea^tarlum Consfiiariiim Nostnmi, cui commisimus, ut fidelitati taae Bonmilla Bostro nomine referat. Committimos itaque^ nt in liis^ que prefatos orator Boster dixerit, eisdem fidem indnMam adhibere debeas. Datom Badae Dominica froxima ante festm B. Dionisij. Anno Domini 1535.
A tergo:
Magnifico Frandsco de Bathyan^ Refnomm nostromm Dalmatiae, Croa- tiae et Slayoniae Bano ac Pincemarum nostroram Regalinm Ma^stro, fideli nobis dilecto.
Originale in Archiro Kdrmendieiiii ni. Prindpis de Batthyan.
CJLXXXVIV
Ahho 1525. Festo B. PhiUypi et Jacobi Aposlolorum. Budae.
Ludovicus II. Rex Francisco a Bathyan, Bano Croatiae^ ob bene acta et tractata in Regni Slavoniae diaeta nego- tia complacentiam suam exprimit, eidemque Joannem Tjahy
collegam mittit.
Coffiffia^o propria Domini Regis. Lndovicns^ Dei Gratia Rex Hnngariae et Bohemiae ftc.
Magnifice fidelis nobis dilecte. Ea qnae per te acta snnt in proxime praeterita Diaeta in Sclavonia^ et ex litteris et ex nonciis tuis intelleximns, qaae nobis valde placuerunt. Hortamur itaque fidelitatem tuam, ut ea, qnae be* ne caepisti^ bene etiam continues, et ad bonum finem taa industria perducas. Placet et illud Nobis^ quod Banatum Joannes Thahy reddidisti, nam nos quoque eidem hic reddidimus et cum illo conservare omnino volumus, neque patiemur, ut authoritas Nostm ab illius aemuiis et adversariis conculcetur. Hoc autem Nobis valde displicet, quod pars illa adversa ea, quae dicturas illi eras, audire noluit. Sed praeter voluntatem tuam disucessit, id, quod silentio praeterire nolumus. Nunc itaqne remisimus ad te Johannem Thahy Collegam tuum. Des itaque operam, ut jam tandem ab omnibus in Banum suscipiatur. Postquam autem toties hortati et requisiti judicium ex parte ipsius Johannis Thahy ejus adversarii acceptare recoaarunt, Nobis non videtnr^ ut ipse Johannes Thahy tam strictum Judicium, ad quod se offerebat, subire posthac cogatnr; sed qui cnm eo agere voluut,
(P«i I. PriTil. et Uberl.) DigitizPc^y L^OOg lC
374
agant secuiidom Jura et coQSvetudinem iatius Re^i uoatri Scfamouiae; nifli Jek«frf ue9 Thahy yellet extraordinanum Judidum ultra sulHre. Reliqua ex ipflo Johaoae Thahy at(pie eliam Nuncio tuo Anttionio literato aecipiefl. Hortamnr te^ ea dl* ligentia et dexteritate rem omnem cures^ ut mi^orefl motosliae NoUfl de tebas Sclauonicifl non oriantur. Et quamvis libenter vellemus, ut in Diaeta Hungarica nobiscum esses, cum tamen intelligamus, presentiam tuam etiam in Sclavonia esse necessariam, contenti sumus, ut ibidem maneas et defensioni istius Regni Nostri Sclavoniae et Croatiae et dissensionibus Regnicoiarum caoqponendis pro yiribus incumbas, donec uberius tibi providebimos, id quod prit^diem JEactairi sumus. Secus igitur ne feceris. Datum Budae in festo beatorum Pliilippi et Ja- cobi Apostolorum. Anno Domini 1525.
A tergo :
Hagnifico Francisco de Bathyan, Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croa* liae et Slavoniae Bano ac Pincemarum nostrorum Regalium Magistro, fideli nobis dilecto.
Origintle in Archivo Kdrmendiensi niustr. Princtpis de BaUhyan.
CIi]!LXXTIII.
Anno 1525. Feria 2. post festnm Pentecostes. Budae.
Ludovicus n. Rex Franciscum de Ballhyan, Regni Dal* matiae, Croatiae et Slavoniae Banum hortatur, ut omni- bus viribus contendat, quo negotia in Diaeta Slavonica, ad quam Joannem Decshazy oratorem millit, bene ab-
solvantur.
Commissio ptopria Domini Regis.
LudovicuS) Dei Gratia Rex Hungariae et Bohemiae etc.
Kagnifice fidelis nobis dilecte. Hortamur fidelitatem tuam^ et tibi eliam coaunittimus, qnatenus tam per te^ quam per fratres et amicos tuos omni studio contendas, nt negotia nostra,' et Regnorum Nostrorum, pro quibus ad Diaetam Regnicolarum Regni Nostri Sdavoniae fidelem Nostnun Egregium Stqfihanom Decshazy, Auke nostrae familiarem, misimus^ optato fine concludairtur; qaod
Digitized by LjOOQIC
27^
MrvWm tmm gnitia nOBtra Regta compensabinnis. Haec referet tibi nomine No0tro latfQs idem Decsliazy, cui fidem iadubitatam adhibere debeas. Secns ni^ fiaceris. Datum Bndae feria 3. post festnm Pentecostes. Anno Domini 1535.
A tergo:
MagiiiJS^ Francisco de Batthyan, Regnorom nostrorum Dalmatiae, Croa-^ tiae et SlaYoniae Bano ac Pincemarum nostrorum Magistro, fideli nobis dileeto^
(L. S.)
Orig. loit chtrta in Archivo Kl^mieiidieiisi Uliulr. Principia BatthyanL
Anno 1525. Feria 4. posl festum Elisabethae Viduae. Budae.
Ludovicus n. Rex Bano F. Batthyan scribit, ut omnem
curam adhibeat, quo Joannes Tahy occasione Diaetae
Slavonicae a regnicolis in pristinam Banatus dignilatem
recipiatur, et Jajce victualibus provideatur.
Commissio propria Domim Regis. Ludovicns, Dei Gratia Rex Hungariae et Bohemiae etc.
Magnifice fidelis nobis dilectl Fnit hic fidelis noster Magnificns Joannes Thahy, quem remisimns ad Diaetam Sclavonicam, ea spe, ut per oratores nostros, quos illnc destinavimus, si Regnicolis id persvaderi poterit, in offiicinm auum reponatnr: alioqnin inyitis iUis^ eum non reponent. Vadatis igitur cito et vos ad illam Diaetam^ et adhibeatis omnem operam, simnl cnm oratoribus no- stris, nt partes dissidentes ad concordiam revocentnr, et qnod ipse Johannea Thahy cnm snis adversariis concordare possit; nam si id fieret, facilins posset iUis consentientibns in Banatnm reponi. Non optat antem longo tempore fore in oficio; neque nos cupimns hoc in alium finem^ nisi, ut et dignitati nostrae et ^us honori fieret satis. Bani nostri Jayczenses victnalia posnerunt ad Jayczam sine pericnlo, sed panca; necesse est igitur, ut citissime plnra inferantur, qaia sine ilhs conservari non poteriL Johannes Thahy si reponeretnr in officium^ non recQsaret laborem inferendi victuaHa ad Jayczam ; quod si non fiet, tractetis «um oratoribus nostris et cum Regnicolis illius Regni nostri Sclavoniae de alio
Digitize^^VjOOgle
276
imponeiidi modo. Honc aiitem Thahy libenler retiHMMiiis ia senriliis aOitrit{ eed Tix manebit, si non foerit officio restitotas. Ubi scribitis^ qnosdam aemilos ves^s dixisse^ quod vos lahoraretis contra Joannem Thahy et vos essetis oeca- sio privationis ejnsdem^ et illi hoc male de vobis dicerent et sentirent : nos de his niiiil nnquam audiyimas^ neqne si audivissemus^ crederemus. Venemnt hnc noncii Regni Croatiae, quibos quidquid responderimus, vobis significabimus. Vos invi- fiiate et omnem operam impendite^ ut oratores nostri ad Sclavoniam missi, bo- nmn Nobis responsum referre possint. De violentia^ quam exercere dicitor Co- mes Ferdinandus de Frangepanibus, loquamioi cum Regnicolis in Diaeta, et con- sulatis tandem una cum ipsis, quid nobis sit faciendum. Non sumus opressis authoritate nostra defuturl, de illorum enim dissensione et quiete modis omnibos curam gerere volumus. Datum Bodae feria qoarta proxima post Elisabedi Vidoae. Anno Domini Hillesimo Qoingentesimo vigesimo qointo.
A tergo:
Magnifico Francisco de Batthyan^ Regnorum nostrorom Daimatiae, Croa- liae et Slavoniae Bano, fideli nobis dilecto.
OrigiDtle in Archivo K6rmendienti IUustr. Prindpis Batlhyani.
Afmo 1525. feria 6. proxima post feslum P. Luciae Virginis. Budae.
Ludovicus n. Rex Bano F. Batthyan scribit, ut Regni Groatiae Nobiles, qui pacem cum Turcis cupiebant, ad
patientiam disponat.
Lodovicos, Dei Gratia Rex Hongariae et Bohemiae elc.
Magnifice fidelis nobis dilecte. Comites et reliqoiae Nobiliom Regni Nostri Oroatiae miseront ad nos his diebos oratores soos^ ex qoibos animnm illonun de concordia com Torcis facienda cognovimo^, nisi nos extremis et afflictis eoron rebos jam tandem sobveniremus. Petont aotem a nobis, ut doobos verbis significe- lous subsidiom et defensionem. Oratores com bona spe nostrae in eos gratiaa et fotorae provisionis dimisimos; sed qoom ipsis certom el finale responsom de Iiis rebos difficillimis absqoe scito et deliberatione Regnicolarom nostrorum facere neqoiverimos^ polliciti somos, tum honoris ipsorom caosa tam et aeqoiore anioio 4Dxpectarent^ per oratores Nostros proprios velle ipsis ad postolata respondere.
Digitized by LjOOQIC
277
Vkam Haqu Nobis est) ut te ob eam fainiiiaritatem et amieitiaiii^ quae t^ eom fllni ]iiteroe<fit, ad eoa mitteremos^ adjancto, si tibi yideretar, Sigismiindo Bnify<, qni item Groatis gratas esse dicitmr. Hortamur itaqne te^ nt aliis cnm pmdentia labores et contendas, ona cnm praedicto Sigismnndo BanSy, ne gra- ▼entmr Regnicolamm Mstromm Conventnm expectare^, qnem etiam si nnllae aliae eansae nos meverent^ intra breve temporis spatinm vel in hoc ipso camispriyio eelebmbimns. HiUimns ad te Instractionem, ex qna copiosins intelliges, qno nam «odo cmn eis sit tractandnm^ Dkid antem tno permittimns arbitrio^ utram Sigis- nnindns Banffy sit huic legationi secnm adhibendus : et ob eam cansam duplices eredentiae lithMras ad te misimns, quaram alteras in solius tui personam scriben- das cnrayimns. Qnod si eundem sibi adjnngendum existimas, mitte statim Utte- ras nostras ad ram descriptas^ ut tecnm fetnd officium legationis obire valeat. JHora omnis in hoc negotio est amputanda^ summa vero adUbenda diligentia; ne iliud Regnnm pene perditum perdamns. Datum Budae feria 6. proxima post festnm B. Luciae Virginis. Anno Domini 1525.
Ludovicus Rex m. p.
A tergo :
Magnifico Francisco ^e Batthyan^ Regnoram nostroram Dalmatiae^ Croa- tlae et Slavonie Bano, fideli nobis dilecto.
Orifiule in ArchiYO Kdnnendiend ninslr. Principis de Batlhyan.
€X€I.
Anno 1530. die 17, Marlii. Pragae.
Ferdinandus Rex Locumtenentem Bani de iis, quae ad Croatiam caeteraque sua regna defendenda suscepit,
e d 0 c e t.
Ferdinandus^ Dei gracia Hungarie, Bohemie. Dalmacie, d:c. Rex. Infans Hispa- niarum^ Archidux Austrie, Dux Burgundie (fcc^ Harchio Moranie ifcc. Comes
Tirolis ifcc.
Reuerende, deuote, dilecte ! Accepimus literas vestras de profesto diui Mathie Apostoli^ Quibus abunde cognouimus^ que de nouissima Thurcoram Irrap- cione in Regni nostri Croacie partes facta scripsistis ; de qua non param dolemus.
Digitized by LjOOQIC
878
Om auteii petieritis, Yt tos iatere noii paoiamiir., ai quid pro eomoilo et siib8i«- dio Regni istins nostri fecerimus, Idcirco Vobis dementer significandmD dnxiiDiiB, Nos niUl magis curare et agere, qoam qnod a Regni Huins noslri Boliemie alqs^ qne prouinciarum nostrarum snbditis anxilia yalida et repentina obtineamus, et obtenta in Regni nostri Hungarie reonperaoiraeni, pareimnque illins^ et prefati Regni nostri Croacie defensionem destinemns. Commisimus item^ nt cum prouin-* danim nostramm Stirie, Carifithie, Camiolie et Oroacie Incolis statim agatur et tractetur, Tt gentes alique condncantnr, et in confinia predicti Regni^ ad auer^ tendnm et precauendum Thurcomm Insultnm disponantnr; Quoram Capetaneas erit Egregins fidelis nobis dilectus loannes Caezianer^ Qni^ vti speramns^ difficul- tates et pericula in eodem Regno yigencia in melius redocet, ac fideles iliius subditos ab Innasione cnstodiet, et in pace et tranquiHitate pristina consemabiL In aduentn yero Maiestatis Cesaree, que intra paucissimos dies Germaniam intrabit, et in qna Nos eciam Deo volente coniungem . . lionani peditnm Hispanoram Archi-* buserioram partem, pocioram sdKcet et magis exercitatoram, expectamns; Quos illico ad Regni nostri Hungarie sedem restituendam mittemus ; hisque eciam gen-* tes in eodem Regno prius existentes cum aiys nouis superaddemus, eoramque medio et opera pociora Regni loca et reliqua, que per angustiam temporis re- parari potemnt, recuperare et pacificare studebimus^ donec alia subsidia maiora, de quibus supra diximus, et alia non minora, que a sanctissimo domino nostro, Maiestate Cesarea Sacroque Imperio ac reliquis Christanomm regibns et potentibus obtinere laboramus^ in tempore sequantur : Quomm cansa Nos eciam ad dietam Imperialem, que ad diem VHI. Mensis ApriHs in Augusta celebrabitur, cum Ma- iestate Cesarea conferemus, et illic omnia ea tractare et eflficere conabimur, que ad commodum et defensionem fidelium nostroram vbicunque existencium coudu- cere videbuntur^ Quos nullo pacto deferemus. Que omnia manifeste satis nunc arguunt, Nos nihil eorum pretermittere^ ad que ex officio nostro tenemur. Qui- bus attentis tam vos quam alij In fide, et deo et nobis debita, constantes esse ceterisque Animum et consolacionem afferre debebitis, ut et ipsi liberacionem suam et communem omnium salutem expectent, Idque sedulo faciant et procurent, que ad fidem et debitum fidelium subditorum spectant, sicut vos et ipsos indubie facturos esse confidimus^ quod erga vos et eosdem generose recognoscimus. Datum in Arce nostra Regia Pragensi die XVH. Mensis Marcij. Anno Domini M.D.XXX., Regnomm nostroram quarto.
Ferdinandus m. p.
Ad mandatom domini nefif proprioBi
Jo. MainsII m*p. A iergo:
Reuerendo, deuoto, nobis dilecto Andree, Episcopo Tinniniensi ac abbati de Toppolczka, Consiliario nostro.
Orig. carth. ia ArchiTO Regni Croatite. Priv. Nr. 129'/,.
Digitized by
279
CXCII.
Anno 1531. die 27. Auguiti. In oppido Scherdtngen.
Ferdinandus L Rex post mortem Bani Joannis Torquati
Karlovid Episcopum TiiiBinieBseffl Andream primum Lo-
cumtenentem Banalem nominat
Ferdinandus Diuina fauente clemencia Komanomm Rex semper Aagu- stas, ac Germanie^ Hungarie, Bohemie drc. Rex, Infans Hispaniarum, Archidux Aostrie drc. Reaerendi, Magnifici, Venerabiles, Egregij^ Nobiles, Prudentes et Circamspecti, fideles dilecti. Cum accepissemus Spectabiiem ac Hagnificum quon- dam lo. Torqaatum Comitem Corbauie suum, sicuti Altissimo placuit^ diem obijsse^ Nos ea statim cura inuasit, vt eam in demortui locam surrogemus. qui et nobis et Regno vobisque consobicioni non fflodice, atque etiam vtilis et iddneos ad Banalus officium esse videretur. De quo cum adhuc deliberemus et circumspicie* mus, qui magis et conaeniencius atque etiam cercius oflfitio illi sit preficiendus, Reaerendo, deuoto^ fideli nobis dilecto Andree Episcopo Tinniniensi commisimus^ Tt interea quam successor eligaturi, ea munia vicesque obeat et agat, que Banus ipse, si iam nominatus et presens esset^ vel nosmet adessemus^ agere possemus^ atque omnia ea agat et faciat, que ad commodum nostrum^ Regnique conseruatio* nem ac vestram vtilitatem et defensionem neccessaria et opportuna videbuntur, aoctoritate nostra Regia sibi in hac parte et ad tantum^ vt premissum est, tem- pus attributa et concessa. Quare fidelitatibus vestris et cuiuslibet vestrum barum serie firmiter et strictissime committimus et mandamus^ quatenus prenominatum Episcopum pro tali, qualem in hys esse et fore iussimus et volumus^ agnoscere, tenere et habere^ eique in omnibus licitis et honestis^ que nostri^ Regnique et vestri causa vobis imponet et committet, parere et obedire^ eiusque Jussa et monita exequi, adimplere et obseruare^ talesque vos erga eum, quousque Banum vobis designauerimus^ gerere et exhibere debeatis et teneaminii sicuti vestre in nos fidei et Juramenti debito congruit, vosque vti fideles subditos nostros haud dubie Cacturos esse confidimus, atque erga vos et vestrum quemlibet gratiose, dnm dabitur occasio^ recognoscemus* Datum in oppido Scherdingen die vicesima septima Mensis Augusti. Anno Domini Millesimo Quingentesimo trigesimo primo. Regnorum nostrorum Romani primo^ aliorum vero omnium quinto.
Ferdinandus m. p.
Ad Mandatam Sacre Regie MtiMtatb proprinin.
Jo. MainsU m. p.
Digitized by
280
I iBtitalitionis tenor:
Reuerendis^ Magnificis^ Venerabilibus^ Eg^egys, Nobilibus, Prudentibiis et Circumspectis, Fidel^us nobis dilectis, vniuersis Statibas et Ordinibus Regni nostri Croatiae.
(Sigittum Regiwm in txteriori fade appreuum.) Orif. in AtcUto Refvi Groatiac Pri\'. N. 190.
Anno 1567. die 29. Jidii. Poianii.
Maximilianus Rex VicebaDi, Prothonotarii, Viceprothono-
tarii, Vicecomitum et Judicum Nobilium Regni Slayoniae
bona secundum consvetudinem et legem ejusdem Regni a
census et taxae publicae solutione immunia esse vulL
Maximilianus Secundus, Dei Gracii9i Electus Romanorom Imperator semper Auguslus, ac Germanie, Hungarie, Bobemie ifcc. Rex^ Arcbidux Austrie, Dox Burgundie ifcc. Fidelibus nostris Reuerendo^ Magnifico et Egregiis Prefecto cae- terisque Consiliariis Camere nostre Hungarice. Item Comiti^ Vicecomitibus et Judicibus Nobilium Comitatuum Regni nostri Sclauonie, ac dicatoribus et exa- ctoribus quarumcunque taxarum et contribucionum nostrarum, subsidiorumque et lucri Camere nostre in prefato Regno nostro Sclauonie exigendarum, preseDlibo» et futuris^ salutem et graciam. Expositum est Maiestati nostre in personis fide- liom noslrorum Vniuersitatis Dominorum et Nobilium Regni nostri Sclauonie graoi cum querela^ Quod licet vniuersa bona possessionaria in Regno nostro Scla- uonie sita et babita fideHum nostrorum Egregiorum et Nobilium Vicebani, Proto- notarii et Viceprotonotarii nec non Vicecomitum et Judicum Nobilium in prefato Regno nostro Sclauonie commorancium, tanquam Judicum Ordinariorum pro tem- pore constitutorum, semper a memoria bominum exempta fnissent a census et taxe pubUce solucione ; sed tamen vos, nescitur vnde inducti^ non modo non eos in antiqua eorum tali recepta consuetudine, prerogatiua et libertate conseruando? esse putaretis, sed etiam vt eos in iis turbaretis vexaretisque in animo propo- situm haberetis contra antiquas eorum libertates et prerogatiuas vsu receptas et inueteratas, iniuria, dampno et preiudicio eiuscemodi eorum libertatis et preroga- tiue manifesto et valde magno: Supplicantes nobis bumiliter^ dignaremur ipsis de opportuno superinde remedio graciose prouidere, curareque memoratis Judi- cibus nostris ordinariis eiuscemodi antiquam semper a memoria bominum vsain
Digitized by LjOOQIC
prerogaliaam et libertatem, in qna conseruati fuissent per Sacram quoque olim Cesaream Regiamque Maiestatem preclare memorie Dominum et Genitorem no- strnm colendissimum^ per nos quoque clementer obseruari facere. Quorum sup- plicacione clementer exaudita et admissa. Quum nos pro suscepti regiminis no- stri officio vniuersa iusta et legitima subditorum nostrorum Jnra et libertates in- uiolabiliter ab omnibus obseruari^ nec quempiam in eis indebite ac illegitime tnrbari velimus: Fidelitati vestre et Vestrum singulis harum serie firmiter com- mittimus et mandamus, quatenus acceplis presentibus et rebus sic, vt prefertur, stantibus et se habentibus^ memoratos Vicebanumi» Protonotarium et. Yiceprotono-^ tarium, nec non Vicecomitem et Judices Nobilium dicti Regni nostri Sclauonie in eorum<) vt premissum est^ antiqua consueta libertate et prerogatiua conseruare et per alios etiam, quorum interest, conseruari facere; nec vUum censum seu taxaro, in publicis constitucionibus expressam, a colonis ipsorum bonornm vbi- cunque in Regno nostro Sclauonie existencium, tam preterite^ quam future taxe et census racione exigere vel exigi facere debeatis et teneamini. Secus non fa- clori. Presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Posonii vigesima nona Jolii Anno Domini Millesimo quingentesimo sexagesimo septimo.
Maxjmilianus m. p.
iSigillutn Regium appressvm,)
Nicolaus Olahus Strigoniensis m. p. Georgius Bochkay m. p.
Tenor Indorsationis:
1567. Feria sexta proxima post festum beati Matthaei Apostoli in Con- nentu generali Regnorum Croatiae et Sclauoniae praesentes litterae exemptiona- les Caesareae et Regiae Maiestatis praesentatae et exhibitae sunt dominis Regni- colis. Conclusum est^ vt obseruentur. Joannes Petricheuich^ yiceprotonotarin? Regni manu propria.
Orif. in ArchiTO RegnT Croatiae. Priv. 11. 134.
(P« 1. PriTU. ei Liberl.) DigitizPcfi)y GoOglc
ae»
Anno /577. Afense Febrmario. Po$omiL
Cirmera Hungarica Diaetas Regni Slayoniae nonniiBrdi Ifavo jubente celebratas fuisse testatar.
Serenissime Princeps,
Domine Clementissime I
Fidelinm servitionim nostrorum in gratiam Serenitatis vestrae hiuBilKmMH commendationem. Cognovimus humillime ex benignis Sacrae Caesareae Regiae- que Maieslatis, domini nostri Clementissimi et Serenissimi Arobidiieis Caroli^ do- mini nostri itidem Clementissimi^ litteris^ de benigno Serenitatis vestrae mandato, vigesimo quinto die proxime elapsi mensis Januarii transmissis, nobisque uUima eiusdem mensis redditi^ quae sit suae Serenitatis de celebranda Diaeta Sclavonica benigna voluntas, quidve super eo Maiestas sua Caesarea clementer fieri velit. Quod autem Serenitas vestra nostram ea in re tenuem sententiam benigne intel- ligere cupiL, negotio ipso in accuratam deliberationem sumpto, duo nobis occur- runt impedimenta, quae diaetae illius celebrationem nunc impedire videntur. Vnum absentia Bani, sine cuius praesentia Diaela generalis commode institui nequit; cuins vices licet priores suppleturos Serenitas vestra benigne existimet^ tamen cum semper moris fnisse intelligamus^ quod Diaeta generalis nonnisi Bano iubente sit in Sclavonia habita^ an slatus et ordines Regni iilius sint vicegerentum ea in re reqnisitioni. obtemperaturi^ dubium est. Consultis itaque fore pro demissa nostra sententia videretur.) ut Banus ipse benignis suae Maiestatis litteris ad ca- peacendum Banatus Officium requirerelur : quo praesente oronia rectius processura^ et quidquid Maiestas sua statibus Sclavoniae proponere veliet, maiorem effectum habiturum existimaremus. Alterum impedimentum priori gravius esse videtar. Quod cum (prout recordamur) hucusque ita observatum sit^ ut prius in Hungaria Diaeta sit celebrata^ ad quam Slatus Regnorum Croatiae et Sclavoniae suos sem-* per solemnes expedire soliti sunt oratores. Qua quidem Diaeta in Hungaria peracta, Banus tandem, et non prius, statibus Croatiae et Sclavoniae indicebat publicam Diaetam, ad quam Maiestas quoque sua suos Commissarios expedire solebat, quibus praesentibus ea, quae ad communem salutem atque defensionem patriae spectabant, per Banum proponebantnr et sic communi omnium voto alque consensu articuli conclusionum aedebantur, proque benigno suae Majestatis con- sensn atque confirmatione transmittebantur^ ac ita demum omnia rata et firma ha- bebantur. Quod si itaque nunc aliquid fieret contrarij^ verendum est, ne status ipsi novilate rei moti Ubertates suas labefactari conquerantur et parum vei nihil apud eos efficiatur. Ut autem confiniorum illarum partium conservationi consula-
Digitized by LjOOQIC
288
tor, munitioque oppidi KaproBcza bono modo fial, resqne illa, uti Saa Serenitas ad suam Maiestatem scribit, nullam moram^nlteriorem patialnr^ non abs re fore demisse putaremus, ut Maiestas sua Caesarea certos Commissarios ex Aula eo deligeret et Reverendissimam Episcopum Zagrabiensem, alias Bannm, et Status atque Ordines dicti Regni Sclayoniae et Croatiae litteris suis, ex Cancellaria sna Hungarica editis, statim requireret, ut cum Maiestas sua benigne decrevisset, confiniorum illorum aliasque certas ob causas^ bonum publicum concementes<) certos suos Commissarios illuc propediem expedire^ per eos nomine suae Maie- statis requisiti Zagrabiam convenire, et ea^ quae ipsorum et patriae salutem con- cemerent) ab illis percipere^ in omnibusque sese morigeros exhibere^ et una cum iliis omnia diUgenter consultare atque etiam in effectum perducere velint, et boc pacto, non tanquam Diaetae generalis, sed tantum Commissionis specialis no- mine^ interim donec Diaeta publica, more alias consyeto, ibi quoque celebrari posset, omnia bono modo componi posse humillime existimarerous. Quod erat Serenitati yestrae ad benignum eiusdem mandatum^ litteris Suae Maiestatis et Se- renissimi Archiducis itemm remissis, humillime rescribendum.
Quam Deus aeternus diu salvam atque incolumem conseryet. Posonii Febraarii 1577.
Eiusdem Serenitatis Vestrae
Fideles seryitores
Cmierae Haogaricae Praefectua et Consiliaril
Ep. Agriensis m. p.
Ghozmoy m. p.
A tergo:
Serenissimo Principi et domino domino Ernesto, Archiduci Austriae, Duci Burgandiae<) Comiti Tyrolis et domino nobis Clementissimo.
Ad Cameram Aolicam.
Sjl FwoXQeoMo Refni CongrefatioBaiii.
Digitized by LjOOQiC
384
Anno i58i.—1629.
Privilegium Carolostadiense a Kegibus Rudolpho DL et
Ferdinando HI. elargitum
Nos Ferdinandus III. Dei gratia electus Romanorum Imperator semper Augustus^ ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae- que Rex. Archidux Austriae, Dux Burgundiae^ Stiriae^, Carinthiae^ Carnioliae^ superiorisque & inferioris Silesiae ; Marchio Moraviae^ superiorisque & inferioris Lusatiae ; Comes Haubspurgi^ Tyrolis, iS: Goritiae &c. Memoriae commendamas tenore praesentium significantcs, quibus expedit universis. Quod pro parte & in persona fidelium nostrorum militum iS: incolarum, caeterorumque inhabitatorum For^ taiitii, sive Civitalis novae Carlostad infra Castrum Dubovacz, in dicto Regno nostro Croatiae constructaey exhibitae sunt nobis & praesentatae certae quaedam lilterae, serenissimi condam Principis, Domini Rudolphi U. alias Romanorum Im- peratoris & Regis Hungariae; confirmationales Privilegiales, in pargameno pa- tenter confeclae, ac secreto eiusdem Sigillo^, quo, ul Rex Hungariae utebalur^ impendenti communilae. Quibus mediantibus, idem condam Imperator dr Rex, certos quosdam articulos, super libertatibus & immunitatibus praefatorum Civiam Carlostadiensium, a Serenissimo condam Principe Carolo^ patruo videlicet suo^ iisdem Civibus Carlostadiensibus, factis & concessis^ sit^nanler vero binis nundi* nalibus praerogativis ; nec non uno foro haebdomadali^ euianatos ; ratificasse atque confirmasse dignoscebatur, tenoris infrascripti. Supplicatum itaque extitit Maiestati nostrae, pro parte dr in persona praelibatorum militum^ universorumque Civium & inhabitatorum dictae Civitatis Carlostadiensis, debita cum instantia humillime: quatenus praetactarum binarum nundinarum, unas; hactenus quidem in Festo B. Margarithae^ hoc est XIH. Die Mensis Julii ; prout & forum haebdomadale, singulis diebus Sabathi in eadem Civitate celebrari solitum & consvetum^ ex eodem Festo S. Margarithae ad Dominicam Sanctissimae & Individuae Trinitatis; forum autem haebdomadale^ ex die Sabbathi ad diem Jovis, singularum septimanarum, benigne transferre : ac insuper unas adhuc nundinns pro Festo S. Bartholomaei quotannis, in eadem Civitate perpetuo celebrandas gratiose superaddere: In reliquo vero,prae- declaratas Htteras confirmalionales^ omniaque et singula in iisdem contenta^ ratas^ gratas &, accepla habentes, litterisque noslris Privilegialibus^ inseri & inscribi fa- cientes, approbarei» roborare, dr ratificare; ac pro antelatis militibus & incolis, caeterisque inhabitatoribus, saepe tactae Civitatis Carlostadiensis, ipsorumque po- sleris ifc successoribus universis^ innovandas, perpetuo valituras^ gratiose confir- mare dignaremur. Quarum quidem litterarum tenor talis est
Digitized by
285
Rudolphos IL Dai gratia alectus Romanorani Imperator semper augustus ; ac GermaDiae, Hunfrariae, Bohemiae^ Dalmatiae^ Croatiae^ Sclavoniaeque Rex. Archidnx Aostriae^ Dnx Burgundiae, Marchio Moraviae^ Comes Tyrolis ac Gori-- tiae &c. memoriae commendamus, tenore praesentium signiGcantes, quibus expedit universis. Quod cum serenissimus Princeps Dominus Carolus^ Archidux Austriae^ Dux Burgundiae^ Stiriae^ Carinthiae, Carnioliae^ Comes Tyrolis &c Patruus no-- tter chariisimus^ ad de/cnsionem Regni nostri Croaliae^ quod ipsius Provinciis instar Clypei^ seu Muri esse dignoscilur^ contra Turcas nominis Christiani hostes^ suis & Provinciarum suarum sumptibus^ certam munitionem seu fortalitium instar Civitatis, infra Castrum Dubovacz, f» dicto Regno Croatiae silumj aedificaverit ; dr eundem locum de suo nomine Cartostadium nominaveril^ caeterisque libertati- bus el Privilegiis ac immunitatibus^ nostro ac suo nomine donaverit) mililesque ac alios inhabitatores eiusdem de ipsarum immunitatum ratificatione, per Nos., eeluti Hungariae ^ partium ei subfectarum^ legitimum Regem ficndc^ assecuraverit ; requisitil nos debita cum instantia^ ut eiusdem roilitibus, ac caeteris inhabitato- ribus eiusdem oppidi Novi Carlostadii; eorumque successoribus, certos articulos^ super dictis libertatibus dr immunitatibus ipsorum, a praefato serenissimo Patruo uostro^ tam sua; veluti supremi in partibus illis nostris^ Locumteneniis; quam nostra Regia aulhoritate additos iS: concessos^ benigne acceptare ; & de Regiae no- strae potestalis plenitudine^ gratiaque speciali^ confirmare dignaremur. Qui quidem articuii^ seu capita immunitatum ipsorum, sequuntur in hunc modum : I. Quod quiiibet miles, sive Germanus, sive Hungarus, sive Croata fuerit, aut alterius Nationis, sive inter equites, sive pedites, qui juxta zonam seu dimensionem sine digressione in fundo^ seu area Viridi aedificaverit; tale aedificium seu fundus^ ipsi d: haeredibus suis^ proprius & haereditarius esse & manere debeat; quem ipse vel haeredes sui, una cum superaedificata domo^ vendere^ legare^ vel dono dare^ d: de illo juxta placitum . suum, tanquam de re propria disponere^ & ordi- nare possit^ hac tamen conditione: quod semper nostri^ seu Serenissimi patrui nostri miiites ibidem in praesidio Siipendia merentes, prae aliis emere possint. 8in vero contingeret^ quod per morlem dr decessum unius vel alterius militum, una vel plures domus haereditariae, ad illius^, vel illorum consangvineos devol- verenlur, qui in Stiria vel Carinthia, iltisque annexis Provinciis, domos^ seu «liquam haereditatem non haberent; dr vel in illis confmiis dicti Regni nostri Croaliae non militarent; ex tunc illi haeredes sine ulla contradictione^ teneanlur & sint adslricti, cuilibet roiliti illius praesidii^ qui illa opus haberet^ dictam do- mum praevia justa dr tolerabili honestorum virorum aestimatione^ pro ipsius so- lutione vendere; vel iuxta Praefecti illius loci dispositionem, domusque ipsius capacitatem A commoditatem, aliquod ibidem servientes milites<) in illam recipere. Item postquam nos^ de Regiae nostrae potestatis plenitudine, ad instanliam prae-* fatt Serenissimi Patrui nostri, dictam Civitatem novam Carlostadium^ libertate db prerogativa speciali ornandam duximus, omnes qui proprias domus in ea ha- bent) aut habuerint libertatibus communibus utenlur^ fruentur: Et vicissim inco- lae dr habitatores omnes, ea omnia quae ad conservandam Politiam, ifc retinen- dam disciplinam pertinebunt, quovis tempore firmiter observare debeant. Domos 4k plateas^ ac quaecunque ad familiae sustentationem commoda erunt, mundo beooque ordine servabnnt. Ignem custodient ne damnum faciat^ sicuti taies A id gemifl regulae in aliis civitatibus observari solent. Item in Snburbibus: domnm^
Digitized by LjOOQIC
286
horreasi, fosaas, hortos pomarios, cellaria, foveaa^ nefimenta^ 4t similia quae hi detrimentum fortalilii^ seu Civitatis vergere poaaoBt, inter fbrtadltiiun videfieet, 4t montem ac colies, ubi nunc excobiae tenentar; nemim CBJnsvia atatus A coadi*- tionia homini, liceat erigere ant extruere^ neqae ottipiaa permittaliir. Vemm horti pro ceulibus^ ac aliis culinae neccesariia, ita tmaett nt 200 ubus a fortalitio longis, absint, praevia dimensuratione concedastor^ & tales horti^ sepimento transparente daudantur. Et super haec omnla, pro meliore fortalitii praefati Carlostadiensis in eoque degentium militum incremento^ consultum necessariumque visum est: ut singulis annis binae nundinae; unae, in Festo D. Caroli, hoc est 28. die Januarii: alterae vero^ 13. die Mensis iuiiU hoc est in Festo B. Blarga- rethae (ea siquidem die Civitas ipsa extrui cepta est:) ad diutumam rei memoriam, juxta bonum ordinem^ dr disposilionem Praefeeti^ celebrentur^ sine tamen nundina- rum caeterorum vicinomm locorum praejudicio. Et p'er totum annum singulis diebus Sabbatbi^ solitnm fomm haebdomadale interteneatur. Vemm hujusmodi nundinae^ & Forum haebdomadale extra Fortalitium^ juxta Praefecti demonstra- tionem, in loco commodo adminisbrari^ celebrarique debebnnt.
Nos igitur^ qui eommodis et permansioni fidelium nostromm Regnicolarvm^ praefali Regni nosfri Croatiaey ^ consequenier praefato /ortalilio Carlosladio^ quod propter illius defensionem extructum esse dignoscitur, quam optime consul* tum <t provisum essc/cupimus; Requisitione d: postulatione supradicti Serenissimi Domini Caroli Arcbiducis^ patrui nostri Charissimi^ facta ; benigne accepta dr ad- missa pmefatos articulos^ super liberlatibus^ privilegiis^ dr immunitatibus dietae Civitatis novae Carlostadii^ infra Castmm Dubovacz, in Regno uoslro Croaliae^ de novo constmctae, editos & emanatos; praesentibusque litteris nostris supra insertos & inscriptos: ac omnia dr singula in eisdem conteAta^ eatenus^ quatenas eidem rite dr legitime existunt emanati^ ratos, gratos, d: accepta habentes^ pro praenominatis militibus ac incolis^ d: caeteris inbabitatoribus dicti Fwtalitii seo Civitatis^ ipsommque posteris dr Successoribus, in pmefato Fortalitio pro tempore degentibus^ perpetuo vaiiluras approbavimus^ ratificavimus dr confirmavinras^ Sal- e/s semper antiqms legilnts^ <f constetudinihvs Regni nostri Hungariae^ ^ par-- tium ei subjectarum^ permanentibus. Immo approbamus^ ralificamus^ d: confirma- mus^ harum nostramm, quibus secretum Sigillum nostmm^ quo ut Rex Hunga" riae utimurt est apensum^ vigore dr testimonio litteramm* Datum in Arce nostra Regia Pragensi, XXIV. Die Aprilis, Anno Domini 1581. Regnomm nostmrum, Romani sexto: Hungariae d: aliorum nono: Bohemiae vero anno similiter sexto.
Nos itaque humillima supplicatione^ pro parte praefatoram militnm dr in- colamm universommque Civium dicti Fortalitii^ sive Civitatis novae Carlosta- diensis Nostrae. modo quo supra^ porrecta Majestati^ Regia benignitate exaudita. clementer dr admissa^ praelibatas nundinas Festi S. Margarethae^, ex eodem Fe- sto, in diem Sabbathi Dominicae^ Sanctissimae dr Individuae Trinitatis, aliosqae idem Sabbathum immediate praecedentes^ ad id videlicet aptos et sufficientes dies: Forum item haebdomadale ex die Sabbathi.^ ad praetactum diem Jovis^ trans- ferendum : Unas insuper nundinas pro Festo S. Bartholomaei quovis anno, omnino sub iisdem libertatibus dr praerogativis, quibus nundinae liberae seu fora annualia libera^ aliamm liberarum Civitatum nostramm, oppidomm dr viUaram ce- le!)ranturn perpetuo servandas d: in eadem Civitate nova Carlostadiensi celebran* iias^ absque tamen praejuditio nundinamm seu Fororam annnalinm, liberOTom
Digitized by LjOOQIC
287
afioramonmqiie ioooram ciroumyioinoram^ soperadendas ; praemissis binis annua- libns nundinis, prout A haebdomadali foro, gratiose addiiciendas duximos. De caetero autem praeinsertas litteras confirmationales privilegiales non abrasas non cancellatas neque in aliqua sui parte snspectas, sed omni prorsus vitio ac sus- pidone carenles^ praesentibus nostris litteris privilegialibus, de verbo ad verbum aine diminulione ± aagmento aliquali insertas A inscriptas, quoad omnes earnn- dem continentias^ clausulas A articulos, eatenus quatenus eaedem rite A legiti- me existunt emanatae, viribusque earnm Teritas suffragatar; ac in quantum iidem cives dr inhabitatores Carlostadienses iu huiusmodi libertatum & praerogativaram continuo usu hactenus perstitissent, persisterentque eliam de praesenti^ ratas, gratas, A accepta habentes, approbavimus^ roboravimus & ratificavimus, ac pro iisdem Civibus Carlostadiensibua, ipsorumque posteris ac successoribus universis perpetuo valituras^ gratiose confirmavimus ; immo transferimus^ superadimus^ d: acceptamus^ approbamus, roboramas, ratificamasque ic confirmamus: salvo jure alieno haram nostraram Secreto Sigillo nostro^ quo ut Rex Hungariae utimur^ in pendenti commanitaram, vigore & testimonio litlerarum. Datum per manus fidelts nostri^ nobis dilecti, Reverendi Georgii Lipay de Zombor^ Episcopi Eccle- siae Agriensis perpetui Comitis de Heves^ Consiliarii nostri^ dr Aulae nostrae per Hungariam Canceilarii. In Civitate nostra Vienna Auslriae. Die 26. Mensis Julii^ Anno Domini 1629. Regnorum nostrorum Hangariae UI., reliquorum XIV., Bohemiae vero anno XII.
Ferdinandas m. p.
Georgius Lippay m; pw
AgridMiB.'
Laurentius Fereflcifly m. p.
(L. S.)
In d§xtro inferiori margine : CoIIationatum cum originali, Carlostad. Die 19. Maj, 1753.
(L. S.)
BL H.
Goneral Andflor Ueot.
E«rMM Mi; PrteUiDiiiAret p. Sf I.*
Digitized by
288
CXCVI.
Anno 1599. die i7^ Maji Pragae.
Rudolphus Rex SS. et 00. Regni Croatiae etSlavoniae pro-* Tocat, ut in sua diaeta Confiniis Slavonicis proyideant.
Rudolphus sccundus^ Dei Gratia electus Romanorum Imperator semper Augustus^ ac Germaniae^ Hungariae^ Bohemiae drc. Rex drc. Magnifice fidelis nobis dilecle. Quantopere necessarium sit^ ut Sclavonicis Confiniis rite provideatur, id tibi ex^cte constare non ambigimus. Cum autem id sine Regni illius nostri communibus auxiliis et subsidiis fieri nequeat^ omiltere in presenti rerum statu et summa necessitale non potuimus, quin fidelibus Regnorum nostrorum Croaliae et Sclavonie Statibus et Ordinibus, qui forte nunc in peculiari siio Conventu de ve- teri more et consvetudine congregati erunt^ dictorum Confiniorum miserum statam speciali nostro Decreto ob oculos stalueremusi) et ad eum in melius reformandum et redigendnm ipsorum quoque necessaria auxilia benigne expeteremus. Qaare Fidelitatem tuam clemenler hortamur tibique firmiter committimus et mandamus^ ot dictis Statibus in primitus fulura eorum Congregatione adiunctum Benignqjn De- cretum nostrum non solum bonis et ad hoc congruis modis proponere^, veram etiam apud eosdem auctoritate, prudentia ac dexteritate tua, qua potes^ efficere velis^ ut pro sua coniugumque et liberorum suorum salute et permansione^ bono- rumque suorum conservatione^ dictis Confiniis modo meliore prospicere^ et neces- saria sua auxilia prompte ac benevole ad illa conferre^ noslraeque benignae posto- iationi^ uti obedientes subditos deceL, elTective respondere et satisfacere velmU Executurus in hoc benignam voluntatem nostram; tibique Gratia nostra bene pro- pensi sumus. Datum in Arce noslra Regia Pragensi, decima septima die Mensis Maii, Anno Domini Millesimo Quingentesimo nonagesimo nono.
Rudolphus m. p.
Himmelreich m. p
Tenor Indorsalionis:
JHagnifico Joanni Draskowyth de Trakostyan , Regnorum nostrorom Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Bano et Consiliario nostro d:c. <fce, Fi-^ deli nobis dilecto.
Slgramb \)i>n OrSQ an».
(Sigillvm Regivm ab extvi appressnm.) Orlg. canh. in ArcbiTO Refoi Crottiae. Priv. Nr. 136.
Digitized by
Amno tetS. f5— 2S. itqji. PoMOnU.
LitterarBii ««reeurftlofUritmr Ferdinamli HL Re^it RegfM
S^^lffveniae ^eorsim daVa autbentica parFa.
No8 Comes Sigismmidns Porgach de Gliymes, Regni Hun^riae Palatiniis et Jndex Cnmanonim, nec non Comitatunm Neogradiensis<» Saarosiensis et d<( Zabolch Comes ac Sacratissimi Principis Domini Domini Mathiae, Dei Gratia electi Romanomm Imperatoris semper AugustU ac Germaniae, Hnngariae^ Bbhemiae Re-* gis, Archidncis Austriae^ Ducis Burgnndiae drc. Intimus Consiliarins et per Hunga- riam Locumtenens. Memoriae commendamus tenore praesentium significantes, qui<* bna expedit yniyersis: Qnod cnm Sacratissima Caesarea Regiaqne Maiestas Do* mimis noster Clementissimus yniTersis fidelibns Statibus et Ordinibns Regni sni Hnngariae pro tractandis et conclndendis publicis Regni negotiis*) tranquiUum statnm et secnram permansionem concementibus, Generalem Diaetam ad hanc Civitatem Begiam ac liberam Posoniensem ad Dominicam Inuocauit proxime praeteritam fxo^ mulgare clementer dignata fuisset, ac pro innata pia et paterna erga Regnum boc affectione et sollicita cura primo et ante omnia de futnro Rege et succes^ sore eligendo cnm eisdem fidelibus suis Statibns et Ordinibus Regni tractare et conclndere statnisset, in eoque Status et Ordines benigne reqnisiuisset : Ad quam Sacrae Caesareae Regiaeque Maieslatis benignam requisitionem lidem Statns et Ordi- nes matnra consilii deliberatione praehabita post longos tractatns in Serenissimum Principem Ferdinandum secundnm, Dei GratiaRegem Bohemiae, Archidncem Anstriae^ Dncem Burgundiae^ Styriae, Carinthiae^ Carnioliae et Wirtembergae, Marchionem Moraniae, Comitem Habspurgi et Tyrolis^ Dominum itidem nostmm Qementissimum ▼nanimiter consensissent Priusquam tamen Statns et Ordines de vetusta lege et longa serie obseruata bactenus consnetudine eundem Dominnm RegemBohemiae in Dominum et Regem eomm liberis et commnnibns votis ellegissent, declarassent et pronunciassent, eidem Domino Regi Articnlos subinsertos acceptandos^ con- firmandos^ ac per eundem Dominum Regem sno tempore regiminis firmiter et inuiolabiliter obsemandos demiss^ porrexissent. Quorum humilibus postnlatis eadem Maiestas Regia benigne admissis, dictos articulos^ omniaqne et singula in eis contenta acceptare^ con6rmare et litteris quoque suis superinde Assecurator&^ Sigillo et manus propriae subscriptione roborare, et tandem eisdem Dominis uni- versis Statibus et Ordinibus Regni extradare clementer dignata est. Qnibus ex« tradatis, et manibus nostris assignatis^ postulamnt iidem Status et Ordines, qua- tenns copiam sen paria eamndem sub sigillo nostro authentico in Transumpto litte* raram nostramm eisdem extradaremns. Quamm qnidem Kttcramm assecnratoria*- ram tenor talis est: Nos Ferdinandns^ Dei Gratia Rex Bohemiae, Archidnx Anslriae^ Dux Burgundiae, Styiae^ Cariathiae, Carnioliae et Wirtembergae, Mar--
i?nn L PriYiL 9% Llb«rt.) SP7
Digitized by VjOOQIC
ciiio Morauiae, Comes Habspurgi et Tyrolis Ae. agiiosdmiis et nemoriae eoni- neiidamus tenore praeaeDtium significantea, quibaa expedit vniTeraia: Qaodeuoi Sacratissimo Principi ac Domino Domino JKUthiae Dei Gratia Eleclo RomaBoram Imperatori aempor Angasto, ac Germaniae^ Hungariae, Bohemiae drc. Regi, Domliio Patroeli et Patari nostro observandissimo benigne visum fuisset^ Inclito suo Hon- gariae Regno, partibusque eidem adnexis, pro pia atque patema sua cura et sol- Ucitudine de futuro Rege atque Sticcessore tempestiue prospicere^ eumque in finem ex singulari sua et patema erga nos gratia et amore ejusdem Regni Statos el CMines beiiigiie requisiuisset^ uti nos in fntamm ipsorum Begem eligere wcceplhvfL proclamare ei coronare adeoque oplime Majestatis Suae Cesareae Begiaeque in* tentioni^ quae nonnisi in beneficium hujus Coronae redundare queat^ sua quoqne ex parte respondere vellent, lidem Status et Ordines sollicitum hunc«) et iam ante pluribus occasionibus conteslatum Majestatis Suae Cesareae Regiaeque aSectuni^ Dti fideles et Cives Patriae amantes decet, grato animo agnoscentes, eiusdem de- iBiderio haud grauatim obsecundare, atque nos in Regem atque Dominum ipsorum iuxta antiquam consuetudinem et libertatem eorum semper obseruatam paribus votis et unanimi consensu rite eligere, prodamare^ inuocatoque demum Numinis diuini auxilio feliciter etiam coronare promptos paratosque fore declarauerint, de- misse rogantes^ vti infrascriptos Articulos, omniaque et singula in eis conlcmta tata^ grata et accepta habentes, nostrumque Regium consensum illis praebentes, cle- menter acceptare^ auctoritate nostra Regia approbare et confirmare, atque tam nos ipsi suo tempore benigne obseruare^ quam per alios, quorum interest, fimri- ter obseruari facere dignaremur. Quorom quidem Articulornm lenor sequitur^ et est talis : Prima coudltio. Quod vniversas et sihgulas Regni libertatates, Immunitetes^ Priuilegia, Statuta, Jura et consvetudines simul et conclusiones Tractatus Viennensis, omnesque Articulos in eodem comprehensos, ita et reliquos ante et post Corona- tionem moderaae Sacrae Caesareae Regiaeque Majestatis in Anno Hillesimo sex- centesimo octauo^ et Millesimo sexcentesimo Nono editos^ in omnibus suis punc- tis^ clausulis et Arliculis Sua Majestas Regia firmiter et sancte obsernabit, per aliosque omnes inuiolabiliter obseruari facieL Secunda conditio. Qaod graua- mina, si quae usque ad tempus suscipiendi Regiminis Majestatis Suae qualiter- cunque euenerint) ea statim in initio Regimiiiis Suae Majestatis in Diaeta primi- lus intra spatium sex mensium publicanda penitus tollet. Grauamina autem vni- uersorum Statuum et Ordinum Regni^ quaecunque successu temporis sub Regimi- He Suae Maieslatis emerserint ea in singulis Diaetis^ quas Sua Majestas Succes- siuis temporibus pro commodo et necessitate Regni quo saepius fieri poterit, ila ut terminum triennii non excedat^ publicare et celebrare dignabitur^ sub eadem Diaeta tollet et effectuabit. Tertia conditio. Quod quando de rebus et negotiis Regni Hungariae aut Partium ei subiectaruni agetur^ ea per Hungaros tractare et consultare dignabitur^ iuxta Articulos Anni Millesimi sexcentesimi octaui^ no- num et decimum ante Coronationem editos; item Anni Millesimi qaingenlesimi quinquagesimi noni articulum octauum. Neque etiam supplicantes aut causnnles Indigenas Regni intra ambitum eiusdem occurrentes ad Regimen et Jura exter- na rejicere, pertrahere et ablegare pacietur^ iuxta extrema verba Arliculorom decimi et decimi sexli ante Coronationem el Decreti Ferdinandi Anno Millesimo quingentesimo tricesimo sexlo, articulo quadragesimo primo editi. Quarta condi- tio. Confiniorum vero Praefecturas, Capitaneatus et alia Officia tam in hoc, qoam
Digitized by LjOOQIC
iiHi»Ra(Hif wimiflY M^nlm.SmH uoiti^' nOiwiam ^nfymmm^ lyrte CSoronatiQoeQI AnM HillMiaio . w^jamamimo ootaw aditiai confereL Oointa conditio. Quo^ fgo Joatitiae adaiinistmtiefie^ aise ^ Regna «consistere non posswt, secondui^ kndabileni et Deo gratam in edetouidis Jndiciis antiquam Regni consuetudinevi Judieia octanalia yacis tesqpore^ tam in Sttperioribtts, quam in inferioribus Regni Partibns^ iuxta coMtitutionem Anni Millesimi sexcentesimi noni, articulum septua-r gesimmn^ continao celebrari faciet, et ittxta eundem Articulum tam in Tabula Re- gia^ quam Appellationibus^ sine discretione Religionis Judices fiant, neque Status el Ordines Regni mandatis extra terniinos Judiciorum coram Judicibus Regni Or-r dinariis vel Deputatis Juri stare et ad productionem Priuilegiorum co^ere execu-^ Uonesque legitimas nec per se impediet, nec per suos Officiales impediri patie-» tur, similiter etiam illegilima Judicia et illegitimas Eexcutiones fieri non admittet Allegantur primo pro Jadiciorum octaualium celebratione articulus septuagesimus Anni MiJlesimi sexcentesimi noni. Secundo, pro Juribus Nobilitaris praerogativae tripartiti primi titulus nonagesimus sextus; Item Perdinandi Regis Anni Millesim^ quingentesimi quadragesimi sexti articulus trigesimus; Item articulus yndecimus Pacificationis Yiennensis. Tertio, ne inandatis Regiis Juris processus turbetur^ Mathiae primi Millesimi quadringentesimi septoagesimi primi anni articuias duo- deeimns; Maximiliani Millesimi quingentesimi sexagesimi sexti articulus vigesi-- mus quinttts; Mathiae secundi MiUesimi sexcentesimi decimi tertii articulus tri-> gesimus quarttts. Quarto, ne expedianlur mandata illegitima, Ferdinandi Annl Millesimi quingentesimi sexagesimi tertii articulus octuagesimus ; Mathiae se.cundi Millesimi sexcentesimi octaui articulus sextus. Sexla conditio. Quod religio- nis negocium inter yniversos Slatos et Ordines Regni in suis ac fisci bonis^ item in confiniis qnoque Regni Hungariae militibus Hungaris, propter Regni tran- quilliorem permansionem, iuxta constitutiones Viennenses et Articulos ante Coro- nationem editos maneat liberum^ illaesum, et illibatum^ ita videlicet) ut Religio^ nis exercitium tam Baronibus^ Magnatibus et Nobilibus^ quam liberis etiam Ciui- tatibus vniversisque Statibus et Ordinibus Regni in suis ac Fisci bonis* item in ConGniis Regni Hungariae^ nec non oppidis ac villis, illud sponte ac libere ac* ceptare volentibus^ ubiqtte libenim relinquatar, nec quisqnam cujuscttnque Status et conditionis existens in libero eiusdem usu ac exercitio Religionis a Majestate Sua Regia et aliis quibasuis Dominis Terrestribus quouis modo aat quottis sttb praetexttt tttrbetor et impediator. Septima conditio. Qnod in Palatini Electione^ eiusdemque auctoritate^ Jurisdictione et officio iuxta articulum Yiennensis Pacifi- cationis ad tertium, item ante Coronationem edito Anni Millesimi Sexcentesimi octaoi art. vndecimo et Anni Millesimi Sexcentesimi decimi tertii articulo sep* timo^ Ferdinandi Regis Anni Millesimi Quingentesimi quinquagesimi quinti artculo primo circa finem, ac secundum formam Juramenti eiusdem Palatini praescriptum modum Maiestas Sua obseruatura est. De Banatu etiam, quae in eodem articulo vndecimo Anni Millesimi Sexcentnsimi octaui continentur^ similiter et de Wala* chis annorum Millesimi sexcentesimi quarti articulum decimum quartnm^ Anni Millesimi sexcentesimi octavi articulnm nonum et Anni Millesimi sexcentesimi decimi tertii articulorum Trigesimum nonum effectuabit. Octaua condilio. Quan- doqoidem salus et permansio non modo afflicte hujtts Patriae, tanquam clypei et antemoralis* sed aliorum quoque vicinorum Regnorum et Provinciarum,^ ex bona et secora Confiniorum prouisione dependeat: Majestas Sua iuxta arliculttm vige-»
37»
Digitized by LjOOQIC
fiiii!)ip priintw Anni vHlosliilI stzoont^raiii octam aii|6 ^CofOMlioiirai ot jVt. Tri— |08iiiiiiiii socmiflinn Amii ifillosiiiii Sexcotitosliiii iioiii^ patorno. Confiniis proqiaore ligniibitar. Nopa conditio. Qnojil Cinita^ 'liiioraa ot Montanas jh anis Jvribits fri litvDrtatibna, priallegiis, ot imnninitatibas consomabit Pocfana conditio. ;Qabd tWpnam Rogni ox ftegnb Bongariao nalla ox cao^a yol arto Haioataa Saa ^egiar adferet aat aqferri carfibit, sed qaod inxta yetorem consaetadinem ac libertatem ipifomm Regnicolaram per certa^ et ,de eoram medip ynanimlter ad |ioc delectaa et 4<yputata8 personas atriasque Religioids Secnlares in Regno cpnseraabit, ioxtit articolitm qaartam ante Ooronationem et decimam sextam post Coronationem Anni Millesimi sexcentesimi octaai, et Wladislai Regis Decreto in conditionibus. Item eiasdem Wladislai Decrotonim Anni Millesimi Qaadringentesimi nonagesimi iecundi articalam tertiam. Yndecima conditio. Qnod metas Regni Hnngariae et partiam ei sabiectaram non abalienabit, imo differentias ratione metaram cnm rolonis^ SQesitis^ Moraais et Aastriacis^ nec non Styris^ Carinthis, Camiolis oxortas ac vigentos omni stndio ao ope Majestas Sna Regia componeL) determi- nabit et recnperabiL Daodecima conditio. Qnod confoederationes cum Regno Bo- hemiae et aliis vicinis Provinciis ac Transylyania, iuxta artieulam Pacificationis Wiennensis et Constitutionum Anni Millesimi sexcentesimi noni art. quadragesimum secundum in suo yigore permaneant^ Suaque Majestas eos obseraabit et per suos obseruari faciet Decima tertia conditio. Quae de pace publica Regni conseraan- da et bello non rooyendo extraneoque milite non iuducendo art secundo ante Coronationem in Anno Millesimo sexcentesimo octauo sancita fuoranU ea Sua Ma- jestas Regia inuiolabiliter obseraabit, et per alios obseraari facioL Decima quarta eondilio. Vt intuiln sinceri erga Domum Austriacam Suamque Maiestatem Regiam amoris et beneuolentiae gentis Hungaricae hactenus hiculenter satis declaratae^ ac in futuram quoque declarandae, Arces Perastein^ Kobelsdorf^ Gyns^ Frahenstein^ Aysenstadt et Horastem cum suis pertineiitijs iam tandem interpositione^ auxilio et mnnificentia Suae Majestatis Regiae ab Austriacis gratis eliberentur et Regnicolis pro animi ipsoram gratitudine^ qua Domum Austriacam^ atque Regiam quoque Haiestatem Suam prosequuntur^ remiltanturii siquidem a tot rotroactis temporibus amplas satis utilitates et emolumenta exinde perceperint Si autem dictao Arces ab Anstriacis gratis non remitterentur, extnnc deposita Inscriptioiiis summa ab iis- ^em redimantur, et iuxta ariiculum septimum Anni Millesimi sexcentesimi octaui, Item Anni Millesimi sexcentesimi noni art. sexagesimum secundum^ Jurisdictioni^ legibus et Oneribus praedictaram artium pertinentiae subjaceant Decima quiota conditio. Quod castram Lublyo cum suis pertinentiis et tredecim oppida Scepu- siensia^ siquidem magno cum damno et incommodo Regni et Regnicolarum a Polonis possidentur : nam non solum aliquid in medium Regnicolaram contribuere nolunt, yeram illatis Regnicolis diuersis iniuriis ac yiolentiis in Regno Hungariae Juri stare et in Comitatibus comparere recusant) omnes suos conatus manu yjo- lenta impune exercendo; ynde et Auctoritati Suae Majestatis plurimum derogare yidetur; Majestas Sua Regia, facta interpositione apud Sacram Caesaream et Re- giam Majeslatem castrum illud cum pertinentiis et praedictis oppidis eliberare Re- gnoque applicare dignetur, cum non desint modi summam illam inscriptionis per Regnicolas deponendi. Decima sexta conditio. Quod Milites Hajdones prinile<na a Sua Majestate Caesarea et Regia haoentes fruantur illis, et temporo rogiminis aui Majestas Sua Regia confirmaro dignabitur. Decima septima conditio. Asse-
Digitized by LjOOQIC
€imbit qnoqiie llaJMtafl Sna, qacNi yhrente Saera Gaesarea Reftaqoe Majestate Domioo Doatro QemeDliasiino in nollaiii adminiatratiooeai Regni aese introioittel abaqoe soae Caeaareae Regiaeqoe Hajeatatis e^reaaa ac specifica benigna voluntate Regnicolaromqoe asaeitaiL Atqoe bae aont conditiones, qoaa Majestas Soa Regia ante Electionem aoam acc^tare^ sofficientibosqoe litteris sois assecoratoriis sob verbo Regio confirmare, ptost Coronationem vero soam tempore soscepti regiminis generalibos articolis inseri et publicare dignabitor. Nos itaque praedicta oniverso- ran Statoom et Ordinom Inclyti Regni Hongariae et partium ei sobiectarom sop- ^Hoatiene demenler admissa^ pro henigna aniaEii Doatri propmaionife) ^Ampi elementer.gratificandi yQloDtate, praeinsertos oniversos articalos^ ac omniaiet sin-» gola in eis contenta, rata, grata et accepta habentes^ eisdem Regium noslrum consensnm benevolum pariter et assensum praebuimus et illos ac quaey^ in eis contenta acceptauimus, approbaoimuSi, ratificauimus et confirmautmus. Promit- tentes et assecurantes Status et Ordines in verbo nostro Regio^ quod praemissit omnia tam nos ipsi Regiiflinis nostri tempore obsemabimus^ quam per aiios fideles sul>ditos qostros cuiuscunque Status et Conditionis axistant. obseruari faciemos^ oti vigore fauius nostri Diplomatis acceptamus^ approbamus, ratificamos, confirma- fflos atqne promittimus. In cdius fidem et testimonium litteras bas manu propria saibscripsimus et iSigilli nostri impressione muniri jussimns. Datum in Civitate Posoniensi die decima quinta mensis May. Anno Millesimo sexcentesimo decimo octauo. Subscriptionis vero series haec est: Ferdinandus. Paulo inferios vero: VI. Leonardus Gerius. Nos itaque iuxta postulationem eomndom dominomni Statuum et Ordinum Regni praeinsertas litteras Sacrae Regiae Majestatis assecorato* rias praesentibos litteris nostris de verbo ad verbom sine diminotione et angmento aliqoali inscribi et inseri facientes sub Sigillo nostro authentico extradandai ioximos et concedendas. Datum Posonii die vigesima quinta Mensis Hay Aun« iOomin! MQlesimo sexcentesimo decimo octauo.
Comes Sigismundus Forgach de Gymes m. p.
(JLoeuM Sigilli uuiheniici PalatinaU$0
Emerieia ZhoMt •» 4P«
OffifiBid# iii Affoktni ItogMi CbiatiM. Prlr. 41. 1ST.
Digitized by
m
Anno 1618. 15. Catendas Juha$, Poionii,
Biploma assecurationU a Ferdinando IL Rege Statibua o^ Ordinibus Regni Croatiae dc Slavoniae seorsim datum.
Jilos Comes Sigismundas Forgaeh de Gbymes^ Regni Hungariae Palatinua €i Jndex Cmnanoram nec non Comitataum NeogradiensiSi. Sarosiensis et de Zabolcli Conies, ac Sacratissimi Principis et Domini Domini Malbiae, Dei Gratia Electi Romanorum Imperatoria semper Augasti. ac Germaniae, Uangariae, Bobemiae drc Regis, Arcbiducis Austriae, Ducis Burgundiae drc*^ Iutimus Consiliarius et per Hungariam Locumtenens. Memoriae commendamus tenore praesentium significantea, quibus «:i^pedit vniuersis et singalis. Quod Reuerendissimus Dominus Petrus Do- mittrouicb, Episcopus Zagrabiensis, Beatae Mariae Virginis de Tbopuzka et S. Georgii 4e Diaky Ecdesiarium Abbas^ ac Sacrae Caesaraee Maiestatis Consiiiariua, ezbibuit etpraesentauit nobisSerenissimiPrincipis ac Domini DominiFerdinandi^ Hun» gariae Bobemiaeque Regis^ Arcbiducis Austriae^ Ducis Burgundiae, Styriae^ CariiH tbiae, Camipliae drc. Domini similiter nostri Clementissimi., litteras quasdam in papyro Regali patenter confectas sigilloque et manus subscriptione eiusdem Serenissimi Principis ac Regis communitas^ petens nos debila cum Instanlia, quatenus no^ dictas Serentssimi Principis ac Regis Domini Domini nostri Cleroentissimi litteras transumi et aliis Litteris nostris similiter patentibus inseri et inscribi, insertasque et inscriptas eidem tradere dignaremur. Earum uero litterarum tenor talis est: Nos Ferdinandus Secundus, Dei Gratia Hungariae et Bobemfae Rex, Arcbidux Au- striae, Dux Burgundiae. Styriae, Carintbiae^ Carnioliae, Wtirtembergae^ superioris et inferioris Silesiae, MarcbioMorauiae, superioris et inferioris Lusatiae, ComesTyroIis et Goritiae. Memoriae commendamus et notum facimus^ quibus expedit vniuersis. Quod^ tcun nos Generali Congregationi Inclytorum Statuum et Ordinum Regni Han- gariae et Partium ei annexarum^ ex edicto Sacrae Caesareae Regiaeque Maiestatis Patruelis et Patris nostri obseruantissimi ad ^artum diem projdme preteritt menr sis Martii in Cinitate Posoniensi yltimatim promulgatae^ ex benigna eiusdem Cae- sareae Maiestatis voluntate praeessemus. lidemque Statas et Ordines praedicti Regni Hungariae ac Partium ei annexarum ex singulari et patema Suae Caesareae Maie- statis erga nos beneuolentia et amore Nos in futurum ipsorum dominum et Regem vnanimi consensu rite elegisseni, extunc iidem Status et Ordines Regni certa quaedam granamina ipsorum praefatae Caesareae Regiaeque Maiestati ante felicem Coronationem nostram sab praesenti Diaeta iuxta Diploma eiasdem Caesareae Maie- statis praedictis Statibus datam effectiue toUenda hamilime porrexissent. ex qui- bus qaaedam Statuum et Ordinam Regnorum Croatiae et Sclauoniae grauamina, vtpote Conclusionibns Viennensibus et aliis Articulis Annornm subsequentium com- prebensa, ad debitum effectum neque per praefatam Caesaream Maiestatem, neque
Digitized by LjOOQIC
ffS
per no8 dedoci potaissent; ob hoc Noi eosdem Statas et Ordines dictoram Re^ goonun Groatiae et Sclanoniae pro clementi nostran qua semper in eosdem dnci- nor, propensione^ in yerbo nostro Regio assecoramns^ nos sedolo curatnros ac •laboratnros^ vt praemissi Articnli et Obnstitutibnes effectnentnr; qoi si ante sn- sceptionem Regiminis Nostri Regni Hongariae aliqoo modo in effectnm dedocti non forent, Nos statim tempore apprehensionis regiminis dicti.Regni Hungariae omnes Bodos et rationes initoros et adinoenturos, vt tism praetituTatae Yienneses Consti* toliones et Articuli in effectum deducantur^ qoam vero de certo et indubitato ftipeadio et- reslaoratione: Confiniorom Banaiiom prooiflom sit. htereat, iieibw^ iH eonferendis Capitaneatibos^ Praefectoris aliisqoe officiis Confiniorom Crontiae ; et Sdaooniae aequalem Indigenarum eorundem Regnorum cum Prouincialibus nostris tattonem habituros^ semper;^ atque supremis Praefectis et aliis Capitanetis benigne ac serio mandaturos*, ne se in Jurisdictionem Dominorum Terrestrium et libe- rarom Ciuitatum intromittant. Denique yallachos in terris Statuum et Ordinum praefatomm Regnerum Croaliae et Sclauoniae residentes^ quos Sacra Caesarea Ma-: iestas Jarisdictioni Dominorum Terrestrium per speciales Commissarios^ sub hab Diaeta nominandos^ applicare et subiicere benigne promisit^ Nbs etiam nec per Nos^ oec per Generales aut Capitaneos Confiniorum impediemus^ quin potius litteras ad eosdem Generales et Capitaneos statim expediemus^ ut cum prlmum dicti Com-- missarii Suae Caesaraee Maiestatis et Regni ad Tractatum descenderint^ omnem ma^ Bom suam a Jurisdictione dictorum yalachomm eximant et determinationi eomndem Commissariomm sese accommodent. Super quibus praemissis omnibus dictos Sla"^ tQs et Ordines Regnomm Croatiae et Sclauoniae vigore praesentis Diplomatis nostri^ propria manu noslra subscripti et sigillo nostro muniti^ assecuramus. Datum Posonli decima quinta Calendas Julias. Anno Christi MDCXyill. Ferdinandus. Nos itaque petitione praelibati Domini Petri Domitrouich, Episcopi Zagrabiensis^ vtpote iusta-^ beneoole admissa, praescriptas litteras antefati Serenissimi Principis ac Regis Domi- nique nostri Clementissimi, non abrasas^ non cancellatas^ neque in aliqua soi parte sospectas^ sed omni prorsos sospittone vitioqoe carentes^ praesentibos nostris de verbo ad verbum sine diminutione et augmento aliqnali insertas et inscriptas, slgilloque nostro et manus propriae subscriptione communitas, eidem Reuerendis^ simo Domino Episcopo Zagrabiensi dandas duximus et concedendas. Datnm Posonii Sabatho proximo ante Festum Sancti Joannis Raptistae. Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Decimo Octauo.
Comes Sigismundus Porgach de Gymes m. p.
Emericus Zkolek m. p. (Locus SigilN auihentici Pafafinalis.) Orif.eharl. m Arck. Bef.CrMi. Mr. R.ISS M.trtiiMnBptui in nrotmUo Btfii Coagr. 1601— Iflk^ p«m.
Digitized by
m
eXCWiWL
Anmo ItnO. die 12. JuUi. Viemmae.
PeT#limi«0 Di ll^ex oritinai, »t Vilac4ii, in Greatii al Slavonia degentei», medio Commisgion^ia juxta Articulos 4iaet«e A. 1618^ jariadictioni domi&orum terrestrium au^
jiciantur.
Ferdimmdiia Secondas DEI gratia Eieetns Romanemm Imperator semper Angnstadt ac Gevmaniae^ Hungariae^ Bohemiae etc. Rex drc.
Reverende, Fidelis nobis dileete. Optime tibi ponstare non ambigimos, fnaliter ptraedefoncta Sacra Gaesarea Regiaqae Maiestaa dominns patruiiB pater- me et praedecessor nester collendissimus^ felicissimae recordationis, in Generali Diaeta^ in Anno Domini sexcentesimo decimo octauo supra Miilesimum, Posonij eelebrata^ simul cum uoiversis Statibus et Ordioibus Regni post varias et diversas Transactiones statuerit^ ut Valachi^ qui superioribus anois jugi Turcici Tyrannidem ferre pertaesi, reiietis Sedilms preprijs totioris permansionis causa ad nonhuUa Regnonun nostrorum Croatiae et Sciavoniae loca partesque Ghristianitatis conces- serant, inibique domiciiys et maostonibus positis etiamnum commorantur^ tandem aliqnando aublatis difficullatibus, dominis eorum terrestribus^ quorum territoria in- habitant, plenariae eorundem Jurisdicticftii restituereotur. Ex quo ista restitutio dlra grande domioorum terrestrium et ipsorum Valachorum praeiudicium fieret^ onaoimi Regnicolarum uoto constitutnm esse reperitur, illam medio institnendae Commissionis^ cui fidelitas tua Fraeses futurus declarabatur^ delerminandam at liano mpdo finiendam ease, in Articulo eiiisdem Diaetae Trigesimo secundo saiv* citum esse digooscitur, relicla Tibi uigore eiusdem Arlieuli tali potestate; ut oea obstaote uoius vel alterius desigoatorum Commissariorum abseotia^ in locum aln aentinm potestatem substitueodi baberes. Quam quidem declamtam Commissioaeoi, dum hucusque ob iocideotes ioterea causas oeutiquam peragi potuisse iotelliga- mus, hioe Noi^ pro conmioditate fideiium Regnicolarum Nostrorum, eam tanquam postliminio reassumendam et effectui mancipandam, bonoque modo finieodam de- creuimus. Quocirca fidelitatem Tuam clemeoter hortamur, tibique harum serie firmiter committimus et maodamus, qoateous acceptis praeseotibus^ sepositis prinatis Toif negotijs^ mox et de faato de termino et loco peragendae Commissioiiia^ Collegai Toos in citalo Articulo specificatos^ fideles nempe nostros Magoificos Fraociscum de Batthiao, Comitem Comitatus Soproniensis^ Agazonum nostrorum RegaliumMagistruoi^ item Moysen Curahy, nec non Egregium Benedictum Pakay, Personalis Nostrae praesentiae Regiae in Judicijs Locumteneotem^ CoosUiarios Nostros ; qui si commode praescriptae Conmiissioni interesse non poterunt^ extunc in locum eorundem fideles
Digitized by LjOOQIC
Nostros Mfignificos Christophoram BanflFy, Praesidij nostri Nemptij Capitanenm ae CoDsiliarinm nostnim Nicolaam Draskonich de Trakostyan, Cnbicalarinm Nostram^ et Petram Ratlkay de Nagy Thabor, et Egregiam Stephanam Palhatich, praefati Regni nostri Sclayoniae Prothonotariam et Tabnlae nostrae Regiae Assessorem^ adsciscere; sed et Antesignanos praefatonim Yaliachoram certificare, teque in Scla- Qoniam conferre^ ibidemque, si praefati Commissarij nostri companierint, cnm eis- dem, sin minns, nigore Articoli, locor absentium alios, nuUa tamen prorsns ratione ioteressatos, subsUtuere sicqne rebus recte dispositis, ordinatisque et conclusis, prae- f^tos univ^rsos Valla.chos iurisdictioni dpminomm terrestrium, quomm fdndoi^ incohmt, restituere*) lin^itatisque Terragio, reditibus et censibus per eosdem yfilla^ chos impostemm ratione fundi quem incolunt solvendis et praestandis, donec com- modiora ailuxerint tempora, quibus eisdem Regnicolis utilior dubio procul occur-^ ret occasio, tradere^ assignare, perpetuo tenendos, possidendos pariter et habendos^ sine uUa cuiuspiam difficultate^ molestia, dilatione, subterfugio quovis, penes san- citQm Articuium^ totam rem componere, sicque demum pro futura cautella amba-^ mm partiam eiusmodi deliberatione, ordinationeque et determinatione^ litteras Yestraa sub sigiliis Vestris^ partibus ipsis, inodis omnibus extradare debeatis et teneamini. Qnibus peractis defectus etiam circa officium dignitatis Banaiis hactenus quoquo modo introductos^ realiter cognoscere^ ut super eo etiam puncto Nos publicisCon- 8titation9>iis et Diplomatibus accomodare possimus, dobis fideliter rescribere debea-^ tis. Praelerea certae quaedam terrae a Possessione Jellekoucz dicta et ad fidelem nostrum Spectabilem ac Magnificum Comitem Thomam Erdeddy de Moniorokerek; Montis Claudij et Comitatus Yarasdiensis Comitem perpetuum etc. pertinentes, avui-* sae et ad Praesidium Caproncza occupatae esse dicuntur. Hanc quoque Cohtrouer-» siam uno contextu per Yos reuideri, complanari^ compertaque rei veritate, restitirii uolamus et mandamus. Nec secus feceritis. Datum in Ciuitate Nostra Vienna^ die duodecima Mensis Julij. Anno MDCXX.
Ferdinandus m. p.
Valentimis Leepes
Sleetn» ArchiepiicopM Coloceuii.
Lamrentius Ferenczfiy m. p.
Aofiy CoB|rogiitk»Tni 1601—1635 p. 273.
(fiffLriMLtllAtfft) 38
. V Digitized by
3M
Aim0 1928.
Di|plo«it «sieouratioQii a Ferdinando IL Rege SS« et 00. Regtti Groatiae et SlaToniae ante coronationem datum.
Nof FerdinanduB, Archidax Aastriae drc. Hemoriae commendamus. Qaod eam noi in generali Congregatione Inclytoram Statuom et Ordinam Regni Hun- gMiae et partiom ei adnexarum, ex Edicto SacratiBsimae Caesareae Regietatis Domini et Progemtoris nostri diariasimi in Civitate Soproniensi indicta et cele- biuta, ex singulari et patema Soae Caesareae Maiestatis erga Nos annuentia per eoidem Status 4b Ordines in futurum ipsorum dominum et Regem unanimi con* iensu rite electi foissemus. Extune per eosdem Status et Ordines suppUcatum Bobii exititit in eo, quod cum dictus dominus et genitor noster carissimus spe- eiale Diploma soum reginm Statibus ac Ordinibus Regnomm Croatiae et Sclayoniae iqper certii introscriptis grauaminibus ipsorum complaaandis et effectuandis Posoay in Anno Domini 1618 dementer dedisset, ut si forte introscripta grauamina idem Dominus genitor noster carissimus tempore sui felids Reg^minis in aliqna soi Farte ad eflTectum deducere nen posset, Nos statim tempore apprehensionis felids Regiminis dicti Regni Hungariae omnes ntodoi et rationes inituros, at introicripta grauamina (in quantum non forent effectuata) conplanare et effectuare digaremur. Unde nos praemissae petitioni praedictorum Statuum et Ordinum benigne annnentes^ eosqne in Yeri>o Nostro assecuramus^ ea omnia Nos conplanaturos et effectuatnros^ ii quae iid> fUici Regindne Domini et progenitoris Nostri indulgentissimi compla* nanda et effiectuanda rmanermt. Super fDJbus praemissis Eisdem Statibui et Or- dinibni praesentes manu nostra subscriptas et sigilli nostri inpressioae munitai elargiti iumui. Datum . * . 1682.
Oiif . ia c r. tecr. •«]. ArduTO Vieniiae.
Digitized by
Amo 1622. — 1692. Vimmae.
Privilegia OgttlincHsittiiu
Nm Leopoldu, Dei Gratia Eiectiia Imperator. Mmeriae comendamsa
tvDore praeaentiom sigiiificaiites quibas e^qiedit ODiversis: qaod Fideles Nosbrl
Egragii Simon Pnskaricli, certae pedestris militiae Vaivoda, et Nicoiaas Domi*
troviel^ Incolae ac Inhabitatores praesidii Nostri Ognlinensis, alias in Episcopatv
Modnisiensi* ac sob Jurisdictione antelatoram Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae
Regnoram Nostroram existentis et habiti^ nomine et in parte caeteroram pariter
eiiisdem praesidii Jndicis, Vaivodaram Incolaramqne, ac ipsios etiam commanitatii
Confinioram Militom ibidem degentinm^ exhibuerint et praesentaverint Nobis certai
et qmdrai in ordine teraas privilegiales litteras Germanico Idiomate confectai.
FHBns qnippe Sacratissimi dim prindpis ac Domini Ferdinandi Secnndi, Impe-»
ratoris et Regis Aviqae et praedecessoris Nostri Gloriosissimae Reminiscentiae
desideratissimi^ confirmationales in anno Domini 1623 die prima mensis Deceoi»
hris in liac Civitate Nostra Vienensi, et saper certa a solitis Datiis laboribasqoe
et Robotid qaibiscanqae exraitione et imnnitatione, sab sigillo dasdem Impera-
toris et Regis secreto patenter confectas. Alias demam binas Caesareo-Regio**
qae Nostro Nomine per expeditionem Consilii Nostri Bellici Graecensis: prioree
eqoidem die tertia mensis Febraarii 1668, in facto Metalinm dicti praesidii Oga«>
iinensis teminonmii» Territorioramqae distinctionnm ac definitionum pront et nonai-
ianim eatenos antehac obortaram et emergentinm^ demum vero comissionalitw
•opitaram dedsaramqoe et determinataram dUTerantiaram ; posteriores antem aive
terliai die vigesima qaarta menms Septembris padtw in anno praesciipto 1668
in forma patenti emanatas, certaqne novem pnncta, et primnm qoidem soper eo,
•t nobilitaris dictoram Ogolinensinm praerogativae dellilns haberi ddieat respe-
etns; seoimdam, at iidem a dectmis et qaibaslibet laboribas ac aervitatibaa re<-
speeta proprioram damtaxat fondoram exempti habeantnr ac imanitati; tertiio^
ne snperioribas sive officialibas eorandem in prapria ac pecaliaria inferioroai
monia involaro et qnoqao pacto sese ingerare Ucitam sit et integrom; qnartam,
at ipsi Incolae Ognlinenses snper fondis propriis libere quidem inter ipsosmet
disponero valeant, id tamen ad extnmeos nentiqoam extendi possit; qnintam, ne
offieialei sea Capitanei loci ipsos in iam fotis eorandem fondis qnoqno modo
tarbaro aat impedire praesnmant; sextnm^ qaed si lites, sea differontias qnapiam
ratiooe modo dictoram fondoram praefsti Ognlinenses inter se ipsos emergenter
kaberoiit, extnnc earandem complanatio medio certoram qaataor viroram e
gmnio sai dqpatandoram institaatnr et pro ratificatione ad (^neralem sea Co-
Bendantem Lod diferatnr atqae dedacator; septimnm, ne in limitftas sive ter*
fitoriis ipsoram sese ad et trans flomea Vitaina dictnm extendentibas qaopiam
38«
Digitized by LjOOQIC
turbentur aut impediantar; octavom, ut super electione Judids et aliomm inci- dentium mulclarumque quovismodo emergendarum divisione ac distribuUone Ju- risdictionem suam iibere exercere eaque uti possint et yaleant; nonum demum ac ultimum, ut ipsis loci Vajvodis vieMalia et res mercionales in praesidium introducendas oculare^ perlustrare ac revidere, et consequenler moderatam quampiam taxam sive pensionem^ absque gravamine nihilominus simUia in- troducenlium, abinde desumere et pro se aplicare hceat, — In se continentes te- noris infrascripU. Supplicatum itaque exUtit Hajestati Nostrae Nominibus et in per- sonis suprafatorum VajvodQe, caeterorujoique incolarum. et i^abitatorum, ac ipsius eliam comunitatis praemenUonati praesidii Ogulinensis, debita cum instantia humil- lime, et devote quatenus Nos praeattactas temas litteras privilegiales super prae- dictis ratis imunitaUbus modo praevio confectas et emanatas^ omniaque et sin- gula in iisdem contenta^ ratas, gratas et acceptas habfentes, litterisque nostris de verbo ad verbum inseri et inscribi facientes approbare^ roborare. ratificare et confirmare Nostrumque Regium Consensum benevolum pariler et assensum de- super praebere dignaremur. Quarum quidem lilterarum tenor sequitur^ modo et ordine insertis :
SBir gcrbinonb ber Slnbcr tton ®ottc« ®nabctt 2C bcfl^cttttcn offcntltd^ mit blcfctt Sricff t)unb tl^uctt Itl^uttbt 3cbcrmctttg(td^; bag fiir \>m^ H^omb 91. bte ganje '®cmattt jtt Ogulttt, auf bctt ^l^iStttgl. Sroatl^. grStttjctt, \>m\\> bei outtg Dorbtrat^ an^ gcbrac^t; i)Uttb gebotl^ctt, n^ctQctt ftc bcr Sol^Igcbontc mn^tt dtati^, ^fimcrer; Seflellter Dbcrtflcr aud^ obcr*|^aubtntatt ju ^m% tjuttb Sicbcr gctl^rci^cr SBoIf Sl^rtflop^ t)on *fyrangcpatt ®roff 3U Stcrfatt, alf 3^r ©runbtl^crr bc^ SBobtctt^ jur ©rgojltgfl^eit 9^rer ©rjatgtctt tl^rc^cr SWattl^ctt Dunb Stapfcrigf^ett tt)ibcr bc8 (Sl^rijlltd^ctt ^lambena ^xh^ fcittbt bctt Stilrfl^ ttott allcr Ol^rcr il^mc tjor biffctt fd^ulbtg gctt)cff. JRoball^, auf (Snng frc^ Duttb lebtg gcfprod^ctt; Sautl^ Sl^rc^ bcgl^atber attgcfcttbtgtctt bariber ©riefffid^en 'SSrfl^ttttbt, fo ttott SBortl^ ju aBortl^ alfo Sautct: 3d^ SBoIf (Sl^riftop^ ttott grongepan, ®raff ju Stcrfott, 9i8m. fotf. 9Ma^. JObrift^^Scitl^cnattt, tjuub ^oubtmotttt ju Ogulin, jw 3c^9/ ^^^^ ^^ SaQad^ctt. ^Jefl^cttc l^temit Duub tl^uc f^uubt mcttiglid^, nod^beme id^ ju mel^rmalig tjott mcittc ttntcrgcBcttc (Solbotl^ ju Oguliu groffc SWotttt^ett Dunb Slcblid^feit gegctt bctt (SrBfctttbt Sl^rifHid^ctt 9lambcn« geprtl^, foItd^e« ouc^ jum iJff* teren mal^Ictt itt meincr gegctttDortl^ ol^ (Sl^rlic^c Ottb voaff^m ^olbol^t praestiret SDol^cro id^ fie itt Slttfcl^uttg bcffctt^ ju cittcr ©cttob Dttb ©rgojlt^fctt, 3l§rer bie ouf dato fd^ulbigctt 9{obatl^ frc^ Uttb lebig gefprod^ctt^ m\> itt frofft bit^ mtt meiner l^onb^ fd^riift tjuttb ^ctfd^oft tjcrfcrttigct. SDottrct Ogtolitt bcn brittctt SRorji im Stonffent @ed^8l^uttbert jttjo^ tjuttb jttjottjigfictt Sal^r. 2)a§ ttjiicr fold^c ^l^ttCtt ertl^cilt fre^ Don OBcrigfl^citg ttjcgctt gcttcbigfi ju confirmirctt tottb ju Beftottctt gewtl^ctett. SBann toflt botttt ouf fold^ctt gcttttgfamb periBcr eittgettomBcttCtt 39crild^t foDtH 33efuttbt, bo§ bnr^ gebod^te Sefre^ung ttiemottbt tttd^t^ praejudiciret, fottbent oUeitt bcnctt SuppHcanten oI§ ^nbcrcn ju glcid^mcffigctt 9lcblid^ett SKottlid^ctt ocrl^altett, S9ctt)8gli(^e Srfad^ tonb Slttlog gcgeBctt tt)irbt^ olg l^oBctt SBiir itt angebc^ter gcmoin ju Oguliu gcl^otfambifie Sittc mtt geuabett ^ett)tlltget, t)ttb ^l^ttctt ottgcbc^te crlottgtc ^re^l^cit gcttcbtglid^ cott^ firmirct mh Beflotiget; tl^ucn bog oud^ l^icmit tt)iffctttlid^, t)ttb in fraft biffed offeneit 5Brieffc8 olfo Dttb bcrgcftolt, bo§ felBc gemoin ju JOguIin biffer erlottgtew^ bcten Doti S3ntt^ gcncbtgltd^ confimtireten frc^l^citcn^ noc^ ^inftlro ju (Stt)igcn ^t\ttn non HOeT SRoBotl^^ fo fxt il^me ®raff SBoIf Don ^xan^tpan Dnb feinc (Srben Dnb noc^^ftl^omben )u t^uen fd^itlbig gett)effen^ allerbing9 fre^ Dub 8ebig fein Dnb Derbteiben; boci^ folid^e^
Digitized by LjOOQIC
illdii 4af ofp ^tha^tt (^ta^tn SBoff (E^flo))^ bott ^^o^ttgepati grm^ fo t«m. jfc^tof Ogului ved^t tncor^omet, oerflanbt n^erben, mib fte banebfl berojienige 9tobatl^, @o f^ «(§ ©olbatl^en i^und unb Dnffem naci^Il^ombenbten ate hiegdl^erm i^on 9l(ter8§ei:o jt yfic^ten f^utbtg gen^efft, aud^ nod^ l^tnfdro ju Satflen \)er6unbten fetn foIIen« ®eMetteit borauf aQen onfferen nad^gefejten Obertgl^etten^ onb 3lnberen ^Snferen Snbftrtl^aneA tNmb ©etl^re^eu; Sag n)firben @tammbt tmnb n^effenS bie feint htfonberi^ett aber tmnferen 3e}igen wh H^finftigen Oberiflen auf beis &ixoatf). ^riKntjen, t)ttb^au%tr leitl^ }u Ogultn l^temit genebtgtft gemeffen Dnb emfUi^t ha^ fte gemelte gemain }& Ogulin bet btffer ^l^nen t)on bem (^afen SBoIfen oon ^angepan ertJ^etlteU; t)nb bott tnm§ genebtgfl conftrmtreten Sefre^ung ber ^ohati) l^tnffiro ju (Smtgen ^tittn \n bhferen imnb onfferer nad^^l^omben 9lamm6en fefltgfid^ fd^fi^en t)nb l^anbtl^aben/barbet dluel^ig Sleiben laffen^ barmieber nid^ts tl^uen^ nod^ ba§ 3emanbtd ^nbem ju tl^uen geftatteti in ft^eine toti^, aU Sieb* einen 3eben fe^ Snfer ounb SSnffcrer nad^fl^ommben f^tnef JBngenabt onb ©traff ju meiben. @eben in S5nfferer ©tatt SBien ben erfien SKonat^i tag 2)ecembri« im ©cd^jel^nl^unbert brei onb jtoanjigflen, 35nferer 8iei^e be« SRora. imgfinfften^ be« ^ungarifd^. im (Sed^flen^ t)nb be8 S55^aimbifd&. im ©icbenbtett 3a^r. ^erbinanbt. Secundarum item continenlia talis est^ SBfir Seopotbt k. k. $e!^en^ ncn offentlid^ mit bieffcn SSrif^ ounb tl^ucn ^l^unbt mcniglid^, meld^er geflaftcn bte SRann^afte onfere gct^re^c 2itht SEBotf t)unb 3uan ^ufd^gcritfd^, gcbrueber, ban Srticola %nt^ ^mff), t)nb 3o]^ann ^efnil^^ t)nffcrc8 ®ramj^aufce ^o^mobtcn ju JOguIih/ Om %ambcn onb t)on megen ber ganjen ®cmain alba ffir t)un| ^l^ombcn t)nb i^nbtert^iu mgfl gcbcten^ Sficr gcrul^cten, nid^t adein berfclben gemain Sel^enguttcr, tocld^c oom Snffercn in ®ott nu^n mcl^r 9iue|enbtcn glorwfirbigftcn t)or*(5Itern ^l^nen l^icrbciiot timbMiQcn bercn in oiU mceg mibcr bem @rbfcinbt (Sl^riftlid^ctt iflambcnd bem S^firfl^n erjaigtcn tl^rc^cr SDtannl^cit t)unb tapfcrigfctt; genebigft eingeraumbt onh bcrlicl^en.: fonbern au(| mag neulid^ ifl oon 9$nfjfem S^roat^* grSnj JObcriften ^ixhaxt^tn (^raf^ fen t)on Slucrfpcrg^ t)crmittel9 getoijfen barjuc t)crorbneten diommif^onen t)ott ^tnvx ou§gcjaigt morben, gcnebigft ju beftStigen t)itb ju confirmireh. Sann SBficr bann duf« gennegfamb l^ieriber eingcnombencn SScrfid^t fouift SBcfunbtcn, ba§ burd^ gemelte Sou^ finnation fo wcnig onfcr ©rfinij gcrcd^tigf^cit^ al§ au^ Semanbt» Slnbem ethjann praeiudiciret, fonbem aQcin benen Supplicanten ju Ol^rcr onh bero posterttet mel^^ reren SBerftd^emng bicnet; ju t)orberifl aber Slnbcrn ju gleid^mSffig JReblid^en t)unb ta^)fcm t)er]^altcn Semcglid^e SSrfad^ gcgcbcn mirbt, al| l^abctt SBfier in angebeut]^ ber gemain ju Ogulin gc^orfambftc SBitt geh)iBigct, t)nb tooHcn frafft biefc8 offenen ^a* tettt» i^nen Ql^rc nad^ specificirte Orfinbt t)unbt S35btcn mit JRain t)unb flain "Sitt^ bingd toxt biefclbc tl^ncn t^on benen barjue t)erorbnet getocfcncn Comissarien auggejaigt ttorben, gcncbigfi bcftfittigct t)unb con^rmiret l^abcn. (SrflenS t)on bem ^fid^cl ge* ttonbt Golyak t)on bcr fcitl^cn Goymersko auf bag tl^aH Radichu anrainent^ S3i§ ju ber grfinjfkaffcn^ S3ci cincm SBud^baumb; fo ein 2Bciffe SSud^cm ifi, t)nb t)on benm Comissarien auggctl^ailt^ t)on banen fibcr bie Lumbarde, fo an ben S3crg Klek ah« rahtet, t)on Kiek burd^ ben SBalbt Szopal t)on Sophia Kapella auf Zadimliaka bi§ jum SmnnqucQ fo gmanbt tofirbt bresicha migan.» tron bancn auf bem Setg Golchrib, auf mclid^ fl^ranobotl^fiaubenh^a^cnrbig ju ben h^ceg^ mel^er gcl^ct t>on "SJtt* berufd^ auf bie 3^^^^f^^ff^^ f^ genanbt mfirbt Galsenik, t>on aufgang ber (Sonnen |emnbtem)ert]^e bnrd^ ba9 ^fid^el Muniaua, t)Oh Muniaua aber bi§ ju ber fhaffen, fo fiber g^radlna l^alten tl^uet, auf bie Slnbere Mnniami, mibemmb burd^ Muniana oilf ^6 Selbt graborun bi§ ju bem meeg auf bem grabronoga 06 ber gemain Kleinak,
Digitized by LjOOQIC
Ut %faa0fa Wk^ mf Venrikft M§ yt bet fiBMftt|c Mnb kn 9c«Mir 9tm W Hendolnris^ 84iKfiiii8 ^et, Mii Unn anf bi| Saffor Veniilikoiii (t| onf bU ^Berfn^, j^ottfmeitt Hitf ClMEtake, wn Chertak onf bie ^affe be« gcoffen ^o^ VrOIo, tmnb non bot%n bnr^ Cin ZffoUf barm bret Keine ^f^tida ^^en, m bft Cotafudui geniain no^ bem Sees goymorcn btt anf bii poMrcu, oon pa« Borcsa fambt bem Zf^ anf bem Seeg leleteniia viomn, md) Mn bet ffaraffen bi§ |i be§ Serbari) ^nSr anf bie alte iiberfu^ jnrftcttoertd mnniani, tonb miber bnrd^ bie Mnniamim bi| anf bie Zilikifc^ gemain in bem Serg Maya omib Veliana bim^ m ^felbt biC anf etnen 9id^49anm6, bi« anf bie fjfnrd^ toon benen Comisdarien m^ gqetc^et, tnA bort^ fo bann mit ber Qfmd^ an ba« SSaffer genant mereanica, m bie Sta^ner onnb Confinen jt^ berill^en* ®ebfitten baronf aUm onnb 3eben ^nff fem na^gefejten Obrigll^en onnb Snbem Snfferen tlnbtert^anen tmb getre^en, tool ^nbtf mftrben ober meffenf bie fein, dnfonberl^ett aber Snfferen 3e}igen bunb f^^ tigen Oberi^ anf ber (El^oat. ^finijen tmnb an^ bot ^onbtleit^en ^n Oipilii^ Se^ fofc^ di^en ertl^ettt tnmb oon Snn| confimtiret gri^bt ounb 89bten tn tmnffer trnnb tmfferer 9lod^!^ombenm 9tambm, t)effgleul^ f^te% barbei l^btl^aben, oun^ Stuel^i^t^ ®Ieibm laffm, bamnber nid^ts tl^um nod^ nimanbt« 8(nbem ^u t^um ge» flttttm in ft^e toei§, al« Sieb einm iebm fe^ onffer ounb onfferer nad^I^ombmm fi^tnere Sngnab tmnb ^aff }n meiben. (Sthtti in onfferer ^Mltt ^aubt^ 0rfit bm brittm {^febr 3m @ed|)ei^m]^nnbert 8(^t ounb ®ed^)igflm Sfa^, Snferer 9tet^ be< 9tBm. 3m 3el^enbtm, be« $ungfir*\im brei^fil^enbt; onb be* ^iffamb. im yoilf^ 4m dal^e. Ex Consillio Sacrae Caesareae Ibjestatia Bellico (L. S.) 3o^ami <E^fKan ®fifler Qfreil^en^ 3o^ann Oferbinanbt 9l(mafff. Tertianim deniqne series sie iese kabet. SSfier Seo:|)oIbt tc tc (Snbtbietl^m d&m ounb iebem toa| flanbtd, amMl ober meffenf bie feint, )nt)orberifi aber dlm ^ol^en tmnb nieberm officterm tnmb ^e* bimtm anf t^nfferm grfinijm; ounb fonftot debermmiglic^, bem biefer !6nfer offnec Oriff fiirfl^ombm toie^, nnffer ^^f. t)unb i^^SnigL ®enabt, ounb aOe« guets^ ounb gebm gm^igfl jn ememmbm toeld^er gefloltm fOr onnS Snpplicanten gel^orfombfl erf(|imm tfl bie ganje gemain gn Ognlin, Snbtertl^finigfl i^ittmb, toiir geml^eten ge^ nebigfl 91^0 d^et oon flUttt fftto possedirt^ ounb fo tool^Im oon Snfferm 3e^en OmetaH^iOberiflm ber (Sfycoat tmnb SRergrfinijm, bem l^od^ onnb SBol^Igcbol^mn, 9nffem ge^aimbm 9iatl^; ®meral Seltma^tme^em, and^ Siebm getl^el^m $)9rbart§ gtaffm oon ttuerfperg mmb ®ottfd|e k. 9I| aud| ^erm 3. J&. ^of ^ge'9tat|, tter oor^o get^anme onnb gegangme %ttfyct^lx^t er!anbtnn| gnr geaignete Sd^ea^ gmnt onnb Sobten, de nooo toiebemmbm gn conftrmirm; ounb fo Mfter nnn l^iebe^ genebig^ angefd^m bie oiHffiltige Zfycttf ounb erfprieglid^e 2)ienfle^ n>eld^e 8$n§ ge^ melte Ogulinet dnSgefambt ottb befonbetS oor t^nbes^u^m dal^m l^ero mit S^at" forgnng ®nett mtb Slnettf ttiber bem (Erbfembt Sl^^m 9lambm bem Slrl^ea, 9ei jieber ftd^ ersaigtm ®elegm§eit geleiflet l^abm, tmb no^ leifim. 9Ig l^bm Stier in beffm 9nfe§nng, gumatm aber ftber in fac^en eingmombmm umb^finbigm 9er&(|t gemelter grfinbt tmb SSbtm l^alber^ onb ba| felbe oor alterf l^ero na^er Ognlin tn mediale ge§9rig getoefm, ^nm in fo tl^eS gel^orfombteS petitnm jn toilligm ft^etne Sebm^m Btttrogen^ banen§ero and| bmfelbm nid|t allein mel^ gemelte grfini)^ Sel^en gtfinbt, fonbem and^ atte ^l^ero bariiber erttorbm onb t^^t^m §ret^eit onb PriyilegieD ^irmit toiffmtlid| gmebigfi befifitigm tmb conftrmirm; onb ^twr erflenf, ba^ mon bie tntx Sot^obtm, al| Solfm onb d^amt Pnscherich gebrfteber, ban bm 9Hcola Xnrl^iil^ onb 3o^aim aReft)^ alf olt l^erV^ombene abelic^ Seitl^, (Bftm bat<
Digitized by LjOOQIC
30»
flr ^ftm i>tib respeetirw ^dflt* VtiAtMH fet fd»tt ber gmtfm Oy^Bmfl^ ®e^ mttm srit Stffrixim ^t^ttA ober bngeiiiSl^ititd^ 2>tett|tta^cll^ett t^ ^icr ^ffebiaretiteti gtftnt l^olbet ttieiui^e Mb t^e iwr 6Item cM Cmer ttfi|ftm grS»} 3btm oitigeretitct imb erbottet, Selegm ober bef^^fioert 2)rtttenS folle %mm |!MmBiIettl^m ^lba ju Ogtttht ntd^ sttegeloffm 9lof^ imftattet fettt^ ba§ fte ful^ tit gmufter %m(m frfinbt Minb Sdiktm etn Wl^i^m, mtgef^m feSbe (it l^aubtlet^ 4&a ^nt beffm «tt ^e^* saegfamBm (Srfinbt tmb Vtfftm, Sfilbem and^ Sftfii^affem 9» 3|rm geBfillrlt^m Stibterl^ t>afe^m femt Stertmf folle Sk^m l^iermtt sn fiei^ffm bnb DorrriDfi^nt fetn, nitt gemeltm 31^ ^rftnbtm nne (S§ 3^nen ^diAm med^te imB yt gel^n foffe^ 3ebo^ tmter tl^nm olletn Dnb ftl^etnm ^umbhm ju tter!anffen, )u norfetn^ jn setfd^affm, onb bog t» tt)oII ber aRonn a(§ SetB<fiamB impertnrbierter gtt gmteffm |iBm m6ge. ^gffinftene fottm bte lE^anBtlettl^ miSft Befuegt fetn^ ber grfinbt bnb Sobm l^er einigen Dnter Qffttm Sefhaffen ^tt ftl^nen« Smtn aBer @ed^mS^ ber grfinbt ^lbet (StrentigS^etten erjatgm mSd^tm, fobann ber ganjm gematn oter tauglt(|e 9fimter er!§fifft tt^eiten foQm^ loeld^e ftBer foltd^e @ti^ad^ ftl^nm migm, gletd^ liS bte 9tattfQ(atton oon gemelt tmfferm getteral^JOBertfim Sefd^ed^en foKe. ®&* knhtm foKm oBBebente iner So^loobten 9et bem oon St^ nenltd^ btntc^ etn @onbet« peteiit genebtgfl juerfl^ent onb oerftel^eneS toa^tx YitQina/ fo toett foltc^ef mtt ^rm territorio erfhrrfl^t, gleti^ al§ 3ift atgentl^b^ oon 3ebermmigltd| imangefod^en ge^ (offen toerben* aU^tent oenoilligm toiitc ^iemit gmd^igfl, ba§ oBBemelte oier ^o^n^obten, nad^ Ol^ren aBflerBm aBer anbem Snb alfo fortl^ an mit einem barjue gegeBettm Dnb m bem ffcanbtmmn tu)rgefd^agenm Stfid^ter^ foutll OBuer^anbtener grunbt J^alBer fu^ @tretttgl^ten (Sxf^Am, re^tmeffig urt^, toit fte folid^e oeranbtlDor^ toerbm l^bnen^ \iftidfm mSgm, onb nmg etmann ftraffm erH^ent ttfirbet, ba§ fofl anf gffinft^ail ge^ tbdl^: ber (fofie auf bte SSffatng Ogultn applicieret^ ber Snbere bem ^auBt oXba, ber britte ^ffto ber Ogulin. Comonitet, totli^ ^xijaiaxiQmiQ biefer privilegien bie oncof-* fien l^d. ; ber trierte bmm gemdtm oier So^mobten, al| 9tid^tent, ober mid^ Of^ren SQccessomr loeld^e nad^ onns fein tnerben^ Dnb ban ber ffinfte £|ain ber ftl^fird^m olba jueget^eilt Dnb toirfiid^m nerfolgt toerben* Sann oBer md^r mtgebmte oier ^Sc^er ober So^toobten in einer ober anbem fad^ in getoiffe (Sntfd^eibnng oorjulel^ t^en etmatm ni^t getl^ranm mod^ten^ fo bann foUe biefelBe fpd^ ober f^Bl^atd^Inng tn mediate oor ba§ ^e^iments gerfid^t gn (Sarlflabt gejogm, onb bafelbfl nad^ SE^vJi bingm entfd^aiben totrbem 9leutttme n^firbet 3l^tten So^toobten ^uegelaffm^ im ^a^I demonbt ^n ber 99flnng Ogultn Don SBeitt, getra^bt ober Slttberm Victiialien ettoaS Srtngl^ Ottb foIid^e9 alba berl^attfftt tt^oHm, follett fte ba^felbe orbetttlid^ bttrd^f^en, nac^ Mtgleit fd^fijett; ounb bie baDon gebfil^rlid^e Regalis ffir fid^ bel^altm mSgen^ aber babe^ n)iber bie ®eBfi^r niemanbtm Sef(|toerm ober Setrangm foHem SoriBer a(t obgemelt aHe Ottb iebe n)a§ ftattbt0 atnbts ober SeffmS bie feint auc!^ fonfl ^eber* mmiglid^ fo SSufferer ^otmefftgleit Otttertoorfm, Ottttffer gmebigfiett onb gemeffmer 9e=c felid^ ^iemit ifl^ ba§ fie me^r Slngebeute Comuoitet ^u Ogtilin 9ei cdlm bmen t}t na^ am anber berfi^rtm piinctens tmb dl^nen ertl^ailten f^eil^eit burd^ge^mte nid^t» on^gmomBm, iinperturbiret^ Duattgefod^tm, Ottb aSerbittgS rttl^ieg oerBIeiBm laffm, bamiber ottc^ ttid^ts ^attblett, n)eber oometttBm foHett, Sei Sermeibttttg Sttfferer ftaif. ^gmabe- ®tim tn Snfferer l^attBtftabt ^fi) bm Sier tottttb jMattgtgfim Z4ig Seb«- tembris im ©ed^jel^l^uttbert ad^t Ottb @ed^3ig^m 3afft, Sttferer Steid^e be« 9&tn. vm ttjlftm, htS l^uttgarifd^ im Sier^e^enbt bnb be« ^o^aimB. tm bret)eBmbtm ^o^re. Ex Conailio Sacrae Caesareae Majestatis Bellico. (L. S.) Solf iDtcf non onb
Digitized by LjOOQIC
m
ju^ (SiAenoalhy "B^e^^ dol^oiiit ^ecbtmimbt iu)n XiimQ!^ Nos ita()iie huiniUima Irahimioidi snpiilieatioiie ac aimal etiam deamsfa Fideiiani nostaroram Reaereadi Sebastiaoi Giaainich, Segoiensis et Hodrusimisis Ecclesiaram canonice unitarani Episcopi, et Egregii Georgii Nagy^ bonorum nostrorum Fiscaiium administralods, pro parte snpra fatorum Incolamm et Inhabitatomm totiusqne Ck)munitatis sopra- dicti presidii Og^inensis intercessione eatenus nostrae facta modoque quo sapra porecta Maiestati Regiae benigniter exaudita clementer et admissa^ praenuncupatas teinaa.priTilegiales litteras non abrasas^ non cancellatas^ nec in aliqua sui parte snapectas^ sed omni prorsus vitio ac suspitione carentes^ praesentibus litteris Nostris de Terbo ad Terbum sine diminutione et augmento aliquali insertas et inscriptas, quoad omnes earundem continentias, pnncta, clausulas et articalos, eatenos quatenus eaedem rite et legitime existunt emanata iuribusque eorundem Teritas snffragatur, ratos gratos et accepta habentes, benigne approbaTimus^ ro*- boraTimus^ ratificaTimus et pro saepe fatis Incblis et praesidiarils Ogulinensibas, ipsorumque posteris et successoribus (quos omnino tam in praedicta nobilitari praerogatiTa, quam et aliis Juribus, prerogatiTis, exenbptionibus et Immunitatibos in annotatis litteris priTilegialibus uberius denotatis^ expressis^ ealuos^ indemnes^ ac imperturbatos esse Tolumus ac decreTimus) perpetuo Talituros^ gratiose con- firmaTimus, omnibusque et singulis inibi contentis nostrum Regium Consensam praebuimus, Imo approbamns, roboramus., ratiGcamus^ confirmamus^ Consensom- que Nostrum regium benoToIum pariter praebemus et assensum — saluis iari* bns alienis, praesertim Tero fisci nostri Regii, hamm nostramm secreto st- gillo nostro, quo nt Rex Hungariae utimur, impendentt comunitamm^ Tigore et testimonio litteramm mediante. Datnm per manus fidelis nostri dilecti Re- yerendi Blasii Jaklin, Episcopi Nitriensis et Comitatus eiusdem Supremi ac perpetui Comitis, Consilarii et Hungarici Anlici Cancellarii nostri. In CiTitate Bostra Vienna Anstriae die octaTa mensis Auguati 1692., regnomm nostromm Romani trigesimo quinto, Hnngariae et reliqnoram trigessimo octayo, Bobemiae Taro amio trigesimo sexto.
Leopoldns m. p.
Bhsins Jaklin.
SpUcopaf IfltrioBtla.
^ lanus Tentorita.
CoBoctMs O^loMtui.
Digitized by
305
€€■!•
1626. die 6. ApriU$ Viennae.
Perdinandus 11. Rex aliquorum negotiorum Regni Slavo- niae cansa commissionem mittit, cui regnicolas parere
jubet.
Ferdinandus Secandtts, Dei gratia electns Romanonim Imperator semper Angastus^ ac Germaniae^ Hnngariae, Bohemiae drc. Rex.
Reyerendi, Honorabiles, Spectabiles^ Magni6ci, Egregij et Nobiles, Fideles nobis dilecti. Qu|e Majestati Nostrae tam in lileris ad nos datis demisse per- scripsistis, qnam etiam per Honorabilem BenediclQm Vinkoyich^ Praepositnm Miyorem et Canonicnm Ecclesiae Zagrabiensis nunciastis^ in negotio Ck>mmissio- nis Sclavoniae snscipiendae et prosequendae, ex relatione ejusdem clementer intelleximus. Ad conslituendum itaque pacatum statum in partibus istis, ac nt ordinationibus nostris, ea in parte iteratis yicibus factis et pro executione com- nissionibus datis yotoque Regnicolamm satisfieret, pro nunc quoque delegatis Commissarijs nostris prosecutionem Commissionis injunximus. Non dubitamus, qoin superinde ab ipso Commissionis Fraeside, fideli nostro nobis dilecto Reve- rendo Nicolao Dalos^ Episcopo Jauriense locique ejusdem Comite perpetuo ac Consiliario nostro^ de tempore nimirum et loco ac alijs requisitis^ quatenus partes interessatae sese accomodare possint, Intimationem accepturi estis. Non dubita- mus etiam fidelitates Yestras in hoc negocio Commissionis eo pacto exhibituras esse. ut de obsequiosa accommodatione Vestra, mandatis et ordinationibus nostris declarata, benigne contenti redamur et publico Regni bono et permansioni co- mnni consultum esse queat. Quibus etiam in reliquo gratia et clementia nostra Caesarea et Regia benigne propensi manemus. Datum in Ciyitate nostra Vienna die sexta Mensis Aprilis. Anno M.DCXXVL
Ferdinandus«
Stephan Sennyey^
Electiif Epitcopof yaciieDiif. Sz ProtocoUo Regni Congregatioiiif A. 1636.
(Pm L PrifiL et Ubort.) S^
Digitized by
m
X ctciii.
Ammo 1626. die 24. Maji. Viemnae.
Ferdinandus IL Rex SS. et 00. de commissione praesidii PetrineAsis causa exmissa edocet unaque eosdem ad co-
operandum provocat.
Ferdinandus Secuadiui, Dei gratia electus Romfinorai « Ittperator semper Aogu- stus, ac Gennaniae, Hungariae, Bohemiae etc. Rex.
Roverende, Honorabiles^ Spectabiles^ Magnifici^ Egregq et Nobiles, 6Mmi nobis diiecli. Inter reliqua adminionla et media^ quibus Status publicud et Re* gnorum ac Proyinciarnm Jura ditionesque sarta ac tecta consenrantur^ et Tran^ quiUitas securitasque paratur^ non postremum iocum habere de Confings peculiaris eura haud dubie reputari debeti potissimum vero ijs in locia^ ubi et hos&i circum- iacet, isque eius sit natnrae et instituti, quae experientia ipsa de ipsis condocett ut merito de securitate exigua assecuratio promitti possit. Hinc est, quod in be* num Regni istius nostri Sciauoniae et ditionum adiacentium defensionem et oon*- servationem nos quoque animum intendentes, in hac etiam parte quantum nspim temporis moderai conditio ferret^ operam et subsidium impendi faceremus. Ordi- imYiiius proinde inter caeteras confiniorum necessitates^ per certos ComBUMarios nostros perlustrandas, ut etiam de restauratione et fortificatione Praesidij Petri-i- niensis singularem curam assumerent, et perlustratione indagationeque necassita* tum habita absque dilationibns longioribus de applicatioae manttum ad requisitas operas, quantocius debita media et ordinationes instituerentur. Id quod ad fide- Ittatum Vestrarum quoqne notitiam venire voluimus, ut et salutis permansionisqne R«gni istius nobis curam esse agnosceretis, et simul pro parte Vestra qvoque in beneficium vestrum, si qua opus foret, et Regni quoque communis assintentia requireretur, id pro emolumento et bono proprio et publico prompte atqne ala- criter praestare haud quaquam gravamini. Quod quidem de fidelitatibas vestris, nobis benigne pollicemur. Quibus etiam in reliquo gratia nostra propensi mane- mus. Datum in Civitate nostra Vienna vigesima quarta Mensis Maji. Abm Domini M.D.C.XXVI.
Ferdinandus.
Laurentius FerenczSy.
Ss ProtocoUo Regni Confrofatioiiu a. 1626.
Digitized by
m
CCIV.
Anmo 1627. die 20. Maji. Viennae.
Ferdinandus II. Rex SS. etOO. notum reddit, se Banum no- ttinassre 6t «ommissionem in negotio Valaehorum cdn-*^
stituisse.
Ferdinandus SecmidDS, Dei gratia Electus Romanonmi Imperator semper Augu- stns, ac Girmaniae, Hangariae, Bohemiae &c. Rex.
Reverende, Honorabiles^ Spectabiies^ Magnifici, Egregij et Nobiles, Pm- drates item et Circumspecti^ fideles nobis dilecti. Ea quae penes Credenlionales YMtras literas ad Majestatem nostram datas, Nuntij fidelitatum Veslraruiii, Reve- rendas Benedictns Yinkovich^ Fraepositus Maior Ecclesiae Zagrabiensis^ ac Ma- pttficos Casparus Konyszky de Eonschina^, ConsUiarius noster, nomine yestro^ tam constituendo Bano, sicut etiam Commissione illa de Valachorum negotio^ ac algs nonnuUis publicis causis, nomine vestro repraesentayerunt) benigne intellesbnus ab sofficienter. Ac quidem quoad officium Banatus benigne nos in personam fidelis aostri Spectabilis ac Magnifici Comitis Sigismundi ErdeOdy de Moniorokerek^ perpetui Montis Claudij et Commitatus Yarasdinensis Supremi Comitis, Consiliarii nostri, bemgne resolvimus, quem etiam fidelitatibus Vestris per praesentes lite- ras Bostras praesentamus, Banumque Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae nominamus et constituimus, volumusque^ ut observato rite et more in sknilibus alias quoque observari consveto, ipsum suscipientea, ac pro vero^ legiti- mo ac indubitato Bano agnoscatis, eidem in omnibus^ quae ex requisito talis offidi sibi incunbentis ordinaverit^ commiseritue^ morem gerere ac obtemperare del>eatis. In negotio autem Commissionis prosequendae, nt eo quam primum eportuno et idoneo tempore instituatur, necessarias expeditiones fieri demandavi- mus, easque ad manus Praesidis eiusdem Commissionis^ fidelis nostri Reverendi Pauli David, Episcopi Quinque-Ecclesiensis et Consiliarij nostri, medio praefato- rum Nunciorum Yestrorum direximus. Habet is in mandatis ut fidelitates Yestras suo tempore de loco et Termino exequendae Commissionis certificeL Caetera qnae ad hoo requisita fuerint, ab ipsomet intellecturi. Quibus nos in reliqno gratia et clementia nostra Caesarea et Regia benigne propensi manemus. Datom in Civitate nostra Vienna die vigesima Mensis Maji. Anno Domini M.D.CXXVIL
Ferdinandus.
Laurentius Ferenczffy.
£k ProtocoUo Regni CoDgregationii 1627.
Digitized by LjOOQiC
909
ccv,
Anno 1630 die b. Octobri$. Ratiibonae.
Jura et Privilegia Valachis, in Regno Slavoniae inter SaYum et Dravum degentibus, a Rege Ferdinando IL con-
cessa.
Nos Ferdinandus SecmidQS drc. Memoriae Commendamas Tenore praesen- tiam significantes ^ quibns expedit universis. Postquam ineffabili Dei optiini Haximi munere ad Majestatis nostrae Culmen sublimali^ Reipublicae gubemacnla gerimas^ nil onqoam antiquius Chariusve habuimus^ quam ut proyidenliae no- strae studia in ea praecipue conferamus, quae ad Christianitatis augmentum sta- bilimentumque cedere, ac cunctis Ditionibus et populis, qui Clementiae et sce- ptrorum nostrorum pariunt Imperio, quoquo modo utilia esse possunt. Unde cam Tota Valachorum Communitas, quae ex antecessorum nostrorum Divae memoriae, Radolpbi secundi et Matbiae, Romanonim Imperatorum et Ungariae Regum, Con- cessionibus et gratiis iam a Triginta abbinc Annis in Fartibus Regni nostri Sclavoniae inter Savum et Dravum domicilium habuerunt) nuper a nobis eliam Singulari nostrae Successorumque nostrorum legitimorum Ungariae Regnm pro- tectionis et Directionis Diplomate donati fuissent) Nos iam ulteriori benignitatis nostrae cora, tum ipsorum Valachorum tum totius Christianitatis commodo et tranquillo ac secnro statui et conservationi in aliis quoque^ quae a benigna Di- rectione nostra dependent, utiliter prospectum esse cupientes^ eidem Valachoram communitati inter praedictos Savum et Dravum commoranti^ seqnentes Legum et statutorum Articulos, qaorum norma in posterum vitam ducant et gubemanlur^ secundum praesentem rerum statum et conditionum clementer concedendos et sanciendos praescribendosque duximus; ut nimirum Regna Ditionesque Nostrae contra infensissimos Christiani nominis Turcos ac alios bostes non minus egre- gia et fideli haius populi militari opera ac fortitudine^ qaam Certarum etiam Tra- mite, atque in Legum^ quorum observatione inter eosdem Valachos tam in Toga quam in Sago iuxta iusUtiae et disciplinae incrementa vel maxime Omnipotentis gratia et benedictione fructifere conciliari^ ac bene Christianoque more recte vi- vendi ratio Saiutaliter conseruari possit, tanto magis ac firmius munirentur obval- lentarque. Qaoram quidem Articulorum tenor taUs esL
D« Maglatrattlma.
Articulus Primas.
Cailibel Pago Valachoram, ihter Dictos Flavios Savum et Dravum habi- tantiam, saus sit Judex sive Knesius, vir scilicet ad id proprius^ Officli obean£
Digitized by LjOOQIC
809
mdBxiMB et Uoiiew^ qm itatiito ad H tempore, meoM nimiram Aprili ante fe- itiin Georgii, a sni pagi commnnitate pro nno Anno eligatnr, et i^ectue ^ene- rali ad ipains notitiam aignificelur*
Articnlua Secnndns.
Qnemadmodnm Universa Valacliomm Communitas in trium Capitaneo- nuD Supremorum^ nimirum Crisiensis^ Caproncensis et Ivanicensis Districtibus comnioratnr^ ita quoque in quolibet Capitaneatu separatim eligatur et constituatnr Sopremns Jndex^ Yir peritns Legumque patriamm gnarus, qui una cum Octo As- sessoribus Judiciis in suo districtu praesideat^ ac universas Causas et controver- sias secundnm praesenlia statuta cognoscat et decidat. Eleclio autem Judicis et Oclo Assessorum in vel circa festum Sancti Georgii eo fiat modo; ut nimi* rnm omnes Knesii sui districtus^ una cum duobus vei tribus senioribus vel Ju- ratis ex unoquoque pago, in certo eiusdem Capitaneatus loco conveniant, ibique Judicem et Octo Assessores per districtus sui Capitaneatus rite eligant. Qui Jadices & Assessores ita in quolibet Capitaneatu electi, Generali proponantur, et ab eo nomine nostro, nullis legilimis obstantibus Causis^ confirmantnr^ aut si quae legitimae Causae obstare viderentur, Iliae statim nobis significabuntur. Singulia aatem annis lidem Supremi Judices^ tempore et modo, quibus dictum est, per Knesios et Seniores pagoram in quolibet Capitaneatu liberi a officio removebun- tar, vel si ita visum fuerit^ idque Patriae conmiodum et utiiitas suaderet, in eo- dem oSicio relinquantur, et a Generali memorata ratione denuo confirmabuntur.
Articulus Tertius
In delictis publicae tranquillilati et utilitati contrariis^ atque aliis etiam Criminalibus^ poenam Sangvinis inferentibus ^ Knesii Delinquentes absque mora comprehendere et Capitaneo Supremo sui Districtus ad manus Profosii tradere teneantur. Interim autem Supremus Judex^ cum suis Assessoribus, stalim Cau- sas cognoscat, nt idem Delinquentes, cum talis delicti et Criminis Rei Judicati fuerint^ ad Regimen bellicum transmittantur^ Ibique^ servato Juris ordine, non in peccnnia vel bonis, sed solum in Corpore^ vel opere publico, vel aliis Snp- pliciis pnniantur.
Articnlns Qnartns
In lenioribns autem Knesii reos carceri includant, donec vel ab ipsia idonea caveatur, vel tempus Juris dicendi apropinquet, et tunc Judicio sistantur^ ac contra eos servatis de Jure servandis procedatnr.
Articulus Quintns.
Knesioram mnniis non solum iilud incumbet, ut in snis districtibns cun- ctwnn nnmeram Domoram^ et familiaram^ nec non omnium Capitum virilis 8exn«| deGyQHm aextna aetidia Annum excedeatium, exacte sciant, eumque utramqne nn--
Digitized by LjOOQIC
S10
menun ki CaAaUofo descnptom habMBt^ led et «t lBW|iiisq«» lietitnn llMifi» eoidem jnsGQloes anram 17 excedentef^ m eoi» dmftiie fdaat el sefteRie eMK^ habebont.
AriicaliiS: Sextos.
Si qois ex Torcia vel aUonde transaigrana sob hoe tel iUo Cafiitaneata sedem figere yoloerit, id com praescilo Sopremi Capitaoei fieri necesse esL Sin aotem Valachos, qoi iam semel in aliqoo loco sedem fiecit, yel atias ibi le^ gitime cemmoratos est^ domiciliom in eodem Capitaneato motare velet» idi, ol com solo Sopremi Jodids^ Asse^serom et Knesii praescito fial, sofflciL
Articolos Septimos.
Knesii somma oigilantia et stodio omnia delicta et maleficia praecavere conabontor; quod si vero qoispiam ex iis de praevaricatione et collosione com reis in qooconque delicto iudicialiter convictos foerit, et tonc Supremos Judex et Assessores talem Knesium tanquam infamem officio movebunt, juxta qu . . . ad ipsum factum eius qualitate mulcta merita afficient^ vel si enormitas delicti poe- nam Sangoinis mereri Judicabitur^ ad Regimen bellicum transmittent, alio interim id . . • Juri in locum legitime subordinato.
Articulus Octavus.
Tenebuntur insuper Knesii advigilare, ut fures quamprimom capiantur et Profosio suo assignentur. Res autem furto ablatae apud Jodicem SajNremom de- ponantur, et ibi, servatis de Jure servandis, suis dominis restituantur.
Articulos Nonos.
Omoia Conventicola et Congregationes, extra eas, qoae pro eligendis Knesiis, Judicibus et Assessoribus, modo quo supradictom est, legitrae eelebra- buntur, in oniversum sub poena vitae interdictae sunt. Si qoas aotem necessitas aegerit, ex permissu Generalis instiluantur.
Articulus Decimos.
Juramentom aotem Judicum, Assessorum et Knesiorum, per Deum vivom et per gloriosam Dei Genitricem Virginem Mariam^ et per omnes Sanctos et electos Dei, in Articolos praemissos concipiatur. Addito insuper, ut promittant se Deo^ Christianae Reipublicae^ Nebis et Successoribus nostris legitimis Ungariae Regibus, Generali et Supremis Capitaneis^ fidem et obedientiam e^ibituros^ omnia Reipublicae pernitiosa et bonis moribus conlraiia revelatoroS) et quoad emnibus el sioguUs coram se causantibqs absque coiosois personae^ divitis sciticeC et pao- peris, acceptione^ pmnibusque prece, praemio, favore^ amore et odio postposilfa^
Digitized by LjOOQIC
311
#t MiMtis» pmit 0cUiMl ifcimdiii Bimm ct rtn AistitiMi MgnoTerant, joMum •I ^vnm J«4ioiimi jmtiliatt atqne exMiitioiiem itt ooiftilraB T€km fadent, pm rao poase^ sic ipsos Deas adiovet et omiies Sancti.
ArticulosPriinus.
Omne Judicium^ una cum Supremo Jndice et Octo Assessoribus Yalachis^ ot sopra nominatnm est, iuratis, consistere debet; qnibus insuper Notarius, et ipse Joratos^ adjungatur. Unius aatem yel doomm Asseesorum absentia Judicium non impediat; et si Judex Supremos ipse Judiciis interesse nequeat, ipsius loco pro- ximus in ordipe apsewer preesideot
Articnlus Secundus.
Judids officium sit, una cum assessoribus Dies iudiciales praefigere, ita tamen, ut Termini Citationum et evocationum ultra quindecim dies non excedant, semper autem tertia citatio peremptoria sit.
Articulos Tertius
Reos in Caosam attractus ad actoris Instantiam in Jus vocetur, tuncque respondere non teneatnr, nisi rite et iegitime dtetor.
Articolus Quartus.
Reus^ si tribus vieibus per litteras Judiciales sive birschagialies citatui Bon oomparoerit, contra eom in contumatiam procedatur, et Actori finale Judicium et Justitia administretnr, ipseque Contumax in Expensas condemnetor.
Articolos Qoiutus.
In citationibus pro primo sigillo quinquaginta denarii Ungaricales^ pro se- condo dopplom et pro tertio triplom sotyator, ita ot Caosa finita et decisa haec birsbagia in duabus partibus pro Judice et Assessoribus^ in tertia pro parte Vi- ctrid exigantur.
Articulos Sextus.
NuUae lexttptiMeB dilMoriae praeter impedimenta legWma ateittantur, ac 4e qtetero etiam proeessw in ornniboi sommarias ait, et siiie strepito et figort Jodicii Ordinarii observetor, adeoqoe factom et merita Rei dmrttxat simplieilef
Digitized by LjOOQIC
312
el ie plaBO considereiitiir^ et seeandma dBegatn et probatn Jiidicentnr. FlnalHer «ntem dedsiones et-aententiae in caaibna, foi in iatfa atatntis apeciftcati non mt, secnndun Regni Jnra finiantur.
Articnlua Septimna.
In testimoniis deponendis^ non more Sclavonico in alterins animam Jq- rabitnr^ aed quilibet aeoraim de visu et scltu examinatus Jnramento testabitar; quis autem melius probavit, Judicis et Assessomm erit determinare.
Articnlus Octavns. Nnilus ad Juramentnm praestandum nisi Jejunus admittatur.
Articulus Nonus.,
A sententia Jndicis intra decendinm sic ad generalem Appellare fas esto, quod si non fiat, elapsis fatalibus sententia transeat in rem Judicatam, appellans autem appellationem suam intra unum introducere, ac intra duos alios meuses proseqai obligatus sit, alterutro enim non ita observato, Appellatio pro deserto habeatur, et Sententia Executionem sorciatur^ et qui male appellaverit in Ex- pensis damnabitur.
Articulus Decimus.
Sententiae, ubi nullae Appellationes interpositae fuerint, ellapso decimo die per Knesios vel unnm ex Assessoribus Execulioni demandentur. Qni antem parere recusaverint, secundum qnalitatem delicti puniantur^ vel etiam si enormi- tas resistentiae id ita meruerit, ad Regimen bellicum remittantur^ procedente m* bilominus execulione.
De Bemm Domlnio.
Articulns Primus. * Cuilibet Pago vel oppido sui certi limites determinentnr.
Articulus Secnndns.
Si qni de firumento adhuc in Agris existente^ vel de aliia rebns mobifibns cum aliis conveniret, Emptorque hoc duobus vel tiibus Testibus probare poterit, contmctus validna esto.
Digitized by
3id
A r 1 1 c Q 1 u s T e r t i Q 9.
Qui antem domos Qt etiam Agros et aHos fondos vendere yel opigno* rare, ant quociinque alio titolo et qnacnnqne de cansa alio dare TolQerit) id nt coram Knesio et duobus vel tribos Testibus faciat necesse est, alias contractns nnilam vim habeto.
Articnlns Qnartns.
Cnilibet, si fnndnm snnm aliter adire non potest, per agmm yicini sui consveto tempore eundi yehendique Jns esto^ sed quantum fieri poterit vidni agro ab ipso parcatnr.
Articulus Qnintus.
Si quis rem suam alteri ad certum tempus oppignoraTerit, illoque tempore ellapso debitum non solverit, tune ad instantiam Creditoris de redimendo pignore per Ehesium admoneatur^ et nisi id intra tres menses feceri^ pignus per Enndem Knesium et duos vel tres seniores Pagi estimetur, et de eo Creditoribns debitam, cnm eo, quod interest exolvatnr, Residuum vero Domino pignoris restitnatur.
Articulus Sextus.
Rebus alienis contra pactum vel voluntatem sui proprietarii cum damno einsdem utens^ eidem proprietario pro Arbitrio Judicis secundum iustam damni aestimationem satisfacere teneatnr.
Articulus Septimns.
Testamentareae dispositiones coram Knesio et qnatvor vel qninque Testi-* bus fidedignis, aut coram Sacerdote et duobus vel tribus itidem fidedignis testi- bns celebrentnr, adbibito tamen semper Notario vel loco ipsius duobus aliis Te- stibns legitimis.
Articulus Octavns.
Palerfamilias atque liberis defdnctis major natu firater yel proximns agna- tns, nna cnm vidna relicta, Familiam gnbemeL Quod si vero defunctns inxta Vidaam Liberos quoque reliquerit, ipsa Vidua una cum Tntoribns vel Caratoribns familiae praesit, et iunior Liberomm cum rdiquis nullo sexus discrimine habito ex aequo ad liaereditatem admittatnr.
Articulus Nonns.
Boves, eqnos, vaccas^ snes^ capros, porcos^ vinnm ac frnnentnm omritf generis cnilibet ValachoraBi itenl aliis regnieoBs, intra et extra Capitaneatos anl
Chn L Pkiffl. el libOTt.) 40 .
Digitized by VjOOQiC
S14
districtas secandDiD legitiman Regni coniii^tadiiiMi ac Regia Decreta^ observatis observandis^ praestitisque praestandis, pro libitu vendere et emere. indacere et od^aiiii liberwi et pemtfaiam ait.
De IMietta Prhrstla et PubUoU. Articulas Primas.
Omiie fartam^ caius pretiam triginta vel e&actioBe Bimal oommissa vi- florenos bo^gi^icales non exoedit, a Judicibus Sopremis yinculifi vel ^ipere publico puniatur. Majora autem furta si commitentur, ad Re^ea bdiicuai mit- tantur, ibi non pecuniariis poenis. sed Suppliciis Corpori inflligendis coercendL
Articulus SecunMlus.
Ita etiaai Bi quis secunda yel tertia vice in £nio deprebearaB ait) ttqve gjiWMdi forta >diiabus vel tnkm vicibus coBimissa quadraginta florenoB excedaitt) et t^K ad Regimeii belliomn in Corpore poenas -soIutaraB fransmittatur.
Articulus Tertius.
Si quis violenta manu alteri quippiam surripuerit vel abstulerit, ille rapUm eam damno ilfaito ceBtituat, jiec non f aatuor vel pro arbitrio Judicis plurinm, sed «d4Hmmam decem florenoram Ungaricalium poenam Iiwt; si vero insuper aliipien etiam absque lelhali laesione percusserit vel vulneraverit, ei pecuniaria midctii maior sed ad plurimum 16 floreni solvendi sint; attamen si reus utroque casu pauperioris sit conditionis, vel ob enormitatem delicti alias id ita videatur, is carcere aut opere pubblico^ aut alia leiusmodi animadversione castigelur.
A.rti^uJn« Qu^-r^Jiji.
Si cuiuspiam Jumenta vel Animalia alteri damnum fecerint, iUiid «damatm per vicinos aestimetur^ et ab animalis Domino sarciatur. Ac interim damaam passo liberum sit ipsum anima^ ijaod tdamnum £eicit, donec sibi satisfiat, retinere.
A)rti«€«duB (!^iudnl'u«.
4K j^piiB ymm ^ilKfnm mimalia 'poet faeBtHmtiomem trt 'dmni cmnpeDBBtio- iMi mdliic *4tlknierft, «d M 'qnod uittereBt temrtfftifr.
Articulus Sextus.
Si quis alterius Jnmenta noxam commitentia ex malitia verberaverit vd Mpdtrit, 4B aaimMyam iPamino, OM|peMmto jprioB ^ptMtMH ipie Mxw ip«Biis sit, 4iiinmun fofiHidat. -et «ibUomiMS ob ■Mditiom if^o iipelilnte ifiiiti ipi
Digitized by LjOOQIC
Articnliis Septimus.
In rixis et tumultibas^ qui cum sangvinis profusione fient, reus quinque, Tel etiam pro arbitrio JudieS j^res^ sed ad sumnram octo florenos Ungaricales ac laeso expensas et damna, nec non Chyrurgo debitam mercedem solvaL In aliis rero^ qniae absqtie sangoinis effusione, vibratis gladiis, sola percussione^ ad . • i eom s^a yel alio insolentfori modo commitlentur^ florraos Ungaricales me^ dkim aut integrum florennm^ aut ad summum etiam quatuor; Ansam quoquetalhim rixarum et tumultuum praebentes., singuli medium yel ad summnm tres florenos Ungaricales solvant^ ita tamen, ut in arbitrio sit Judicii reos jam dictarum mul- ctaram vices^ sicut in tertio articulo pro qualitate personae vel facti, aliis in Corpore suppliciis afficere.
A r t^i c u I u s 0 c t a y u s.
Post tales autem rixas et tumultus, et si laesa pars ob suam offensionem nullam ad Judicem conferret quaerelam, nihilominus tamen contra Reos^ si Ju- dicio ob enormitatem facti ita videbitur, ex oflicio erit inquirendum^ ac pro qua- Iitate facti erit procedendum.
Articulus Nonus.
Fornicarii manifesti^ nti et ipsae Fomicariae, uincnlis in pane et aqua pev aliquot dies vel opere publico puniantur. Adulteri vero et raptores iCrginiai beUico iudicandi ac etiam in corpore castigandi subiiciantur.
Articulus Decimus.
Inobedientes filii, vel etiam gravius in parentes peccantes, a Judicibus pTO grevitale facti carcere vel similibus supplidis coerceantur, vel etiam si de- Ktimi Jndidbus fta enorme videatur, ad regimen bellicum transmittantur; si antiem ievior sit filiorm eulpa, contra illos absque Farentum accnsatione Jndicialiter non procedatnr.
Articulus Undecimus.
Peccuniariae mulctae pro Judicum et ceteromm Officialium Salariis aliis- que Judicii expensis applicentur.
Articulus Duodecimns.
Profosio ab incarceratis et arestatis personis inpostemm non nltra viginti qnnqne denioios exigere permissnm sit.
Digitizi
^IPPyGoogle
916
ArticulasPriniQS.
Qai ex Valachis stipendia merent, Jnri militari, nt reliqni nostri stipen- diarii in oninibns subaint, et sna mnnia fideliter obeant, qnod et de reliqnis in- telligendum^ qni licet atipendia non habeant, nihilominns militaria mnnia obennt et eomm respectn immnnitate donati aunL
Articulns Secnndns.
Vayyodae sint militares viri illib&torum morum et vitae integritate prae- diti^ ac quovis snspitionis vitio carentes; si tamen casu quocunque in aliciqns eriminis genere suspecti haberentur^ yel etiam de malefactis accusati forent^ cansae tales coram Capitaneo vel vice Capitaneo ac suis Officialibus militaribus^ inter quos semper aliquot et adminimum tres vel quatuor Yayvodae sint, exami- nentur^ et prout visum fuerit, rei vel poena merita per eosdem aflFiciantur^ vel ulterins ad Regimen bellicum dirlgantur.
Articulus Tertius.
Eadem ratione si Vayvodae quempiam ex suis Haramiis alicuius delicti reum vei accusatum habuerint) id ipsum etiam Capitaneus vel Vice-Capitanens cnm Ofiicialibus militaribus et Vayvodis Judicialiter examinent, et si delictum le- vius fuerit^ in reos pro qualitate animadvertant, in gravioribus autem eosdem ad Regimen transmittanL
Articnlus Quartus.
Ita etiam caeterae eiusmodi lites omnes et Controversiae fundos ac alia bona immobilia non concementes^ quae inter vel contra Vayvodas et Haramiales idiosque omnes salarisatos milites motae fuerint, praescripta ratione cognoscan- tnr et dirimantur. Quae autem circa fundos aliasque res immobiles orientur*» eae solis Jndicibus et Assessoribus subsint decidendae.
Articulus Quintus.
In vayvodamm uti etiam Vexiliferomm aliommque OSicialium demortuo-» rum^ vel etiam Jndicialiter ab officiis depositoram^ loca, alii benemeriti per Com- mnnitatem generali commendabuntur.
ArticulusSextus.
Salaria et stipendia a Vayvodis Haramialibus militibus solventur et di- itribeuentur, iuxla modum et consvetudinem anliquam.
Digitized by LjOOQiC
81T
Articulas Septimiis.
Cum vero tota Valachomm Communitas rebas potissimum bellicis ac mi^* litaribas vacet, ob idque aingularibus Privilegiis gaudeat, ideo omnes et singuli ipsoram, sive stipendiarii sint, sive non, ad secandum desertum et sylvas inter Savam et Dravum^ singulis annis, relictis tantum in munitionibus vigiUbus suflFi- dentibus, sint obligati, ut nimirum eo labore Turcis et inimicis omnis ad illa io- ca aditus et in Christianos impetus intercladatur.
Articulus Octavus.
Similiter Castella in suam defensionem extruota, aut adhuc extruenda^ snis laboribus coadiuvabunt.
Articulus Nonus.
Insidias et Machinationes suspectos fideliter ad nos vel Generalem No- strnm deferent.
Articulus Decimus.
Fines Patriae in omnibus tribus Capilaneatibus^ ne uUus Christiani nomi- nis hosti pateat additus^ praeter salarisatos milites^ etiam caeteri cuncti Valachy Stipendio carentes^ suis sufficientibus semper excubiis et vigiliis tueri ac custo- dire obligati sinL
Articulus Undecimus.
Qnocumque autem tempore, quod Deus clementer avertat, quidam impetas aot suspicio maioris momenti oriretur, ex omnibus omnino Capitaneatibus, quolr» qaot inveniuntur, Valachy, imo ipsa Juventus, decimum Octavum Annum exce- deos^ ad Turcos et hostes coniunctis viribus erunt parati, adeoque militaribns signis ad hoc per Generalem deputatis excitati^ inter duas vel ad summum tres horas, cum omni bellico apparatu^ semper adminimum sex vel septem millia mi- Utam Valachorum in unum locum Congregabuntur, donec et qui longius distanl precepto Signo accurrere, seque cum iUis coniungere vel alio ubi necessltaa id reqaisiverit secundum Generalis dispositionem convolare possint
Articulns Duodecimus.
Si contra hostem extra Provinciam dncentur^ absque stipendio, in partibas Tarcae subjectis per quatvordecim dies, in aliis vero Provinciis per Octo dies Csstra Generalis sequenturv quibus elapsis^ nt reliqui stipendia accipient
Digitized by
i^oogle
Artieujlu s Tredeci m t s.
£t quia pauci sUpeudi^rii iuYeDiuntur, plurimaque pars salario caret, Geoeralis Noster iliis omnibus utriusque conditioDis prout hacteuus moris foit plumbum pro conficieudis globis et pulverem tormentarium ad suf&cientiam sufK peditabit
Quapropter omnibus et Singulis Nostris Minislris et Officialibus aiiisque subditis et fidelibus cuiuscunque status^ gradus^ conditionis^ \ei praeeminentiae existant, praesertim vero Regimini Nostro bellico^ nec non praesentibus et futu-
ris Regni Nostri Sclavoniae . . . necnon supremis Capitaneis , caete-
risque omnibus militaribus Officialibus nostris^ hisce benigne ac serio committi- mus atque mandamus^ ut praefatam Valachorum Communitatem« inter Savum et Dravum Commorantem , Secundum Clementem Nostram et Successorum Nostro- rum.) legitimorum Ungariae Regum, voluntatem, praescriptis legum et statutoram Arliculis quiete et absque omni motestia^ impedimento et perturbatione^ uti, frui et gaudere sinant, illosque in eisdem manuteneant atque defendant, et nil contra eorum tenorem et continentiam attentent^ aut faciant, aut ab aliis quovis modo attentari et fieri permittant. Quatenus nostram successoramque nostroram indi- gnationem ac poenam gravissimam evitare voluerint. Haram Testimonio Littera- ram^ Manu Nostra propria subscriptaram et Sigilli Nostri Appensione munitaranu Dalum in Nostra et Sacri Imperii Civitate Rabisbonae die 5. Octobris 1630.
Rx antiqa» traiiManpto iii ArebiYO Regni Croatiae, inter Acta CoHe^i Societatit Jesn Zagrab. asaervato. Pft». YL Ifr. ai.
CCVI.
Anno 1646. Pe$oni'i.
Privilegia Nobilium arcis Kalnik
Nos Perdinandus Tertius^ DEI Gratia Electus Romanorum Imperator sem- per Angustus, ac Germaniae^ Hungariae, Bohemiae^ Dalmatiae, Croatiae, Slavo- niae^ Ramae^ Serviae, Gallitiae, Lodomeriae^ Cumaniae, Bulgariaeque Rex^ Ar- chidux Austriae^ Dux Burgundiae, Brabantiae^ Styriae^ Carinthiae, Caraioliae, Marchio Morauiae, Dux Lncemburgae ac superioris et inferioris Silesiae^ Wier- thembergae & Thecae, Princeps Sveviae, Comes Habsburgf^ Tyrolis^ Ferreti» Cyburgi, Goritiae, Landgravius Alsatiae, MarcUo Sacri Romam Imperii supra Aniisurii^ Burgoviae ac superioris et ijBferioris Lusatiae, DomkNis Mardiiae Scla'-^ vonicae, FortoB Naoaia el Selinaram 4tc. Memariae coaBieBdamnt tMWe pfae- sentium signfficantes quibus expedit vniuersis. Quod pro parte et in persottia^^
Digitized by LjOOQIC
31»
fideliam nostroram Nobilium Joannid Pomper de Fdlse Radessicb^ Martini Vis- sak. Hathiae Hadrovich aliter Sipraak^ Nicolai Karaenian de Fdlse et Also- Viszoka. Georgii Kerch aliter Chochak de Vrechakovcz, Martini Vahiak aliter Tuikovich de Jakussovcz^ Petri Zidarich et Antonii Somogy de Zudovcz^ Nicolai Koosz, Joannis Jeliussich et alterius Joannis Berlich de Kolarcz, Georgii Frane- tirh de Dughi Verh, Petri Mervchich, Nicolai Golobich et Georgii Dienes aliter Oyaresich de Vojnovcz, Andreae Wissak^ Stephani Lissichak aliter Magdich et aberius Stephani Benchak de Hissanovcz^ Martini Golobich, Joannis Kostich et aherios Martini Osegh^ Georgii item Berlekovich^ Martini Striga, et Mathiae Kra- levechky de Drobkovcz^ Mathiae Striga de Czunovcz^ Marci Kontercz de Capella 8ive Capolna et Rakovcz, Joannis et Stanislai Babok aliter Chochek de Voi(- fincE^ Lucae Kesser, Nicolai Verchak^ et Petri Bagyun de Zaiztovcz^ Francisci Pnrmegh et Petri Dragecz de Lukachovcz^ Petri Prussak^ Stephani Sattvar ali- ter Sipkovich de Gostovincz aliter Berlobassevcz, Michaelis Chemchich de Rovcz, Mathiae Horvath aliter Ferlinchich et alterius Mathiae et Georgii Svagell de Filse BogacsOv Nicolai Kralevechky de Also Bogacsevo aliter Sipkovcz et Bla- sii Tmbecz de Finchevcz aliter Brestovicza, in posessionibus sic dictis omnino in Comitatu Crisiensi existentibus commorantium . aliorumque ibidem Condivisio- Balium ac legitime Comportionatorum exhibitae sunt Nobis et presentatae certae <|naedam quatemae Litterae; Et primae quidem Serenissimi quondam Principis et Bomini Mathiae Primi Regis Hungariae in Pargameno patenter confectae^ sigillo- <{ae eiusdem minori propter vetustatem disrupto impendenti communitae, super imnnitate et exemptione taxarum seu Contributionum Regiamm medii Aurei Uni- versis unias sessionis Nobilibus intra Ambitum Regni nostri Sclavoniae ubivis eemmorantibus concessae et in publica eiusdem Regni nostri Sclavoniae Congre- gatione in Anno Domini Millesimo sexcentesimo duodecimo, per Status et Ordines 4eDao acceptatae^ prout id ex tenore et superinscriptione ipsaram appareL Al- torae vero speciales Litterae Serenissimi quondam Principis Domini Ludovici iti- 4m Regis Hungariae^ praedecessomm Nostromm felicis memoriae^ privilegiales in pargameno in forma iibelli confectae^ sigilloque eiusdem maiori, quo ut Rex Hnngariae utebatur, impendenti communitae^ Antecessoribusque eomndem Nobi- Hmn et consequenter ipsia qnoqne^ utpote suis snccessoribus^ ex Consilio Domi- aoran Praelatoram^ Baronam et Judicum Regni Ordinariorum judicialiter et gra- Hose elargitae. Tertiae Spectabilis et Magnifici condam Comitis Creorgii Thurzo de Betthlenfalva^ alias Regni Hungariae Palatini^ similiter in pargameno patenter confedae, sigilloque eiusdem impendenti roboratae^ Donationales, novam Donatlo- aem ora cnn jmre Regio in «e continentes, Nobilibus unins sessionis dicti Comnitatas CrisiemM ibidem nberius denommatis, fratribnsqne ipsoram Conge- oerationalibus et Condivisionalibus^ eum iisdem ftidem legitime eomportionatis^ baere^^sque et pesteritatlbus ipsoramque ntriusqae sexus Univepsis eoUatae. Qiiartae Utlerae Honorabilimn Ciq^itHli £cclesiae C^asmensis in simplici papyro ex tribns ferniontbus sive Arcidiiis oongliitiBelis eonatanlea^ in iongnm pntenler ooitfectae^ sigiSoqw eiutfien CnpiWli Autentico aupmns a tergo inpreasive coMMmitae^ snper dioti qnondam Palatiai ^vae Donntionis et Jnria Begfl Cel- latiiM^ statoloriae et «uper eMutione >Rekrtori«e<) in Ocilanalibua pra^ti ilegni Sehroniae Miciis fWOeesloiwn Oonbnadiotieim rtfbenlae, •tenermn infrnserfptornm.' Sopplicnlnm 4laqne neniMlbns et 'in peraonrs pratffetoram Ntfblliuffl nriim "fleisio-^
Digitized by
i^oogle
S30
nis dicti Commitatiis C^iensis Maiestati nostrae extitit httmilime^ qnateiins prae-* notatas qnateraas Litteras omniaqne et singula in eisdem contenta^ ratas^ gratas et accepta habentes Litterisqne nostris inseri et inscribi facientes^ approbare^ robo-» rare, ratificareque ac pro praefatis Nobilibus in Possessionibus praedictis ac in Commitatu antelato Crisiensi existentibus et commorantibus^ aliisque ibidem con-» divisionalibus et legitime comportionatis^ iuxta ramum Genealogiae et comportio- nalitatis eorundem^ successoribusque et posteritatibus ipsorum utriusque sexus Uni- versis innovantes^ perpetuo valituras gratiose confirmare dignaremur. Quamm qui- dem Litterarum primarum tenor talis est. Nos Matbias Dei gratia Rex Hungariae, Bohemiae drc. Memoriae commendamus tenore praesentium significantes, quibus ex- pedit Universis^ quod cum attentis et consideratis fidelitate et fidelibus servitiis fide- lium nostrorum Universorum unius sessionis Nobilium intra Ambitum Regni nostri Sclauoniae ubivis commorantium^ per eos Maiestati nostrae exhibitis et impensis, tum vero consideratis illis incommoditatibus^ ruinisque et desolationibus^ in quas ipsi per frequentes Turcarum incursiones et spolia^ desolationesque et combustiones a certis jam retroactis temporibus devenisse dicuntur, volentes igitur ipsos unius sessionis Nobiles de huiusmodi ipsorum Galamitatibus et desolationibus relevare et nostram erga eos aliquantisper ostendere liberalitatem^ eosdem a solntione taxarum seu Contributionum nostrarum medii Aurei, quae ab ipsis Maiestati no- strae provenire deberenty in perpetuum gratiose duximus eximendos et suppor- tandos^ Imo eximimus et supportamus praesentium per vigorem. Quocirca Vobis fideiibus Nostris Universis et singulis Dicatoribus et exactoribus quammcunque taxarum seu Contributionum nostramm medii Aurei in dicto Regno nostro Scla- voniae constitutis et in futumm constituendis hamm serie firmissime prae- cipientes committimus et mandamus^ quatenus amodo nullus omnino Vestrum a praefatis Nobilibus unius sessionis aliquam taxam seu Contributionem nostram uUo unquam tempore petere seu exigere, petique seu exigi facere^ aut eosden ratione non solutionis eomndem in Personis rebusque et bonis ipsoram quibusvis contra formam praemisse nostrae gratiosae exemptionis turbare, inquietare, seu quovis modo damnificare praesumat, neqiie sit ausus quoquo modo^ gratiae no- stane sub obtentu. Praesentes autem, quas secreti et Annullaris sigilli nostii appensione comuniri fecimus, post eamm lecturam ubique reddi iubemns prae- sentanti. Datum Sopronii, feria quinta proxima ante Dominicam invocavit Aono Domini Millesimo quadringentesimo octuagesimo tertio. Regnomm nostroram Hnn- gariae drc. Anno vigesimo sexto^ Bohemiae veio quarto decimo. Superinscrip- tionis vero et acceptationis per praefatos Status et Ordines praenotatis Litteris annexae continentia talis est: Anno Domini Millesimo sexcentesimo duodecimo feria secunda post festum Inventionis sanctae CmciSi, in generali Congregationa Dominomm Statuum ac Ordininum Regnomm Sclavonie, Dalmatiae et Croatiae^ ex edicto niustrisimi Domini Comitis Thomae Erdddy etc^ praedictomm Regnoram Bani in Ciuitate Regia libera mpntis Graecensis Zagrabiensi celebrata, praesentes Litterae Privilegiales^ exemptionales, pnblice praesentatae et per DD. SS. et 00. Begpi denuo acceptatae ac confirmalae sunL Stephanus Patachich Magister Vice Prato- notarius Regni. Secundarum vero continentia Verbalis sequitur in hunc moduoi: Nos Ludouicus DEI gracia Rex Hungariae et Bohemiae drc. Memoriae comen- damus tenora praesentium significantes quibus expedit Univerais : Qnod noBinibiis «t in personis fidelium Nostrornm Nobilium Petri de Bogachovci, JoaniiiB Otlmy--
Digitized by LjOOQIC
321
lich de Flnchewcz, Nicolai de PaUhak^ Petai literati de Vynarcz^ Lucae Ottbavlich de DropkoYcz^ Andreae Osegh de Bariobasoycz, Georgii de Brezthoicza, Lucae de DragQnoYCz^ Thomae Savloycz de SayloYcz^ Mathiae Nemcliich de Gosto- wiDCZ, Michaelfs Werchak de Zayzthowcz, Blasii Drincsich de Rowcz, Georgii de Globothecz^ Thomae Thurkoyich de Vizoka^ Joannis Ferencsich de Radessych, Mathiae Prelosky de Wzdovcz^ Balthasaris de Isanovcz^ Blasii litterati de Ka- polnan Gregorii de Szlavcsina^^ Clementis Chochek de Chnnovcz, Petri Panleko- vich de Rakochevcz^ Nicolai Ugrinovics de Trokovcz^ Gregorii Jakosith de Pisth- cbianovcz^ Stephani Pantbich de Zela, Georgii de Kapolna^ cnnctorumqne aliorum Nobilium in et sub districtn Castri maioris Kemlek vocati in Regno nostro Scla-- voniae adiacentis comorantinm, exhibitae sunt Nobis et praesentatae quaedam Litte-^ rae Spectabilis et Magnifici quondam Comitis Stephani de Bathor^ alias Judicia Curiae Genitoris Nostri felicis recordacionis ac Vayvodae Transylvaniensis et Sicolorum Comitis^ adjudicatoriae et Sententionales^ in pargameno privilegialit^ pro parle ipsorum Nobiliuum ex Causis et rationibus Litteris in eisdem specifice declaratis confectae et emanataCi, habentes in se certarum Litterarum per partes coUitigantes in eisdem Litteris expressas in robur et levamen jurium suorum Dltro vel citro productas. Supplicatum itaque extitit Maiestati Nostrae in perso-r nis praedictorum universomm Nobilium eiusdem Distritns Castri maioris Kemlek^ ot hniusmodi Litteras praefati quondam Comitis Stephani de Bathor et omnia ac qoaevis in Ulis contenta^ ratas^ gratas ac accepta Jiabere Litterisque nostris privi- legialibus verbotenus inseri et inscribi facere ac pro ipsis Nobilibus eorumqne haeredibus et posteritatibus Universis perpetno valituras ratificare et confirmare dignaremur. Quarum quidem Litterarum tenor talis est: Nos Comes Stephanus de Bathor^, Judex Curiae Serenissimi Principis Domini Wladislai Dei gratia Regid Hnngariae, Bohemiae ac Dalmatiae^, Croatiae drc^ Marchionis Moraviae, nec non Vayvoda Transylvanus et Comes Siculomm. Memoriae commendamns tenoro praesentium significantes qnibus expedit Universis: Quod Nobiles Valentinus Pallfy de Szenth-Mihaly ac Georgius de Bogathovcz, nec non Joannes Kernyak de Polyana^ pro Universis et singulis Nobilibus in et sub districtu Castri Ma- loris Kemlek commorantibus^ cum Regni Sclavoniae Bani Litteris procurato- riis, in praesentibus Octavis festi Beati Michaelis Archangeli^ tum de speciali Commissione et mandato praefati Domini nostri Regis nobis superinde iniuncto, tmn vero de partium subscriptarum Annuentia et Voluntate^ in figura nostri Jodicii comparentes^ contra Egregium Andream Both de Bayna, Comitem et Castellanum Castri maioris Kemlek^ et fratres eiusdem proposuemnt eo modo: Qood licet ipsi antiqua et specialis gratiae prerogativa requirente, a Divis sdUcet Regibus Hungariae eisdem Nobilibus gratiose concessa^ ea semper libertate nst fberint et gavisi, ut ab omnibus Censibus, taxis^ diciSi, muneribusque et servitiis, omnique conditionario nexu et jugo servitutis tanquam veri et indubitati Nobiles Coronae et Regnorum Hungariae et Sclavoniae exempti fnerint et suportati habe- reatur; Nescitnr tamen quali adinventa occasione praefatns Andreas Both de Bayna Nobiles ipsos et eorum quemlibet contra Deum et justiciam eins ac Jnrinm Hbertatnmqne eorum Praerogativam ^ Censibns inordinatis servitiisque inconsvetia oaeraret, et impositis adinventisqne snper ipsos variis servilibns gravaminibua ab omni prorsus Conditione et statu Liberomm ipsos ad Castmm Kemlek prae- scriptnm ad labores exercendos et mnnmi danda aliaque servitia facienda com^
^ ^ DigitizedbyVjOOQlC
39S
ptneret et adslringeret) recwafltes aQtem etiam per onem et graTamina^ aiaipie remeiia etiam indeUta et saluti contraria arctaret et compelleret, in eomndem NobilMfm damnnnt) libertatiaqoe et conaretadinia eomm praeindiciQm satis mag- mn. Dehinc yolentes iidem Procuratoree dtotomm Nobilimn in personia eemn- dem Actionem eomm praemissam meliori efficalioriqae docnmento comprobare^ trea Btteras^ dnas yidelicet Serenissimi et potentissimi Principis qnondam Domini Mathiae Regis Hnngariae et Bohemiae drc. gloriosae memoriae^ Domini noslrL, nMffi videlicet Confi^mationalem^ alteram yero PraeceptorianL) et tertiam Magnifici Utrici Ciliae^ Orthombnrgae Zagoriaeqne Comitis nec non Regni Sclayoniae Bani, Confirmationalem, priyilegialiter confectas : Qoaram prima^ yidelicet confirma- tionalis, pendenti et Anthentico daplici sigillo sao per manas Reyerendissimi in Ghristo Patris Domini Stephani Ecclesiamm Colocensis et Bacbiensis Archi-*Epis- oopi Lociqne eiasdem Comitis perpetai*, Aalae suae summi Cancellarii fidelis dilecti Anno Domini 1466 quinto Idus Martii^ Regni sui Anno nono^ Corona- tionis yero secundo edita^ habens in se confirmatiye tenorem quarandam Littera- rum Illustris Principis quondam Domini Joannis, Patris Mathiae Regis Budae in Vigilia festi Natiyitatis B. Joannis Baptistae^ sub sigillo eiusdem^ quo ut Cfnber- nator Hungariae utebatur^ Anno Domini 1449 impendenti communitaram^ seriem et coatiMntiam quarandam Litteraram adjudicatoriarum Vice Banoram Regni Scla- yoniae ac Comitum et Judicum Nobilium Commitatus Crisiensis^ Crisii sexto die feria secunda post octayas festi Epiphaniaram Domini, Anno eiusdem 1446. Mianataram, habentes inter ctetera in se transnmptiye tenorem quarandam dnarnm Litteraram, unius scilicel Serenissimi Principis condam Domini Sigismundi Regis patmiter, et alterius Capituli Ecclesiae Chasmensis priyilegial. exinde statntor. Qnaram prima^ yideUcet memorati quondam Domini Sigismundi Regis^, Litteram in Thatha feria qitnta proxinra ante festum Penthecostes 1430. Regnorum antem raoran Anno Hungariae d:c. 44* Romanorum 20. et Bohemiae Decimo, ad pro- priam suam Commissionem maiori suae Majestatis sigillo consignata declarabat, qnod praefaias quondam Dominus Sigismundus Rex consideratis et diligenter praemetitis fidelttNis et fidelium senritioram gratuitis meritis et acceptis compla- centiis fldelinm snoram Nobiiium Jommis filii Osl de Herbothya et Magistri Hichaelis de Rayen Causaram snaram procuratoris et sedis Crisiensis Protono- tarii^ quibus iidem in diyersis locis et tenporibos opportunis Maiestati saae se ipsos gratos reddere stnduissent et acceptos^ supplicationibusque eorundem per ipsos Culmmi sno in personis et Nobilium nominibus Uniyersoram Castri maio- rii^mlek deyote oblatis^ exanditis et admissis, possessiones et terras ipsornm KofcBlam Jobbagionnm dicti Castri a nexu et jugo omaique conditionaria seryitnle praedicti Castri et ab eodem Castro exhnenda separaadas^ sequestrandas, distingnen- das et remoyendas^ eosdemqne Uniyersos Nobiles Jobbagiones Castrenses verae NeMlitatis titnlo ipsigniendoB, praemissas Uniyersas et totales possessiones et terras eornm cnillbet ipsoram, sieuti pro tunc possedissent et in eoram dominio paci- fiee extitissent. Noyae suae Donationis et sincerae Nobilitatis titolo simul cum earam cnnctis pertinenttis et ntilitatibus, in eorandem et successoram ipaoraoi perpetuam adscripsisset haereditatem, salyis juribus alienis ; eosdem etiam Nobiles Jobbagiones suos Castranses el eoram posteros omnibos PriyilegiiSi) gratiis., inra- nitatibus^ exemptionibus et Hbertatibas aid instar caeterarmn Regni sai Sehnroniae yeroram Nobilium, perpctnis futnris temporibus uti, frai et gaudere debere. de
Digitized by LjOOQIC
888
FFMktoniBi et Baroinim sudnHH ad id aeccfdenta Coimlio praemataro ac mera Aothoritate sua Regia et petestatis pleoitaiiBne ex certaque aoae Mqestatis a^M-* tia fdeaarie decrevisset Secanda Yero ipsamm, pata dicti Capitoli Ecclesiae CSiasmeiisis, littera statatoria^ qaae qainto dedmo die feriae sextae proximte post Octayas Paschae Domim Anno ejasdem 1431 privilegialiter confecta, Al-** phabeto interdsa manifestabat : Qaod praefatam Capitalam Chasmense ad Ami» cal»ilem Literatoriamqae petitionem condam Spectabilis et Magnifici Domini Hermanni Ciliae et Zagoriae Comitis et dicti Regni Sclavoniae Bani laadandae memoriae^ una cam Benedicto filio Nicolai de Szent-Ivan homine ejasdem Do* mini Hermanni Comitis et Bani^ ipsoram hominem videlicet honorabilem Viram Magistram Bartholomaeam sociam et Concanonicam ipsoram, ad infrascriptaram Possesaionom statationem faciendam ipsorom pro testimonio transmississent fide di^om. Qoi ex inde ad ipsom Capitalom reversi^ eidem concorditer retulisseol eo modo : Qoomodo ipsi in praedicta feria sexta proxima post dictas Octavas festi Paschae Domini et aliis diebos ad id aptis et sofficientibos, ad facies praescri* ptarom oniversarnm possessionom et portionom possessionariarom fatorom Nobi* liom dicti Castri, per annotatom qoondam Dominom Sigismondom Regem a Joba-» gionato dicti Castri exemptarom, ipsisqoe Nobilibos Novae soae Donationis titole donatarom^ Vicinis et Cometaneis earondem Universis inibi legilime convocatis el praesentibas, accedentibos introdoxissent praefatos Nobiles in Dominiom earundem statoissentqoe easdem coilibet ipsorom^ prout et in qoantnm in dominio earondem pro tonc pacifice permansissent et foissent, praemissis exemptionibus et Novae Regiae donationis titolis ipsis incombentibas perpetoo possidendas^ noUo peaitol contradictore apparente. Seconda vero earam<) pota praefati qoondam Domini NosUi Mathiae Regis Littera^ sob secreto et appendenti sigillo soo ad propriam Comnussionem Eiusdem hic Budae in festo inventionis S. Crucis Anno Domini 1472 ., Regnorum Anno Hongariae drc. decimo qointo, Coronationis Nono, Bohe«<> miae vero tertio^ confecta manifestabat; Qood Nobilis Georgias de Patak in soa ac Stephani et Martini de eadem Patak, Benedicti de Presethnafew^ Stephau de Voynovcz, Andreae de Globothecs et PaoU Literati de Fintfiovcz, ac aliorom Nobiliom in districto Castri raaioris Kemlek commorantiom personis* praefato qoon-* dam Domino Nostro Mathiae Regi (in fmna) admodom gravis qoaerelae expositom exstitisset : Qood licet ipsi ab antiqoo a qoiboslibet Censibos et taxis dicti Castri fiemlek per Divos Reges Hongariae, soos scilicet Prodecessores, exempti faerint ei exonerati^ ac eo titolo^ qao veri Nobiles Regni soi oterentor^ ipsi qaoqae ex ipea concessione osi sinL Tamen IUostris Ladislaos Dox S. Sabae qoadmD adinventa occasione, qoosdam novos et inconsvetos Censos seo taxas adinveniens soper praefatos Nobiles^ contra hoiusmodi antiqoa Jora et libertates eorom impo«- soisset^ ipsosqoe propterea plorimom impedivisset et vexasset in praeiodidom Libertatis et Joriam eorom atqoe damnom manifestom ; Allegando, ipsos Nobiles non ab Antiqao, sed per Joannem Thoz de Lak^ alias Regni Sclavoniae Baaom^ ab ipsis Censilms et taxis exemptos et Nobilitatos fore. Unde praefato qoondam Domino Mathiae Regi in personis praefatorom Nobiliom soplieatom ioisset, ot ipsis circa praemissa de remedio providere ac in Joribos et Libertatibos eorom conser-* vnre dignaretnr. £t qoia ipse Dominos Mathias Rex jnraefatos Nobiles ex Litteris et privilegiis ipsorom Divorom Regom Hongariae coram eodem DoniBO Rege in speeie prodootia et per eondem confirmatiSY a qiibaslibet CoMilNis et taxis ipMM
41*
Digitized by VjOOQIC
394
€astri Kemlek ab olim exemptos et libertatos fbiBse comperisset: Ideo fidettlati praefati Ladislai Ducis S. Sabae earandem Litteraram suaram serie firmiter man* dasset: Quatenus a tunc in posteram praefatos Nobiles contra praescriptas eoram Libertates et Jura ad solntionem hoinsmodi Censnnm seu taxaram arctare vel compellere vel eos propterea in personis rebusqne et Bonis eoram qnibnsvis impedire^ molestare^ seu quovis modo damnificare nnsquam et nequaquam prae- sumereL) nec esset ausus modo aliquali. Alioquin comiserat et earandem serie atrictius comisit fidelibus suis Banis vel Vice Banis praescripti Regni sui Sda- voniae^ tunc constitntis et in fulurum sonstituendis^ ut ipsi annotatos Nobiles penes hujusmodi libertates eoram contra ipsum Ducem tueri^ protegere et defen- dere ac indemniter manutenere deberent; Authoritate sua ipsis in hac parte attributa et justitia mediante. Haec autem voluisset etiam per foturos possessores einsdem Castri Kemlek firmiter observari. Tertia vero earundem^ puta antefsK condam IHrici Ciliae Comitis et Regni Sclavoniae Bani Littera^ sub appendenti Sigillo eiusdem, Crisii sexto die diei feriae secundae proximae post Octavas festi beati Michaelis Archangeli in Anno Domini 1449 edita^ habens in se approbative tenorem quarandam Litteraram Dominoram Praelatoram. Baronum et Proceram Regni Hungariae universorum^ similiter privilegialium, hic Budae terllo die feriae secundae proximae post festum Beati Petri et Pauli Apostolorum in Congregatione scilicet generali eoram existentium^ in dicto Anno Domini 1449 emanata, inter caetera specificabat. Quod Ucet alias quondam Dominus Benedi- etus Episcopus Ecclesiae Zagrabiensis praefatos Nobiles alias Castrenses ad so- lutionem decimaram compellere et adstringere voluerit, Tamen qnia iidem Nobi- les per praefatum quondam Sigismundum Regem a praescripto conditionario nexu et jngo servitutis modo praenarato exempti et libertati extitissent; Idem etiam quondam Dominus Sigismundus Rex eosdem Nobiles et eorum posteros omnibus privilegiis , gratiis et exemptionibns et libertatibus ad instar caeteroram Regni Sclavoniae Nobilium perpetuis temporibns frai et gaudere gratiose permisisseL, Ideo sicuti, caeteri veri Nobiles Regnorum Hungariae et Sclavoniae eoram an- tiqua libertate a Divis Regibus Hungariae eis gratiose concessa, a solutione de- dmaram exempti et supportati foissent: sic et ipsi NobUes alias Castrenses ma- ioris Kemlek ab omni solutione Decimaram praedictaram ipsi quondam Domine Benedicto Episcopo Ecclesiae Zagrabiensis et suis successoribus fienda, lilier- tasset et exonerasset et eadem libertate, qua veri Nobiles dictoram Regnorani Hungariae et Sclavoniae frui et gaudere consveti fuissenL) ipsi Nobiles et eoram nniVersa posteritas nti et fhii debere, nec unquam ad solutionem praescriptaram decimaram quoad personas et Curias ac Domos ipsoram proprias, demptis Jobba- gyoaibus ipsoram, per praefatum quondam Dominum Benedictum Episcopnm eiusque snccessoras dictae Ecclesiae Zagrabiensis Episcopos compelli et ar- ctari posse vel debere judicialiter decrevisset. Quibus exhibitis^ praefati Procura- tores dictoram Nobilinm Actores eisdem per Nos in praemissis juris aeqoitatem postularant impertiri. Quo audito Emericus de Reche^ pro memorato Andrea Both de Bayna^ cum praefati Domini nostri Regis Litteris procuratoriis nostram exurgens in praesentiam^ in Co ntrarium praemissoram Octo Litteras^ unam scilieet dicti quondam Domini S^mundi Regis privilegialem pariter et coafirmatoriam et aliam quondam Domiai Mathiae Regis praeceptoriam, tertiam vero CapituU Eeclesiae Zagrabiensis fasiionaiem, quartam antem quondam Mathiae de Bosnt
Digitized by LjOOQIC
325
Capitanei utriasqae Kemlek^ «t Benedicti filK Georgii de Presechnafew^ Comi- tam Terrestrium maioris Kemlek^ cpiintam siquidem condam Hans Apprahar ac eiasdem Benedicti filii Geor^i de Presechnafew, sextam deniqae qaondam Creorgii Pyers et eiasdem Benedicti filii Georgii^ septimam vero eiusdem quon- dam Georgii Pyers et Pauli filii Mykchez de Czirkvena, Octavam denique et ahimam quondam Georgii filii Stephani de Globoczecz^ similiter Capitaneorum et Comitum terrestrium de maiori Kemlek^ omnes privilegialiter confectas^ No- strom Judiciarium produxit in conspectum. Quarum prima, videlicet praefati quondam Domini Sigismundi Regis Littera privilegialis^ sub dupplici et Authen- tico Sigillo eiusdem per manus Reverendi in Cliristo Patris Domini Eberhardi Episcopi Zagrabiensis Aulae suae summi Cancellarii fidelis dilecti Anno Domini 1415 Kalendas Augusti, Regni autem sui Anno 17 emanata^ habens in se con- firmative tenorem quarundam duarum Litterarum, unius scilicet olim Serenissimae Principis Dominae Elisabethae Reginae Matris suae Charissimae, ipsius duplici Authentico impendenti Sigillo privilegialiter tenores quarundam Litterarum quon- dam Stephani totius Croatiae et Sclavoniae Bani^ quandam praerogativam Nobili- um Jobbagyonum praescripti Castri explicantis^ in se confirmative continentes. ac aliam suam^ suo secreto Sigiilo patenter consignatas, transcribentes verbaliter continentiam quarundam Litterarum MagniGci viri quondam Eustachij dicti Regni Sclavoniae Bani^ super libertatibus annotatorum Nobilium dicti Castri sui Jobba- gyonum in eisdem expressis confectarum. Quarum prima videlicet dictae Domi- nae Elisabethae Hungariae et Bohemiae Reginae privilegialis^ Crisii per ma- nus Reverendi in Christo Patris Domini Valentini drc.« Aulae suae summi Cancellarii^ duodecimo die mensis Junii Anno Domini Millesimo Trecentesimo Octoagesimo quinto edita, habens in se confirmative tenorem quarundam Lit^- terarom quondam Stephani Sclavoniae et totius Croatiae Bani^ septimo die Congregationis suae generalis^ in profesto Beati Martini Confessoris Zagra- biie celebratae, Anno Domini 1352 editarum, Nos serie informabat: Quod praefatus condam Stephanus Banus in dicta Congregatione sua generali Uni- Ywsis NobiUbus et aliis cuiusvis conditionis^ praeeminentiae et status homini- bus^ in Regno Sclayoniae existentibus, publica proclamatione facta^ feria secunda proxima post festum Beati Martini Confessoris Zagrabiae celebrata^ a duodecim Joratis Judicibus Nobilium et Universis Nobilibus praemissae suae Congregationi «dhaerentibus fecisset manifeste: Quod Nobiles Jobbagyones Castri NagyKemlek ad juramenta et testimonia tam in factis possessionariis^ quam aliis quibuslibet de- posita et producta^ ad Numerum Nobilium Begni semper computati et assumpti exstitissent, et ob hoc iidem Nobiles Jobbagyones Castri Nagy Kemlek^ ne hnios- modi eorum Hbertati in futurum per quempiam aliqualiter possit derogari^ Litteras ipsius precum cum instantia ab ipso quondam Stephano Bano ipsis dari petivis- sent; Ipse igitur quondam Stephanus Banus volens eosdem Nobiles Jobbagyones Castri Nagy Kemlek in praemissa eorum Nobilitate conservare^ eisdem annaissety itt ipsi Nobiles Jobbagyones Castri Nagy Kemlek ad juramenta et testimonia tam iii factis possessionariis^ quam aiiis quibusUbet deponenda et {Nroducenda ad Nume- nun Nobilium Regni computarentur et assumerentur absque derogamine aliquali. AUera vero earum^ videlicet dicti quondam Domini Sigismundl Regis^ secreto si^ gino 8U0 in Dyaco^, octavo die festi Beati Petri et Pauli Apostolorum Anno Do- 1394 enanata, haliens in se transumptive tenorem quamndam Litteranui
Digitized by LjOOQIC
920
quoAdam Eastachy snniliter Regii Sclivoiiiae Brai, sak appefidenti et authen- tico sigillo sui BaBatus^ Crisii^ tertio die Inventionis S. Crucis Anno Domiai 1362, Nos inter caetera docebamur: Quod Universi Nobiles Jobbagyones Castri aiaioris Kemlek eiusdem quondam Eustachy Bani accedendo praesentiam^ eidem quaemlose super eo significari curassent: Quod ipsi per Casteilanum suum de Kemiek et eius vices gerentem intolerabile pericuhim et perturbationem non mo- dicam perpessi exstitissent et continuo contra libertatem ipsorum ex inusita poa astutia in eo paterentur: Quod idem Castellanus suus vel eius Vicesgereas, nt bona ipsorum per huiusmodi adinventam eius astutiam opprimere posset, ipsos Jobagyones Castri suapte saepius sine Causa solas nullo adversario exi- stente in sui praesentiaro^ non de jure citari feciendo quemcnnque vel quoscun- que vellet ex eisdem Actor et Judex existens^ in plurimorum judiciorum gra* vaminibus^ juxta nutum suae voluntatis damnificaret, et quod quicunque ex ipsis vinum vel bladum suum proprium quocunque ad Ecclesiarum Cimiteria vel ad alio- rum hominum domos aut quocunque extra metas ad conservam duceret, Ca- slellanos suos maioris Kemlek et eius Officiales tributum semper ab iisdem con- tra libertatem ipsorum et eorundem grande praeiudicium non de Jure exigere co- narctur, per quod ipsi ad extremae paupertatis inopiam devenissent: supplicantes eidem quondam Eustachio Bano humiliter et devote^ ut ipsos ab huiusmodi An- gariationum periculis sublevare dignaretur. Ipse siquidero quondam Banus, qiri cunclorum sibi subiectorum incomoditaUbus invigilare debebal) eosdem Jobbagyo- nes Castri Kemlek de huiusmodi inconsveta et omnino juri et justitiae contnH riosa citatione et praemissa indebita tributaria exactione facienda sublevaado commisit et earundem serie comisisseL) ut a tunc eosdem Jobbagyones Castri Ken- lek vel aliquem ex ipsis Castellanus suus de eodero Castro pro tempore con- stitulus^ vel eius Vicegerens^ per se ratione alicuius facti in sui praesentiam nal- latenus citari facere posset atque valereL» nisi inter litigantes Judicium et justi* tiam facere teneretur, moderatione juris requirente ; nec ab eorum Vino et Bkido proprio quocunque ad Ecclesias vel aliorum Domos aut extra metas ad reponenduoi deducendum tributum aliquot exigere posset. Igitur idem condam Banus Cast^ lano suo de dicto Caslro Kemlek tunc et pro tempore constituto vel ejus Vicege- renti firmiter praecipiendo mandasset^ quatenus a tunc praedictos Nobiles Jobbagyo- nes dicti Castri ratione huiusmodi inusitatae citationis nullo modo molestare^ nec de eorum Vino et Blado proprio^ alias praemisso modo ad reponendum et do- cendum aliquod thbutum vel tributariam exactionem recipere, sed eosdem in solita libertate ipsorum pacifice et sine omni inquietatione perfirui permittereL, aliad facere non audendo. Secunda vero^ puta dicti quondam Domini Mathiae Regis Lit* tera praeceptoria^ ad Commissionem suam propriam^ Budae die Dominica proxi- ma post festum beati Joannis ante portam Latinam Anno Domini 1489 ema-* nata^ nos eatenus docebat: praefatum quondam Dominom Mathiam Regem noi sine displicentia intellexisse : Quod licet universi et singuli Nobiles uniiis sessio- nis ia pertinentiis Castri sui Kemlek constituti et commorantes semper et ab aa- tiquo ad illud Castrum suum Kemlek pertinuerint^ illoque solita servitia facere el certos proventos de medio ipsorum administrare obligati fuerint; lUi tamen paula ante temporibus praeteritis ipsi de sub Jorisdictione eiusdem Castri sese excepissenL huiusmodi solita servitia et proventos facere et admintstrare iam a certis temporAos ^recusassent. Quia vero ipfo condam Dominus Mathiaa Rex nnUo modo volnfssct
Digitized by LjOOQIC
32'?
idem Castroin sonm soa antiqaa jorisdictione destitai^ fidelitati igitar miiyersoriim el siDgfulonim Nobiliom unius sessionis praedictomm eamndem serie praecepisset et mandasset) qnalenus acceptis eisdem a tnnc in antea ad dictnm Castrum saom Kemlek andire, servitiacpie solita facere^ ac proventns ad ipsnm Castmm saum Kemlek de medio eomm ab antiquo fieri debentes semper tempore sno ad- Binistrare et administrari facere deberent et tenerentur. Nam alioquin strictins eommisisset eamndem serie fideli soo Egregio Andreae de Labathlan Capitaneo Castri sui Medve drc, ut ipse ipsos Nobiles et quemlibet eorum ad hoc ipsum faciendnm per omnia onera et gravamina ipsomm acerius compeleret et adstrin- geret, authoritate sua eamm serie sibi in hac parte attribnta mediante. Alind igitar nnlla ratione facere praesumereL Ex continentiis autem tertiae Litterae*, ridelicet dicti Capitnli Ecclesiae Zagrabiensis fassionelis et priyilegialisi, die Do- Binico proximo ante Dominicam Oculi Anno Domini 1491 praeterito emanataCii inter caetera informabamur : Quod Andreas Both de Bayna Capitaneus Castri Medve*, oneribus Egregiomm Ambrosii et Joannis similiter Both fratram snomm Caraalium^ et aliomm proximomm et consangvineomm suomm in se assumplis*, ab ona^ parte vero ex altera Ladislaus Ribicz de Dragosincz et nonnuli alii Nobiles in eisdem Lilteris conscripti^ in ipsomm et univeraomm Nobilium in Di- strictu Castri maioris Kemlek modo simili oneribus et quibuslibet gravaminibus eoram in se ipsos assumptis^ coram Venerabilibus Magistris*) Joanne Goricziensi^ Martino Chasmensi et Stephano de Rasztovicza^, Canonicis eiusdem Capitnli^ quos iden Capitulum ad instantem et legitimam peticionem dicti Andreae Both et dicto- niB Nobilium, eo^ quod idem Andreas Both et Nobiles praedicti propter discrimina et oietum Almanomm^ qui tunc in serie Capitulari commorati fuissent, ad ipsam fas- Moem audiendam de ipsorum medio destinassent, taliter inter caetera concordati foissent. Quod qnandocnnque in successu tempomm Octavae et Judicia Regni celebrarentur ipsisque Nobilibus dicti districtus maioris Kemlek placitum fieret, ex tnc Univeraa jura et privilegia^ praerogativas et exemptiones Litterasqne et lit- Imdia ipsoram Instmmenta et eomm Originalia in ipsis Octavis aut judidis co- nm Judicibns ordinariis et Magistris Prothonotariis producere et exhibere possent et valeranL Qnod si ea Jura, Privilegia^ Praerogativae et Exemptiones Litteraeqne et litteralia instramenta ac eomm Originalia per eosdem Judices Ordinarios et Magistros Prothonotarios efficacia et vigorosa ipsisque Nobilibns dicti Districtns super exemplionibus eomm sufGcientes Vigorosaque ac efficatia et approbata ex eornm revisione fora comperta fuerint, extunc iidem Nobiles ab omni jurisdictione^ sabiectione*, jngoque et servitute dicti Andreae Both ac fratmm^ prolium et con- sangvineomm^ per conseqnensqne dicti Castri maioris Kemlek^ fntaris temporibns penitus et omnino absolntl, suportati et exonerati^ nnmeroque et caetni ac cater- vae alioram veromm Nobilinm huius Regni jnncti ac connnmerati essent et ipso facto haberentur. Si antem Jnra, Priv^egia^ Praerogativae et Exemptionos, htterae et Litteralia Instrnmenta per dictos Nobiles in ipsis Octavis ant jndiciis coram praefatis jndicibna ordinariis et Magistris Prothonotariis prodncrada, per oosdem Jndices ordinarios et Magistros Prothonotarios snper Exemptionibus et Praerogativis minns efficacia et vigorosa comperta fuerint Ex tnnc ipsi Andraas Belh et fratres eiusdem praefatos Nobiles ipsoramqne haeredes Universos snb iihtione proventnnm et exactionum^ in tisdem Litteris fassionalibus deMtalomm^ ^bsqne aliqnali superapposito onere et gravamine sive impedimento pacifice et
Digitized by LjOOQIC
328
quieie oonseryare ac coiifovere tenerentnr et essent obligati. Ex seriebns deni* que qnartae^ quintae^ sextae^ septimae et octayae Litteramiki jam fatamm^ quon- dam Mathiae de Boszna, Benedicti filii Georgii de Prezechnafew ac Hans Ap- prahar^ Geor^ Pyers et Pauli fiiii Mikchecz de Cirkvena^ Capitaneoruro et Co- mitum terrestrium saepefati Castri maioris Kemlek privilegialiom^ in diversis Annis et locis post sese emanatarum aperte habebatur: Quod praefati Nobiles in Di- strictn eiusdem maioris Kemlek commorantes^ omnes venditiones^ prohibitiones^ donationes, protestationes, statutiones et alias quaslibet fassiones^ tam in facto possessionario qnam etiam aliis factis et negotiis tieri consvetas, coram dictis Comitibus eomm terrestribus fecissent, Ipsique Comites et Capitanei terrestres eiusdem Castri maioris Kemlek^ Causas et Lites inter ipsos Nobiles emergentes judicassent et judicialiter dirimissent. Quibus exhibitis et praesentatis idem Pro- curator dicti Andreae Both in Causam attracti^ in persona eiusdem subjunxit eo modo. Quod licet hoc verum sit, quod praefati NobUes in pertinentiis dicti Ca- stri maioris Kemlek commorantes certas haberent libertates^ quibus ipsi instar aliorum veroram Regni Hungariae sed et Sclavoniae Nobilium usi fuissent et gavisi^ nonnuUis tamen servitiis et proventibus ad Castmm Kemlek praescripturo ab antiquo faciendis adroinistrandisque obligarentur^ quibus ultra praescriptam eis concessam libertatem nuUa ratione snpporlati esse valerenL» et in eo idem Pro- ciirator dicti Andreae Both^ in Causam attacti, in verificationem Actionis suae praenotatae, in eo tantum modo, ut iidem NobUes certa Servitia, Actiones^ nec non munera^ seu taxas^ dicas^ in signum recognitionis, Capitaneis seu CasteUanis ipsios Castri Kemlek pro tempore constitutis, semper et ab antiquo fecemnt et de- demnt^ se ad comrounem inquisitionem subroittere veUe ; antefatis quoque Procu- ratorU)US dictomm NobUium eosdem Nobiles modo simili in eo : quod ipsi a tem- pore exemptionis sive lUiertatiouis eomm, per praefatum quondam Dominum Si- gismundum Begem ordine praenarato factae, nunquam alia servitia^ seu taxas, actiones» sive aUqua alia munera ipsis Capitaneis vel CasteUanis ipsius Castri fecissent et dedissent) dempto tempore impacato ; Nam fuerunt certi Capitanei sive CasteUani forenses, Allemani videUcet, homines ex OSicio idem Castmm tenentes, qui necdum servitia aut munera, vel taxas^^ verum etiam per Personamm eomiD detentiones universas res et Bona eomm auferri fecissent et ad servitia incon- sveta coropuUssent, et hoc modo simUi ad ipsam communem inquisitionem Nobis legitime requirendam submittebant. Ad quam faciendam partibus petentibus per alias litteras nostras, cum easdem partes ad ipsam communem inqusitionem in facto servitiomm solutionis munemm, Actionum^ et exactionis taxamm vel da- tioruro ad eandem communem inquisitionem comisisserous^ udem procuratores ea- mndem partium in facto exeroptionis seu lUiertatis et NobiUtationis eomndem No- bUium per Nos judicium et justitiam elargiri postuIabanL Vemm Ucet idem Eme- ricus de Bethe^ Procurator annotati Andreae Both, in eiusdem ac fratrum eiusdem Andreae nominibus et personis exhibitionem praescriptamm Litteramm in snpe- rioribtus insertamm^ hoc est^ ut iidem NobUes in praescripto Districtu Castri Kem- lek maioris constituti et existentes semper et ab antiquo ad idem Castram prae- scripta servitia solutionesque munerum, actionum^ Dicaram seu taxaram fecisse^, fa- cereque debere de praesenti allegaverit; tamen quia praefatus quondam Dominos Sigismundns Bex in praescripto Anno Domini 1430 SuppUcationUms praefatonw Joannis filu Osl de Heri)orth et Magistri MichaeUs de Bawen, per ipsos Culmim
Digitized by LjOOQIC
wo in eorandem ao pneftiton» OhiTereonini NokUiani Castri maiorts KemML praetoripti oblaUa*» exandltfa et admiaiis, - posseasiones et torras ipsomm NobiMnB Jobbagyonum dicti Castri a nexn et jngo omniqne conditionaria servitnto praefatt Castri et ab eodem Castro eximendo^ separando^ seqnestrando^ distinqnendoqae et remoYendo^ eosdem Noblles Universos Jobbagfyones Castrenses verae Nobilitatis titiilo insi^iendo, praemissas Universas et totales possessiones et torras eonuli eoUibet ipsomm sicoti pro tnnc possedissent et in eoram Dominio padfice exti^ tissent, more snae Donationis, sub sincerae Nobiiitatis titnlo, cnm cnnctis eanun atilitatibas et pertinentiis in eonindem et succesoram snoram perpetuam baeredi*- tatem adscripsisse^ eosdem etiam et eoram posteritates omnibns priviieg^s*) gra-» tiia, immnnilatibas^ exemptionibns et libertatibas instar caetororam Regni Sclayo«> nia Teroram Nobilinm perpetuis fiituris tomporibus Anthoritato sna Begia et pote^ statis plenitudine nti^ fhii et gaudere debere plenarie decrevisse et annuisse^ se^ qae iidem Nobiles ordine praenamtamra commonium eamndem possesionum et por^ ttonom possessionariamm nullo Contradictore comparente statui fecissei, exposl*- que antofato quondam Domino nostro Mathia Rege praemissam Donationem di«» cti quondam Domini Sigismundi Regis eisdem Nobilibus factam« modo simili patro« cinio privilegii sui mediante roborasse et confirmasse reperiebantur manifeato. Proptor quod praescripti Nobiles eiusdem Districtas maioris Kemlek yigore an- tefatae exemptionis separationisque et sequestrationis a praescripto Castro Kem* lek^ neo non Nobilitationis eorandem Nobilium^ per jam fatam quondam Domi- OQin Sigismundum Regem ordine praetacto factis^ iidem Nobiles in caetum^ nu-» merom et catorvam veroram Regis et Regni Nobilium connumerari deputariqne et adscribi, iidemque Nobiles verae Nobititatis titulo uti, frai et gaudere dehere, praefato Domino nostro Vladislao Regi in eadem sede pro tribunali assidente ac fteverendissimis in Christo Patribus Dominis Tbomae Agriensi summo et Secre- tario Caneellario Regio^ Osvaldo Zagrabiensi, Valentino electo et confirmato Va- radiensi, Ladislao Gereb Transylvano^ Joanni Vesprimiensi^ Stephano Sirmiensi et Personatis praesentiae eiusdem Domini Nostri Regis Locumtonenti, et Lucae electo Bosnensi^ Tbesaurario Regio, Ecclesiaram Episcopis; neo non Dominico Praeposlto Albensi^ item Spectabilibus et Magnificis Dominis Stophano de Zapolya Comiti Seepusiensi perpetao et Regni Hungariae Palatino^ ac Nobis neo non Co«- niti Petro de Borin et de S. Georgio^ Ladislao de Losoncs Taveroicoram, Pe- tro Gereb de Vingarth Janitoram^ BarUioIomaeo Dragffy de Belthewk Cnbicolariorui Regalinm Magistris, et Nicolao de Hedervara^ caetorisque Baronibus et eiosdem Regni Hongariae Nobilibus Magistrisque Prothonotariis et Juratis Assessoribua^ No«- Uscnm in examine huius causae existontibns et in praemisms dintius deliberan** tibns perspicue ceraebatar. Eorandem igitar Dominoram Praelatoram et Baro- num Regnique Nobilium^ Magistroram, Prothonotarioram, Juratoramqne Assesso-» nim nostroram quaesito et assumpto superinde ConsiHo praemataro^ praefatoa Univerios et singnlos Nobiles in pertinentiis et Districta dicti Castri maioris Kem* lel[ commorantos eorandemque haeredes et postoritatos Universos, ilUs omnibw exempttonibns, Nobilitationibus et aJiis qmbuslibet gratiosis Praerogativto per die*- tam qnondam Dominum Mathiam et Sigismundnm Regem eisdem indnltis et con^ eessis, tanqnam veros Regni Hungariae et SclavMiae Nobiles praemisso Ndri^ Blatis titulo firni^ gandere atqne nti semper et (ntmris snccessivis tomporibns ip*
(P«n I. Prfrfl. et Ub«rt.) 42
Digitized by LjOOQiC
aw w eonuB haerades Mert deoameilM et etWMllflBtei^ Imo coiuntimiii gtm^ 4m^ oti atqM fnu^ Anthoritate Regia Nobii ia hac parte ooDcesaa et tioBlra Ju* dficiaria mediaBte. la coios rei memoriam lirmilatemqM perpetuam praeaente^ litteras nostraa privilegiaiea pendentis et Anthentici aigilli noatri mnnimine ro- horatas^ eisdem Nobilibaa Districtoa praescrqpti Castri maioris Kemlek, ipsoffomqae Jmeredibes et posteritat^s Universis dnximns conAedeadas Jnstitia comMiani sva-^ ^ente. Datnm Budae praedicto tricesimo nono die Octavamm festi beati Midwe* Jis Archangeii praedictamm, Anno Domini 1492. Nos ifritnr j^enussa snppli^ catione pro parte memoratomm Universomm Nobilinm Districtos (miedicti Ca*^ ^Hii maioris Kemkk^ Nostrae modo praemisso porrecta Haiestati^ Regia Benignitate «xandita et dementer admissa^ praesoriptas litteras praefati condam Comitia Ste- pimM de Bathor adindicatoriad et sententionales. non abrasas, non cancellataa, nee in aliqua sni parte sospectas^ sed omni prorsus vitio et suspicione carentea, prae- aentibosqne litteris nostris Privilegialibns^ de verbo ad verbnm sine diminntione ^ angmento aliquali insertas^ quoad omnes eamndem continentias^ Ctaosnlas et Articuios., eatenus^ quatenns eaedem rite et legitime existunt emanatae^ virflinaque earam veritas snffragatur<) acceptamus^ approbamus et ratificamus. £t nihilomians eas ac omnia et singula in eis contenta^ pro praefatis universis Nobilibus Distric^ tuf dicti Castri maioris Kemlek, eommque luieredibus et posteritatibus universis innovantes perpetuo valituras confirmamus^ praesentis scripti nostri Patrocittia mediante. In cuins rei memoriam firmitatemque perpetuam praesentes Litteiaa Nostras Privilegrales Secreto Sigiilo nostro^ quo ut Rex Hungariae utimur^ inK pendenti commnoitaSi) duximus concedendas. Datum Budae in festo Beatae Do<- rotheae Virginis et Martyris. Anno Domini 1526^ Regnomm nostroram Hmga- Tiaa et Bohemiae praedictomm 4^. Anno decimo.
Tertiamm tenor talis est : Nos Comes Georgins Thnrzo de Bettlilenfiiiva, Regni Hungariae Palatinus et Judex Cnmanomm^ nec non de Arva perpelvos eins- demqne Comitatns Supremus ac perpetuus Comes, et Sacratissimi Prmcqiis ac Do^ mini Domini Mathiae^ Dei gratia electi Romaiiomm Imperatoris semper Angnati, nc Clermaniae^ Hungariae^ Bohemiae etc Regis^ Arduducis Anstriae^ Dnds Bnrgna- diae^ Marchionis Moraviae<) Conulia Tyrolis et Ifabsbnrgi 4tc^ intimns Consilia^ rins et per Hangariam Locnmteneiia. Memoriae commeBdamns tenore praesentiitBi -eignificantes quibus expedit nniversis : Quod nos^ onm ad nonmdiorom inatanteB «■pplicationem apnd Nos propteroa factam^ tum vero attentis et consideratis fide«- dibns servitns Nobilium Sdavomm unius sessionis infira denominandoram« quae ipil flacrae prinium Regni Hungariae Coronae ac deinde praefatae qnoqne Sacrt*- 4iaiimne Caesareae Regiaeqne Maiestati Domino nostro Cleaieotissimo pro loco^ •nrm et tempomm varietnta juxta auae poasibUitatia exigentiam fideliter exhibue- •Tunt et impendemnt ac impostemm qnoque exhibero sese et impendere velle po* dicentiiri» Totales ipsoram Nobilium jam specificandoram portiones possessionarias ^cna Cvriis Nobilitaribua, videlieet MichaeUs Chochek in Kobiline.. Petri Maydraglu fltifhani Pomper. Nicolai et Stephani ThdrfcovicK, Antonii et Matthiae Knsmidi. ^Jfoaimia Sturieos in Aiknsaovcs et Fels& Radtesiczy, Mathiae Voynovecaky alitir Zokach in Yoynovczy, Joannis Flyok de Hisanovca^ Stephani Croleca in praeto jlisanovei^ Martini Plavec&) Joannis Keaaer^ lOchaelia Striga in DroULOvca et Zaistovcz, Martioi de Ugrinovct in Popovca aKter Ugrinovca, Paoli Goleea de
Digitized by
m
Ftettotei fn eadem FMb«¥is aiiter BrMtaHraa, MartiBi Chernduch de CfOaUH
tiBCi, Ladislai SUmek in praeteta Gostei^jiics et Rewche^ Lucae Koos in Ko-
laroiy, Petri Janschak in LokachoYCi^ Joannis Gnzar, Petri ZwblinoYich.) Andreae
Jiissak hi BogacheTina aHter Sipowczy^ Joannis Mrazovkh, Geo^ii Koritich in
MmioTci, Panli Doleca, Michaelis Nemei» in Elnchovcz^ Vincza et Breetoyioa
sic dictfs Possessionibns^ nna mrn portione ipsorom Promonthoriali Velika Obree
DQncapata, omnino in Comitatn Crisiensi et Regno Sdavoniae existentfbns habita^i
qnae nmnemm Triginta dnomm Colonomm non excedere^ ac in qnamm qnieto et
paoifico Dominio reallqBe nsn iidem maiores et progenitores snos ntrinsqne sexua
ab antiqno praestitisse, seseqne etiam de praesenli pacifice persistere, Litterasque
et Litteralia Instramenta snfficientia habnisse^ quae etiam nnnc in parte exstare<, m
parte vero snperioribus dlsturbiomm temporibus a sese deperdita, et abalienata
me asserant Totum item et omne Jus praefatae Sacratlssimae Caesareae Re^
giaeque Maiestatis Regiumi, si quod sua Maiestas in praetactis totalibus portioni-*
Ims possessionariis et Curiis Nobilitaribus in antelatis Possessionibus Kobiline^
Jakussovcz^ Pels6 Radusslchy^ Voynovczy^ Hisanovcz^ Drobkovcz, Zaistovcz, Po«
povez aliter Ugrinovcz, Finthovcz allter Breztovicza^ Gostovincz^ Rewcse^/Ko-
larczy, Lukachovcz^, Bogachevlna allter Slpovczy, Mrazovcz^ Finchovcz^, Vincze
e( Brestovicza, nec non portione promonthoriali Velika Obres^ omnino in anno*
lato Comitatu Crisiensi et Regno Sclavoniae existentlbus habitis^ etiam aliter qna-
IHercanqne haberet) aut eaedem suam ex quibuscunque causis^ viis^ modis et ra-»
tionibus conceraerent Maiestatem^ simul cnm cunctis suis utilitatibus et periinen-
tHs quibuslibet, terris scilicet arabllibus^ cultis et incultia» agris^ pratis. pascniBt
eanpis, foenetis, sylyis, nemoribus^ montibus^ valUbus^ vineis^ vineammque pro-
montiiorils^ aquis, fluviis^ pisdnis^ piscaturis, aquammque decursibuSi) molendinif
et eerandem Locis, generaliter vero quammlibet utilitatum et pertinentianua sua-*
mm iategritatibus^ quovis nomine, vocabulo vocitatis, sub suis metis et antiqnie
limitibus existentibns^ ac ad easdcm de jure et ab antiquo spectantibus et pertinere
<lebentibus, praemissisque sic ut praefertur stantibus seque habentibus memomti9
pergonis, cniqne videlicet eoram in bonis praedeclaratis pro rata et congruenti
portione ramumque Genealogiae, vel si qui eoram uxorio jure possiderant; eisdem
superstitibns^ eoram uxoribus nec non etiam fratribus congenerationalibus et con-<-
divisionalibus cum ipsis in possessu praenotatorum Bonorum pro nunc persisten-
tibus et portionatis ipsoramqne omniuro haeradibus et posteritatibus utriusque se*
xQs uniyersis^ AuUiorltate Nostra Palatinall^ qua etiam hac in parte pleno jnre
fangimur (si et in quantum ad aliquam Ecclesiam vel Suae Maiestatis Arcep bob
pertinent} novae Donationis titulo dedimus^ donavimns et contalimns, imo damna»
donamus et conferrimus, jure perpetuo et irrevocabiiiter tenendas, possidendaa
pariter et habendas salvo jure alieno. Haram nostraram pendentis et Authenticl
Si^illi nostri munimine roboraturum vigora et testimonio mediante Litteraram^ qnai
praelibata Sacratlssima Caesareo-Regia Maiestas in formam privllegli sni redigi
faciet, dum Suae Majestati in specie fuerint reportatae. Datum Posonii die vigeaima
Tertia Mensia Martii Anno Domini 1613^ Regnoram Maiestatis Caesareae Regiae
Ronani primo, Hungariae et reliquoram quintOi, Bohemiae vero Anno secundo.
Qunrtaran Litteraram continentia sequitur in haec yerba : Spectabili ac Ma-*-
gnifteo Dmmo Comiti Thomae Erd6dy de Monyorekerak, Monti» Clandii e| Co*
42»
Digitized by LjOOQiC
m
mRatas Varasdinensis Coniti Perpetm, Regnoraiii Diteatiaei) Oroatiae tA SfaiToaiae Bano ac Sacratisslmae Caesareo-Regiae Maieatalis Consiliario^ Domim ipamoi observandissimo. Capitalom Ecclesiae Cliasmensis Salntem in Domino. Vestrt toverit Spectabilis ac Mag;nifica Dominatio, Nos Litteras einsdem introdactorias et statntorias NoIhs praeceptorie loquentes et directas honore et reverentia^ qiu* bas decait et licnit, recepisse in haec verba: Amicis sais Reverendis Capitalo Ecclesiae Chasmensis, Comes Thomas Erdddy de Monyorokdrek) Montis Glaadii et Comitatas Varasdinensis Comes perpetuus.) Regnoram Dalroaliae^ Croaliae el Sclavoniae fianas ac Sacrae Caesareo-Regiae Maiestatis Consiliarias^ Salatem et Amicitiam paratam cam honore. Dicitnr Nobis in personis infrascriptoram anios Sessionis Nobiliam in Comitata Crisiensi degentium^ qaomodoipsioxoresqaeetfratres eorundem congenerationales et condivisionales in possesso infraspecificandorum Bonorum pro nunc in eisdem persistentes et portionati in Dominium infra deda- randarum portionum possessionariarum et Coriarum Nobilitarium^ videlicet Midiael Chochak in Kobiline, Petrus Maydrugh, Stephanus Pomper, Nicolaus et Stepbaaus Tarkovich^ Antonius et Mathias Kazmich, Joannes Sturlecz in Jakussovcz et Felsft Radusycsy, Mathias Voynovechky aliter Zokach in Voynovczy, Joaaaes Fliok de Hisanovcz^ Stephanus Golecz in praefata Hisanovcis^ Martinus Phvec&i Joannes Kesser^ Michael Striga in Drobkovcz et Zaiztovcz^ Martinus Piavecz de UgriuOvcz in Popovcz aliter Ugrinovcz*» Paulus Golecz de Finchovcz in eadem Findiovcs aiiter Breztovicza, Martinus Chemchich de Gostovincz^ Ladislaos Zta- nek in praedicta Gostovincz et Rewche^ Lukas Kooz in Kolarczy^ Petros Lao** achak in Lukachovcz^ Joannes Guzar^ Petrus Zerblinovich, Andreas Jussak ifl Bogachevina aliter Sipovczy, Joannes Mrazovich^ Georgius Koritich in Mrazovci^ Paidos Golecz, Michael Nemecz in Finchovcz, Vincza et Breztovicza^ sic dicta- Tum Possessionum^ nec non portionis ipsorum promonthorialis Velika Obres non- eupatae, omnino in praedicto Comitatu Crisiensi et hoc Regno Sdavoniae exi- Btentibus habitorum, vigore novae Donationis Illustrissimi Domini Comitis Geofgii Thurzo de Bettlenfalva, Regni Hungariae Palatini et Judicis Cumanorum nec noa de Arva perpetui eiusdemque Comitatas Supremi ac Perpetui Comitis ac Sacra- tissind Principis et Domini Mathiae^ Dei Gratia electi Romanorum Imperatoris seai- per Angnsti^ ac Germaniae^ Hungariae, Bohemiaeque Regis^ Archiducis Attslriae^ Duds Burgundiae Consiliarii et per Hungariam Locumtenentis^ Jurisque Regii ipsos Tirtute praemissae Donationis perpetuo jure concernentis legitime vellent introire. Soper quo Amicitiam Vestram harum serie hortamur et requirimus ac nihilo- ninns Authoritate nostra Judiciaria, qua fungimur Banali«^ vobis comittimos el mandamus, quatenns acceptis praesenlibns. Vestrum mittatis hominero^ vestro pro testimonio fidedignnm^ quo praesente Egregii et Nobiles Michael Harcha de Z»- mladincz vel Joannes Beitioczy^ ac Pelrus Zakmardy*, Judices Nobilium praeaUegati Comitatus Crisiensis^ aliis absentibus, homo nosler Banalis^ per Nos specialiter ad id transmissus^ ad facies praedictarum Possessionum Kobiline^ Jakussovcz^ Felso Radusicfay^ Voynovczy, Hisanovcz^ Drobkovcz^ Zaistovcz., Popovcz aliter Vugri- novcz^ Finchovcz aliter Breztovicza., consequenterque praenotatarum portionttin possessionariarum et Coriarum Nobilitarinm in eisdem habitarum.) nec non per- tionis promonthoriaiis Velfta Obres, Vicinis et Cometaneis earundm univerais Ittibi legitime convocatis et praeaentibtts accedentibus introducat praeaieiiioratos ex*
Digitized by
383
poDentes iixor6si(ue el fratres CongeBerajUonales et Condivisionales ipsorum ia DomittiuiB earondem (pro rata portione eomndem) dictique Jorit Regii in eisdem kabiti^ ^tatnatqne eosdemii et idem eisdem ipsomm Iiaeredibus et posteritatibus atriasque sexus universis simul cum cunctis suis utilitatibus et pertinentiis qui- bodibet praemissae novae Dooationis ac Juris Regii titulis ipsis incumbenli- bos, perpetuo possidendas si non fuerit contradictum^ contradictores si qui fuerint^ evocet eosdem contra annotatas personas, in sedem nostram Banalem, nostd scilicet in praesentiam, ad decimum quintum diem, diei hujusmodi Evocationis^ rationem Contradictionis eomndem reddituras eflflcacem. Et post haec huiusmodi bbtNtoctionis et Statutionis seriem simul cum Contradictorum et Evocatomm vi-^ cinoromqoe et Cometaneoram^ qoi praemissae Statotioni interemnt, nomioiboa tenniooqoe assignato ot fberit expediendom Nobis fideliter rescribatisn secus non fiEMAari. Datum Vidovcz Sabbatho proximo ante festum Beatorum Fabiani et Seba* stiaiii Martyram Anno Domini 1614. Nos itaque Mandatis Vestrae Spectabilii ac Magnificae Dominationis^ uti tenemur^ obedire cupientes^ una cum praefato No- bili Micliaele Harcha de Zamladincz^ homine Vestrae Spectabilis ac Magnificae Dominationis Banali, Litteris in praeinsertis inter aiios specialiter nominato^ unum exNobis Venerabiiem videlicet Georgium Hozyak Sociom et Concanonicum Nostmm ad praemissa Mandata fideliter peragenda nostro pro testimonio transmiseramos fidedignom. Qui tandem exinde ad nos reversi nobis sub Corporaii ipsoram Ju- ramento, de et super fideli eorondem executione coram Nobis praestito, onifor- ■iter retolerant in hunc modum. Quomodo praefatos homo Vestrae Spectabilis ac Magnificae Dominationis Banalis ipso nostro testimonio praesentOi) feria se** tmdB proxima postDominicam Invocavit, proxime praeteritam, ad facies praedictaram possessionom Kobiline^ Jakossovcz et Felso Radosichy, in praeallegato Comitata Cfisiensi habitaram^ Vicinis et Cometaneis earandem Universis^ signanter aotem Egregiis et Nobilibos Blasio, Mathia et Michaele Storbek de Vrechakovcz<, 6e- oigio Gerlovich de Gerlocz et altero Georgio Santachich de Vinarcz^ aliisqne qnamplorimis inibi legitime convocatis et praecedentibos, accedendo introdoxisset praenotatos Michaelem Chochak in Kobiline^ Petmm Maydragh^ Stephanom Pom- per, Nicolaom et Stephanom Thorkovich^ Antoniom et Mathiam Kozmich, Joannem Stiriez in Jakossovcz et Fels6 Radossichy^ oxoresqoe et fratras Coogeneratio- aales et Condivisionales Ipsorom pro rata onios coiosconqoe portione in Domi- ahim earam dictiqoe Joris Regii io eisdem habiti^ statoissetqoe easdem^ et idem eisdem ipsoramqoe haeredibos et posleritatibos otriosqoe sexos oniversis^ simol eom conctis sois otilitatibos et pertinentiis qoiboslibet, praemissae Novae Dona^ tionis et Juris Regii titolis^ ipsis incombentibos^ perpetoo possidendas^ noUo penitos Contradictore inibi apparente*» legitimis et continois tribos diebos praeallegatis, Ve- strae Spectabilis et Magoificae Dominationis Banalis et nostro hominibos ioibi per- manentibos et moram continoam protrahentibos. Tandem his modo praemiss» nte et legitime peractis, idem homo Vestrae Spectabilis et Magnificae Domina- tieBis Banalis saepefiato testimonio nostro Vicinisqoe praeallegatis ac inaoper Ggregiis et Nobilibos Loca Gerloych de Gerlocz, Stephano Santechich de Vinarcs et Petro Hergh de Tobakovcz praesentibos^ feria qointa proxima post praedictMt Domioicam Invocavit proxime praeteritam^ ad facies praedictaram Possessioh. Mtt Voynovcz, Hbanovca^ Drobkovcz^ ZaistovcB^ Popovcz aliter Ugrinorcsi^
Digitized by
881
Fincfaovei aliter BmtaTicza^ Goitovinct. RevcsOv Kokirczy^ Lnkachovcz^ Bo- gacbeTiiia alitar Sipovczy*, Mrasovcz et Yincza^ conseqoenterqve praenotatonm portioniim Possessionariaram et Curiarum Noliilitarium in eisdem habitarum, neo uon portionis promoatborialis Velika Obres, in antelato Comitatu Crisiensi exi- stenUbus et babitarumi) accedendo introduxisset praenotatos Hatbiam Yoyno- vecbky aliter Zakacb in Voynovczy^ Joannem Fiyok de Hisanovcz^ Stephanum fiolecz in praefata Hisanovcz^ Hartinum PlavecZi, Joannem Kesser in Zaiztovcx (nam memoratus Hartinus Plavecz et Hicbael SU*iga se in Zaiztovcz nihil habere prout et Ladislaus Ztanek in Revcse sunt fassi coram Nobis^ in Donatione enim per arrorem Scribae in iisdem Possessionibus essent nominati)*) Hartinum Piavecz de Ugrinovcz in Popovcz aliter Ugrinovcz^ Paulum Golecz de Finchevcz in ea- dem Finchevcz aiiter Breztovicza^ Hartinum Chemcbich de Goztovincz^ Ladislaun Ztanek in praedicta Goztovincz^ praefatum Hartinum Chernchich in Revcse, Lu-^ cam Koos in Kolarczy^ Petrum Janscbak in Lukachovczi) Joannem Guzar^ Petram Zerblinovich, Andream Jussak in Bogacbevina aliter Sipovcz^ Joannem Hrazo-* victi, Creorgium Koriticb^ in Hrazovecz* Paulum Dolecz, Hichaelem Nemecz in Finchovcz^ Vinca et Breztovicza^ uxoresque et fralres Congenerationales et Con- divisionales ipsorum pro rata unius cuiuscunque portione in Dominium earundem dictique juris Regii in eisdem habiti statuisset easdem^ et idem elsdem ipso- rumque haeredbus et posteritatibus utriusque sexus universis simul cum cunctis suis utilitatibus et pertinentiis quibuslibet praemissae Novae Donationis et Ju- ris Regii titulis ipsis incumbentibus^ perpetuo possidenda^ nullo prorsus Contra- dictore tunc inibi apparente^ legitimis et continuis tribus diebus ipsis Banali el nostro haminibus inibi permanentibus et moram continuam protrahentibus. Vemm infra revolutionem sedecim dierum, Sabatbo videlicet proximo ante Doroinicam Reminiscere proxime praeterito^ Nobilis Sigismundus Domjanich in persona Egregii Sebastiani Suppanich^ quoad portionem eiusdem ubiconque in praeallegtis Bonis habitam, item feria sexta proxima ante Dominicam Oculi proxime praeterita» Egre- gius Franciscus HodoBsoczy, Vice-Comes Comitatus Zagrabiensis^ in personis Ge- nerosae Dominae Cbristinae Folnogyevich^ Consortis suae^ filiae vero Generosae ipiondam Dominae Annae Bosak et Hathiae Levacbicb^ Hichaelis Arras totiusque famiiiae Bosak« quoad Bona ipsorum in praefata Possessione Kobiline^ quae ante- iatus Hicbael Chochak ab eisdem protestante titulo pignoris possideret; deinde feria quarta proxima post praetactam Dominicam Ocnli proxiroe praeteritam No- bilis Nicolaus Zenko in persona Nobilis Dominae Ursulae Skropilovich aliter Nagy^ Oonsortis Nobilis Georgii Kasnar^) quoad portionem suam in praefata Kolarcz^ no- atram venientes in praesentiam, praemissae Introductioni et Statutioni Contradte* 4itonis velamine pbviarunt^ eamque inhibuerunt. Ob quam quidem Contradictoriafli Inbibitionem Nos diebus suprascriptis antelatos Sebastianum Suppanich medio dicti SigisnMiodi Domjanicb*. Cbristinam Folnogyevich, Mathiam Levachicb, Hicbae- Itm Arcas totamque familiam Bosak medio praefati Francisci Hodosoczy^ et Ur- -snlam Skropylovicb aliter Nagy medio praefati Nicolai Zenko evocavimus contn annotatas personas in sedem Banalem^ Vestrae sdlicet Spectabilis ac Hagnificae Domiiiationis in praesentiam, ad decimum quintum diem did huiusmodi Evoca- ^nis^ rationem Contradictionis eorum reddituroe eflficacem. fit sic Nos eiusmoA ^ostrae Executtonis eefiem aiinil com Contradictorum et Evocatoruoi vidnonun
Digitized by
335
«t CometafleorttBi, qui praenisaae StatatioMi intererant, nonrinftua^ terminoque a8<- fig^to, at fiierit expediena^ Yestrae Spectabili ac Magnificae Dominationi fide- Uter rescripsimus. Datum Zagrabiae decimo sexto die diei praenotatae ultiniae Execulionis Anno Domini 1614. Cessionis autem in praescriptis Litteris superStatu- tioae Relatoriis, dorsaliter insertae sensus sequitnr in haec verba: Anno Domini Hiilesimo sexcentesimo decimo sexto^ feria quinta post Festum purificationis Beatae Jliriae Virginis, pro Actoribus Blartinus Bosdogh cuin nostris^ et petit rationem dari Contradictionis.) in causam attracti omnes personaliter comparentes et totali intro- scriptae Contradictioni cedunt. Prothonotarlus Regni Stephanos Pathachich, Nos itaque hujusmodi humillima supplicatione nominibus et in personis snpradictorum Nobilium unius sessionis in annotatis Possessionibus et Comitatu Crisiensi exi- stentibus, Nostrae^ modo quo supra^ porrecta Majestati^ Regia Benignitate exaudita dementer et admissa^ praeinsertas quatemas litteras non abrasas^ non cancelUi- tas, neque in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vitio et suspicione carentes, praesentibus Litteris Nostris Privilegiaiibus de verbo ad verbum sine diminutione et augmento aliquali insertas et inscriptasi» quoad omnes earundem cootinentias^ Clausulas et Articulos eatenus^ quatenus eaedem rite et iegitime exi- stont emanatae^ viribusque earundem Veritas suffragatur^ ratas^ gratas et accepta babentes.) approbavimus^ roboravimus ratificavimusque ac pro saepefatis Nobiiibus in Possessionibus supradictis et Comitatu Crisiensi existentibus, comorantibus^ aliis- qae ibidem Condivisionalibus ac legitime Comportionatis^ iuxta ramum (renealo- giae et Comportionalitatis eorundem successoribusque et posteritatibus tpsorum Qtriasque sexus universis innovantes perpetuo valituras gratiose conlirmavimus, Ibio acceptamus^ approbamus^ roboramus^ ratificamusque et confiraiamus, Salvis Juribua Alienis. Harum Nostrarum secreto Sigillo Nostro, quo prout Rex Hun- gariae utimur^ impendenti Communitarum vigore et testimonio Litterarum. Datum per manus fidelis Nostri Nobis dilecti Reverendi Georgii Sxelepclieny^ Elecii Episcopi Ecclesiae Vesprimiensis Locique eiusdem Comitis perpetui et Consiliarii Hostri, ac per dictum Regnum Nostrum Hungariae Aulae Cancellarii, in Arce Nostra Regia Posoniensi die Vigesima Nona Mensis Octobris Anno Domini Milr lesimo Sexcentesimo qoadragesimo sexto^ Regnoram NosbXNrum Romani decime^ Hiagaria^ db reliqaoram vigesimo primo, Bohemiae vero Anno decimo none^ Reverendissimis ac Venerabilibus in Giristo Patribus Dominis Geor gio Ltppay de Zombor Electo filetropolitanae Strigomensis, db Joanne Thelegdino Cdocwsis 4r Bacbiensis Ecclesiaram Canonice Unitaram Archi-Episcopis^ Georgio Jakusich de Orbava Agriensis^ Benedicto Kisdy Electo Varadiensis^ Hartino Bogdan Zagra- biensis^ Stepbano Simandy Electo Transylvaniensis, praefato Georgio Szelepcbeny Eiecto Vesprimiensis^ altero Georgio Szecheny Electo Quinque-Ecclesiensis^ itidem Georgio Draskovich de Trakostyan Jauriensis^ liadislao Hossutboty Electo Va- ciiensis^ Joanne Risky Electo Nitriensis^ Fratre Andrea Francisci Electo Sir- niiensis^ altero Fratre Georgio Bielavich Electo Tininiensis^ Sigismundo Zongor Blecto Chanadiensis^ Fratre itidem Joanne Chrisostomo de Sancta Fetronella Electo Rosontensis^ d: Petro Mariany Electo Segniensis d: Modrasiensis Ecde- sianuD Episcopis Ecclesias DEI feliciter guberaantibus ; Item Spectabilibus 4r Magnificis Comite Joanne Draskovich de dicta Trakostyan^ praedicti Regni Noslri Uimgariae Palatino, Comite Paulo Palffy de Erdeftd, Judiee Coriae Noatree Re-
Digitized by
S36
giae, imefatoraiB Regnonun Nostronim Dalmatiae^ Croatiae tfr SclavoBiae Offido BaDali vacante^ Comite Stephano de Chyak Tavernicornm^ Comite Nicoko a Zrinio Agaxonnm, Comite Georgio Erdddy de Honyorokerek Cttbicnlarionra^ Comite Ladislao de praenotata Chyak Janitomm^ Comite Adamo de Battyan Dapyferomm^ Comite Adamo Forgach de Ghymes Pincemarum, Comite Fran- ciaco Nadaad Cnriae Nostrae Regalium in Hungaria Hagistris^ ac dicto Comite Faulo Falffy de praelibata Erdedd Comite Posoniensis^ caeterisqne quamplurimis Regni Nostri Hnngariae Comitatus tenentibns A Honores.
Ferdinandns m. p.
Georgins Szelepcheny m. p.
fitocloi EpiBcopiw VMprimienitt.
Georgius Orosy m. p. {Loeus SigilU Regii in %ona crassiare stricea pendenttM.)
Tenor Indorsationis:
Anno Domini Millesimo Octingentesimo Tertio^ Die vero Decima Mensis May^ snb decnrsn videiicet Jndiciorum Sedrialium. Praesentem Copiam coram con- sidente eotnm Sede Jndiciaria cnm vero et genuino Originali suo de verbo ad verbum collatam eidem, additis marginaliter quidem ^omnique conditionario Nexu et Jugo Servitntis^ interlinealiter vero ^Janitomm^ ac tandem vocibus ^Haeredibus impendenti, convocatis, Gerloich ^Hoszuthoty^ correctis per omnia conformem esse recognosco et attestor. Signatum Crisii Anno, Die et Mense quibus sopn. Lncas Nemchich hclyti Comitatus Crisiensis juratus Vicenotarius m. p. Consi- dentibns Nobis Petro Svagell m. p. yice-Archidiacono et Parocho Crisiensi, Se- driae Assessore^ Joanne Bolla Eiusdem I. Comitatus Sedis Judiciariae Assessore^ Georgio Lukinich m. p. L Comitatus Crisiensis Sedis Judiciariae Assessore^) Jo- sepho Kardoss antelati Comitatns Distr. Judiinm m. p.^ Emerico Voynovecbky aliter Zokach de Voynovcz L Comitatus Crisiensis Fiscali Magistratoali m p.. Josepho Mrachich L Comitatus Crisiensis Sub-Vicecomite m. p.
Xx duobat tranMiuDpUf, uiio in tibro DoDaUoDum Regiarum Saecularium in ArcMvo Regui Croatiae, el ahero apad AdTOcatom M. Mraxori^ aaaervato, excerptam.
Digitized by
SS7
CCWWE.
Anmo i647. die 17. Junii. Posonii.
Ferdinandus III. Rex Regno Croatiae et Slavoniae de iis- dem in Romano-catholica religione conservandis sole-
mne digloma dat.
Nos Ferdinandus Tertios^ Dei Gratia Electos Romanonun Imperator sem- per AugustoS) ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavo- niaeque etc. Rex, Archidux Austriae, Dux Burgundiae, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Camiolae, Marchio Moraviae, Dux Lucemburgae^ superioris et infe- rioris Silesiae, Wierthembergae ac utriusque Lusatiae, Comes Habspurgi, Tyro- lis et Goritiae etc. Memoriae commendamus tenore praesentium signiGcantes, quibus ejqpedit universis : Qualiter sub decursu Generalis hujus Diaetae et Congregationis Posoniensis fidelis noster Egregius Magister Joannes Zakmardl de Diankovcz^ Protonotarius Regni nostri Sclavoniae et Croatiae^ ejusdemque Ablegatus ad ipsam Diaetam Nuncius, suo ef annotatorum Regnorum nomine^ uti ex fidedigna nonnullorum fidelium nostromm relatione accepimus^ in negotio Religionis corani Regnicolis ita sese declarasset, quod annotatnm Regnum nostrum Croatiae et Sclavoniae vagam et fluctuantem^ liberamque^ ut vocant. Religionem habere nol- let, sed potius uni certae Catholicae Romanae fidei, sicut hactenus ita etiam in posterum, inhaereret et semper inhaerere vellet^ supplicando Maieslati nostrae perquam humillime: quatenus nos sinceram hanc Fidei declarationem et Catho- licae Romanae Religioni adhaesionem ratam^ gratam et acceptam habere^ et auctoritate nostra Regia confirmare et ratificare, et insuper universos Sta- tos et Ordines praemissorum nostrorum Regnorum Croatiae et Sclavoniae in ona certa Catholica Religione conservare^ gratiosumque nostrum Diploma su- perinde elargiri clementer dignaremur. Unde nos singulari illo^ quo erga Ca- thohcam Religionem obligati sumus et sponte ducimur zelo et affectu incli- nati, memoratam dicti Nuncii declarationem unique certae et verae Catho- licae Romanae Religioni adhaesionem pro annotato nostro Sclavoniae et Ooa- tiae Regno ratam^ gratam et acceptam babentes^ de plenitudine auctoritatis no- strae Regiae ratificamus^ rtboramus et confirmamus. Et insuper fideles no- stros universos eorundem Regnorum nostrorum Status et Ordines praesentes et futuros nostro et successorum nostrorum videlicet Hungariae Regum nomine in verbo nostro Regio assecuramus: quod eosdem Status et Ordines memora- tonun Regnorum nostrorum Croatiae et Sclavoniae in vera ipsorum Catholica Romana Religione non modo non impedire, sed potius manutenere et conser- vare tenebimur et^memorati successores nostri tenebuntur et erunt obligati. Ha— tm nostrarum secreto Sigillo nostro, quo ot Rex Hungariae utimur^ in pen-^
(fm L PriTil. el Llbert.) Digi|| ^y L^OOglc
m
denti comiuiiUiniiii vigore et testimoiiio latterarum. Datom in Arce nosfra Ragia Posoniensi die decima septima Mensis Jnnii Anno Domini Millesimo sexcente- simo qoadragesimo septimo. Regnorum nostrorom Romani nndecimo, Hongariae et reliqnomm yigesimo secnndo, BoliMiiae yero Anno vigesimo.
Ferdinandus m. p.
Georgius Szelepcs^ny m. p.
Electas Epucopos Nitriensis
Georgias Oresy m. p, iLocus Sigilli Regii^ in aona sericea colorii albi, ceruki, fiaei, et ruhri pendenHs.) Orif. iii Arckiro Regni Orottite. Priv. N. 139.
€€¥III.
Anno 1670. die 6. Auguiti. Viennae.
Leopoldus Rex se Baimm brevi nominaturum aliisque po- stulatis SS. et 00. remedium laturum promittit
Leopoldus Dei gratia electns Romanorum Imperator semper Augnstus ac Germaniae Hungariae Bohemiae etc. Rex.
Reverende, Honorabiles^ Spectabiles Magnifici, Egregii et Nobiles, Pni- dentes item ac Circumspecti, fideles Nobis dilecti. Tam iis^ quae per Ablegatos VestroS) fideles utpote nostros^ Egregios Ludovicum Vagich^ Zagrabiensis et Cri- siensis, nec non Franciscum Ladanyi, Varasdiensis Comitatuum Juratos NotariaB, penes Literas Credentionales oretenus^ quam etiam per certas aKas qnasdam Literas Vestras, medio eorundem transmissas nohis praesentanda liabuistis de^ BMnter intellectis, etiamnum priori benignae nostrae in negotio Banatos officii factae resolutioni inhaerendun^ et consequenter c^lationem eiusdem aliqnantis- per adhuc suspendendam esse duximus : Fidelitates vestras in eo awecurasMf beneque de nobis sperare cupientes^ quod rationibus vestris praelacto in negotio aUegatis Vos quoad idem Officium brevi paterne dedaraturi, et circa bImi qao- fne poftnlata vestra oondigna et opportuna quamprimum adhibitnri simus reme- dta^ ita nt pnblicae quieti et tranqnillitati juribusque ac libertatibns Vestris illibale eonservandis, patemo affectu a nobis provisnm esse eerko cognoseatis. Intmii Mtem nulli dubitamns qnin exignam hanc moram aeqoo laturi cutis animo» Crratia
Digitized by LjOOQIC
88f
OieiMmi M llsfia Tobis in iiBnn iofHer propensi ninmM». diaMo NMIra ViMilM «tte mMi Heiui» ABgutf Amo D<ntM l«7<h
LdO^alflHs lii. j».
TiHnilas Palfiy d. p.
feltelh* BtrfMo^t muWMO.
StepbaDQi» Orbati m. j^. £x Vrotoeollo ftdfttt C«ogteg«tioiiiiiii. Hro. 3.
CCIX.
^lmio i&7i. dte 7. JaHnuarii. Viennae.
Leopoldus Rex qnoi^dam Nobiles, Zrinii et Frangepani asseclas, !n gratfam recipit, idque SS. et 00« notum
reddit.
Leopoldas Dei gratia electus Romanomm Lnperator semper Aagnstus, ac Ger- maniae^ Hungariae, Bohemiae drc. Rex.
Reverende, Honorabfles, Spectabfles, Magnifici, f^gregii et Nobites^ Pru-^ dentes item ac Circumspecti, fideles Nobis dUecti. Benigne vobis intimatum esse Yoluimus, fidelem nostrum nobis dUectum ConsUiarium, Camerarium et 6e- neralem Excubiamm Praefectum^ nec non Confintorutt rio^troroBl Croalieonui» Maritimorumque CoIloneUum, Spectabilem et Magnificum Joannem Josephum Comi- tem ab Heiberstain^ Francisco BerislaYich, Caspari Cholnicb, Ladislao Chera- koczy^ Georgio Gotthal, Stepbano Gereczy, Georgio MaUinich^ Balthasari Pogle- dich et Joanni Kamenian^ vigore proclamatis, conbra Comites a Zrin et Frange- pani^ die vigesima Mensis Martii Anni recenter evoluti, emanati^ dum videlicet partes eomndem Comitum deserrendo subito sese cum suis ad signa praefati Comitis ab Herberstain contuUssent, erroremque, quem ab initio falsa praememo- ratoram Comitum a Zrin et Frangepani persuasione commiserant, per hoc cor- rexissent, nomine nostro, ex benigna tamen annuentia et Commissione nostra, gratiam et absolutionem promisisse dedisseque; quam promissam et simul etiam datam Nos quoque, habitis praeviis sufficientibus a fidelibus nostris intimis Grae-* cenribus Consiliariis desuper informationfl>us, de Regiae Nostrae potestatis pla«*
Digitle§*yLjOOgle
940
mlmime et gratia spedali clementer eonfmaYimiig^ illociqiie ab oimii RebdtteaiB aiispicioDe i^solyimiis, nec noii singiilis eonmdem in pristinnm atatnm tam ciica honores et dignitateS) quam etiam Bona hnnc in modnm restitinmns^ nt iis eadem confiacata Bona (exceptis fructibns medio tempore perc^tis) per Cameram no- stram Hungaricam quandocnnque restituantur atque resignentur. Confidentes eos- dem Caesaream^ ac Regiam hanc benignitatem, gratiam et clementiam Nostram pro- fanda animordm submissione agnituroS) debitaque fidelitate ac deTOtione sua qni- bnsvis affhlgentibus in occasionibus onmino reposituros, vel maxime autem se imposterum a nemine seduci aut detineri passuros, vemm ad nltimum nsque yi- tae halitum fideles et obsequentes subditos exhibituros. Alioquin hanc gratiam et absolutionem nostram iis modo praemisso factam minime Yolumus suffiragaii Quocirca fidelilates vestras hamm serie benigne hortamur^ firmiter mandantes, quatenus amodo deinceps praefatos BerisIaTichium, Cholnicbium, Chemkocziom, Gotthalium, Gereczium^ Mallinichium, Pogledichium et Kamenianum pro veris fidelibus nostris agnoscere ac tenere neque iis Notam hanc ullo unquam tempo- re quoyis modo objicere^ vel exprobrare velitis ac debeatis. Secus itaqne nol- latenus facturi. Gratia Nostra Caesarea et Regia vobis in reliquo clementer propensi manentes. Datum in Civitate nosbra Vienna die decima Mensis JannariL Anno Domini Millesimo sexcentesimo septuagesimo primo.
Leopoldus m. p.
Thomas Palfiy m. p.
ElectuB Epiflcopus.
Stephanus Orban m. p.
A fergo:
Lectum et Compositum cum Originali per me Magislmm Nicolaum Patiia- tich de Zaiezda, Prothonotarium RegnL Idem.
Orj^. in ArchiTO Uegiii Groatiae. Priy. N. 110.
Digitized by
841
ccx.
Anno 1673. die 29. Januarii^ Viennae.
Priyilegium a Leopoldo L Rege oppido Cirkveno, tardiu^ Confinio militari via facti incorporato, concessum.
Nos Leopoldas Dei Gratia electus Romanorum Imperator semper Augn- stiis, ac Germaniae^ Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae* Croatiae^ Slavoniae, Ra- mae, Serviae^ Galliciae, Lodomeriae, Cumaniae, Bolgariaeque Rex drc. Archidux Aastriae drc. Memoriae commendamus tenore praesentium significantes quibus expedit universis. Quod cum ampla Principum liberalitas in munificentia d: bene-* ineritomm saorum subditomm remuneratione consistat^ recte ac sapienter a ve« tnstissimis Imperatoribus d: Regibus factum esse judicamus, dum singulos secun- dom merita amplitudine beneficiorum prosecuti sunt Quos sicut in aliis optimo Principe Dignis virtutibus, ita hac quoqne in parte libenter imitamur, d; propterea ad universoram cum praesentium, tum futuroram hotitiam haram serie volumus pervenire: Quod fideies nostri strenui incolae ac inhabitatores universi Oppidi^ Castellique ft Territorii Czirqueno omnino in Regno nostro Slavoniae d: Comitata Crisiensi existentes habiti, alias quidem antea ad fidelem nostram, Nobis dilectum Spectabilem dr Hagnificum Joaunem Josephum Comitem ab Herberstein, Liberam Baronem in Neuberg d; Guettenhag^ Dominum in Lankovicz d;c.^ Camerarinm dr Consiliarium nostram spectantis, Hajeslati Nostrae humillime repraesentarint ; qua- liter videlicet idem Comes dictum Oppidum., Castellumque ac Territorium simul cam omnibus pertinentiis, Colonis^ Inquiiinis^) terris arabilibus cultis dr incultis, a^s, pratis, campis^ pascuis^ pascuationum locis^ foenetis d: foenilibus, sylvis^ nemoribus, montibus., collibus^ valiibus^ vineis, vinearamque promontonis^ juribus Hontanis, Teloniis., Jure gladii, nundinis, metalibus, pontibus^ aquis^ fluviis, pisci- nis, piscaturis^ pisciumque clausuris, aquaram decursibus, molendinis ft eorandem locis, generaliter vero quarumlibet utilitatum ac pertinentiaram suaram^ integrita- tibus, quovis nominis vocabulo vocitatis^ ad praenotatum Oppidum^ Castellumque ac Territorium Czirfcueno de jure ft ab antiquo spectantibus ft pertinere deben» tibus, iisdem Oppidanis db Incolis, ipsoramque haeredibus d: posteritatibus utrius* que sexns universis in d: pro florenis Rhenensibus septem millibus, certis^ et iis rationabilibus de causis, modisque ac motivis ipsum ad id inducentibus^ median- tibas certis litteris fidelium nostroram Honorabilium Capituli Ecclesiae Zagrabien-* sis Fassionalibus eatenns sub authentico ejusdem sigillo confectis ft emanatis, coramque Cancellaria Nostra Hungarica Aulica in Specie productis, dedisset, ven-* didisset ac inperpetuasset, Dominiumque illoram de manibus suis^ per manns ipso- nun Oppidanoram d: Incolaram mox d: ipso facto apprehendere permisisset, jmne perpetuo d! irrevocabiliter tenentium, possidentium pariter d: habentium^ nihil
Digitized by LjOOQIC
842
juiiS) nihilqae Dominii ant proprietatis pro se aut suis, qaoram scilicet onera is
se assnmpsisset; reservando, sed totnm et onme jns suum^ omnemque juris dt
Dominii proprietatem, quod db quam in praetacto Oppido, Castello ac Territorio
CziriLueno, cunctisque eorum pertinentiis habuisset^ aut suos^ quos supra in folu-
rum habere posse sperasset^ in praememoratos Oppidanos d; Incolas ipsorumqoe
praenominatos universos transtulisset, derivando db derivasset transferendo^ pleno
jure et reali cum affectu. Ac insuper universas literas A litteralia instrumeota
factum Oppidi, Castelli ac Territorii jam fatorun^ pertinentiarumque eomndeiii
universarum tangentium d; concernentium, manibus Oppidanorum d; incolaruin
iUonm tradidisset db assignasset^ prouti tradidit db assignavit) eeaqae tali paeto
ab omnibus coionialibus Servitiis d: Obligationibus eliberasset ac emancipasset,
eliberavltque A emancipavit. ITnde supplicatum exstitit Majestali Nostrae, pro
parte mentionatorum Oppidanorum d; Incolarum debita cum Instantia humillime)
qBatenus eosdem, ia iisdem Oppido^ Castello ac Territorio, uiiiversisqoe eomm
perlinentii0) lec non privilegiis^ KbertatibuSi» joribus ao iimnunitatibtis in se per
aBMitttm Comitem ab Herberstein modo praevio transtotis^ non solum oonser-
vare^ veram etiam m omiierum ae ordinem reliquonnn Regioram ft LilierorBA
Regiii NofiAri Uungariae partiumque ei adnexamm Oppidoram adscribere ft co-^
optare, titnloque Regil ac Liberi Oppidi Nostri exoraare^ denique in pecaltiifli
Neslrum ad instar Civitatis Nostrae Hontis Graecengris Zagrabiensis, aliaramque
Regnorum Nostroram Croatiae tfr Sclavoniae Civilatum recipera^ eosqoe cunctis
iUaram Prtvilegiis ac imnunitatibus frui permittere digDaremnr. Qoonifli nos
httmilliaia Bi^IicalioDe Regia benigaitate exaudita, Clementer 4c admissa, eesdem
in praemissid omnino conservare, iisque libere uti permittere, ac ftf aUos, qM-
nun interest vel intererit conservari, utique permitti facere veiuaiiis. Et iMuper
oerae viridis in sigillando, et quavis sigilli eoram authentid^ Tenqielkmi nempe
uBiun d! turriculam cruce insigiiitam, hacce cu« drcumscripUone : SiffUlum Op^
pidi RegH CnirkueHOj repraesentantis impressione, qoo seitieet iisposteram firtaris
samper temporibus tam ipsi, quam posteri, successoresque iUonm universi^ ati
valeant, clementer eoncedimus. Et nihilominus benigDum habentes rasfectum
fidelitatis ac fidelium servitioram dr constanliae ipsorum, impraefentianoft usque^
tam pacis, quam belli temporibus^ Augustae Domui Nostrae Austriacae iBviolabi-
litef eonservatae, ex speciali gratia Mstra volumns ac deeerdiBW^ fnatenns
lidem^ dictique posteri d: snccessores ipsomm^ non modo Privilegiis ac BraBimi-
tatibtts illis per praededaratum Comitem ab Herberstein in se, eo, quo praemis-
siin eet modo translatts, sed iUis quoque universis Slatiitis, libertafibos JurUms
& Coiisvetudinibus, quibus alia Opi^a nostra Regia^ potissinMnt Mten ptaetae-*
tonm Regnoram nostroram Croatiae dr Sclavoniae Civitabes nostrae^ tatn juxta
Priviiegia ipsis a Divis quondam Hungariae Regibus^ praedecessoribus Nostris
cotendissimis gloriosae reminiscentiae concessis^ quam constitnti<nMS db Leges
eerundem Regnoram Nostrorum utuntur, frauntar et gaudent, perpetuis semper
temponkis libiMre uU, frui db gaudere, Judicemqte ft Senatum ac aUos etiam
Olidales^ ad instar eamndem Civitatam Nostraram creare ft constituera possint
Qno autett erga ipsos OppidMOS * Incolas^ ob eonservirtam nobis praerepetitam
fidoM ae fideiitatem raam, Nostrae graliae ae Clemerifiae adkiie nberiua exsM
teoiiiiotiBai) ad dev<ilMi db fauniiMimam eoramdem instantiam ae certetwi fide«^
liMi Nostronm^ praeMrtim veMi Snpranonttoati Comitis ab Herberstein penef
Digitized by LjOOQIC
ipsos factam intercessioneiD d: recoinmendationem, habito etiam Camerarum No-- $traram Anllcae db Hnngaricae anperintfe voto ac opinione^ de Regiae nostrae potestatis plenitudine eosdem Oppidanos d: Incolas in numerum ac ordinem alio- rom Liberomm Regiorumque Oppidorum Nostrorum recipiendos^ aggregandos & Oppidnm Nostmm RegiunL, quod felix faustumque Deus 0. M. esse velit, nomi- nandom ac intitulandum duximus^ statuentes db clementer ac per expressum de- eementes^ ut iidem Oppidani & Incolae a modo deinceps futuris ac perpetuis semper temporibus^ cum praespecificatis omnibus bonis, ad praenotatum Oppidum, Castellumque ac Territorium Gzirkueno de Jure dr ab antiquo spectantibus & per- Unere debentibus^ pro Libero ao Regio Oppido nostro, instar aliorum Oppido- nim Nostromm^ ab omnibus fidelibus subditis dr Regnicolis nostris Hungariae^) Croatiaeque A Sclavoniae agnosci, scribi, dici^ nominari ac intitulari debeat. Ita tamen d: ea conditione^ ut ipsi Oppidani & Incolae Czirkuenovienses. sese in omnibus Oppidis^ Civitatibusque nostris Liberis ac Regiis conformare & ab in- gratitudinis ac infidelitatis nota d; macula, sub poena amissionis dr ablationis hnjus ac aliorum praemissorum omnium Privilegioram d: libertatum suarum, quam ipso facto incurrent, perpetuo sibi cavere^ hocque insigne beneficium d: non vulgarem gratiam d: clementiam nostram, in ipsos collatam de nostra Majestate & conse- quenter praetitulata Augusta Domo nostra, haeredibusque d: successoribus nostris kgiHmis nimiram Hungariae Regibus omni fide^ constanlia dr fidelitate jugiter d^nereri studere debeant ac teneantur. Imo conservamus^ anuimus, concedimus^ reeipimus^ annumeramus, adscribimas^ cooptamus, exornamus^ nominamus, intitu- lamns, statuimusqne ac decernimus; praesentibus Privilegii Nostri patrocinio me- diante. Salvo jure alieno. In cujus rei memoriami) firmitalemque perpetuam hasee Litteras nostras Privilegiales secreto sigillo Nostro^ quo ut Rex Hungariae nthnur impendentis munimine roboratas, saepefatis Oppidanis d: Incolis Czirkue- noviensibuS) ipsorampne posteris dr successoribus universis perpetuo valituras gratiose dandas duximus <fc concedendas. Datum per manus fidelis Noslri^) nobis dilecti, Reverendi Thomae Pdlffy ab Erdod Episcopi Ecclesiae Nitriensis, locique Ar Comitatus ejusdem supremi ac perpetui Comitis, Consiliarii Nostri dr per Su- prafatum Regnum Nostram Hungariae Aulae Nostrae Cancellarii, in Civitate no- stra Vienna Anstriae, die vigesima nona Mensis Januarii, Anno millesimo sex- cenlesimo septuagesimo tertio. Regnornm Noslrorum Romani decimo quinto, Hongariae dr reliquorum decimo octavo, Bohemiae vero anno decimo septimo.
Leopoldna m. p.
CL. S.)
Thomas Pilfly m. p.
EpifcofMis NitrieuiA.
Stephanus Orb&n m. p.
A iergo .
Anao Domini HiUesimo sexcentesimo seplnagesimo quinto, die duo- deciMa Mensis Febraarii^ in generali Dominorum Statuum db Ordinum Regnomm Aalaiatiae) Croatiae d: Sclavoniae Congragatione Yarasdmi cdebrata, praesentes
Digitized by LjOOQIC
94i
JUtterae Privilegiales praesentatae, publicatae 4c acceptatae siint, solo duntaxat egregio Bador ex parte sua d: reliqaomm foeminini sexus hominum Familiae Kerechenianae eidem Privilegio super incorporatione db acceptatione contradicente.
Magister Ludovicus Vagics de Nagy Mlaka m. p.
PratOBOtaria» RegBi. Ex Mipplici LibeUo L. et R. Oppidi Cirkveno, ComitiiB Regni HuDgariae porrecto et typit vnlgato.
CCXI.
Anno 1673. die 30. JuliL Viennae.
Leopoldus Rex stipendia pro confiniaria militia promit- tit; Locumtenentem Bani ultro quoque suo officio fungi Yult; renovationem diplomatis de fidelitate Croatorum
s p 0 n d e t.
Reverende, Honorabiles, Spectabiles, Magnifici, Egregii et Nobiles, Pru- dentes item ac Circumspecti, fideles nobis dilecU. Ea omnia, quae tam per Lit- teras Supplicesque Libellos, qnam per Ablegatos Vestros Maiestati nostrae diebus hisce praeteritis demisse proponenda repraesentandaque habuistis, clementer intel- ligentes^ hoc ut sequitur modo nosmet eatenus punctatim resoivimus.
£t primo quidem quoad Militiam nostram confiniariam ad pristinum nu- merum redigendam, solutionemque illius maturandam et accelerandam^ eandem haud ita pridem ad Mille Capita reductam pro yigiliis obeundis Regnorumque ho- rum nostrorum defensione^ modo in locis Stationum suarum et Praesidiis Nostris constanter permaneat, sufficere posse iudicantes, Camerae Nostrae Aulicae serio commisimus^ ne solutionem illam confiniariam ullo modo amplius differat, ve- rum ad debita sua loca praetacta videlicet nostra Confinia propediem expediat et pro futuro de medio in medium Annum ordinarium Mililem nostrum Confinia- rium exolvat. Cui benignae Nostrae dispositioni et Mandato eandem Cameram Nostram ex debito officii sui rite satisfacturam nulli dubitamus.
Secundo circa Officium Banatus. Cum modernus eiusdem Locumtenens fidelis utpote noster Spectabilis et Magnificus Comes Nicolaus Erdddy de Monyo- rokerek, Montis Claudii et Comitatus Varasdinensis perpetuus Comes, Praesidii Nostri Petrinensis Supremus Capitaneus, Camerarius et Consiliarius noster^ idem oSicium cum plenaria authoritate effective el actualiter exerceat, fidelibusque no- stris Regnicoiis vigore huiuscemodi sibi concessae authoritatis Juris et Justitiae complementum administrare valeat, ideoque in solo duntaxat nomine sit dife- ^ renUa, nihil pro nunc hac in parte immutari, verum tali quoque modo et t^
Digitized by
345
dicto praefoti Locumleheiitis titalo mentioDatQni exerceri posse Banatum. Unde prio- ribos benignis nostris eatenus factis Resolutionibus etiamnum inhaerendum statuimuk
Tertio^ quantum porro petitiim a nobis ex parte vestra diploma concemit, jriurima, eaque rara illibatae Fidelitatis et Constantiae vestrae argumenta cum alias semper, tum vero hisce proxime praeteritis pemitiosarum seditionum temporibus luculenter deciarata gratissima mente recolentes^ clementer quidem annuimus^ ut diploma illud a Sua Sacratissima quondam Caesarea Regiaque Maiestate Domino fienitore Nostro desideratissimo Gloriosae reminiscentiae Yobis concessum, pro modemo remm Statu immutari, renoyari, confirmari possit.
Quarto demum ac ultimo quoad tuitionem ac defensionem Privileglorum, Juriumque ac Immunitatum vestrarum* Ea quoque in' parte condignam Vestram omnium rationem habentes, per Cancellariam nostram Austriacam Aulicam et Consilium Bellicum iam ubique, debitis nimirum in locis, intimari publicarique fe- cimus^ ne Vobis aut Veslmm alicui in Juribus suis nobilitaribus ullum per Hili- tiam nostram Germanicam praeiudicium adferatur vel generetur. Per hoc enim quod Nobilis Michael Mikula tanquam seditiosus et criminis laesae Maiestatis ali- qua in parte reus Jureque Regio captus et incarceratus fuisset, nihil praerogativis Jarisdtctionique Yestrae derogatnm esse vobis persvasum habere velitis.
Et haec erant, quae fidelitatibus Vestris, eo quo praemissum est modo ac ordine, responsi loco breviter insinuanda intimandaque habuimus. lisdem in reliquo gratia nosbra Caesarea et Regia iugiter propensi manentes. Datum in Civitate nostra Vienna die trigesima Mensis Julii: Anno Domini Millesimo Sex- centesimo Septuagesimo tertio.
Leopoldus m. p.
Tbomas Pallfy m. p.
Episcopof mtrieDfls.
Stephanus Orban m. p.
OnfiMk in Arcbiro Refni Crottiae.
Ahho 1677. die 9, Auguiti. VieHuae.
Leopoldiis Rex SS. et 00. slgnificat, ae necdum poaae to- tia eornndem nominatione realis Bani satisfacera
Reverendo^ Honorabilibus^ Spectabilibus^ HagnificiS) Egregiis et Nobillbas, Pnidentibns item ac Circumspectis N. N. Regnorum Nostroram Dahnatiae, Croa-} et Sclavoniae universis Statibus et Ordinflms etc. FideUbns nobis dflectis.
(Ptoi L Mffl. et Ubert) ' kA, .
Digitized by VjOOQiC
9innMU8^ SiWgarm^ BolMmi49 He3(« Rovof eiido, Hpm^rabUem SpectafcUoi^ Vih Iff^fii i^egii et Nobiles, JE^rudenta? item ao Cir^iwwvectit Fideles uobis dilecti. I^, qna^) tdelitate^ vestrae p«iies Uteraa CredeiitM^iial^ wedid certorom AUii- galpram ^ormn, «^ioto fi4eUum itidem iiostrorum« HonoralNWs ^c MagQifioi J^ Hmi^ IfeU^tii llikulieh de BrokonowcZ) Archi-Diaconi Cath^a]i« et Cauoiua Pfyiiituli («cclasiae Zagrabiensis, nec nou (Jgregii Petri Antolcbicbi) Vioe Cooitig Comitatus Crisiensis^ occasione fidelis aeqne noiitri LociuntoQentis. Bani Comitv Nicolai Erdeddy de Honyorokerek ^c. plenario Bauali titulp et munere decorandi HKillestati nostrae demisse exhibitas, repraesentata esse volueruut) beuigue intel-
Vwfcnus-
Et quamvis benigna mem uostira et iutentio ea fuerit» ut pro Pateruoi qjv) erga Fidelitiates veslras et vestrvm siugulos ferimur favore et affectui^ oamia iUb^ qqfie ad sal^^ et permansionem iibertatumquei ac immunitatum vestranun con- servatioiiem ippectare videntur^ debitis ac optatis proficiant incrementis; Demi&- sa tame^ iterata vestra ratione dicti Banalis Officii ad prislinum suae integrae plenitudiuis et nominis statum reduceudi instautia, quominus hic et nunc admitti, quin potius tantisper suspendi debuerit^ praegnantes quaedam ap maioris impor- tantiae et iudaginis rationes obstiterunt
luterim curae nostrae erit, ut memoratum Officium absque lougiori diiatiQ- ne^ uti nempe nobis opportunum magis et expediens visum fuerit, Persouae a vobis recommendatae, utpote praenomiuato Comiti Nicolao Erdeody^) ob praeclara etiam ipsius .et Hlustris Familiae suae benemerita, modo supradeclarato confera* tur, fidelitatesque Yestrae experiantur^ quam specialem illibatae eamndem erga nos et Augustam Domum Nostram Austriacam multis argumentis contestatae fi- delitatis et constantia devotionis servemus memoriam et respectum. Gratia be- nignitateque nostra Caesarea et Regia iisdem fidelitatibus vestris in reliquo iogi- ter propensi manentes. Datum in Civitate nostra Yienna die nona mensis Augusti Anno Doviim Bljtteaimo Sexcentesimo Septuagesimo Septimo*
Leopoldus m. p.
Thomas Palfy m. p.
Episcopus NilriensU.
Stephanus Orban m. p.
Ex ProtocoUo Regni Congr. in ArcliiYO Regni Crottine «ffenrato.
Digitized by LjOOQIC
... it
ui
CCXIII.
Anno 1680. die 27. Aprilit. Viennae.
Leopoldus Rex SS. et 00. hortatur, ut quo majore numero contra Turcas insurgant seseque copiis belliducis Leslie
adjungant.
Leopoldus Dei Gratia ElectQS Romanoniin Imperator semper Angustus, ac Ger- maniae, Hongariae^ Bohemiae drc. Rex.
Refetdnde;, HoitorabileSn Spectabiles item ac Ma^ifitii, dec il6n ^^regii et Nobiles*) Fideles Nohis dileeti. Durantibns adhtic imo ingravescentibus niagis BeUi Turcici motibus*, summe necessarium esse iudicavimus^ ut maiori^ quo fieri poterit numero, auctus Exercitus Christianus ad fluvium Dravum rursns consti- tuatur; intuitu cuins avitam generositatem et virilem ac heroicam in perniciem- que perfidi hostis illlus Turcae senlper pi^omptum et alacrem animum Vestrum considerantes, intermittere neqnivimus, quin ad renovandum hunc continuandum- que iusU fiirori^ impetum^ ad intersurgendum videlicet iterum contra praedictum trnculentura hostem vos denuo hortaremur et paterne admonemus, spe firma fre- ti, quod promissionis Vestrae, quam in abducto nuper illic hybernaritc!, et aliis Fidelibus nostris satis iam antea et ultra vires aggravatis^ superitlddctb Milit^ Nostro Germanico nobis dedistis, ita et innatae heroicae Virtutis vestrae me- mores, praesentem adipiscendae gloriae occasionem, seposita omni curictatiOn^ una Arma et ferrum prompte atque avide sitis arrepturi.
Unde vos hisce pateme requirendos esse duximus^ serio etiart iisdemi committentes: quatenus penes intimum Consiliarium nostrum et Camcfrarimn in- feriorisque Austriae Consilii Aulae Bellici Praesidem, Campi Mareschalum et con- sttttrtum CoUonellum, Jacobum Comitem de Leszlie, pro gloria Gentis Vestrae cnm Copiis Vestris, Armis aliisque ad belligerendum quam optime instructi, in- surgere, praetactumque christianum exercilum numeroso milite augere, et ipsi operationibus consveta correspondentia mediante pro viribus ila assistere velitis ac debeatis, ut conatus hostium non solum reprimi semper. sed ipse hosti^ etiam auxiliante Divino Numlne coniuncta virtute veslra gloriose profligari valeat Fa- cturi estis in eo rem Officio suo congmam, defiensioni Patriae proficuam, et prae- menioratiie promlssioni Vestrae conformem, vobis vero totique Christianitalil surm- fiie gratam atque acceptam. De reliquo vobis Caesarea et Regia GrdtfA Nbstri
DigM*byLjOOgle
«48
baiiigne propensi inanentes. Datam in Civitate nostra Vienna Aostriae die Yige- sima Septima Mensis ApriUs Anno Domini M.D.C.LXXX.
Leopoldns m. p.
(L. S.)
Joannes Gnbasocsy m. p.
Arcliiepiscopaf CoUoceiiaif.
Joannes Maholany m. p.
Orif. in Archiro Eefni Croatiae.
CCXIV.
Anno 1681. die 1, Notembris. Sopronii.
Leopoldus L Rex Nuncios Regni Croatiae et Slavoniae in
Diaeta Regni Hungariae contra conclusionem ejusdem in-
tuitu Augustanae et Helveticae confessionis solemniter
protestatos fuisse testatur.
Nos Leopoldus Dei Gratia Electus Romanomm Imperator semper Augn- slus, ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae^ Dalmatiae^ Croatiae^ Sclavoniaeqne &c. Bex^ Archidux Austriae^ Dux Burgundiae, Brabantiae; Styriae^ Carinthiae, Car- nioliae, Marchio Moraviae, Comes Habspurghi^ Tyrolis et Goritiae drc. Memoriae commendamus tenore praesentium significantes, quibus expedit universis. Quod Feria secunda proxima post Dominicam decimam octavam Sacrosanctae et in- dividuae Trinitatis in Anno modo labenle Millesimo Sexcentesimo Octuagesimo primo proxime transacta, praeteritam hic in Libera Regiaque Civilate nostra So- proniensi et Comitatu nominis eiusdem adiacente habiia, sub Termino videlicet Generalis praedicli Regni nostri Hungariae et Partium eidem annexarum Diaetae, nniversis fidelibus nostris Statibus ac Ordinibus in diem vigesimam oclavam prae- terlapsi Mensis Aprilis in eandem Civitatem nostram pro pertractandis publicis attacti Regni nostri Hungariae et Partium praescriptamm negotiis per Maiestatem nostram Regiam clementer indictae ac promulgatae, fidelis noster Egregius Ma- gister Petrus Antolchich, praelibatomm Regnorum nostromm Dalmatiae, Cmaliaa et Sclavoniae Protonotarius, uti etiam eorundem Regnomm nostromm ad prae- sentem Generalem Diaetam Ablegatus Nuncius^ e medio reliquomm Regnicolarmn nostromm nostram personalem exurgens in praesentiam, per modum solennis Pro- testationis^ Contradictionis^ Inbibitionis et Prohibitionis tam suo, quam annotatorum Frincipalium snomm nominibus et in personis detexit et significavit, detegique et significari curavit hnnc in modum. Qnod cum videlicet certa qnaedam praetensa Angnstanae et Helveticae Confessionis addictomm gravamina in re et negotio Religionis ipsorum condnnata pnblico in Consessn attactoram Regnicolamm no-
Digitized by LjOOQIC
84t
slronun proposita fiiisseii^ ac ex parle quoque Maiestatis nostrae Regiae secutae eatenns benignae Resolnlionis puncta seu Capitulationes iisdem Angustanae Hel- veticaeqne Confessionis addictis pro bono pacis et tranquillitate praefati Regni Bostri Hungariae, einsdemque patema cura et sollicitudine nostra gratiose imper- titae perlecta exstitissent. Extunc idem Magister Protonotarius, interposita eatenus solenni protestatione de non consentiendo in eandem benignam Resolutionem no- stram eiusque nniversa Puncta et quaslibet Capitulationes, neve eadem et eaedem de praenotatis Regnis nostris Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae intelligantur, ne qaidquam Juribus ipsins protestantis et dictorum Principalium suorum praeiudicare possit et valeat quoquo modo de praesenti vel etiam in futurum. Qua eiusmodi exandita et bene intellecta^ praementiokialorum Augustanae ^ Helveeticae Can- fessioni addictorum Ablegati et Plenipotentiarii protestationi ibidem una cum cae- teris Regnicolis in Domo Consessus soliti existentes^ nihil se in praelibatis Re- gnis nostris Dalmatiae, Croatiae et Sdavoniae quoad praemissa gravamina, po- stolationes et Instantias snas et suorum Principallum, praeviaeque benignae Re*^ solationis nostrae Puncta et Capitulaliones, inductionesque aut quascunque exco^ gitabiles interpraetaliones et formalitates, sanciendos denique forsitan superinde articulos, Leges vel Slatuta postulare, aut quovis sub praetextu vel colore haBere velle, multo minns praetendere uno ore conclamantes respondissent, unanimique voce et voto assecurassent, imo sponte ac benevole ultroque in eandem antelati Protestantis contradictionem^ Inhibitionem et protestationem modo, quo supra, factam consensissent, eandemque acceptando ratam, gratam atqne firmam pro- Bunciassent. Unde tam coram Eadem praesentia nostra Regia, quam et antelatia imiversis Statibus et Ordinibus itemm atque iterum snperinde solenniter prote-* stando, nniversis et singulis praeviae benignae Resolutionis nostrae punctis et capitulationibus nostris conlradixisset, eademque et easdem prohibuisset et inhi-* buisset, prout protestatns fuisset contradicendo^ inhibendo et prohibendo contra- diceret, denique et inhiberet prohiberetque protestando palam, publice et mani- feste. Harum nostrarum Sigilli nostri Judicialis et authentici^ apud praememo- latam praesentiam noslram habiti, munimine roboratamm vigore et testimonio Litteramm mediante. Datnm in praeattacta Civitate nostra Soproniensi pro Fe-* sto omnium Sanctoram Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Octuagesimo pri- nio supranotato.
Leopoldus m. p.
(Locus Sigilli Judicialit Regii.)
In dextro inferiori margina.
Lecta et extradata per me Stephanum Orban Altetitulatae Suae Sacrae Caesareae Regiaeque Maiestatis Personalis Praesentiae in Judiciis Locumtenen* tem et Consiliarinm m. p.
Ofif. in Archivo Refni Croatiae. PriT. II. 140'/,.
Digitized by
SM
ccxv.
AmH> f(JM/2i. JhIH. fianatiae.
Lei^poldiis Bex Baauitt requirit, ut quo nkajoret cepiat ia Re^no oelHgat, quae a Tnreis obaessae Viennae fn ansi-
lium mitti possent.
LMpoMn BiQiM ftmeale clemeiitki EImIw RenNmom Imperator 0eiiiper
AugOBtQib
Speotabilis ac Magnifice, fidelis Nobis syncere dUecte. Notum erH) ho- alihNi Tiuncanim et Tarteroram copia&, mpto ad Arrabonem passu^ noit solvm parlem Regni Hungiuriae, sed etiam Anstriae Tndequaquam caede^ incendio^ ra- pina, adeoque ferro flammaqne cuncta deyastasse, et tandem numerosum Exerci- tnn Tnrdcmn Tsque ad maenia ciuitatis Viennensis penetrasse, quae etiamnum ex aliqnot snggestibus tormentis qnattuntur, Praesidio no^tro interea s<e ▼alorose deCendente. Nuaciatvr, omnes ferme^ paucis exceptis^ in regno Hangartae ma- ans dedisse^ atqne ad contrariam inclinare parlem.
Nos antem continuo fidelitatis et erga Nos Domumque Nostram Austria- eam deuotionis stndio^ quo praedecessores Yestri clamerunt et Vosmet semper hucusque pari fervore et koIo exhibuistiSi, totiusque Regni Croatiae constantiae eonfisi^ benigne speramns^ hoc periculoso et turbulento tempore ex amore etiam Religionis, una cnm Magnatibus alijsque statibus Regni, nullotenns a Nobis re- eessuros., sed firmos tam fide quam valore mansaros^ alioram infldelinm obtrecta- tione spreta et non curata.
Praestolamur auxiliares copias non solum ex Regno Poloniae, sed etiaro ab Electoribus et circulis Romani Imperij\ mox adventuras, quibus armis Nostris accedentibns succursum et solutionem obsidionis Viennensis sumus tentaturi. In- terea copias, quantas poteritis^ ibidem contrahi et paratas haberi desideramus, quatenus etiam cum memoratis auxilijs coniunctae, simul operam suam militarem exhibere et operationis tam importantis eiTectum promouere possint. Facietis in eo officium auito Vestro Nomini conveniens et simul Nobis totique Christianitati proficuum; cedet quoque in veslri laudem et memoriam immortalem^ firmiter sperantes, Deo opitulante., per copias auxiliares undique affluentes, vestramque cooperationem, breui status moderni faciem mutatam iri, futuramqne occasionem, hanc Vestram singularem et deuotam contestalionem, gratia Nostra Imperiali ac Regia certisque priyilegiis et recompensaiionibus recognoscendi. Praestolamur super eo responsum vna cum opinione veslra, quomodo hanc benignam intentio- nem Nostram effectui mancipare existimetis. De reliquo Caesarea Regiaque gra- lia Nostra vos benigne complectentes. Dabanlur in ciuitate Passauiensi die Vi-
Digitized by LjOOQIC
851
gesima Bfensis Julij, Aimo MiUMino SoxceoteiiiAo octuf esimo tertio, Regnorum Nostrorum Romani Vigesimo SeiJk)^ Hungarici Viffteimo nono ek Bohemiae Vige- simo Septimo.
Leopoldus m. p.
BenMHua H« Badensis m. p.
Ad Mandadun Sacne CaeaaiseaA Majartatia. pnpnma:
Cbrislophorus Dorsch m. p. Joaanes Adamas Wdber m. pi
A tergo:
Spectabili ac Magnifico Comiti Nicolao Erdoedy de Monyorokerefe Moirtisr daudij, Consiliario et Camerario Nostro, Dalmaliae et Croatiae Bano, fideli No- bis syicere dilecto.
Graiz wnd weithers wo Br anzufreffan.
Orif. in ArebiTO Refni Croatiae. Acta Refiii Coagrefalioiiia a. 10S3. Rr. 18.
CCXVI.
Anno 1683. 26. Julii. PasBMu.
Leopoldus Rex occasione a Turcis obsessae Vindobonae maximas spes in succursum Croatorum locat.
Leopoldufi^. Diuina Favente ClemenCia Electus Romanorum Imperator Semper
Augustus (fcc.
l^l^taliiUs ao BbflrniGoe, fldejyis^ BObis dileQte. Nm. abs^e singulari con- aolpliomi ^ Iditeris Vestris^. decima octava huius datis^ et rdatione^ Cajatanei jSte- tHmi Je]|<ich|di percepimiis, vos vna onm natione CroatieB paratos stare, aiutam fidelitatem hoc periculoso et Turcarum, Tartarorum atque rebellium iAcarsiona turbulento tempore vsque ad vltimum halitum spiritus contestari.
Anterioribns Nostris de vigesima prima Irains Vobis notlficauimus, Viennam dorante a^c indociarum tempore tormentis impeti et arcta premi obsidtone; propugnatur ab obsessis generose, cum non exigna, vti fertur, hostinm strage;» speramns continuationem huius defensionis, usque dum succursus, ex Romano Imperio promissi^ et partim adventantes, praesto esse hostemque inde repel* lere possint.
Digitized by
862
Interea omnem confidentiam in Yos Statndqne et Ordines Regiii Croatiae ponimns in hac publica necessitate praedecessomm Vestrorom vestigijs insistendo. niinime defuturos^ quin tantisper. donec plenarius succursns simul fuerit^ ope et assistentia legionum ibidem assistentium^ Mettemich, Aspermont^ Saurau et sup- plementorum Sereni atque Strasoldo^ hostium insnltus^ etcnrsiones et pagonim incinerationes repressuros, iUasque Provincias ab vlteriore ruina protecturos, etiam hostium ditiones invadendo^ ilfasque damnificando, cum sufficienle tamen cautela et servato receptu securo; Tandem Vobis vllerius notificabitur^ qua via, ratione et inodo. succursus Viennae obsessae quoque ex parte Vestra promovere et adjuuare poteritis.
Inandimus etiam Comitem Batthiani defecisse; et cum Leogradium non parum ad Insulae defensionem conferat, illud praesidium Vestrae directioni coid* mittimus, simulque Literas obedientionaies ex Consilio Nostro Beilico emanatas hisce includimus ; ratione religionis vero quoad illum locum pro tempore paulisper connivere poteritis.
Interea Grecium pro Commendante Mititiae Nostrae expedivimus Campi Mareschalli locumtenentem Comitem Carolum de Slrasoldo . qui matua eor* respondentia mediante negotia militaria et Patriae defensionem sedulo promovere studebiL
Recognoscemus Suo tempore hanc Vestram Devotionis et fidelitatis con-^ testationem singularibus Privilegijs et remunerationibus erga Vos Statusque et Ordines Regni, quos omnes et singulos interea Imperiali Regiaque gratia Nostn benigne complectimur. Dabantur Passauij die vigesima sexta Mensis Juiy Anno Millesimo Sexcentesimo Octuagesimo tertio^ Regnomm Nostromm Romani vige- flimo quinto, Hungarici vigesimo nono, Bohemici vero vigesimo septimo.
Leopoldus m. p.
Hermanus Marchio Badensis m. p.
Ad mtndatoH SacraUtfime CaoMreae Bli(jeftatifl proptitB:
Christophoms Dorsch m. p. Joannes Adamus WOber m. p.
A iergo:
Spectabili ac Magnifico Comiti Nicolao Erdeddy de Monyorokmk^ Moitii GlaudUii et Comitatus Yamsdiensis perpetuo Comiti, Regnoram Nostroram Dal- matiae, Croatiae et Sclauoniae Bano, Camerario et C^nsiliario Nostro, Fidali Nobis Dilecto.
llota Banl. DoBfaiiu JeUacfaidi qua Ablefatna tenpore modemae Reuolntioola P^tftaoio a Ssa Sacratifiima die 5. AnfiMti ad Caatra Cniiii poftitta (aic) Mandatam kocce apportaull 1683.
Btig. ia ArchlTO Refiii Croatiae. Acte Refnl Congr. 1683 Nr. 20.
Digitized by.
85S
Anmo 1683. 26. Jmlii. Pa$$avii.
Leopoldus Rex intemeratam Croatorum fidelitatem summis
extoUit laudibtts, eosdemque provocat, ut in unione cum
aliis caesareis copiis defensioni Ausirlacarum et Regni
Croatiae terrarum studeanU
Spectabfles, Magnifici, Generosi, Fideles dilecti. Illibatam et Continnam jDclyti Regni Croatiae fidem, et Ordinnm honun jntemeratam pro re Christiana toenda Constantiam, et Nostri Gloriosi probaaenint Praedecesores, Nosqne jpsi hoc praecipne exnlcerato tempore gralanter experimnr. Non eos^ nt reUqnos, in tnmsnersnm et jgnominiosam jnramenti praestiti obliaionem agit jmmanissimi Tnrcae Pacifragium, Non allicit jllius uenenosus Suasus in perfidorum multo- ram Hungarorum Coalescentem Societatem, neque deturbat eos a Statu auitae fidelitatis Turcarum praesentanea Violentia, truculenta in Regna et Provincias Nostras jruptio, ant jpsiusmet Metropolis Anstriae Vrbis Viennensls obsidio, et qnaqnaversum illata foeda Vastatio. Gratulamur proinde Nobis de tam fidis et juramenti atque Obligationis Naturalis tam tenacibus Subditis, Vobis autem ob Ve- stram per omnis aetatis memoriam in toto Christiano Orbe depraedicandam Con- stantiam^ Neque dubitamns, quin his et alijs a fideUum ope expectatis Subsidijs tmcnlentissimi hostis perfidia in propriam Sui Confusionem proxime sit retundenda. Neqnaquam enim in Solatij Vicem celare Vos uolurous, undecunque tam ex Pro- uincijs Nostris haereditarijs, quam ex Imperio Romano Confluere Auxilia, quibus Nostrates aductos hostem a muris Viennae^ quae fortissime etiamnum hostiles insultus repellit, quin jmo ex Omnibus Austriae et Regni Nostri Hungariae par- tibns exturbare posse Confidimus. Adsunt in Styria quoque tres integrae le* giones cum uarijs et multis SupplemenUs ; aduenient Copiae Archi-Episcopi Sa- iisburgensis ; Consilio et gnaua sua ExperienUa assistet Campi Vice Marescalus Noster Comes Strasoldius, a Nobis gubemationi Vrbis Graecensis deputatus ; Mi« les insuper Noster nna cum nunierosis Aoxiliaribus ad radicem Montium Styria- eornm sistere se cogitat, ut et Vestra facilius tueri seque cum Copijs interiori- bns ad succurendum obsessae Vrbis Viennensis conjungere queat. Jugis itaque eC exacta Correspondentia inter Vos, Ministros Nostros Graecenses, atque ipsnm Nostmm Armorum Ducem Generalem Principem Lotharingiae opus est^ nt Consilys, animis et propositis junetis pro Anstriacis etRegni Nostri Croatici terris^ qnas uno et non dissimili affectu paterno complectimur, pro institato et fidetttate Majorum fortisskoe pugnetis. Nos sane Graecensibus Nostris Consiliarijs stricte e) aerio commiaimus^ nt in omnibus Vobiscum confidentissime conunnnicent; et yelenns prouinciae jUae pollent, ope omni possibili Vobis praesto sint et ad-^^
(P«. I. PriTiL el Ubert.) ^.g,^ JS^y L^OOgle
m
miiiiciilentor; Proot de Vobis etiam omnino Nobis pollicemnr, ut yicissim ijsdeffl fideliter astitori^ Vosque jnnicem pari amore et fide^ fratemo utique Vincalo mutuo obstrictos^ Consideratnri sitis. Qnibus plane freti Caesaream et Regiam Nostram Gratiam Vobis amplissimfUB GDnflripaiins.
Datnm Passanij die nigesima sexta Julij Anno Millesimo Sexcentesimo Octnagesimo tertio, Regnomm Noslromm Romani ni^esimo qninto, Hnngarici nigesimo nono, Bohemici uerp nigesimo septimo.
Lpoiipldns iq. ip.
T* A. Henr. 1. b. de ilMtauui m. p.
Ad mandatani Stcn|e CaeMfeae Reffaeque Hi^jeitalU propiim:
Joannes Georgius Koch m. p.
Spectabilibup^ Magnifici?^ Gencrosis, Fidelibus ^ohiii dileptii Regni Noabi Croatiae Statibus et Ordinibns.
Orig. in Arch. Reg. Croa|* Acta Re^ CoQgr. 1683, Nf. 19.
Anno 1683. die 28. Julii. Passacii
Leopoldus Rex fidelitatem Croatorum summis extoilit lau- dibua eosque ad fortiter hosti resistendem monet.
Renerendi, Honorabiles^ Spectabiles, Magnifici, Egregii, Nobiles, FidelaB Nobis dilecti. Inter alia, qnae de modernis Turcamm et Tartaromm hostiiitali* bns spargualur nova^ inexpectatus sane ad anres nostras pervenit mmor, potiorei Tidelicet nonnullos Regni Nostri Hnngariae Magnates et Consiliarios nostros prae- dictis Christiani nominis bostibns non solum nltro manus dedisse^ yeram cna ^sdem in atlacto nostro Regno Hungariae et vicinis partibns et provinciis nostrii Vifesm simnl ac inimica arroa circomferri et Yos etiam in parero foedae def^» elMMiis eomplicitatem sollicitare. Qnae res tanto acerbior nobis accidit, qaol eliftm ab ilKs promanare intelligamns, qnos snmmis honoribw et dignitatibni eoa- decqraloa pr* sinceris fidelibns semper habnimui. Leniit taami el ioUevavtt Mttceptnm ex 1m maiorein nmiieram innata Tobig heroica et nu^piam salii faNK
Digitized by LjOOQIC
86B
fhmda virtus Vestra, ac erga nos sacramque dilecti Re^i Hungariae Diadema
debila observantia constantisque animi robur, integra et rara fldes ac fidelitas,
qnam vos Nobis unanimini resolutione obtulissei, eamque hoc periculoso rerum
staln ad omnem fortunae casum ei dVinlonl 6ontra praetactos immanissimos ho-
9tes et ipsos RebeUes ad ultimae sanguinis nostri Guttae perfusione contestari
velle, ex contextu ac tenore Litterarum fidelis nostri nobis sincere dilecti Comitis
Bani nostri recenter ad nos datis abunde simnl et hilari animo intelleximus. Ut
autem sciatis Nos quoque singularem (non obstante arcta illa^ qna per Turcas
dmnte adjinc in^danuD tempore premitur Civitas Nostra Viennensis) defensio-
ois et conservationis Vestrae curam habere: Ordinavimus praeterea Graecium
pro Commendante Militiae Nostrae Campi Mareschalum Locumtenentem Carolum Co-
mitem a Strasoldo^ qui habita cum attactis Comite Bano Nostro mutua intelligentia,
laa vid>iseam et legiosum ibidem existentium, Metternich, Aspermont et Saratt ac
ipsiasmet Strasoldo supplementorum ope et auxilio tum militaria negotia curare,
tam vero hostium conatibus se opponere^ ac Patriae Vestrae defensionem solli-
«ile promovere tantisper debeat, usque dum succursus ex sacro nostrd Romano
Ifflperio deputatus, et ab aliis etiam Christianis Regibus promist^i, imo partim iam
etiBm adventantes^ hostem a praetacta obsidione Viennensi et Succesive a cervi-
«ibns quoque nostris amovere et repellere possint. Quapropter fidelitirtes Vestras
luihnn serie benigne hortamur et requirimus, quatenus avitae Virlutis vestrae
meinores. in fide et fidelitate Nobis et Sacrae iam fati Regni nostri HungBriae
Miita instar maiorum et Praedecessornm Vestrorum inconcusse imperteriteque
persislere et perseverare^ conatibus hostium obviare^ Machinationes quascunqne
et insulhis ipsos audacter reprimerev simulque Vos et patriam Vestram charissi-
nam ab excursionibus et incinerationibus praeservare^ omnia denique ad propul-
miduffl hostem opportuna media curare et adhibere.) ac fldelium Regnicolarum
et Subditorum Officia sedulo intrepideque praestare velitis ac debeaH^; Securi in
eo existentes^ quod non solum succursu a praedicto Sacro nostro Remalio bnpe-
ri» allBque Christianis Regibus et Principibus suppeditando propedieia Suppetia»
▼ebis aUaturi, verum constantiam fidemque et heroicam vtrtutem VdiMram novfer
Caesarwe et Regiae Oratiae nostrae atque clementiae argameMis nlktfril0« cw^
talitwi sQAus. Datum Pa^avii die 28. Mensis hM Anno WovtH^ Mtowtetf
SocMlesime^ Octuageaimo terHo*
l^#p«kl«rt m. f.
Si RrotocoUo Regnl CoDgrogatioiiia A. 1683.
46»
Digitized by
856
€€UX.
Amno 1683. 7. Augu$t Pa$$af>u.
Leopoldus Rex Banum de modo belli contra Turcas et re« belles Hungaros gerendi edocet.
Leopoldos Dimna Fauente Qementia Eteetas Romanonun Imperator semper
Aagnstns.
Spectabilis ac Magnifice, fideUs Nobis dilecte. Percepimns pertiemgiio animo Caesareo Regioqae ex litteris tuis responsorijs, de Vigesima nona prae- terlapsi mensis Julij ex Castris ad Ripam Draui, ad Nos datis Zelnm et constan- tiam firmitatemque denotionis et fidelitalis tnae gentisque tecum Croaticae contesta- tam, per tot actus iam in praesenlibus remm nrgentijs et caiamitatibas^ contra innalescentes hostiam conatns et innasiones, enndemque ulterius contestando lau- dabili hoc tno impalsu^ de quo tibi non tam de Patria meritorom cumulam, quam apud posteritatem magnnm gloriae pondus comparere necesse est. Nos contra laborantes modis omnibus ad congregandas yires suSicientes, quae eiusmodi po- tentiae se opponere naleant, speramus intra perpaucos dies arma nostra tam per proprias quam auxiliares hinc inde conquisitas copias in tantum aucta et instauratE) ut non solum redimendae Viennae, Residentiae Nostrae, ab obsidione^ quam etiani reprimendis alijs hostium progressibns sese sat valide obijcere valebunt. Eam ergo in te fiduciam clementer habentes^ te non minns^ quod tuarum partium eat, et apud gentem tibi concreditam ijsdem inuigilaturum, gratum Nobis fuit ex ijs- dem snis litteris intelligere, quod desideratam et omnino necessariam bonam co- respondentiam cnm Consiliarijs nostris Intimis BeUicis Graecensibus hactenus ser- uaueris, in eadem seruatura te totaHter bene dispositum agnoscamus. Hanc ys- dem nostris Consiliarijs etiam instantius commendamus, prouti etiam nostris Dn- cibus et officialibus bellicis eadem demandamus^ qufbus dum mentem nostra circa operationes in hosticum exponimus, non minus eandem tibi hocce nostro re- scripto pro mutuo cum ijsdem bona intelligentia et rerum dispositione decla- rare voluimus.
Desiderauerunt dicti consiliarij nostri et Duces scire, qualiter prodaoen- dum esset contra hostiles insultus, potissimum ubi a parte Batthyanoruni) qui a fidelitate sua deflexerunt, iam etiam ipsomm actus in incendia^ deuastationes et expilationes eruperint. Demandamus itaque, ut quantocius ipsi Comiti Batlhyani suisqne asseclis nuncietur, sin ad eiusmodi tales enormitates ultra sese proripera tentanerit, se non minus idem experturos; et haec quidem praecavendis locorum exustionibusque interpellanda duximus; In reliquo autem, cum satis superque pa- lam sil^ non tam eiusmodi fidelitatis suae immemores Hungaros, quam Torcaa ipsos communes Nostros hostes esse, sic nec dubitandum, qain non pari studio
Digitized by LjOOQIC
857
Mitn ^008 agendimi ril, m taneii aun eautela, ne in similibna occasiones ar- r^ntnr, ^e (dna daaini affere poaaint qaam emolomenti^ et ne dnm lioaem faorari intendimns, pronindai integraa perdamns, sed cnm ea circnmspectione et pndentia, nnde prolialMliter lienna poaait aperari effectns. Haec ita didis nostria Gimailiarya et Dncilma ininngimna, et nec tnam in luace defhtnram pronidentiam et dexleritatem non ambigimna.
Caetemm permansurae annt nostrae copiae germanicae, ibi parlinm de- gentea^ naqne ad nKeriorem dicqpoaitionem ; Sin antem Exercitos noster ad 8oI«- neiidam obaidionem Viennensem eo forte regionis moneret, qna partea illae per eondem tectae permanerent, tnnc facilins erit, easdem qQoqne copias potiori ex pwte ad enndem finem et effectnm Exercilni coniongere. Et haec tibi nota vo- fanmna, gratiam simnl nostram Caesaream et Regiam ' perbenigne confirmamns. Dabantur Passary die septima Mensis Angnsti, anno milesimo sexcentesimo octnagesimo tertio. Regnomm nostrornm Romani Vigesimo sexto, Hongarici Vi- gesimo nono, Bohemici vero Vigesimo septimo.
Leopoldns m. p.
Ad mandatom SacratiitiBae Caefareae Mi\}e«tati» propriiim:
Christophoras Dorsch m. p. Hieronimas a Pozzo m. p.
A tergo:
Spectabili ac Hagnifico Comiti Nicolao Erddedy de Monyorokerek^ Montia Clandij et Comitatns Varasdiensis perpetno Comitt) Regnoram nostrornm Dal- matiae^ Croatiae et Sclavoniae Bano, Camerario et Consiliario nostro. Fideli nobis dilecto.
drif . in ArddTO Regni Croatiae. Aeta Refni Confr. 1683, Nr. 23.
1699. die 2. Noeembris. Viennae.
Leopoldus Rex prohibet, ne domini, jure gladii pollentes^ malefactoribus condemnatis vitam donare praesumanU
Leopoldns Secondns, Dei gratia Romanoram Iroperator semper Aagastns, ao Germaniae^ Hnngariae, Bohemiaeqne tf:c« Rex.
Renerendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, nec non Egregy et Nobiles^ Pmdentes itrai ac Circnmspecti, Fideles Nobis dilectL Ex casn fide*
Digitized by LjOOQIC
m
digna Relatioi^e benigi^e ii^fonnainur^ qonnttjloa Gfomiiios : Jepra^es^ MngDalM' m j^obiles in ,hisce Daimaliae^ Croaliae.et SclayonifH^ Jlegnto.no^is degeaiesv jttco Oladiii Virtute antiquorum Praedecessi;Onba« wis bmigne f>pikitojiim, yel vetQ r^ centius quogue a nobis impetratoruin Priy^e^ionim ^ su^^rp^ gaudeiitciSn fllalefia^ ctoiriboa propter eorundem Excessus ca^, ^c in f rtyatis. eorandem SedilNis Do-^ minalibus in amissione Vilae convictis et condemnatiat Gratiam Vitae dare: €^iH que impune demittere praesumere,
Quia vero Malefactoribtts velquoquoniodo delinqtteniil^i^judiciajiitar jnaa^s- sione Vitae convictis, Gratiam & Uisericordiam facere, Juriisque vigvHtem lenitMe^ Uisericordiae temperare, Soli Regiae nostrae Auctoritati & potestati jncunlieret, ne^ue licitum esset nlli llagistratul, tantomtnus privato alicui, ex benigna Colk-» tione et Concessione Specialique Gratia nostra Regia Jure GladQ fftudeiiti^ se in Jurisdictionem nostram Regiam inmiittere; Cum 4t alias etiam E^ismodi be- ni^ae Dominationis meae , fidelibus nostris super jure Gkdij ^rgiri «^lMae, id, ne eo utentes malefactores impunitos, Pecuniae yel aliarum Reruoi Gftwa, dimittere^ Gratiamque eis concedere praesumant, per expressum vetarent et prohiberent
Proinde Vobis harum Serie 6rmiter praecipiendo committimus A manda- mus^ quatenus acceplis praesentibus, omnes dr singulos Statns dr Ordines ac Magistratus quoseunque in medio Vestri degentes^ Jurisque Gladij ex Speciali dumtaxat Gratia nostra gaudentes^ Verbo nostro Regio serio monere^ ijsdemque^ (ut contra Malefactores caplos, servato juris ordine^ indilate procedant, capitaliter- que convictis dr sententionatis, sub amissione Privilegij sui ac insuper gravl animadversione nostra Regia Gratiam neutiquani dare praesumant aut attentent) iujmigiere * demandare^ eos vera, si qut forte hactenns id faccfre ilftentassent, fticta prhis Rei seria hivestigatione^ Nobis vel CanceHariae nostrae Regfae Hirtt- garteae Aulicae nominotenus revelare modis omnibus velilis debeatfsque df te- neamini. Secus non facturi. Vobis in reliquo Gratia nostra Caesareo-Regfa benigne propensi manemus. Datum in Civitate nostra Vienna Austriae, die Se- cundo mensis Novembris^ Anno Millesimo sexcentesimo nonagesidio nono.
Leopoldus m. p.
Orif. in ArchiTO Regni Croatiae. Acta Regni ConfTegttionuiii a. 1699, Nr. 18.
Digitized by
3^
.' . €€XX1.
i .
Anno 1700. die 22. Jauuarii. Vietmae.
hBopoliimt R9X •di R^gni 8iflvonit# ineolts, qui in terris, a Tvrcarqm domJQio fiberatis, Jus aliquod posses«ionis praetendunt, coram Neoacquistica commissione oAmpA^
rere jubet.
Leopoldus Dei gratia electns RMMMrm Imperalor semper AngQStiRlv ae Off^ maniae, Hungariae, Bohemiaeque &c. Rex.
Reaerendi, Honorabiles, Speclabiles ac Magnifici, Egregij & Nobiles, Pmdenles item ac Circumspecti, Fideles nobis dilecti. Quum inter reliquos Co- milatus^ antehac Turcis dedititios, jam yero auxilianie DEO Victoriosis Armis no- stris Neoacquisitos et recuperatos, Comitatus etiam in Regnis nostris Dalmatiae, Croatiae A Sclavoniae situati, signanter autem Sirmiensis^ Poseghaiensis, Val- koiensis, Crisiensis, Verouiticzensis, Corbauiensis dr Likensis, in quanlum Neo- acquisiti essent, e jugo Turcico eliberati extitissent^ alijsque in similibus Comita- fibus Bona poisidentes & praetendentes coram Commissioiie nostra ii faeto Be-r norum db Locorum Neoacquisitorum^ Titulorumque Possessionis eatenvis edendo-* mm seu liquidandorum, hic Viennae jnstituta, in Terminis iisdem Praefixis com-* paraerant, et soli in attactis Comltatibus praefatl Regni nostri Sclavoniae Bona tenentes d: praetendentes ad edendos Possessionia suae Titidos restarrat.
Eapropter Fidelitatibus Vestris serio ac firmiter praecipieudo commitlimas et mandamus^ quatenus acceptis praesentibus^ universos et singulos, qaorumcun-* qae Bonorum in praenominatis Comitatibus nostris situatorum Possessore&) primo quoque tempore serio et peremtive admoneatis, ut pro die secunda et subsequen- tibas aiftaturi Mensis Haij cum Lileralibus Instrumenlis et Documentis suis sub Poena Contumaciae et perpetni Silenlii coram praefata Commissione nostra ad edendos sea comprabandos Possessionis suae Titulos infallibiliter vel per se, vel per certos Mandatorios snos comparere nouerint ac debeant. Neque secus facturL Vol^ in reliquo Gratia nostra Caesareo-Regia jugiter benigne propensi ma- Hentes. Datum in Ciuitate nostra Vienna Auslriae, die vigesima secunda Mensis Janaarij., Anno Domini Mitlesimo septingentesimo.
Leopoldus m. p.
Ladfslws ffitty^ssovBky m« ju
H|iif copnf NitrlMfif.
Pranciscus Somogy m. p.
Digitized by LjOOQiC
m
Ab imferiari WMrgine
Statilmi Regni Croatiae mandator, n% adnmieaiit Conitatiii Neoacqiiistioos iii Sclauoiiia adiacen. ad comparendQB coraai Commisaioiie Neoaqniatica pro die 2. M ay et aubaeqneiit
A tergo:
Reoerendia, Honorabilikif, Spectalriiikii ac MagBifida, BgragQs et No« bilibns, Pmdentibna item ac Circnmapectis N. N. UidTeraia Statibni ac Ordi^ nibns Regnomm noilromm Dalmatiae* Croatiae 4r Sdanoniae ±e. Rddikii Nobfi dilectii.
Varaidlnnm.
Oiif. ia ArcUv9 aegii CmtfiM. Acla aegii CeBfnffi^ tTOO, M. 4.
CCJLHLIM.
Anno 1700. die 30. Seplemhrii. Zagrabiae.
Gomei Adamus de Batthyan, Groatiae, Dalmatiae et Sla- voniae Banus, suo et suorum successorum nomine cum SS. dt 00. Regni Groatiae et Slavoniae intuitu jurium, iisdem SS. et 00. in Gonfinio Militari competentium, solemnit
pacta inil.
Nos Comes Adamos de Batthyan Perpetuus in N^meth-Uyvdr, Jndex Co- riae Regiae, RegDoram Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae Banus, Confiniorafli eiusdero Regni Sclavoniae Colapianoram db Unanoram Supremus Capitanens, Sa* crae Caesareae Regiaeque Haiestatis Aclualis Intimus Consiliarius, Camerarius^ Partium Regni Hungariae Cis-Danubianarum et ConGnioram Canisae annexoram Gdneralis Capitaneus. Damus pro memoria : Quod nos conslderatis et exacte perpensis tot et tantis ultra iam Saeculum pro Divis Hungariae Regibus et Au- gustisissima Domo Austriaca cum amplissiroaram fortunaram jactnra, copiosissima Sangvinis profusione, totque et tam charoram Concivium suorum caede^ diutuma praeterea et sumptuosa Confiniariae Militiae aere proprio exolutione^ per Inclytos Status et Ordines praefatoraro Regnoraro Croatiae et Sclavbniae adversns varios et pluriroos Naturalis Hostis in eadem Regna insultus^, in conservationem Confinio- ram suoram Colapianoraro praestitis servitiis, et quod deinceps quoqne non mo- do in praefatis CoUapianis^ sed Ynanis quoque et Glinanis Confiniis pro moder- nae Suae Sacratissimae Maiestatis Caesareae et Regiae Snoromque Angustissi-*
Digitized by LjOOQIC
301
monm Successornm servitio coDseiraiidis et manatenendis propriis similiter sum- ptibos, enram ac solicitndinem se impensnros et eo aplicaturos prompte et resolute promisissent et declarassenL Homm itaque tam rari meriti et alti pretii operum atqne servitiomm justo ex respectu^ et intuitu, et ut liac infrascripta Resolutione et condescensione Nostra modernis Dominis Statibus et eorum Successoribus in Ticem debitae laborum et meritoram suoram gratitudinis et recognitionis^ pro ipso- ram apud Nos propterea in Anno currenti, die vero yigesima nona Mensis Maii Viennae Austriae, medio Perillustris ac Generosi Domini Georgii Plemich, Sa- cratissimae Maiestatis Caesareae et Regiae Consiliarij ac Praefatoram Regnoram Hagistri Prothonotiarii^ et in moderna quoque eoram Generali hic Zagrabiae cele-r, brata Congregatione, facta Instantia, Eosdem Dominos Stafus et Ordines josto hoo ipsisque a pridem debito et competenti medio consolaremur^ statuimus et resol- ▼imus, promittimusque et obligamus Nos et Vniversos in praemisso Banatus Offi- eio Snccessores Nostros, pro immunitate et praerogativa eorandem Dominoram Statuum et Ordinum praenominatorum Regnoram, Conditiones infrascriptas perpe*^ tuo observaturos. Primo: ne extranei in Stipendia, minus in Of&cia Confiniarla nanc vel in futuram praeter expressum praefatoram Dominoram Statuum et Ordi- nnm assensum promoveantur; sed Stipendia eiusmodi et Officia Nationalibus duntaxat conferantur. Secundo : ne ammodo Officia Confiniaria incipiendo a Vayvodatn inclu- siYe altiora ulia^ praeterquam cum voto et praesentatione per Dominos Status et Ordi- nes firada^ Subiectoram Trium in re militari expertoram, habita etiam praestitorum Servitioram bellicoram ratione, a Nobis Comite Bano vel Successoribus Nostris' conferantnr. Salvo tamen et eo modo Dominoram Vice-Capitaneoram debito In- teresse. Tertio : ut absente Comite Bano e Regno, Confinioram molles et Gob«^ Diom integrale per Subalteraum sibi Regnicolam cum cointelligentia et rolatioiie ad Dominos Status sustineatur et administratur. Quarto: Dominis Statir* bas liberum erit et admissum, medio constit uendorum et ex-« mittendorum Commissariorum suorum annis singulis mili- tiam Confiniariam et Praesidia^ Confiniaque universa lustrare, com Officialibus, remque militarom et suppellectilem tractantibus rationem inire, de SQCcnmbentibus Executione mediante satisfactionem (praevio tamen ad Do- minmn Banum desuper recursu} sibi impendero. Quinto: ot Commissariis Re- gni in Confiniis constitutis per Officiales et milites Confiniarios alter immediata poet Dominum Banum honor et authoritas tribuatur* In quoram omnium firmi- tatem perpetuam inviolabiliter observandam, praesentes Litteras nostras sub an- thentico Sigillo nostro Banali ac manus Nostrae propriae subscriptione memoratie Dominis Statibus et Ordinibus antefatoram Regnoram extradandas esse duximui et concedendas. Datum Zagrabiae Die Trigesima Mensis Septembris, Anno Do-» Millesimo Septingentesimo.
Comes Adamus de Batthyan m. p.
(Sigillum authenticum Banale impreuumJ) Oiif. cartk. ia ArchiTO Regnl Croatlae PriT. Nr. 140.
(Pm L PrifiL ei Ubeii.) 46
Digitized by
€C]UIUL
iteM t70i. iie ii. Jmii. Viemae.
teopoldus Rex novas salium officinas in Groatiae et l?Ia<-
voBiae Regno errigit; salis marini quaestum, sub ali<|tti-
bus tamen conditionibus, liberum dicit.
Iciopoklos Dei gratia electns Romanonmi Imperator semper Angiistas, ac Ger- maniae, Hoogariae, Bohemiaeque drc. Rex.
RetOTendi, Honorahiies^ SpectabOes ac MafBifici^ Egregij et Nobilass PnH dwtes Uem ac Circomspecti, fideles nobis dilecti. Siquidem in negotio Salis^ nobis iMNrd ita pridem demisse proposilo^ habita benignissima consideratione et intoi- \k^ qnod iostante modmio Bello Itiedico eenHO Partiom Passos et Trajectss mft- rittoi, et exhinc maritmia Saliom Cooiercia^ concomitatosqoe^ perfacile prae- dB^ nostra Croatiae et Sclavoniae Regna necessarijs Salibos destitni vei sal- IMD per privatos eiosmodi Saliom Qoaestores in pretio plos qoam josto aggraaari
pessent : joxta mentem Articuli vigesimi Sigismondi Imperatoris clemeo-
taf reseloiBsemos, qoatenos ambo praefata nostra Croatiae et Sclavoniae Refna •d instar dicti Regni nostri Hoogariae necessario posthac reqoisito Sale ex eins- podi Salinm Officiois nostris Caesareo-Regiis ondeqnaqoe prooideantor; etotenm im finem ibidrai Locorom, signanter aotem in Ssaiankamen^ et Brod vel Gradis- Im^ nee non in Sisiek vel Legrad, novae qnoque eiiMMdi dficinae Salinrlae erignntaf^ ek per Officiaies nostros tam Militares qnam Cameratioos nmnnteBsan- Mkv Bso noB ot illiciti abosos^ e contra vero in qmntmn fieri poterft^ pro pos- aihili toHontnr, neariniqoe alteri istiosmodi Salis Qnaestos pemittantnr^ atqoe ita mivera Plehrt etttenm de condigno aubleoetor; ita tamen ex qno Articolas qna- dwgwimBB tevlins imni Miilesimi Sexcentesimi trigeami qninti S^erom Sab ■Mritinii Qneestrai efga fmgnm permotationem permittat^ ot omnibos qnidea li* eitaun sit. ex oris maritinw eiosHiodi Sales in praedicta ambo Regaa indocere. hocce tamen per expressom reseroalo^ ot ejosmodi Saliom nunritimomm Inducto- reS) tales Sales soos ad Emporia Caesarea seo officinas nostras Caesareas Re- gias immediate deportare^ neminiqoe aiteri qoam eatenns constitotis Officialibns Cameraticis pro condigno Pretio diuendere^ vel vero pro Fmgibos com ijsdem commotare teneantor; in qoem fioem etiam, et ad cojos Commotationis effectom necessaria qooqoe Horrea ejosmodi Frogibos adimpleoda erigentnr. Salem Tor- cicum porro qnod attinet, Qoandoqnidem de istinsmodi Salibos io Geoerali Re^i Bostri Hongariae Decreto ne qnidem mentio fiat, et ex qoo borom Saliom usus alioode neotiqoam concessos sit: Ideo benignissime statoimos^ ne absqneSciie-
. . ." i •• i
Digitized by LjOOQIC
di9 BOStriB fiegjjf c^fWHi IBaiw *wl «inera, Vd -vendere, et in antellata BagM indQoen rel Doni smo oervan oiik Poena Cenfiscationis aksolnte uUi liaevt > Qnodrca FideMtatihOT ▼eslriB hamai eerie fimtter praecipieiido fwiiniMiJ^ mu el mandavi»^ qaaleam accoptie pnmentiliQS benignissimani hnoce Oaea»- reo-itogiam BesobitiMem nostram ia praefatormn Regnomm nostronmi Gomit»^ tShns debito modo pnblicare et obeenMre, atterioresqne anperinde dispositiones
qianto facere, modia omnibna Wetia, debeatisqoe et teneaminL Socts
non factnri. Vobis in reliqno Oratia nostra Caesareo-Regia benigne propeni maBMtes. Datnm in Cinitate nostra Vi^ma Anstriae, die nndecima Mensis Jn- nq, Anno Domini Millesimo Septingentesimo primo* '
Leopoldus m. p.
Oijginale in Archivo Re^ CroaUte. Acta R. CoBgregaUonuin 1701. Rr. 30.
Anno 1701. Mense Decemhri. In Districtu Medjumurje.
Parochi districtus Medjumurje testantur, in eodem distrif
ctQ solam linguam croaticam vigere et in administrationo
sacramentorum verbique divini annuntiatione adhiberi.
Nos infrascripti totius Insnlae, intra Dravnm et Muram flnvios consistentisi, snb Dominio Arcis Chaktornya, Parochialium Ecclesiarom Rectores^ ad instan- tiam Reverendoram Patrum Croatorum Ordinis S. Pauli Eremitae^ in Monasteria Chaktornensi existentium, fatemur, attestamur et recognoscimus in fide nostra Sacerdotali per praesentes : quod in toto Districtu praefatae Insulae Dravo Mura- Il&z, lingua unice croatica seu sclavonica sit Matrix et vulgaris^ tam quoad com- mmem nsum, quam quoad Sacramenti Poenitentiae et Matrimonii administralionem^ nec non praedicationem Verbi Dei ad populum^ prout mox singnli nostmm A^ claraturi sumus, et in fidem subscripsimus Sigillisque nostris obsignavimus.
Ego Stephanus Tatarics, Parochialis Ecclesiae Sancti Michaelis Archan- feli sub Arce Chaktomya Rector et Vice-Archidiaconus totius Districtus Insnlae, intra Dravum et Muram existentis, Dioecesis Zagrabiensis, testor uti supra re- spectn omnium Parochlarum totius Insnlae praefatae, Linguam Matricem et vul- garem esse Croaticam sen Sclavonicam, omnesque Reciores hnjus Insulae solt lingna Croatica Sacrament^ administrare ac Yerbum Dei praedicare, praeter uni-
Digitized by VjOOQiC
SM
con, qoi ib fiiie hojiis iBSnlae Ticmam ParochiftB CaidiM habet, ob eandemqne caaaam non in tantom propter roos parochianos^ qpiantmn i^pter Camsieiwes Transmmranos Sacramenta ^andoqne Hnnfarico Idiomate administrat, Verbnmque Dei praedicat; Meqne in Parochki mea nnllnm poraitentem habere Hungarum aolaqne lingna Croatica Poenitentiae Sacramentnm et Matrimonii administrare ac Verbam Dei Popalo meo praedicare; meqne ipsnm esse Ooatam. Et in Uem aobscripsi ac Sigillo meo commnnivL * Datnm in Cniia mea Parochiali INe 14. Ifonais Decembris 1701.
Stephanns Tatarics, Vice<-Archidiaconns Insnlanns et Rector Ecclesiae Farochialis Sancti Michaelis Archangeli m. p.
(L. S.)
Ego Nicolans Gracsky, parochialis Ecclesiae Beatissimae Virginis Mariae ia Coelos Assnmptae in Bellicza fhndatae Reclor^ Dioecesis Zagrabiensis^ in Di- atrictn Insnlae intra Dravnm et Mnram existentis^ teslor: me in Parochia mea niil- Inm habere poenitentem Hnngamm, solaque lingua Croatica Sacramenta poeai- tentiae et Matrimonii drc. administrare, et Verbnm Dei populo meo praedicare^ meqne ipsnm esse Croatam. Et in fidem subscripsi ac Sigilto meo commanivi. In Curia meaParochiali die 14. Mensis Decembris 1701.
Nicolaus Graczky Rector Ecclesiae Parochialis Beatissimae Virginis Mariae in Coelos Assumptae in Bellicza fundatae m. p.
(L. S.)
Ego Caspams Koczian^ Parochialis Ecclesiae Beatissimae V. Mariae Na- tae in PossessioDe Szoboticza fundatae Rector^ Dioecesis Zagrabiensis^ in disbricta Insnlae intra Dravum et Huram existentis^ testor: me in Parochia mea nollum habere poenitentem Hungarum^ solaque lingua Croatica Sacramenta Poenitentiae et Halrimonii drc. administrare^ et Verbum Dei Populo meo praedicare^ me(iae ipsnm esse Croatam. Et in fidem scripsi ac Sigillo meo communivi^ in Cnria mea Parochiali Die 14. Mensis Decembris Anno 1701.
Casparus Koczian^ Rector Ecclesiae Parochialis B. V. Mariae Natae in Possessione Szoboticza fundatae m. p.
(L. S.)
Ego Daniel Lengyel^ Parochialis Ecclesiae S. Georgii IL et M. in Spiois fnndatae Rector^) Dioecesis Zagrabiensis, in Districtu Insulae intra Dravom et Hu- ram existtnlis, testor: me in Parochia mea nuUum habere poenitentem Ungarom solaque lingua CroaUca Sacramenla poenilentiae et Matrimonii drc. administrare) et Veri>um Divinam populo meo praedicare, me vero esse Ungarum. Et in fideiD subscripsi ac Sigillo meo communivi^ in Curia mea Parochiali Die 14. Decembris Anno 1701.
Daniel Lengyel, Rector Ecclesiae S. Georgii M. ^ M. in Spinis foo- datae m. p.
(L. 8.)
Digitized by
885
Ego Joaimes Orach^ Paroehas EcdMiae Sanett Jacobi ApoatoH fDndatae fai oppido Periak, Dioecesis Zagrabiensia^ in Diatricta Inralae intra Drayum et Mnrani existentia^ teator: me in Parochia mea nullnm habere poenitentem Hnnga- nua, aolaqne lingna Croatica Sacramenta Poenilentiae et Matrimonii ftc. admini- atrare, et Verbnm Dei Popnlo meo praedicare, meqne ipsnm esse Croatam. Et in fidem snbscripsi ac Sigillo meo commnnivi. In Caria mea Parochiali die 15. Decembris 1701.
Joannes Orach, idem qui supra m. p.
(L. S.)
Ego Joannes Josephus Jamich, Parochialis Ecclesiae St Viti, Modesti at- ^e C^centiae IL M. fundatae in inferiori Vidovecs Rector, Dioecesis Zagra- biensis, in Districtu Insnlae intra Dravum etMuram existentis, testor: me in Pa- rochia mea nuUnm habere Poenilentem Hungamm, solaque lingna Croatica Sa- cramenta Poenilentiae et Matrimonii drc. administrare et Verbum Dei Populo meo ^edicare, meque solum esse vemm Croatam et non Hungamm. Et in fidem subscripsi ac Sigillo meo communivi. In Curia mea Parochiali die 15. Mensis Decembris Anno Domini 1701.
Joannes Josephus Jamich^ Ecclesiae Parochialis S. S. Viti, Modesti atque Crescentiae M. M. fdndatae Rector m. p.
(L. S.)
Ego Stephanus Prekreth^ Parochialis Ecclesiae Sanctissimae Trinitatis in JPraesidio Legrad fundatae Rector, Dioecesis Zagrabiensis, in fine Insulae intra DraTum et Muram existentis* testor: me in Parochia mea alterais diebus feslis •t Dominicis (tam verbum Dei, quam Poenitentiae et Matrimonii Sacramenta, toties quocies necessitas occurit) administrare, meque ipsum esse Natione Un- ^aram. Et in fidem sobscripsi ac SigiUo meo communivi. Datum in Curia mea Parochiali die 15. Mensis Decembris Anno 1701.
Idem qui supra Ecclesiae Sanctissimae Trinitatis in Legrad fnndatae Rector m. p.
(L. S.)
Ego Henricus Eques de Gvaltenberg, Regni Bohemiae Provincialis, Ex- cell. D. D. Sacko Im. Comilis de KOnigseeg^ Consiliarius, nec non Excell. et III. D. Dni Marchionis de Prie^ totius Insulae Murakdz bonomm ab Arce Chaktomya dependentinm Conplenipotentiarius, Testor Suprascriptos Dominos Rectores vera in praenominata Insula MorakSz inlra Dravum et Muram omnino in terrilorio et pertinentiis ad Arcem Chatornya pertinenlibus commorari vulgaremque ac com- munem linguam esse Croalicam seu Sclavonicam. In cujus rei majorem fidem me propria manu subscipsi et Sigillo meo communivL Chaktornyae 20. Decem-^ bris 1701.
Henricus de Gvaltenberg m. p.
(L. 8.)
b Aeiit Aafostiaiionui FloaUaeMlinih to ArchiTo Begni Crooliae
Digitized by
368
Anno 1703. die 15. Junii. Viennae.
Leopoldus Reic Valachos, inter Unam, Colapim et Sayum
fluvios degenles, Regni Croatiae Banique jurisdictioni snb^
jicit ac Capitneatum Petrinensem abolet.
Nos Leopoldas Divina Fayente Clementia Eleclus Romanoram Imperator Semper Augastus ac Germaniae. Bohemiae^ Dalmatiae^ Croatiae et Sclayoniae Rex, Archidax Aastriae. Dax Burgandiae^ Styriae, Carinthiae, Carnioliae el Wir- thembergae^ Saperioris et Inferioris Silesiae^ Marchio Moraviae^ Superioris et In- ferioris Lusatiae^ Comes Habsburgi^ Tyrolis et Goritiae &c. omnibus et Sinfvlis Valachicae Nationis, intra Wnam, Colapim et Zayam constilutis, Officialibus milita- ribus, Knezijs^ caeterisque Gregarijs ac incolis ibidem Commorantibus, hisce be- nigne notum facimus. Quemadmodum hucusque nihil propensius curavimus, quam ut Valachicae Natfonis (quae ob Insignem Christiani sui Zeli impulsum excusse Turcicae Servitutis Jugo Suas intra Unam, Colapiam et Sayum quietae perman- sionis novique Patrimonii, a nostra Maiestate Caesarea Regiaque ipsis conces- sas^ fixerat Sedes^ Salntem ac Tranquillitatem cum omni prosperitatis Civilis in- cremento promoyeremus. Ita Sane nihil indignius experti sumus^ nec quidquaii maiori cum animi egritudine intelleximus^ quam quod eadem Generosa Natio si- nistris hinc inde persvasionibus in contrarium acta, Consilij nostri Aulae Bellid decretis publicatis debitum non gesserit morem, sepositaque Banali et Regni no- stri Croatiae Auctoritate et Jurisdictione, munia sua militaria eidem concredita obire recusaverit^ pluresque alias inobedientiae ac turbulentae etiam pervicatiae notas aediderit^ imo in nnper demandato obbinc territorij Novensis vigore al- mae pacis ad portam Ottoroanicam resignandi^ actu cessionario , Alay Befcnm Bosniae, tanquam ex Parte Portae Ottomanicae constilutum eo fine commissa- rium^ ejusque cohortes, conjunctis aliquot armatorum miillbus, hostiliter pror- sus pacifrage invaserit. His itaque commoti^ ad avertendas quasvis ulterio- res eatenus Confusiones ac mala^ quae in Servitij nostri reique publicae de- trimentum ex longiori rerum illis in partibus incertitudine suborire possent, gratiose resolvimus et determinavimus, accurateque executum habere volumus, at Spectabilis et Magnificus Consiliarius intimus, Camerarius^ Regni Nostri Hunga- riae Judex Curiae, Regnorumpue nostrorum Dalmatiae Croatiae et Sclavoniae Ba- nus, nec non Campi Mareschali Locumtenens et fidelis nobis dilectus Adamas Comes de Batthyan, perpetuus in Nemeth Vyvar, totum illud intra Unam, Cola- pim et Savum silum, nostraeqtie Ditioni ex almae Pacis menle legitime subjecluni Territoriuni) una cum Inhabitatoribas ejasdem omnibus cujnscunque Nationis Inoo-
Digitized by LjOOQIC
m
liB TfnHnxm noslro nowbie m fidem Obedieiitfattqfi»^ nobar debihiiil raoipiat, el IniB «etai personali cnai praeeentia intersit, aimnlqae nmyerao popnlo ValaoU- «iu> et Ineolia intra praediGtos ftiYiorum Unae^ Colapie atqne Savi limitea con- alitntis^ nostro itidem nomine pnblicari faciat, dictam mox Vahchomm gentem totamqne illam praedefioitam Terrae fdagam, ex Dunc deincepa» qnoad Jnriadi- dionalia et Civilia qnaevis ac Spiritnalia immediate Regno noatro Croidiae^ qno** mi militaria yero Consilio nostro Aulae Bellico et snb ejnsdem Dispositione prae- frto Bano nostro ejusque snbaltemis officialibus perpetno et constanter subesse debere, nti et in reliqno qmdquid Terrae extra sen retro Lineam, actnali Confi- ■ionim Cnstodiae destinatam^ super est, quoad proprietatem et Vtilitates Came- mlee a Camera nostra Aulica dependere^ eaque porro de Causa Supreranm Cfl|rilaneatnm Petrinensem^ pui Generalatui Varasdineusi hucusque subiectm fiie- rai, qnippe cnm Locus ille^ promotis ultra per DEI gratiam et Victricia Arma aartm I^mitibus, pro Fortalitio ConGniario amplius haberi nequeat^ una cum Militia ibidem existeDte^ penitns aboleri et abrogari, idque ipsum vbivis qnoad noMssuEi fnerit^ declarari alque publicari facere, Cancellariae Aulicae Inlerioriisr Anstriae nostrae benigne ac serio comisimus, gravique sub Indignattone nostm poenisqne rigorosissimis prohibuimus^ ne quisquam modernorum Commendaalnm ant OIRcialium Varasdinensium, Coprinicensium, S. Georgij^ Crisiensium^ Ivani- censium^ Petrinensium, aut vbivis alibi constitutonim^ supramemoratos iam Va« lachos aut Incolas illos directe vel iodirecte versus Regni et Bani Dispositiones concitareir vel ab obedientia illis debita avertere^ aut alios qualescunque modos^ hanc gentem aliorsum fndueendj suggerere, ullo prorsus sub praetextu audeat vel praesumat ; quin potius ubi unus aut aller ex praefata Gente ad Confiniarios Inte- rioris Austriae noslrae Commendantes quaeribundus refugereL) ijs aut ii ab iisdem ad dictum nostrum Regni Banum illiusque Instantiam sine mora remitantur. Vltrn quae amplius etiam Supremo Capitaneo Petrinensi injunximus, si militiam quam- piam ex suis Kosztanicae stipendiatam adhuc habcret, aut ubicunque alia eius- modi in praetacto districtu moraretur, Vt illam confestim abinde avocet, post- qne eductionem nihil prorsus sibi curae aut negotii illis in locis vltra sn- mat; veram ipsi Petrinensed hactenna Petrinae et hac fa adjacenti* : looati (qni ibidem subsistere et suam habitationem continuare velent)^ Bano et re- gno parere ac subesse debeant; sicque si respectu Territorij sui se maio- rom titulum quam Episcopi Zagrabiensis productas Donationales habere ac anthenlice demonstrare praetenderent, et consequenter Venerabili Capitulo di- ctoque Episcopo litem desuper movere intenderent, tunc Causam hanc suam via Juris ordinaria coram praeattacto nostro Bano, tamquam in hisce reali- bna actionibus competente Judice, prosequi noverfnt; interea vero ab omni vio- lento ausu ac possessionis ullius arrogatione abstinere ; non minus item Petrinen- ses, dictae Nationis Valachicae iostigatores atque Concitatores, ad alia Interioris Austriae Confiuia procul inde amoveri, omnesque alios illarum partium Oflficiales enjnscunqne dignitatis aut Officy existentes (siquidem isthaec oSicia in posterum a nemine alio^ praeterquam praelibato nostro Regni Croatiae Bano conferenda veniant) penitus exautborari ac debito cum respectu eidem subjici et assignari, ipsi vero quoad Juridictionalia huic sese submiltere) ubi et militaria mandata^ a Consilio hoc Aulae Bellico ad eundem dirigenda, prompte exequi^ quoad Came- ralia vero a Camera nostra Aulica dependere omnimode debeant ac teneantur;
Digitized by LjOOQIC
lieiiigie pnielerM eeeeciirantes Yalacliieam haDc nobi» Qiannn NationeBi^ oauiea- que totiea fati diatrictns Incolas, quod Vnhrersis et singnlie Jnstitiam quacnnqne ex Canaa debite adminiatraii^ eosqne tanqnam fideles anliditoa, qni in nltimi crnenti BeUi decnnn prae caeteria generositatis auae aedidere qpecimina^ protectione BOitra Caeaarea ac Regia plenarie frui atque gaudere faciemns, nti et iiloa, qni in Hnea limitanea constitnti, adeoqne militaribus Confiniomm aervitijs actualiter applicati fuerint, a Decimis alijsqne oneribus pnblicis immunes haberi ac caeteris quoqne Privilegys militaribus donari cnrabimus. Omnibus demnm et Singnlia praerecensitis hisce itemm pro Conclusione serio injnngentes^ qnatenus iieni-* gnnm Caesareum bocce ac Regium Mandatnm nostram ad eyitandam seyeram alias animadversionem (erga secns fadentes irremisibiliter secutnram) firmiter observari delieant, nec populum ultra qnocunqne sub praetextu commoveri, tnmnl- tuari, ant Jussis nostris Regys reniti patiantur, ne fortioribus, qnod plane abhore- mns remedijs almae pacis conservalioni snbactoranqne nostroram tranqnilitali consnlere necessitemnr. Dabantur in Civitale nostra Viennensi die Decima qninta Mrasis Jnnij. Anno Millesimo Septingentessimo Tertio. Regnoram nostrornm Ro- mani Qnadragesimo qninto, Hnngarici Quadragesimo Nono^ Bohemici vero qna* drageaimo septimo.
Leopoldns m. p.
M. a Mansfelt m. p.
(L. S.)
Ad MaBdatiuB Sac. Caer. Mijeftatit propriM:
Joannes a Tiell m. p.
li «L Ctfia Im AicUto lagMi GrMHiM tetcr Aela C«nefii S. J. Zagr. Fmc 6. N. 46.
Digitized by
369
CCXXVI.
Anno 1704. die 1S. Januarii. In oppido Jtfiskolc*..
Copia litterarum Principis Francisci Rakoczy, quibus SS. dr 00. Regni Croatiae in suas partes inducere nititur.
Nos Dei gratia Franciscus Rakoczy^ Princeps de Fels5 Vadtfs, Dox Man<^ kacsinensis ac Makovicsensis^ Perpeluus ac supremus Comes de Saros, nec non arcium Saros Pntak^ Regecz^ Lednicze^ Szerencs, Ecshetl, SzomlyOi) Tokay, Onod drc. hoeredilarins Dominus drc. drc^ Inciylis Croatiae Regni Stalibus et Ordinibus omnem prosperitnlem.
Quisquis vel solum disponenlibus Superis sumlorum^ vei jam clementer faventibus ad intimas dulcissimae Palrine oras Victoriose eOusorum lateque pa* tentium armomm nostrorum famam hactenus probe inaudiit^ non alterius eum om- nino quam ad restaurandos afflicti sub Anstriaco jugo inclyti Regni Bungi^riae Provinciarumque eidem annexarum libertalisque animos nos locare operam^ esse opinionis indubie praecognoscilur. Dedimus palentia jam justae exercilationis nostrae docnmenta^ pnblicis Orbi christiano manifestatn scriptis; nd quae dum candide ruminanda integritate causae tuti exleros relegamus, nobis indigenis^ vel iis silentio praeleritis^ communes toti Regno relictu per fatale regimen Austriacum Calamitates illalae praesenli rerum occurrunt teslimonio. Languescunt pedetentim partes, nbi principalius corporis extrema aegriludo occupat; nec secusi) dum flo- renttssimum potenlissimi olim Regni Hungariae statum per inauditam intolerabi- linm pensionum exactionem^ adempla indigenis olficia, tyrannicam Procerum Regni exstirpationem^ occupata per exteros via facli bona, apertam denique Regni legnm convulsionem^ ad eas, quae lucluosis omnium nostrum obtutibus sese offerunL, devenisse experiemnr miserias ; quid aliud quam certa nobilissimam quo^ que hanc sacrae Regni Coronae provinciam roaneat ruina, unicuique altius Iruti* nandum dolore linquimns. Quotusquisqne est, qui non Austriacos a continuo ^scepti Regiminis tempore eo collimasse^ nt lento edoctae pseudopolitices gradn attractl in exteros summo armorum jure^ enervallsque tacile retento nationis odio indigenis^ servili liberam gentem submiltant jugo, inque nbsolulum ambitiosae haeredilalis sese erigant dominium^ clare intelligat. Loqnatur, tacentibns nobis^ confnsus cnm Ticinis adjacentibus Provinciis Regni Croatici status^ Camerae Styriacae nt plurimum subditns, cnjns dum imperiosum aegre ferre guberninn^ iUegitimam a sacra regni Hnngariae Corona avulsionem, Regiisque Austriacomni canta diplomatibns^ digna exprobrat qnerimonia^ sumpsit in dies liberrime omnia, «ontra diplomata^ sna audendi incremenla. Per exercitatos bos actns Anstriacfi libido^ dum snis Regnnm per partes mntilat limitibns, orisqne partim maritiadlpi|
(Pift L PririL •! Uberl.) Digitizl^by L^OOg lC
a7o
Sirtini aliis tractibus oni et alteri Proyincianim particolariain adonitis, a solita egni diapositione licenciose exigit, donec ad extremam Comitatibns etiam Scla- voniae^ tam cameralibns qnam et militaribns officialibns^ praejudiciose, et sob forma praedocinii subtractis, transfbrmata Religionis specie, cum haereditarits suis coalescere faciat Palam est praejudiciosa generalatuum^ Varasdinensis el Carolostadiensis, acta dudum a gubemio Regni avulsio^ tota damnosa omnJQm malorum scalnrigo^ ut post scissas regni vires non restet aliud, quam praesidialis jam exlera natione Patriae fortalitiis^ ludibrioso pro hac libera gente fraeno coer- dlis, absoluto Provinciae dominentur jure. Quanta hic inter populum divisun emergit seditionis maleriesl quot violenti extorsionum excessusl largiori dedo* ctione haud indiget; adolarieum oporteat, necesse est. qoi militaria penesRegoi- colas oSicia manere sobinferat; sobripiontur opinione per exteros dignitates, ot yacoas periculique plenas Regnicolis linquant; ac dum integre perque inique so- litis bujusmodi illecebris subditorum sibi animos infascinanl, nonnisi graves Regno xoras, ingentemque portionalia tributa exaeqoantem pro taendis praesidiis natio- nalibos profundendarum expensarum molem ex composito Mosant Quis noi yideat speciosam Comitatoum jurisdictionem praescitis -subte^acentem GeneraU- bus? interjacent vici contigui mixtim; hos tamen Regno obsequiosoB maltnmqii^ oneratos premi^ alios yero juribus suis sub violenta ppotectione immerito fm^ ac in rebus etiam politicis a Regni jure praejudiciose eximi; ^non nisi dividere in diversa, vires ut vincant et regnent, est res intentionis iprMcognilae. Moti- lata esL, si verom fateri volomos^ prisca dignitatis Ranalis^otbdritas^ etcoi qoeo- dam per integrmn qoaqoa patet triom Regnorom complexum pleno fungi jnre Jicuit, nonnisi intra circumscriptos totidem Comitatuum cancellos adeo coarctofQm conspici^us^ ut eolum dumtaxat coloratiiffi tanlae dignitatis titulum superesse do- leamus. Regnat Camera praetextuosis variarum extorsionum actibos^ ac proat in principali Hungariae Regno, nec secus in Provinciis ejusdem^Iilam jaris neo- 4{ui8iti exercet tyrranidem. Longum foreti) roinarum palriae eaiprimere statum; BuUa enim ooostilotionum Regni decreta stalutaque regioniHn dipfomata^ coadi* 4iones, si coi |)eryoIvere lobeat, sine Aostriaca praevaricatione -salva supermao- ^iise aeqoa liqoescet trutinio. Convertite^ inclyti Slatus ac Ordines fraetoe let vmalis animos per Aostriacos^ tot beroica gloriosi Nominis StemoMla; jEibi Zrinu lie!ebrata_toto ^rh^^-ff**'^*' ^fjfllrp*^ ^loria? obi Frangepani slabiles qoondam ^mto defensione ^lriae Columnae? non quievit praeconcepla in Austiacis DefpoUii Jmperii libidas donec Primores Regni procerom (ot vioientam nuperam Draseovioii jnoirtem praetereamos) jogi gloria perennaturos dulcissimae Patriae faceret Hap- tyres. Ast ne innocenUae nostrae quoque Austriacam evitare austeritatem licumt, dum commissionali tot legibus R^ni velito judicio sulijectae immaiiem jam mor- ftHu (nisi rata Dei benignilas liberos non esse visisset) odiose decreverat Qm 4oculentam hanc Auslriaci regiminis, diplomata sua pro iibitu violantia^ iniquitatem ferat ultetius? favet aetber^ C/ertiseimaque concurrentibus e&terorum PrincipsB foederlbuSii redintegrandae a jugo genli liberae^ sese offert occasio. SoccorriUt ilaque justae causae^ Inclyti Stalus et Ordines, conjunctis animis, ac dum omnem 1« nobis dominaiidi ambilionem (teste triuno Deo) loas^e abesse., tolamque dolciB- ^aimae Patriae causam felici eventu terminandam assompsisse cred.ere eoademvo^ 4<kmu8^ ^nec secus ad fidelilatem labenti Patriae consecrandamii conjtHigeadaqiio exerciUbus nostris arma permanenler ac serio commoncfa^muf. itQuod ai
Digitized by LjOOQIC
371
Tero quispiam^ palentibas bisce lilteris nostris palam vel occulte averso a pa- blici boni animo resislere praesnmpserit, indubitatos certa et manifesta Legam et Libertatam Patriae proditores et bostes semetipsos declarabant. Zelosos vero Patriae Cives camalatissima omniam dignitatam manebit merceSi) praemataraqae immortalis Nominis seqnetar gloria. Datam in oppido Miskolz 18. Januarii Anoo 1704.
Franciscus Rakocsy Princeps. (L. S.)
D.
RespoQsoriae SS. et 00. Groatiae, da tae Priiiolpi Francisco
Rakoczy.
niustrissime Domine Comes!
Accepimus eas, quas ad nos ex oppido Miskoiz transmisistis iitteras, qui- bns nobis signlficastis, quatenus noslros animos armaque noslra unn v.obiscum conjungeremus contra domum Auslriacami) ejusdemque Domus auguslissimae Im- peralorem Leopoldum pientissimum^ Regem nostrum inviclissimum. Cum vero bas inter cunctas Revolutiones Croatiae Status et Ordines constanter mansere sem- per Deo, Regi^ Regno et Coronae fideles, qua Catholici, in quantum numquam ad novitates Lutheranae et Calvinianae sectae prolapsi fuerant: ideo bellicis ve- stris expedilionibus intenti, vigiliis excubamus, ut par pari referre^ imo castra armaque vestra retundere valeamus^) imperterrite invigilaturi. Diitum ex Castria Ormosdinum inter et Varasdinum 25. Januarii 1704.
Comes Banus tolumque Regnwn.
Ctii> • MiBptcripto MoBMterii Sittlceiisif. in DDcato Caniioliae titi, boMi • Btr. D. Polro ffitiiBCor eooii->
Dig
mfby ^oogle
372
CCX^IlTII.
Anno 1704. die 8. Fcbruarii Viennae.
Leopoldus Rex SS et 00. Regni Croatiae ad fidem servan- dam et ad arma contra rebelles in Hungaria summenda
hortaU
LEOPOLDYS D£I gralia electos Romanonim Imperalor seroper Augustus, ac Germaniae, Hungariae Boliemiaeque drc, Re^:.
Reuerendi^ Honorabiles^ Speclabiles ac Magninci^ Egregij d: Nobiles^ Pra- denles item et Circumspecli* Fideies nobis dilecti. Quanta animi cura et soliici- tudine baclenus in^d incubuerimus^ ut tot Vicissitudinibus lacessilum et nouissimis jntestinis molibus exagilatum praefatum Regnum noslrum Hungarine in priorem redigeretur tranquiililalem ^ abunde conslat tum ex benignissimis Literis nostris Amnyslialibus^ Tenore quarum a debito obsequio et fidelitale nostra deuios in sinum Gratiae nostrae recipere institueramus^ tum vero alijs benignis Literis no- stris^ quibus mediantibus ab omni omnino Contribulione usque ad fuluram Diae- tam Regnicolas supportandos el exiniendos declaraueramus. Verum hac benigni- tatis nostrae Exuberantia concitatae perfidae Factionis Authores minus attenta in sceleratis suis Ausibus perlinaciler persislere ac deteslabile Perdueilionis malum in perniciem tolius Regni et fidelium nostrorum ruinam difTundere^ spretisqne Diuinis et humanis Legibus jureque naturae vilipenso in propria viscera igne ei ferro desaeuire ac uniuersas Fidelium nostrorum Facultates in praedam agere^» roi- seram Plebem sub vindicandae Libertatis litulo dementare^ alios seu timore per- culsos seu vanis pollicilationibus illeclos infascinare, alios denique vi et armis in suas pertraclos parles nefando suo Agmini ad associandum se cogere^ ac ta- liter vires suas augere^ jamque fere totum diclum Regnum nostrum Uungariae inundare non exhorruerunt^ ita^ ut compluribus Arcibus. Praesidio noslro munilis, proditorio non roinus ac nefario ausu occupatis. ad Limites usque et Termino9 Regni huius nostri Croatiae Virus suum exeruerinL) dubio procul Fidelitates quo- que vestras^ prout alibi facluni^ per diuersas Patentes, seu Invitatorias^ seu Com- minatorias ad siroile Perfidiae Crimen variis sub Praelexlibus et omni arte sol- licitaturi. £t licet in auita Fidelitate vestra^ haclenus omni tempore illibate con- tinuata et conlestatai) indubiam nobis spem benigne polliceamur, Fidelitatesqne vestras non degeneres Majorum Suorum et Charae Patriae Filios et homagialis Sacro Diademali nostro debitne Obligalionis memores esse confidamus : Attamem ne in tam Subitanea rerum Vicissitudine quispiam Vestrum sen metn seu alio qnocunque roodo se per roemoralos seditiosos circumveniri paliatur, Easdem Fidelitates Veslras hisce benigne hortamor, et juralae nobis ac debilae fidei et
Digitized by LjOOQIC
373
Fidelitatis hacteDas jnteroeratae ac aynceri erga Patriam et Gentem auam remqne domesticam Amoris commonefacimus^ et fortt vos et inconcnsso animo subque indubilata Palernae erga Fidelitates Vestras Solliciludinis et Gratiae nostrae ac adnentanlis suflTicientis Subsidij et Suppetiarum spe esse Clementer jubemus, ut vel jnterea nemo Vestrum se paliatur seduci, quin potius unitis pro posse Viri- bos Vitae et Fortunis suis insidianti Hosti semet strenne opponere et in con- semanda Regni huins erga Majestatem noslram deuotione, omnem eam, quod anita Nominis Croatici gloria et existimatio ac syncera erga Regem et Dominum hactenus Semper conlestata Fidelitas et deuotio, Palriamque suam amor et jncli- natio exposcnnt^ operam impendere velint^ nec jntermitlant Eaedem Fidelitates Vestrae, integrnm vicissim benignissimi Animi nostri affectum et Paternum desi- derium, omnemque possibilem Consolalionem experturae. Gralia in reliquo no- stra Caesareo-Regia ijsdem benigne propensi manenles. Dabnntur in Ciuitate nostra Vienna Austriae, die octaua Mensis Februarij. Anno Domini miliesimo septingentesimo qnarto.
Leopoldns m. p.
Ladislaus Maty^ssovsky m. p.
EpUcopus Nitrientif.
^ Ladislaus Hunyady m. p.
/n inferiori margine:
Statns Croatiae ad semandam Majestali Vestrae Sacratissimae fidelitatem «dhortanlar et simul ut se Rebellibus opponant commonentur.
A iergo:
Reuerendis, Honorabilibns, Spectabiiibns ac Magnilicis* Egregijs ± Nobi- libns^ Prudenlibus item ac Circumspeclis N. N. Vniversis Statibns A Ordinibns Dalmatiae^ Croatiae dr Sclauoniae Regnorum nostrorum &*c. Fidelibus nobis di* kfttis. Varasdinum pcr Graeczinm.
(Sigillum Regium ab extvs appressum.) Orig. ia ArchlTO Regni CroaUae. AcU Regni Coogregationif a. 1704. Nr. 4.
Digitized by
974
Amo 17et. 5. Julif. K40IPMM.
Leopohlas Rex fidelitatem SS. et 00. R^gni Croatiae et
SihiiVOttia^ laudat et oonservationem tibertatum ei jttri«m
eorundem SS. et 00. spondet
Fideles^ Devoti^ Dilecli. Relata mihi est a Cancellaria mea Anlico-Awtriaca Rebellantium Hungarorum pessima intenlio et perversum studlum, quo perduelles Ragocsiani Asseclae defectique Militis Praefecti a fide et pietate, quam mihi Regi suo debent^ vos inclytos Regnorum meorum Dalmaliae^ Croaliae et Sclavoniae Status et Ordines, disseminatis quibusdam literis Patentibus^ sub pristinae liber- tatis recuperandae praetextu Vobis falso suggesto, in idem flagilium trahere et nomen vestrum una cum eorum Deo et orb^ exosnm reddere salagebant ; Et quam Nobili e converso^ constanti et imperlerrilo semper animo non solum venenosis ejusmodi blandilijs et seduclionibus<) imo et subsecutis minis, incendijs el deva- stalionibus hucusque fortiter restiterilis^ verum et qua fide^ quibusque viribus^ et quo rerum felici successu vim vi repuleritis^ ditionibus meis inlerioris Anstriae Opem tuleritis^ et non minus rebellem factionem Patria Yeslra ejeceritis^ qnam eandem ipsa quoqne in propria sui Patria nudato chalybe uhum iueritis.
Equidem Constantiam hanc^ fidem hanc et devotionem in Regem Vestmm virtuti vestrae acceptam ferimus^ et saepius eandem mihi et gloriosis Praedeces- soribus meis egregia et laudabilia sane facta vestra et Majorum vestrorum qna- vis in forlnna probarunt^ indeque Singnlarem meam et totius Inrperialis Regiae- que Stirpis meae in me, Nationem Yestram et Patriam. graliam et propensionem meruerunt; Hanc igitur et impostenim conservale^ et juxla innatum vobis valo- rem virtutemqne, fidem et amorem in Reges et Principes veslros conlinuis bene- merilis vestris aogete; Certi, quod, sicut eadem benigna prorsus mente recolo^ et me lam avitico Antenalomm veslrorum incorraptae Constantiae Zelo, qnam in his pendentibns rebellionis Hungaricae tnrbuleniys^ veslro qnoque erga me et Augustam Domum meam mihi devole hactenus demonslralo illibatae fidelitatis Candore Snmmopere contenlnm et consolatum agnosco^ ita qnoque gratijs meb pro -solatijs et incrementis vestris non deero^ prouli nimimm hisce Missilibas meis Caesaream et Regiam gratiam meam vobis amplam Confirmo, vosque apnd Jnn^ immunitates et libertates Privilegiaqne veslra, sicnt hucnsqne, ita et deincep^ absque interraptione firmiter manntenere velle Clementissime polliceor. Datom Yiennae die 5. Jal|j 1704
Leopoldns m. p.
Digitized by LjOOQiC
375
A tmrgo:
Re^mrdfs, Honorabillbiis, Spectabililras lac 'Ma^ificis, Egregijs et Ifo-^ biUbas^ Pnidentibtis item «c Gircnmspeclis V. V. ^Universis Stalibos et ordi- iibm Dalmatiae, OroaUM^ '^t 4Sclavoniae Rei^nun 'Nostrorum ftc. Fidelibus NdUs Dilectis.
OHf.ln AT6}dro Hffni CnMMie. A«liflBfHi OongrefatioBMi. 1704.*II. 23.
Anno f705. tfite 14. "Maji. Viemae-
JcMfipiiuB 1. Riem. me ipioMX moriffm ^Mtris^cwi tckr^uK ao«-r
rceiitdissB SS, 'ei 00. He^rfi 'Cro-atitie nu^nciat; e^llenrque
SS. et 00. ad fidelitatem 'hoi^tatur, sua ex parte conser-
vationem jurium et libertatum proimititieDfldiO.
Josephus Dei Gratia Electus Romanorum Imperator Semper AugustuSii ao dermaniae^ Huqgariae^ Bohemiae^ Dalmatiae., Croatiae^ Sclavoniaeque drc. Rex, Archidux Austriae, Dux 'Burgundiae^ Brabantiae^ Styriae^ Carinthiae^ Camioliae^ Marchio Morauiae^ .Comes Habspurgi, Tyrolis et Goritiae &c. Fideiibus nostris Universis ± singulis^ Reverendis, Honorabilibus^ Spectabilibus, MagnificiSn Egregiis item ft Nobilibus, nec non Prudentibus ft Circumspectis^ praefalomm Dalmatiae^ Croaliae d: Sclavoniae Regnomm aMtfotuin ^Statibus ± Ordinibus Salutem d: gra- tiam. Quandoquidem Diuinae Potentiae Eiusque inscrutabili Prouidentiae, quae ia mmB iDiapaaiUwilMB wmi tfallitm^ iSaettm lolim JHomsaaiwHi Irapenteriam ac Regiam MatoalaMtti Botfiiiim iLMfMdnm, ^gJoiiosiosiiae imMniMMliM >fiaiiito* rem nostrum desideratissimum^ die quinta modo labentis Mensis May, ex hM transitorio saeculo ad beatae , jiqmoctalitalis quietem .transferre vianm fuit) jnter* nitlere noluimus quin trislem hunc, qui nobis communiter accidit Casum, prout reliquis alioram Regnorum nostromm fidelibus Subdilis nostris^ ita horum quoque Regnomm noslromm Statibus & Ordinibus dolenter signilicaremus. Et quia post iQctnosum hunc euentum Nos^ velut jmraediatus eiusdem condam Domini ± geni* toris nostri successor dr haeres^ praeter Sacri Roraani Iraperij ± reliquorum Regnorum^ praefati quoque Regni Uungariae dr consequenter horani etiam Dal* maliaeii Croatiae dr Sclavoniae Regnoram nostroram^ vi Legum dr constitutionum Patriaram benigrnissimique Diplomatis nostri Regij^, tempore solemnis Coronatio- Bis d: jnaugrationis nostrae Uniuersis Statibus d: Ordinibus Clementer elargiti, feliciter simus auspicati, illudque susceperimus dr ijsdem gubernandis supremai
Digitized by LjOOQIC
376
admoverimus manus. Ea propter QDiversos ft singtilos hwum Regnomm nostro- mm Status dr Ordines hamm serie Regia nostra adhortalur Clementia^ quatenus visis ant jntellectis ijsdem, Homngialis Obligationis suae memores^ debita qQae- vis fidelia obsequia, nobis^ tanquam legitimo Regi dr Domino suo Ciementissimo rite coronato, praestare d: haud minori quam reliqua Regna dr Prouinciae noslrae haereditariae deuotione syncere demonstrare ac exhibere studeant. Secnri ia eo exislentes, quod nos haecce Regna nostra Omnesque Eomndem fideles Sta- tus dr Ordines in suis Jiiribus, Priuilegijs^ Libertatibus dr jmmunitatibus, joxta eliam praeallactnm benignum Diploma nostmm Regium Assecuratorium jpsis ex- tradatum, illibate et invioiabililer observabimus & obseruari faciemus^ ac nihil eomm, quae ad Conseruntionem, defensionem. procurandam Tranquillitatem ± Emolumenturo praefatomm Regnorum nostromm periinere animadverterimns^ sei in Generali Diaeta, quaro aliunde proxima Commodiori Occasione celebrare in- tendimus^ sen alias eliam^ jntermiltemus^ Imo omnem conatum dr operam in eo adhibituri, ut in nobis benignissimum Dominum ac Regem experiri valeant^ Nos- que omnium subditomm nostrorum oplimam de Nobis Expectationem si non su- perare ast certe aequare adnitemur, Gratiae dr Clementiae nostrae Caesareo- Regiae siniim nemini praeclusum volentes. Datum in Civitate nostra Yienna Au- slriae, die decima quarta Mensis Maji^ Anno Domini Mille^imo Septingentesimo quinto. Regnorum noslromm Romaiii decimo sexto^ Hungariae dr reliquonua decimo oclauo. Bohemiae uero Anno primo.
Josephus m. p.
(L S.)
Panlus Mednyanszhy m. p. Ladislaus Hunyady m. p.
/n margint:
Patens ad Slatus Regni Croatiae, quibus obitus Angustissimi et ad semandam Yestrae Maiestati Sacratissimae fidelitatem adhortator.
Orig. io Arehifo Regal CroaU«e. Acta Regnl CongregiUonif a. 1705. Nr. B,
Digitized by
9V
Anno 1706. die 25. Maji. Viennae.
Josephus Rex fidelia Groatarum servitia laudaU
Leopoldos Divina Favente Clementia Electus Romanomm Imperator Semper
Aiigustus &c. &c.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, nec non Egregij et Nobiles. Fideles Nobis dilecti, Dnm benigna recordatione revolvimus, qua illi- bata fideUtate, Candore animi et alacri promptitndine Slatus et Ordines Regni Noslri haereditarij Croatiae in omnibns priorum temponim etiam periculosissimis revolutionibus pro Augustissima Domo Nostra se et sna impenderint, et non tan- tum Contra Commnnem Chrislianitatis hostem cum mulla profusione Sanguinis slrenue semper decertanles plurima generosi pectoris specimina exhibuerint^ ve- mm etiam nefarios Hungariae tumullus semper abhorrentes refrectaria Seditione nunquam se Contaminarint : Certe non sine speciali et abundanti voluptate ani- mi Ikoc memorare possumus; Siquidem quae antehac tam landabiliter facta sunt, apud Nos et tempore Noslri gloriosi Regiminis fienda Nobis fidentissime adpro- mittimns^ praesertim in occurrentijs, quae rem Communem et Regni incolumita- tem spectant, aut ad sedandos peraiciosos Hnngariae tumnltus requiri possent Qua in fiducia vos benigne assecuramus^ officia et servitia Nobis et Domui No- strae praestanda in ea semper consideratione futura^ ut de innata clemenlia No- stra et Copiosis Caesareis Regijsque gratijs continuo securi esse poteritis, prouti Yobis gratiam Nostram Caesaream ac Regiam hisce benigne affirmamus. Da- bantur in civitate Nostra Yienna Austriae^ die vigesima sexla mensis Maij Anno millesimo septingentesimo sexto, Regnomm Nostrorum Romani Decimo septimo, Rungariae Decimo nono, Bohemiae vero secundo.
Josephus m. p.
Leop. Comes ab Herberstein m. p.
Ad Mandatum SacraUssinuie Caosareae Maieautif propriui:
Zacharias Manophilus Campmiller m. p.
iPm L PriTfl. et Likert.) ^® r^ T
Digitized by LjOOQiC
A tmrgo:
Reyerendi8, HoDorabilibiis, Speetabilibas ae Hagnifieis, oee non Egregqa el Nobilibas N. N. aniverais Statibas et Ordinibaa Regnonun Noatromm, fiddibug Nobia Dileetia.
(L. S.)
Orif. in ArcbiTO Rafii Groataae. Acta Refsi Confr. I70e Hr. 19.
CCXlLXt.
Anno 1 706. die 3. Norembris. Viennae.
iosephua I. Rex Croatas, qui Rakoczii incitamentifl^ resti- terunt, ob eorum fidelilatem laudat.
Josepbos Divina Favenle Clemenlia Eleclus Romanorum Imperator semper
Angastas drc.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac Hagnifici, nec non Egregij et TSobiles^ Fideles nobis dilecti. Relatnm Nobis demisse fuit a Consilio Nostro Aalae Bellico^ qaaliter a devotione Nobis debila devias Rakoczius temerarias Pntentes^ ejusdemque perduellis Assecla Voinovich partim illeclorias, partiro ve- ro comminatorias pro declinando ab inlemerata fidei suae constantia charo No- stro Croatiae Regno Literas Colonello Nostro Delisimonovich<) ad Fidelilates Ve- stras uherius promovendas direxerit. Conteslabatur autem desuper Episcopus Noster Zagrabiensis Martinus Braikovich^ qui ex instinctu Zeli sui aeque illibati universa praeattacta seditiosa Rebellium documenta Literalia supra recensito Con- silio Nostro Aulae Bellico sincere communicaveral, tum Eundem^ quam Fideiita- tes Vestras (prout el id ipsum ab ijsdem bucusque probe perspeclum habemus) ac Universam demum Regni Nobilitatem homagialem suam erga Nos devolionem cum inimolatione etiam (si infauslus casus aut iniqua sors ita ferret) facultalum imo Vitae el Sangvinis inalterabiliter comprobaturam fore.
In quo itaque egregio erga Servitium Nostrum studio et claris adeo ac insignibus integritatis argumentis dum Nobis benigne complacemus, ideoque et Caesareo-Nostris Regijs gratijs benigne id ipsum Nos agnituros declaramus.
Fidelitates Vestras clementer insimul cohortamnr^ quatenus ulterioris etiam in eximio ac laudabili virtutis suae inconcussae debilo continuantes, universos eUam Regnicolas ibidem Nostros ad parem perseverantiam viriliter animare ve- lint^ securique vicissim confidant) Nos pro conservatione et firma taitione charae Nobis praesertim Provinciae contra pemiciosas illas ac quasvis alias perduelliam machinationes aut apertos insultus, tam per itidem dictum Consilium Nostrum Au-
Digitized by LjOOQIC
m
lae B^llimm^ qmm iriniWler iwn Ubofe ^c owa Baiii Nostri Croiitiae Joanni^ CoHiitis a Palfiy, fieita qaaai priiaam laodenia ia HoBgariae Regno £xyediUoBr Campeftri nd Patriae QnMi penM>«Bliter rarms reai)Uendi, omaem i^perafp navairi eoBgrnaaqne eetenne ac esSicaces dispositioaes et vigiles semp^r praeeautieBOP inatitai fticere kmA qnaqnem praetmnissnros esse. Vobis in rcJiquo gratia Npi- stra Caesareo H^gia benigne propensi manentes. Dabantnr in CiYitate Npstnt VienBensi, die Tertia Mensis Novembris^ Anno millesimo Septiqgeptesimo sexte. Regnonun Nostrornm Romani decimo septimo, Hungarici decimo nono, Boheq^ ▼ere Abbo secnndo.
Joiiephas «. p.
he(^ Com. ab Herberstein m. p.
Kd BlAiidttiiii Sa«Hie Caetaieae ll«iei^ti> prefriimi:
Joanaes a Tiell m. p.
A tergo .•
Revereodis, Hooorabilibas^ Spectabilibus ac Hagnificis^ aec ooa Egreggs et Nobilibos N. N« Uaiyersis Statibjis et Ordioibas Regoorom Nostrorum, Fide- libns Nobis dilectis.
Zagralriae.
(L. S.)
Ortf . im Arekivo Befet OM«liae. Aele BegBi Ce«freg«liOBMi •• IfOa, Vr. K.
CCHLXHLWE.
Anno 1708. die 21. Nowmbri$. Yiennae.
JoB^piills L 9ex Bano, in Hangaria bellicis negotiis occii-*
pato, locamteDentem dat
Joaqpkos Diviaa Fayeote Clemeotia Electas Romaoorom Imperator semper
Aagostos Ac.
Reyereodi^ Hooorabiles^ Spectabttea ac Magoiftd^ oec ooo Egregig el Mobilea, Fideles Nobis dilecti. Relatom est Majestati Nostrae^ io Regoo Noatro
48» .
Digitized by LjOOQiC
380
Croatiae diversas qnasdam InconveiiieDtiag ea praesertim de emiM, qiiod Ndster Banus Joannea Comes Pallffy absens essel, Vlce-Banns antem aeqne NosterSea Regins interea Locnmtenens Petms Comes a Keglevicli suffidehte ad gerenddm interea Banale mnnns aullioritate haud polleret^ no<Hve serpere; Et licet Vos qnidem evitandamm similium inconvenientiamm ergo pro l*editn mox dicti Bani de- misse snpplicassetis^ cum tamen Enndem adbnc in flungaria 6c bellici^ ibidem operationibns secnndum Characteris Sni mllitaris obligamen necessario et vaide ntiliter applicatum inde avocari Servitium Nostmm de praesenti nentiqnam permittat
Nos igitur^ ut pro ingenito Nobis erga chamm Nostram Craatiae Re- gnnm affectu nibilominus integre Eidem provisnm esse Securi simus^ benigne vo- lumns et serio demandamus^ ut supramemoratus Comes Keglevich qna Vice Ba- nns et Regins interim Locumtenens Noster tam quoad Militaria per Consilium Nostrum Aulae Bellicum^ quam itidem quoad Politicas Provinciales et Judiciale&, nec non universas alias officinm Banale dependenter concomitanles fnnctiones, medio Nostrae Cancellariae Regio-Hungaricae Aulicae (a qna id^ qnod e ra ne- cessarinm censebitur^ ad Vos consveto Stylo et congmo prdine eatenus expe- dietur) tali omnimoda aulhoritale et potestate., qua Banus Noster^ cujns interea personam repraesentat, in Loco gauderet^ solennius et plene instmatur
Quod ipsum proinde Vobis clementer significantes Paterne insimul confi- dimus^ Vos homagialem erga nos naturalem et legiiimum Regem Vestram devo- tionem Veslram ac in difficillirois qnibusvis temporibus constanter prabatam fidem nlteriori intemerato cultu contestaturos^ cum Vice-Bano Noslro bonam pro roore cointelligentiam gesturos, nec non oborinndas fors quasvis indecentes confusio- nes efficaciter pro posse praepedituros , sicque demum Servitium Nostram rt Regni Salutem conjunctis Viribus et opera strenue promoturas esse. Vobis ia reliquo gratia nostra Caesareo-Regia benigne propensi manentes. Dabantur ia Gvitate Nostra Viennensi, die vigesima prima mensis Novembris Anno Donim Millesimo septingentesimo octavo. Regnoram Nostroram Romani dectmo noio^ Hungarici vigesimo primo^ Bohemici vero quarto.
Josephns m. p.
Leopoldus Comes ab Herberelein m. p.
Ad maDdatniii SacratiMiaiae CaeMreae Mi^ettitis propriwi:
Joannes a Tiell m. p.
A iergo:
Reverendis^ Honorabilibus, Spedabilibus ac MagniGcis, nec non Egregijs et Nobilibus N. N. Universis Statlbus et Ordinibns Dalmatiae^ Croatiae et Sda- ▼oniae Regnoram Nostraram ^ Fidelibus Nobis dilectis.
Zagrabtae.
(L. S.)
Mf. te Arahlv» RefBi CroatiM. Aett ReKBi CoBfreftt. t708, (I. M.
Digitized by LjOOQiC
38f
Amo 1708. die 26. Novembrii. Viennae.
Josephus I. Rex a Bano constitutum Locumtenentem Bana-* lem in. hac dlgnitate confirmat.
JofliepliM Dei gratia eleetas Romanonim Imperator semper Angnist^ ^^ Germaniae^ Hmigariae Bohemiaeqne elc. Rex.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabile^ ac Magnifici, Egregij et Nobiles, Pmdentes item ac Circamspecti^ Fideles Nobis dilecti. Qoandoqaldem ex certis fidedignis Relalionibus Maiestati noslrae jnnQtoisset^ in suptrafato Regno. nostro Croaliae diversas confusiones ea poljssiroum de causa orirj^ qiiod fideli$ noster ■obis dilectns Spectabil^s ac Magnificus Comes Joatfnes Palffy, aptelalordm Dalr oiratiae, ' Croatiae et Sclavoniae Regnorum nostrorum Banu^, absend iessiet^ alter antem fidelis noster Spectabilis ac Hagnificus Comes Petrus Ke^eviph, per eun- dem ad jnterim substitutus Banus^ adeoque Locumtenehs Eiusdem/ ad gerendum ■mnos Banale sufliciente haud polleret Authoritate, Eaque propter fidelitates Ve- 0lra8 pro reditu praefati Comitis Bani demisse sjbplicasse ; verum quia Eundem Comitem Banum adhuc in memorato Regno nostro Hungariae et Bellicis ibidem operationibos secundum Caracteris sui militaris, Equitatus videlice|^ Getneralis oh-^ ligamen^ necessario et valde utiliter applicalnmv inde in Croatiam avocan posse^ Servitium Nostrum de praesenti neutiquam concedat Hinc ut praetacli Regni noslri Croatiae Bano et Saluti Servitioque nostro absque negleclu 6c integre provisum siL» Eundem Comitem Petrum Kegleyich in anlelata substitutione Officij Banalis benigne confirmavimus^ simulque clementer resolvimus^ ut memoratua Comes Petrus Keglevich, qua praevio modo Substitutus Banus^ adeoque Locum- tenens interim BanaUs^ non solum Militares sed A Politicas Provinciales, Oflicium Banale dependenter concementes Functiones^ tali Auctoritate et potestate, qua aoprafatus Comea Banus^ Cuius interea Personam repraesentat, ipsemet in Loco gandere soleret, usque ad reditum Saepefati Comitis Bani^ in praeattacto Regno nostro Croatiae exercere possit ac valeat Quapropter Fidelitates Vestras harum «erie benigne simul ac firmiter hortandas esse duximus^ quatenus intellecta hacce benigna Resolutione nostra, non modo Universas et qnaslibet confusiones ac dia- sensiones^ in praedicto Regno noslro Croatiae ob absentiam memorati Comitia Bani nefors exortas vel expost exoriendas^ antevertere 6c praecavere^ verom eliam Suprafati Comitis Petri Kegtevich« praevio modo substituti ac per Majesta* tem Nostram Confirmati ad interim Bani. tam in Militaribus^ quam Politicis^ ai oficiom Banale^Spectantibus rebus d!<Negotijs per^Eundem disponendis^ osqoe ed reditom toties fati Coroitis^Bani omnimode parere^ ac in reliquo etiam Con«
Digitized by LjOOQIC
m
stantem ac debitain Homagialem erga Nos, qua Datoralem el legitimnm soiim Regem ac Dominnm, deyotionem atque intemeratae ac fidei coltmn^ quemad- modnm hactenns semper laodabili exemplOi» ita in postemm quoqne zelose con- testari modis omnibns velint ac debeant Ea^dem fidelitates Vestrae. Gratia et Clementia nostra Caesarea & Regia ijsdem in reliqno benigne propensi manentes. Datom in Civitate nostra Vienna Aostriae, die vigesima sexta. Mensis Noyembris^ Anno Domini Millesimo s^ptingenlesimo oetayo.
Josephna m. p.
Comes Niookns Ill^shlizy m. p.
A iergo:
Reyerendis^ flonorabilibos^ Spectabilibos ac Hagntficis^ Egregqs et No- bjlibos^ Pmdentibus item ac Circnmspectis N. N. Uniyersis Statibos et Ordiniboi^ Dalmatiae<, Croatiae et Sclayoniae Regnorom Nostromm, Fidel^^ns NoJhs dilcu^
Graeeio Varasdinom.
(L. S.)
Orif. in Arch. Ref. Croa). Act^ Oc^ Confr. 1708, Ifr. 33.
Digitized by
S88
Anno 1712. M. Maji. Viennae.
Carolus ffl. Rex de fidelitate Groatarum noviter edoctus, eosdem de conservandis eorum juribus et libertatibus
certiores reddit.
CAROLUS Sextos Divina Favenle Clementia Electus Romanomm Iroperiitor
Semper Aogastus^ Germaniae, flispaniarom, Hnngariae, Bohemiae^ Dalmatiae^
Croatiae et Sclavoniae Rex^ Archi-Dax Austriae &c.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac flfagnifici^ Generosi. Fideles^ Di- lectL Qnam grala Nobis faerit declarata rursum et in nupero Convenlu Zagrabiensi et per Solennem Legationem a fidelissimis inclytorum Regnorum Nostrorum Dal- matiae, Croaliae et Slavoniae Statibus in Nos totamque Augustam Domum avita devotio providaque avertendorum, quanlum fieri queat, futurorum discriminum Solicitudo, ipsi Ablegati Veslri, Reverendus^ Spectabiles et Magnifici, Generosus- que Comes Emericus Esterhazy de Galantha^ Episcopus Zagrabiensis, Abbas B. Mariae Virginis de Thoputzka^ ConsUiarius olim Caesareus et officij Banalis in Politicis Locumtenens ^ Joannes Draskovich de Trakostain^ Consiliarius nuper quoque Caesareus et Camerariorum per Hungariam Magister^ Generalis Vigiiiarum Praefectus^ Comitatuum Valkowar et Burona Supremus Comes, denique Georgius Plenich de Ottok, Consiliarius antea pariter Caesareus. Regnorumque Dalmaliae^ Croatiae et Slavoniae Protonotarius, testimonium perhibere polerunt. Referent Vobis ijdem, quid ad rem tam salutarem omnino perficiendam et quam solidis- sime stabiliendam Nobis necessarium visum fuerit: neque adeo dubitamus^ quin una Nobiscum^ ubicunque usus postulaverit, Vos porro sedulo incubiluri sitis. Vobis vicissim firmissime spondemus^ non soium Vestra Vobis jura^ Privilegia et immunitates a Nobis Successoribusque Nostris inviolabililer Semper conser- vatum^ sed nec praeterea quicquam oraissum iri^ quod ad ingenilam Austriaci Sanguinis benigniiatem et clementiam demonslrandam Regnorumque optime me- ritorum commoda ulterius provehenda facere queat. Superest., ut probatos jam Inculento judicio vestro ipsosmet Ablegatos vestros obita apud Nos egregie ibnctione reduces Nostris quoque Verbis commendemus, Vosque simul de perenni gratia Nostra Caesareo-Regia quam cerlissimps reddamus^ quod et lubentissimo Mfmo ac benignissima in Vos omnes et singulos Volnntate nune agimus. Da-*
Digitized by
i^oogle
884
bantur Viennae die 16. May Anno Milesimo Septingentesimo DQodecimo^ Re- gnomm Noslronim Romani primo^ Hiapanici nono, Hungarici yero et Bohe- iiiici Secnndo.
Carolua m. p.
Joan. Frid. B. a Seilern m. p.
Ad nandatom Sacrae Caetareo-^fiae Miyeftati» proprim
Joannes Georgius Buol m. p.
A iergo :
Reverendis^ Honorabilibus, Speclabilibus ac Magnificis, Egregijs et No- bilibus, Prudentibus item ac circumspectis N. N. Universis Statibus ac Ordi- nibus Dalmatiae« Croatiae & Slavoniae Regnorum nostromm Fidelibus Nobis dilectis.
(L. S.)
Orig. iD Archivo Refni CroaUae. Aeta Rcgni CoDgregationif A. 171!^. N. 2$.
Anno 17 i 4. die 22. Junii. Viennae.
Garolus lU. Rex salis turcici usum in Regno Groatlae prohibet, maritimi vero concedit.
CAROLVS VL DEI gratia electus Romanorum Imperator seroper Augustos^ ao Germaniae^ Hispaniarum^ Hungariae, Bohemiaeque Ac. REX.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, Egregij item ac Nobiles, nec non Prudentes ac Circumspecti^ fideles Nobis dilecti. Ex demissa Camerae nostrae Aulicae repraesentatione benigne informamur^ Quod tametsi intuilu ite- ratorum praecedentium^ novissime autem benigni nostri^ sub dato in Civitate no- stra Vienna Austriae^ die Vigesiroa Secunda Mensis Aprilis Anni proxime prae- terili Miliesimi Septingentesimi decimi Tertij emanati^ FideUtatibusque Vestris ^onantis Mandati, inductio Salis Turcici, potiori in parte cessare videatnr, e contra
Digitized by LjOOQIC
385
Salis noslri maritimi Commerciiim redintegrari incipiat; Necdum tamen prae- notati Salis Torcici nsns ex integro et nbique in Croatiae et Sclavoniae Re- gnis nostris sublatns esset, ac Seriae eatenns Inbibitiones nostrae cum Vili* pendio benignorum Mandatomm ac damno et praejndicio aerarij nostri non ob- servarentur.
Quapropter Fidelitatibus Vestris barum serie iterato et firmiter praeci- pientes committimos el mandamns, quatenus ad mentem praecitati prioris benigni Mandati nostri praementionalam Salis Torcici palam vel occulte attentandam in- dnctionem, quaestnm^ Ejusque usom, denno et absolote inbiberei) adeoqoe penitud eliminare^ maritimi vero legalem usum continuare velint debeantque Eaedem Fidelitates Vestrae. Gratia in reliquo nostra Caesareo-Regia ijsdem benigne propensi manenms. Datum in Ciuitate nostra Vienna Austriae, die Vigesima Secunda Mensis Junij, Anno Millesimo septingentesimo decimo quarto.
Carolns m. p.
Ladislans Adamus Comes Erdddy m p.
Epiicopns Ifitrienila.
Ladislans Hunyady m. p.
A iergo:
Renerendis^ HonoraUlibns, Spectabilibns ac Magnificis^ Magnificis. item Egregiis et Nobilibns, nec non Fmdentibus ac Circnmspectis N. N. Regnorum Nostromm Dalmatiae, Croatiae 4r Sclanoniae Vninersis Statibns et Ordinibns 4rc. FideHbus Nobis dilectis.
Varasdinnm.
(L. S.)
Orif. im ArddTO lUgBl Croatiae. Acta RefBi CoBgr. A. 1714. N. 9.
(Pm L PrfTO. elliWrl.) DigitiMbyGoOglc
^
1720. die 28. AMguM. Vieimae.
Gtrolus DL Rex coBtractuni, iater Caiperatti lateriarf*
Aujitriae et Croatiae Status ratione bonorum Zrinjiano-
Frangepanierum innituni, cpnfifnia,t.
CAROLVS VI. DEI gratia electos RomanomiD Imperator Semper Augi^stos^ ac Germaniae, Hispaniaram, Hungariae^ Bohemiaeqoe d;c. Rex.
Reverendi, Honorabiles, Spectabiles ac Magnifici^ Magnifici item d! Egregij, Kobiles, nec non Prodentes ac Circomspecti^ Fideles Nobis dilectL Rite meoii- nerint Fidelitates Vestrae, qoalemnam Contractom circa Bona Maritima Zrimano- dr Frangepano-^Fiscalia, alioqoin legitimo Venditionis Titolo per Fiscom Regiom in Interioris Aostriae Cameram Soo modo translata, in Anno adhoc Domini 1695 €iim modofata Camera iniverint. Contra cojosmodi Transactionem d: qoidein ratione onerom Extraordinariorom a praespecificatis Bonis in mediom Fidelitatom Veslrarom praestandorom^ dom nonnoHa gravaoMU ex parte praelibatae Camerae iieoilari aostro desideratissimo gloriosae mempriae Imperalori db Regi LeopoUo deaiiisse repraesentata extitissent^ fitdani benigne vieom foit) Sob Dato Diei D^- cimae Mensis Martij Anni 1703 ciementer resolvere: Ut pra^tacta gravaoiiQa in novo Congresso^ isthic Viennae Auslriae instituendo^ examjnentor A juxta aeqoum & jostom tollanlur. Et licel istiusmodi Congre$^Ms eotaia, aut expost etiam ob diversa eatenos inlervenientia impedimenta inslilui nequivisset; Rdeli- tates nihilominus Vestrae ad implemenlom praeallegatae Transactionis coram Fi- dele nostro^ Spectabile ac Magnifico Gomite Joanne DrasUovich de Trakostyan, Comilatus de Valpo Supremo Comite, Cubicolariorum nostrorum Re^liom per Hungariam Magistro, Generali item Campi Mareschati Locumententei) Camerario d: Consiliario nostro^ centra praefatam Cameram nostram Interioris Austriae pro- cesseronl. Eandemque ex praetensa Ejosdem Contomacia in cerU) Summa Peco- niaria convinci curando^ hujosmodi convictivam Sententiam per realem BonoroD Ozaliensium apprehensionem in majori parte in Executionem qooqoe snmmi fe- eeront, resultante adhuc Executione Benigno Mandato nostrO) attentandae cojos- piam in Bonis Cameraiibos Execulionis Snspensorio soperveniente, osqoe ulle- riorem eo in passo subsequendam Benignam Resolutionem nostram in Sospenso relicta. Qoibos taliter gestis^ ac tam Fidelitatibus Veslris^ quam etiam praefatae Camerae nostrae sob decorso Anni proxime praeteriti 1719 demisse ad Majesta- tem nostram recorrentibos, d: ex nonnollis in medium addoctis rationibos^ antelata qoidom Camera noslra pro annoUatione praedeclaratae Sententiae contra se latae, per conseqoens etiam Bonorom modo praevio in ExecuHonem somptorom Be-
Digitized by LjOOQIC
96i
execntione; FideKtofflnis vero Vestriff pro prae^ttacti Benign! Su^entortf ^tan* dMi nosiri relaxatione^ adeoqne incfaoatae Execntionis nlterioris coiriinnktionis ndmiaBione perquam demii^se anpplicantibns., Iiabita ad praeadduelam p^dsimae memoriae Genitorisi condam nostri desideratissimi circa istinsmodf differedtifas, modo praevio expeditam Caesareo-Regiam Resolntionem benigna reflexlone, in conformitate Einsdem clementer ordinavimns, nt sub Praesidio Fidelis nostri sincere dilecti, Reverendi^ Spectabilis & Hagnifici Comitis Emerici Eszterbazy, fipiscopi Zagrabiensis A Actnalis Intimi Consiliarij nostri, cnm interventu snb* seqnentinm Membromm ex Camera nostra Aulica <Sr Cancellaria nostra Regio Hnngarica pariter Aulica, pro Commissarijs per Majestatem nostram nominetemut deputatoram^ Fidelium quippe nostrorum^ Francisci Josephi a Kraph, Joannis Theodori a Weissenbergh<) Ladislai Hunyady, Joannis Francisci Peterffy <Sr Jo*- sephi KoIIer^ praemisso in negotio, certus authoritativus Congressns isthic Vien- nae qnantocyus eo fine instituatur; quo auditis plene ac perpensis dr ponderalis utriusque Partis fundamentis A rationibus, praedeclarata differentia, aut amicabili nnanimique cointelligentia de aequo <Sr bono complanetnr, aut tentata incassum modofata Amtcabili coropositione^ totns rei Status Majestati nostrae ad Cleihen- tissimam Resolutionem dr Decisionem nostram quam demississime referatur. Dum igitur praerecensita Aulica Commissio nostra Partes in praeroissis dissidentes per sufficienter eatenus instructos Plenipotentiarios comparituros in praesentiam sui citasset, ac contra eaedem<) ex parte quidem praescriptae Camerae Inlerioris Austriae^ Fidelis noster Speclabilis <Sr Magnificus Comes Adelmus Antonius a Petaz^ Camerarius Noster & Bonorum nostrorum Bucariensium CapitaneuSi, cuni Plenipotentialibus Caroerae nostrae Aulicae Literis* die 18. Mensis Januarij Anni cnrrentis expeditis, Nomine autem Fidelitatum Veslrarumi, Fidelis pariter noster Egregius Adamus Oresky^ Comitatus Zagrabiensis Vice-Comes, penes Fidelita* lum Vestrarum Plenipotentiales ex Generali eamndem Congregationei, Zagrabiae 4. et sequentibus Mensis Decembris diebus Anni praeteriti 1719 celebrata expeditas compamissent ; modofati Plenipotentiarij in diversis eatenus habitis Congressibus^ ad effeclum exoperandae circa praemissa Amicabilis Composi* tionis, deductiones Suas pro A contra exhibentes^ tandem super eo^ qualiternam Transactio modo praevio in Anno 1695 inita (per cujus videlicet Punctum Nu- mero secundum saepefata Interioris Austriae Camera nostra se nimium gravatam fhisse querularetur, Fidelitates autem Vestrae circa alia Ejusdem Puncta suas habuissent considerationes et reflectiones) modificanda esset^ ijdem Plenipoten-» tiarij^ et quidem Cameralis modafitate sub Litera A. praesentibns annexa^ Fideli- tatnm Vestramm autem, uti sub Littera B. accluderetur^ finaHter sese declara- rant. Quibus ad invicem combinatis compertum fuisset^ quoad Punctum
Primum. Nullam superesse difficultatem^ ex quo in eadem forma ab ntraque Parte projectatum haberelur, quo vero ad
Secundum. Fidelitates Vestras ac memoratam Cameram Interioris
Anstriae in eo convenisse, ut praespecificata Bona ab ordinarijs quibusvis one-
ribus deinceps qnoqiie exempta sint dr immunia^ in supportationem vero commn-
nium & Extraordinariomm Regni onernm^ ut sunt gratuiti Labores^ novoram Con-
finiorara Annua Exolulio, Praesidiomm Reparatio et Fortificatio, tempore Beffi
Blitttnm et Salariomm auctio, Toroientomm, omnium denique necessarioram pro
Confinijs dr Praesidijs, pro circumstantia temporis emergentium <Sr occurrenthn
49»
Digitized by LjOOQIC
888
f aUicaniiD necessitatoin proyisio dk his similia^ intervenieirtikm Pobfids «eces- eitatibns per iidelitates Vestras praestantnr & imponi solent^ ex parte praelibalee Camerae ab hocce 1720 Anno inclosive Annuatim 300 Floreni praestentur. Qaod si antem in fntnhim ultra praespecificata etiam alia^ quae pro nnnc prae- videri vix possent, Regis et Sacrae Coronae onera Fidelilatibus Vestris imponi contingeret, praeter praenotatam 300 Florenomm Snmmam etiam in talismodi onerum Exolutionem^ juxta justam et aequam ex primitus inslituenda totins Re- gai Conscriptione eruendam proportionem, praenotata Bona Cameralia concurranl Circa quae cupivisset antelata Camera per expressum adhuc declarari, quod si etiam per speciale Benignum Mandatum nostmm Fidelitates Vestras ad praestanda praetensiva primi ordinis Extraodinaria onera commoneri contingereL» tali quoqae in casu Eadem ex parte dictae Camerae praespecificatis 300 Florenis compen- sentur^ neque ullum praeterea onus respectu eorundem antelatae Camerae accre- scat Conscriplio vero^ cujus hoc Pnnctum memioit^ ad praecavendos quosvis Tumultus in praespecificatis Bonis Cameralibus^ non de Loco ad Locum eundo, verum erga fidelem Juratorum officialium denunciationem^ inspectisqne Eorundem Bonorum Urbarijs^ instituatur, exindeque justa et aequa proportio ernatur. In eo autem haberi adhuc discrepantiam<) quod interea temporis, donec videlicet modo- fala Conscriptio in effectum deducatur, praelibala Camera respectu praedeclara- tonim Bonorum nonnisi a fumis 15 in supportationem posterius attactorum onerom concurrere velit; Fidelitates autem Vestrae praetendant Eandem Cameram hu- jusmodi onera iu Decima quinla Regni Parte haud dubie exemplo primaeviCou- Iraclus supportare debere. In quantum ad
3. In sortem onerum Extraordinariorum ab Anno 1695, tempore vi- delicet illo, quo praeallegalus primaevus Contractus initus fnerat, usque ad An- num 1718 inclusive restantium fidelitates Vestras octo Mille Floreni., ac prae- terea fructus sive Proventus, ex Bonis Ozaliensibus, usque ad subsecutam eo- rundem reexecutionem perceptos d: collectos praetendisse^ ex parte vero toties dictae Camerae, ultra dictoruro Bonorum fructus, modo praevio collectos, Sex Mille Florenos offerri; onera autem extraordinaria Anni proxime praeteriti 1719 ex mutuo Partium consensu Florenis 174 septemdecim Cruciferis per Cameram quoque praestandis compensata haberi.
4. & 8. Punctis<) quoad Jnrisdictionalia ab utrinque applacidatum extitisse, ut prima Instantia, tam offlcialium^ seu Praefectorum Arciuni dr Dominiorum, quam subditorum sit Vicarius, a quo Appellatio vadat ad Directorem dr Revisio ad Cameram^ qua Possessorem illomm Bonorum^ ita tamen^ ut Judicium hoc Revisorium per Ejusdem Camerae Delegatum intra Limites Regni instituator; Cum ea ex parte Fidelitatum Vestrarum facta declaratione, quatenus hujusmodi Causae juxta Regni Leges d: usu receplas consvetudines dijndicarentur, b Causis autem protractae, sive denegatae Justitiae, sicut ic ubi ipsa Camera ra- tione dictorum Bonorum Jnre convenienda esset, sortiatur Forum Banale^ Saivo Parti gravatae ad Majestatem Nostaram recursu. Differentiam porro in eo esse, quod modo dicta Camera nullius alterius, quam solius Bani in Persona Judicio ae submittere velit, Fidelitates e contra Vestrae hqusmodi Judicatus Provinoiam absente a Regno Bano, etiam ad Locumtenentenr Banalem^ vel illum^ cni BaaBS ^eneralem, aul specialem delegaverit facultatem, extendi cupiant Deniqne circa
Digitized by LjOOQIC
5. Ex Parte Fidelitatiini Vestrarain aliam non habori considerationem^ ^am qiiod illiQS nnlla videatiir.e^se ratio, yel necessitas^ comin sobsequentibas expressnm babeatnr. Quoad
6. 7. 9. d: 10« Nihii esse immntatmn) adeoque eadem sicut in primaevo Contractu, ita <Sr nunc stare posse. Demum ad
Ultimum. Talis ex parte Fidelitalum. Vestrarum interposita esset cautela, quasi Cameralium Bonorum Director nonnisi tunc^ ubi ea^ quae memoratam Cameram nostram, qua praescitorum Bonorum Fossessorem etiam concernerent^ pertractanda forent^ ad Publicas Regni Congregationes vocari deberet. Ex quo autem ex praemissis pateret^ praededaratam differenciam ex integro amica- biliter non esse terminatam, proinde praerecensitas discrepantiaSi» in quibus vide- licet ipsae Partes ad invicem convenire nequivissent ^ modalitate subinserta ac- commodandas, ac ex aequo & bono determinandas esse duximus ; videlicet ea, quae
Puncto 11. Majoris claritatis ergo, ex parte toties dictae Camerae appo- ^ita habentur^ slare omnino debere, cum in eo casu^ quo fidelitates Vestrae in praestandis Exlraordinarijs oneribus suis nefors remissae forent^ ita ut easdem eatenus monere sit necesse^ nullum per hoc novum onus Camerae accrescere debeat, sed & ex quo praeinsinuata Conscriplio impraclicabilis vix non esse vi- deretur^ Status Bonorum non aliunde^ quam ex fideli Juratorum officialium de- nunciatione, Librisque Urbarialibus erui quiret, praecipue cum Fidelitates Vestrae super eo<) ut remonstrarent^ cur nam praeallegata Vrbarialis Proba Juramento etiam officialium munita sufficere non debeat? itteralis eliam vibibus commonitae, nihil eo in passu in praesentiarum usque reposuissent. Quantum autem ad dis- crepantiam eodem Puncto Secundo uberius expositam: Siquidem ex productis per Cameram Urbarialibus Extractibus censeretur^ toties dicta Bona in eo^ quo nunc sunt statu, non plures^ quam 15 fumos efficere, & Fidelitates quoque Vestrae per modo praevio projectatam respectu onerum Extraordinariorum, tum hactenus inexolute haerentium^ tum etiam in futurum praestandorum, Conventionem onerum tali alias Regno incumbentium in Decima quinta Parte supportationem Eidem Camerae onerosam esse, agnovisse viderentur, hinc etiam saepefatam Cameram usque ad tempus instituendae praeattactae Conscriptionis in exolutionem talium onerum, quae pro nunc<, uti praemissum esset^ nec praevideri<) minus specificari valerenL, si eadem nefors Regno imponi contingeret^ nonnisi a proportione 15 Fumorum concurrere debere. Quoad
3. Praeteritorum Annorum, Restantias, oblatis ex parte Camerae 6000 Florenis & Fmctibus Bonorum in executionem Sumptomm, usque ad subsecatam eorundem reexecutionem, perceptis d: juxta praefatoram Bonorum valorem circiter Mille Quingentos Florenos constituens sufficienter compensari, praecipue cum Fi* delitates Veslrae in primaevo projecto Suo nulia praedeclaratomm fractuum men- tione factai, in Sortem praespecificatamm Restantiarum non nisi octo Mille Flo- renos praelendissent. Tandem circa
4. ic 8. Hoc loco factam Fidelitatum Vestraram declarationem admitti, enm juxta etiam Articalos 71. Anni 1681 d; 44. 1715 saepefata Bona seu eo- ram Possessores d! officiales Legibus Regni subesse debeant Ex quo demum Fidelitates Vestrae cum saepefata Camera Nostra in eo non convenissent, qnis- aam in Causis protractae^ sive denegatae per Cameram Jostitiae, sicnt & ubi ipsa C^mera ratione dictoram Bonoram Jnre conventenda esset, absente a Regno
Digitized by LjOOQIC
390
Bano^ Ejasdem CiBmmie JodeJt esde M^l Eb im paSBQ jodicaTimiis priBUD et ante omnia distingTendas e^se canaaa, ratione qnaram anlelata Camera Jare conveniri posaei» 6c tandem joxta meritom 6c qoalitates Caodarom Jodices qBo- qoe depotandos fore. In CatiSty igfhir stiperftcto praenotatoram Bonorom con- tra eandem Cameram movendis^ dehicep» qaoq[oe^ sortiatar Fonim Banale. In Caosis aotem Violentiarom per ipsam Cameram aot ex ofllciblata commissamin, proot dr si memQrata Camera modalitate lioc pancto prascripta coram se qoem- lantibos Jos & Jostitiam debite impendere^ sive longios dilTerret^ aot plane omit- teret) coram, non qoidem per Comitem praefatorum Regnorom Banom, vemia exemplo ArticoK 121. praecitati 1715 Anni per Majestatem Nostram sinffofis annis cleroenter Delegando Jodice^ Jore conveniri possit. Cojasmodi Jodex in Caosis coram se movendis contra toties dictam Cameram joxta Reg^ni Leges Jn* diciom qoidem ferre, Sententiam soam noDatenos in Executionem sommere.) ye- rom eandem Hajestati nostrae^ medio Regiae Cancellariae Hongaricae Aolicae, pro clementer ordinanda olteriore ejosdem Revisione ac disqoisitione demisse sobmittere debeat. Qooad
5. Ad tollendam differentiam inter Partes circa bocce Ponctom vigentem, ex hoc & immediale sobseqoente sexto Poncto onum formandom fore. De mom pro
Ultimo. Cautelam ex parte Fidelitalom Vestrarum interpositam locam non habere, com exinde seqoeretur Cameram non nisi ot partem Incattam Pa- blicis Regni Congregationibos interesse posse, adeoque aliorum Compossessoram minore FVivilegio, aot praerogativa gaudere.
Praerecensitis proinde discrepantijs taliteri) uti praemissom esset, per Ha- jestatem Nostram benigne determinatis^ negotium inter Fidelitates Vestras et toties dictam Interioris Aostriae Cameram Nostram modo praevio cootroversom^ mo- dalitate bisce sob Litera C. annexa^ ex aeqoo et bono coroplanaretor & accomo- daretor. In reliqoo Gratia et Clementia Nostra Caesareo-Regia Fidetitatibos Ve- stris benigne jogiterqoe propensi manentes. Datom in Cioitate nostra Vienna Aostriae, Die Decima octava Hensis Aogosti, Anno Domini Hillesimo Septin- gentesimo Vigesimo.
Carolos m. p.
Ladislaos Adamos C. Erdddy m. p.
BpiBcoput Ifitrieiifis.
Josepbus Koller m. p.
A iergo:
Reverendis^ Honorabilibus, Spectabilibus ac Hagnificis^ Hagnificis item E^egijs et Nobilibus, nec non Pnidentibus, ac Circumspectis, N. N. Regnonun nostrorom Dalmatiae Croatiae et Sclavoniae Universis Statibos d: ordinibos. F1- delibos Nobis dilectis.
(Locus SigiiU Regii.)
OrigiDale in Arcliivo Regni Croatiae. Acta R. CongregaUonum 1701. Nr. 77.
Digitized by
891
Anno 1721. tUe W. Maji. fn ca$liro Laxwbur^.
Carolus IIL Rex mandat, ut Status Groatjae nuaai alte*
ramve legionem militum aestivis mensibus sustentent, vel
50.000 florenos hoc nomine solvant.
CAROLUS VL DEI gratia electns RomanonuD Imperator semper Aagostas, ac Germaniae, Hispaniarum, Hnngariae Bohemiaeque drc. REX.
Reverendi^ Honorabiles, Spectabiles ac Magnifici^ Magnifici item <Sr Egregii^ Mc nen Pmdeiitts ei iQjrcoiDsp^c^ jFid^A^ Nobi^ idiiecti* Aliimde ^ididitatibas Vestris apprime co^stare non «mbigW^ Qitantis quaipve Miplis^ ^squo inevi-*- tshtlihy Aerarinff: nostrum Cansareo-^R^ium^ post BdUa tam dmturiy/eaque gravissima^ retroactis Annis et temporibus confecta^ prematur & obno^if t|rr Ero- gationibus^ adeo quidem, ut ejusmodi oneri uiterius ferendo^ nisi omnia omnino Haereditaria Regna et Provinciae nostrae in Subsidium aequa proportione con- cursurae attrahantur^ impar plane et insufficiens esse censeatur; Interim tamen absque Milite conservato et debite soluto p^licae securitati^ et communi omninm bono ac quieti prospectum satis non sit. Hinc Nos hujusmodi motivis et cir- cumstantijs permoti^ ac indispensabilis necessitatis ratione inducti^ in praefatum quoque istud Regnum nostram Croatiae parlem antalaii^ oiiaris «tsi minim« derivandam et extendendam esse^ eumque in finem.» unam alteramve Legionem noslram^ a prima currentis Mensis Maji Die, qua illis huc movendum erat^ in aoslivis Mensibns<) secundum benigni Regulamenti in memorato Regno noslro Hungariae pro praeterito hyberno publieati tenorem et normam, in gremio prae- libali hujus Regni nost^i Croatiae dislocandam ic sustentandam, vel in vicem seu locum ejusmodi alimentationis in parato aere Quinquaginta Mille Florenos (optione altemativa ealenus Fidelitatibus Vestris ad promte ac fideliter exequendum be- ni<rne relicta) dinnmerandos et solvendos esse^ clementer Statuimus atque ordi- navimus. Quo vero ipsnm hocce onus ulteriori lenimento temperatum miserae Plebi levius accidat^ clementer resolvimusi) ut uterque Generalatus Varasdinensis et Carlostadiensis, Cameralia item Bona nostra, intra limites praefati hujus Regni nostri sita^ occasione ibidem fiendae praefatarum Legionum nostrarum Dislocationis, vei loco EjuSi) ut praemissum est^ parati aeris fiendae praestationis^ habita aeqni- tatis proportione. in oneris partem veniant.
Eapropter Fidelitatibus Vestris harum serie benigne simul et firmiter com- mittimus et mandamus^ quatenus acceptis praesentibus, intellectaque benigna in praemissis Disposilione atque ordinalione nostra^ super antelatarum Legionam
Digitized by
i^oogle
nostrarum in gremiam Vestri adyentantinm Dislocatione et snstentatione, ant vero loco Ejns, praespecificatorum Qninqnaginta Mille Florenomm praestatione^ ne- cessarias Dispositiones atqne ordinationes inter Incolas antenominati Regni hnjns nostri Croatiae facere atqne institneire . inodis , Qipnibns debeant atqne teneantnr Eaedem Fidelitates Vestrae; Secns non factnrae. Gratia in reliquo nostra Cae- sareo Regta Fidelitatibus Vestfts benigne jugiterqne propensi manemns. Datnm in Castro nostro Laxenbiu^.Die Vigesima Hensis Haji, Anno Domini Hillesimo septingentesimo vigesimo primo.
Carolns m. p.
Comes Nicolans Dleshazy m. p.
Josephns Sigray m. p.
A tergo:
Reverendis, Honorabilibns, SpectabiKbns ac Hagnificis, Hagnificb item d: Egregijs, nec non Prudentibns ac Circnmspectis N. N. Regnormn nostromm Dal- matiae, Croatiae et Sclayoniae Universis Statibns et Ordinibns drc. Fidelibiui Nobis Dilectis.
Varasdini.
(L. S.)
Oiif. fm ArchiTo lefiS Cmtiat. Acta RefBi CoBfrefatimiui. 1721. 11. 19.
Digitized by
d§9
Anno 1721. die 17. Maji. Viennae
Garolus III. Rex angustiis aerarii pressus, ordinat, ut Groatiae Status unam alteramve legionem aestivis men- sibus sustentent, aut 50.000 flor. hoc nomine solvaut, speratque Status Groatiae hanc ejusdem ordinationem suo
assensu probaturos esse.
CAROLUS DIVINA Favente Clementia Electus Romanorum Imperator Semper
Augustus drc.
Reverendi, Honorabilcs^ Spectabiles ac MagniGci^ nec non Egregij e^ Nobiles, fideles Nobis dilecti. Alinnde palam est omnibus^ post bella tam diuturna^" eaque gravissima* confecla^ aerarium Noslrum Caesareo-Regium tanta mole pre- mi, ut oneri ulterius ferendo, nisi omnibus haereditarijs Regnis et Provincijs Nostris in concursum aequa lance attractis impar plane et insufficiens^ absque milile tamen conservalo et debile soluto publicae Securilati et communi omnium bono ac quieti prospectum satis non sit ; ut adeo his motivis permoti, licet more maiorum Nostrorum^ quoad per pubiicas rationes fieri valet^ charissimum Nostrum haereditarium Croatiae Regnum singulari semper benevolentia complectamur, ad exlremum aliter facere non potuerimus^ quin in id currenti hoc anno partem quoque oneris^ elsi minimsm^ derivaremns, id est unam alteramve legionem a prima huius mensis Maji^ qua illis huc movendum erat^ in aestivis mensibus, se- cundum regulnmenli in Hungaria pro hyemo publicati tenorem et normam, susten- tandam ibidem et dislocandam constitueremns, vel eius loco in parato aere qniu- quaginla mille florenos* sicut id electioni vestrae clementer relinquimns, allernative prompteque expectaremns. Ut vero ipsum hoc onus ulteriori lenimento tempe^- tum vobis Statibus totique Regno levius accidat^ benigne pariter indulgemus^ vi uterque Generalatus Varasdiniensis et Carlostadiensis, Cameralia item bona no- stra intra Regni limites sita^ vel dum praefatae legiones in Croatiam dirigendae et ibidem collocandae^ vel dum ejus loco aes paratum praestari voluerit, aeqoa proportione habila in oneris partem veniant Quare de commonstrala vestra pe- culiari illibataque semper fide ac publici boni promovendi stndio clementer confi*- dimus, Vos desuper prompte seduloque deliberaluros^ eamque posilivam et con- gruam declarationem ^, uti nostra de Vobis spes atque inseparabilis a vestra incolumitale Servitij Nostri Caesareo Regij ac publici boni rationes aperte ma* nifesteque postulant, eo magis sine haesitatione daturos fore, com per inte-;
(Part L PriWL et Llbert.) 50
Digitized by
?%1
gram, et quod excedit, bieimiani ab bybernio, omniqae alio tribnto^ cui omiiia oaetera nostra baereditaria Reg^na et Proyinciae graviter snbjacebant, soli vos immones eratis. Praestabitis hac ipsa oportonilate Servitinm Nobis singula- riter acceptom. Qni vobis gratiam Nostram Caesareo-Regiam clementer mrsns confirmamus. Dabantur in Civitate Noslra Vieima Anstriae^ die decima septima mensis Haji^ Anno millesimo septingentesimo vigesimo primo^ Regnomm No- atrorum Romani decimo, Hispanicomm decimooctavo, Hungarici et Bohemici yero undecimo.
Carolus m. p.
Eugenius a Sabaudia m. p.
A4 Ntadfttam 8tte. Caet. Regfaieqoe Cetliolicie lh|jeitati> proprior:
Antonius Josephus ab Ottl m. p.
A terffo:
Reverendis^ Honorabilibus, Spectabilibus, ac Magnificis^ nec non Egro*
8\js et Nebilibus N. N. Universis Stalihus et Ordinibua Daknatiae^ Croatiae el clayomae Regaorum NostrwunL, FideUba& nobis dileetis.
(JL S.)
<^ im Mchmm Refni Cceetiae. Ada ■egni Ceafr. 17)1 ». 19.
AMmo 1724. die 1/. AprUi^ Vienmme.
Carolas TSL Rex modum solvendi a SS. et 00. assumpti &ubs^idii militaris determinat
C^AMLW VT. DBff gratia electus Romanorum Imperator semper Augustus, ac Germautae^ Hispanianim^ Hnngariae, Bohemiaeque drc. REX
Reverendi^ HonorabUes, Speclabiies ac Magnifici^ Hagnifict jtem Egrp;^] et Nobiies, nec non Ptudentes ac Circumspecti^ Fideles nobis diiecti. Posteaquam tenore bcnigni Rescripti nostri, sub Dato diei 12. Mensis Junij, Anni t722 mi Fldelitates Vestras directi, lisdem clementer intimassemus ., ut quemadmodum
Digitized by LjOOQIC
3§5
reliqua haeredilaria Regna et Ditiones nostrae ad sopportandas poblicas neces- sitates, Tributis seu Praestationibus snis solicite prompteqne concurrerent, ita etiam hocce nostmm Croatiae Regnnm, concnrrentibns proportionatim Varasdiensi et Carlostadiensi Generalatibus, Bonisque Caracralibus^ iam alioquin sat diu ab istiusmodi Contributione liberis, Viginti qualuor mille florenos parato aere persol- veret. vel Hiliti eo iam destinato alimenta et Stipendia subministraret; Fideli- tates autem Vestrae, tenore demisse Instantiae suae, praeterilo Mense Februario Nobis jntroporrectae, Concursum parati aeris praeeligissent, talique pacto nihil aliud restaret^ quam nt jnter Fidelitates Vestras et praefatos Generalatus quae- piam eatenus proportio eruatur. Hine pro jnterim et usque dum magiii e^aota et accurata Proportio pro futuro eruta faerit, elementer hispce ordinamus, ut Fi- delitates Vestrae, inclusis etiam Bonis nostris Cameralibus, in gremio Earundem habitis, ad exolutionem pro currente hocce Militari Anno desideratae alias sat moderatae Viginti quatuor millium florenorum Summae, in tribus ejnsdera Quin^ talitatibuS) seu Quatuordecim roille quadringentis florenis Rhenensibus, citra ulte^ triorem moram realiter ac effective praestandaro concurrant: residuis duabus Quinlalitatibns, seu restantibus Novem mille sexcentis flotenis dictts duobus Gene- ralatibus impositis^ in ijsdemque desumendis. In reliquo Fidelitates Vestras Gra- tia no^rtm Caesareo-Regia benigne complectimur. Datum in Ciuitate nostra Vien-* na Austriae, die undecima Mensis Aprilis^ Anno Donrini milleffimo septingente-- simo Tigeffimo quarto.
Carolus m. p.
Ladislaus Adamus C. Erdddy m. p.
EpliGOpiiB Nftrieiiiis.
Josephus KoUer m. p.
A tergo:
Reverendis^ Honorabilibus^ Spectabilibus ac Mi^Bificis, JHagnifiois jtem Egregijs et NobiHbus^ nec non Pradentibus ac Circnmspectis, N. N. Regnoram Dostrorum Dalmatiae, Croatiae, Sckivoniae Universia StatibQS e( OrdwibM *«. Fidelibas Nobis dUectis.
Ex Officio. Varasdinum.
(L. S.)
Origioale in ArchiYO Regni Croaiiae. AcU Regni Congr. 1724. Ifr. 3.
50»
Digitized by
^96
CCXEj.
Anno 1724. die 19. Aprili$. Viennae.
Carolus III. Rex a SS. et 00, Regni Groatiae, et SlaToniae militare subsidium 24.000 flor petit.
CAROLVS Divina Favente Clemenlia Electus Romanorum Imperator Semper
Augustus d:c.
Reverendi, Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, nec non Egregij et Nobiles^ fideles nobis DilectL Relata sont nobis ea^ quae ad postulatum nostrum adhuc decima quarta Julij anno abhinc superiori ad yos emanatum de pendenda yiginti qualuor mille florenorum ContribuUonis Sumroa, vel ejus loco recipiendo in Regnum alendoque aequiparanti militum numero tam antehac respondistis^ qaam nuperrime Commissioni ex Consilio Nostro Aulae Bellico^ uti et Camera Nostra Acdica ac Cancellaria Hungarica aeque Aulica conjunctae per Deputatos e gre- mio vestro repraesentastis ; quorum etiam intuilu atque ex singulari, qua Charis- simum Nostrum haereditarium Croatiae Regnum semper complectimur benevo- lentia, quoad per publicas rationes Geri potest^ vobis gratificari volentes^ ad de- missam veslram deprecationem benigne in eo condescendimus, ne quae militia Nostra illac dirigatur et actualiter illocelur. Quoniam autem jam per aliquot annos ab hybernio omnique alio tributo^ cui omnia caetera Nostra haeredilaria Regna et Provinciae subjacebant^ et adhucdum subjacent, soli vos immunes eratis^ sic jam oo magis inhaeremus praefatae Resolutioni Nostrae quoad alte- ram partem poslulati Nostri alternative vobis intimati^ ut nempe^ quod respectn reliquarum ditionum Nostraruro valde exiguuro est.. dictam viginti quatuor miUe florenomm Summam pro currenti hoc anno contrlbuatis. Quo vero ipsa haec prae- stalio vobis tantominus graviter accidat. benigne pariter annuimus^ ut uterqae Generalatus Varasdiniensis et Carlostadiensis^ uti et Cameralia Noslra bona intra Regni limites sita, in partem oneris ita veniant, ut memorata viginti qualuor roille florenorum Summa in quinque partes dividatur^ et signanter tres quintalilates a Charissimo Nostro Croatiae Regno simul curo dictis Nostris bonis Caroeralibus, allerae duae quintalitates vero a praefatis arobobus Generalatibus eo prorophus pendantur.) curo id ipsum quanturo Legioni Nostrae Dimacharuro Wirtenbergiaoae in partem obvenientis eidero aliroentalionis assignaturo jaro sit. Confidirous proinde in cognito vestro zelo ac devotione^ vos ad exeroplum aliarum omnium Provia- ciarum Nostrarum haereditarium id absque haesitatione alacriter praestaturos^ unde Nobis Servitium singulariter acceptum exhibebitis. Qui porro vobis graliam Noslrain Caesareo-Regiam clementer rursus confirmamus. Dabanlur in Civitate Nostra Vien* nensi die decima nona Mensis Aprilis, Anno Millesimo Septingentesimo vigesimo
Digitized by LjOOQIC
397
q^arto, Regnoram nostronim Romaiii deeimo tertio, ffiipasiaram vigefimo primo^ HnDgariei et Bohemiei etiam dedmo tertio.
1 Garolns m. p.
Eagenias a Sabaadia m. p.
Ad Mandatom Sacr. Ctea. Rdgueqiie CtthoUcae Migastatb propriam :
J. W. Yon Brockhanaen m. p.
D! ^ iergo:
Reverendis, Honorabilibas, Spectabilibus ac MagniGcis, nec non Egregijs et Nobilibus N. N. Universis Statibus et Ordinibus Dalmatiae^ Croatiae et Scla--
▼oniae Regnorum Nostrorum^ fidelibus Nobis Dilectis.
m
(L. S.)
I? Orif. in Archivo Regni Croatiae. Acta Regni Congr. a. 1724. ffr. 5.
t?
t| Anno 1725. die 7. Jf/mi\ In casfro Laxenburg.
Carolus 111. Rex Tabulam Judiciariam pro Re^no Groatiae
et Slavoniae regulat.
CAROLUS VL DEI gratia eiectus Romanorum Imperator semper Augustus^ ac Germaniae, Hispaniarum^ Hungariae, Bohemiaeque &c. REX.
Reuerendi, Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici^ Magnifici item Egregq dr Nobiles, Fideles Nobis dilecti. Demisse relata est Nobis illa celebrandorum ludiciorum Modalilas^ quam Fidelitates Vestrae in iocum Protbonotarialis ludi- calus^ antehac in Parlibus exerciti^ post ejusdem sub novissioie terminata Diaeta interventam abrogationem^ in Generali Congregalione sua^ mense Augusto Anni 1723 Zagrabiae celebrata, ad benignam ratificationem aut Modificalionem no- stram elaborarunt dr Majeslati nostrae humillime exhiberi fecerunt. Quo in passu benigne visum fuit Nobis sequentem resolutionem ftnpertiri : ut videlicet pro mo- demo lurisdictionis Banalis Statu, una duntaxat ludiciaria Tabula^ ex uno Prae- pide, ac quatuor Assessoribus, uno ilem Jurato Notario, benigne per Majestatem nostram erga praeviam demissam Fidelitatum Vestrarum Propositionem constitu- endis d: denominandis^ ordinario Legeque stabilito ludicum Inramento adstringendis^ ac Salaria competentia ex Publico Regni fundo habiluris^ constans erigatur^ ea- demque seu ad illam denominandi Praeses, Assessores dr Notarius in Liberam et Regiam Ciuitatem nostram Zagrabiensem quotannis pro Dominica prima Qaadragesi-
Digitized by LjOOQIC
^tmm^ Pbito ttMi SiiMloruiD ftMippi 4t iaoet» Aposloloftiiii, ac taa^em. Vesto
quoque S. Stophani Regis se se conferrei^ iMemque in Domo Praetoria Conses-
8U8 ludiciarios celebrando, tam diu donec necessitas Concurrentium Causarum
postulabit, remanere^ Partii)usque luslitiam administrare leneantur. excoptis tamen
Legalibus Ferijs^ Juristitiorumque temporibus» reliquis vero Inridlcis & aplis
Anni temporibus pro Banali Tabula dr Sedibus Judiciarijs ComitBtuura relictis.
Incumbet autem Regnicolis coram hujusmodi Tabula Causas subs promoturis ita
mature dr toropeslive apud ftiturum pro tempore Praesidem, vel eo vacante aut
legitime impedito^ vel interessato, apud primum ejusdem Tabulae Assessorem ft
Conjudicem^ semet debite insinuare, ut contra Partes eorundem legaliler eatenus
certificari queant^ et si vel unus duntaxat Causantium se insinuaverit. Officium-
que ejusmodi tempestive inierpellaverit, eo facto Praeses et reliijui ejusdem con-
judices sub Poena legali ad Locnm praedeterminatum convenire et Judicialiter
tanto quanto opus fuerit tompore considere et in concursu plurium Causanim
Legalem seriem^ Pauperumque et Yiduarum ac Causarum vetustatis reflexionem
habere, Justitiamqne omnibus aequaliter sancte et intemerate administrare obliga-
buntur. Si porro nulius absolute Causantium ante destinalos modo praevio Ter-
minos apud praeattactos Judices se;uet insinuaverit^ aut ex praecedenti vel prae-
cedentibus ejusmodi Terminis aliquae indecisae Causae et Processus non manse-
rint^ tali pro casu ipsi quoque ludices pro imminenti aliquo ex modo praevio
designatis Termino eorsum comparere el ibidem tempus innaniter consumere ne-
quaqum teneantur. Et vice versa, si etiam extra et praeter supra denotatorum
Terminorum tempora. praesertim aliqua Inops et miserabilis Persona Judicium et
Justitiam a praelibala Tabula Judiciaria postulaverit^, praemissis de Lege et Jure
praemittendis^ tali etiam extraserialiter toties qnoties necessum fuerit^ omnem
debitam Justitiam et Satisfactionem administrare. Eidem vero Tabulae^, scn ejus-
dem Commissionibus et Exmissionibus^ Judices et Vice-Judices parere obliga-
buntur. Taxae porro Expeditionum ejusdem Tabulae Judiciariae pro sublevamine
Causantium, ad ratam medietalem illorum., quae hactenus exigi consvevissent^
reducantur, lisdemque tam Judiees, quaui et Scribae eorundem contententur.
Appellationes demuro, tam a praerepetitae Tabulae^ quam etiam Comitotensium
Sedriarum Judicio intra Dominium^ seu suspensa latae Sententiae Execulione, ad
Tabuiam Banalemi, inde vero ad tenorem Articuli 27. 1723. ad Tabnlam nostram
Regiam ludiciariam interponi admittantur A eo etiam transmittantur, solo casu immi-
nentis Distractionis aut dilapidationis rerum adjudicatarum^ nullius item. vel insuffi-
cientis Cautionis., excepto. in quo juxta Articulum 28. Anni 1715 usqne nlte-
riorem Causae Decisionem^ Sequestrum imponendnm erit. Caetermn id qnoque
juxla demissum Fidelitatum Vestrartim PostuIat(?m lisdem clementer hi$ee admit-
tendum esse duxinras . Ut praeler et ultra Causas Prolbonotariali Foro antehac
subjectas, causae qnoque contra Supremos aul Vice-Comites, quommvis prae-
speciiicatorum Regnorum Comitatuum, seu in Personalibus^ aut eliam realibus. pro-
movendne, quae aKas Foro Comitalensi subessent, ibidem in prima Instantia di-
judtcmdae^ ad tollendum omnem rationabilis Diflidenlrae ant interessentiae cu«-
juspierHi fomitem et 9uspicionem^ in praedeclarata Judidaria Tabula in prima In-
stantia Legaliter in fulurum promoveri possint.
Ouibus taliter resohitis et trpplacidatis Fidefilattbus Vestris clementer hisce comnriRJmus et mandamus, quatemis Bcceptis praesentibus, eo, quo Praeses. As-
Digitized by LjOOQIC
3M
saMorM Qt Notarias dictce Tabalae dementOT etiam per Mflieatctom BOftra» ooii<- stilai et denooiiiiari qaeant^ apta et idonea eatemiLa SaiqecUi Nohie demttise p%^ ponere^ una etiam ia eo, qaidnam ani et alteri eorandem tilolo Anmii Sidftr^ ordinandam existimarent^ demisaam Opinionem snam qaantocyns nbmittere nove-^ rint et non intermittanL Gratia in reliqao nostra Caesareo-Regia Eisdem Fidelttatibot Vestris benigne propensi manrates. Datum in Caatro nostro Laxembarg, die septi- ma Mensis Jonij^ Anno Domini MiUesimo SeptiBgentesimo Vigesiroo qoiMto.
Carolus m. p.
Emericos Esterhazy m. p.
EpifcopQi Vefpriniieiifif.
Josephos KoHer m. p.
A tergo:
Reoerendis, Honorabilibus, Spectabilibos ac Hagnificis^ Magnificis item Egregijs dt Nobilibos, nec non Prodentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae d* Sclauoniae Uniyersis Statibos dr Ordfnibus fte. Fidelibus Nobis dilectis.
Varasdini Ex Officio.
(L S.)
Orif. in ArchiTO Regni Croatiae. Acta Regni Congr. 1735 Ilr. 10.
CC1UL1I.
Amm f7M. die 29. fieremhri^ Vieimae.
Garolus III. Rex SS. et 00* Croatiae et Siavoniae conser- vationem jurium et libertatum pollicetur.
CAROLVS VI. DEl gratia electus Romflnomm Imperator semper Augnstos, ae Germaniae^ Hispaniarum, Hungariae Bohemiaeque drc. REX.
Reverendi^ Honorabiles, Spectabiles ac Magnifici, Magnifici item Egregij et Nobiles, nec non Prudentes ac Circumspecti, Fideles nobis dilecti. Demisse relata sunt Nobis ea, quae Fidelitates Veslrae occasione nuper interventae « Consilio nostro Aulae Beiiico ad Comitem Banum circa concreditom Principi ab
Digitized by
i^oogle
400
ffiMbai^haasen Paiiibus in illis Militare Imperinm Insinuationis^ ex Earondem Conferentia nuperrime liabita Nobis medio peculiariter exmissorum Ablegatorum aoorum humillime exposuerunt; Quibus benigne inteilectis:, veluti Nos Augusta- que Domus nostra hactenus cunctis in occurrentijs eximiam Fideiilatem Fidelium Statuum et Ordinum Regnorum nostorum Croatiae ac Sclavoniae experti fuisse- mus^ ac de ulleriore ifuoqne ejusmodi insignis Devotionis et Fideiitatis continua- tione indubiam spem Nobis firmiter polliceremur^ ita in Casu ingruentis Belli ac dum ad reprimendam Hostium Vim validior, eaque regulata Militia in Districtu Jurisdictionis Banalis necessaria est fulura, ejus clementissimam habituri sumus reflexionem, ne Servitio nostro vel etiam Publico Bono Conservationique Ipsorum- met Fidelium Statuum quid desit: Et neque praememorata Consilij nostri Aulae Beilici Insinuatio eo sensu sumenda esset^ quasi Imperium Militare illis in Partibus habiturus, cum Fidelibus Statibus, omisso medio legitimae et competentis Eorundem Instantiae^ pro suo arbitrio acturus esset^ cum expressa benigna mens et vo- luntas nostra existat^ ut ea, quae a parte Provincialium dictorum Regnorum no- strorum in Promotionem servitij nostri inibi etiam conferri debent» medio antelati Bani Fidelitatibus Vestris intimentur et innotescant, ac erga talem Inlimationem sua modalitate prompte etiam praestentur^ et alias quoque Fideles Status et Or- dines praeattactorum Croatiae ac Sclavoniae Regnorum nostrorum in justis suis Juribus, Praerogativis et Privilegijs omnimode conserventur manuteneanturque. Gratia in reliquo nostra Caesareo-Regia Fidelitatibus Vestris benigne jugiterque propensi manentes. Datum in Civitate Nostra Vienna Austriae, Die vigesima nona mensis Novembris Anno Domini Millesimo septingentesimo trigesimo sexto.
Carolus m. p.
Comes Ludovicus de Batthyan m. p.
Pelrus V^gh m. p.
A tergo :
Reverendis^ Honorabilibus^ Spectabilibus ac MagniGcis^ Magnificis item Egregijs et Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae universis Statibus ac Ordinibus dre. Fidelibus Nobis dUectis.
(L. S.)
Orif. ia AtcUto Refia Croatiae. AeU Refni CoQfregadonie A. 1736. H. 53.
Digitized by
401
CCX^Iilll.
Anho 1738. die 24. MartiL Viennae.
Carolus IIL Rex Communitatem Sichelburgensem a tricesi-
mae praestatione, quoad sibi necessaria, vi obtenti ab
eadem Communitate privilegii, liberam dicit.
CAROLVS VL DEI gratia electus Romanoram Imperator seroper Augustus, ac Germaniae^ Hispaniarum, Hungariae, Bohemiaeque drc. REX.
Reverendi, Honorabiles, Speclabiles ac Magnifici^ Magnifici item Egregij
ac Nobiles^ nec non Prudenles ac Circumspecli, fideles Nobis dilecli. Ex de«
missa Cancellariae noslrae Auslriaco Aulicae Repraesentatione informamur^ qualiter
Communitas Sichelburgensis a modernis Arendatoribus dr Tricesimatoribns in
antiqnis suis per Nos Ciementer Confirmatis Privilegijs in eo novissime tnrbata
atque laesa fuerit, quod de omnibus dr singulis illuc introducendis Mercibus Te-
loninm sive Trigesimam earundem partem indiscriminatim persolvere debeat, aut
hoc denegato. diversa Ejus sequeslrentur pecora; unde graves jam Rixae, Con-
flictus, atqne Caedes mutuae subsecutae fuissent. Quibus malis oportune provi-
deri cupientes, Camerae nostrae Aulicae benigne demandavimns, quatenus me-
morata Communitas^ vigore Privilegij sui, ab ejnsroodi Tricesimae praestatione^
qnoad sibi necessario introducenda Consnmptibilia penitus liberetur, respectn vero
sui aliorsum agendi et instituendi Commercij, praecipue praesentis BelU tempore,
pristina dr hactenus solita modernta Telonij praestatio observetur. Quam beni-
gnam Resolutionem atque Ordinationem nostram in praemissis interventam, Fide*
litatibas Vestris ad Stalum notitiae Clementer intimantes, lisdem in reliquo Gratia
et Clementia nostra Caesareo-Regia benigne propensi manemus« Datum in Ci-
vitate nostra Vienna Austriae^ die vigesima qnarta Mensis Martij Anno Domini
MiUesimo Seplingentesimo Trigesimo octavo.
Carolns m. p.
Comes Ludovicus Batthyani m. p.
Petrus V^gh m. p.
i?m I. PriTil. et Libert.) ^ ^ 51
^ ' Digitized by
402
A fergo:
m
Reverendis, Honorabilibus, Spectabilibus ac Magnificis, Magni6cis ilem Egregijs et Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnomm Nostrorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Universis Statibus & Ordinibus drc. Fidelibus Nobis dilectis.
Varasdini ex Offo.
(L. S.)
Orig. in Arch. Reg. Croat. Acta Regni Congr. 1738, Nr. 11.
Anno 1745. die 1. Aprilis. Viennae.
Instructio Commissariis pro reincorporatione Inferioris Slavoniae constitutis, a Regina Maria Theresia data.
Communis ac ulterior Instructio Commissariorum Nostromm Regiorum, Generalis quippe nostri Baronis ab Engelsboffen^ Comitis jtem Alexandri Patachich et Baronis Ladislai Vajai^ ad incorporationem Syrmij et inferioris Sclavoniae. pro exigentia Arliculi 18 et 50. novissimae Diaetae suo modo institnendam, denuo exmissorum.
Siquidem praemisso in negotio Ihcorporationis ultra ea, quae jam Annis prae- teritis clementer resolvimus et Bano Croatiae^ nec non praefato Generali nostro ab Engelshoffen die 30. Octobris Anni 1743 et Comili Patachich^ aeque sub die 5. Augusti Anni proxime praeteriti^ conformiter ad praecitatos 18 et 50. Anni 1741 Articulos^ tanquam Basim et fundamentum totius huiusce Incorpora- tionis ulterius quoque benigne insistimus, medio etiam tempore sequentia de- menter resolvissemus.
Primo. utpraefati Commissarij nostri Regij post acceptam hanc benignam Instmctionem nostram ad Summum intra 14 dies ad faciem loci jterum exeant et pro certo die ac loco^ per ipsos coinlelligenter designando, simul conveniant, et usque finem Corporationis istius in omnibus Militaribus aeque ao. Provinciali- bus simultanee ac communiter agant. Igitur ut primum ad deslinatum Locum per- venerint, et simul constituti fuerint, ac de tempore et necessitate fore compe- rerint^ ultra jam per Consilium nostrum Aulae Bellicum pubiicatam novam ite- rato pro universis praedonibus, prae manibus Judiciarijs nondum existentibus,
Digitized by LjOOQIC
405
Generalem Amnystiam cum praeGxione Termini, sub quo semet coram ipsis aut Superioritate sua personaliter sistere et qui illorum taliter semet, benevole stite* rint et militares fieri nollent, ut deposito praevie Juramento semet uni vel alteri Locorum Coromunitati inscribi curare^, ibidemque constanter habitare et perma- nere, ab ulterioribusque Praedocinijs abstinere poenitus debeant, Nomine nostro Regio per totum Syrmium et inferiorem Sclavoniam publicabunt memorati Com- missarij nostri Regij^ ut hoc etiam modo tranquillitati et securitali Publicae Par- tium illarum consulatur et prospiciatur. Hoc porro praemisso, cum ad mentetn praecitati Articuli 18. 1741. ad hanc Syrmij et inferioris Sclavoniae Incorporatio- nem etiam Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae Banus cum Statibus et Ordinibus eorundem Regnorum Commissarios denominandos habeant, eoque fme^ ut unum alterumque Commissarium ex parte etiam Sua ad tempus et Locum designatum eorsum expediant^ Ipsis jam commissum esset ; Igitur
S e c u n d 0 , Ubi hi quoque praefatorum Regnorum Deputati eo advenerint, Commissarij nostri Regij cum illis quoque ex parte Syrmij & Sclavoniae commu* niter agnnt in omnibus et traclanda tractent, concludendaque concludant^ ac pro- inde insimul cum ipsis in Syrmium et inferiorem Sclavoniam descendant, ex mu- tuo ad tnvicem Consilio et auxilio pro resoluto jam Confiniariorum Nummero, quem ad Statum completum quo citius poni et in eodem conservari^ nullatenus autem diminui volumus, eorundemque OOlcialibus, incluso jam hactenus exciso^, velut non suiTiciente, aptum et suOiciens^ non quidem recte tantum^ quantum antecedenter superflue fors habuerunt, sed quantum ipsis a proportione Numeri ita necessa- rium esse videbilur, ut in illo et poenes illud valde bene et comode non tamen abundanter et superflue subsistere possint. Terrenum primo poenes Danubium, a Petro-Varadino incipiendo usque Semblin^ quo trans Danubiaies Confiniarios ex Comitatibus Bach & Bodrogh transferi et translocari volumus, ac dein poenes fluvium Savum a Semblin ascendendo versus Turcicum, excindant; illo vero pro confinio taliter exciso inter illud et reliquum quod remanet Syrmij et Sclavoniae inferioris Terrenum, Lineam Confiniariam ducant, sicque contribuentes a Militibus Confiniarijs effective separent Facta autem hacce separatione^
Tertio, Totum illud Terrenum, quod pro Confinio^ et militibus confiniarijs praevio modo excisum et separatum fuerit, pro parle confiniariorum relinquatur, et inter Ipsos modalitate in supracitatis de 30. Octobris et 5. Augusti emanatis benignis Rescriptis Nostris expressa subdividatur ; eademque confinia circa omnia, miae requiruntur Militaria, medio dictorum Regiorum nostrorum et Provincialium Commissariorum debito modo et ordine relegentur, residuum vero totum et uni- versnm^ quod a praevio modo exciso confim*ario Terreno in Syrmio et jnferiori Sclavonia remanebit, Terrenum, cum universis ejusdem locis locorumque Incolis et Inhabitatoribus, ipsisque hactenus incumbenlibus cunctis oneribus Publicis, Do- minisque ipsorum Terrestribus , Nomine Regio et Suprema Authoritate nostra Banali et Provinciali Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae Jurisdictioni mox et de facto incorporetur, et hoc Titulo praefatorum Regnorum Commissarijs con- signetur. Hoc fnclo
Quarto Universum hocce incorporatum Terrenum spectato situ locorum in tres Comitatus^ Syrmiensem utpote, Poseganum et Veroczensem, incluso etiam sic dicto Valpo seu Valkoviensi Comitatu, subdividatur; et Iicet quidem praelibati Regij Commissarij nostri proiectum istiusmodi subdivisionis Nobis jam exhibuissent, ^
51*
Digitized by LjOOQIC
^96
CCXEj.
Anno 1724. die 19. Aprilii. Viennae.
Carolus III. Rex a SS. et 00, Regni Groatiae, et SlaToniae militare subsidium 24.000 flor. petit
CAROLVS Divina Favente Clemenlia Electns Romanomm Imperator Semper
Augustus d:c.
Reverendi, Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, nec non Egregij et Nobiles, fideles nobis DilectL Relata sont nobis ea^ quae ad postulatum nostrum adhuc decima quarta Julij anno abhinc snperiori ad yos emanatum de pendenda yiginti quatuor mille florenorum Contribulionis Sumroa, vel ejas loco recipiendo in Regnum alendoque aequiparanti militum numero tam antehac respondistis, quam nuperrime Commissioni ex Consilio Nostro Aulae Bellico^ uti et Camera Nostra Acdica ac Cancellaria Hungarica aeque Aulica conjunctae per Deputatos e gre- mio vestro repraesentastis ; quorum etiam intuiln atque ex singulari, qua Charis- simum Nostrum haereditarium Croatiae Regnum semper complectimur benevo- lentia, quoad per publicas rationes Geri potest^ vobis gratificari volentes, ad de- missam vestram deprecationem benigne in eo condescendimus, ne quae miiitia Nostra illac dirigatur et actualiter illocelur. Quoniam autem jam per aliquot annos ab hybernio omnique alio tributo, cui omnia caetera Nostra haereditaria Regna et Provinciae subjacebant^ et adhucdum subjacent, soli vos immunes eralis^ sic jam oo magis inhaeremus praefatae Resolutioni Nostrae quoad alte- ram partem postulati Noslri alternative vobis intimati^ ut nempe^ quod respectn reliquarum ditionum Nostrarum valde exiguum est.. dictam viginti quatuor mille florenomm Summam pro currenti hoc anno contribuatis. Quo vero ipsa haec prae- statio vobis tantominus graviter accidat, benigne pariter annuimnsi, ut uterqne Generalatus Varasdiniensis et Carlostadiensis, uti et Cameralia Noslra bona intra Regni limites sita^ in partem oneris ita veniant, ut memorata viginti qualuor mille florenorum Summa in quinque partes dividatur^ et signanter tres quintalilates a Charissimo Nostro Croaliae Regno simul cum dictis Nostris bonis Cameralibus. alterae duae quintalitates vero a praefatis ambobus Generalalibus eo proroptiiis pendantur.) cum id ipsum quanlum Legioni Nostrae Dimacharuro Wirtenbergianae in partem obvenientis eidem alimentalionis assignatum jam sit. Confidimus proinde in cognito vestro zelo ac devotione^ vos ad exemplum aliarum omnium Provin- ciarum Nostraruro haereditarium id absque haesitatione alacriter praestaturos^ uode Nobis Servitium singulariter acceptum exhibebitis. Qui porro vobis gratiam Nostram Caesareo-Regiam clementer rursus confirmamus. Dabantur in Civitate Nostra Vien- nensi die decima nona Mensis Aprilis^ Anno Millesimo Septingentesimo vigesinio
Digitized by
397
q^arto, Regnwam nostroram Romaiii daeimo tertio, ffiapaoiinim vfgofimo primo^ HQDgarici et Bohemici etiam dedmo tertio.
Carolas m. p.
Eagenins a Sabandia m. p.
Ad Mandatam Sacr. Ctef . Regiaeqiie CtthoUcae Migastttb propriam :
J. W. Yon Brockhanaen m. p.
A tergo :
Reverendis, Honorabilibas, Spectabilibns ac MagniGcis, nec non Egregijs et Nobilibus N. N. Universis Statibus et Ordinibus Dalmatiae^ Croatiae et Scla-- ▼oniae Regnorum Nostrorum^ fidelibus Nobis Dilectis.
(L. S.)
Orif. in AfcIuvo Refni Croaliae. Acta Regni Congr. a. 1724. (fr. 5.
CClTIil.
Anno 1725. die 7. Jfmii, In casfro Laxenburg.
Carolus 111. Rex Tabulam Judiciariam pro Re^no Groatiae
et Slavoniae regulat.
CABOLUS VI. DEI gratia electus Romanorum Imperator semper Augustus^ ac Germaniae, Hispaniarum, Hungariae, Bohemiaeque &c. REX.
Reuerendi, Honorabiles, Spectabiles ac Magnifici, Magnifici item Egregq dr Nobiles, Fideles Nobis dilecti. Demisse relata est Nobis illa celebrandorum ludiciorum Modalilas, quam Fidelitates Vestrae in locum Prolbonolarialis ludi- catus^ antebac in Partibus exerciti^ post ejusdem sub novissinie terminata Diaeta interventam abrogationem^ in Generali Congregatione sua, mense Augusto Anni 1723 Zagrabiae celebrata, ad benignam ratificationem aut Modificationem no- Btram elaborarunt dr Majestati nostrae humillime exhiberi fecerunt Quo in passu benigne visum fuit Nobis sequentem resolutionem ftnpertiri : ut videlicet pro mo- demo lurisdictionis Banalis Statu, una duntaxat ludiciaria Tabula, ex uno Prae- aide, ac quatuor Assessoribus^ uno ilem Jurato Notario, benigne per Majeslatem nostram erga praeviam demissam Fidelitatum Vestrarum Propositionem constitu- endis db denominandis^ ordinario Legeque stabilito ludicum Inramento adstringendis^ ac Salaria competentia ex Publico Regni fundo habiluris^ constans erigatur^ ea- demque seu ad illam denominandi Praeses, Assessores d: Notarius in Liberam et Regiam Ciuitatem nostram Zagrabiensem quotannis pro Dominica prima Qaadrageai-
Digitized by LjOOQIC
«kttM, PWito ftMi SmMoruiD ftMippi 4t iaoebi ApOflftotortmi, ac taa^em. Pesto
quoqiie S. Stephani Regis se se conferrei^ IMemque in Domo Praetoria Coases-
sus ludiciarios celebrando, tam diu donec necessitas Concurrentium Causarum
postulabit^ remanere, Partibusque luslitiam administrare leneantur. exccptis tamen
Legalibus Ferijs^ Juristitiorumque temporibus» reliquis vero lariificis dr aptis
Anni temporibus pro Banali Tabula dr Sedibus Judiciarijs ComitBtuura reiictis*
Incumbet antem Regnicolis coram hujusmodi Tabula Causas .^uas promoturis ita
mature dr terofeslive apod ftitnnim pro tempore Praesidem. vel eo vacante aut
legitime impedito^ vel interessato, apud primum ejusdem Tabulae Assessorem &
Conjudicem^ semet debite insinuare^ ut contra Partes eorundem legaiiler eatenus
-certificari queant^ et si vel unus duntaxat Causantium se insinuaverit« Officium-
que ejusmodi tempestive inierpellaveril^ eo facio Praeses et reliijui ejusdem con-
judices sub Poena legali ad Locum praedeterminalum convenire et Judicialiler
tanto quanlo opus fuerit tempore considere et in coneursu plurium Causarum
Legalem seriem^ Pauperumque et Viduarum ac Causarum vetustatis reflexionem
habere, Justitiamqne omnibus aequaliter sancte et inlemerate administrare obliga-
buntur. Si porro nuUus absolute Causantium ante destinatos modo praevio Ter-
minos apud praeattactos Judices seaiet insinuaverit^ aut ex praecedenli vel prae-
cedenlibus ejusmodi Terminis aliquae indecisae Causae et Processus non manse-
rint^ tali pro casu ipsi quoque ludices pro imminenti aliquo ex modo praevio
designatis Termino eorsum comparere et ibidem tempus innaniter consumere ne-
quaqum teneanlur. Et vice versa, si etiam extra et praeter supra denotatorum
Terminorum tempora. praesertim aliqua Inops et miserabilis Persona Judicium et
Justitiam a praelibata Tabula Judiciaria postulaverit, praemissis de Lege et Jure
praemittendis^ tali etiam extraserialiter toties quoties necessum fuerit. omnem
debitam Justitiam et Satisfactionem administrare. Eidem vero Tabulae^ sou ejus-
dem Commissionibus et Exmissionibus^ Judices et Vice-Judiees parere obliga-
buntur. Taxae porro Expeditionum ejusdem Tabulae Judiciariae pro sublevamine
Causantium, ad ratam medietalem illorum., quae hactenus exigi consvevissent^
reducantur^ lisdemque tam Judices^ quain et Scribae eorundem contententur.
Appellationes demuro, tam a praerepetitae Tabulae^ quam etiam Comitatensium
Sedriarum Judicio intra Dominium, seu suspensa latae Sententiae Execulione, ad
Tabuiam Banalem, inde vero ad tenorem Articuli 27. 1723. ad Tabnlam nostram
Regiam ludiciariam interponi admittantur A eo etiam transmittantur, solo casu immi-
nentis Distractionis aut dilapidationis rerum adjudicatarum^ nullius item. vel insuflfi-
cientis Cautionis., excepto. in quo juxta Articuhim 28. Anni 1715 nsqne ulte-
riorem Cansae Decisionem^ Sequestrum imponendum erit. Caetermn id qnoque
juxta demissum Fidelitatum Vestrartim Postulatnm lisdem clementer hisce admit-
tendum esse duximtis . Ut praeter et ultra Causas Prothonotariali Foro antehac
subjectas, causae qnoque contra Supremos aul Vice-Comites, quommvis prae-
speciiicatorum Regnorum Comitatuum^ sen in Personalibus^ aut eliam realibns. pro-
movendne^ quae aKas Foro Comitatensi subessent^ ibidem in prima Instantia di-
judtcflmdae^ ad tollendum omnem rationabilis Diffidenlrae ant inleressentiae CU'-
juspierHi fomitem et Snspicionem, in praedeclatata Jndidaria Tabula in prima !n-
stantia Legaliler in fulurum promoveri possint.
Onibns taliter resohitis et applacidatis FideTilattbus Vestris clementer hisce comBriRJmus et mandamus, quatemis acceptis praesenlibns, eo, quo Praeses. As-
Digitized by LjOOQIC
39»
saMore» ot Notarios dictce Tabulae dementOT etiam pw llijefltatem BOftram oob- stiliii et denpminari queant^ apta et idonea eatefiua Sidqecta Nobif deimsse pro- ponere^ nna etiam in eo, quidnam nni et alteri eomndem tilolo Anmii Sidmp^ ordinandum existimarent^ demisaam Opinionem anem quantocyns nbmittere nove-^ rint et non intermittant. Gratia in reliquo nostra Caesareo-Regia Eisdem FideKtatibot Vestris benigne propensi manratee. Datum in Caatro noitro Laxemburg, die septi- ma Mensis Janij^ Anno Domini MiUesimo SeptiBgeBtesimo Vigesiroo quiMto.
Carolus m. p.
Emericus Esterbazy m. p.
Epiicopai VefprimieBiis.
Josepbus KoUer m. p.
A tergo:
Heuerendis, Hcmorabilibus^ Spectabilibus ac Hagnificis^ Magnificis item Egregijs dt NobiKbus^ nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae dr Sclauoniae Uniyersis Statibus d; Ordfnibus fte. Fidelibus Nobis diiectis.
Varasdini Ex ORicio.
(L S.)
Orif . in ArchiTO Ktpd Crtatiae. Acta Regni Congr. 1725 Nr. 10.
CClLIill.
Amm f79€. die 29. N&nmbrn Viamae.
Carolus HI. Rex SS. et 00* Croatiae et Slavoniae conser- vationem jurium et libertatum pollicetur.
CAROLVS VI. DEl gratia electus Romsnorum Imperator semper Augnstos, ae Germaniae^ Hispaniarum, Hungariae Bobemiaeque drc. REX.
Reverendi^ Honorabiles, Spectabiles ac Magnifici, Magnifici item Egregij et Nobiles, nec non Prudentes ac Circumspecli, Fideles nobis dilecti. Demisae relata sunt Nobis ea, quae Fidelitates Vestrae occasione nuper interventae « Consilio nostro Aulae Beiiico ad Comitem Banum circa concreditam Principi ab
Digitized by
400
fiiMbargshaaseii Paiiibus iri iUis Miiitare Imperiam InsiouatioDis^ ex Earuodem Conferentia nuperrime habita Nobis medio peculiariter exmissorum Ablegatorum auorum humillime exposuerunt; Quibus benigne inteilectis:, veluti Nos Augusta- que Domus nostra hactenus cunctis in occurrentijs eximiam Fideiilatem Fidelium Staluum et Ordinum Regnorum nostorum Croatiae ac Sclavoniae experti fuisse- mus^ ac de ulteriore ifuoque ejusmodi insignis Devotionis et Fidelitatis continua- tione indubiam spem Nobis firmiter polliceremur^ ita in Casu ingruentis Beili ac dum ad reprimendam Hostium Vim validior, eaque regulata Militia in Districtu Jurisdictionis Banalis necessaria est fulura, ejus clementissimam habituri sumos reflexionem, ne Servitio nostro vel etiam Publico Bono Conservationique Ipsorum- met Fidelium Statuum quid desit: Et neque praememorata Consilij nostri Aulae Bellici Insinuatio eo sensu sumenda esset^ quasi Imperium Militare illis in Partibus habiturus, cum Fidelibus Statibus, omisso roedio legitimae et competentis Eorundem Instantiaei) pro suo arbitrio acturus esset^ cum expressa benigna mens et vo- lunlas nostra existat^ ut ea, quae a parte Provincialium dictorum Regnorum no- strorum in Promotionem servitij nostri inibi etiam conferri debent» medio antelati Bani Fidelitatibus Vestris intimentur et innotescant, ac erga talem Inlimationem sua modalitate prompte etiam praestentur^ et alias quoque Fideles Status et Or- dines praeattactorum Croatiae ac Sclavoniae Regnorum nostrorum in justis suis Juribus, Praerogativis et Privilegijs omnimode conserventur manuteneanturque. Gratia in reliquo nostra Caesareo-Regia Fidelitatibus Vestris benigne jugiterque propensi manentes. Datum in Civitate Nostra Vienna Austriae, Die vigesima nona mensis Novembris Anno Domini Millesimo septingentesimo Irigesimo sexto.
Carolus m. p.
Comes Ludovicus de Batlhyan m. p.
Pelrus V^gh m. p.
A tergo :
Reverendis^ Honorabilibus<) Spectabilibus ac MagniGcis, Magnificis item Egregijs et Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae universis Statibus ac Ordinibus drc. Fidelibus Nobis dilectis.
(L. S.)
Orif. ia ArcUTO Regil Croatiae. AeU RcfBi CoBfregedonif A. 1736. II. 53.
Digitized by
401
CCX^Iilll.
Anho 1738. die 24. Martii. Viennae.
Carolus III. Rex Communitateni Sichelburgensem a tricesi-
mae praestatione, quoad sibi necessaria, vi obtenti ab
eadem Communitate privilegii, liberam dicit.
CAROLVS VI. DEI gratia electos RomanorQm Imperator seroper Augustus, ac Germaniae^ Hispaniarum^ Hungariae, Bohemiaeque drc. REX.
Reverendi^ Honorabiles^ Spectabiles ac Magnifici, Magnifici item Egregij
ac Nobiles, nec non Prudenles ac Circumspecti, iideles Nobis dilecti. Ex de-
missa Cancellariae noslrae Auslriaco Aulicae Repraesentalione informarour, qualiter
Communilas Sichelburgensis a modernis Arendatoribus & Tricesimatoribus in
anliquis suis per Nos Clementer Confirmatis Priyilegijs in eo novissime turbata
atque laesa fiierit, quod de omnibus & singulis illuc introducendis Mercibus Te-
lonium sive Trigesimam earundem partem indiscriminatim persolvere debeat, aut
hoc denegato, diversa Ejus sequeslrentur pecora; unde graves jam Rixae, Con-
ffictus, atque Caedes mutuae subsecutae fuissent. Quibus malis oportune provi-
deri cnpientes, Camerae nostrae Aulicae benigne demandavimus, quatenus me-
morata Communitas^ vigore Privilegij sui^ ab ejusmodi Tricesimae praestatione^
qnoad sibi necessario introducenda Consumptibilia penitns liberelur, respectn vero
sai aliorsum agendi et instituendi Comroercij, praecipue praesentis BelU tempore^
pristina & hactenus solila moderata Telonij praestatio observetur. Quam beni-
gnam Resolutionem atque Ordinationem nostram in praemissis interventam, Fide-*
litatibus Vestris ad Statum notitiae Clementer intimantes, lisdem in reliquo Gratia
et Clementia nostra Caesareo-Regia benigne propensi manemus. Datum in Ci-»
vitate nostra Vienna Austriae^ die vigesima quarta Mensis Martij Anno Domini
Millesimo Septingentesimo Trigesimo octavo.
Carolus m. p.
Comes Ludovicus Batthyani m. p.
Petrus V^gh m. p.
(Pan I. PriTil. et Libert.)
DigiJlbyGoOgle
402
A tergo:
•
Reverendis, Honorabilibus, Spectabilibus ac Magnificis^ Magnificis item Egregijs et Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum Nostrorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Universis Statibus & Ordinibus drc. Fidelibus Nobis dilectis.
Varasdini ex Offo.
(L. S.)
Orig. in Arch. Reg. Croat. Acta Regni Congr. 1738, Nr. 11.
CCXIilV.
Anno 1745. die 1. Aprilis. Viennae.
Instructio Commissariis pro reincorporatione Inferioris Slayoniae constitutis, a Regina Maria Theresia data.
Communis ac ulterior Instructio Commissariorum Nostrorum Regiorum, Generalis quippe noslri Baronis ab Engelshoffen, Comitis jtem Alexandri Patachich et Baronis Ladislai Vajai, ad incorporationem Syrmij et inferioris Sclavoniae. pro exigentia Articuli 18 et 50. novissimae Diaetae suo modo institaendam, denuo exmissorum.
Siquidem praemisso in negotio Incorporationis ullra ea, quae jam Annis prae- teritis clementer resolvimus et Bano Croatiae^ nec non praefato Generali nostro ab Engelshoffen die 30. Octobris Anni 1743 et Comiti Patachich^ aeqne sub die 5. Augusti Anni proxime praeteriti^ conformiter ad praecitatos 18 et 50. Anni 1741 Articulos, tanquam Basim et fundamentum totius huiusce Incorpora- tionis ulterius quoque benigne insistimus, medio etiam tempore sequentia cle- menter resolvissemus.
Primo, utpraefati Commissarij nostri Regij post acceptam hanc benignam Instructionem nostram ad Summum intra 14 dies ad faciem loci jterum exeant €t pro certo die ac loco^ per ipsos coinlelligenter designando, simul conveniant^ 6t* usque finem Corporationis istius in omnibus Militaribus aeque a<x Provinciali- bus simultanee ac communiter aganL Igitur ut primum ad destinatum Locum per- venerint, et simul constituti fuerint, ac de tempore et necessitate fore compe- rerint^ ultra jam per Consilium nostrum Aulae Bellicum pubiicatam novam ite- rato pro universis praedonibns^ prae manibns Judiciarijs nondum existentibus,
Digitized by LjOOQIC
405
Generalem Amnysliam cum praefixione Termini, sub quo semet coram ipsis aut Superioritate saa personaliler sistere et qui iilorum taliier semet, benevole stile- rint et militares fieri noUent^ ut deposito praevie Juramento semet uni vei alteri Locorum Communitati inscribi curare, ibidemque constanter habilare et perma- nere, ab ulterioribusque Praedocinijs abstinere poenitus debeant, Nomine nostro Regio per totum Syrmium et inferiorem Sclavoniam publicabunt memorati Com- missarij nostri Regij^ ut boc etiam modo tranquillitati et securitati Publicae Par- tium illarum consulatur et prospiciatur. Hoc porro praemisso, cum ad mentetn praecitali Arliculi 18. 1741. ad hanc Syrmij et inferioris Sclavoniae Incorporatio- nem etiam Regnorum nostrorum Dalmaliae^ Croatiae et Sclavoniae Banus cum Statibus et Ordinibus eorundem Regnorum Commissarios denominandos babeant, eoque fine^ ut unum alterumque Commissarium ex parte etiam Sua ad tempus et Locum designatum eorsum expedianL) Ipsis jam commissum esset ; Igitur
Secundo^ Ubi hi quoque praefatorum Regnorum Deputati eo advenerint, Commissarij nostri Regij cum illis quoque ex parte Syrmij & Sclavoniae commu- niter agant in omnibus et tractanda tractent, concludendaque concludant^ acpro- inde insimul cum ipsis in Syrmium et inferiorem Sclavoniam descendant^ ex mu- tuo ad invicem Consilio et auxilio pro resoluto jam Confiniariorum Nummero, quem ad Statum completum quo citius poni et in eodem conservari^ nullatenus autem diminui volumus^ eorundemque OfHcialibus^ incluso jam hactenus exciso, velut non suflTiciente, aptum et sufficiens^ non quidem recte tantum, quantum antecedenter superflue fors habuerunt, sed quantum ipsis a proportione Numeri ita necessa* rium esse videbilur, ut in illo et poenes illud valde bene et comode non tamen abundanter el superflue subsistere possint. Terrenum primo poenes Danubium^ a Petro-Varadino incipiendo usque Semblin, quo trans Danubiales Confiniarios ex Comitatibus Bach & Bodrogh transferi et translocari volumus^ ac dein poenes fluvium Savum a Semblin ascendendo versus Turcicum, excindant ; illo vero pro confinio tuliter exciso inter illud et reliquum quod remanet Syrmij et Sclavoniae inferioris Terrenum^ Lineam Confiniariam ducant, sicque contribuenles a Militibus Confiniarijs elTective separent. Facta autem hacce separatione^
Tertio, Totum illud Terrenum^ quod pro Confinio^ et militibus confiniarijs praevio modo excisum et separatum fuerit, pro parle confiniariorum relinquatur^ et inter Ipsos modalitate in supracitatis de 30. Octobris et 5. Augusti emanatis benignis Rescriptis Nostris expressa subdividalur; eademque confinia circa omnia, miae reqniruntur Militaria, medio dictorum Regiorum nostrorum et Provincialium Commissariorum debito modo et ordine relegentur^ residuum vero totum et uni- versum^ quod a praevio modo exciso confiniario Terreno in Syrmio et jnferiori Sclavonia remanebit^ Terrenum, cum universis ejusdem locis locorumque Incolis et Inhabitatoribus^ ipsisque hactenus incumbenlibus cunctis oneribus Publicis, Do- minisque ipsorum Terrestribus , Nomine Regio et Suprema Authoritate nostra Banali et Provinciali Regnorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Jurisdictioni mox et de facto incorporetur^ et hoc Titulo praefatorum Regnorum Commissarijs con- signetur. Hoc facto
Quarto Universum hocce incorporatum Terrennm speclato situ locorum in tres Comitatus, Syrmiensem utpote, Poseganum et Veroczensem, incluso etiam sic dicto Valpo seu Valkoviensi Comitatu^ subdividalur; et licet quidem praelibati Regij Commissarij noslri proiectum istiusmodi subdivisionis Nobis jam exhibuissent, ^
51*
Digitized by LjOOQIC
404
cam tamen illod Projecto Comitis BaDi snb 4. Julij 1743 submisso conforme non esset) et aliunde etiam Ipsius ac Staluum et Ordinum dejiufati superinde auditi nondum fuissent, ideo habito mutuo desuper cum ijsdem Consilio et deliberatione, subdivisio dictorum trium Comitatuum in facie loci elaboretur, et provisorie, ac ad ratificationem noslram mox etiam in effectum deducatur. Ex quibus Comilatibus siquidem Veroczensis Supremo Comite provisus jam esset^ quoad reliquorum autem duorum Comitatuum Supremi Comitis Officia nonnullae Familiae praetensio- nem facerent; Ideo ijsdem Familijs ad Fetitorium remissis^ Comitatibus Syrmiensi et Posegano interea de Administratoribus Officiorum Supremi Comilis benigne providendum esse duximus, veluti in hac qualitate pro Syrmiensi Baronem Mar- cum Alexandrum Pejachevich, pro altero vero Posegiensi alterum itidem Baro- nem Ladislaum Vajay jam clemenler denominavimus. Quod autem
Q u i n 1 0 , Vice-Comitum et reliquorum snballernorum in diclis Iribus Comitatibus inslituendorum Officia concernit; Quamvis quidem Comes Banns sub 5. Decembris 1743 penes relationem suam certam subjectorum pro prae- roissis subalternis Comitaluum Officijs projectalorum specificationem, hic in ge- nuinis paribus sub A. annexam, Nobis submisissel^ num autem illa subiecta apta et idonea sint? non constaret: Ideo memorati Commissarij ex subiectis illis, qui semet pro Subalternis saepefalorum trium Comitatuum Officijs apud ipsos in- sinuabunt, aptiora et magis idonea seligent, eo tamen reflectent, ut si ex illis, qui in illis Comitatibus jam resident et fixam mansionem habent, ad hoc vel illud Officium apli reperianlur, tales aliis undecunque oriundis praeferantur, et sic primo quidem in Syrmiensi, dein vero etiam in reliquis duobus Comitatibus^ necessarios officiales Comitateoses provisorie et usque ulteriorem benignam rali- ficationem nostram constituant, solitum Officij Juramentum ab ipsis desumant, et statim ad activitatem, cuilibet de Lege et usu aliorum etiam Hungariae et Croa- tiae Comitatuum compelentem, ponant; sed et ipsos quoque Supremum Comitem et ejusdem Officij Administratores* obtentis et productis superinde per Cancella- riam nostram Regiam Hungarico Aulicam expeditis solitis Decrelis^ more in alijs Comitatibus consveto installabunt. Quoad debitam autem Justiliae et aliorum Servitium nostrum et Commune totius Regni illius Bonum, Contribuenlium jtem Conservalionem et ulteriorem permansionem, respicientium publicorum Admini- strationem, cum ipsis et eorum Superioribus, antellatorum quippe Comitatum Su- premo respective Comite et Administratoribus Nomine nostro exhibebunt Genera- lem, quae hic sub Liltera B. adnectitur^ Instructionem Nostram; qui postquam praevio modo constituti et ad activitatem posili fuerint, tam horum quam alio- rum necessariorum Comitatensium Servitorum, quando et cum quali stipendio vel Salario conduclorum, genuinam Specificationem «Majestati nostrae submittent. Ut «utem statim Officiis suijs fungi et operari valeant ijdem Comitatenses Ofiiciales,
Sexto: Jam commissum est medio Consilij nostri Aulae Bellici et Ca- merae nostrae Aulicae Provinciali in Sclavonia hactenus conslitutae Depulationi: Primo, ut Commissioni huic in operationibus suis omnem asistentiam praebeat, et quamprifflum Linea Confiniaria ducta, sicque Confinia a reliquo Provinciali Terre- no seperata et illius Incorporatio in effectum deducta, Officialesque Comitatenses :Bucccsive constituti fuerint, accepta sola exactione et incassatione pro currente ad- huc Anno militari cedentium Contributionum et aliorum onerum publicorum (Qti «b infra dicetur), in reliquo tota tam Deputationis illius, quam Ejusdem Subaltemo-
Digitized by
405
nun Actiyilas ct Jurisdictio, qaam bactenus sibi concreditam babuit et illi habue-* runt, imraediate cesset. 2. Ut omnium illorum^ quae tam ab hactenus pro Confi- niarys jam excisso et per modernam Commissionem adbuc excidendo^ quam etiam residuo, Jurisdictioni Banali mox incoporando Terreno, ejusdemque locis sive ti- tulo Contributionis, sive vero aliornm onerum publicorum annue quorsum in paratis, yel naturalibus Incolae praestare debuerunL) accuratam et genuinaro Connotationem et Specificationem Commissioni huic exbibeat^ ut inde sciri valeat, quantum pro fu- luro per Excisionem et Erectionem Confiniorum erga praestanda in futurum a Militibus Confiniarijs Mililaria servilia^ ab hactenus praestito quanto Contributionali decedet, et quantum vicissim ab Incorporatis Locis et Territorijs remanebit adbuc annue exigendum. Et ut 3. Eadem Deputatio Provincialis exactionem et jncassa- tionem remanentium Contributionum et aliorum onerum publicorum hujus adhuc Anni Militaris, usque ultimum quippe fuluri Mensis Octobris^ adeoque etiam post interventam jam Incorporationem, cum Assislentia etiam Officialium Comitaten- sium, solerter continuet^ et hoc ipsum etiam respectu Terreni et Locorum pro completo Confiniariorum Numero quidem excisoruro* sed ConGniarijs ex eo^ quod actu nondum adsint, necdum traditorum, adeoque interea juxta priorem benig- nam Disposilionem nostram sub diebus uli praemissum est 30. Oclobris 1743 et 5. Augusti 1744 emanataro^ prae manibus Dominorum Terrestrium^ sub cautella ibidem declarata, adhuc reliquendoruro, eadem Depulatio valeat. In Casu autem^ 4. Quo eaedem Contributiones et alia onera publica usque futuram Priroaro No- vembris ex toto exigi et incassari nequirent^ eadem Deputatio restantias iilorum in praesentia Officialium Comitatensiuro et Contribuentiuro Incolaruro liquidare, et quae exigibiles adhuc sunt, illarum incassationero Ofiicialibus Coroitatensibus re-* linquere tenealur^ per ipsos dein fideliler incassandas^ et eo quo pertinent adroi* flistrandas. Quae oronia curo saepefatae Provinciali Deputationi (uti praeroissum €st} jaro cororoissa sint, ideo ut in effectum quoque debite deducantur, Curami I^abebunt dicti Coromissarij.
Et curo porro jaro benigne resolverirous^ ut Suprerous Coroes et Ejusdem Officij Adroinislratores, alijque Officiales Comitatenses in Comitatibus, Curae^ re*-> spective et moderationi ipsoruro concredilis, constanler refideant et Officia Sua ibidem fideliter adroinistrent; Hinc Cororoissarij praeprimis quidem in Syrmiensi^ dein vero in alijs etiam constiluent, cororooda quaequaro loca seligent et Provisoria etiam constituent; in quibus antelati Supremus Comes et Administratores^ alijqua Officiales Comitatenses, qui propria ibidero Bona non habent, residere, Congregationes €t Sedes Judiciarias tenere, Archivuro conservari, Cassaro et Carceres Coroitatenses 8ub bona custodia servari possint ac debeant; Prouti denique id ipsum in alijs quoque bene regulatis Hungariae et Croatiae Comitatibus fieri consveviL Salaria porro antellati Magistratus Comitatenses Sequentia habebunt: Et quidem unus Suprerous Comes, vel Officij illius Administrator^) Annue mille florenos, Vice-Co- mes quingentos florenos, singuli Comilatus Notarij Trecentos florenos, Generales Cassae Praeceptores Trecentos florenos, Judices Nobilium ducentos florenos, Ja- rati Assessores Centum florenos, Procuratores Fiscales Centum quinquaginta florenos; Praeterea in singulis Comitatibus etiam tot, quot necessarij fore vide** buotur^ Equiles et Haidones^ pro exactione quanti Contributionalis ^ Perseca* tione item et extirpatione Praedonum et aliorum malefactorum^ cum superioribns et subalternis Ofilcialibus suis prouti et Lictore suscipientur, competentia Salaria
Digitized by
i^oogle
406
et respective Stipendia, praevie per Cominissionem hanc regulanda et nobis snb- mittenda^ aeque habituri. Pro Provinciali vero illarum partium Commissario annue quingenti floreni ordinantur^ ad quae Salaria respective et Stipendia usque finem Decembris Anni 1746 juxta dispositionem Regiae Commissionis nostrae persol- Tenda benigne resolvimus^ ut eo usque Cameram nostram Aulicam triginta Millia florenorum anticipentur, interea yero temporis fiindus salariorum in praespecifi- catis tribus Comitatibus (uti Magistratibus Instructlonaliter jam commissum est) plenarie elaboretur, et ad effectum futurae solutionis ipsorum praeparetur ; Yicissim yero pro Indemnisatione Aerarij nostri pretinm Salis in Sclavonia et Syrmio jbi- dem distrahendi, a singulo Centenario in 15 Crucigeris augeatur, et haec auctio a die 1. Mensis Julij Anni currentiSi) usque nltimam Decembris 1750 continuelur; In reliquo autem praefala Commissio Individualem provisorie ibidem in singulo Comitatu constitutorum officialium, Militum item et Haidonum aliorumque neces- sariorum Comitatus servitorum, cum qnalibus stipendijs respective et salarijs in quo Comitatu, qua die et quot numero conductorum, specificationem Nobis expost submittet.
Septimo: Cum ex hac parte Danubij Cis Petro-Varadinum sita locamili- taria Chalma, Kukojevcze, Perkaszova, SchUel, Lerovacz, Banostor^ Nestin, et in parte etiam Hlok, juxta benignam resolutionem nostram ex ratione sitns ipso- mm Jurisdictioni Provinciali incorporari debebunt; Incolis autem illomm^ qui militares permanere voluerint^ liberum futurum sit, ut semet ad Confinia transferre possint, reliqui autem cum toto praespecificatomm locorum Terreno usque ulte- riorem dispositionem nostram in Terrestralibus sub Regia Camera nostm stare debebunt^ et proportionatum etiam quantum Cotributiona'e^ a quo hactenus qua Militares immunes ernnt, supportandum habebunt; sed etiam praeterea in toto Syr- mio et Sclavonia inler Contribuentes gravis admodum improportio esse dicatur, ideo Commissio haec, postquam Magistratus Comitatenses instaurati fuerint^ pri- mae & principali sibi curae ducet, ut pro futura recte el proportionate inter Contribuentes institucnda onerum Publicomm repartitione et subdivisione^ cum interventu etiam Officialium Comitatensium, unam bonam et illis partibus appli- eabilem et idoneam Conscriptionis universalis Ideam bene elaboret, et Secundum illam non tantum praespecificatorum octo, sed aliorum etiam universorum totius incorporati Syrmiensis Comitalus locomm^ et apertinentiamm Conscriptionem medio Comitatensium Offlcialium peragi, et sibi referri faciat, illaque bene perpensa et examinata, quantum cuilibet loco ejusdem Comitatus in Coutributionali et alijs oneribus publicis, dejn a prima videlicet futuri Mensis Novembris supportandum obvenerit? justam et aequam repartitionem feciat, et Nobis tempestive refemt, et haec etiam respectu reliquomm duomm Comitatuum, Posegani videlicet et Ye- roczensis, cum jncluso Yalkoviensi, quo citius fieri poterit, indilale facere studeat, ut juxta novam hanc omnium trium Comitatuum Conscriptionem et oneris publici repartitionem Contributionis praestatio statim cum inito futuri Mensis Novembris induci et Inchoan\ taliterque Contribuens Incola improportionato onere gravatus, pro ulteriori sui Conservatione et permansione, ad aequam et justam proportio- nem quo citius reduci et sublevari valeat. Interea autem et eousque donec vi- delicet praeattacta nova Conscriptio et repartitio peracta et stabilita fuerit, con- sequenter in Casum etiam illum, quo usque futuram Primam Novembris haec nova Contributionis Idea in effectum deduci nequiret, universa tam Cameralia, quam
Digitized by LjOOQIC
407
alioram Dominorum TerrestriQm loca, cum Suis, quae adusqne portarunt Onei><« bus Publicis modo praevio Incorporanda a die 1. Novembris Secundum Normaat faactenus usitatam, stabilita autem semel antelata Nova repartitione, Secundum illam praestationes Suas Peccuniarias ad Cassas Comitatenses adminstrandas ba- bebunt; Quemadmodum etiam praespecificata Militaria Loca, quae sub Incorpo- rationem cadent, et hactenus non contribuerunt, quam primum conscripta fuerint, ijsdemque proportionatum onus adrepartitum exstiterit^ non expectata etiam uni->- yersalis Conscriptionis et repartitionis ratificatione^ Provisorie statim ad instar aliorum contribuere et praestanda praestare debebunt ; iUis tamen Hospitibus, seu Patribus familias exceptis, qui actu extra Regnum in Castris nostris constituti sunt, his enim ut semet pro futuro vel ad Militarem^ yel Provincialem slatum re- solvere possint, Respirium usque Primam Novembris Anni sequentis 1746 darl^ jnterea autem ipsos in statu, quo antehac fuerint, relinqui volumus. Ut porro
0 c t a V 0 : Etiam circa Regulamentum Militare jnterimalis Provisio fiat, cle- menter resolvimus, ut post factam Incorporationem, et eousque in Partibus illis ha- ctenus usitatum Militare Regulamentum, cum Hungarico Regulamento comportari, et in quibus in specie punctis ab jnvicem differant, punctatim investigari^, ac demum primo cognosci queat^ utrum pro futuro etiam prius Regulamentum Mili- tare, quod in Syrmio et jnferiori Sclavonia hactenus usitatum fuit, in suo esse relinquendum, vel in quibus punclis modificandum^ vel plane nefors abrogandum^ et in locum illius Hungaricum Regulamentum ibidem inducendum sit?1nterea, et eousque Partes illae poenes hactenus habitum Regulamentum Militare provisorie roaneant. Ideo Commissio haec praemissam duorum Militarium Regulamentorum Combinalionem Communi labore instituet, et quid pro futuro eatenus Statuendum esse censeat? opinionem suam submittet; Interea autem (uti praemissum est) et u^que ulleriorem resolutionem et Dispositionem nostram hactenns in Syrmio et Sclavonia Introductum Regulamentum Militare debite observandum ordinabit.
Nono: Quamvis quidem ex relatione Comitis Bani sub die 4. Julij 1740 submissa apareat, quod Status et Ordines Regni Croatiae petierint, ut Donfiinium €omitum Erdody Kulina dictum^ iuxta Articulum 51. Anni 1741 Comitatui Crisiensi in Regno Croatiae sito Incorporetur^ ac etiam eorsum contribuere teneatur^ cum tamen indubium sit, quod antelatum Dominium hactenus ad jnferiorem Sclavoniam et quidem a 62 sessionibus contribuerit^ et si idem Dominium praefato Comitatui Crisiensi, adeoque Regno Croatiae^ cum suo, quod hactenus supportavit^ onere incorporetur, illud aerario nostro Regio in furtum decederet: ideo clementer re- solvimus, ut eousque donec memorati Stalus et Ordines edocuerint, quod repe- titum Domim*um Kutina non Armis a Turca recuperatum^ sed alia peculiari mo-» dalitate ad Sclavoniam inferiorem applicatum sit, idem Dominium ulterius quo-» qne in medium ejusdem Sclavoniae, ad sibi proxime vicinum ibidem Comita-* tum^ a proporlione sessionum suarum contribuere et onera publica praestare debeat. Et quia
Decimo: Facta Syrmij et inferioris Sclavoniae modo praevio resoluta et ordinata Incorporatione^ ratio Tricesimarum hactenus in Confinijs Regni Hungariae €l Croatiae adversus Sclavoniam, et vicissim in Confinijs Sclavoniae contra Hon-* gariam et Croatiam positarum cessaret^ ideo benigne annuimus ; Ut postquam prae** missorum Incorporatio in effectum deducta fuerit, eaedem Tricessimae illinc tollantur €t ad nova Confinia versus Turcicum posita transferantur; Tellonia tamen in Syrmio
Digitized by LjOOQIC
40d
€t Sclayonia hacteniis faabita, nsque dam Magislratas Comitatenses eorundem qnalitatem et necessitatem pro exigentia Legum reviderint vel stabiliverint^ vet abrogaverint, vectigaliaque eorundem limitaverint^ et solita privilegia desuper im- petrata fuerint^ in statu quo relinquantur. Ideo his quoque semet conformabunt et praemissam Tricesimarum translationem ex parte Sclavoniae et Syrmij effec- laabunt saepefati Commissarij. Quod ipsum etiam ex parte Hungariae effectuan- dum Regiae Camerae nostrae Hungaricae committemus. Et qnia
Undecimo: Etiam id in Syrmium et inferiorem Sclavoniam libenter indnci et stabiliter observari cuperemus, ut Incolae ibidem a praestatione Nonae temper etiam in futurum immunes maneant, quemadmodnm hactenus fuerunt ; E converso in casu necessitatis ad instar Banderiorum Regni Croatiae ad Castra exire et ibidem militaria servitia praestare teneantur; Igitur Commissarij nostri Regij omnem industriam eo impendenLt ut adhibitis modis et medijs^ ad id ne- cessarijs et convenientibus, praemissam Intentionem nostram in effeclum deducere^ et semel pro semper stabilire valeant, Nobisque refferant.
Et haec sunt quae in Materia Incorporationis Syrmij et inferioris Scla- voniae praevio modo ordinata Regia et Provincialis Commissio ad exigentiam praecitatarum Legum in effectum dedncenda habebit, quibus effectuatis^ praelibati Commissarij nostri Regij^ absentibus Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae deputatis, semet ad partes Regni nostri Hungariae trans Danubium conferrent et ibidem operationes suas incipient. Proinde
Duodecimo: Siquidem ex ratione servitij nostri et boni publici etiam id clementer resolvissemus. ut eousqne etiam^ donec ex parle quoque Hungariae Regni supracitatus Articulus 18. novissimae Diaete praescripto ibidem modo et forma plenarie in effectum deduci possit, interea etiam trans Danubium in Comita- tibus Bachj et Bodrogh praeter Oppidum Szabatha seu Szent Maria dictum jam Anno praeterito incorporatum^ etiam alia in ijsdem Comitatibus existentia Loca Militaria Zombor, Prestovacz et Palanka, velut supra Petro-Varadinum inter mera aeque loca provincialia et Contribuentia, sita, cura universis appertinentljs suis per Mi* lilares ibidem hactenus possessis, Camerae nostrae Jure Terrestrali possidenda tradantur, et cum sibi a proportione obvenientibus oneribus publicis Jurisdictioni dictorum Bach et Bodrogh Comitatuum ad instar Oppidi Szent Maria nunc sta- tim provisorie incorporentur, eorundem autem Incolae, qui militares perseverare volunt, inde Cis Danubium ad Confinia Syrmij et Sclavoniae a Petro-Varadino usque Semblin ducenda transferantur, sicque a Contribuentibus separentur. Cae- terum quoad Terminum translationis Hospitum illorum, qui actu in Castris nostris constituti sunt, ea etiam hic loci observabuntur^ quae superius ad punctum in Ordine septimum et ibidem denominata Loca militaria praescripta sunt.
Decimo Tertio: Incolae praefati jam Incorporati Cameralis oppidi nostri Szabatha seu Szent-Maria, qui pro militaribus semet jam declararunt, et ulterius etiam tales perseverare volunt^ ad summum usque finem Octobris vel initium Novembris Anni currentis ad alium Cameralem Locum noslrum Mossorio, in dicto aeque Comitalu Bachiensi, vel altero Bodroghiensi inter Tibiscum et Da- nubium sito^ in quantum a proportione Numeri et necessariae ac bonae Subsi- stentiae ipsorum illuc illocari poterunt, in qnantum vero hoc fieri nequiret de- fectus ex alijs Locis in illius vicinia (ubi jam praevie ad Prothocollum diei 8. Martij Anni currentis benigne resolvimus) per Commissionem supleatur, idem-
Digitized by LjOOQIC
40»
que L0CQ8 Mosssorin ad instar aliornm sibi vicinoram locorum mililarimn in No- ynm fossatnm Militare erigatnr^ conseqaenter cnm omnibus appertinentijs snis Confiniarijs nsnandum et possidendnm jta tradatnr, ut exceptis illis dicti Loci inbabitatoribns, qui militares fieri et in futnmm servitia militaria ad jnstar alio- mm Confiniariomm praestare voluerint, reliqui omnes vel ad Oppidum Szent Maria^ yel alia Cameralia ibidem loca nostra^ Comitatui Bachiensi adjacentia^ juxta Dis— positionem Cameralis ibidem Praefecti nostri transire teneantur, boc et id vero tam Szent Mariensibus qnam etiam Mosoriensibus Incolis et Inhabitatoribus per ipsoram Instantias medio Consilij nostri Aulae Bellici et Camerae nostrae Regiae Hungaricae tempestive' et ad minimnm tribus vel quatvor septimanis ante praefixnm migrationis Terminum pro ipsomm notitia et directione publicetur. Praeterea etiam id Szent-Mariensibus Incolis militaribus jntimetur: 1. Quod.ipsis nllerius etiam optio admissa sit^ vel Statnm militarem vel Provincialem sequendi, conseqnenter juxta praerecensitas Dispositiones vel in loco ut Provinciallbus permanendi^ vel ut militaribus ad Confiniaria Loca transenndi; 2. Quod Praedium Ludas ab Oppido Szent-Maria, cui privilegialiter annexum est^ nequaquam avelli et ipsis uti desi- derabant, ad nsuandum dari et concedi possiL, adeoque ut nullam poenitus spem idcirco faciant; 3 Quod respectn antiquae 146000 florenorum Praetensionis ipsorum, si et in qnantnm fundata esset, ad Consilium nostmm Aulae Bellicum remittantur» Caetemm modus translationis dictorum Incolamm^ qui ulterius quoque Militarem statum amplecti volunt, quoad Bona ipsomm immobilia^ in praefato Oppido no- stro hactenus privative a Singulis possessa^ (quoad) Ecclesiam jlem ipsomm^ ille observetur (ordo), quem Regij Commissarij nostri Nobis in quinque punctis demisse proposuemnt^ quemque sub die 18. Febmarij et 8. Martij proxime prae- teritorum ad Prothocollum Commissionis nostrae Articularicae per totum clemen- ter approbavimus. Et qnia
Decimo quarto, Nobis etiam id demisse relalum fuisset^ quod propter differentias inter Militares et Civiles seu Plebeos ejusdem Oppidi Szent Maria IttQolas hactenus vigentes^ a tempore ipsis benigne concessomm Privilegiomm, nec ad rationem qnanti Contributionalis^ sed neque Mn sortem Contractus cum Camera nostra initi quidpiam solverint) conseqnenter aerarium nostmm Regium duplici modo ad praesens per ipsos damnificalnm fuerit; cnm autem hoc injustnm omnino sil, nt beneGciomm ipsis privilegialiter concessomm usum habeant et abinde praestanda non praestent Ideo benigne resolvimus^ ut Regij Commissary nostri pro fiituro eas Dispositiones faciant, ut demtis militaribus^ abinde ad Con- finia transire ulterius quoque volentibns, reliqui Oppidani ejusdem loci Incolae ea quae ipsis vigore antelati Contractns et obtentorum Privilegiomm solvenda et praestanda incumbunt onera, de tempore in tempus rite praestent et exolvant; pro praeterito tamen eadem Oppidana Communitas exceptis (uti praemissum est) ad statum militarem uberins etiam transire volentibus^ nonnisi duas praefatornm Onerum Terlialitates, sub trium Mensium Spatio ipsis a dictis Regijs Commissariis nostris tempestive intimando et praefigendo, exolvere teneatur^ et hoc eidem communitati cum ea expressa Comminatione iniungatur, quod nisi huic Dispo-> sitioni pro praefixo Termino satisfecerint et exolvenda pro praeterito integra-* liter exolverint, Educillnm et Macellum ipsomm pro parte Camerae nostrae Re- giae indilate occnpabnntur, et usque plenariam talismodi restantiamm Exolutionem feqnestrabuntnr^ sed neqne in usn ipsis concessoram benignomm Privilegiomm
(Ptn I. Prml. el Libert.) 52 ^^^T^
Digitized by VjOOv lC
4t0
et reliqnorum BeDeGcioruin relioquentar. Et haec quoad Oppiduin Szabatha seii Szent^Maria deductae resolutiones nostrae universis ejusdem Oppidi Incolis et inbabitatoribus pro ipsorum notitia et Directione, ad Summum intra tres vei qua- tuor septimanas publicentur et jntimentur, et tam haec, quam eV alia quoque quo- ad Comitatum Bachiensem et Bodroghiensem praeapposita pancta per saepefatos Gommissarios nostros Regios debite aeque eflecluenlur. Ulterius
Decimo quinto: Etiam id clementer jubemus^ ut Regij Commissari| nostri quemadmodum in omnibus ipsis praevio modo Comissis et concreditis operationibus suis inter se^ et quoad Syrmium et inferiorem Sclavoniam etiam cum Regnorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Bani^ Statuuroque et Ordinuoi Deputatis Commissarijs comuniter laborare et perficienda perficere debent, ita etiam et eo modo tam finalem quam intermedias etiam relationes et repraesen- tationes suas comrouniler subscribendas et ad nulium hujatum DicasteriorunL particulariter^ sed directe et immediate ad Maiestatem nostram faciendas et diri- gendas habebunt. Quoad Syrmium vero et Sclavoniam (uti jam superius etiam habetur) primum et principale objectum ipsorum sit^ ut Contribuentes illarum partium inter se respectu Onerum Publicorum ad justam et aequam Proportionem usque futuram primam Novembris reduci, consequenter abinde pro futuro nova Contributionis Idea pro sublevalione illorum induci valeat Haec proinde omnia in hacce Instructione contenta toties fatis Commissarijs nostris Regijs rite ac debite observanda et in effectum deducenda, demum vero super omnibus et sin- gulis qualiter executis genuinam ac fidelem relationem Nobis submiltendam be- nigne coromittimus. In roliquo autem in fidelitate, zelo et candore eorundem Regiorum Commissariorum nostrorum benigne confidirous, quod cuncta absque ullo sive sui sive aliorum respectu jta dextere, zelose et fideliter communibas yiribus peragent et Nobis demisse referent, prouti post seriam et maturam omnium deliberationem pro Salute Populi optimum fore judicaverint. Quodsi vero praeter praemissa adhuc alia quoque servitio nostro et Bono publico utilia et proficua vel talia esse adinvenerint) quae licet contra tenorem praesentis Instructiouis fo- rent, praetitulato tamen servitio nostro et Bono Publico convenirent^ ea quoque in comrounem deliberationero suroroant^ et quae optima fore judicaverint, provi- 0ori.e aeque in effectum deducant et Majestati Nostrae circumstantialiter refferent totiea fati Commissarij nostri Regij. Quibus in reliquo dbc. Datum Viennae Ansbiae dje 1. Mensis Aprilis 1745.
Maria Theresia dl p«
Joann. Fran. Comes a Dietrichstein m. p.
Josephus Comes ab Harrach ul p. Coroes Ludovicus de Batthyan m. p.
Copia in ArduTO Rofai Croatiae. Ada aegni Coagr. 1745. Hr. 54.
Digitized by
411
Anno 1745. 27. Aprilis Viennae.
Maria Theresia SS. el 00. Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Slayoniae Comissarios pro reincorporatione Slavoniae
Inferioris nominare jubet
MARIA THERESIA DEI Gratia Regina HuDgariae, Bohemiae, Dalmaliae, Croa* tiae ac Sclavoniae, Archidux Austriae (fcc^ Nupta Dux Lolhariogiae & Barri;
Magna Dux HetruriQe.
Reverendi, Honorabiles^ Speclabiles ac Magnifici, Magnifici item Egre- gij et Nobiles, nec non Prudentes ac Circumspecti^ Fideles Nobis dilecti. Ex bis, quae ante duos abhinc Annos acta fuere, nolum adhuc erit Fidelitatibus Ye- stris^ qualiler Districtus Syrmiensem et inferioris Sclauoniae pro exigentia etiam Articulorum 18. et 50. novissimae Diaetae^ Bannli Jurisdictioni subjiciendos et incorporandos^ ciementer resolverimus. Cum porro Deputati hunc in finem Regij Commissarij nostri^ Fideles quippe nostri Franciscus Baro ab EngelsholTeD^ Co* mes Alexander Patachich et Baro Ladislaus Vajay, Commissioaem ante duos^ uti praemittitur^ Annos inchoatam et aliquo tempore interruptam^ primo^ quo fieri poterit Tempore reassumpturi atque ea de Causa in antelatos Districtus venturi essent, ad ejusmodi autem Commissionem ex parte Sclauoniae Regnorum Dal- matiae, Croatiae ac Sclauoniae Banus cum Statibus et Ordinibus modofatomm Regnorum Commissarios deputandos habeat.
Veluti proinde de hoc requisitam intimationem dictorum Regnornm no- stromm Bano sab hodiemo Dato fecissemns^ ita id ipsum Fidelitalibas quoque Vestris hisce perscribendum atque significandum esse duximus^ quatenns joxta Praescriptum praeallegati 18. Articuli, cum praefato Regnorum Dalmatiae, Croa- tiae et Sclavoniae Bano Commissarios ad praenotatam Commissionem proxime denominent; qui accepta a praenominato Comite Patachich de tempore ac Loeo, in quo talismodi Comissio reassumetnr^ notitia, eo yeniant et ex parte Sclavo- niae eidem Commissioni intersint^ ac juxta Praescriptum praeallegati Arliculi Sibi pariter incunbentta diligenter peraganL In reliquo Fidelitatibus Vestris Graiia nostra Regia benigne ac jugiter propensae manemus. Datum in Civitate nostra Vienna Austriae^ die vigesima septima Mensis Aprilis, Anno Domini millesimo feptingentesimo quadragesimo quinto.
Maria Theresia m. p.
Comes Ludovicus de Batthyan m. p.
Franciscus Koller m. p.
Digitiz^l^^yGoOgle
:412
A tergo:
Reverendis, Honorabilibas^, Spectabilibus ac Magnificis, Hagnificis item, Egregijs et Nobilibus nec non Prudentibns ac Circumspectis N. N. Regnonn nostronun^ Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae Universis Statibus et Ordinibns fta Fidelibus Nobis DUectis.
Zagrabiae Ex Officio.
(L. S.)
Orig. ia ArchiTO RegDi CFOttke. Acta Regoi CoDgregitioniim «. 1745, Ifr. 80.
Anno 1745. die i. Julii. Viennae.
InstructiG a Regina Maria Theresia Marco Alexandro li- bero baroni Pejadevid, Comitatus Syrmiensis Officii su- premi Comitis Administratori, totoque ejusdem Comitatus
Magistratui data.
Maria Theresia Dei Gratia Regina Hungariae, Bohemiae^ Dalmatiae^ Croa- tiae & Sclavoniae^ Archi Dux Austriae^ Dux Burgundiae, Brabantiae^ Styriae, Carinlhiae dr Carnioliae^ Comes Flandriae, Tyrolis & Goritiae^ nupta Dux Lotha- ringiae d: Barri, Magna Dux Hetruriae drc. Fideli nostro Magnifico Marco Aie- xandro Libero Baroni Pejacsevich qua Comitatus Syrmiensis Officii Supremi Comitis Administratori^ salutem drGratiam. Siquidem ad mentem Articulorum 18 6c 50 Novissimae Diaetae 1741 Districtus Syrmii & inferioris Sclavoniae, ex- ceptis ConfiniiSi, Banali & Provinciali Regnorum Dahnatiae^ Croatiae d: Sdavo- niae Jurisdiclioni incorporari, iliosque incluso Valkoiensi^ in tres Comitatns, Syr- miensem utpote^ Poseganum & Verdcensem subdividi resolverimus, ex his vero Moderationem Comitatus Syrmiensis Tibi^ qua Ofiicii (uti praemissum est) Sa- premi Comitis pro interim Administratori concrediderimus : Igitur^ ut tam Tn, quam reliqni quoque ejusdem Comitatus Officiales^ hac vice per Commissionem nostram Regiam, ad incorporationem praefatorum Districtunm LimitationeoMiae d: regulationem anteiatorum trium Comitatnum cum Deputatis dictorum Regnonua ad faciem Loci proxime descensuram* provisoriae ad ratificationem nostram eli- gendi d: constituendi, Muneribus d: Officiis Vestris tanto exactius satisfaciatis, Vobis tam in Communi quam particulari sequentem InstrucUonem dandam esse duximus^ Et quidem :
Digitized by
413
Primo: tam Adminislratori. quam reliquis subaltemi& Comitalus Officiali- bus ante omnia incumbet, ut in Comitatu ipsis concredilo continuo resideant tt Officiis suis diligenter praesinL, cumprimis vero Gloriam Dei Omnipotentis & Re- ligionem Orthodoxam Romano Catholicam prd exigentia Legum Regni^ pro parte praefatorum Regnorum Dalmaliae, Croatiae & Sclavoniae conditarum^ omnimode promovere & propagare sataganL Sed quia Syrmii & Sclavoniae Incolae po- tissima in parte Graecum Ritum profiterentur^ hi vero cum Clero Ipsorum be- iiigna Regia Privilegia baberent, per Majestatem quoque nostram in Anno Mille-- aimo Seplingentesimo quadragesimo tertio benignissime confirmata, ideo eosdem Incolas penes eadem Privilegia sua^ tenore etiam hic Copialiter annexarum be- nignarum Patentalium . nost^ arum^ ipsis noviter extradatarum^ imperturbate con- servent. In reliquo autem sedulo attendent praefati Comitatus Officiales^ ne Po- pae ac Graeci Ritus Episcopi illorum ab iisdem ullas illicitas & arbitrarias Col- lectas^ mulctas item pecuniarias^ aliasve extorsiones pro lubitu ipsornm exigere dc extorquere attentent; sed neve etiam Domini Terrestres Normam lisdem in Anno Millesimo septingentesimo trigesimo septimo^ respectn Obligationum Ipsis a £ubditis suis praestandarum praescriptam, usque dum successive cum Comitatuum interventu Urbaria Dominalia, usui & Patriae illi accomoda, suo modo confici ^ regulari valebunt^ excedant, subditosque suos ad plus praestandum cogant; sed neque Nonam etiam^ donec aliter per Nos dispositum fuerit, a Subditis suis de- sumere audeant; adeoque tam in his<) quam aliis quoque omnibus occasionibuS) contribuentem plebem ab indebitis & excessivis quibusvis Exactionibus & pres-» suris conservare studeant; sed nec ipsi quoque simile quid attentent antelati Comitatus Administrationes it Officiales.
Secundo; Politica quaevis d: provincialia modalitate in Hungariae ^ Croatiae Regnis nostris passim introducta & usitata in Comitatu sibi concredito tractabunt atque curabunt, adeoc[ue in gremio illius dum & quando necesse fuerit^ Oenerales, cum interventu etiam^ qui adesse volunt^ Dominorum Terrestrium^ vel eorundem Officinlium, praeviae semper per Currentaies (uti moris est) invitan- dorum^ Congregationes^ pro tractandis ejusmodi publicis servabunt^ quam etiam ad Generales fidelium Statuum & Ordinum Regni nostri Croatiae Congregationes^ aemper (dum vocabunlur) unum alterumve ex gremio sui exmittent DeputatoS) proponenda ibidem^ si quae nomine Comitatus babebunt^ proposituros & inde vi« cissim, dum rediverinL, de ibidem pertractatis & conclusis, Comitatui in.proxima Generali Congregatione sua debitam Relationem scripto facturos; praecipue vero 60 solerter contendent^ nt quantum Contributionale a Contribuentibus de tempore in tempus sub onere dandarum desuper Rationum debite semper exigatur & de** fectu absque omni persolvatur; solutum demum ad Cassam Comitatensem colli-* ^atur, inde vero ad Cassam Bellicam Essekini constitutam erga Quietantias Cas-» sae Praefectorum fideliter administretur; omnia denique^ quae ab Incolis quocun- que titulo praestanda veniunt^ eo, quo spectant^ in tempore aeque praestentur db administrentur ; super omnibus autem perceptis & erogatis constitutus Comitatns Ferceptor mox finito Anno Militari cum requisitis probis & documentis sufficien-- ter instmctas rationes, prout in Hungaria usitatum est, Comitatui exhibebit, no<* lens vero vel intermittens compulsivis etiam mediis, Lege idcirco praescriptis^ per Magistratum cogatur; singulariter autem etiam eo Tntentus sit Magistratus, nt postquam ex noviler instituenda Comilatus Conscriptione, aequa & justa Proportio
Digitized by LjOOQIC
414
inter Contribaentes elaborabitnr, iila debite pro foturo observetur, neqne sine graui ratione d: pnblica Comitatus Determinatione in ipiopiam immntetur; ac Iq reliquo etiam ea, qnae Leges Regni db signanter Arliculas 63 Anni 1723 in praemissis praescribunt, exacte observare teneantur.
Tertio. Processus & Litigia^ quae inter Terrestres Dominos vel alios Nobiles ibidem vertuntur^ ac Vi Legnm Hungariae dr Croatiae Foro Comitatensi dijudicanda competunt, Magistratus pro administratione Jnstitiae per Partes suo modo requisitus & interpellatus, servatis de Jure servandis^ in Comitatu sibi con- credito dijudicanda assumet & decidet, Partibnsque Justitiam juxta Regni Leges exactae 6: celeriter admiuistret, admissa pro qualitate Causamm & dictamine Le- gum intra vel extra Dominium, si Causa Appellabilis sit, a Vice-Comite dr Jo- dicibus Nobilium, in Partibus (uti dicitur) procedentibus ad sedem Judiciariam Comitatus^ singulis annis quoties necese erit in Comitatu debite aeque celebran- dam, inde autem ad Tabulam nostram fianalem Appellalione; occasione vero ce- lebrandarum Sedium Dominalium Judex Nobilium cum Jurato Assessore praesen- tes semper aderunt^ dr ibidem diligenter illa^ quae iisdem secunduro praescriptnm Legum incunbunt, curabunt. Quod si autem in Sclavonia dr Syrmio tales Can- sae occurerent) quae antecedenter jam per Instantias, quas hactenus habuemnt, finaliter decisae et superatae fuerunt, tunc Res jndicata pro tali relinquatur dr maneat amplius coram Comitalu non resuscitanda ; pendentes tamen^ seu ibidem jam praeviae inceptas, nondum tamen finaliter decisas Lites^ Causantes^ si vel ambae Partes, vel Jure conventae saltem Provinciales fiierint, vel de re Juris- dictioni Provinciali sobjecta agatur, non alibi, qnam coram Comitatu Foris Pro- vincialibus, servatis de Jure servandis, promovere potemnt. Et quia
Quarto: Memorati Comitatus Magistratus adinstar aliorum Comitatunm Jure etiam Gladii gaudebit, igitur in solerter persequendis ac pro demerito etiam pnniendis Praedonibus aliisque Malefactoribus omnem Laborem <Sr Industriam pa- riter impendent^ quo taliter in Syrmio quoque & Sclauonia intrinseca qnies & tranquillitas restabiliatur. Malefactoresque condigna & promerita poena puniantur. Quem in finem Comitatus in bono ac securo Loco, Ipsi per Commissionem no- stram assignando, etiam Carceres pro Deliuquentibus^ sub bona Custodia dr pro- nisione servandis, habebit^ d: reliqua etiam ad exercitium Juris Gladii neeessaria requisita procurabit.
Quinto: et cum Suprafatis Regiis Commissariis nostris ex pecnliari Gratia dr Clementia nostra facnltatem hac vice benigne concessimus^ nt ad citins atque facilius in illis partibus reducendam publicam quietem & tranquil- litatem generalem Amnystiam pro Praedonibus in Libertate adhucdum constitntis, consequenter sub Judiciaria potestate nondum existentibus^ Altissimo nomine no- stro eo modo publicare possint^ ut praefigendo illis Terminum, intra qnem semet coram Ipsis vel Superioritate sua sistere debeant^ & ut tales, qui semet sponte sistent vel Militaria Servitia statim amplectantur^ vel deposito praevie Juramento, quod deinceps a Praedociniis & aliis maleficiis penitus abstinere d! domi suae Constanter permanere velint, semet in nnam vel alteram pagensium Communita- tem^ inscribi curare teneantur: Igitur hnjns quoque effectuationi omnimode in- tentus erit Magistratus.
Sexto : Siquidem praefatus Comitatus, quamvis Regno nostro Croatiae caeteroquin incorporabitur, snam altamen Contributionem praestare db ifloca-
Digitized by LjOOQIC
415
tiones militares aliaque Concomitantia onera publica adinstar Comitatnum Regni no-^ stri Hungariae supportare debebit^ hinc Comitatus iste & ejusdem Magistratus^ iii reliquis quidem praefatorum Regnorum noslror^m I>almatiae^ Croatiae & Sclavoniae Banali & Provinciali Jurisdictioni^ cui praevi^ modo incorporabitur^ adinstar alio- rnm in iisdem Regnis sitorum Comitatuum suberit) in Contributionalibus tamen, <ir aliis Contributionem concomitanlibus & ftindum illius tangentibus & respicien- tibns oneribus & dispositionibus publicis^ adinstar Comitatuum Hungaricorum im- mediate a Regio Locumtenenliali Hnngarico Consilio nostro^ prout & constituen-> dus in illis Partibus Provincialis Commissarius in rebus Officii a Directore Pro^ vincialis Commissariatus Hungarici dependebunt^ debitam cum iisdem Correspon* dentiam in praemissis habituri, dr eorundem Dispositionibus parituri^ Regu]amen<> toqne etiam militari, quod in Sclauonia & Syrmio actu viget & in usu est^ usque ulteriorem Majestatis Nostrae Dispositionem semet debile conformaturi.
S e p t i m 0 : Salaria porro Administratoris & constituendorum praeuio modo Comitatensium Officialium taiiter beoiigne ordinanimus^ ut Officii Supremt Comitis Administrator 1000 fl., Vice-Coraes 500 fl.,. Notarius 300 fl., Judex Nobilium 200 fl., Juratus Assessor 100 fl., Propurator demum Fiscalis 150 fl. iiabeant ; Praeterea^ ut Comitatus Equites etiani dr Hajdones pro exactione Con*» tributionis^ persecutione item & exstirpatione Praedonum aliorumque publicomm Malef»ctorum necessarios, cum superioribus & subalternis Offcialibus suis. proul & Lictorem teneat^ Competentia iisdem Salaria & respective Stipendia^ proxime aeque regulanda^ pariter percepturos. Interea vero dr donec fundus praespecifi^* «atorum Salariorum in praenotato Comitatu eruetur, ex peculiari Gratia nostra Salaria ejnsmodi ab Aerario nostro Regio usque ultimam Decembris Anni fiituri 1746 pendi curabimus; e contra atitem pro indemnisando Aerario nostro Salis in Sclauonia dr Syrmio^ & quidem unius cujusvis ibidem distrahendi Centenarii pretiuro in 15 x.; a 1. Julii a. c. usque finem Decembris Anni 1750 elevandnn» resolvimus. Diligenter autem invigilabnnt praefati Comitatus Officiales^ ne Sat marinus^ quem positive in omnibus hisce tribus Comitatibus inhiberi volumus^ eo inducatur & invehatur; congruum idcirco^ dum db quando res exigit, reme^ dium et Prdnisionem facturi, Constitutisque ibidem Salis Officialibus nostris ne^ cessariam eo fine, ubi opus fuerit, assistentiam praebituri.
Octavo: quoniam vero in Regno nostro Hungariae ea observarelnr iii praemissis modalitas, quod quiuis Comitatus Supremis Comitibus <fc Ofllcialibns ^ois aliisque Servitoribus Comitatensibus competentia Salaria ex Cassa sua Do-» mestica persolvat, hinc, mox obi praenominatus Comitatus debito modo regulatus & Hagistratu sao itastructus fuerit, idi3m mox eam Prouisionem faciet) ut a die 1. Jannuarii Anni 1747 & sic imposterum semper ex Cassa sua Domestica uni-* yersa Salaria, Stipendia item suorum militum & alias quasvis pnrticulares Coml-» tatos expensas persolvat, eandem tamen Cassam Domesticam cum ContributionaU Hagistratus nunquam commisceri & cQnfundi admittet, sed separatas dr distinctas ab otraqoe Cassa a Perceptore soo Rationes quotannis indispensabiUter qoantocyos exigat^ exactas revideat dr censuret^ censnratas vero utriosque Ordinis rationes^ €sto ab invicem separatas^ cdnnexive tamen se habentes^ in genoinis paribQS^ Sigillo Comitatos db Sobscriptione Magistratualiom aothenticas^ Regio Locorateoeft-^ Utii ConsUio Hnngarico Posonium, de Cassa aotem Comitatos Domestica sonan*
Digitized by LjOOQIC
41ff
tes Rationes^ in simili exemplari eliam fidelibus Statibos & Ordinibos Re^i noslri Croatiae singnlis annis submittet. Praeterea
Nono : siqnidem Regias Tricesimas nostras hactenas in finibns Sclanoniae adversns Hungariam & Croatiam babitas^ facta semel incorporatione per Com- missarios nostros Regios, inde tolli & ad Confinia versus Turcicum ponenda transferri ; Telonia vero in medio Syrmii & Sclauoniae reperibilia eousque, donec per Hagistratum Comitatensem, ad exigentiam Legum eatenus sancitamm^ db aignanter Articulorum 15. 1715 ifc itidem 15. 1723^ nec non 28. nouissimae Diaetae reuidebuntur, & quae tollenda sunt, tollentur, ifc stabilienda stabilientor, ▼ectigaliaque eorundem limitabuntur^ in statu quo relinquenda esse benigne resol- yissemns; ideo saepefatus fllagistratus in gremio sui etiam praefatam Teloniorum reuisionem successive assumet ifc peraget, Relationemque idcirco fidelibus Statibns drOrdinibus Croatiae submittet; illos vero Teloniornm Possessores, quorum Telonia pro necessariis praevio modo inventa & stabilita fiierint, ad reparationem quoqne 6t Conservationem Yiarum & Pontium, observandnmque et non excedendum ipsis praescriptnm Yectigal^ extrahendum item (si non habent) Regium teloniale JPri- vileginm, adeoue satisfaciendum obljgationi suae, juxta praecitalas Leges effectiae adstringet; sine praehabito antem Regio Teloniali Priuilegio nuUa nova Telonia erigi admittet.
In reiiquo antem Officiales Comilatus tam in concreto, qnam in particnlari^ qniuis illorum respectu Muneris & Officii sen generaliter ea etiam observabnnt» qnae Leges Regni praescribunt dr iisdem observanda praecipiunt. — Quae omnia antem^ ut debite observentur & in effectum deducantur, Administrator OSicii Su- premi Comitis sedulam ac diligentem Curam habebit, Articuloqne 56. Anni 1723 aliisqne Regni Legibus de Officiis Supremorom Comitnm sonantibus semet exade conformabit. Et cum Comitatus etiam proprium Sigilium authenticum habere de- beat, ideo, utprimum Magistratus praeuio modo institutns & ad Actiuitatem po— situs fuerit, mox pro Sigilio ad Majestatem nostram reccuret^ dr nna etiam pro- jectum illius Nobis exhibebit ; interea autem in publicis Expeditionibus suis Sigillo Administratoris utetur. Et haec sunt, quae praefati Comitatus Magistratui pro Instructione hac vice 4r donec aliter disposnerirous^ extradanda esse«dnximns ic concedenda. Datum in Archi-Ducali Ciuitate nostra Yienna Anstriae^ die prima mensis Julii, Anno Domini millesimo septingentesimo quadragesimo quinto,
Maria Theresia m. p.
(L. S.)
Comes Ludovicns de Batthyan m. p. Joannes Adelfy m. p.
/n inferiori margine:
Extradatum per me Ig. Kovacsy m« p. Inclyti Comitatus Syrmieiisis Jn-* ratnm Archivarium
In ArchiYO Begoi CroatUe. Acto R. CoBfregatioiinBi 1745.
Digitized by
417
CCXIiVI.
Anno 1745. die 1. Julii. Viennae.
Instructio novis supremis comitibus et officii supremi co-
mitis administratori in Comitatibus Inferioris Slavoniae
a Sua C. & R. Majestate data.
MARIA THERFSIA (tit.) Fideli nostro, Magnifico Baroni Ladislao Vajay de Yaja qua Comitatus de Fosega Officij Supremi Comitis Administratori^ Salutem et Gratiam. Siquidem ad mentem Articuli 18 et 50 Novissimae Diaetae 1741 Districtus Syrmij et inferioris Sciavoniae, exceptis Confinijs, Banali et Froyinciali Regnorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclayoniae Jurisdi-* ctioni incorporari^ illosque^ incluso VaikoYiensi, in tres Comilatus^) Syrmien- sem utpote^ Foseganum et Verdczensem subdividi resolverimus ; ex his vero Hoderationem Comitatus de Fosega Tibi, qua Officij, uti praemissnm esL, Supremi Comilis pro interim Administratori^ concrediderimus : Igitur, ut tam Tu^ quam reliqui Sid)alterni quoque ejusdem Comitatus Officiales, Iiac vice per Commissionem nostram Regiam^ ad incorporationem praefatorum Districtuum Limitationemque et regulationem antelatorum trium Comitatuum cnm Deputatis dictorum Regnorum ad faciem Loci proxime descensuram. provisorie ad ratificationem nostram eli- gendi et constituendi, Huneribus et Officijs Vestris tanto exaclius satisfacialis, Vobis tam in Communi quam particulari sequentem Instructionem dandam esse duximus^ £t quidem :
Primo: Tam Administratori, quam reliquis subaltemis Comitatus Officiali- bus ante omnia incumbet, ut in Comitatu ipsis concredito continuo resideant et Officiis suis diligenter praesint, cumprimis vero Gloriam Dei Omnipotentis et Re^ figionem Orthodoxam Romano Catholicam, pro exigentia Legum Regni^ pro parte praefatorum Regnorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae conditarum^ omnimode promovere et propagare sataganL Sed quia Syrmij Licolae (ab) olim quoque Religionem (Graeci ritus non unitam) profiterentur^ bi vero cum Clero ipso- ram benigna Regia Frivilegia haberent) per Hajestatem quoque Nostram in Anno 1743 benignissime confirmata^ ideo eosdem Incolas penes eadem Frivi- legia sua^ tenore etiam hic Copialiter annexarum benignarum Fatentalium No- strarum^ ipsis noviter extradatarum, imperturbate conservent. In reliquo autem sedolo attendent praefati Comitatus Officiales, ne Fopae ac Graeci Ritus Epi- scopi illorum ab ijsdem uUas iilicitas et arbitrarias Collectas, mulctas item pe- cuiarias^ aliasve extorsiones pro lubitu ipsorum exigere et extorquere atten- tent; sed neve etiam Domini Terrestres Normam ijsdem in Anno 1737, re- speetu Obligationum ipsis a Subditis suis praestandarum, praescriplam, usque
(Parf I. PrivH. et Libert.) 53
Digitized by
i^oogle
4t8
I
•
dam scccessive cnm Ck)mitataum inleryeQta Vrbaria Dominalta, asai et Pa- triae illi accomoda, suo modo confici et regulari valebunt, excedant, sobdi- tosque suos ad plns praestanduro cogant; sed neque novam etiaro, donec ali- ter per Nos dispositum fuerit, a Sabditis suis desamere audeant; adeoqae tam in his , quam aliis quoque omnibus occasionibaa, contribuentem Plebem ab indebitis et excessivis quibusvis Exactionibus et pressaris conservare sta- deant; sed nec ipsi quoque simile quid atlentent antelati Comitatus Admi- nistrator et Officiales.
Secundo. Politica quaevis et provincialia, modalitate in Hungariae et Croatiae Regnis nostris passim introducta et Jisilata^ in Comitatu sibi concredito tractabunt atque carabunt, adeoque in gremio iuius^ dum et qaando necesse faeril, Generales, cum interventu etiam, qui adesse volunt, Dominorum Terrestrium^ vel eorundem Officialium, praeuiae semper per Currentales (uli moris est) invitan- doraro^ Congregationes^ pro tractandis ejusmodi publicis servabunt, quam etiam ad Generales fidelium Statoum et Ordinnm Regni nostri Croatiae Congregationes, semper (dum vocabuntur) unum alterumve ex gremio sui exmittent Deputatos, proponenda ibidem, si quae nomine Comitatus habebunt, proposituros^ vel inde vi* cissim, dum rediverint, de ibidem pertraclatis et cenclusis, Comitatui in proxinMi Generali Congregatione sua debitam relationem scripto facturos; praecipue vero eo solerter contendent, ut quantum Conlributionale a Contribaenlibus de temport in lempus sub onere dandarum desuper rationum debite semper exigatar et d^ fectn absque omni persolvatur, solutum demum ad Cassam Comilatensem coUh gatur, inde vero ad Cassam Bellicam Essekini constitutam erga Quietairiias Cae- aae Praefectorum fideliter administretur. Omnia denique^ quae ab Incoiis quocan<- que titulo praestanda veniunt, eo, quo spectant, in tempore aeque praesleatur et administrentur; super omnibus autem perceptis et erogatis Constitalu5 Comilatos Perceptor mox finito Anno Militari cum requisitis probis et documentis saffieiei- ter instructas rationes, prout in Hungaria usitatam est, Comitatui exhibebiL) no- }ens vero vel intermittens, compulsivis etiam medijs, Lege idcirco praescriptis, per Magislratum cogatur. Singulariter autem eo intentus sit Magistmtus, ot postquam ex noviter instituenda Comitatus Conscriptione, aequa et justa Proportio inter Contribuentes elaborabitur^ illa debile pro futuro observelur^ neque sine gravi rationo et pubiica Comitalus Determinatione in quopiam immutetur; ac in foUqao etiam ea, quae Leges Regni et signanter Articulus 63 Anni 1723 ia praemissis praescribunt, exacte observare teneanlur.
Tertio. Processus et Litigia., quae inter Terrestres Dominos vel afios Nobiles ibidem vertuntur^ ac vi Legum Hungariae et Oroaliae Foro Comitatensi dijudicanda concernont, Magistralus pro adminislratione Justiliae per Partes soo niodo requisitus et interpellatus, servatis de Jure servandis, in Comitato sibi con- credilo dijudicanda assumet et decidet, Partibusque Juslitiam juxta Regni Leges exacte et celeriter adminislret, admissa pro qualitate Causarum et dictamine Le- gum inlra vel extra Dominium, si Caosa adpellabilis sit^ a Yice-Comite et Jt- dicibus Nobilium^ in Partibus (uti dicilur) procedenlibus ad sedem Judiciariaa Comitatus, singulis annis quolies neeesse eril in Comitatu debite aeque eei^ brandam^ inde autem ad Tabulam nostram Banalem Appellatione; occasioae Toro celebrandarum Sedium Dominaltum Judlium com Jurassore praesealcp
Digitized by V^OOQlC
41»
Mmper adeniii^ et ibidem diligeirter illa, qirae iisdem secDndHiD praescriptam Legam incnnlrant, caralmttt. Q^od si autem in Sclavonia el Syrmio taies Caa->> mie oecurerent, qaae anlecedenter jam per Instanlias, qaas Iraetenag babaenm^ finaliter decisae et soperatare foerant^ tane res jadicata pro taH relinqaatar dt maiieat, amplias coram Comitatn.non resuicitanda; pendentes tamen^ seu ftidem jam praevie inceptas, nondum tamen flnaliter terminatas Ules^ Causantes^ ai yel ambae Partes, vel Jnre conyentae saltem Provinciales fuerint^ vM de re Jurta^ dictioni ProTinciali subjecta ag^r, non alibi, quam coram Comitati et Forif ProYincialibus^ servatis de Jnre servandis, promovere poterunt. Bt qoki
Quarto: Memorati Comitatus Magistratus adinstar aliorum Comitatuum Jiire etiam Gladii gaudebit^ igitor in solerter persequendis ac pro demerito etiam paaiefidis Praedonibus aliisque Malefactoribus omnem Laborem et Indostriam pa- riter impendet^ quo talHer in Syrmio qiK)que et.ScIavonia intrinseca quies et tranquillitas restabiliatur^, Malefaetoresque cqddlgna et promerita poena puniantur, Qfiem in finem Comitatus in bofio ac seCnro Loco, ipsi per Comroissionem No-> Btnun assignando^ etlam Carceres pro Deliuquentibus, sub bona Custodia et pro-> YiMone servandiS) habebit, et reliqua etiam ad Exercitinm Juris GIad|j necessaria requimta procurabit.
Quinto: Et cum Suprafatis Regijs Commissarijs Nostris ex pecaliari gratifi et Clementia Nostra focoltatem hac vice benigne concessimus, ut ad citias otque faeilius in illis partibus reducendam publicam quietem et tranquil- Ulfitem geoeralem Amnystiam pro Praedonibus, in Libertate adbucdum constitutis, €oiiaeq«etnter sub Judiciaria potestate nondum existentibus^ Altissimo Nomine No- fitro eo modo publicare possint, ut praefigendo illis Terminum, intra quom semet coram ipsis vel Superioritate sua sistere debeant^ et ut tales^ qui semet sponte fiiatetit) vel Militaria Servitia statim ampleotantur^ vel deposito praevie Juramento, ^fiod deinceps a Praedocinijs et alijs Maleficijs penitus abslinere et Domi saae constanter permanere velint» semet ia unam vel alteram Pagenslum Communita** tem ifiscribi curare teneantur. Igitur bujus quoque elTectuationi omnimode in* teotus erit Magistratus.
Sexto: Siquidem praefatus Comitatus, quam vis Regno Nostro Croa«> tiae caeteroquin incorporabitur, suam altamen Contribntionem praestare et Illoca- tiones Militares aliaque Concomitantia onera Publica adinstar Conntatoum Regfil Nostri Hungariae supportare debebit : Hinc Comitatus iste et ejnsdem Magfslratus^ ifi reliquis quidem praefatorum Regnorum Nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae Banali et Provinciali Jurisdictioni, cui praevio modo incorporabituri, adinstar alio- rfim in ijsdem Regnis sitorom Comitatuum suberit, in Contribotionalibus tamen et alqs Cofitribotionem concomitafilibos et fundum illius tangentibus et respicien- tibfis oneribus et dispositionibus Publicis, adinstar Comitatuum Hongaricorum^ im- medifite a Regio Hungarioo Locumtenentiaii Consilio Nostro^ prout et conslituen- dfis ifi illis Partibus Provincialis Commissarios in rebus Oflicij a Directore Pro- vindafis Conuiiissariatus Hungarici, dependebunt^ debitam cum ijsdem Correspon-^ dentiam in praemissis bahituri^ et eorundem Dispositionibus paritMri. Regulamen* loqae eliam Miiitari^ quod in Sclavofiia et Syrmio act« viget et in osa est, usqoe atoriorem Mi^estatis Nostrae Dispositiooem semet debite conformaturi.
Digmzed by
d*byGoogle
420
Septifflo: Salaria porro AdBiiiiislratoris et coDstitnendonim praevio modo CoBsitateiisiiini Offioiatiam taliter benigne ordinavimus ^. nt Oflficii So* premi Comitis Admkistrator 1000 fL^ Vice-Comes 500 fl.^ Notarius 300 fl^ 6ene|tiys Cassae Perceptor 300 fl.., Judex Nobilium 200 fl.^ Juratus Asses^ eor 100 fl.<) Procurator demum Fiscalis 150 fl. habeant. Praeterea^ ut Co- mitatus Equiles etiam et Hajdones pro exactione Contributionis, persecutione item et exstirpatione Praedonum aliorumque Publicorum Malefactorum necessa- rios^ cum superioribus et subaltemis Otffcialibus suis^, prout et Lictorem teneat, Competentia ^sdem Salaria et respective Stipendia, proxime aeque regulanda, pariter perceptaros ; interea vero et donec fundus praespecificatorom Salario- rum in praenotato Comitatn eruetur, ex Peculiari gratia Nostra Salaria ejusmodi ab aerario Nostro Regio usque ultimam Decembris Anni futuri 1746 pendi ca- rabimus. E contra antem pro indemnisando Aerario Nostro Salis in Sclavo- nia et Syrmio, et quidem unius cpjnsvis ibidem distrabendi Centenarij pretium in 15 X.., a 1. Julii anni currentis usque finem Decembris Anni 1750 elevandum resolvimus. Diligenter autem invigilabunt praefati Comitatus Officiales^ ne Sal marinus, quem positive in omnibus bisce tribus Comitatibus inliiberi volomus, eo inducatur et invebatur; Congruum idcirco^ dum et quando res exigit, reme- dium et provisionem facturi, Constitutisque ibidem Salis Officialibus nostris ne«* eessariam eo fine, ubi opus fuerit, assistentiam praebiturL
Octavo: Quoniam vero in Regno Nostro Hungariae ea observaretur m praemissis modalitas, quod quivis Comitatus Supremis Comilibus et Officialibas suis alijsque Servitoribus Comitatensibus Competentia Salaria ex Cassa sua Do- mestica persolvat, Hinc, roox ubi praenominatus Comitatus debito modo Regulatas et Hagistratu suo instructus fuerit, idem mox eam Provisionem faciet, ut a die 1. Jannuarij Anni 1747 et sic imposterum semper ex Cassa sua Domestica uni*- versa Salariai» Stipendia item suorum Militum et alias quasvis particulares Comi- tatus Expensas persolvat; eandem tamen Cassam Domesticam cum ContributionaK Hagistratus nunquam commisceri et confundi admittet, sed separatas et distinctas ab utraque Cassa a Perceptore suo Rationes quotannis indispensabiliter quantocyos exigat, exactas revideat et censuret, censuratas vero utriusque Ordinis Rationes^ esto ab invicem separatas^ connexive tamen se babentes, in geminis Paribos, SigiUo Comitatus et subscriptione Magistratualium authenticatas, Regio Locumtenen- liali Coosilio Hungarico Posonium, de Cassa autem Domestica Comitatus sonan- les rationes, in simili Exemplari etiam fidelibus Statibus et Ordinibus Regni Nostii froatiae singulis annis submittet. Praeterea
Nono : Siquidem Regias Tricesimas npstras bactenus in finibus Sclavoniae tidversus Hungariam et Croatiam habitas, facta. semel incorporatione per Com- inissarios Nostros Regios, inde tolli et ad Confinia versus Turcicum ponenda transferri, Telonia vero in medio Syrmij et Sclavoniae reperibilia eousque, donee per Hagistratum Comitatensem, ad exigentiam Legum eatenus sancitarum^ et signanter Articulorum 15. 1715 et itidem 15. 1723, nec non 28. Novissimae Dietae, revidebuntur, et quae toilenda sunt, tollentur, et stabilienda stabilientur, Vectigaliaque eorundem limitabuntur, in statu quo relinquenda esse benigne resol- ^issemus: Ideo saepefatus Hagistratus in gremio sni etiam praefatam Teloniorum Tevisionem snccessive assumet et peraget, rationemque idcirco fidelibus Statibss
Digitized by LjOOQIC
431
€t Ordinibus Croatiae submittet ; illos vero teloniomm Possessores, quomm Telonta pro necessarijs praevio modo inventa et stabilita fnerint^ ad reparationem qnoqne e% Conservationem viaram et Pontium, observandmnque et non excedendum ipsls praescriptum Yectigal, exlrahendum ilem (si jnen habent) Regium Teloniale Pri- vilegium, adeoque satisfaciendum obligationi suae, juxta praecitatas Leges effective adstringet, sine praehabito autem Regio Teloniaii Privilegio nulla nova Telonia erigi admittet. In reliquo autem OSiciales Comitatts tam in Concreto^ quam iii Particulari^ quivis illoram respectu muneris et OSicii seu generaliter ea etiam ob- servabunt, quae teges ^Regni praescribunt et Qedem observanda praedpiunt.
Quae omnia autem, ut debite observentur et in effectum deducantur^ Ad**- ministrator Offiicij Supremi Comitis Sedulam ac diligentem Curam habeblL) Articulo^ que 56. Anni 1723 alijsque Regni Legibus^ de Officijs Supremoram Comitum sonan- tibus, semet exacte conformabit; et cum Comitatus etiam proprium Sigillum authen- ticum habere debeat, ideo, ut primum Magistratus praevio modo institutus et ad Activitatem positus fneriL) mox pro Sigillo ad Majestatem Nostram reccurret^ et une etiam projectum illius Nobis exhibebit; interea autem in publicis Expeditionibus snis Sigillo Administratoris utatur. Et haec sunt^ quae praefati Comitatus Magistratni pro Instructione hac vice et donec aliter disposuerimus^ extradanda esse du-- ;dmus et concedenda. Datum Yiennae, die 1. Julij, Anno Domini 1745.
Maria Theresia m. p.
(L. S.)
Comes Ludovicus de Ratthyan m. p. Franciscus KoUer m. p.
A iergo :
In simile Ludovico Comiti Patachich, qua Supremo Comiti Comitatus Ye^ roczensiS) et Marco Alexandro Raroni de Pejachevich, qua Supremi Comitis OSicij Syrmiensis Administratori.
Cepia hi Archivo Regni Croatiae. Acta Regni Cosgregationis A. 1745. N. 51.
Digitized by
4Si
Unirersitas Gomitatuii YerOceiisls de sna et totius iiire^
rioris Slavoniae reincorporatione Generati Regni Dalma-
tiae, Croatiae et Slavoniae Congregationi j^ratulatnn
Excelsi ProcereS)
hcIytlqQe Domitii Regnoram Dalmatiae^ Croatiae dr ScIaTOniae Stattts db Ordines^
Domini Domini Nobis Gratiosissime Oolendissimi t
Cam jam taodem Deo Auspice dia expectata Inferiori huicce Sdavoniae, fateri debemus, infatigabili Excelsorum Procerum Inclytorumque Dominorum Sta- tuum & Ordinum Cooperatione^ promota acciderit Salua & pristina dedique re- stituta sit Libertas, ita^ quod ejusdem Priorj suo Corpori, Banaii nempe Inclyto^ nnn Daimatiae, Croatiae dr Sclavoniae Regnomm Jurisdictioni reaplicatio^ de Gratia d! Ciementia Regia desideratum feliciter sortita sit effectnm, sicut nos octava delabentis instaurati Comitatus de VerOcze Universitaa parte nostra Excelsis Proceribus Inclytisque Dominis Statibus & Ordnibus super recuperata deperdita liactenus filia sua, ita Nobis de reobventa duicissima Matre Superiori Sclavonia omni possibili jubilo & applausu hisce gratulamur, db porro etiam pro exantlatis in Patriam bancce Excelsorum Procerum Inclytommque Dominorum Statuum beneficijs^ deprompta istbic coram Illustrissimo dr Spectabiltbus Dominis Eomndem Commissarijs praeconia dr gratiamm Actiones^ praesentibus obsequenter repeti- mus^ nosque in Matemum suscipi precamur sinum; DEUlf caetemquin Omnipo- tentem ardentibus orantes votis^ ut id^ quod benignitate sua conjunxit, nsque ad Mundi persistentiam nuUis unquam temporibus amplius separari patiatur; ve- ram sicut Yirtus unita fortior est) db concordia rea parvae erescunt, ita pro majori 8ui Gloria, Alti item Regij Servitij dr Publici Emolumento utriusque praemissi Qementer impertiatur Nobis Incrementum; Nos interea omnia Nostra ita dirri- gere satagemus Acta, ut in quibusvis quoad debiles Yires dr Capacitas Nostra indulserit^ benignis Regijs Mandatis, Juribus item^ Praerogativis ifc avitis Con- svetudinibus satisfiatt
Quamvis porro pro accepto uno, ne dum satis gratos^ pro alio implorando BeneGcio Nos modestia quasi cobibere deberet, quin nihilominus Majorum erga 8U0S semper largam esse scimus Mnni6centiam, non veremur in Limine staliui, subversante praecipue in mora Periculo, Excelsomm Procemm Inclytoramque Dominomm Statuum intuitu avertendae ad Legionem Trenkianam Militis praesta- tionis rogare auxilium; cum autem in hoc eodem^ quod Nos premit, merito, £x- eellentissimi quoque Domini Comitis Bani invocaremus Patrocinium^ sicut Litteras
Digitized by LjOOQIC
Kaitni Saae fxcelleiiiiae scriptat oam Excelsia Proceribiii ft Inclytis Domiiiii Statibiuf eommiiiiicare Noatrae arbitranmr Qbligatioms, ita siqaidem in ijsdem tota facti apeciea dedacta baberetur, iUiua ielbic d^dactionem attingere sujiervacaaemn 4c ipsis Excelsis Preceribus ac laclytis Domiitfs Statibus incommodum fore rati» Sopplicamus hamiilime^ digaenlur pro sua experla in Nos Gratla & bonitate mnm longiori nuura ad Ajagaslissimam pro Nohis recurrere^ ita^ue Instantiam hancQt Nostram promovere, ut insufj^ortabile hocce JttiGtis pnaestatienis Onus a Nolna ex integro avertatnr. Qnibns Pretectieni Eorundem nosmet impense recommeii* daates matemos
Excelsomm Proeenuv,
Inclytommque DB. ^tatuum dr Ordinum
Habantor ex iieneral! nostra die 9. A sequentibus Mensis Deeemhris 1T45 Esseki eelebreta Congregatiene.
Obsequenliflstmi t: ObligatisiinM fiertl
Universitas Comitatiis de VerOcse.
Mf. te AMblf o Bafoi OcoatlM. Km Bapi GoiiiNgirttoi» «. t7M. Mr. 4.
CCXIiTIII.
Ami0 1745. i%. DeceuAru. fn ofpido Valkomr.
Unlv-ersitas Gomitatus Syrmiensis de sua et totius fnfe»
rioris Slavaniae reiacorporatione lAclyLia SSL el 00« Be*
gni Dalmatiae, Groatiae et SlaTeniae f^rainlator.
Excelsi Proceres,
Inclyttqne Domini Begnorum Dalmatiaeh Groatiae dr Sclavoniae Stalus 4: Ordines»
Domini Domini Gratiosissime Colendissimi I
nioscente tandem aliqunndo post tot retroaclorum Saecnlomm efflnna afflictae dr sub gravissimis oneribus fatiscentis Patriae bujus forlunaliori sydere» nbi nempe ad iteratas Eorundem Excelsomm Procerum Inclytorumque Domi^
Digitized by
i^oogle
424
aornm Statiraiii et Ordinam Saae Sacratissimae Caesareo-Regiae Majestatt faetas fcomiUimas Instantias Syrmiam cum inferiori Sclavonia Sacro Re^i Hnngariae IKademati, memoratomm vero Inclytomm Dalmatiae, Craatiae et Selayoniae Re- gnomm^ atqne adeo Excelsomm Procemm Inclytornmqae Dominomm Stataom 4r Ordinnm, Banaliqne Jnrisdictioni, ex benignissima altefatae Saae Sacratissimae Migestatis annnentia^ Anno hocce labenti, medio autborizatomm eatenns Domino- inm Caesareo-Regiomm Coninilssariomm jam ex integro reincorporatnm extitis- set; Primo bicce Comitatus Syrmiensis die 11. proxime praeteriti Mensis No- ▼embris in oppido Yalkoyar instanratas, actiYitateqne » Comitatensis Hagistratos est condecoratus ; hodieraa vero die Dlustrissimas quoque Dominus Supremi Go- mitis OSicij Administrator noster Eidem est praefixus. Cujusmodi tantis suspi- rijs gemitibusqae exoptatam miserae hujus plurimisque infaustissimomm temporam Injurijs et vicissitudinibus grassatae ac fere coUapsae Patriae, tandem aliqaando obtentam consolationem, quemadmodum post altefatae Sacratissimae Majestatis materaam clementiam Excelsomm Procemm Inclytoramque Dominomm Stataom et Ordinum Potenti et zelosissimo Patrocinio referre debemus ; ita etiam tam ingens nunquamque obliterandum eomndem Excelsomm Procemm Inclytoramqae Dominomm Statuum & Ordinum beneficium, donec ultimae nobis vires suffecerint, Servitijs nostris contestari nunquam sumus defuturi.
Caetemm, tametsi mnlta superessent, in quibus uberiorem adbuc a Soa Sacratissima Caesareo-Regia Majestate medio Excelsomm Procerum Inclytorum- qoe Dominorum Statuum et Ordinum consolationem sao tempore humiUime elBa- gitandam decrevissemus ; ijsdem nihilominus pro hic et nunc praetermissis^ unnm (subvertante in mora periculo) Excelsis Proceribus Inclytisque Dominis Sta- tibus et Ordinibus obsequenter detegendum babemus: Ea erat Excelsi Praceres Inclytique Domini Status & Ordines bis retroactis Annis Domini Baronis Colonelli Trenk in conducendo per nostrum quoque Comitatum MUite indiscretio, ut quo- tiescunque pro beUando aptos babilesque depraebendit Contribuentes, vendicata aibi Ucentia in suam Legionem indiscriminatim vi abtraxerit, Dominijsque certo numero Eorandem statutionem absque omni prorsus consideratione Diminutionis per id Aerarij Regij, miseraeque Contribuentis Plebis aggravij strictim et sob gravissimis comminationQ)us imposuerit, executioneque etiam mediante extorserit; Unde evenit quoque^ quod tales vi abstracti in ejusdem Legione Incolae abinde magno numero semet subtrabentes^ ad propriosque Lares ob novam rursus sni capturam redire formidantesv sylvas repleverint, exindeque enormia pi^aedocinia, caedes dk furta in majorem satis afflictae Plebis afDictionem perpetraverint, per- petrentque etiam in praesentiaram. Quia vero non vane praevideremus^ quod hocce hyberao tempore juxta morem praefatus Dominus CoIoneUus de redinte- granda memorata Le^one sua coram Sacratissima Caesareo-Regia Majestate rursus sit acturas^ impetrataque ejusmodi facultate priores Excessus suos (quo- ram intuitu ad ejusdem Regiae Majestatis Thronum humiUimum medio Inclytornm Dominorum Statuum et Ordinum successiue reservamns facere recursum) in Patria ista sit renovaturus ; Ideo tum ob hoc, cum et exinde, quia Regio isthaec modo praedeclarato praememoratis Regnis reincorporata, ad mentem Articuli 66. 1681^ per Articulum quoque 59. Novissimae Diaetae confirmati, ijsdem Regnis in mUitando esset conformanda, eatenusque dum necessitas exegerit et vires no- 1>is admiserint, Excelsorum Proceram Inclytoramque Dominoram Statuum A Or-
Digitized by LjOOQIC
4amm^ ao Sum Ec^nttae BaBaKi gratioate dispMitioiiilras nos qQ6qoe sabflter^ aere parati easeroas : Exeelais Proceribos hclytisqQe Dominis l^ata>as 4: Ordi- ■ibiia obseqnrater snpplioamiir, qnatenns vaiido sno Patrodnio^ intaitn extreme «xbanalamm yfarinm nostramnu apnd Snam Sacratisrimam Hajestatero, ne antelatnf Dominns Colonellos taiem facnltatem amplius sibi sortiri possit, vemm totnm fcocce insnpportabile a nobis avertatnr onns, validas vices snas interponere di<* gnarentnr. In reliqno Nos Eomndem Excelsomm Procemm Indytommqne De* Minomm Statnnm 4c Ordinnm Protectionibns totos qnantos deTOTentes mmiemni
Excelsomm Procemm Inclytommqne Dominoram Statnnm 4: Ordinnm
Datum ex Generali Congregatione Bostra pro die 12. Mensis Decembris 1745 in oppido Yalkovar celebrata.
Obseqnentissimi Servi
Universitas Neo-erecti Comitatns Syrmiensis»
Or^. in Ardihro Refnl Croatiae. Aeta Refiii Confr. 1746 Ilr. 5.
Anno 1747. die 7. Martii. Viennae.
Inatructio neoerectis comitatibvs Inferioris Slavoniae a Rege medio Generalis Regni Congregationis data.
HARIA THERESIA DEl gratia Romanoram Imperatrix ac Hnngariae, Bohemiae, Dalmatiae^ Croatiae, Sclavoniaeqne drc. Regina, Archidnx Aostriae, ftc*
Reverendi, Honorabiles, Spectabiles ac MagniGci^ Magnifici item Egregij et NobUes, nec non Pradentes ac Circnmspecti, fideles Nobis dilectL Posleaqnam Anno praeterito fidelem nostram Speclabilem ac Magnificnm Comitem Alexan- drnm Patachicb^ Camerarinm et Consiliarium nostram Regiam Hnngariae Aulicnm^
(PuB L PriTfl. et liberl.) ^^ r^ T
Digitized by LjOOQiC
4pm VisitatiiNus Comniiifariiiiii nottitiin ad nad laoorpdratoa SSymq et infaiiirii SdaToniae Coaittataa fine eo: nt Tideiicet ez praevie jain peractia antelatorHa Iriani ComitatnQm Conacriptionibna novam et rectam Proportionem et onemm pi* blicortun Aepartitionem elaboret, de formanda etiam in aingalta ComitatibQa do* ■Mrtica C^ nondnm factnm esset) caram habeat, an item Lineae Confiniariat in dactn rao per Commissionem Incorporationis facto rite aabsistant, informatia- MB eapiat, nnm demnm et qaoliter Comitatnam Magiatrataa Instnictionea soai obaenrarerint, perqairat et investiget, ac saper omnibns et singalis Nobis Rela^ tionem faciat, benigne exmisissemos, idemqae Comes abinde redax, Nobis prae- terito Mense Octobris humiliimam Relaiionem saam exhibaisset, desuper in ordiae ad Politica et Juridica, Cassamquo Domesticam concementia seqnenlia clemeater resolvimus.
Ut pro sublevamine Subditorum seu Contribuentium iilorum Comitatuum ratione Cassae Domesticae, juxta hicce annexum Schema Annuae insimul ad viginti septem Mille eventualiter computalae, Camera nostra Regia ex Contriba- lione a Locis in Comitatu Bachiensi noviter incorporalis levanda assignet per duos Annos a 1. Januarii anni currentis computandos, annuatim 12 Millia flore- nornm inter diclos tres Comilatus, per ipsos inter se (uti ipsis jam benigne in- timavimus) eo fine Eszekini concursuros^ non aequaliter^ sed juxta exigenliam necessitatis cujuslibet Comitatus repartiendos^ hoc eliam superadito : ut arbitrariae et dispendiosae Erogationes, virlute etiam Articuli 63. 1723 vetitae^ praecave- antur et Conscriptiones Beneficiorum pro Cassa domestica in singulis Comilatibos taxandorum (si nondum peractae essent) peragantur, et quanlumcunque fieri po* test, aggravatio Contribuentium evitetur, et super omnibus et singulis perceplis et erogalis (uli diclis Comitatibus aliunde jam vi Inslructionis ipsorum commissum esl) Raliones dare teneantur.
Praeterea retulit Nobis idem Comes^ quod in Dominio Illoh . Fiscalem Procuratorem Acatholicum fundamento Arliculi 46. novissimae Diaetae ex Servitio dimilli jusseriL) Dominia in Comilatu Posegano contra subditos excedentia ad ob- servationem Regulamenli de Anno 1737 eo in passu emanati et ibidem publi- cati reflexerit et ut Jura sua Dominalia (ubi necessitas fuerit) per sedes Domi- nales regulare studeant^ res vero sub Commissione neo-acquistica judicala, qaae per Comitatum contra positivum Instructionis suae punctum alterata fuerat, priori vigori restitnat^ ordinaverit, in omnibus autem tribus Comitalibus Justitiam is Criminalibns debite administratam fuisse, in Comitatn vero Verdczensi, propter eotnm accumulatum Malefactorum Numerum eam se disposilionem fecisse refert idem Comes, nt illorum Delinquentium, quorum reatus ex Inquisilionibus leviorem Civilem et arbitrariam poenam post se trahere videretur, Causas Yice-Comes^ per Comitalum authorisatus, cum sibi adjunctis eodem Loco residentibus Jodioa et Vice-Judice Nobilium summarie solum revideat et in proxima Sedria scriplo referat, cessante autem praemissa ratione^ haec quoqne dispositio ilerum cessel, in Causis autem Civilibus semet in Comitatn Posegano, inque Dominio lilokiensi itidem disposuisse, ut Officiales Dominales pro revidendis notabilioribus Subditornm Causis, nbi plures concurmnt, de tempore in tempus Sedes Dominales legaliler instructas celebrent, Vice-Comitem aulem et Judices Nobilium promiscue hactenQS Causas Judicantes, ad praescriptum Articuli 35. 1729 regulavisse, sed et Ikh-
Digitized by LjOOQIC
427
annia qooqae nt Fon impeiisiOBalia exacttus servent et Caaftaiitibiia Jaslitiam •dfliifiistreiit, admoniiisse, in aliis atitem Comiteiibus Dnlhim in administranda Jo-> slilia defectom compertnm esse retalit, hisque soperaddidit idem Comes^ quod ▼index Jostiliae rigor per decwsum praeteritae Hyemis eum parttbos illis prodn-* xerit effectom, qnod Regio illa Latronibos et Praedonibos antehac moltom referta^ jam poene secoritati poblicae sit restitota,t qoas dicti Comitis dispositiones benignis* Bime approbantes^ iisdem hoc dontaxat iMdendam. esse doximos^ ot Comitatos ad eontinnandom adminislrandae Jostiliae zelum olteriiis qooqoe adhortentor.
In ordine vero ad Lineas ConGDiarias refert saepefatos Comes^ qood nunnollas exigoas signanter in Comitatibus Syrmiensi et Posegano, majorem au- tem in allero Comitatu Veroczensi quoad occupalionem Terrilorij DiakoTariensis per Confiniarios via facli attentatam, repereril differentias ; circa quas clementer resolvimus^ ut Comitatus, qui eatenus gravamen habent, semet idcirco praevie )ipud Praefectnram nostram militarem ibidem tanqnam primam Instantiam pro re-* medio insinuent, ibidemque agenda agant, non obtento autem ibidem remedio, tandem primo recurrant et gravamina sua fnndsfte repraesentent ; et hoc etiam in oliis Casibus et occurrentiis sempef observent et non statim praeterita prima In- stantia ad Nos, vel Aulam nostram recurrant.
Ulterius retulit idem Comes, quod in Comilatu. Posegano excessum in Diumis intra et extra Comitatum advertens, illa dietim praeter occasionem ad duos fiorenos restrinxerit, praeterea vero ordinaverit, ut Decimatoribus noslris CameralibuS) Incolis saepins Damna inferentibus^ senfper unus Homo Comitatensis qui Plebem ab omni Jactura praeservaret^ adjungafur, promiscuam vero Nundina-* rnm celebrationem usque edoctionem Privilegiornm^ imo quaedam etiam Monopolia privata in nonnulUs Dominiis servata inhibuerit, sed et iilud quoque in Comitata ordinaverit, ut Incolis ad Comitatum Memorialia porrigentibus et Decretationem aea lodorsationem desoper obtinentibus, praeviae autem a Congregatione disce^ denUbuSi, et Memoralia sua ibi relinqaentibos^ indorsatae ejosmodi Instantiae Jo- dicibos Processoalibos consignentor, per eosdem Sopplicantibus, qui absuni» finila Gongregatione dislriboendae ; Praeterea vero qood Dominales quoque Officiales^ contra quorum renitentiam in publicis Comitatuum disposilionibusMagistratus Comita- t^ises conquesli sunt, ad accuratius observandam Subordinationem admonuerit ; — qnas dispositiones aeque, cum hac tamen modificatione clementer approbamus^ ot Salarisatis Comitatuum Officialibus in publicis procedentibus et exmissis intra Co« mitatus (uti etiam in Hungaria vetitum est) nulla Diurna solvantur, in reliquo autem praealtacta Diumorum restriclfo eliam ad alios duos Comitatus extendatur; ne autem propter carentiam Nundinarum Publicum patiatur, Domini Terrestres^ Privilegiis Nundinalibus carentes, ad Maiestatem nostram pro impetrandis ejus- modi Privilegiis ocyus remittantur; ab Incolis aulem praevio modo Supplicantibus^ nec pro Indorsatione, neque pro Consignatione et distributione Memorialium suo- rom quidpiam praetendatur aut exigatur^ hoc et id vero etiam in aliis Comitati- bos debile observetur.
Porro ad Relationem totiesfati Comitis^ positamque coram eodem (uti re* feri) Comitatuum illoram et signanter VerOczensis in eo Querimoniam, quod Tor- cici Quaestores et Mercatores vulgo Kallagy dicti, cum diversis Mercibos per minatias Qaaestom exerceant et GBristiam. indacant^ ana pnlveres etiam Pyrioi
54* I T
Digitized by VjOOQiC
«38
Praedoiiibu vendere •sveli siiit, benigiie aeqoe refotviaiiii, at dispoaitioiies bck etrae fandameiito ArticiiU 29. noyisiimae Diaetae respectn tindiium Qaaeatorui et Mereatonim Tnrcicorom, qni aobditi Toreici sont, per Hongarimn factae, rt ▼ideKcet minutias et eztra pnblicas Nundinas cnm rebna et Mercibns Tnrddi Qnaeatam exercere non andeant, a Qnaestn antem cnm aliis rebna et Mercibna Boa Tnrcicia penitns arceantnr^ etiam ad praefatos neo-incorporatos Comitatns indn- cantnr^, ibidem ad Notitiam iilorom pnblicentnr et pro fhtoro debite obaeryentar^ dato tamen iia^ qoi hactenos com rebos non Torcids Qoestom exercere solebant) pro distractione ejosmodi Merciom soarom certo ac competenti Termino.
Caeteram ad Instantiam Comitatos Synniensis, ot Petrovaradini aliqaot aaltem Scholae homaniores pro eradienda etiam illaram Partiom Joventoie indiH cantor, jam benig^e disposoimoS) ut Fondos idcirco reqoisitos per Cameram no- atram exqoirator, et iUo comperto, Petito ejosdem Comitalos deferator. Praet^ea aotem iiyagetor eidem Comitatoi Syrmieosi, at quoad Commoditates, tam pro publicis ejusdem Comitatus Carceribos, qoam Carcerom Praefecto jore precafio hactenos a Dominio Ulokini habitas^ jam vero per Dominium difficaltataS) pro ol- teriori Comitatos oso et necessitate relinqoendas, com eodem Dominio, usque dam Comitatus ipse in Statu fuerit sibi ejusmodi Comoditates extraendi vel compa* randi, de certo eatenus annue solvendo proportionato Censu conveoire et con- trahere studeat, et hoc ipsum etiam Vice-Comes ejusdem Comitatus, quoad soaia Commoditatem, nisi aliud quodpiam fondatom Jos ad eaodem haberet, faciat, iit hoc modo olterioribos dicti Dominij Qoerimoniis finis imponator.
Et qoia Fidelitates vestrae ad hujos Comitatos Qoerimoniam sub die 24 Mensis Octobris anni pjaeteriti, Nobis demisse repraesentassent, quod Generalis Campi Mareschalli Locumtenens noster Baro Engelshoffen pro aequivalente partis Hilitaris Fossati nostri Petrovaradiensi anno praeterito benigne aeque incorpo- ratae, ex dicto Comitatu Syrmiensi decem Loca *avellere et ad Confinia Hili- taria applicare voluerit^ interim^ ille desuper constitutus semet Loca illa proj^ ctasse dontaxat, non autem avellere voloisse respondiL
Quibus proinde praevio modo benigne resolutis et dispositis, Fidelitatibos Testris benigne committimus ac mandamus, qoatenos eadem dictis Syrmij et in- ferioris Sclavoniae Comitatibos pro ipsoram directione respective et debita ob- servatione intimare noverint. Qiiibos in reliqoo gratia et Clementia nostra Cae» sareo-Regia benigne jogilerque propensae manemus. Datum in Archiducali 01- Titate nostra Yienna Austriae^ die Septima Mensis Martii, Anno Domini Milla- «imo Septingentesimo Quadragesimo Septimo.
Maria Theresia m. p.
Comes Leopoldus de Nadasd m. p. Franciscus KoUer m. p.
In inferiori margine :
Digitized by VjOOQ lC
A Urgo:
JBkerereniin^ Honorflbilibiis, Spectabilibas ao Hagnifieis, Hagnifida itMi Sgregija 4; Nobtliboa^ nec non Pmdlentibos ao CiroiiQ^pectia N. N. Regnomii BOitrorom Dalmatiae^ (^oatiae 4: Sclanoniae Univeraiir Statiboa 4c Ordinibna 6s9. rideliboa Nobis dUectis.
* (L. S.) r
Zagrabiae. Ex Officio.
€rlf . ia AicIiIto Eegni Oroaliae. Acta Regiii Cob|^. 1. 1747. Wt. 36.
CCL.
Anno 1749. 3. Junii. Viennae.
Reaolutio Regia de instituendo in Groatia uno Vice-Ma* giatro Thavernicali et Foro Revisorio causarum Givi-
tatensium.
HARIA THERESIA DEI Gratia Romanorum Imperatrix^ ac Hangariae, Rohemiaei» Dalmatiae, Croatiae, Sclayoniaeqne drc. Regina, Archidnx Anstriae drc.
Reverendi, Honorabiles^ Speclabiles ac Magnifici^ Magnifici item Egr*- gij et Nobiles^, nec non Prudentes ac Circamspecti, Fideles Nobis dilectl Bs Uteris Fidelitatom Vestramm Die Qninta praeteriti Mensis Martij ez GeneraB Eamndem Congregatione emanatis, et Informatione de Causamm in Liberis ac Regijs Civitatibus Regni nostri Croatiae yentilari solitaram ac inde appeliatanui Foro Superrevisorio deprompta, et ex Juribos ac Privilegijs dictamm Civitatoai dedncta, Nobisque cum Opinione submissa, benigne percepimus: praetactas Civi» tates, nec non Privilegiatum Oppidom Czirhveno, in Foro Superrevisorio. nppellah» tamm inde Causamm^ Civitatem quidem Yarasdinensem Jndicatns Personalis Praesentiae Regiae Locumtenentis^ reliqnas vero (excepta Civitate Segnienri^ Fomm Superrevisorinm apud Comitatom habente) Judicio Magistri TavemicoraM Regalinm subjectas esse; qnod tamen illaram Incolae Causantes ad Foram So<- perrevisorinm Appellantes partim ob Distantiam Loci, Viaramque Incomoditaten^ partim vera miseram et egenum Statnm, Medioramqne et Facnltatum deffectoaa diiricnlter nimis vel nullatenus ad Constitotom nnnm vel alteram in Hnngaria Fonun Superrevisorinm debito tempore comparere possint.
Digitized by
Ne proinde ob haec obstncula Partes Causantea debita Jnstitiae Adminl-» flrattone desUtuantur, id pro nunc pro sublevamine ejnsmodi Causantium^ et ce- ilerius adipiscenda Juatiliae Adminislratione^ interimaliter^ et usque «d ulleriorem JBeoifiiaii Disposilionem noslram (salvis caeteroqurin anlektamm Cirilatum da Foro AppellaliOnis Mnantibos Friyilegijs) clementer resolvimus et Comiti Tayer^ oicorum nostrorum Regalium Magistro^ Tenore Benigni reseripti snb hodienia Dato expediti^ commisimus^ ul Idem^ sicut in Hongaria, ita in Croatia etiam, Vice- Tavemicorum Regalium Hagistrum, qui ibidem Causas omnes Civiles in praeralis Gvitatibus et respective oppido venlilaias et maturioris Revisionis gratia ad Fo- ram Superrevisorium appeUalas^ I^^g^^ Consvetndine et Activitate ia Regno Bun- gariae observala. de Teropore in Tempas^ convocalis illaram Civilatum Senioribas nvidere possit, et revisas, memorato Comili Hagistro Tavernicorom Regalium ad Slatum Notiliae in Extraclu commnnicet^ mox el quocilins denominare, ac Officij Sigillum Eidem consignare, Majeslatemque Nostraro desuper pro faciendis apad anlelatas Civilates Dispositionibus inforroare debeat; Quam Benignam in praemis-* sb interventam Resolutionem nostram Fidelitatibus Yestris ad Statum Notiliae Ciemenler intiroanles, lisdem in reliqno Gralia et Cleroentia noslra benigne ju- giterque propensae roanemus. Datum in Arcbi-Ducali Civilate Nostra Vienna Austriae Die Terlia Mensis Junij Anno Domini Millesimo Seplingentesimo Qua» dragesimo nono.
Haria Theresia m. p.
Comes Ludovicus de Nadasd m. p.
Andreas Moraz m. p«
A tergo:
Reverendls, Honorabilibns^, Spectabilibus ac Magnificis^ Hagnificis item Bgragijs et Nobilibus, nec non Frudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum aostrontm Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae universis Statibus et Ordinibus ftc Fidelibtts Nobis dileciis.
Zagrabiae. £x OCcio.
(L S.)
Wf; 1a Ardhtft Rdfiii CMtbie. AcU Regid Contr. If4l Nf.^.
Digitized by
4S(1
CCM*
Anno 1750. dje i6, Jaanuarif, Viennae.
Haria Theresfa regulalioneitt Confiiii'orum banalium saDclf^ nonnuUaque Priyil^^ia Re^gni cbnfirmaL
Jastftia et Clementta.
No8 Maria Tberesia^ Dlvfna Favenle Clementia Roroanomm Imperatriac ae Regina Hnngariae^ Boheroiae, Dalroaliae»^ Croatiae, Selavoniae, Ramao^ 8er- Tiae^ Galliciae, Lodomeriae^ Cumaniae^ Bulg:ariae^ Archldux Austriae, Dnx Bnfw gandlaen Brabantiae^ auperioris el inferioris Sileslae, Mediolnni^ Styrlbe^ Cerin«» tblae, Carnioliae^ Manluae, Parmae, Placenliae^ Liroburgiae^ Luceroburgae, Gel^ driae^ Marchlo Sacrl Roroanl Iroperii^ Bargovlae, Morauine^ superioris et infe- rioris Lusaliae^ Coroes Habspurgi, Flandriae, Tyrolis^ Ferrelis^ Kyburgi^ 60- ritiae^ Gradiscae el Arthesine^ Landgravia Alsaliae^ Coroes Namurci, Dominn Marchlae Sclavonlcae^ Portus Naonis, Salinarum et Mechliniae ftc. drc.
Merooriae cororoendarous tenore praesentiuro signiGcantes qnibns expedil ^niversis. Regalis Muneris noslrl ralio^ quod DEO favente obtinerous, et qna in Regna et Diliones nostras haereditarias ferirour propensa Benignilas^ Deside» rinm Studiaqne nostra eo curoprirois dirigit^ qualenus Subditorum Nobis Regno* lnro cororoodis oronimode prospiceremus^, Devolos porro et fideles nostros, illot praeserliro, qui gralos snbditalis Obsequij conatus jugiter Nobis impendunt^ qnos- ve propria Vlrluturo roerila coromendare videntur^ peculiaris Graliae et Clemen-* tlae nostrae Caesareo-Regiae Favoribus complectereronr. Hinc est, quod nt priroum patemuro Solium conscendendo Imperij fasces adeptae sumus^ ea apo*^ clalis atque solicita Cnra nostra conlinuo fuerit. qualiter Incremento Felicitatiqae Regnoruro et Provinciarum nostrarum haereditariamro qnaro oplime consulers Taleamns. Benignam hanc Inlentionem nostraro in cupitum effectum perducendaoi praepediverunt adusque tot Belloruro, qulbus roox a tempore suscepti Regiminig conlinuata serie undequaque Impetitae fuirons^ Injuriae ; Jam vero restituta in-* finita Dei Misericordla alroa Pace^ optata affulget occasio, quo fidelibus aabditle noslris nberriroa Regiae Benignitatis nostrae^ qua eosdem coroplectimur^ Dona larw giamur^ Materaamque solliciludinero nostram in omnigenam Illorum Prosperitateoi nnice directam re ipsa comroonstrerous. Qnibus fideles Regnomro noatroraoi Dalmatiae, Croatlae et Sclavoniae Status et Ordines tanto cumnlatins qoideoi beare cupiarous, quo lidero testata oroni teropore intemerata^ cum Vitae Facol^ tatamque auamm discrtmine, Fidelltate, homaglalisque obseqnij Stadio de aigoale Domo noslra benemerito, in postremi qnoque gravissimi BelU Motibaa Vitam ol Sangainem suam^ in novam praeclarao Pidelitatia Tesaoram^ pro Majoatote noibni^
Digitized by
i^oogle
Tataiiiiie Angiistae Domis nostrat\ ipsins^ Publici Cominodo, devota Prompti- tndine consecraniDt; Neqne in praemissis snbsUtere insignes praelibatomm fide- linm Statnnm et Ordinnm conatns, nihil ntpote nnnc qnoqne in Animis prius. nil in YOtis potius ^abentes, qnam nt in Regem snum sanctam Fidem Inculentis Testimonijs contimio comprobare, atqne Gloriae et Felicitati Ejnsdem Vitam et Bona litando, noTam^ eamque gratissimam sibi de Hajeslate nostra ac ipso etiam Pnblico benemerendi occasionem nancisci valeanL Qnae rara omniqne Commen- datione digna snbditalis obseqnij Stndia, qnatenns Opere ipso nlterins contesta- rentnr memorati fideles Slatns et Ordines, opportune lisdem cesserat proposila Mr Fidelem Nostmm Nobis sincere dilectnn^ Spectabilem ac Hagnificnm Comitea Carolum de Batlbyiin, Perpetuum in N^meth-UjT^v ^^^^' Veileris Eqnitem, Re- gnomm nostromm Dalmatiae^ Croatiae et Sclayoniae Banum, Comitatus Castri Ferrei Perpetuum, Simigiensis vero Supremum Comitem^ Nostum Actualem Inti- mnm Consiliarinm, Generalem Campi Hareschallnm et unius Legionis nostrae Di- macbamm CoIoneUum, Banalium Regni Confiniomm Regulatio. Praelibatns namqoe ▼etnstae, ac tam Sago qnam Toga illnstris Familiae suae Progenitoram laudabi-- libns Vestigiis insistens^ quemadmodum ab ineunte mox aetate sua, pro rationa diversomm, qnibns functus est Officiomm, tum beroici Animi, cum et eximiae in rebns pertractandis Hoderationis ac Pmdentiae edidit Argnmenta, et in perar- ihus signanter postremi acerbissimi Belli Circumstantijs non parcendo LaboribnSi non Impensis, infracto robore probataque Dexteritate Nostrae cnmprimis Haje- alati ^ sed et ipsi Pnblico multifaria, eaqne momentosa snmmo Zelo ac Stodiis Indefessis praestitit Senritia*) partaque antebac Herita, novis ijsque distinctis sane Heritis taliter cnmulavit, Cuive in Consequentiam plenariae, quam de eodem ha- bemns SatisfacUonis Pignus, Nobis charissimnm primo-genitnm Filinm nostrom legiUmum Coronae Principem concredidimns, pro ea^ quam habet^ Remm^ tmi Pnblicamm cum et Hilitarium Experientia^ dictae Hilitiae Banalis Regni Confi-^ Jiiariae in magno adusque Disordine Tolutantis Regnlationem^ tnm speo- tatis hic concurrentibus Hilitaribus Observationibns, cnm et ipso Statn ProTinciali Regni considerato, pemtilem non modo, imo necessariam fore arbitratns, tii praeattactam repeUtae Banalis Regni Confiniariae HiliUae insUtuendam Regulatio- nem Fidelitatibns Vestris proposnit^ et mox Eaedem salutarem hanc atque in pe-^ culiare dictomm Regnomm nostromm Commodum unice directam praelibati Co- mitis Bani Intentionem, desiderala promptitndine secundamnt, et istiusmodi no- vae Banalium Regni Confiniomm Reformae ac Regulationi in daobas Pedestribns Regimibus et Sexcentis Eqnitibns^ uniTorsim Tero Octo mille dnceoii» jexaginta Capitibus consistenti, celerem non modo Hannm admoTerunt, Temm etiaa dictae modo praoTio regulatae Hilitiae Exointionis Onns in nniTersam Partiiiii illarnm Contribnentem Plebem, excepta Uondura siTO Vestitn Hilitari^ tas per Officiaies^ quam Gregarios propriis suis Sumptibus comparando, alacri Anim^ •assnmpsemnL QTantumTis porro praeattacta Hilitiae hnjus Banalis Regni Confi* niariae Regulatio mullifaria Emolnmenta memoratis Regnis nostris potissimw adferat« dnm Tidelicet melior Confinioram Tuitio et publica ex hinc secorita» procmratur, Patriae Filii ad Hilitaria eaque honorifica Officia applicantur, atqoe fixa pro futnro Stipendia percipientes, eadem demnm intra Limites Regni illius denuo consument, eximium attamen in pramotionem hic qnoque sob- ;vefwalis snmmi SerTitQ nostri et Pnbiici ConuBodnm procnrandum, moiio fiaevia
Digitized by LjOOQIC
433
lestatnm fidelifim eorandem Re^orum Statunm et Ordinum Zelnm benignissimo snscipientes Animo^, nt perspectam Nobis, atque tum occasione hujus Militiae Re-^ gulationis, cum et alias Relli Pacisque tempore mnltifarie probatnm Eornndem Virtutem et Fidem^ pro singulari illa et vera Materna, qua in ^raelibalos fideles Statns et Ordines ferimur F^opensione^ pro condig^no recogndscfefepius, demisse praesentatis Majeslati nostrae raedio Exmissorum isthuc e Gremio antelato- rnm fideiium Statuum et Ordinum Deputatornro^ Spectabilis quippe ac Magni- fici Comitis Chistophori Orssich ab Orssich-Vdra^ Equitis Aurati^ Tabnlae nostrae Banalis Assessoris et Consiliarij nostri, Eafregiorum' item Joannis Ranch de Ny6k, praefatorum Dalmaliae^ Croatiae *et Sclavoniae Regnorum nostrorum Vice- Bani^ Comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis Suprenii Comitis^ Tabulae nostrai» Banalis pariter Assessoris et Consiliarij riostri^ Josephi demum Magdich^ Tabulae dictoram Regnorum Judiciariae Assessoris et Consiiiarij aeque nostri^ quibusdam PostulatiSi) proque hornm benignissima Applacidatione^, facta nobis humillima Sup- plicatione, in nberiorem Contestationem pecnliaris aifectns. quo dictos fideles Status et Ordines b^nignissime complectimur^ et quatenus lidem singnlaris Cie- mentiae nostrae Reg^ae perpetunm habeant Monumentum, snbsequas iisdem tide-^ Iibns antelatorum Regnorum nbstforum Statibus et Ordinibus benignissime con- firmandas et respective elargiendas duximns Concessiones. Et cumprirois quidem Banalem^ in iisdem Confinljs adusque praehabitam^ et in Articulo Quadra^esimo Septimo Anni Millesimi septingentesimi quadragesimi primi, inque illo citatis alijs Legibus declaratam Activitatem, imposterum etiam exercendam hisce ulterius benignissirae confirmamus. Ex quo porro dicta Confinia semet ex natnra suA ad Rem Militarem alioquin simpliciter referant^ Eosdem fideles Status et Ordines qnoad ipsam praenotatornm Banalium Regni Confiniorum Administralionem* ple- naro in memorato praefatornm Regnorum nostrorum Bano^ velut exactam Rernin Militarinm Cognitionem et Experientiam babente^ Ejusdemque in Officio hocce Snccessoribus fiduciam collocaturos benignissime conlidiraus. Quantumvis porro praclibatns modernus Comes Banns^ cui Aerarij nostri necessitates omnino co-* gnitae existunt^ eam deraissara Majestati nostrae fecisset Declarationem^ quaiiter Idem proprijs Medijs a BEO dotatns, atque ab aliis, quae ex Clementia nostra Caesareo-Regia sibi collata habet^ Officijs^ notabilia Salaria percipiens, pendendnm ab Aerario nostro Regio, ad Tenorem Arliculi Centesimi decimi quarti Anni Hillesimi Septingentesirai Decimi qninti, Banale Salarium minns anhelet^ quam etiam Declarationem pro nnnc et nsque subsecutnra feliciora Tempora benignis- sime acceptamus; ad uberius attaraen deraonstrandaro iisdem fidelibus Statibus et Ordinibus Regiam Clementiam nostram^ in reale praecitati Arlicnli Centesimi de^ cimi quarti Anni Millesimi Septingentesimi decimi quinti et aliarum eatenus prae- liabitarnm Regni Legnm Complementum^ clementer resolvimus : Ut fnturis ante- fatoruro Regnoruro nostroruro Banis annuuro Quinque Milliuro florenorum Salarinm ab Aerario nostro^ et quidem ex Fundo Cassae nostrae MilitariSi» pro omni et toto dependalur. Non absimiliter annuimus^ qnatenns Consilium nostraro Anlae Bellicnro Authoritatem et Activitatem suam in iisdem Banalibns Regni Confinijs Don aliter^ qnam hactenus factum fuit^ non obstante etiam praemissa Regnlatione^ exerceat; Tabellas attamen quoad effectivnm praeattactae regnlatae Militiae Banalia Regni Confiniariae Statnm^ memorato Consilio nostro Anlae Belltco^ ipso Regnla-* tiofiia Statn id secum ferente, Menstmatim snbmitti voiumus. Clementer itim
iHn L PriTiL .. L.b,rt.) ^.^.,.55^^
i^oogle
334
«dmiltiaioat Qt>iuiiYeffa MiUtaria Offioia penei pnuriictam reguIataiB IGlitiaiii Ba^ jiiUeiQ Begni CoDfioiariaiii idaaieia duntaxat Coronae Begni nestri Hiiflgariae eubjeetii Patriae Fiiija coaferantor, et Praesidia Nationali regulato aliunde fatoro Milite iaipfaesidientur; Antelalos porro Comes Banua^ Ejusdemqoe in OSicio hooce Succeaaorea^ aon modo erigendorom (uti praemiasum) ex praedicta Banali Mi* litia Conriaiaria Begiminum Proprietary existant, verum etiam adinstar ilionua Vice^ColoneUos et ab inde alios OSiciales denominandi Jus et Activitatem ha- beauti) ipsa praenotata erigendorum praemissorum Begiminum Proprietate mo* derno Comiti Bano Ejusdemque in Officio hocce Successoribus taiiter coUata, privativam in Rebus dicta Begimina quoqoo modo concernenlU)us Dispositioaett eidem Baoo et iiUus in OOicio hocce BanaU Successoribus concredente; Coio- neUorum atlamen Denominatiooem erga Propositionem dicti ComiUs Bani Ejus- demqoe in Oilicio hocce Successorum, pariter ex Coronae Begni noslri Hungariae anbjectis Patriae Filijs, Nobis benigne reservamus; Qui modo praevio per Nos resolvendi et denominandi Colonelli consveta eatenus Decreta per Expeditioneoi ConsUij nostri Aulae BeUici adinstar aliorum Colonellorum nostrorum accipient; taUterque MiUtia haec aequali cuin reliquis regulatis Begiminibus nostris Praero- gativa^, vulgo Bang dicta*» et Privilegijs aliorum Begiminum etiam in Castris gae- deat; Juramentum autem consveta eatenus ModaUtate Nobis et Sacrae Regoi Coronae ipsa praedicta MiUUae ilUus Begulalione et in Begimina cum concomi- tantibus iisdem Praerogalivis EfformaUone, ilhid inevitabiliter exposcente, eadeni BliUtia praestabit. In eo porro ollerios benignissime consolandos doximos fideles aoprafatorom Begnorom nostrorom Statos et Ordines, dom videlicet vetostaia usoqoe roborata Consoetodine firmatam Eorondem Praerogativam ^ Sopremani Regni Capitaneatos Officiom conferendi, taliter hinc clemeD- ter confirmamos: Qood benigne omnino confidentes, praelibatos fideles Sta- tos et Ordines hocce Sopremi Refini Capilaneatos Monus ipsis semper praedicto- rum Begnorom nostrorom Banis More hactenos recepto collaturos^ udem fide- les Statos et Ordines ejusmodi Supremom Capitaneom nominare possint, nomi- natom attamen ad subseqoam benignam noslram et Soccessorom nostrorom le- gittme Coronatorom Hungariae Begom Batificatiooem praesentare teneantor; Vice- Capitaneos vero constitoendi Jos et ActivUas penes ipsom Banom oUerios per- maneaL Benignissime insoper resolvimos : Ut regulatae huia» et in Begimina for- mandae Militiae BanaU Begni Confiniariae Sclopi et Pistoletae. Arma brevia, volga Bajonelh dicta, Loramenta item^ &ebertt)erl nuncupala, pro hac prima Begulationis Vice, tempore BeUi autem nova Torraenta ex Armamentarijs , item Tentoria, Currus praeterea Annonarij et pro Casu BeUi etiam Onerarij pro devehendis Tea- torijs. reliqoaqoe BelUca Beqoisita<, et si eandem MiUUam extra Begnom progredi contigerit^ aeqoale com aliis Hilitibos Confiniarijs Slipendiom ex Aerario nostr» Begio soppeditentor. Commissary porro MUitaris ex ploribos idoneis Nativis per Banom proponendis Personis Denominatione^ ejosdemqoe regulatione iisdem fide- libos Statibos et Ordinibos salva omnino permanente^ qoatenus Commissariatus noiter Aulae BeUicus in Casu dontaxat^ qoo MUitia haec in Servitio soo^ daai et qoando Nobis benigne visum fuerit, extra Begnum exilora^ in Salariom no- atrom Begiom transiverit, nec secus eatenos lofluxum habeat^ clementer etiam admittimus. Quemadmodum vero hactenns in memorato Nobis Charo Croatiae Regno MilUaria Dislocatio vel Condescensio rariasime et pro Casu duntaxat Sum-
Digitized by LjOOQIC
me nrgentis (quae occQiTebaf} Ifeeessitatis disposita ftiisset* Ita mb OrdiM' ad praemissa amodo deinceps quoqiie ArticQlam Qaadragesimnm oetaTnm Anni' mil-» lesimi Septingentesimi qaadragesimi primi accmrate observari fademus; illa auiem, qnae IDIitiae nostrae iHac aliqnnndo transitnrae^ a Regnicolis snppeditabBDlnr^ Pretio, in benigno Regnlamento nostro Hi itari, qnod in Regno Nostro Hungariae^ Anno praeterlapso Millesimo Septingenlesimo Quadragesimo Quinlo pablieatam fuit» denotato^ bonificanda^ benigne ordinabimas. Ex qao porro Oaus Exolotionii» regalatae modo praevio Militiae bujns Banaiis Regni Confiniariae in uniyersam Partium illarum Contribnentem Plebem per repitilos fideles Statns et Ordines as- sumptum baberetur: Hinc liia eHam Loca, quorum intuitu qaaedam Exemptionii» Privilegia ailegantur, Pagi quippe et Possessiones, sen Episcopales, Praeposil»^ rates et Capitulares^ aut qnorundam etiam Privatorum, excepto tamen Loco Ya-^ laclrico Topuska cognominato^ velut hosti magis expostto^ intra Ambitum Regni nostri Croatiae existentes, sei et Decimalistae et Praedialistae Ignobiles, Eibertiiil item nniversomm Domtnoram Terrestrium et Nobiliumn adeoque omnes praemis^ sos Fnndos^ nec non ipsas Liberas Regiasqne in Regnis nostris Dalmatiae, Croa^ tiae et Sclavoniae sitas Civitates et Oppidum Czirkveno^, pro reliquae Contri^ bnentis Plebis aliquali Snblevamine, praenotato commuai Publico On^ri aequriiter ac proportionatOi, quoad Facultates^ quas possident, subjiciendos Ciementer hisee decemimus ; ipsos tamen in Fnndis C^pitalaribns^ adeoque privilegiatis, CnriaKbns^ extra Miros Capituli existentibns, prout et in Nova ViUa, seu Latinornm Vieo^, tanqnam Episcopi et Canonicomm Allodrjs^ degentes Incolas^ a Personalibus oo^*- ribns<, uti sunt Mililares Condescensiones et IHocationes^ Praejunctnrarum itent^ Praestationes et bis simitia^ eximi et immunitari benigne volumus. In ppaemis-^ somm rero Conseqnentiam el ad ulterius demonstrandam Fklelilatibus VestYi^ Benignitatem nostram^ clementer etiam annuimus: Ut Bona Zriniano-Frangepe-* niana Maritima^ per Cameram nostram. proot Ozali^ Brod et Grobnik^ per Ci»mi-^ tem Perlas, nec non Ribnik et Pissetke, per Comifem Petaz actu possessa^ pmevia illomm^ Hodalitate iisdem fideHbus Statibus et Ordinifous per praelibalum Comiteai' Banum iosiauanda, Conscriptione, ad Fundum Exolutionis praefatae nunc reg|iila** tae Militiae Banalb Regni Confiniariae^ in Quanto ex ipsa demum praenotata Goti^ scriptione Specifice emendo, ad effectum etiam Articnli Quinquagesimi seenndi Amii millesimi Septingentesimi qnadragesimi primf concurrant; Sed, et aHa vi- cinis Generalatibns Varasdiensf et Carlostadiensi contermtna^ iisdem attamen band ingremiata^ aut ad rationem eomndem jam conscripta seu dicata Bona, Teren» per privatos Terrestres Dominos actn possessa, praevia eomndem Conscriptione^ ad Contribntionem pro Bxohitione MOitiae bujns Banalis Regni Confiniariae, o^ servabi tamen debita aequalitate et P^portione, parirormiter attrahantnr. A4 praecavendnm porm Incolamm in praescriptis Bonis degentinm ad praefatos illi» vicinos Generalatus Profngum^ homm^ ac talium^ in iisdem ReeeptiMem per ConsiHum nostmm Anlae Bellicnm severe interdici, utve illne advenientes iattos- modl Pmfugi Jurisdictieni Regni Provinciali mox insimienlur^ iidemqne Exmittott*- di9 iltuc pro Receptione illorum Olico restituantnr, Officialibus MlHlarem Praafee^ taraiD in attactis binis Generalatibns actu respicientibns serio injungi cnraMmos. ^antumvis porro Emolumenta etiam omninm Regni Cbnfintomm^ ipae baeteMa in Statn irregnlato ipsis dictomm Confiniomm Oommendatibus obvenenmt^ prO' modo pmevio regnlatae Mifillae Banalis Regni ConfiafariMt BxoMonis adJvMto
Digitized by LjOOQiC
436
omnioo conferendii veoireAl^ atqoe adeo, veluti ciun Kosztaoiczensi, JeszenoYi- czensi^ Zriniano et Gliniano ConGnijs facluin jam habetor^ cum Dubiczensi qoo- qiie Confinio per Honorabile Capituium Calbedralis Ecclesiae Zagrabiensis adas- que tento^ pari modo agendum foret; Sumptis nihilominus in benignissimam Re- flexioneni mollifarijs per praeiibatum Capitulum in Defensione attacti per Sexa- giota Annos admioistrali Dubiczeosis Coofiojj comparatis Meritis, sed et oovissime conlestala per Idem cum Praesule suo erga Majestatem oostram iosigoi Devo- tiooe^ dum videlicet occasiooe ea, qua praemissum Begulatioois Militiae Banalis Regoi Coofioiariae Negotium assumptum fuit, geoeraliter subditos suos, qui aa- merosi saoe dicuotur, Dicis Publicisque Ooeriby^ a quibus cootiouis retro sae- culis Frivilegiaiiter (uti dicuot) immuoes fueruot, pro summo Servilio oostro^ Sa- lutae Fublica et Palriae Commodis^ substeroeodos^ ullro spoole et alacri Animo oblulit: Factum hocce laudabile^ grato omoioo suscipieoles Aoimo^ ioque Coote- staliooem peculiaris^ quam eateous habemns Satisfactioois^, aotelatum CoDfiDiuni Dubicza^ per praelibatum Zagrabieose Capilulum ulterius etiam Tilulo admioistra- tioois possideodum clemeoter cooGrmamus^ ita quidem: ut Commeodaos ibidem semper sil Caoooicus Zagrabieosis^ per ipsum Capilulum More hacteons usitato Baoo praeseotaodus^ et per ipsum deoium Baoum Deoomioaodus ; Idem Commeo- daos Capitularis pro tempore illo^ quo Praefecluram Militarem Dubiczae gerit^ Cha- ractere Vice-CoIIonelli^ atque aequali cum aliis Vice-Colooeliis et Commeodao- tibus Praerogativa gaudeat^ de qua Cansa ipse quidem Commeodaos Capilularis, qnemadmodum omnes reiiqui Baoalis Regoi Coofioij Mililares a Baoo^ vel io Ejus e Regoo Abseotia^ Baoali Locumteoeote^ directe depeodebit, Officiales vero Mh litares et ipsum Corpus Militiae ibidem Praesidiariae, pro tempore, quo DubicEae persisteot^ et io Rebus Servilium Praesidiarium taogeotibus, directam et immedia- tam ab eodem Commeodaote Capilulari depeodeoUam habebuot, salva de reliquo ipsius Supremae Praefeclurae Miiilaris illius Militiae Banalis Confiniariae io hos etiam Praesidiarios Jurisdictiooe ; Ipsi vero Militares ad CooHoium quidem Dubi- czeose spectaotes, ooo tameo ibidem Dubiczae Praesidiarij^ iidemque seu io Du- bicza habitaotes. seu vero io circumviciois Locis degeotes^ Officialibus Militari- bus Phalaogis iilius^ ad quam applicati habeotur, suberuot. Idem porro Com- meodaos Dudiczeosis pro Casu iogrueotis Belli^ nisi iliud cootra Turcas susci- peretur, Loco movere haud obligatur. De reliquo praeootatus Capilularis Com- meodaos Coofioium Dubiczeose eo modo, queroadmodum ipsi fideles praelibato- rum Regoorum oostrorum Status et Ordines residua Coofioia quoad Oecooomica ndmioistrel, ipsi aulem CooOoiarij Dubiczeoses^ prouti aequalibus cum reliquorom Coofiniorum Militaribus £moIumeotis frueotur, Ita e cooverso eliam aequalia cum ijsdem Ooera ferre debebuot. Memoratus porro Capitularis ConGnij Dubiczensis Commendans, quolannis quorumvis Proventuum ex Confinio Dubiczensi percipien- dorum, fidelem et exaclam connotationem^ ad puritatem Cooscientiae suae^ per modum Ratiocinij conficiendo, eandem ipn Bano exbibeat; Sed et Omnes oinnino Confinij Dubiczensis Proventus ad manus Bani^ vel in hujus e Regno Abseotit, ipsius Locurotenentis Banalis^ consignet ac effective deponat, in cominune Regni Bonum et utile applicandos. Eidem vero Comraendanti Dubiczensi in Qualitata Vice-*CoIooelIi obveoieos aoouum Stipeodium ex Cassa Regoi peisolvatur, aut ex iisdem Proventibus Dubiczensibus, prout demum fidelibus dictorum Regnoram nostrorum Slatibiis et Ordinibus videbitur, defalcetur; Quo pacto quemadniodufli
Digitized by LjOOQIC
437
ex ipsa elkim Dubicza Baneficia Confimaria pro Concnrsu ExoIuUonis regulalae actn MiliUae Banalis Ke^i Confiniariae applicabuntur, ita e contra^ uti in alijs Confinijs, etiam in Dubiczensi Confinio Officialibus HabitaUo seu Quarteria^ Horti^ Foenuro, Avena et Triticum^ praeterea ExpediUo Passualium^ nec non Lignatio permaneant; quoad hoc ultimum attamen repetitum Zagrabiense Capilulum vi- gilem Curam adhibebit, ne Syivae^ ad Dubiczam spectanles et qnae in bono stato existere dicuntur. quoquo modo devastentur. In novum porro alque conspicuuin Regiae Clementiae noslrae^ qua fideles repelitorum Regnorum nostrorum Status et Ordines prosequimur^ TesUmonium, quoad ipsam eliam mediam Tricesimam (cnius Arliculus Quinquagesimus quarlus novissimae Diaetae meminil)^ in adjn-- torium praenotalae ExoIuUonis Hilitiae hujus Banalis Regni Confiniariae applican- dam, pro speciali omnino antelatorum fidelium Statuum et Ordinum ConsolaUone opportuna Camerae nostrae Regiae Hungarico-Aulicae sua via Mandata trans- mittemus. Quam peculiarem Graliam nostram Caesareo-Regiam eosdem fideles Status et Ordines submississima Animorum suorum graUtudine tanlo magis equi- dem veneraturos clementer confidimus^, quo lisdem graves omnino tot tamque diuturnorum Bellorum Injuriis^ vix non poenitus exhausU Aerarij nostri Necessi- tates utique eliam perspeclae exislunt. In merilo autem exoratae Incor-^ porationis Loci Pelrinia^ ad Generalatum Varasdiensem de facto speclantis> quive Locus pro accomodalione SupellecUlis Militaris regulatae hujus MiliUae Ba^ nalis Confiniariae opporlune deserviret^ Facta praevie situs el Qualilatis Loci ^usdem Invesligalione ^ acceptaque superinde genuina et circumstantiali Informa- tione^ sed el ipsa demum Convenientiae ratione altenta, hoc eliam passu Cle- mentiam nostram Caesareo-Regiam pro rei possibilitate experturi sunt fideles anlefatorum Regnorum noslrorum Status et Ordines. lisdem porro fidelibus Sta- tibus et Ordinibus fovendam inluitu desiderati animalium Pascui^ ex parte Con* finij Jeszenoviczensis^ cum vicini Gradiscani Confinij Commendante bonam et mu« tuam Cointelligentiam, quemadmodum et dicto Confinij Gradiscani Commendanli idipsum per Consilium noslrum Aulae Bellicum inUmabitur, benigne iiisce commit- tentes. De reliquo in puncto regulandi et stabiliendi in praelibato quoque CroaUae Regno Comercij^ benigne omnino curabimus, ul iidem fideles Slatns et ^Ordines hoc eUam in passu^ et ad effectum conditi eatenus in novissima Diaeta 'Arliculi Yigesimi sepUmi^ oplatam proximius consequantur ConsoIaUonem. Quemadmoduni porro ad Praefecluras Militares^ suprafatos Varasdiensem et Carlostadiensem Ge-> neralatus respicientes, opportuna eaque seria Mandata Via Consilij nostri Au« lae BeUici expediri faciemus, ne ullos Profugos et sine debiUs Passualibus ober^ rantes subditos sub gravi secus incurrenda Animadversione recipiant^ minus pro«» tegant^ verum comperlos demom proximo Officiali Comitatensi insinuent, atque inox ubi tales repeliU fuerint^ Provinciali Jurisdiclioni resignari faciant^ quoniaoi ^adem sit ipsoruni Militarium ex dicUs Generalatibus ad Provincialem Regni Ju-« risdicUonem ProfugienUum raUo. benigne omnino atqoe serio volumus : Ne et hi Hilitares in Statu Regni Provinciali recipiantur et protegantur^ verum com- perti proximo Ofliciali Militari aeque insinuentur^ et praemissa RepeUUone indi-^ late resUtuantur. Venerabunde demum recognituros omnino confidimus praeli-^ batos fideles attactorum Regnorum nostroram Status et Ordines, quod actu jam ordinata et effective considente mlxta Commissione, pro disquirendis mulUfarijs , iUia inter Militares dictoram Varasdinensis et Carlostadiensis Generalatuum ac ip«^
Digitized by LjOOQIC
498
Ms Proviiiciales Regni Accolas enatis Grayainintbas depulata, Nos Ipsae etiam ad ESectaationem sancitae eatenns NoTelaris Legis, Aiiicaii qnippe Qnadragesimi iioni Anni Millesimi Septingentesimi qaadragesimi primi contenderimns ; Investi- gatis proinde (qnemadmodnm posterins benigne disposaimns) recentioribns^ qoae a tempore felicis Gnbemij nostri intercesserunt^ Gravaminibas, Relationeqne sa- per hac dictae Commissionis Operalione isthnc sabmissa, I>enignam non modo fine impertiendae laesis Partibas realis omnino per ipsam praefalam Commissionem satisfactionis Resolntionem nostram Regiam mox elargiemnr, veram et de assa- mendis, disqnirendis et componendis demam Antiqnioribus etiam hajascemodi Gra- yaminil)ns fideles dictorum Regnomm Nostroram Status et Ordines a benignis* sima Resolutione nosbra praestolabuntur. Tandem in eo etiaro praelibatos fideles snprafatoram Regnoram nostroram Status et Ordines clementer hisce assecnra- mus: quod in Collatione Officioram Snpremi Comitis Comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis ipsius Nobilitaris Status, adeoque etiam Vice-Bani pro tempore con- stltoendi, quemadmodum hactenus^ ita deinceps qaoqne ad tenorem etiam Articuli Centesimi vigesimi tertij Anni Millesimi septingentesimi decimi quinti^ condignam atque peculiarem habiturae sumus Reflexionem. Quae omnia ad perpetnam Ja- rium ac Praerogativarum memoratoram Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Re- gnoram nostroram^ Banalisque Authoritatis Indemnitatem ac Securitatem^ perpetao valitura, maturo deliberatoque Consilio^ ex plenitudine Caesareo-Regiae Postestatis nostrae^ alque in signum peculiaris Affectus, quo fideles antelatoram Regno- ram nostroram Status et Ordines constanter complectimur^ lisdem benignissime hisce impertimur. Et queroadmodum de avita eaque intemerata Fidelitatum Ve- straram Fide^ homagiali Devotione, ac aeterni Obsequii Vinculo, quo Eaedem No- bis Augustaeque Domui nostrae subditali Lege obstrictae sunt^ amodo deinceps quoque oroni Tempore et occasione praeclare contestando minime dubitamus : Ita clementer simul ac Firmissime confidimuS) eosdero fideles Status et Ordines ad perpetuam regulatae hnjus Militiae Banalis Regni Confiniariae Consistentiam, quae ab exacla fixoram eidem Militiae obvenientiuro Stipendioraro Persolotione plu- rimum dependet, atque hinc stabiliendum eatenus sufficientem Fundum, qni ntiqne assumptis praemissis oronibus ex Benignitate quoque nostra Caesareo-Regia ac- cedentibus^ congruus esse poterit^ ulterius quoque omnem necessariam operam Studioso, quo lidero coeperant^ Conatu, collocaturos. In qrcnrum Fidem et Te- stimoniuro Literas has Manu propria subscripsirons, et Sigilli nostri Regii appen- sione muniri fecimns. Datum per manus Fidelis nostri Nobis sincere dQecti SpectabiKs ac Magnifici Comitis Leopoldi de Nadasd^ Pierpetui Terrae Fogaras, nostri Actnalis Intimi Consiliarij, ^t per antelatum Regnum nostram Hongariae Aulae Nostrae CancellariJ, nec non Agazonum Regalium Magistri^ in ArchidocaK Qvitate nostra Vienna Austriae, die deciroa sexta Mensis Jannnarij, Amo Do- mini Millesimo Septlngentesimo Quinquagesimo^ Regnoram nostrorum Hungariae Bohemiae et reliquoraro Anno Decimo.
Haria Theresia m. p. Comes Leopoldus de Nadasd m. p.
FrandscQS KoUer nk p» (ISigMhm m^nmm im Mr«a sma pmdeim.)
drig, perg . in Arck. Ref • Croat. in dsUi Priyfle|fonui Refai.
Digitized by LjOOQiC
4dQ
€Cl4lI.
Anno 1751.* die 2. Aprili$. IHohini.
MotiTa et reflectiones, ex quibus inferiorum Regni Go* mitatuum Ablegati, in hocce I. D. Statuum et Ordinuni Congressu praesentes, ultra tres hactenus ablegari soli- tos, alios adhuc tres, et quidem ex ipsis inferioribul; Comi- tatibus, e singulo videlicet unum Nuntium, in quafitate Re- gni Slavoniae Ablegatorum ad imminentem et subsecutu- ras continuas Regni Hungariae Diaetas exmitti humil«-*
lime postulant
1. Immorlali omnino memoria digna est Excellenlissimi et IlIuslrissiiBi Domini Domini Comitis Actualis Bani et Pro-Regis gloriosissimi Inclytorumque Statuum et Ordinum opera paternaque soilicitudo, qua mediante longiori Anno- rum serie, sub gubernio Complurium antehac Banorum^ desideratam inferiorem Incliti huius Regni Slavoniae Partem incorporari et In tres Decretales Comi- tatus subdividi procurarunt. Et sicut exautlata Eorundem Inclytorum Statuum eatenus salutaria Studia et impensa multifaria fatigia non modo possessionati ibi« dem Domini Terrestres, verum et ipsa rudis Contribuens plebs^ tanquam gubernio modemo longe magis ac antehac Contenta^ venerabunde agnoscit, ita Comitatus praefati ab immediata Banali Dominorumque Statuum Jurisdictione semet nuspiam eximere aut separare desiderant) verum potius tanquam neo-partos conservari et manuleneri supplicant^ atque hinc
2. Constat II. DD. Statibus et Ordinibus ex ipsa benigna resola- tione Regia, partem illam inferiorem Regnl) salvo ad Cassam bellicam perprius dependi solito debito Conlribulionali Quanto, aliisque fundationibus, Conlribulio» nalem respicientibus ^ oneribus ultro permanentibus, et non secus incorporatam^ Comitatusque illos in hac eadem Contributionali Materiali Exc. Consilio Regio Locumtenentiali subordinatos extitisse^ persistereve etiammodo ; sed et recordari di- gnentur Domini Status^ quod in Materiae Contributionalis pertractionem occasione ea^ dum de incorporatione agebatur^ Deputatosque suos instruxerunt^ sese non immiserint, quin potius pro parte Superiorum trium Inclytorum Comitatuum specia- liter praecautum reddideriuL, ne onus illud Contribulionale in has partes quoque modo derivetur et cum Impositione Superiorum trium Comitatuum quocnnqoe tan- <lem modo in Communionem abeat: Quibns sic stantibus
3. Extra quaestionem est, tam occasione imminentium, quam futurorooi Regni Hungariae Comitiorum, in Materia signanter Conlributionali^ sive Active siv*
Digitized by LjOOQIC
440
possive bis quoqae Neo-Incorponitis Comitatibns agendum (>sse: stante aatero eo^ qnod Inclyli Status seinet in Materiam Contributionalis Quanli inferioribns Comi- tatibus inhaerentis hactenus non immiserint^ imo specialem<) nti praeapositnm est, pro parte trium Superiorum Comitatuum interposuerint modo praevio Cautelam: An Dominis Ablegatis e .Gremio Superiorum Comitatnum eligendis occasione fulurae Diaetae in materiam Conlributionalem Influere; de stabiliendo Quanto cum Consilio Regio Locumlenentiali et Commissariatu Provinciali, cum quibus Inclyti Status hactenus ne correspondebant quidem^ minus dependentiam vel miniroam agnoverunt, agere et Redemptionem gratuitorum Laborum^ aliarumque gratuita- rum praeslationum medio praemissarum Instantiarum soUicitare eatenusque Con- ventionem inire consultum sit^ nec ne? altiori Inclytorum Statuum fntura quoque pmdenter penetrantium submittitur Judicio. Enimvero
4. Si Inclyti Domini Status medio Ablegatorum e Superioribus tribus Comitalibus eligendorum^ materiam Contributionalem tractare inconsultum censent, utique eo facto Comitalibus inferioribus, et quidem singulo singillatim, velut non aimultanee, verum adinstar Regni Hungariae Comitatuum^ altrlbuta sibi activitate tlisjunctive et separalim consislentibus et publica tractantibus, de remedio provi- dendum erit. Si aulem (quod non speratur) ex quibuscunque tandem rationi- bus nullum tribus Comitatibus superioribus praeexpositis periculum, nuUumve in- ducendae ab Excelso Consilio Regio Locumtenentiali dependentiae^ ac aliorum agraviorum metum iminere praevident^ et medio Eorundem^ quorum supra Able- gatorum^ Materiam quoque Contributionalem agitari posse judicant, qaod quidem praesentes deputati impedire non valent, velut fideles tamen^ hic nati, educati item et eliam possessionati, Patriae filii non svadent; adhuc tamen in casu etiam tali
5. Qnis quaeso Dominorum Regnicalarum (exceptis Incorporationi oronium tnum Comitatuum nomine Inclytorum Statuum praesentibus et operantibus tribus Dominis Deputatis), vel aliquam omnium trium Comitatuum habet notiliam? Quis unquam modum Quarteriorum militarium eo modo prout in Hungaria^ atque adeo in iisdem quoque inferioribus Comitatibus observatur^ aliave his Cohaerentia prae- irustaverit ? Quis denique^ salva Conscientia suai, pertractationem materiae Contri- butionalis^ a qua salus et Conservatio raiserae illius Plebis Contribuentis et ab hac allissimi Sctrvitii Regii promotio dependet^ in so assumere poterit? Cujusvis prudentis substemitur Judicio ; — nemo profecto, ut ut perspicacissimus, in propriis licet negotiis, adeo adaequatam et perfectam alteri peregrino elaborare potest In- structionem^ sed nec is Eandem tam efficaciter recipere, quo minus in Casibus quoque impraevisis uUam patiatnr difficulatem. Sed et
6. Dato non concesso^, si Instructio tam clara, tam perfecta confici posseL) Conficiendamque svaderet ralio, quae pro omni casu et eventu negotiorum infe- rioris Regni^ et quod plurimum materiae praesertim ContribuUonaHs nullam noti- tiara habentibus satis esse posset, et posito pro meliori iUorum Comitatuum e gremio eorundem unus debitis quaIitatU)us provisus eligeretur Ablegatus, adhuc tamen nec hic unus^ nec aUi duo, simul sumpti tres, yelut unum sentire debentes^ in casu iUo^ si nunc vel in fhlumm^ quod in Hungaria observatum est^ inter Comitatuni et Comitatum orirentur differentiae, satisfacere possenL Verba enim 'sunt EvangeUi : Nemo duobus Dominis servire potest Proinde
Digitized by LjOOQiC
441
7. SoplicaDt humillitne 11. DD. SS. et 00. Regnorum Dalmatiae Croa- tiae et Slavoniae praesentea Ablegali, nomine Dominomm Principalium suonim, Inclytis Statibus el O^^dinibus, nt Consideratis et perpensis Universis praemissis Circumstantiis et miserae una Contribnentis inferioris Plebis Conservatione in aequanimam reflexioneni sumpta, ad propositionem Excellentissimi et Illustrissimo- rum Dominorum Supremomm Comitum, ex singulo illo inferiori Comitatn unum adeoque in toto tres Ablegatos eligere el cum aliis tribus hactenus expediri solitis in aequali praerogativa exmittere, taliterque ad salutare illud omnium gravaminum remedium, Diaetam videlicet, neo partae Slavoniae viam et accessum adaperire dignentur. Nec dubitant praesentes Ablegati id fieri^ atque illis etiam tituio Auc- tionario expediendis Regni Ablegatis sine praejudicio Inclytorum Statuum solitum Locum et suffragium exoperari posse. Sive etenim inspicialur Articulus 61. 1625.* Regni Slavoniae Ablegatorum numerus irreslruclus Comperiretur^ sive ipsa ratio- nabilitas in reflexionem assumatur, quis non concludet^ aucta Jurisdictione Regm\ eo praesertim modo.» quo aucta ex • . . . incorporalisque Decretalibus citra ullum du- bium ante eomndem avulsionem^ Sessione et voto in Diaeta gaudentibus Comilatibu^ (sic}^ numerum quoque Ablegatorum augeri posse et debere; sive demum con- sideretur et id^ quod ante occupationem^ ut praedictum est^ illarum partium^ plures quam tres Ablegatos Regni Slavoniae in Diaelis non intervenisse^ remonstrabile non sit^ Inclyti Domini Status et Ordines Regni Hungariae^ qui utpote Neo- aquisticis in gremio sui Comitatibus id ipsum non negarunt, ad assignandam his qnoque Ablegatis Sessionem Condescensuros iirmiter et tanto firmius quidem spe*- rari potest, quoniam Slavoniae Regnum plurium Comitatuum^ velut a parte rei non e^stentium Incorporationem, atque adeo nec auctionem Ablegatomm in futumm praetendere possit Nihil praejudicabitur hoc facto^ sperant Ablegati^ praealatae Authorilati Banali., nihil item Jurisdictioni Regni^ quin imo augebitur gloria pa-* Iriae et Decor sublimis Authoritatis Banalis ac Regni; nulla per hoc inferri po- test Scissio^ quin imo Conjunclio utrinsque Regni partis^ et superatum Incorpo^ rationis Stabilimentum eo luculenlius subsequetur; nec desiderabunt hoc admisso Comitatus illi per Regales vocari, nec Comitatuum nominare Ablegatos, vemm Contendent seroper talia in gremio sui enutrire subjecta, quae Conjunctis Viribus non modo in suum^ privative in puncto Contributionis, sed et horum Comitatuum, adeoque totius Incyti Regni quoad reliqua Jurisdictionalia et Provincialia desudent Incrementum. Denique non onerabitur Cassa horam Superiomm Comitatuum^ sin- gulus «tenim Comitatus unum modalitate praevia ultra hacteus nominari consvetos eligendum diurnis providebit et hoc ipsum medio Eomndem Ablegatornm declaraL
In dextro inferiori margine.
Extmdatum per me Ig. Kovacsy m. p. Inclyti Comitatus Syrmiensis Ju- ratum Archivarium.
In ArckiTO Begni Croatiae. Acta R. CongrefatioiiiUB 1751. N. 647.
(Pwt L PriYfl. et Ubert.) DigitizMy CjOOglC
442
CCLIII.
Anno 1759. Systema Regulationis Regni Croatiae Comitatuum.
1. Supremi Comites omni illa Authoritate poUebant^ qnam Leges Regni Ipsis attribaQot^ adeoque
2. Ad exigentiam Articuli 56. Anni 1723, nisi Publicis Regis db Regni S^vitijs distrahantnr<) in Gremio Comitatns residebnnt, Magistratus Comitatuom ad praescriptum citati Articuli omni Triennio, Tel Necessitate exigente citius etiam in tempeslive idcirco praefigenda ± publicanda Congregatione restanrabunt, pro Munijs Magistratualibus Subjecta apta, idouea et Qualitatibus de Lege reqai- sitis provisa candidabunt et Electioni Comitatuum liberae submittent : Quive Vo- toruffl pluralitate electi fuerint, eos praevia Juramenti juxta consvetam et l^- lem Formulam Deposilione Officijs suis administrandis admovebunt, et demum ita legitime Eleclos et constitutos Comiti Bano et subsequenter etiam Statibus et Ordinibus in Congregatione Regni (cum ibidem suas quoque destinatas Sessio- nes habeant) praesentabunt.
3. Congregationes tam Generales^ quam et particulares pro re nata et rerum exigentia praefigent^ et per solitas Litteras Publicatorias Dominis Terre- stribus, alijsque Nobilibus, prout et Liberis Regiisque Ciuitatibus ingremiatis con- Tocalis celebrabunt, omnesque inibi Tractatus pro Potestate sibi attributa ita mo- derabuntur, ul praeprimis quidem Dei Cultus^ Orthodoxae Fidei Conservatio, Al- tissimum Servilium Caes.-Regium, et cum hoc conjuncta Publici Boni ratio^ ac demum recla et exacta Justiliae administratio omnium Consultationum, actionum- que Scopus sit.
4. Plura in unum Subjectum Officia non oonferrent^ cnrabuntque, ut Officiaies in Gremio Comitatuum resideant, in Functionibus suis Publicis impar- tialiter, el quam diligentissimo procedant^ et ut hi quibusvis privalis Domiuis quacunque ratione obligali siut. eorumque Plenipotentiam, Causasque in Comitala tractandas suscipiant, non admittent.
5. In id praeterea solerter intendent^ ut Pax et Tranquillitas publica iU laesa semper conservetur, Consultationes publicae pacifice^ et omni cum mode- ramine^ sepositis quibusvis Odijs et Simultatlbus instituantur, in Contravenientes vero ad Hentem Articuli 57. 1723 animadvertatur.
Digitized by
443
6. In Congregationibus perlractata et conclusa Negotia de praescripto praecitatj Arliculi ad Protocollam per Notarium fideliter referentur; Cujusmodi Protocollum modo praescripto ante dissolutionem Congregationis paiam et publice perlegetnr, sicque approbatum Fidedignitatem sorciatur^ conclnsa extra Gongrega-* tionem per Neminem mutabuntnr^ qnin potins per eos, quibus incumbit, exacte effectuabuntur.
7. Sub initium Cujusvis Congregationis investigabitur primum et ante omnia^ an ea^ quae in priori Congregatione conclusa et effectuari commissa fue- runt, rite in Effectum deducta sint, vel non? et si bac ratione defectus quos-* piam intervenisse cognitum fuerit, illi tollnnlur, et porro quoque Effectuationf etiam cum suspensione pro rei exigentia ab Officio insistatur.
8. In singulo Comilatu erga Candidalionem Supremi Comitis constituatur nnus Perceptor, Qualitatibus de Lege requisitis praeditus, et circa Incassationem, administrationemque Contributionis, aliarumque repartitarum necessariurum Impo-* sitarum pro bic et nunc, usque videlicet ulteriorem Clementissimam Sacralissimae Caesareo Regiae et Aposlolicae Majestatis Disposiiionem sequens observabitur Ma- nipulatio: ut Status et Ordines regnicolariter congregati, modo hactenus usitato deinceps etiam repartitionem Quanti Xontribulionalis et pro domesticis Necessita- tibus, utpote Salarijs tam Regni, quam et Comilatuum OfQcialium^ ac Servilorum, alijsque extraordinarijs Erogationibus deservientis Impositae ad Loca Individualia instituant, hanc sub authenlico Supremo Cujusvis Comitatus, in quantum hunc tangit^ Comiti extradent; Ille vero in Congregatione Comitatus modo praevio con- stituto Perceptori consignet, qui Secundum iliam in exactione et Perceptione dili- genler non minus, quam fideliter progrediatur, Summamque perceptam, detractis praeviae Officialium Comitatensium, prouti et Servitorum Salarijs, ac ijs etiam sumptibus, qui in Usus Comitatus secundum ejus Determinationem necessario ero- gari debuerant, Generali Regni exactori erga Quietantiam administret : Rationes porro quotannis ipsi Comitalui rite confectas exhibeat, per bunc debite censu- randas^, ac etiam pro Super-Revisione ad Statuum et Ordinum Regni Congre- gationem referendas. Exactor autem Regni Cassae sibi concreditae fidelem Cu- ram gerat, Pecunias non secus, quam juxta Regnicolares Determlnationes erogeL, ac pariler omni anno de Officiolatu Suo Rationes antelatis Statibus et Ordinibus Regni exhibeal.
9. Curae erit Supremis Comitibus et Magistratibus insuper et id, ut om- nes Ignobiles cujusvis sortis, Status et Conditionis, Nemine prorsus excepto^ abs- que cujusvis respectu justae et aequae Contributioni praestandae reipsa obnoxien- tur; Ac praeterea
10. Ut Subditi. Contribuensque Plebs adversus Saevitiem et Oppressio- nem Dominorum Terrestrium conformilate Arliculorum 101. 1715 et 18. 1723 DMnuteneatur^ protegaturque : Urbariorum interimalis Regulatio Snprema Caesareo- Regia Potestate praescripta exacte observetur^ neque ullo modo admittatur, nt Excessus et Abnsus in tractandis Subditis, illi qui ex benigna Caesareo-Regia Resolutione sublati et cassati sunt<, denuo inducantur et perpetrentur^ sicque Sub- djti graventur: In horum vero Transgressores et Excedentes Actione Fiscali mediante procedalur, ac comperta Realitate, absque Personarum respectu irre-
56» .
Digitized by LjOOQiC
444
misse atque serio animadvertalur, praestita una simul Laesis et Injurialis plena et omnimoda Satisfactione. Cum aulem
11. Necessarium omnino siL, ut Comitatus etiam bi Authentico Sigilio, quo Expeditiones suas signando fidedignas reddanty provideantur, pro illo igitur sibi Clementer conferendo inviantur ad formandam coram Throno Regio Instan- tiam, quod tandem Occasione Restaurationis Magistratualis per Supremom Comi- tem^ Manibus legitime electi Yice Comitis consignabilur, per bnnc fideliter asser- vandum, et demum dum subsequenter alia Restauratio ceiebrata fuerit, post con- svetam ab Officio Valedictionem, denuo Supremo Comiti in praesenlia Univer- sitatis Comitatus resignandum. In reliquo
12. lidem hi Comitatus Jurisdictioni Bani et Regni porro quoque sube- runt^ ideoque publica et Poiitica intrinsecum totius Regni Statum tangentia Ne- gotia posthac etiam ad Banum et Regnum inviabuntur et in Congregationibus Regni perlractabuntur ; Ad quas modo hactenus observato Supremi Comites et residui Officiales Comitatuum comparere et Determinationibus Regnicoiaribus pro Summo Suae Sacratissimae Majestatis Servitio^ Bonoque Publico conditis, se ac- comodare, easque exequi tenebuntur. Benigna Rescripta Caesareo-Regia (veluti quoad Comitatus Inferioris Sclavoniae observatur) medio Comitis Bani ad eos- dem dirigentur et li vicissim Repraesentationes et pro re nata Informationes Suas ad altefatam Snam Majestatem Sacratissimam Ejusdem medio submittent . Sine Cujus et Regni praescitu et Consensu Arma et Gentes non levabuut, ac denique cujuslibet Congregationis Suae Protocollum sub Lecla Notarij eidem Co- miti Bano fine eo, ut Notitia Actorum praeditus in directione Comunis et publi- cae rei recte procedere valeat^ cum fine cujusvis Congregationis transmitten^ Imminente porro Generali Regni Hnngariae Partiumque Ei annexarum Diaeta, 6ra- vamina, Postulataque Sua Statibus ft Ordinibus Regni referent, per honim tan- dem Ablegatos Nuncios ad eandem Diaetam Sno modo deducenda.
13. In Juridicis ad Normam et Prascriptum Regni Legum procedent et quoties opus fuerit sedes Judiciarias per Supremum Comitem, aut eo absente^ vel impedito, Vice Comitem praefigendas et tempestive publicandas, celebrabunt, in ijsJus et Justitiam observata legali Causarum serie juxta Conslitutiones Regni Causantibus impartialiter adminislrabunt; ad Tabulas Judiciarias (cui hactenus Cle- rus quoque assidebat, et porro quoque assidebit) si el in quantum Magistratuales non sufficerent^ certos Assessores consveto Judicum Juramento adstringendos erga solilam Supremi Comitis Candidationem eligent; In Partibus Vice-Comites cum adjunctis Judice Nobilium et Jurassoris loco Vice-Judice Nobilium; Judices vero Nobilium cum uno pari modo adhibendo Vice-Judice Nobilium Causas de Lege Jndicatui suo competentes judicabunt^ aliaque Munia Judicialia Ipsorum Offi- cijs delatn peragent: A qnibus Causae Secundum Cynosuram Legum in prae* senliam sedis Judiciariae Comitatuum appellabuntur^ eorsumque Processus in Originali in sua integritate referentur ; A Sedibus Judiciarys vero^ uti haclenus consvelum fnit, appellatae ad Tabulam Banalem dirigentur.
14. Sedes etiam Criminales celebrabunt et Jure Gladij adinstar aliorum Comitatuum juxta Legum Ordinationem utentur, Fiscalem Salario provisum, tam in Criminalibus modalitate Legaii processumm, quam miserae Plebis, Paupemn^
Digitized by
445
Vidaarnm et Papillorum ManQtentioni invigilatnnim^ praevia itidem Supremi Co- mitis Candidatione constitnent; Malefactores qnosvis in Gremio sai absqne Per- sonarnm respectu comprehendi, Carceribusque debile d: secure custodiri facient^ hocqne fine necessarios etiam Vigiles^ Sateilites^ vulgo Hajdones videlicet et si necessum videbitur, etiam ob alia pro rei exigentia occursura Negotia, Equi- tes Stipendijs moderate providendos, vestiendosque conducent Id porro diligen- ter cavebunt^ ne Delinquentes incaptivati in Carceribus admodum dure tractentur, sed de eorum Victu et necessarijs provideatur, neve longiori ob prolongatam Cansarum ejusmodi Revisionem Carcerum Squalore macerentur, ac ideo Causae illo-* mm in frequentius etiam celebrandis Sedibus Criminalibus statim in discussionem assumantnr et suo legali modo decidantur ; cum fine autem cujusvis Anni Extrac* tos Causarum Criroinalium dijudicatarum Bano A Statibus Regni exhibebunt^ per hos altefatae Suae Sacratissimae Caesareo-Regiae Apostolicae Majestati cum suis, si quae occurrerent^ Reflexionibus submittendos. Ultra haec
15. Circa Actorum per Officiales ad Archivium Comitatus Resignationem, Rerum Victnalium Limitalionem^ Mensuramm tam aridorum^ quam Liquidorum Regnlationem^ Excedenlium Punitionem^ Teloniorum Investigationem^ Viarum Re- parationem, Pupillorum et ad hos pertinentium Bonorum sedulam Curalionem et «lia id genus positivis Regni Legibus Comitatibus passim attributa Munia^ obser- irabantnr publicae Regni Constitutiones.
6opi« in Archlvo Re^^i Crouliae. Acts Regoi Congr. a. 1759. ffr. 55. .1.
CCIilV.
Anno 1761. die 8. Maji. Vtennae.
Intimatum Regium circa diversa Postulatorum puncta SS. etOO. Croatiae datum.
MARIA THERESIA DEl Gratia Romanorum Imperatrix, Germaniae^ Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae., Croatiae et Sclavoniae Regina Apostolica^ ArcU-Dnx
Austriae, ifcc.
ReverendL, Honorabiles, Speclabiles ac MagniGci, Magnifici item Egregij et Nobiles, nec non Pmdentes ac Circumspecti^ Fideles Nobis Dilectil Demisse rdata snnt Nobis diversa illa Poshilatomm Pnncta^ qnae Fidelitates Vestrae me- Ho eatenns isthnc exmissi Deputati sui^ Fidelis utpote Nostri Egreg\j Nicolai
Digitized by
446
Skeriecz de Lomnicia^ Tabolae Judiciariae Assessoris, humilUine exhiberi^ et re- praeseulari fecerunL
Quibus Poslulatorum Punctis omni cum Exactitudine expensis et discossis, eorum intuitu Clementer resolvimus^ ac respeclive eatenus necessaria soa Yia disponi jam fecimus. Et quidem in Ordine
Ad Punctum 1= de Ordinationibus intuitu Confiniorum Ranaliom ad Co- initem antelatorum Regnorum nostrorum Ranum praeter ordinarium Canalemi» Can-« celiariam videlicet Nostram Regiam Hungarico-Aulicam factis : Ut qnemadmo- chim porte ex una praefatus Comes Ranus, qua Supremus Regni Capitaneus^ adeo- que ex hinc consecuto Militari Charactere^ ac exinde enatae erga Consilium No- strum Aulae Rellicum Dependentiae^ a nunc fato Nostro Aulae Rellico Consilio Decreta sua <fc Instructionem oblineti, ac in consequenti etiam ab Eodem respectu ConGniomm Ranalium, sive Negotium ejusdem Confiniariae Militiae Exitum^ sive aliud quid concernat^ Ordines recipit; Ita eliam parte ex altera ipsae quoque Fldelitates Vestrae conformiter etiam ad benignum Diploma lisdem extraditum (sic)^ de pmnibus ijs^) quae intuitu eorundem ConGniorum Ranalium apud Comi- tem Ranum praevia ratione disponentur^ suo debito Canali adaequate edoceantur^ quo taliler etiam unitis Consilijs Altissimum Servitium Noslrum eo celerios et exaclius promoveatur.
Ad 2= Respeclu ordinatae ex parte Commissarij Rellici totius Ranalis Confinij novae Conscriptionis : Certum quideni est^ quod Occasione institutae in Anno praeterito ilbO^ Ranalis Confiniariae Militiae Regulationis et desuper elar- giti benigni Diplomatis Commissuriatus Rellicus eo minus Influxum aliqnem ad substratum Negotium babere potuit, cum in Exordio slatim hujus Regolationis ipsimct fideles horum Regnorum Status dc Ordines Annuum fundum in 40 Millium florenis penes necessarios Terrarum fundos pro eadem confiniaria Militia destina- verinl, atque adeo eotum memoratae Militiae Ranali Regni Confiniariae nihil ex parte aerarij Nostri Caesareo Regij obvenerit; Ubi autem successu Teraporis Necessitas ipsa postulasset*^ ut praedicta Ranalis ConGniarin Militia ad aequalita- tem respective eum reliquis Confinijs ponatur, Nos ex peculiari Gratia el Cle- menlia Nostra Caesareo-Regia fioem in praevium Annuum Adjutorium in 83 Mil- lium florenis ex Fundo Militari benigne resolvimus & applacidavimus ; hinc porro sponte profluiti, quod idem Commissariatus Rellicus respectu cumprimis illius^ quod ab aerario Nostro praemisso ex Capite dependitur^ ac dein erogalur^ uberiorem Nolitiam et capere et habere debeat. Quoniam vero Intentio neutiquam ea fo- ret^ ut praedictae Mililine Ranalis Confiniariae Conscriptio^ signanter quoad fun- dos dr Tenuta illius eifeclive suscipiatur^ verum unice in eo Res tota posita habeatur^ ut in Ranali Confinio solummodo quoad ipsa Capita^ Amictus itero, el reliqua Eorum Requisita Revisio, seu Luslra cumprimis ratione Mundurae Con- servationis & impensarum instituatur^ absque eo^ quin ad Investigationem Fuo- dorum ex parte Provinciali ad ConHnium cessorum ex parte Commissariatus procedatur.
Atque hinc spectatis omnibus praemissis^ vel maxime autem eo in con- dignam Reflexionem sumpto^ quod Nos pro subsistentia antelatae Ranalis ConG- niariae Militiae ex peculiari Gratia et Clementia Nostra Caesareo-Regia Annue 83 Millia flor. ab aerario Nostro dependenda benigne resolverimus, unde in Reg-
Digitized by LjOOQIC
447
nnm Croatiae velat paratae Fecuniae Circulatione destitutnm notabile profecto Gemmodum et Emolumentum dimanat, ulterius beni^ne resolvimus, ut Lustra seu Rerisio ejusdem Banalis Confiniariae Militiae quQt Annis suscipiatur, ac etiam hoc Anno instituatur.
Nihilominus tamen in ulterius Caesareo-Regiae Gratiae et Benignitatis Nostrae Argumentum Clementer annuimus, ut etiam ad ejusmodi Lustrum seu Revisionem praevio modo instituendam aliquis e Gremio Fidelitatum Vestranmi Deputatus ordinari <fc exmitti possit.
Ad 3= circa Dispositionem ex parte Aulicae Invalidorum Commissionis respectu Grossi Invalidis etiam e Banali Coufiniaria Hilitia Militibus qua ratione pendendi factam : Fidelitatibus Veslris aliunde notum est, quod anterioribus Tem*- poribus Militia Confiniaria Beneficio aiijs Invalidis Militibus concesso gavisa haud fueritii verum primo nunc Beneficium illud ijsdem pariter per Nos Clementissime concessum habeatur. Cum autem tali ratione duo Beneficia insimul eidem Mili- tiae Confiniariae concedi non possint, ut videlicet illa et Intertentionem pro In^ validis Militibus^ qui nempe per praestita Militaria Servitia ad haec ulterius ob- eunda inhabiles et minus idonei redditi sunt«, alias destinatam aequaliter cum re- liquis Invalidis Militibus percipiant^ et etiam Confiniarios Fundos retineant^ absque eo, quin ejusmodi Fundis inhaerenlia Onera et Servitia per alterius habilis pro Militia Capitis Statutionem praestent. Insuper autem spectato eo, quod praeat- tactum Invalidorum Militum Beneficium^ ex quo quivis Invalidus Confiniarius Miles amiue 18 florenos in parato aere percipit^ pro toto Croatiae Regno^ ubi (uti praemissum jam esl) Circulatio paratae Pecuniae defectum patitur^ noa exiguo Commodo sit et Emolumento; Quod item ad haec cuivis Confiniario a 16 Ter- rae Jugeribus excisus Fundus in tanta Abundantia assignatus habeatur, ut unus Confiniarius Miles se solo eundem excollere et usuare non possit, verum tota Ejusdem Familia et Famuli ex illo Fundo alanlur et interteneantur; taliter au- tem in Consequenti ejusmodi Invalido et ad ullerius praestanda Militaria Servitia inhabili reddito Confiniario Militi grave et onerosum neutiquam esse possiLi in locum sui aliud idoneum Subjectum ex sua Domo et Fundo statuere:
Uinc clementer resolvimus, volumusque^ ut penes Dispositionem ex parte Aulicae Nostrae Invalidorum Commissionis factam Negolium hoc ulterius etiam retiiiquatur; Benigne namque confidimus^ ipsasmet Fidelitates Vestras ultro probe agnitnras, quod Invalidis Confiniargs Militibus praevia ratione nullum Onus, qoin potius ex Materna Gratia et Clemenlia Nostra non exiguum Commodum et utili- tas in hoc passu sit accessura.
Ad 41^ Circa Baronis Francisci Patachich ad Genaralatum Carlostadien* sem profugorum Colonorum ordinandam Restitutionem : £as sua Yia efllcaces Dispositiones institui clenienter jam jussimus : Ut quam primum pro futuro ali- quis ex Provinciali parte ad Generalatus Carlostadiensem^ aut Varasdiensem, et ex his Vice versa ad Provincialem Partem Transmigrationis Casus intercesserit, ealenusque suae Competentiae debita ratione et intuitu lalium profugorum Re- stituUonis Insinuatio facla fnerit., ejusmodi Profugi sine ulteriori Tergiversatione actutum utrobique restituantur^ quo taliter a Casibus equidem praeteritis abstra- bendo pro futuro benigni etiam Diplomalis Fidelitatibus Vestris elargiti debitus Effectus procuretur.
Digitized by LjOOQiC
448
An b= Hespeclu Querimoiiiae Quaestorum KosztaDiczensium^ quod ijs- dem per Generalatum Carlostadiensem Quaestus alla Hinula non admittantur: Nunc fati Generalatus Commendanli juxta Ordines hicce Copialiter adnexos sna Via serio injungi jam fecimus: ut praedictis Quaestoribus Kosztaniczensibus prae- attactus alli Minuta Quaestus in futurum omnino in eodem Generalatu conce- datur, eatenusque Dli dehinc neuliquam turbentur^ aut impediantur.
Ad 6^* autem et 7^ Puncta^ de alia praenominatorum Qnaestomm Kosztanicensium Querimonia^ quod ante Fortalilium Carlostadiense ad insoliti cu- Juspiam Tiiulo Regalis exigi solili Census Solutionem adigantur^ et respective de petito per Fidelitates Veslras benigno Regio Teloniali Prlvilegio super Exactione Vectlgalis in Ponte Carlostadiensi clementer elargiendo^ sonantia: Ubi quoad ho- rum Punctorum Meritum requisitas praevie suis Locis Informationes acceperi- mus^ his expensis ealenus ulleriorem henignam Resolutionem Nostram eiargitu- rae et Fidelitatibus quoque Vestris suo Tempore clementer signiGcaturae sumus.
Quod aulem iterum petitum per Fidelitates Vestras pro Banali et Judi- ciaria Districtuali Tabulis Salariorum Auctionem concernit: ut ut quidem si un- quam^ nunc profecto graves sunt Aerarij Nostri Caesareo-Regij Necessitates^ Ni- hilominus tamen^ ut Fidelitates Vestrae^ quanturo fieri potest^ hoc quoque in passu Maternam Graliam et Benignitatem Nostram experiantur, clementer resolvimus : Ul pro augendis attactarum praecise Tabularum Salarijs in Complexo (sic) 1450 flo- reni ex Fundo Nostro Camerali per duos duntaxat Annos ea Conditione depen- dantur^ ut interea aliquis alter Fundus^ ex quo eadem Auctionalis Summa prae- stari possit, exquiratur.
Noverint proinde Fidelitates Vestrae praespecificatam 1450 florenorum Summam ad Subjecta praedictarum Banalis et Judiciariae Districlualis Tabulsrum individualiter, servata tamen justa et aequa proportione subrepartiri, hancque Re- partitionem individualem isthuc proximius submittere, quo dein subsecuta istiusmodi Repartitionis benigna Approbatione Nostra circa Solutionem praescriptae Summae ulteriora abhinc sua Via disponi possint.
Caeterum Clementer confisae<, praeattaclas Tabulas quemadmodum hacte- nns^ ita deinceps etiam in Exercitio Functionum suarum omni cum Integritate et Diligentia processuras, alque juxta benignam Mentem et Inlentlonem Noslram Fidelitatibus Vestris alioquin jam abunde notam^ Jus et Justitiam secundum Deum et Praescriptum Regni Legum Cuivis rite et exacte administraturas esse. b reliquo Fideiitatibus Vestris Gratia et Ciementia Nostra Caesareo-Regia benigne propensae manemus. Datum in Archi-Ducali Civilale Nostra Vienna Austrlae Die Octava Mensis Maji, Anno Domini Millesimo Septingentesimo Sexagesimo Primo.
Maria Theresia m. p.
Comes Nicolans Palffy m. p.
Josephus Jablanczy m. p.
Digitized by
449
A tergo:
Reverendis^ Honorabilibus, Spectabilibas ac Magnificis^ Magnificis item Egre^js et Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae universis Statibus et Ordinibus dbc. Fidelibus Nobis dilectis.
Zagrabiae. £x Officio.
(L. S.)
Orlg. in Archlvo Regni Croaiiae. Acta Regni Congr. 1761. Pfr.37.
A c cl u s u ro.
P. P.
(&8 ifi t)on benen (Sroattf^eit lonb^^tSnben untet anberen aud^ in beme ein 6efci^n)eibe etngereid^et loorben^ bag benen burgern^ unb l^anbeltf^Seutl^en don Kostanicza in baftgen tieneralat ber alla Minuta Saom^Serlauf ntd^t JBerflattet merben mtUtf tno bo^ benen tiirtif^en Untertl^anen ali in Grosso uttb alla Minuta ju l^anblen erfauBet tofire.
SESie ntan nun be^ ber in fad^en tntt ber fi. 9. l^of^Commission in Militari Oeconomico, ban ber $9nig(. l^ung. l^of^SonjIe^ obgel^altenen gemeinfd^afftl. ^n^am^ mentrettung in aSe S93eege Dor btUig befunben, aud^ fofort 3]^re 6. ^. SD^a^Sflet fettfl fiber ben afler]^5ft^3]^rofe(6en l^ierttegen beftel^enen gel^orfamb^en iBortrag anjuBefel^Ien gerul^et, ba§ ermelte Kostaniczer burgem ut^ ihtnfafgen biefer alla Minuta Saaren^ ^anbel tn befagt bafigen Generalat ol^uDertoel^rt jft geftatten fe^e.
S(I§ erinneren n^ir fold^ed bem ^erm — — um nid^ tmr toieberl^oUe ftan^ be(9^Seut]^e ^ierunter leinm Slnfianb 3U mad^en, mtb ]^iertuegen bie gemefgene befe]^Ie Su^uflelien^ fonbem ^tellmeer feine9 Oxt^ benenfelben Slllen Sorfd^ub augebe^en ju laf^en. SBtenn ben 15. ^xxl 1761.
Nomine S. Consilij Aulae Bellici
an
S)en ^enn f^elb^Marscball-Lieutenant Grafen V. Petazy
(Pm I. PrivU. ei Libert.) ^*^ r^ T
Digitized by LjOOQiC
450
Anno 1767. 1. AugwU. Viennae.
Maria Theresia erectioni novi Consilii Regii Croatici
ultro inhaeret.
HARIA THER£SIA Ti^l Gratia Romanorum Imperatrix Vidua, ac Uungariae^ Bobemiae, Dalmaliaev Croatiae, Sclavoniaeque <fcc. Regina Apostolica^ Archi-Dux
Austriae drc. dbc.
Reverendi^ HonorabUes, SpectabUes, ac Magnifici, Magnifici item Egregu et NobUes^ nec non Prudentes^ ac Circumspecti, Fideles Nobis Dilecti. Ex de- missa Fidelitalum Vestrarum isthuc sub 13. recenter elapsi Mensis Juiij submissa Repraesentatione, clementer aequidem atque uberius inteileximus Reflexiones Ulas, quas Eaedem Nobis ratione neoerecti^ in istis Dalmatiae, Croatiae et Sclavo- niae Regnis Consilii Nostri Regii, humUIime proponendas existimarunt.
Cum nihilominus ad aequam Lancem expensis pro et contra occurrentibns Motivis ultro quoque comperissemus, tum altissimi ServitU Nostri Regii, tum Boni publici, a consequenti ipsorum etiam praeattactorum Regnorum Nostrorum Utili- tatis et Commodorum rationem id exposcere, ut ei, quod hac in re jam a priori matura Deliberatione discussa Nobis clementer stafnere visum est, deinceps qoo- que pro Munere Nostro Regio insistamus.
Eapropter (Juramento etiam per Spectabilem ac Magnificum Comitem Banum Fidelem Nobis syncere DUectum, qua praeattacti Novi Consiiij Nostri Regii Praesidem in praesentia Nostra Caesareo-Regia jam deposito e^dstenle) Fidelitatibus Vestris hancce benignam^ atque constantem Voluntatem Nostram^ ea Gum ulleriori clementissima Declaralione significandam esse duximus ; Quod quem- admodum Nos Novum boc Consilium Regium in omnUms ad Normam Consilii Locumtenentialis Nostri Hnngarici, in Regnis etiam istis Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae instituendum benigne decrevimus, ita etiam ejusdem Activitatem et Dependentiam talem omnino in omnibus et singulis, qualis praeattacti Consilij Nostri LocumtenentiaUs Regii Hungarici est^ futuram, neque Nos adraissur^i^. ut niud Spheram Activitatis Suae vel in MiUtaribus^ vel in publicis Neg(tiiis quoquo Modo excedat; quin potius curaturas, ut in his BanaUs Authoritas el Statuum et Ordinum Regni Activitas Semper Salvae maneant : Hinc eti.-im benigne admittimus : Ut non solum haec Novi ConsUii Regu per Nos facta In- stitutio in proxima Generali Regni Hungariae Diaeta inarticuletur ; Verum etiam. vt partes Maritimae, actu per ConsiUum Comerciale possessae, ut hactenus ab
Digitized by
451
eodem dependeant : Quoad ipsos vero tres Sclavoniae Comitatus, dum eiTeelus bonae in Contribulionalibus Manipulationis^ ex ipsis ejusdem Consilij Operationi- bus primum prodiverit, eotum circa eosdem Comitatus Sclavonicos quoad Con- tributionale quoque crebrofati Consilij Regii Curae et Directioni Subjiciendos benigne sumus dispositurae. De reliquo Fidelitatibus Vestris Gratia Nostra Cae- sareo-Regia benigne propensae manemus. Datum in Archi-Ducali Civitate No- stra Vienna Austriae Die prima Mensis Augusti, Anno Domini Millesimo, Sep- tingentesimo^ Sexagesimo Septimo.
Maria Theresia m. p.
Comes Georgius Fekete m. p. Ladislaus Battha m. p.
A tergo:
Reverendis, Honorabilibus, Spectabilibus ac MagniGcis, Magnificis item Egregijs <fc Nobilibus, nec non Prudentibus ac Circumspectis N. N. Regnorum nostrorum Dalmatiae, Croatiae <fc Sclauoniae Universis Statibus <fc Ordinibus drc. Fidelibus Nobis dilectis.
Varasdini Ex Oricio.
(L. S.)
Orif. in Arcbivo Regni Croatiae. AcU Regni Congr. 1767 Nr. 51.
Digitized by LjOOQiC
452
€€IiTI-
Anno 1773. die 8. MartiL Viennae.
Handatum Regium Bano Groatiae datum, ut suam opinionem
dicat, quis maxime oportunus in merito augendae Gon-
tributionis inferioris Slavoniae pro celebranda Generaii
Regni Gongregatione terminus constitui posset.
MARIA THERESIA DEI Gralia Romanomm Imperatrix Vidua, Hungariae, Bo- hemiae^ Dalmaliae^ Croatiae^ Sclavoniaeque Regina Apostolica^ Archi-Dux
Aostriae <fcc.
Spectabilis ac Magniflce Comes Fldelis Nobis sincere Dilecte. Non igno- tam est Fldelitati Vestrae, tertium a quo res regulandae Contributionis in Re- gnis Dnlmatiae^ Croatiae et SclavoDiae sub laudabili Praesidio suo pertractari coepit^ eo in Articulo Annum conslitui, ut jam l^ venturi Mensis May effective finem suum consecutttms sit; Accessere, ut conslat, a tempore illo tres aUj S)t- mij dr Inferioris Sclavoniae Comitatus, hi nempe eadem prorsus ratione cum alijs tribus Superioribus Comilatibus Regno Eidem Croatiae adjecti <fc respective Consilio Regio Croatico eUam Conlributionali in Materia subordinati habentur.
Quam ob rem Fidelitati VeslrM hisce clementer comittimus dr jnbemus^ ut expensis cunctis in rem Nostram Eidem Fidelitati Vestrae illic prae alijs apprime notam, Circumstantijs^ Mentem et Oppinionem Suam^ ut primum Via Can- cellariae Nostrae Hungarico Aulicae disertis tenoribus pandere noverit^ quando nunc pro Congregatione Antellatorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Regno- rum Terminum opportunissime per Nos clementer determinari posse censeat? Factura in hoc benignae atque positivae Menti <fc desiderio Nostro satis. Cui in reliquo Gratia db Clementia Nostra Caesareo-Regia benigne jngiterque propensae manemus. Datnm in Archiducali Civitate Nostra Vienna Austriae, Die Oclava Mensis Mnrly Anno Domini Millesimo Septingentesimo Septuagesimo Tertio.
Mnria Theresia m. p.
Comes Franciscus Esterhazy m. p.
Antonius Klobusiczfcy m. p.
Digitized by
453
A tergo :
SBon Sien au0 ber fidntgt. ]§ung. ^of^SanjIet
Spectabili ac Magnifico Comiti Francisco de Nadasd, Regnorum Nostro- ram Dalmatiae, Croatiae <fc Sclavoniae Bano, Eorundemque uli <fc Confiniorum Colapianorum ik Vunnanorum Supremo Capitaneo, Consiliario Nostro Actuali In- timo, Generali Canipi Marescbailo^ unius Legionis Nostrae Equestris Militiae Hun- garicae^ duorum praeterca Pedestrium dr unins Equestris Regiminum Banalium Colonello, Ordinis Nostri Militaris Magnae Crucis Equiti^ Comitatuum item Coma- romiensis Perpetuo, Albensis vero Supremo Comiti, nec non Tabulae Banalis & Consilij Nostri Regij in praeattactis Regnis Praesidi, Fideli Nobis sincere Dilecto.
Varasdini Ex Offo.
(L. S.)
Ofif. in ArchiTo Regni Croaiiae. Acta Banalia a. 1773. Nr. 80.
CCIiVII.
Anno 1776. die 9. Augusli. Viennae.
Resolutio Mariae Theresiae de Flumine immediate Regno
Croatiae incorporando, de Comiatii Sererinensi consti-
toendo deque Fluminensi portu Tergestini instar specia-
libus favoribus providendo, dicasteriis communicata.
MARIA TIIERESIA Ac.
Serenissime Dux drc. Tenipore eodcnn quo clementer Nobis visum fuerat constitnere^ ut dehinc Objecta Commercialia (Consilio Commerciorum Aulico cessante) in Haereditariis Nostris Provinciis per respectiva Politica Provincialia et Aulica Dicasteria pertractentur, Pro Matema nostra in Publica Regni Hun- gariae et Partiom Eidem adnexamm Commoda et Incremeotum hactenus atiam praehalnli in iis Commercii soUicitndine^ ac Peculiari hujus Documento ex Cle«
Digitized by
454
mentia Nostra Caesareo-Regia benigne resolvinius: nt Urbs et Portus Flami- nensis<, nec non Bona Buccariensia^ in quantum illa Carlostadio Flnmen versus proficiscendo ad dexteram Viae Carolinae sita sunt : Buccan\ Buccaricza et Porto Re<, tanquam ad levam dictae Viae Carolinae sitis^ pro Statu Militari relicUs. Ipsa praeterea Civitas Cariostadiensis in Liberam Regiamque Civitatem evehenda immediate Regno Croatiae reincorporentur; ex taliter porro Neo- reincorporandis Partibus Novus Comitalus erigatur , Idemque in omnibus ad Nor- mam aliornm Comilatuum (iis, quae mox deciarandae Directioni Guberniali in Puncto Commerciaii immediate reservarentur, exceptis) Consilio Regio Croatico subordinetur, ejusqne Jurisdictioni subsit. Pro eadem porro praedeclarata Materna Nostra solicitudine atque Providentia^ volenles nimirum^ ut Res Commercii in Districtu et Portu boc Fluminensi^ ex ipsa ordinata atque systemalica Manipnla- tione ad Slatum florentiorem evebatur, Benigne visum est Nobis' Urbi et Portui huic Fluminensi Egregium Fidelem Nostrum Josephum Majldth de Sz^khely^ ante- hac Cameralem Consiliarium Aulicum Nostrum et Referendarium^ in Qualitate Gubernatoris^ et cum pari, ac Comes ZinzendorlT Tergesti obtinet^ activitate^ lisdemque Praerogativis praeficere^ simulque Eum pro Comitatus ex Reincorpo- rando hoc Districtu elTormaodi et nomine Comitatus Severinensis insigniendi Su- premo Comite clementer denominare.
Cohaerenter autem ad praemissa quoad resignationem et receptionem Districtus hujus id quoque clementer jussimus. ut Commissarij ex Parte Cancel- lariae Bohemico-Austriacae Aulicae exmittendi, Urbem et Portum Fluminensem^ omnesque hujus Littoralis Appertinentias, quemadmodum etiam reliquae ad Di- strictum hunc applicandae Partes per respectivarum Jurisdictionum Commissarios, in Cohaerentia Benignae Nostrae Resolutionis resignabuntur^ Commissarijs ex parte Jurisdictionis Hungaricae^ signanter autem ex Gremio Consilii Nostri Regii Croatici exmittendis, ac in specie per Nos in Personis Comitis Stephani Niczky et Nicolaj Skerlecz clementer nominatis, in praesentia ipsius etiam denominati Gubematoris Fluminensis in termino, se inter et Gubernatorem Nostrum Flnmi- nensem, nec non Consilium Regium Croaticum concertando, resignarent.
Ad hunc vero ipsum finem et scopum, Incrementnm videlicet in Regnp Hungariae et Partibus Eidem adnexis Commercii, id pariter clementer decrevimus atque resolvimus: ut Portus Fluminensis pari, qua Tergestiensis ratione et modo tractetur seu Favorem eundem obtineat^ et evectio illius Sortis productorum, quibus Regnum Nostrum Hungariae abundareL) quonimve Distractio et Elxpor- tatio in Exteras Ditiones caeleris Nostris Provinciis Haereditariis nociva haud esset, porro quoque induigeatur, atque hoc sensu Productomm Hungaricorum Mare versus, tam per Portum Tergestiensem^ quam Fluminensem Evectio nltro etiam admittatur; In specie autem a Lana^ Clavellatisque Cineribus<) velut caete- roqnin vectigali obnoxiis Mercibns, Taxa nonnisi Trium et respective unins FIo- reni occasione Invectionis Flumine dependatur^ nisi qnis super ejusmodi jam facta Depensione per Essito Expeditionem semet Legitimare valuerit. Non absimiliter
Inhibitione Evectionis Gallarum quercinarum et Pellium Leporinaran) amodo impostemm sublata, Evectio eamndem per Passus Fluminensem et Ter- gestiensem erga Depensionem Essito Vectigalis in 12 xdf a Metreta GaUanini
Digitized by
45»
Quercinarum, et 9 florenis a Centenario Pellium Leporinarum, deinceps admit- tatur. Caeterum Regulatio Vectigalium ultro etiam ad Financialium Dicasteriorum Sphaeram et activitatem perlineat^ ab iisdemque^ ea tamen ratione suscipiatur^ ut quoties illa elevanda aut diminuenda viderentur^ instituendam hanc Vectigalium Alterationem Cancellariae Nostrae Regiae Hungarico Aulicae praevie communi- care^ et cum eadem parem in hoc merito^ quae antea cum Commerciorum Con- silio observata fuerat^ cointelligentiam fovere teneatur.
Atque in his explicitam Benignam Mentem ac Resolutionem Nostram Regiam, quemadmodum grato suscepturos animo Regnicolas plene confidimus, ita Dilectioni ac Fidelitatibus Vestris haec ipsa pro congruo notitiae Statu suique directione significantes, una clementer mandamnSi, quatenus tam reincorporationem Districtus hujus Fluminensis praefato Regno Noslro Croatiae, quam vero officii Gubernatorialis et ratione manuducendi^ facilitandi ac provehendi Commercii FIu- mine Constitutionem, et tam pro hoc Gubematoris^ quam vero Supremi Comitid Neo-eiTormandi ex hoc Districtu Comitatus Severinensis Officio Clementissimam in Personam antelali Egregii Fidelis Nostri Josephi Majldth de Sz^khely Nomi- nationem (ine etiam et scopo illo, ut in Commerciis Partem habentes et Traffi- cantes Regnicolae sese dirigere^ et quonam se in hoc, Commercii videlicet passu convertere possint, scire valeant^ circulariter publicare noverint. Quibus in re- liqno Gratia drc. Datum Viennae die 9. mensis Augusti, Anno 1776.
Maria Theresia m. p.
Comes Franciscus Esterhazy m. p.
Ferdinandus Scultety m. p.
(L. S.)
4447 Ib Archivo Regni Croatiae. Acta CoDsilii Croatici, Anni 1776, N.
3936.
Digitized by
Googk
45«
€€I.VIir
Anno 1776. die 2. Octobri». Zagrabiae.
IntimatuDi Consilii Croatici de Urbe et portu FlumiDensi, nec non Bonis Buccarensibus,» in quantum Carolostadio Flumen versus ad dextram viae Carolinae sita sunt, Civi- tate denique Carolostadiensi immediate Regno Croatiae
reincorporatis, emanatum.
Exce]lentissimi^ IUustrissimi etc. Dignabatur Sua Sacra Caesareo-Regia et Apostolica Majestas pro materna sua in publica Regni Hungariae et Partium eidem adnexarum Commoda et Incrementum hactenus etiam praehabiti in iis Commercii sollicitudine, ac peculiari hujus Documento et Clementia Caesareo- Regia Benigne resolvere, ut Urbs et Portus Fluminensis^ nec non Bona Bucca" riensiay in quaninm illa Carlostadio Flumen versus propciscendo ad dexlram tiae Carolinae sita sunt (Buccari^ Buccaricza ei Porio^-Reey iamquam ad lae- ram dictae ciae Carolinae sitis pro Siaiu Miliiari reUciis\ ipsa praeterea Ci^ riias Carolostadiensis in Liberam Regiamque Civitalem eeehenda immediate Regno Croaiiae reincorporeniur ; ex taliter porro neo-incorporandis Partibus no- vus Comitalus erigatur^ idemque in omnibus ad normam aliorum Comitatuum (iis, quae mox declarandae Directioni Gubemiali in Puncto Comerciali immediate reservarentur^ exceptis) Consilio huic Jtegio subordineiur^ ejusque JurisdiC'- tioni subsit.
Pro Eadem porro praedeclarata Materna Sua Sollicitudine atque Provi- dentia, volens nimirum, ut Res Comercii in Districtu et Portu hoc Fluminensi ex ipsa ordinata atque systematica manipulatione ad statum florentiorem eveha- tur, ultro dignabatur Sua Sacratissima Majestas Urbi et Portui huic Fluminensi Dominum Josepbum Maildth de Sz^khely^ antehac Cameralem Consiliarium Auli- cum et Referendarium^ in Qualitate GubernatoriSi» ac cum pari, ac Comes a Zin- zendorf Tergesti obtinet, activitate iisdemque Praerogativis praeficere, simulque Eum pro Comitatus ex reincorporando hoc Districtu eiformandi et nomine Co- mitatus Severinensis insigniendi Supremo Comite clementer denorainare.
Noverint igitur Praetitulatae D. Veslrae Clementissimam hanc Resolutionem Regiam fine etiam et scopo illo, ul in Commerciis Partem habentes et Traficantes Regnicolae sese dirigere valeant et quo se convertere sciant^ intra Jurisdictio-
Digitized by LjOOQIC
457
nis saae ambitum pnblicam reddere. Datum ex Contilio in Regnis Dalmaliae^ Croatiae ei Slavoniae Regio Zagrabiae Die secunda Octobris Anno miUesimo septingentesimo septnagesimo sexto celebrato.
Praettarum D. Yestrarum ad officia Paratissimi
Alexander Micbael L. B. Malenich m. p.
Joannes Micbalkovicb m. p.
Orig. iD Arcliivo Regni Croatiae inter Acta Consilii Croatici. A. 1776. N. 29.
€€iii:x:.
Anno 1777. die 29. Augusli. Viennae.
Rescriptum Regium ddo. 9. Augusti 1777., quo disponitur,
ut omnes Causae Civiles Regno Croatiae immediate in-
corporatae Urbis Fluminis a Foro Judicum Urbis ad Ta-
bulam Banalemvia appellationis promoveantur.
Maria Tberesia Dei Gratia Romanorum Imperatrix Yidua^ Hungariae^ Bobe- miae^ Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniaeque Regina Apostolica^ Archi-Dux Au-
striae drc.
Spectabiles ac Magninci, Honorabiles item et Egregii^ Fideles nobis dt- lecti. Ut Gursus juslitiae quantum ad revisionem Causarum Flumine appellata- rum iterum restaurarelur, ac in moderna etiam rei providentia, seu postquam Urbs Fluminensis per sui Regno Croafiae mmediatam incorporationem^ nexum nostrorum Regnorum haeredilariorum bungaricorum ingressa est^ certa ratione constituatur^ reflexe item ad id, quod in Casibus pro quibus judices ac Fora de- terminata non sunt, Judicia constituere ductu etiamRegni Hungariae Legum ad noslram pertinet Majestatem^ in ordine ad Causas Civiles ex Foro Judicum Ur- bis Fluniinensis Appellabiles benigne visum est nobis resoivere^ ut appellatio oronium ejusmodi Causarum a Foro Judicum Urbis dirigatur ad publicum Ur- bis Consilium^ Cui ad integritatem Judicii praeter Praesidem Gubernatorem, seu Capitaneum vei ejus vices gerentem et vicarium, secretariam item^ et Can-*
(Pari I. Privil. et Libert.) 58
* DigitizedbyLjOOgle
458
cellarium publicum, decem adminimuoi commembra adesse oportebit; ab hoc porro Foro Capitaneatus Urbis Causae infra valorem 1000 fl inappeliabiies sint, in aliis e converso majoris substrati Causis appellatio ad Tabulam hanc Latia^ lem et sic ulterius ad Tabuiam nostram Regiam et Septemviralem admillatur^ Transmissionaiesque extradentur.
Ordinatione hac Regia ad alteram etiam partem Districtus Commercialis^ ex locis Jurisdiotioni Hungariae snbjectis enascituram^ Buccarim nempe* Bucca- riczam et Portum Rcgium^ velut Loca Jurisdictioni Commerciali Fluminensi connectenda^ ac in consimiles Liberas Commerciales Communitates evehenda, intellecta.
Quam proinde ordinationem ac provisionem nostram Regiam pro Con- grua notitia et sui directione Fidelitatibus vestris una clementer intimannis. Quibns in reliquo gratia et clementia nostra Caesareo-Regia benigne jugiterque propensae manemus. Datum in Archi-Ducali Civitate nostra Vienna Austriae die vigesima nona mensis Augusti, Anno Domini millesimo septingentesimo se- ptuagesimo septimo.
Maria Theresia m. p.
Comes Franciscus Ezterbtfzy m. p.
Josephus Jablanczy m. p.
Tenor Indorsaiionii : 4468.
Spectabilibus ac Magnificis, Honorabili item et Egregiis N. N. Tabnlae Banalis Regnorum Dalmatiae^ Croatiae et Slavoaiae Praesidi, et AasdtfBoribufti fidelibus nobis dilectis.
Per Sopronium, Zagrabiae — Ex offo.
Bt opere: -Oe lore Oro«tite ad tfrbem Pertoroque FlnniineDseai.
Digitized by
459
cxxx.
Anmo 177 T. die 5. Septembris. Viennae.
B. Rescriptum R. Mariae Theresiae SS. el 00. RegDoran Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae missum et ordinans, ut in eambium Statui Militari cessarum plagarum Urbs et portus Fluminensis cum Podbregh et Lopacza, nec non BonaBuo-* earensia, Cariostadio Flumen versus ad dextram viae Ca- rolinae sita, una cum Civitate Carolostadio immediate Regno Croatiae reincorporentur, et ex neoincorporatis partibus novus, Consilio Regio Croatico subordinandus,
Comitatus erigatur.
Alaria Theresia etc. Reverendi, Honorabiles, Spectabiies, ac Magnifici item Egregii et Nobiles, nec non Prudentes^ ac Circumspecti, fideles Nobis di- iecti I Tam ex Intfmationibus Consilii Regii, quam et Pubhca fama notnm est alioquin fideHbus Regnornm istorum nostrorum SS. et Ordinibusn cessante cum Exordio anni proxime praeleriti Commerciorum Consiho Aulico.» adeoque per- Iractione objeclorum CommerciaKum juxta Benignam mentem nostram ad respe- cliva Pohtica Provincialia et AuUca Dicasteria recidente, Nos pro materna nostra in publica Regni Hungariae et Partium ei adnexarum commoda, incrementumque hactenns etiam praehabiti in his Commercii sollicitudine Benigne resolvisse, ul Urbs et Porttis Flummensis.^ nec non Bona Buccariensia, in quantum illa Car- lostadio Flumen versus proficiendo ad dextram viae Carolinae sita sunt (Buccari, Buccaricza et Porto-Ree, tamquam ad laevam diclae viae Carolinae sitis pro Statn Mihtari relictis) ipsa praeterea Civitas Carlostadiensis in Liberam, Regiam- que Civitatem evehenda^ immediate Regno huic Croatiae incorporentur ; ex ta- liter porro neoincorporandis Partibus novus Comitatus erigatur et in omnibus ad normam aliornm Regni Comitatunm, iis, quae mox declarandae direclioni in Puncto Commerciali immediate reservarentur, exceptis, Regio Regnorum horum Consilio subordinelnr.^ ejusque Jurisdiclioni subsit ; non absimiliter^ quod res Com- mercij in Districtu et Portu hoc Fluminensi ex ipsa magis ordinata atque Systema- tyca manipulatione ad Statum florentiorem evehatur, urbi et Portui huic Egre- gium, Fideiem Nobis Dilectnm Josephum Maildth de Sz^khely, antehac Cameralem Nostrum Consiliarium Aulicum et Referendarium, altributa Ei Intimi Consiliary nostri Dignitate, in qualitate Gubernatoris, et cum pari, ac Comes a Zinzendorf actu Tergesti obtinet^ activitate, per nos Benigne praefectum^ simulque pro Su-
58» . T
Digitized by VjOOQIC
460
premo Comite Comitatus ex Dislrictu hoc efformandi, ac nomine Comitatus Sze- verinensis insigniendi, Clementer denominatum esse. Ac ad bujus quidem Benig- nae nostrae Resolutionis effeclum procurandum et Constabiliendum omne hoc propositum necessariis in facie locorum operationibus per respectivarum Juris- dictionum Commissarios mox susceptis^ ac subinde in parte terminatis, in pro- gressu Executivae hujus manipulationis eo recte jam deyeniri debebat, ut^ cum praementionata via Carolina pro Limite Districtus Provincialis destinata^ atque Benigne per nos resoluta fuerit, negotium constituendae Lineae hujus Separato- riae in concerlationem et practicam manipulationem per concernentium Jurisdiclio- num Commissarios assumeretur; Praeterea vero id, num novus hic Districtus pro efformando exinde justae proportionis Comitatu, sufficiens futurus sit? exa- minaretur^ ac de Comitatu hoc Methodica rattone constituendo res effective agenda susciperetur.
At vero, dum manus omni huic reliquo operi admovenda fuerat, pro uberiori documento ejuSi» quantum causa Boni publici ex progressu rei Commer- cialis certo certius expectandi, cupiamus^ quo item votis Regnicolarum quo ad Partes has maritimas reiteratis hoc magis Benignitas nostra respondeat, Clemen- ter visum est Maiestati nostrae^ illam, quae praeviae jam Benignae nostrae Resolu- tionis virtute statui^ atque Jurisdictioni Provinciali obtigit, acquisitionem ea ra- tione locupletare, ut omnino perinde Portus Buccari\ Buccaricza et Porto-Ree^ quae Jurisdiclioni Militari reservabanlur^ imnediate Regno Croatiae cnm omni juxta viam Carolinam posita Colonia et praehabito ibi Commerciali Districta re- incorporentur. Caeterum autem, quemadmodum Portus Buccari^ Buccaricza et Porto-Ree ad Jurisdictionem antelati Gubernatoris cum cohaerentia sua adjicion- tur., ita totus hic Districtus Commerciaiis^ qui se juxta viam Carolinam porrigit^ et omnis ibi Colonia, demptis duntaxat locis ad immediatam Commercialem mani- pulationem deservituris^ adeoque Jurisdictioni illi privative subaltemandis, per Ca- meram nostram Regiam Hungarico-Aulicam mox recipiantur, adeoque velut Bona Cameralia^ quousque Nobis aliter disponere visum fuerit^ respiciantur, proque talibus habeantur.
Yicisssim autem, siqnidem per hoc Jurisdictioni Atilitari liaud modicum decismrum sit; hinc tum pro recompensatione secundum id^ ac justum et ae- quum esse suapte intelligitur, cum vero ex subversante Allissimi Servitii nostri ratione^ ob systematicum nempe Militaris Jurisdictionis atque manipulationis ne- xum ac opportunam Commnnicationem^ et denique^ ut difficultatibus et molestiis^ quas Status Militaris in inclavationjbus hactenus habuisse exponitur^ Certum ac Stabile, infallibileque Remedium ponatur^ in forma Cambii Districlus S^emich- nyak^ una cum possessoriis Claustri Paulinorum Kamenszkoinensis^ ita eUam ex respectu Subversantis inclatationis projectata per ConsiUvm nostrvm Aulae Bellicum in Confiniis Banalibus Bona Episcopatus Zagrabiensis atque ejusdem Capituli^ et hujus quidem nominanter Sziszekiense^ nec non Praepositi^ atque Possessio Szanya ad Comitem Kegliemcs Spectans^ praeterea vero Districiax Szihelburgensis^ nec non /utura Libera Regiaque CiHtate Carlostadiensi^ ip^n Arx seu fortalitium cum exscidendo pro usibm militaribus secundum Rationrm Localis situs^ adeoque rei possibilitatem^ habilaque ad necessitatem militarem re- flexione proportionato pomaerio, eidem Jurisdictioni ac Statui Militari cedant, ac proinde ilia ex Jurisdictione, in qua actu sunt Proviftciali, ad militarem Jurisdi-
Digitized by LjOOQIC
461
ctionem applicentur. Caeleram aotem^ siqtiidem pariter in Partibos TranscoUa- pianis, ad Constitutivum Comitatus Szeverinensis designatis, ac finem in enm per Comitatum Zagrabiensem resignandis^ inclavationes Militares praeexistant, ad has etiam, in quantum Parlem Jurisdictionis Provinciaiis respicerent. ac ob hanc ipsam Causam recidere deberent^ ex integro toUendas., res praevie per localem Commissionem^ exmittendos quippe Commissarios^ uberius investigetur et Cogni- tione earum obtenta, modus accommodatus^, earum intuitu^ occasione eadem pro- ponatur. Quod vero modalitatem effectuandae omnis hujus Benignae Resolutio- nis attinet: praeindicati portus Buccari, Buccaricza et Porto-Ree, nec non Bona Buccarana Commerciaiia per Slafum Militarem^ iu qnanium iu horvm possesso^ rio aclu consliluereniur. mox et citra dilationem^ atque adeo primum et ante omoia Jurisdictioni Provinciali^ ac in Specie Gubernatori nostro Fiuminensi, qua simul Commissario nostro Politico et Camerali^ resignentur^ inlermedio autem tempore<) quoad nimirnm Militaris Status aequivalens suum obtineat^ huic dece* dentes annui proventus ex aerario Camerali bonilicentur, pariter dein ad resi- gnationem et receplionem Civitatis et Pontis Carlostadiensis, excisionemque Po- merij ibidem ad fortalitium pro usibus Militaribus necessarii^ mox procedatur^ at- que sic demum^ postquam Status Miiitaris praedesignatos Portus et Bona Civi- tatemque Carlostadiensem et Pontem resignaverit, attunc e Vestigio^ quonimvis Districluum et Corporum in- et excorporari intentorum in concursu respectivarum Jnrisdictionum^ Deputatorum item ex Congregatione hac Regni exmittendoram, sascipiendae Conscriptioni et aestimationi^ juxta rubricas eatenus via Camerae nostrae Regiae Hungarico-Aulicae indicandas, ac respective iilis. quae tempore postremae excorporationis observabantur^ accommodandas, manus eo modo admo- yeatur^ ut initio Commissario nostro Politico-Camerali opus illud manuducere debente, idem Conscriptionis et aestimalionis labor, expost per Subdelegatos Com- missarios^ in finem accellerationis ad duas distinctas Partes continuetur^ quo sic postea finalis tractatus^ de quaiiler obtinendo proportionato Proprietariorum Bona Sua excorporanda dimittenlium aequivalenti, nec non in Specifico eliam quoad reluitiones ac redemptiones determinandas in mutua respectivorum nostrornm Di* easteriorum Aulicorum concertatione assumi, discuti et Benigno nostro determi- nio substerni valeant
In cohaerentia autem horum Urbarialia Telonia in S. Cosmo et Fusine in priori Systemate praeexistentia mox cessent^ in Buccari autem ex olTicio Tel- lonii Urbarialis fiat finitima Statio Tricesimalis^ Fiumine porro officium quod prae- existit Bancale (manipulatione ejus respectu mercium et produclorum in et ex Hongaria venientium cessatura) manipulationem etiam Tricesimae Hungaricae ha- beat) et quidem usque dum uova Tariffa vectigalis Uungarici elaboretur^ veleri vectigali accommodandam^ Carlostadii demum Tricesima Capitalis in forma dun*- taxat depositoriali seu Legstadt permaneat. Non absimiliter benigne nobis visum est^ respectu etiam Constilutivi, Status ilem Personalis et Saiarialis Comitatus Szeverinensis id Clement r resolvere : ut Status quidem Salarialis ac etiam pro prima hac vice Personalis officialium in hoc Comitatu iile^ qui Majestati nostrae per Gubernatorem Fluminensemv qua una nunc dicti Comitatus Supremum Comi- tem et alioquin ad actum etiam hunc efformationis el inslaurationis Comitalus iatias Provinciam habentem^ demisse propositus esL stabiliatur, pro ipso aulem Comilalus conslilutito kabemtvr et sint^ Urbs et Portus Fluminensis cum Pod^
Digitized by
i^oogle
462
hfeg et LopacM, cum alits item tribus Portubns Boccari^ Buccaricza et Porto- Ree, nec non Sex Castellanatus Dominij Buccarensis^ et Dominium ita dictum Col- loniale*) Dominia ad baec Brod et Crrobnik Battyaniana* uti et Dominium mon- tannm Chabar Camerale, juxta haec porro Partes etiam^ quae modo trans-Col- lapianae audinni, utpote Bona Dominii SKeverin^ cum Dominiis Boszilyevo^ Ozaill, Ribniki, Berlog et Novigrad^ ac demum ipsa etiam Civitas Carlostadiensis^ Telnt per Statum Mililarem Statui Provinciali praeallegato modo resignanda^ ac in Li- beram et Regiam Civitatem evehenda; prouti etiam^ quod rementionatas Partes Transcoilapianas concerneret, ad harum pro Comitatu Szeverinensi receptionem perinde Gubemator noster Fluminensis^ qua ejusdem Comitatus Supremus Comes, et ad actum quoque hunc Commissarius noster Re^us, ac ad earum Resignntio- nem Comilatus Zagrabiensis Benignis nostris ordinibus inviati instructique snnt^ ea quidem ratione, ut Partes hae inde a 1-ma Novembris anni labentis Quottam Contributionalem jam ad Cassam Comitatus Szeverinensis dependere debeant.
Atque in his ipsis Fideles Regnorum istorum Status et Ordines et ra- tionem Benignae noslrae Resolutionis satis intelligent, et Peculiarem nostram Ma- lemam Solicitudinem pro incremento Boni publici defixam^ distinctum Regium nostram favorem grati agnoscent. Cum autem ad effectum Benigni hujus propo- siti illud necesse esse suapte intelligatur^ ut praementionata accurata Conscriptio et justa aestimatio quoramvis Districtuum et Corporum in- et excorporandomm ralione atque modalitate in praemissis declarata suscipiatur^ atque ideo Benigne nobis visum fuerit, pro executione propositi hujus^ fine nempe praedesignatae in- et excorporationis^ atque Scopo instiluendarum Conscriptionum et aestimatio- num a parte respectivamm Jurisdictionum Commissarios, tum juxta immediate pmemissa^ cum vero omni^ quo meliore facilitandae manipulationis ratione tn- stmctos^ et quidem ex parte Politico-Camerali Gnbernatorem Fluminensem Jose- phum Mailtfth^ huicque adjunctum ex parte Politica Nicolaum Skerlecz, Consifii nostri Regii Croatici ConsUiarium*) ex parte vero Militari et quidem Generalatus Carlostadiensis Generalem a Posee, Generalatus autem Banalis ibidem Constitn- tum Brigaderium Generalem exmittere^ fideles adeo Regnorum istomm Status et Ordines, fine quo effectuandis Benignis his intentionibus nostris pariter per De-^ putatos suos intervenire<) eosdemque cum Commissariis nostris cooperaturos de- nominare et exmittere valeant, in unum congregandos^ una Clemenler jubere.
Eaproptor quemadmodum pro eo^ ac in his explicita Benigna mens at* que resolutio nostra Regia nonnisi circa optatum boni publici vehiculum et quae- sitam diu pro utili et Commodo Regnicolamm accessionem versatur, ipsos pro- inde Regnomm istorum Status et Ordines voti Compotes reddil, nullae dubita- mus^ quin firma Spe tenemur, fore^ ut lidem Status et Ordines in summa ani- morum gratitudine suscipiant agnoscantque Regiae nostrae atqne mnternae Be- nignitatis documentum isthoc. ita una ne quid favorabilis hojus Benignae Resolu- tionis nostrae effectum morari possit^ signanler ne Exmissi Commissarij Regii ex- pectare debeant, fidelibus Regnomm istorum Statibus et Ordinibus Benignam mentem et voluntatem nostrnm Regiam in eo pariter Clementer intimandam in- jungendamque duximus^ ut duos omnino Deputatos suos ad executivam omnis istius Benigne suscepli in-et excorporationis Proposili operationem, ac proinde qui scopum hunc praeparare debet^ Conscriptionum^ ac aestimationum laborem, pro Termino per Commissarios nostros Regios tempestive indicando^ ac in iis, qnae
Digitized by LjOOQIC
M8
ad facililandam Scopam coaferre posBe videreatur^ sufficienter^ atque Benignae latentioiii nostrae Consona ratione inviandos, indnbitanter exmittere non inter- inittaiit lidem Regnorum istomm fideles Status et Ordines. Quibua in r^l^no Gratia et Clementia nostra Caesareo-Begia Benigne jugiterque propensae mane* mna. Datum in Archiducali Civitate noslra Vienna Austriae die 5-ta Mensia 6e- ptembris, Anno Domini 1777.
Maria Tberesia ra. p.
Comes Franciseus Eszterb^sy m. p.
Josepbus Jablanczy m. p.
{Locut Sigilli Regii.)
Ex tptre : De Jore Creatiae ad nrbeni «lc. Flmninwifm.
€)CTLXf.
Anno 1777. die 10. Noeembris. Viennae.
Mtr4a Therefiia <)rd4iiaiioiiibii8 snifi 4« partiatn maritimarttm reincorporatione, fle induc.endo comnierciali systemate, deqiie praestando statni «mjjitari ee^quiTal^nie pofiTO quo*
que iiisistit.
Haria Theresia Dei Gratia Romanorum Imperatrix Yidua^ Hungariae, Bobe- mJBe, BalmaAiae^ Cvostiae, SdavMiaoqw «ftc. Regina Apostolica^ Arcbi-Dux
Aualriae <^.
Re^erendi^ flonorabiles, Spectabiles^ IQfiSfnifici^ JOagnifici item JSgregii et NobileSi, nec non Prudentes ac Circumspecti, Fideles Nobis dilectL Demisse re* lata sunt nobis ea. quae Fideles Regnorum istorum Status «t^rdines quoad be- nigne resoiutam Parlium MaritimBrum reincorporationem^ Stabilimentum item pro piiMioo Kegni flungariae et Partimi £i adnexamm ftmo iii Pertobus Flumi* ne«si« Biiccariensi^ BuccaricKeapi et Porio-Ree Commercialis Systematis. nec nra boc titulo Statui Blilitari per ^utcipiettdaai Exoorporationem praestandum a#q«valeM^ ex generali aaa Gonfregatione Zagrabiae celebrata, sub 27. Menaif proxime praeleriti bumiUime repraeeentamnt.
Digitized by
4«4
Atque haec quidem eo miniis faeranl Nobis expectata^ qno magis in aper- tam lacem coUocaveramas» in omni hac benigna nostra Resolatione Matemo- Regiam Intentionem Nostrom pro Incremento Boni publici^ atque in favorem Re- gni Hungariae Pnrtiumque Ei annexarum directam esse, et quo certnm est, Re- flexiones per Regnorum istorum Status et Ordines in medium adductas in ao- caratiori examine non aliter^ quam Benignarum Intentionum Nostrarum remora- tivas, eoque colimantes considerari posse : quippe quod Fidelibus Regnorum isto- rum Statibus ex ipso tenore benigni Nostri Rescripti ad se sub 5. Septembris ultimo praeteriti expediti conslare debeat^ aiioquin in hocce Systematis Commer- cialis Slabilimento per expressam benignam Nostram Resolutionem sublata esse illa etiam, quae hactenus legaliter in Commerciali hoc Districtu viguissent Teloniai, adeoque metum illum^ ut Regnicolae in locis Commercionim illegalibus Exactio- nibus aggraventur haud subesse; ita etiam siquidem benignum idem Rescriptam expressim innuat, objeclomm Commercialium Pertractationem ad respectiva Po- litica, Provincialia et Aulica Dicasleria recidisse, ex Omnibus praeterea nunc re- incorporandis novum Comitatum ad normam aliomm Reani Hungariae Comita- tuum efTormandum et Regio Nostro in Regnis his Consilio subordinandum fore^ in hoc ipso satis intelligi potuerit^ possitque^ neoincorporatas has partes ordinariae in Sensu et intellectu Legum Regni Administrntioni subjectas subordinatas- que esse.
Illud porro non possunt congrue non inlelligere Fideles Regnoruni isto- mm Status et Ordines, immediatam in ipso proximo et stricto Rei Commercialis objecto Manipulationem, in quantum nimirum objecta eiusmodi nec plurium nianus^ nec mor^ (quam Correspondentiae praesupponunt) patiunlur, ast instantaneam, aut decisionem, aut inviationem exigunt, alicui deferri, concredi, reservarique debuisse; illud autera, num Individuum tale sub Nomine Gubernatoris ant alio praeficiatur^ vel vero num Gubernator Fluminensis^ aut Gubernator totius Litton ralis Marllimi Hungarici audire debeat^ meritoriam Reflexionem (ne de nomine Lis sil) haud subire; quod vero Idem Gubernator cum pari ac Tergestinensis activitale constitutus esse tenore benigni Nostri Rescripti perhibeatur^ in hoc fa- vorem potius illum^ quod ei haud minorem activitatem et Convenientiam pro ipso etiam Gentis Decore benigne attribuerimus ^ cum gralitudine agnoscen- dum esse.
Sed etiam quod attinet erectionem et Nominationem Comitatus Szeveri- nensis : Mnterno-Regiam hanc provisionem Volis el petilioni Suae Diaetaliter propositae in ipso merito (nisi passu etiam in hoc de nomine lilem esse con- veniat) conformem esse, ip&i meminernnl agnoscuntque Fideles Regnomm isto- rum Slatus et Ordines, ac hoc etiam Argumenlo positivae volunlatis Noslrae ef- feclura ne moraenlo raorari, alque Rcsignalionera designatarum Zagrabiensis Co- mitatus parliura differi patienlur.
Excorporationera porro Statui Mililnri et quidera intuitu Bonorum Episco* patus trans Collopim intra et ad Banale Confinium designatam^ quae aUoqain nulio Privalorum Damno aut Praejudicio fulura est^ tam fundaraento Justi et ae- qui spectalo^ quae vicissim Jurisdictioni Begni et Statui Politico Provinciali fit accessione, quara vero ex subversante altissimi servitii Nostri ratione, ob syste-
Digitized by LjOOQIC
465
inaticiim neinpe Militaris JarisdicUoniB atque Manipnlationls nexuni, ac opportD- nam Communicationem, ac etiam Necessitati Nobis quam optime notae et per Nos Jure metiendae^ ut certum et stabile infallibileque remedium ponatur, prout hocce in praecitato bentgno nostro Rescripto indicabatur, ineyitabilem esse : £iu8 autem iniuitu, si nempe Gvitas Cariostadiensis per excissionem Pomaerii pro Sta- tu MiKtari ad Statum tantae Constrictionis poni deberet, ut nec Comroercio, nec Liberarum et Regiarum Civitatum Systemali Administrationi desenrire possit, libi eatenus Nobis per exmissos Commissarios Specificum secundum adjuncta et lo- cales Circumstantias remonstratum fiierit, ulterio^em benignam impertiemur Re- solutionem^ atque simul Commercio, quod Nobis ex ratione felicitatis Populi cum« primis cordi est, prospiciemus.
ProTocationem demum Statuum et Ordinum ad Regni Hungariae Diaetam quod attinet : Nos plafle persvasas esse, ipsos Status et Ordines Regni Nostri Hungariae non modo cum Jubilo aquieturos omni huic Matemo-Regiae ad pu- blica commoda directae Provisioni^ yerum etiam in animorum debita gratitudine Inarticulationem soUicitaturos^ adeoque in omni hoc negotio non aliud reliquum esse, quam ut Fideles sitorum in Regrtis his Comitatuum in Unuro congregati Status ad effectum in apperto positarum benignarum nostrarum Intentionum agendo et cooperando, tacita ipsorum Regni Hungariae Statuum et Ordinum vota exple- ant et aeroula Yirlute adiropleant^ eaque ratione Matemo-Regiam Soliicitndinem Nosta*am ad coroplacendnm eliam Principi Suo cum Zelo et Proroptitudine in partero juvent. '
In bis porro etiaro explicita benigna Mente nostra Eisdero Statibus et Or- dinibus fine, quo effectuandis benignis Intentionibus Nostris pariter per Deputatos Suos. intervenire^ Eosderoque curo Cororoissariis Nostris cooperalnros denoroinare et exroitlere valeant, in unuro congregatis porro eliaro clementer duxirous rescri- benduro, ut Deputatos suos ad executionem omnis istius benigne suscepti In- et Excorporationis Proposili, ac proinde qui (ad) scopuro hunc praeparare debent Con- scriptionuro et aestiroationuro Laborem, praescripta modalitate instraendos roox et inoroisse, ac citra ulteriora expectanda exroittere noverint, quo sic Cororoissarii Nostri parte ex Politica Caroerali et Militari in proroplu existentes, sme teroporis atque aliornro Concoroitantiuro jactura indilate routnis potius Operationibus rem occipere^ ac dein Comitatuuro ad hanc Congregalionero Deputati^ quando alioquin hac Anni parte in ipso Coroitatuum Gremio pluriroa agenda occurrant, reverti vareant. In reliquo Eisdero Statibus et Ordinibus Gratia et Cleroentia Nostra Caesareo-Regia benigne jugiterque propensae roanemus. Daturo in Archi-Ducali Civitate Nostra Vienna Austriae die Deciroa Mensis Noverobris Anno Domini Millesiroo Septingentesiroo Septuagesiroo Septiroo.
Maria Theresia ro. p.
Comes, Franciscus Eszterhazy m. p. Antonius Klobusiczky ro. p.
(Pm I. Pri\il. el Ubert.)
Digitized by LjOOQiC
466
t
Tenor Indorsatioiiis:
V. Vienn ans der KdnigL Hung. Hof-Kanzley.
R0¥ereB^ Hoiorabiifliaa^ Sp^elabiKlms ac Bhgnificii^ Blagnificis iiem Efregiifl et NoMiboi, liee non Prndentibila ac OircnmspecUs Nl N. Regnomni Ifoitromm Dalmaliae, €roatiae el Sclayoniae Uniyersis Statibns et Ordinlbns, Ffdelibos Nobis Dilectis.
(L. S.)
Ix Adb legHlGoiigregatloBis A. 1777. 11. 38.
CCIiXKK.
Anno 1777. die 27. Oclobris. Zagrabiae.
Repraesentatio SS. et 00. Regni Croatiae de partibus ma- ritimis Gubernatori fluminensi non subjiciendis, de regu- latione noyi Seyerinensis Comitatus et omnibus exeorpo- rationibus usqu^ ad generalia Regni Hungariae Comitia
sistendis.
Sacratissima Caesareo - Regia Apostolica Majestas ! Domina Doroina Clementissima, Benignissima !
Benignum Hajestatis Yestrae Sacratissimae ddto. Viennae Austriae sub 5. Mensis Seplembris Anni cnrrentis sub marginali 4527 numero ad nos ema- natum rescriptum in homagiali deyotione suscepimus, una quantis Curis et Regia sollicitndine reliquas suas Regales curas inter in commoda Regni hujus promo* ▼enda inque feliciorem et florentiorem Statum ponenda commercia feratnr Ma- jestas Vestra Sacratissima yenerabnndi perspicimus^ potissimom dum iam in effectum horum objecta Commercialia^ quae Commerc . . . Aulico Consilio hac- tenus snbstrata ex ejusdem Benigni Rescripti tenoribus intelligimus ad respe- etiya Politica Proyincialia et Aulica Dicasteria esse translata; imo pro Sua Ha- tema in pubiica Regni Hungariae et Partium eidem adnexarnm comoda incre- mentumque hactenus etiam praehabiti in his commercii Majestatem Vestram Sa- cratissimam benigne resolyisse, ut Urbs et Porlus Flnminensis, nec non Bona Buccarensia simul cum Ciyitale Carlostadiensi, in Liberam et Regiam Ciyitatem eyehenda, immediate Regno huic Croatiae incorporentur: ex taliter porro neo- incorporandis partibus noyus Comitatus erigatur» in omnibus ad normam aliomm Regni Comitatuum (iis sohim, quae Gnbemiali Flnminensi directioni resenrata sont, exceptis) Regio in Regnis Ids erecto Consilio snbordinandus. —
Digitized by
467
Legalem hanc et vere Maternain Haiestatls Vestrae Sacratissiinae provi- denliam, velut caeteroqnin ad effeclum Regni Legum circa eorum, quae" ad Sa- crara Regni Hungariae Coronam jurane Regni pertinent, reincorporanda Legibos Regni constituta sunt cum effectu benigne et mateme praesusceptam de gena humillime veneramur et Maiestati Vestrae Sacratissimae Dominae nostrae Cle- mentissimne immortales et in animis nostris nunquam intermorituras humiUimad agimus gratias, devotis Animis et homagialibus votis nostris id exoptantes ; ut al-* tissime intenta snsceptaque Commercii promotio ex parte quoque nostra pro omni virium possibilitate homagialiter secundanda^ effectus quam optatissimos producat; firmissima in reliquo spe tenemur^ quod Maiestas Vestra Sacratissima pro tenore Regni Leglim ab omnibus illegabilibus elaclionibus Regnicolas in antelatis Co- merciorum locis immunes conservari facere clementissime dignabilur.
Verum quia parte ab una praenotatae' Maritimae partes, Bona quippe Ma- rittima Frangepano-Zrinyana jam in exordio hic ut primum videlicet in Succes- sionem et Regii Majestatis Vestrae Sacratissimae Fisci manus devoluta erant, per Articulum 71. 1681, Iractu vero temporis per 44. 1715, 94. 1723 ac 52, 1741 arliculares Diaetales Conclusiones, communibus legibus, oneribus et Regni jurisdiclioni subjecta, nunc, dum Regno incorporantur, maxima sui in parte ab ipsa Regni et Legum jurisdictione ' abstrahi et privative cuipiam Guberniali FIu- minensi directioni reservari ac subjici; parte vero ab altera horum intuitu Regno incorporatorum aequivalens ex altera actuali Regni jurisdictione a nobis prae- standum ex tenoribus ejusdem benigni rescripti intelligimus : non possumus con- ceptum exinde animi sensum non explicare; ac intuitu quidem Legibus Regni et Diplomaticis Sacris assecurationibus, in articulis etiam 3. 1715 et 8. 1741 palam expressis, praecautae imo Nobis ignotae Gubernialis administrationis, occurreret illud, quod partes et districtus ad Sacram Regni Hungariae Coronam, adeoque jtira Regni spectantes, et quocunque tempore incorporandae, non ad normam alia- rum Provinciarum^ sed propriis ipsius Regni Hungariae Diaetaliter conclusis Le- gibus subsint et gubernandae veniant; consequenter, dum ad effectum conditarum eatenus Legum Regno et ejus jurisdictioni reapplicanlur, nulla in iis Gubernatoris Flurainensis^ velut caeteroquin ab universali Regni Legum systemate separata et Tergeslini Gubernatoris Activilati conformata, jurisdictio et administratio seu etiam dependentia suslineri possit; tanto quidem evidenlius, quod adminislratio juris- dictioque talis Gubernialis communi cum Majestate Vestra Sacratissima Slaluum et Ordinum Regni Hungariae consensu, adeoque Diaetali constitutione introducla ^ slabiHtoque non sit. Qua de causa etiam Majestatem Vestram Sacratissimam de genu humillimis precibus exoramus, ut neo-incorporatae partes, velul ad Sacram Regni Coronam et Regni jura pertinentes non Guberniali Fluminensi aut alteri cuicunque directioni, sed ordinariae in sensu et intellectu Legum Regni admini- strationi subjaceant subordinenturque ; compellatio porro earundem Maritimarum partium sub nomine Districtus Fluminensis recens introducta, pari ratione ac Lito- ralis austriaci nomenclatip Arliculo 30. 1765 Diaetae praecauta, juribus et juris- dictioni Regni non praejudicet. Novi itaque Comitatus sub nomine Szeveri- nensis errectionem quod attinet: non diffitemur equidem in ultimis Regni Hun- gariae Comitiis fuisse nostrum demissum postulatum, ut cum Officiolatus in par- tibus illis Bonis et populo praefectus, in aperturo condilarum Regni Legum vili-* pendium et benignarum Majestatis Vestrae Sacratissimae etiam resolutionum sub-
Digit?z?d*byLjOOgle
468
torfvgiimi Regid authoritatODi juatitiaeqiie jnribiis Regni conformi6 admuiistratio* nem reDitenter rabterfugiebat» in et ex iisdem maritimis partibus, quae, nt prae* missnm est^ Regni et Comitatus Zagrabiensis jurisdictionem, tametsi eidem supra insinnatis Regni Legibus imo et benignis Majestatis Vestrae Sacratissimae re- scriptis Mandatisque subordinabantnr ac in specificis casibus etiam suberanti ut- pote in Gramio eorum judex nobilium partium Marilimarum dictus et per nos nominatus semper existebat et hodie etiam Georgius lyanchich existeret; Ty- rones in Aitissimi Majestatis Vestrae Sacratissimae servitiis promolionem pro quotta sua impositos in gremium Comitatus Zagrabiensis praestabant; ila et ban- deriatos extra patriam in Servitia Regia Majeslatis Vestrae Sacratissimae expe- diebant ; in gremium Nostri ad Congregationes Regni vocati comparebQnt et con- clusa se concernentia exequebantur; denique per nos conscripti ejectatam per nos Contributionem pro quotta sibi comensurata supportabant^ adeoque nos in eos jurisdictionis effectus exercuimus^ — sub nomine Vinodolensis Comilatus eriga- tur, eidemque cum Legali Aclivitate Regni Legibus conformata Supremus Comes cum reliquo Magistratu praeficiatur; nunquam vero postnlatum nostrum eo se ex- tendebat, ut pars Maritimoram Frangepano-Zrinyanorum Bonorum guberniali cui- piam directioni et Legibus Regni praecautae administrationi subjiciatur; pars vero raajor de Comitatus Zagrabiensis attuali indubilata et saeculis perdurante juris- dictione sine Regni Hungariae Diaeta avellatur^ et Comitatul, qui sub no- mine hoc nunquam praeexstitit, adeoqne vel ideo legali Comitalus Zagrabiensis avitae jurisdictioni praejudicare non potest, adjiciatur; consequenter^ si etiam ex incorporandis Maritimis Parlibus et veteris Vinodolensis Comilatus pertinentiis Comitatus jure postliminij ad normam aliorum Regni Hungariae Comilatuum cum omnibus juribus^ Praerogativis, adeoque plena legali activitate Supremi Comitis direclioni^ pro desiderio et demisso postulato nostro, in GeneraUbqs Regui Comi- tiis posito, Diaetaliter efformatus fuisset^ propterea tamen mixtae partim* Supremi Comitis, partim Gubernatoris Fluminensis directioni credi, et per id a sistemali Regni Hnngariae manipulatione abstrahi tanto minus potuissel, quod parle ab una in Legum et jurium Regni Hungariae convulsionem, parte ab altera in priva- torum Regnicolarum jurium insecuritatem involutionemque^ ipsius aulem Comitatus Zagrabiensis, Diaetalibus Regni Legibus firmati, et cui per Articuii 57. 1647 Diaetalem provisionem in justitiae administratione subjectus est^ praejudicium et diminutionem absque Diaetaii determinatione tenderet^ et erigetur ; qui si ex tota- libus Maritimis partibus sub nomine Frangepano-Zrinyanoram Fiscalium Bonoram venientibus, pertinentiis item Vinodolensis Districtus, cum Diaetali concursu effor- matus fuisset^ relate ad complures Regni Hungariae Comitatus congraam et ju- stam omnino Comitalus unius extensionem sortiretun Interim cum Comilatus idem in Generalibus Regni Comitiis^ in quibus de quibusvis occuribilibus circumstantiis SS. et 00. Regnj audiri potuissent^ errectus et legali sua Activitate donatus non sit, Majestati Vestrae Sacratissimae supplicamus, dignetur benigne in eo acquies- cere, ut circa ejusdem errectionem^ nomenclationem, extensionem item et futu- ram subsistentiam in iisdem Generalibus Regni Comitiis legali cum effectu con- stituatur^ interea vero Regni et Sacrae Coronae ita et Comitatus Zagrabiensis^, qui non tantum Maritimarum partium, vigore Articuli etiam 57. 1647 sibi ingre- miatarum, per benignam resolutionem incorporationem et reapplicationem non ob- Unet, vemm etiam de reliqua indubitata sua jurisdictione, totum transcolapianum
Digitized by LjOOQIC
4M
itt 86 TBslioren processinn sea diBbictain, et qooad jmititiae adniintetrationeqii et deportandae Contribntionis conunoditatem securilatemque ; cam hyeme et Tere rigor hyemis ac nivinm extraordinaria copia, aestate vero Latronum viarumque insidiatomm grassatio Flumen et Buccarim transitum et communicationem impe- diant^ Zagrabiae commodiorem et nexum habentem^ amittere deberet^ quoad ean- dem ayelli praeconceptam actualis ejusdem possessorij partem jurisdictio et ejus effectns in salvo conservenlur.
In ordine porro ad benigne nobis intimatam excorpprationem, quae partim in cambium Regno incorporandorum et per Statum Mililarem cedendorum, partim vero ex ratione subversantis cujuspiam inclavationis, erga Aulae Beilici Consilii projectum tam ampla nobis proponitur, ut politicam Regni, quae jam attrita ex- baustaque est^ jurisdictionem sensibiiiter et extreme coarctet ; dolor^m quem inde privati aeque ac publicum concepimus, non possumus coram Majestate Vestra Sacratissima non exponere. Dolorem hunc nova circumstantia, parte ab una per Militarem statum Banaiium Confiniorum facti via etiam par^is Bonorum Topolo- vecz sub nomine Possessionis Szunya excorporari projectatae^ per Colonelium a Bottichky attentata occupatio et Proprietarii Comitis Keglevich in juribus suis turbatio, parte ab altera Comitatus quippe ita dicti Szeverinensis ante resignatio* nem etiam Partium ad indubitatam Zagrabiensis Comitatus jurisdictionem perti- nentium apprehensio et nondum legaliter instaurati ejusdem Comitatus, perdurante hac Generali Rej^ni Congregatione in 10. Meusis Novembris Congregalione prae* fixa. Si tamen incunabula nostra ac Statum et Sortem praesentem nostram repetamus^ videmus et vere cum dolore reminlscimur Bonorum et facultatum amplissimam partem per inimicum, qui in hoc aperto bellorum Tbeatro nos ante- murale Regni incursionibus et rapinis semper infestabat, occupalam et dirreptara^ aliam in captivitatum redemptionem et lytrorum exolutionem cum extrema poste- rorum nostrorum ruina conversam, supremam eamque maximam pro fundandis binis Generalatibus, Carlostadiensi uno et Varasdiensi altero, dupplicatis item am- plis Sclavonicis et Banalibus Confiniis, adeoque in tutamen et deiTensionem Regni et Sacrae Coronae, imo aliarum eliam Majestatis Vestrae Sacratissimae haere- ditariarum provinciarum^ per nos majoresque nostros jdm abunde esse sacriGca- tam, ita quidem, ut exinde nullum propterea aequivalens praestilum sit; recenler etiam in annis 1767 et 1768, occasione localis Aulicae Commissionis, quae ad efiectnm Regni Legum ad accomodandas differentias inter Militarem et proviu- cialem Statum vigentes et quaerimonias accomodandas operata est sub tilulo stabilis et perpetuae Lineae tam ad Carolostadiensem Generalatum, quam alte- rnm Varasdinensem, undique Provinciali jurisdictione cinctum, qui caeteroquin personali servieutium et terreno amplo, supra videlicet competentiam servitii am« plius ac iu triginta sex mille jugeribus supernatante, abundat, cum factis de non secuturis amplius excorporationibus interpositis cauteliis, de politica jurisdiclione sensibiiem partem sub eodem lineae stabilis ductus titulo amisimus, ut adeo, quid soia haec exigua proviucia in obsequium Majestatis Vestrae Sacratissimae ani* plius sacrificare debeat aut possit, non inveniamus, potissimum autem, quod pro-^ jectata haec per Aulae Bellicum Consilium excorporalio, si etinm a juribus Regni et Sacrae Coronae avulsionem non induceret^ quam evidenter inducit systema illius, praeter excorporari projectatorum amplissimorum Districluum provinciali jurisdictioni pro futuro etiam praejudiciosa sit. Clemcntissima Domina! tbt et
Digitized by
i^oogle
^tee ac tam amplae freqnente^ne excorporationes, qnae tOlam hanc proyinciani fa se exiguam, semper tamen fidelem, el qnae totum ferme, quod habuit in publici^ Sacrae quippe Regni Hungariae Coronae et haereditariarum provinciarum defensio- nem, adeoqne in obseqnium et servilium altissimum summorum terrae Principum demper sacrificavit et impendit^ tangunt, adeo sensibiles sunt nobis^ ut nisi de clementia et beni^itale Regiae Majestalis Vestrae Sacratissimae. pro tenore etiam benignarum assecurationum et Diplomaturo^ modus et finis tandem iisdem impo- iiatur, et haec, quae in projecto est ac futurae omnes praecaveantur^ omnis po- litica Regni hnjus jurisdictio suapte cessare et expirare deberet) quod tamen ipsius Honarchiae ratio non admitteret. Quantnm itaque Cambium pro Maritimis parti* bus in recompensationem dandum concernit^ dignetur Majestas Vestra Sacratis- sima in benignam reflexionem summere^ quod per Maritimarum parlium^ qune in Articnlo 71. 1681 et subsequis in rem hanc conditis Legibus Bona Frangepano- Zrinyana Maritima et Trans - Colapiana audiunt^ Regno reapplicationem^ nil novi accedat aut adjicialur, sed unice Legum effectus per Divos Hungariae Reges praedecessores et Majestatem quoque Veslram Sacratissimam promissus procu- retur et exercitium jurisdictionis officialatus maritimi renitentia impeditum resti- tuatur, consequenter hujus intuitu aliquod aequivalens a Regno praetendi haud possit, tanto qnidem evidentius^ quod* omnis ejusmodi excorporatio sit et redo- leat a Regno et Sacra Corona jurisdiclionis alienationem ; haec autem 21. 1647, 3. 1715 et 8. 1741 Articulis adeo praecauta est, ut nos facto nostro potissi- mum extra Generalia Regni Hungariae Comitia eam absolule ingredi possimus eo evidentius, quod occasione iilias in Anno 1768 ad Carlostadium factae ex- corporationis Regnicolae spe omni ullo unquam tempore ad Bona eliam solido radicali et donationali jure possessa et militari cessa redditus privati sint^ dum fassione solemni mediante jura sua cessare debebant.
£t sane si hoc excorporationis tam amplae projectum in effeclum deduci deberet vel posset^ quid aliud praevidere est, quam novum militarem et poUticam Regni jurisdictionem Slatumque inter odiorum, dissensionum et differentiarum fo- mitem excitatum iri; Civitns namquc Carlostadiensis (Arce cum Pomoerio Statui Militari remansura) in Liberam et Reglam"- Civilatem evehenda Regno incorpo- randa benigne insinuatur^ cuip tamen secundum sui naluralem situm^ quia videlicet ^b oriente^ meridie et occidente semper Militari jurisdictione cincta esset, et ullro per pomoerij excisionem etiam ex Septemtrionali parte cingetur, si pomoerium vel in minima parte pro Statu et jurisdictione Militari excindatur<) nuUum subur- bium imo ne quidem liberam viam aut pro foro quotidiano aliquod spatium re- servalura sit, consequenler ad stalum tantne Constrictionis ponetur, ut nec Com- inercto^ nec Liberarum et Regiarum Civitatum sistemali administrationi deser- vire poterit, quae caeteroquin si a jurisdictione Militari eximatur et ad Statum Liberae et Regiae Civilatis collocelur, Comilatui Zagrabiensi, in gremio cujus sita est, quoad politicam jurisdiclionem subjici et ingremiari incorporarique pos- set; ita et Bona excorporari projeclata, ideo pro inclavatis declarata^ quod Mili- tari adjaceant Sztenichnyak^ Claustri Paulinorum Kamensko, nec non sua serie recensita Episcopatus et Praeposilurae Capitulique Zagrabiensis, ita rippae Colapia- nae adsita sunt^ ut in sinistra jam ab olim turbulentis illis irruptionum hoslilium temporibus propter personarum et facultatum seeuritatem^ partim etiam propter aquarum innndationes habitationum Loca in altera seu dextra rippa maxima in
Digitized by LjOOQIC
Mrte, ad rabsi^tentiam populi necemria arabilia et falcabilia terrepe^ imo ipsiac^ Sylvae. et pascua jaceant ; insupor vero generice Bona Episcopatus et Praepo-p^ siturae Zagrabiensis, in specifico vero Capituli Zagrabiensis^ Sziszekiensi excor* porationi per projectum subjiciuntur : constat aulem. et palam certum esl, Eppi- scopatum ultra et praeter Hrastovicensem Praeposituram, Bona in utraque rippa Colapiana possidere, denique Arcem Sziszek cum totali Bonorum eo nomine vo- catorum Corpore (solis binis^ Komarovecz et Blinya, possessionibus ac sylvis^ ad caput Bonorum pertinentibus et in dextra rippa situatis^ exceptis^.in ripa omnino sinistra jacere et Latius iSavum ac Odram versus in Regni jurisdiclionem nulli nclavationi obnoxiam protendi ; unde quid aiiud expectandum venit^ quam, quodsii ita in genere antelata Eppiscopatus, Praeposilurae et Capituli aliarumque com- plurium Familiarum bene meritamm jura et Bona ampliorai) ideo^ quia militari ad- jacent^ per projectum Aulae Bellici Consilii Regno caeteroquin inaudito et in par- tem pertractationis nunquam vocata involvi, quae non inciavata^ sed contigue adja«n' centia sint, imo ipsa Militaria loca nonnuUa magis provincialia inclavarentur, et ta^ men propterea^ titulum aquisitionis ut uni ita alteri Statui non praeberet declarari et denique excorporationi lege vetitae subjici possent^ majores Limitum et jurisdictio- Dum ac unquam erant Confusionea differentiasque sequi et tandem hoc titulo 6un- quam cessaturas excorporationes ad nova projecta deventuras esse^ quod utique a- pientissima Majeslatis Vestrae Sacratissimae mente alienum esse firmiter speramus.
Ipsa porro ^xcorporatio^ si etiam ex ratione Status et in Monarchiae Conser- vationem inevitabilem fieri deberet, quae ut projectata est^ tanti momenti est, ut Co«« mitatus Zagrabiensis actualis jurisdictionis et possessorii facile quartam parfem su- peret^ in sensu sistemaUum Regni Legum extra generalia Regni Hungariae Comitia institui non possit, nos enim partem saltem Sacrae Coronae consGtuimus et in prae- judicium ejusdem Sacrae Coronae ac Regni Hungariae nil ag6re possumus.
Proinde Majestati Vestrae Sacratissimae praemissa rationum momenta omni bic in parte candide et sincere exposita de genu humillime substemimus supplica- ntes, ut iis in benignam reflexionem demptis tam novi Comitatus Szeverinensis errectionem ^t instaurationem^ quam omnem ad Statum Militarem quocunque stib titolo provincialis polilicae jurisdictionia ^xdA^orationem clementer antevertere^ et ai quid utrisque bis in meritis agendum esset) ad futura Generalia Regni Hungariae Comitia benigne relegare rebusque in statu quo conservatis reservare digiietur Ho- jestas Vestra Sacratissima* In reliquo vero in obsequium et altissimum Majestatis Yestrae Saeratissimae servitium vitam et sanguinem consecrantes emorimur
Majestalis Vestrae Sacratissimae
Dabantur ex generali noslra pro 27. Uumillimi perpetuoque fideles subditi
et sequentibus Octobris Mensis Za- N. N. Regnorum Dalmatiae^, Croatiae
grabiac celebrata Congregatione. et Sclavoniae Status et Ordines.
A fergo :
Humillima Statuum et Ordinum Regnoruni Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniad in merito ereciionis novi Severinensis Comitatns et ad Statum Hilitarem deaideratae
Digitized by
47»
exeorporationis repraesentatio. — Prima DD. SS. et 00. Regiii ad benignam Begiam resolntionem e generali pro 27. Octobris 1777 eonsidente Congregatione.
Orig. in Ardiivo Regnl Croatiae. AcU Regni Congr. a. 1777. Ifr. 36,
Ahho 1777. die iO. Novembris. In Mrkopalj.
Relatio Comitatus Severinensis de sui Instauratione accepta organisatione, e prima sua generali Congregatic»^ ne lO-a Decembris 1777, Consilio Croatico praestita, de, monstrans, Commercialem Communits^tem Fluminensem uiii cum suis possessionibus Podbreg et Lopacza in diclo Co'< mitatu Severinensi quoad contributionem ante Diplomatr Elibertationalis ddo. 23. Aprilis 1776. emanationem taxa tam, Regnoque Croatiae immediate incorporatam, hanc^ que incorporationem usu roboratam fuisse.
Excelsum Consilinm Beginm, Domini nobis gratiosissimi^ collendissiroii Posteaquam secnndum Tenores gratiosi Excelsi Consilii Regii de dato 14-ae Mi anni labentis 1777^ ad Dominum Snpremum Comitem neo-erecti Comitatus hnj de benigno Jussu Regio emanati, ac Nro. Marginali 536. signati Intimatii) id Dominus noster Supremus Comes in merito Instaurationis ejusdem Comitatns g neraiem pro 10. et sequentibus decurrentis Mensis Novembris anni aeque dela^ . bentis 1777 diebus, in Possessione Merkopail^ praefato Comitatui adjacente^ indi-i xisset Congregalionem^ cnnctosque Comitatus hujus gremiales Status et Ordind de praeapposito celebrandae Instaurationis Termino Litteratorie edocuisset^ ac conH formiter ad poslerius de dato 25-ae Septembris anni praescripti ad eundem Do^ minum nostrum Supremum Comitem sub Marginali Nro. 1011 emanatum gratio- sum Excelsi Consilii Regii Intimatum, ipsum etiam vicinum Comitatum Zagra- biensem, qualenus hic pro praescripto loco et Termino Depulatos suos ad meo- tem Benignarum Resolulionum Regiarum cum Regia Comraissione ibidem adfn* tura in Comitatuque hoc Szeverinensi processuros exmitteret, interea antem exac- tionem quanti Contributionalis et Domestici in partibus TranscoIIapianis Jnrisdic- tioni praefati Inclyti Comitatus Zagrabiensis prius subjectis. jam vero ComitatBi huic Szeverinensi accedentibus, inde a 1-roa Noverobris anni currentis 1777. si- steret, Litteris suis isthic in Copia advolutis officiose requisivisset, qno minas Benigna haec dispositio Regia circa Objecturo partium ad complendaro novi liQJ85 Goitaitatns integritatem ex Districtu TranscoIIapiano eidem Comitatui Zagrabiensi
Digitized by LjOOQIC
473
robjectanim et Comitatai huic nostro resignandarum Clementer elargita, debito ^ffeclai mancipari potueriL) illud omnino obstitit, quod praefatus Comitalps Zn^ prabicnsis nullum ex parle sua ad qualemcunque praemissorum intuitu pertrac- atiooein, vel proceduram, ex rationibus in advoluto itidem isthic in Copia ejus^ lem Comitatus Responso contentis, ingr^ssum se facere posse declaraverit.
Quantum tamen ipsam Comitatus hujus Instaurationem attinet, non ob- \n\At eo^ qnemadmodum in erectione novi hujus Comitatus Beaignitatis Regiao i vere maternae ad provebenda Boni publici commoda SoOicitudinis insigne docu- Qentum perenni gratitudine suscipimw et homagiali devotione snmus venerati^ ia congregatis pro praescripto Termlno reliquis Comitatus hujus Stalibus et Or- Inibus^ ejusdem Comitatus Instaurationem et in merito nonnullonim etiam aliorum 1 Benignis Resolutionibus Regiis expressorum, diiscutique per nos clementer emandatorum negotiorum, generalem Congregationem omnino celebravimus^ cu- 19 Acta dnm Excelso Consilio Regio liicce acclnsa demisse submittimus, una xcelso Consilio Regio humillime referimus, relate ad 4-um ih iisdem Actis con- ntum Articulum, Salaria Magistratualium nostromm, aliasque in Schemate isthic Inexo contentas necessitates domesticas eferre univer^im florenos 7050, Coni* unitatis wro FlvmiMnsis annuum quantum Contrilnttionale caicuialum in Acli$ ymmis^siopii Aulicae die 18^a Aprilii 1776 ad florenos 978 xr. 19 % <w- wgere ex Cohtributione denique pro anno 1766. per Statum MUitarem exacta- 6 Statu Provincidli nonnissi fiorenos 1043 xros. 34% cadere. —
Hinc ad complendam quidem praeviam in Schemate Salariali expressam ammam, quemadmodum pro imponendo Dominiis quoque Chabar, Brod et Grob- k, Dominiis item Cameralibus, ex Districtu antehac Commerciali efformatis, Quanto ontributionali, necessariam ealenus per Suam Majestatem Sacratissimam me- ante Benigno de dato 26-a Juli 1776 ex Consilio Cancellariae Regiae Hun- iricoAuIicae ad Excellentissimum Dominum Gubernatorem Fluminensem emanato lecreto Aulico dt tenoribus postremae Benignae Resolutionis demandatam eo- mdem Dominiorum Conscriptionem relate ad efformandam justam proportionem mnino proxime aggrediemur, ita et fundamento relate nempe ad Constitutivum t summam ipsius quanti Contribationalis ad mentem ibidem provocati Decreti kolici Qnantnm Contributionis juxta ejectationem anni 1770 in Schemate per nam Majestatem Sacratissimam Benigne approbato contentum in fl. 3742 xr. 0 per nos ex generali hac Congregatione, inelusa etiam parte, quae ex prae- lissa Snmma Communitati Commerciali Buccariensi inhaesura est^ et per nos ommnnitatemque iUam peracta mox Conseriptione^ pro juato et aequo ab invi- em separabitur, assumptum haberi demisse significamus, tamque Summam hanc, tiam et refnsionem Anticipationis florenoruni 10.000 in Benignis Resolutiom- Qs Regiis contentam, pro Salariis Status Personalis, comparatione praetere« kmius Comitatensis^ aliisque necessitatibus extraordinariis^ in praeadvoluta Ta- efia uberius expressis, adinterim deservientis nobjs appla^^idare gratiose digne- ir. — Caeterum illud etiam Excelso Consilio Regio humillime referimus, , quod nm plenariam repartitionem et ejectationem praemissi Quanti ContributioBalip Qteiatis Dominiis uberius imponendi, impositae item Domesticae relate ad quan«» itatem Summae Benigna Ratificatio Regia, relate vero ad proporMonem indi«- ^lis Quanti ipsa Locorum Conscriplio praeceder^ debeat, ne interea ompii Deassatio in aggravium ipsommmet Contribuentium sudpensa remaneat^ per mo-
(Pm L Privil. el Ubert.) 60
Digitized by
i^oogle
.474
dmn ihlerimalis impositae, hoc titnlo cuivis Domui xros 45. simiis adreparttti, ea ratione^ ut huic oneri eliam Possessiones binae Academiae Fluminensis Pod^ hreg el T.opacza per immutalionem pracstationum Sbir et Sztrasa compellata" rum^ et hactenus per easdem dependi solitarumy simili modo sub titulo CoHtrihu^ tionis suhjecta haheantur.
Quantum porro specificatos in Tabella Cassae Domesticae florenos 2000 concernit^ Excelso Consilio Regio demisse referimus, hos titulo refusionis antici- pationis Cameralis in fl. 10.000 eventualiter adnotatos quidem haberi^ demissam nihilominus opinionem nostram illam esse^ quod ab his plebs Contribuens Comi- tatus hujus relevari omnino posset^ si ad Tenorem hic adnexi Cameralis Intimati^ ad Excellentissimum Dominum nostrum Supremum Comilem expediti, in sortem faujus bonificationis ipsnm praeadnotatoriim 3742 florenorum et crucigerorum 50 Contribulionale Quantum assumatur, exindeque Cassae Militari Zagrabiensi non- nisi annui floreni 1742 crucigeri 50 per quinquennium dependantur, donec tiempe per annuos florenos 200 Cassae Camerali Posoniensi dependendos prae- missa anticipatio fuerit expuncta.
Super quibus omnibus dum gratiosam Excelsi Consilii Regii Resolutionem humillime efflagitamus, una quoad superius insinuatam Partium Transcolapiana* rum per Deputatos Comilatus Zagrabiensis instituendam resignationem in iisdem Partibus inde /i 1-a Novembris anni currentis sistendam Contributionem attinet, quo debila manipulandae Comitalus hujus tum Jurisdictionis, xum et Cassae ratio iniri possit^ eidem ExcelsO Consilio Regio demisse supplicamus^ quatenus con- gruos eatenus ordines ad praefatum Comitatum Zagrabiensem expedire gratiose dignetur. Qui in reliquo altis Excelsi Consilii Regii gratiis humillime com- mendati perseveramus.
Bx opere: De Jnfe Croatiae ad Urbem Portamqne Flaminensem.
CCIiXlT.
Anno 1778. die 10. AprAis. Viennae.
Maria Theresia Comitatum Severinensem instituit.
Nos Maria Theresia^ Divina Favente Clementia Romanorum Impwatrix Vidua, Hungariae, Bohemiae^ Dalmatiae., Croatiae, Sclavoniae^ Lodomeriae^ Gal- litiae, Bosniae, Serviae^ Cumaniae et Bulgariae Regina Apostolica, Archidux Austriae^ Dux Burgundiae^ Styriae, Carinthiae et Camioliae, Magna Princeps Transylvaniae^ Marchio Moraviae, Dux Brabantiae, Limburgiaei) Lucemborgae, Geldriae, Vttrtembergne, Superioris et Inferioris Silesiae, Mediolani^ Mantnae^ Parmae, Placentiae et Gvastallae, Auschviczy et Zatori^ Princeps Sveviae, Comes Habspurgi, Flandriae, Tyrolis^ Hannoniae, Kyburgi, Goritiae et Gradisoae^ Mar- chio Sacri Romani Imperii, Burgoviae, superrioris et inferioris Losatiae, Comes
Digitized by
475
Mamiirci^ Domina Marchiae Sclavonicae et Mecbliniae, Yicloa Dux Lotharingiae et Barrin Magna Dox Hetroriae <Src. Memoriae commendamus lenore praesentium si^ificantes quibos expedit Universis : Quod Nos, posteaquam pro singulari illa vereque Materna^ qua in percbarum Nobis Hungariae Regnum Partesque Eidem . adnexas nullo non tempore ferimur, Propensionis et Benevolentiae studfo, incens- santi in provebendis omni ratione fidelis Nobis subditae Gentis Hungarae com- modis vigilantes cura et soUicitudine, Commercium quoque Regni hujus^ quod angustis nimium bucadusque Limitibus circumscriptum erat^ ex quo nihiiominus innumerae omnem in Rempublicam promanant Utilitates^ quodve ad solidam per- feetamque Regni cujusvis felicitatem ut plurimum conferret, novis incrementis angere^ illudve in perpetuum Materni affeclus Nostri Teslimonium et argumentum quam firmissime stabilire benigne decrevissemus^ atque boc Consilio ardenlissimis Regnicolarum votis jam dudum exoptatam^ summisque omni tempore Desiderijs suspiratam Partium Maritimarum^ quae dissolutis Maritimis Regni Croatiae Comi- talibtts distinctis subinde Gubernijs creditae erant^ Reincorporationem motu pro- prio," ac tempore ubi minime putabatur^ benigne resolvissemus, bacque ratione iteratis in Regni Diaetis antenatorum Fidelium Statuum et Ordinum Regni pre- cibus clementer deferendo, factae etiam Eisdem Inaugurationis Nostrae tempore aolenni de reapplicandis successive Sacrae Regni Coronae ijsdem Districtibus et Provincijs, quas ad Eandem ab olim Jure pertinuisse^ temporumque vicissitudini- bus ac per varias circumstantias avulsas esse dignoverimus^ in Verbo Regio Promissioni Nostrae satisfecissemus, Vigoreque Benignae Resolutionis bujus Nostrae Portus Buceari^ Buccaricza et Porto-R6^ cum omni juxta Viam Caro- linam posita Colonia, praehabitoque ibidem Commerciali Districtu, Sex Castellanatus Bonorum Buccariensium complectente, ipsam praeterea Civitatem Carlostadien- s e m in Liberam Re^amque Civitatem evehendam, Regno Croatiae in specie reincor- porari fecissemus; ultra haec porro Urbem et Porlum liberum Fluminensem peraeque incorporando adjecissemus ; Fenlgne una decrevimus, ut ex neo-rein- corporatis praevia ratione Partibus (ijs unice,- quae pro Rei Commercialis Manipula- tione necessariae^ ad immediatam quoad universa Publica, Politica et Judi- cialia non secus el Oeconomicalia constituti eatenus Gubernatoris Fluminensis Littoralisque Hungarici Jurisdictionem pertinebunt, et adjicientur, Portu utpote et arbe Fluminensi nec non alijs tribus Porlubus Buccari, Buccaricza et Porto-Re, cum Incolis ac Terrenis suis, aliisque Locis Districtus ejusdem Littori Maris contiguis, qualia essent Tersactum, Coslrena et respective Draga, exceptis}^ in veteris Vino- doliensis Comitatus locum novus ComitatusSzeverinensis Nomine insignien- duB efformetur et errigalur, Eidemque non modo, ut justam Comitatus Extensionem nanciscatur, ferendorumque Onerum, praecipue vero conserv^ndae Viae Carolinae par efficiatur^ verum Manipulalioni etiam Commerciali aplior reddatur, Districtus Trans-Colapianus^ qui hactenus quidem Jurisdictioni Comitatus Zagrabiensis sub- erat) ob remotiorem tamen situm dilliculter admodum adminislrabatur, majori pu- Mici utilitate adjiciatur. Praemissa autem ratione errigendum, atque per operan- tem actu in negotio Excorporationis Corporum et Dislrictuum ex Provinciali ad Militare Localem Commissionem suis Limitibus accurate distinguendum, ad Nor- mam et ad instar aliorum Regni Hungariae Partiumque eidem adnexarum Comi- tatmm efformari et in omnibus conformem fieri benigne volumus. Atque ideo Polftica quaevis et Provincialia objecla, modalitate alias iu Regno hoc introductft
60» ^ T
Digitized by VjOO^IC
476
e\ usitala, in Comitatu boc quoqoe geri tractarique oportebit ; adeoque in gremio illiu3<, dum et quando necesse fuerit^ Generales cum Intervenlu etiam, qui adesse
' volueriDt, Dominorum Terreslrium Eorundemque OIFicialium, praevie semper per Cui*entales (uti moris est) invitandorom^ Congregaliones pro tractandis ejusmodi publicis Negotijs babebtintur; Quantum .Contributionale, postquam ex instituenda Comitetus Conscriptione aequa et justa iUius Proportio inter Loca Comitatus ela- borata fuerit^ a Contribuentibus de tempore in tempus sub onere dandarum de- super Rationum medio constilutorum Generalis et Particularis Comitatus Percep- torum, debite semper exigetur et ^efectu absque omni persolvetur<) solutum de- mum ad Cassam Comitatensem colligetur, inde vero ad Cassam Nostram Miiita- rem erga Quietantias illic percipiendas fideliter administrabitur; Omnia deni- que^ quae ab Incolis quocunque tilulo praestanda veniunt, eo quo spectant in tempore aeque praestabuntur et administrabuntur ; super omnibus autem per- ceptis.et erogatis constitutus Comitatus Perceptor mox finito anno Militari cum requisitis Probis et Documentis sufficienter instructas Rationes, prout in Hungariae nec non Sclavoniae Regno usu venit, exhibebit, nolens vero vel intermitlens compulsivis eliam medijs, idcirco praescriptis, per Magistratum cogetur. Elabo- rata vero semel inter Contribuentes suo legaU modo Proportio absque gravi ratione publicaque Comitatus Determinatione vel in minimo immutari nequibit. Cujus intuitu ea, quae Leges Regni et signanter Articulus sexagesimus Tertius Anni Millesimi Septingentesimi Vigesimi Tertii in praemissis praescribunt, exacte obsorvari debebunt. Processus et^ Litigia, quae inter Terrestres Dominoa, vel alios Nobiles^ ibidem sive in personalibus sive realibus vertentur, ac vi Legtun Regni Foro Comitatensi dijudicanda competunt, Magistratus pro adminlstrati<Mie Juslitiae per Partes suo modo requisitus el interpellatus, servatis de jure ser- vandis^ in boc sibi concredito Comitatu dijudicanda assumet et decidet, Partibtts- que Justitiam juxta Regni Leges exacte et celeriter administrabit^ admissa pro qualitate Causarum et Dictamine Legum intra vel extra Dominium^ si causa ap- pellabilis sit, a Yice-Comitibus et Judicibus Nobilium in Partibus (uti dicitar) procedentibus ad Sedem Judiciariam Comitatus, singulis Annis quoties necease fuerit in Comitatu debite aeque ceiebrandam, inde autem ad Tabulam Nostram Banalem Appellatione. Occasione vero celebrandarum Sedium Domimalium Jodex Nobilium cum Jurato Assessore praesentes semper adesse debebunt, diligeiiter iUa^ quae ysdem sei^undum praedcriptum Legum incumbunt, curaturi. £t ^a Magistralum hujusce Comitatus Minstar aliorum Comitatuum jure etiam Gladq gaudere benigne velimus^ Hinc jure hoc in solerter perquirendis et pro deoerito puniendis Praedonibus aliisque malefactoribus ad exigentiam saocilarum eate- nus Patriae Legum^ pro quiete et Tranquillitate publica utentur. Statum jporro Personalem et Salarialem Magistratualium Comitatus higus, per Nos pro pri- ma hac vice erga Propositionem clementer per Nos resoluti Supremi Coiiutis Josephi Maylath de Szdkhely^ Consiliarii Nostri Intimi, praefati Porlus et Urbis Fluminensis totiusque Lilloralis Hungarici Gubematoris, benigne denominatomm (subdivisione Comitalus h^jus pariter juxta Qpinionem ejusdem in duos Pre- cessus^ alterum Maritimum, alterum Colapinum nominandum, institueoda, iMUvi- duali autem Processus unius ab altero Divisione Ipsi Magistratui ac respective Universitati Comitatus relinquenda) illi conformem, qui in algs ^uo^ Ragm Hungariae Partiumque eidem adnexarum Comitatibiis praeoKistit mc Mspeclffe
f
Digitized by LjOOQIC
477
rectae proportioiiis exegit ntie, efixiiBiuf. Qaomam autem iii Regno Kmganae Partibiisqiie eidem adnexis ilia observaretnr Modalitas, qnod qnivis Coroitataa Competeutia Supreiqis Comitibos alijsque Officialibus et Servitoribns Comitaten* sibns Salaria ex Cassa sua Domestica persolvat: Ideo hic qnoque ea Methodna observanda erit, nt nniyenm Salaria et Stipendia Magistratualium et eorsum spe- ctantinm aliaeve quaevis particnlares Comitatus Expensae exinde persolvan- tur; Cassa haec tamen Domestica cum Contribntionali nunquam commisceatur et confundatur, verum separatae et distinctae super hoc Rationes a Percep- tore quotannis indispensabilit^r exigantur^ exactaeve revideantur^ censuratae vero utriusque Ordinis Rationes^ esto ab invicem separatae* connexive ta- men se habentes^ Sigillo Comitatus et Subscriptione Magistratualium authen- ticatas^ constitulo in Regnis Croatiae, Dalmatiae et Sclavoniae Consilio Re- gio Varasdinum mittantnr, cui nnnc dicto Consilo Regio in omnibus ad instar aliorum Comitatuum Regnonim Croatiae et Sclavoniae suberit, ac medio ejusdem de cunctis demissas suas Repraesentationes Majestati Nostrae factums et benigna etiam Mandata Nostra eodem canali percepturus est Cum vero pro pertractandis publicis Negotijs Domus quaepiam Comitatensis, qua omnes reliqui etiam Comi* tatus provisi essenL) foret necessaria, pro tali in deligendo apto Loco «rrigenda, vel vero aere parato comparanda, errectaeque vel comparatae Domus Instructione Caasa Domestica Comitatus, unde similes erogationes fieri valerent^ nulla adbnc j^eexistente^ Antieipationem Deoem Mille florenornro ex Aerario Nostro Came- rali, ea tamen cum Obtigatione : Quo Snmma haec inlra quinqneiurinm cum annna rata bonificetur^ benigne resolvimus ; Ipsam autem Bonificationem^ babita reflexione Contribu^tis novelli hujns Comitatns Populi, ea ratione praestandam clementer admillimus : Ut ex interiaMiliter Comitatui bnic admensa Ter Mille Septingento- mm Qnadraginta Duorum fiorenoram^ Qninqnaginta Cmciferorum^ Quotta Con- tributionali, per Quinquenniam, doaec nimimm anticipata haec Snmma integre ex- pimcta fherit) Bis MiUe florenis in Sortem Quaiiti Contribntionalis imputatis, Cassae Militari nonnisi Annui MiUe Septiiigenti Quadraginta Duo florenL, Qninqnaginta Cpnciferi^ inferantur* Deaiqtte quum ad plMum et p^ectum Comitatus hujus Stabilimentnm ejusdemqoe Isstanrattonem Conceseio SigUli Anthentici^ snb cnjus videlicet roummine Jiidiciariae Seeleotiae, Contraotus item Solennes^ nec non Em- ptieaes ac Venditiones alieeque pi^cae Forenaes videUcet et Politicae Negotia- tioBes et Expeditioies fiwiflres ac fidedigniorei reddi poasent, qaaeqne ad per- petnam rei memoriaBi rectammqae Adionnm Iforman ut plurimum faciunt^ adhuc . deaideraretur : Hiac ad bunrilUmam Fidelium Nostromm totius Universitatis Prae- laleram^ Baronum^ Magnatnm et NobiUum noveUi hujuace Comitatus Szeverinensis SoiipUcationem, ex prima sua in MePcopsU celebrata Coagregatione Nostrae pro- pterea foclam Majestali: Quo idea ex gratia et Clementia Nostra Caesareo* Rcigia ad legalem caeterisqne Comitatibus parem positna Aclivitatem InfornMitio- nes euas altioribus Instanlijs NMtris reUquorum regulaton» Comitatnnm adinetar 8«ib fidedignitate de Lage Regni Conulatibus competente snbmittere, Processns- qne Juridicos coram «e promovendos ac alms tam in Juridicis qnam Politicis oecnrrentes Expeditiones suas anb aulfaeatico facere, Negoiia deniqne ComtaAna biQus tanto majori cum ffflrartitndine nuunpnlare foasinL, ex speciali Caesaroo- ]%%|ia Chratia Noslra deqne 'anpaema Potestatis Nostrae FlenitudiM id ofo- reanter iadulgendom e1 eeMedendMi eaae duxnNO : <Qaalean8 Sigilkim fm
Digitized by
i^oogle
47»
praemisso Usu confeclam babere^ eodemque in signatione omninm et qnarumlibet Expeditionum snamm instar aliomm praefati Regni Nostri Hnngariae PartiHmqne Eidem adnexamm Comitatunm Ceraque rabra uti possint. Cujus quidem Sigilli Arma et Insignia sequentia forent: Scutnm videlicet erectum, borizontaliter seu transversim seclum, ac superiore Parte polariter bipartitum; Pars prima exbibet Tesselas antelati Regni Nostri Croatiae Argento et minio strafas: Pars secanda e Digmate pervetustae et a Seculis florentis Familiae Hajltflb de Sz^khely^ ex qua nimiram rementionato huic Comitatui Szeverinensi de providentia Nostra Regia primus obtigit Supremus Comes et Moderator^ refert in Area Cyano tincta Ancboram Argenteam^ Pugione aureo, fulgente Copulo el viridi Ramo Olivae de- cussim inscriptis^ oneratam. Pars demnm Scuti inferior caemlea^ ad AUusionem Portns Regii in Comitatu bocce Szeverinensi conslmctin cernitur inter praealtos candicantes Scopulos seu Montes pelrosos Commercialis Marilima Navis^ expansis Velis^ albo viridi et rubro Coloribus Ungaricis tinctis extremitati Navis sinistrae infixo minuto Rubro Vexillo^ Cmcem et quatemos Fluvios Ungaricos referente. In Centro majoris bujus Scuti continetur aliud minus Pectorale dictum Scntum Anreum, de peculiari Clementissima Concessione Nostra initialibus Augustissimi Imperatoris Filii Nostri Carissimi et Noslri nominum L n. M. T. conspicuum. Eidem buic Scuto Majori incnmbit Corona Vulgaris aurea ; Telamonum Vices obenntibus binc Leone aureOi» illinc Aquila nativi Coloris, Capitibus a Scuto aversis. Sigillum vero ipsum baec Epigrapbe seu superinscriptio : Sigillum Comitatus Szeve* rinensis, circumdare visitur: Quemadmodum baec omnia in principio seu Capite praesentis Doplomatis Nostri, Pictoris edocta manu et artificio proprijsque et ge- nuinis suis coloribus clarius depicta et ob Oculos intuentium iucidius posita esse conspicerentur; annuentes et ex certa nostra scientia animoque deliberato conce- dentes, ut Idem Comitatns Szeverinensis vigore praesentis benigni Diplomatis Nostri plenum suum stabilimentum et Consistentiam accipiens^ atque ad param oum reliquis Regni Nostri Hungariae Partiumque Eidem adnexaram Activitatem per Nos positus a modo in posteram futuris et perpetuis semper Temporibus in omnibus et singulis Litteralibus Instramentis et Expeditionibus tam Forensibus quam Juridicis aliisque quibuslibet Nomine Universitatis saepefati Comitatus Sze- verinensis expediendis Litteris Cerave rabra ex benigno Indultu et Gratia Nostra Bpeciali clementique Annuentia uti semper possit ac valeat, Imo indulgemus, annuimus et concedimus, roboramusque et approbamus hujus Nostri Secreto Ma- jori Sigillo Nostro^, quo ut Regina Hungariae utimur<) impendenti communiti Diplo* matis vigora et Testimonio. Datum per manus Fidelis Nostri Nobis sincere di- lecti Spectabilis ac Magnifici Comitis Francisci Eszterbtfzy de Galantba^ Perpebri in Frakno, Aurai Velleris et una Insignis Ordinis Sancti Stephani Regis Apo- atolici Magnae Cracis Equitis, Camerary Consiliarique Nostri Actualis Intimi, Co- mitatus Mossoniensis Supremi Comitis, Curiae Nostrae Regiae Magistri et per antelatum Nostram Hungariae Regnum Aulae Nostrae, prout et praefati Insignis Ordinis Sancti Stepbani Cancellarij, in Arcbi-Ducali Civitate Nostra Vienna Austriae^ Die Decima Mensis Aprilis Anno Domini Millesimo Septingentesimo Septuagesimo Octavo^ Regnoram Nostroram Hungariae, Bohemiae et reliquoram Anno Trigesimo Octavo. Reverendissimis^ Illustrissimi^, Reverendis item ac Venerabilibus in Cbristo Patribus, Dominis Josepbo e Comitibus de Batthyan Peipetuo in N^methujvdr, Sacri Romaui Imperij Pkncipe, Strigoniensis, Adamo
Digitized by LjOOQIC
479
Libero Barone Palachich de Zajezda, Colocensis et Bacsiensis Ecclesiarum cano- nice nnitarum Metropolitanarum Archi-Episcopis ; Comite Francisco Zichy de V^- sonk6 Jaurinensis ; Comite Carolo Eszterhazy de Galantha Agriensis ; Christophoro e Comitibus Migazzi de Vaal et Sonnenthurn^ Sacrae Romanae Ecclesiae Car- dinale^ Principe Sacri Bomani Imperij^ Administratore Vaciensis ; Josepho Gallyuff Zagrabierisis ; Joanne Baptista Cabalini de Szlavnigrad Szegniensis et Modru- siensis seu Corbaviensis ; Mathaeo Francisco Kerticza Bosnensis seu Diako- viensis ^t Syrmiensis; Comite Ladislao Kollonich de KoIIegrad Transylvaniensis ; Carolo Szalbek Scepusiensis ; Comite Francisco Berchtold Libero Barone ab Ungerschitz Neosoliensis : Comite Antonio de Reva Rosnaviensis ; Josepho Baj-^ zath Veszprimiensis ; Joanne Szilly Szabariensis ; I^natio Nagy de Sellye Alba- regalensis; Emerico Kristovics Csanadiensis ; C^edibus Magno-Varadiensi^ Nittri- «nsi et Quinque-Ecclesiensi vacantibus) ; Antonio Zlatarich Belegradiensis ; Geor- gio Bichvaldstky Tenagriensis; Stephano Nicolao Jaklin de Elephant Electo AI- misiensis ; Comite Sigismundo Keglevich de Buzin Electo Makariensis ; Ladislao Kov^cs Electo Scardonensis ; Baphaele Szent-Ivanyi Eiecto Arbensis^ etc. Eccle- siarum Episcopis Ecclesias Dei feliciter gubernantibus ; nec non Serenissimo Duce Domino Alberto per Begnum Nostrum Hungariae Locumtenente Nostro Regio^ Spectabilibus item et Magnificis Comite Georgio Fekete de Galantha, Ju- dice Curiae Nostrae Begiae ; Comite Francisco de N^dasd^ Perpetuo Terrae Fo- garas^ Begnonim Nostrorum Dalmatiae^ Croatiae et Sclavoniae Bano ; Comite Adamo de Batthyan, Tavemicorum; Illustrissimo Sacri Bomani Imperij Principe Nicolao Eszterhdzy de Galanlha, Nobilis Nostrae Turmae Praetorianae Hungaricae Capitaneo ; praelibato Comite Francisco Eszterhdzy de dicta Galantha, Curiae, Comite Joanne, Csdhy de Keresztszeg, Agazonum, Comite Francisco Dory de Jobbah^za, Pincernarum^ Comite Joanne Erdddy de Monyoroker^k, Cubiculario- nim<) Comite Antonio Kdroly de Nagy Ktfroly^ Dapiferorum. Comite Leopoldo Pfilffy ab Erddd, Janitorum Nostrorum Begalium per Hungariam Magistris, ac Co- mite Joanne Pdlffy ab Erddd», Comite Posoniensi, caeterisque quam plurimis sae- pefati Begni Nostri Hungariae Comitatus Tenentibus et HONOBES.
Maria Theresia m. p.
Comes Franciscus EszlerhAzy m. p. Franciscus Gyiiry ra. p. ^
CMagnum Sigillum Regium pendens in iona aurea.) Orig. p^rg. ifi Arrhivo I. Comitadis Zagrabieni*f!f.
Digitized by
480
CCIjXW.
Anno 1790. die 2. SeptembrtB. Budae.
Veto Bani Comitis Joannis ErdOdy de Aeatholicis ia Regna
Groatiae, Dalmatiae e.t Slavoniae non admittendis, in Co-
mitiis Regni Hungariae dictum.
Siqnidem occasione praesentinm ConitiorQm per Diplomaticam in mer^ AagnstaDae et Helveticae Confessionis addictonim ab Inelytis Statibns et Ordi- nibns Refni Hangariae conditem Arlicalnm id conslitiilitt sit^ «t memoratae Religiones ad «Statum Pacificationnm Linciensis et VienBensis reponantnr et pro reposkis ipso facto dedarenlnr, qnin nlla Regnomm Dalmatiae, Croatiae et Scla- voniae facta fuerit exceptio:
Hinc, ne dictis Regnis, in qnibns memoralaa Augnstanae et Helveticae Ccmfessioni addicli nec Religionis exercitiam^ neqne Possessionua capacitatem nnqnam habnemnt, ex snpracitato H. Statonm Rfegni Hnngariae Deciso inminere possit praejndicium^ Ego^ qna praerepetitomm Regnoram Banns, hisca dedaro : me tam positivae ArUcnlomm utpole 46. 1741, 23. 1687, 125. 1715 et 86 1723 Difdomatice qnoqne confirmatae Dispositioni, quam et Reversalibns Dominomm Angnstanae et Heiveticae Confessioni addiclomm, ia Diaeta Soproniensi de Anno 1681 de se extradatis, firmiter inhaerere, ac in conformitate memoratomm Aiti- cnlomm et Reversalinm nnllatenos consentire posse ant velle, nt Favores prae- libatis Dominis per snpracitatam Articalnm praesentis Diaetae concessi, nltra qnam intra ambitnm Regni Haagariae, adeo^pe hnc non intellectis Regms Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae^ extendantnr. Et siquidem non obetante iterata tam mea, qnam et Ablegatomm, ex Parte dictomm Regnomm ad hanc Diaetam exmisso- mm, interposilione, supradicti de Regnis his sonantes Articnli salvati hand essent, ad aboliendnm omne in Regnis Directioni meae creditis pracjndicinm (Jnribns caeteroqnin praelibatomm Regnomm sua via prospectums), solemniter proteslor et contradico praesentinm vigore, petendo snper hnjnsmodi Protestatione et Con- tradictione Anthenlicas Litteras Testimoniales extradari. Datnm Bndae die 2. Septembris Anno Domini 1790.
Comes Joannes Erdody m. p.
Regnorum DalniaUae, C'<^>^>^®9 Sclavoniae Baniia.
(L. SO
Oiig. Ib AtcUto Refni Croatiae inter Acta Banalia. A. 1790. II. 113.
Digitized by
ADDITAMENTA
^^%%€^
(F«i.PH^. ..!*.«.) •iGoogle
Digitized by ^
♦. .f.
Digitized by
46d
AiMo -1151.
G«y$« 0., HuQgariiie) D«4«9U«« Cr«9Ua^que .Rei, )tti9-*
meDtuiD GolomaDi Regis, eiyitatibus Oroatiae et Dalna-
tiae praestitum, civibus Tragurinis renQvat.
j? •
Anao Doroinice . Ineamationiti MC^., in anno regni mei II. Ego Oeysa seonndQS, rex, Mcnndi Bele relTs fiUas^ 'sceptra patemi Regoi, scilicet Hongarie, Dahnatie^ Croatie, Rameqne jure hereditario optinens, jnro snper sanctam cmeem vobis Tragnrinls fideKbns meis civibns firmam pacem, mihi et filiis meis et snc- cessoribus tribntarii ne sitis, Episcopnm vero et Comitem, quem Clems ant po- pnlns elegerit^ confirroabo etc. eto.
iCatHra ui fn privilegio Colemani, q^ku$dam exccpHi, quae hie im favorem nragmHet^
sium epeciatim etaiuufUur.')
Parlati lUyrlauii Sacraoi T. IV. p. 330.
Anno 1242. Ctiseae.
Beia IV. Rex Jadrensibus privilegia, eisdero a praed^ees- soribus suis concessa, confirmat.
In Nomine Patris et Fil^ et Spiritus Sancti. Amen. Bela Dei Gratia Rex Hnngarie, Dalmatie, Chroatie. Uniuersis litteras presentes inspecturis Sa- lotem in Donuno. Presentium tenore nolumus^fieri omnibus manifestum, quod cinesJadrenses adnos eommnni proposito nenienles promisserunl, qnod
Digitfli*byLjOOgle
484
secnndum Privilegia^ a predecessoribus nostriB eisdem concessa^ nobis fidelitatem debitam obseraarenL Quoram notis benigno concorrentes assensu, habito diligenti nostroram principum consilio^ decreuimus promittendum^ ac pro- missum obseraandum, quod conuentionem, quam carissimus frater noster felicis memorie Rex Colomanus cum eisdem maturius ordinauerat^ ratam habere- mus et firmam, et effectui sepius per eosdem postulatam faceremus mancipari. Cuius conuentionis serie continetur: quod mediante fideli nostro homine, secuiH dum consilium proborum uiroram in Jadra existentium, tantam summam peca- nie^ qua destractio muri, uel ruina ex parte maris ad nostram commodum et honorem ualeat reparari^ dare tenemur. Et insuper terram iacentem a Nedyri usque Reguna, preter illam, quam modo possident; item superius usque ad martindam in mare, preter terram pertinentem ad Comitatum Nonae, et terram Jubil) que est Hospitalioram, quas eisdem non contulimus. Predicti uero Ja- drensfes debebunt nobis et successoribus nostris seraicia camere regie commu- niter exhibere^ secundum quod avo nostro inclite recordalionis Bele regi ser- uicia et fidelilatem seruarant^ salva libertate, quam ab eodem Bela habueranf. Ut igitur dicte fei series inconcussa permaneat^ lilteras npslras eisdem conces- simus aureebulle nostre impressione roboratas. Datum in Clitia per manus Venqrabilis Patris Stephani Vaciensis Ej^copi, eodem Vaciense in Archiepisco- pum Strigoniensem, Benedicto Albensi preposifo in Archiepiscopum Colocensem postulatis^ Reuerendo Bartbolomeo quinque Ecclesiense, et Bartholomeo Vespri- miense, Stephano Zagrabiense, Episcopis, et alijs Ecclesias Dei feliciter guber- nantibus. Arnaldo Palatino et Comite Simigiense, Dionisio Bano^ Laurentio Voy- uoda, Matheo tauaraicoram nostroram, Railando dapiferoramnostroram magistris - existentibus et alijs magistratus et Comitatus Regni nostri tenentibus. Anno ak, Incarnatione Domini millesimo Ducentesimo quadragesimo * secundo^ Regni autem nostri anno septimo.
Bz Mfc. Pactomm Ubro primo, pag. 173, in Archivo Viennenfi.
Anno 1248. In insula Leporum.
Maria Regina hospitibus in Viroyitica privilegia tribuit.
Maria, Dei gracia Regina Hungarie, omnibus Christi fidelibus^ tam pre- sentibus quam posteris^ presentem paginam inspecturis, salutem in salutis auclore. Ad universorum noUciam tenore presencium volumus pervenire, quod nos ho- spitibus nostris de Vereuche congregatis et congregandis eandem libertatis condicionem duximus ordinandam, quam hospites de Sugust ex Regie benigni-
Digitized by
485
tafis gracia favorabilitor optiBiierunt Ita tamen^ quod ipsi sioguUa annis racionp CensQS quadraginta Marcas in monetis Domini Regis cum eadem celeritate se- cundum magis et minus^ sicut se qualitas temporis optuleri^ in festo Sancti Mi- chaelis, homini nostro ad iioc a nobis pro tempore constituto, solvere teueantur ; preterea racione victus annuatim nobis debent dare sexcentos panes, sex boves pascuales, centum Gallinas, vini sexaginta cubulos, centum cubulos annone, cum cubqlo quatuor palmarum. Nos siquidem prememoratis hospitibus, ut con- gregati conserventurv et congregandi securius valeant susJientQri^ terram ipsorum certis metis circumquaque duximfts distinguendam. Cuius terre prima meta in- cipit a parie meridionali de magna uia, que de Yalcha ducit versus Ve- reuche^ ubi est terrea meta sub Hice, inde progreditur versus torrentem^ que dicitur Malackapotach, et transiens tendit ad quoddfim^virgultum, ubi est mela terrea, hinc protendendo per metas terreas per, quandlkitK planiciem vadit ad viam, que ducit in Vareuche^ et ibi juxta ipsam viam ^est meta terrea, et transiens directe tendit ad oUvam noinine Kabonak ad^uiam, que est juxla silvam Ravn, et transiens directeper eandem silvam vadit ad quandam arbo- rem, que vulgo Gyrcian dicitur^fubi est terrea meta, et hinc ad quandam uiam, que tendit versus Vereuche, ubi est meta terrea sub arbore^ que Ihor dicitur, et inde ad arborem, que Has (hr/ist) vocatur^ hinc ad arborem pomiferam^ super qua est meta cruce signata, et inde tendit ad torrentem, que Seinna potok dicitur, el hinc transiens juxta silvom per metas terreas vadit ad unam viam versus Cccidentem, etubi^est meta terrea, inde reflectitur versus meridiem, et in radice cuiusdam monlis jiixta viam est meta terrea^ hinc ascendit ad eundem montem, et in vertice cju^dem montis sub arbore Cerasi est meta, et descendit de monte versus occidentem^ et in radice ejusdem montis sub arbore Cerasi est meta terrea, et hinc tendit directe versus fluvium Vereucha ad quoddam molen- dinum, et in superiori parte ipsius molendini transit ad arborem piri^, ubi est meta terrea, et inde ascendit ad montem, in cujus supercilio est meta terrea^
hinc descendendo ad quandam vallem asceadit ad unum sub arbore
Has est meta, et inde tendit ad vineam Pribnoy, hinc procedit ad arbores ge- minatas, quarum una est Has* et altera Bik, ubi est meta terrea, et inde ascendit ad unum Berch, et per eundem Berch per metas ligneas descendit ad quoddam virgultum, ubi est meta terrea, et hinc reflectitur versus septentrionem ad viam, per quam itur de Vereuche ad villam Dus, et transiens ipsam viam directe vadit per saltus et planicies^ metis in arboribus signatis ad Cheret^ ubi supra arborem yegune est meta^ et inde tendit in Dumbro per ligneas metas, pervenit ad quandam viam^ ubi sub Ilice est meta, hinc transiens ipsam viam tendit ad aliam viam^ qne Kyriszt vt dicitur^ ubi est meta terrea, et crux in arbore signata^ et per eandem viam vadit ad Lypocha, et per eundem fluvium Lypocha venit ad magnam viam, quQ ducit in Vorost, et juxta ipsam viam sub Ilice est meta terrea^ et per eundem Lypocha vadit inferius, et cadit in fluvium Burzoch, hinc Iransiens lendit ad gurgitem Chodoycba^ et per eundem Chodoycha venit juxta Dravam^ et procedit inferius et pervenit ad terram Ecclesie de Dobocha^ ubi est meta in arbore yeguna cruce assignata, et inde separando de Drava reOecti- tur versus orientem, et per quandam semitam venit ad torrentem Donoch, et procedendo ab eodem Donoch cadit in fluvium Prisechna^ in cuius fine flqvij est meta terrea^ et inde per planicies eundo pervenit ad uiam, que ducit in Belchey,
Digitized by LjOOQIC
486
6t transiens viam directe tendit ad fluviam Sylacoycha, ubi sub arbore pyri est nneta^ et per eundem fluvium vadit inferius et cadit in fluvium Vereucbe^ et per ipsam Vereucbe tendit inferins et exit de aqna ad arborem Gyrtyan^ snb qua est meta, hinc procedit per magnam silvam, per arbores cruce signatas. et venit ad flumen quoddam Kopynna nomine, et ab eodem flumine reflectitur versus meridieniii et tendit inferius ad quandam viam^» in cuius transitu ex utraqae parte aque sunt mete^ et vadit per silvam, et in Iransitu silve est mela terrea iuxta viam^ et ibidem iuxta enndem silvam in quoddam parvo loco reflectitur ad oiien- tem^ ubi est meta terrea, et inde procedit versus Ebres ad meridiem transit per uiam^ ubi est meta sub virgulto^ et hinc tendit iuxta silvam Ebres* versus occi- dentem^ ubi in arbore Has est meta, et inde declinat versus meridiem ad quan- dam viam^ ubi est meta terrea, Hinc per eandem viam per metas terreas pro- dedit versus occidentem^ et venit ad viam, que Kyrist vt dicitur^ et ab eadem via versus orientem in quodam parvo loco reflectitur ad meridiem. ubi sub ar- bore piri est mela<) et inde procedit versus Grabroch metis terreis et arboribus cruce signatis, pervenit ad viam, que est inxta Grabroch, et silvam Grabroch transit directe et iuxta silvam circumeundo pervenit ad magnam viam, que de Yaska ducit in Vereuchew^ et per eandem magnam viara reflectitur ad priorem metam et sic terminatur. Ut igitur buiu^ nostre ordinacionis series robur ob- tineat firmitatis^ presentes litteras dupplicis sigilli nostri mummine concessimus roboratas. Datum in Insula Leporum per manus fidelis nostri Cancellarij Ma- gistri Acus^ Thesaurarij Albensis Ecclesie^ Anno Domini Mitlesimo^ dncenlesimo quadragesimo octavo. ^
(Sigillum pendens.) OriguMle in perg. In Archivo Begm Croatiae. N. B. A. Fusc. 590. N. 29. ' * «
Anno 1257. 2. Idus Jannuarii, Bela IV. Rex hospitibus in Jastrebarska tibertates tribuit;
Bela^ dei gracia Hungarie, Dalmacie^ Croacie,, Rame. Seruie. Gallicie, Lodomerie^ Cumanieque Rex^ vniuersis presentes lilteras inspecturis salutero in eo<, qui regibus dat salulem. Sublimitas regia, cuius est proprium in multitndine populi gloriari^ solet ampliorem subditis concedere libertatera^ ut per hoc fa- mulantium numerus augealur. Proinde ad uniuersorum noticiam tenore pre- sencium uolumus pernenire, quod hospites nostri daJaztrabarcka de co- mitatu de Podgoria^ nobis humiliter suplicarunt^ ut libertatem^ qua utun- tur hospites nostri de Petrina et de Zomobur, eis concedere dignaremur. Cuius
Digitized by LjOOQIC
487
qQidem libeiiati^ forma hec est : ut uidelicet eos naliii8 iQdicum nostroram proter maiorem ulUe eonindemv quem uolantarie elegerint, audeat iudicare, et si a1> ipsorum iudice conquerentibus satisfieri non poterit, iudex eorum in nostra pre-: sencia et non alias super ipsa causa citatus teneatur et debeat respondere ; et ih quocunque casu inter ipsos. hospites, uel per eosdem hospites contra extraneos aliquos^ uel per extraneos contra ipsos hospites causa orta fueriL, eadem causa non duello^ sed iuramanilQ ac t^^stimonio. d&cidaUir. Statuimos eciaw, qjaod ^ banus eis ad ualorem unius marce darapnum fecerit, in centuplo restauret eis- dem ; tamen bano non aliud nisi domos suas occasione descensus dare teneantur, pro aliis uero necessariis precium recipiant ; et si aliquis ipsoram prole caruerit^ tam ipso uiuente quam a seculo transmi$:rante^ bona' sua cuicunque uoluerit libere conferat retinenda ; et si quis ipsam uillam intrare uoluerit moraturas, omnia bona sua, domos uidelicet et alia, que [wssidet^ oQinibus scienlibus liberam ha- beat uiuenA facultatem, et recedens de uilla^ eandem retiheat libertatem. Sta- tuimus eciam, ut sacerdotem quemcunque uoluerint in suam recipiant ecclesiam^ de decimis eorum proud (sic) mos est hospitibus ubicnnque manentibus dispo- nentes. Nechoc uolumus sub silencio pertransire, quod predicti hospites nostri nobis annuatim pro collecta centnm pensas, et pro tributo fori triginta pensas soluere tenentur. Ad hec^ cum ijdem hospiles nostri de Jaztrabarcka se terra dicerent indigere^ Stephano bano todfiiis Sclauonie et Capitaneo Stirie dilecto et fideli nostro dedimus in mandaCis^ ut de terra filiorum Cuetk (Cvetko) et de terra filiorum Kundis^ et de terra generacionis Draguzlay iobagionum castri de Podgoria et eciam castrenstum eisdem ad tria aratra assignaret. Qui nobis per- sonaliter retulit et per sfRis litteras intimauit, quod ipsis hospitibus de terra pre- dictorum hominum, ad tria aratra iuxta nostram preceptum assignasset, sub bys metis : Prima meta incipit a septemtrione iuxta unum roonticulum^ ubi est meta terrea, et inde uadit, in uirgultum^ ubi est meta terrea. Deinde descendit in riuulum Dalych, per quem uadit inferius ad portum antiquum. Deinde cadit ad magnam uiam^ per quam uadit ad partes orientales, cuius dextra pars ad locum fori, sinistra uero pars pertinet generacioni Draguzlai. Deinde tendit ad partem meridionalem, ubi fratex quercus uocatur et uadit ad pirum crucesignatum, sub qua est meta terrea^ inde uadit ad arborem zylfa cracesignatam, inde cadit ad riuulnm Chebdyn. ubi est meta, et ibi sumit filios Kundis sibi commetaneos. Deinde itur ad occidentem per enndem riuulum ChebdyUn parum eundo exit , de riuulo ad terram filioram Priba et peruenit ad terram filiorum Cueetk.. cuius dextra pars loco fori^ sinistra uero pars filijs Priba noscitur pertinere. Deinde venit ad metam terream ad occidentem^ deinde ad fruticem quercus, ubi est meta terrea. deinde uenit ad piram crucesignatum, ubi est meta terrea, deinde ad fluuium Podgoria^ ubi est mela terrea. Deinde per eundem fluuium su- perius eundo peroenit ad magnum portum, ubi iuxta viam est meta terrea. Deinde ad occidentem ad metara terream in horozt fundatam^ ubi dextra pnrs loco fori^ sinistra uero pars filijs Cuetk noscilur pertinere. Silua autem ibi exi- stens communis esse debet iobagionibus castri et casirensibus ac hospilibus me- moratis, sicut in eiusdem bani uidimus lilteris contineri. Vt igitur premissa robur perpetue obtineanl firmitatis.) presentes litteras in testimonium perpetue firmitatis dari fecimus^ sigilli nostri duplicis munimine roboratas. Datum per manus mu- gistri Smaragdi, Albensis ecclesie prepositi, aule nostre uicecanceliarij, , dilccti
Digitized by LjOOQIC
488
et fldelis nostri. Anno ab incamaciona domini miilesimo dncentesimo qtiin7 qnagesimo septimo. g (2) Idus Januarij^ Regni autem noatri anno nicesimo secundo.
iSigillum atulsum,) OrigiMle in perf . te la^larie CoMMiudtatb UWri el Reftt O^di Jeetrebmke.
Anmo 1298—1307. Chamae.
B. Augustinus Zagrabiensis Episcopus, Privilegium libe-
rae villae sub Castro Ugra iD^-Comitatu Zagrabiensi sitae,
a praedecessore suo Michaele concessum, confirmat.
Frater Augnstinns, miseracione diulna Zagrabiensis Episcopus^ omnibus Christi fidelibns presens scriptnm inspecturis salulem in domino sempitemam. Ad vninersdrum noticiam harum serie uolumus peruenire^ Quod accedens ad nostram presenciam communitas hospitum libere ville nostre sub castro de vgra^ per ve- nerabilem patrem dominum Mychaelem Episcopum predecessorem nostrum ad libertatem et subscriptas condiciones libertatis in eundem locum agregata, ex- liibuit nobis litteras priuilegiales eiusdem domini Episcopi^ condiciones seu con-* stitntiones libertatis ipsius communitatis coniinenles, petensque a nobis cum pre- cum instancia^ ut easdem litteras nostris iitleris priuilegialibus confirmare digna- remur^ quarum tenor talis est: Mychael dei gracia episcopus Zagrabiensis omni- bus Christi fidelibus presentem paginam inspecturis salutem in omnium sal- natore. Vniuersorum noiicie harum serie declaramus : Quod condiciones liber- tatis hospitum noue libere uille nostre de vgra tam presencium quam futuromm a nobis eisdem concesse eatenus ordinauimus et stabiliuimus ordinatas, quod ijdem hospites nostri roayorem uille quemcunque uoluerint ex communi voluntate eUgendi seu preficlendi ac mutandi annuatim liberam habeant facullatem. Idedi- que maior ville ipsomm vniuersas causas pecuniales inter ipsos emergentes. vna cum senioribus ipsius ville videlicet pleno iure et iudicia pro sui vsu exigeot consueta, scilicet duodecim denarios pro iudicio. Maiores uero causas^ ueluti homicidia, lutrocinia, furta et incendia, wlnemmque illaciones et percussiones ho- minum in die fori accidenlesn comes noster de vgra siue castellanus pro tem- pore constitutus vna cum maiori ville teneantur iudicare. In qnibus quidem cau- sis dne partes iudiciomm cedant ipsi comiti, terciam vero percipiat maior vilie eomndem. Que quidem iudicia singula secnndum merita sev qualitatem causa- rum exigantnr et non ultra ; et nnlle cause inter ipsos ad duelium indicentur^ sed
Digitized by LjOOQIC
489
per lesles idoneos et iuraineiita eorondem canse terminentur. Prelerea quicunqne ex ipsis alias se transferre uoluerit, curias et domos ac alia^ possessiones suas^ si quas habuerit, liberum habeat vendendi arbitrium, et cum bonis suis recedendi quo elegerit, debito tamen curie sue perspluto. Si quis eciam ex eisdem hospitibus nostris heredum solatio destitutus decederet, bona sua et pos- sessiones cuicunque uoluerit legandi et relinquendi liberam habeat opcionem. Statuimus eciam in ipsa libera villa nostra liberum forum absque exaccione alicuius tributi^ die dominico celebrandnm. ad quod forum die sabbati quicunque voluerint conueniant libere, usque meriaiem diei lune si placuerint pennansuri. Cuius quidem fori institucionem in detrimentum seu destitucionem fori fratrum nostrorum Capituli Zagrabiensis ia Casna (Cassina) antiquitus preordinati esse uolumus, cum iidem fratres nostri, reformato tempore, facultalem habebunl ipsum forum reslaurandi. Nec id pretermftUmus^ quod predicti hospites nostri a medio quadragesime nunc Tenturo, ad anni spacium^ nobis et casteliano nostro de ygra nullum censum debitum^ dacia vel coUectas dare aut seruicia exhibere ieneantur.» ymo exempti sint ab huinsmodi honere semiciorum^ siue debito ; Coinpleto uero anno annuatim in tribus festiuitatibus, uidelicet in festo sancti Regis Stephani, natalis domini^ ac resurreotionis^eiusdem^ pascualem pecudem^ singulas galinas^ de singulis mansienibus^ et singulos^ du^s panes^ nec non tres marcas in d e- nariis Zagrabiensibus nobis oferre teneantur. Castellano uero nostrp similiter in ipsis tribus festiuitatibus vnam ouem. viginti galinas et quinquaginta panes offerent anuatim. Volumus eciam, quod si (qui) seruiencium nostrorum fenum, pabulum aut aliquas^res eoruifdem auferent violenter^ maior uille ipsorum eqnum eiusdem auferendi habeat facultatem^ et assignandi dampnum et iniuriam pacienti, donec eidem satisGat de illatis. Ipsos eciam hospites nostros . exemi- mus et liberos esse annuimus ab omni viagio^ nec compelli debeant in equis uel pedites Legaciones seu litteras deferre ad nos uel alias nostris pro causis quibuscunque destinati. In cuius rei memoriam et perpetuam stabilitatem pre- sentes eisdem contulimus litteras sigilli nosiri patrocinio communitas« Datum Chasme (in dominica reminiscerey per roanus magistri Dominici lectoris*) nec non Zagrabiensis tunc prothonotarij nostri, Anno domini MUIesimo ducentesimo nona- gesimo octauo). Nos igitur more pii patris^ instancie et peticionum eorundem hospitum nostrorum inclinati censentes racioni consonum: tenorem eiusdem pri- uilegii diligenter inspectum iuste et racionabiUter emanatum conperientes, non abrasum^ nec cancellalum, neque aUcuius Uttere uicio deformatam^ presentibus inseri fecimus et sigilU nostri autentici munimine roborari. In cuius nostre or^ dinacionis et rei memoriam perpetualem presentes eisdem hospitibus nostris con- tulirous sigiUi nostri aulentici (appressione) communitas. Datum et actum Chasme in festo sancti Georgii Martyris per manus discreti viri magistri Cirilli, prepositi chasmensis, protono(arii nostri« Anno domini M= CCC^ Septimo.
Originale in pergameno cnro Sigillo avulso, et tranMuiuptum Jacobi Epitcopi Zagrabienaia, a. 1348 in perg. nna cnm Transsumpto Capituli Zagrabiensis a. 1331. MSC. reeentifaimnm, aaaerratar in mea coUectione Diplomatnm originalinm.
(P.r.I.*nvn.eiLib.rt.) Digi.izeSyGoOglC
490
Vi.
Anno 1302. in erastino Penleco$tes, In Hocucha (Okudani?).
Mltjdinui §ubi<!i, BosBae et Groatojrutt Banus, Spalatensi- bu8 immunitatem commercii et 'alia Privilegia concedit
No8 Mladinus, Banua Bainensis, omnibus quibus expedit^ tenore presentinm significanins uniyersiii, qnod nos diligenter* consideratis et inspectis fidelitatibus et serritiis Nobilium et Communilatis Spalati, obsequiose hactenus impensis et in postemm toto posse inpendendis^ hanc gratiam nostram damus. donamus et confirmamus specialem. Quod omuM nierca|ores Spalatenses^ per uniuersum dominium nostrum Chroatia# et Boinae emere^ vendere^ com- parare, mercimonia apportare et auferre libere j^aleant et possint« Nihilominus hi omnes alii m^rcatores sua mercimonia in Ciuitate Spalatensi volentes et de- siderantes apportare^ non careant eadem gratia nostra supradicta. quoniam ipsis mercatoribus super fidem nostram Deo dcbitam yllare promittimus obseruare. Super quo omoibus Comitibus nostds^ Rectoribus, officialibus et custodibus yia- rum^ pro tempore constitutiE, Croatiae et Boznae, per haec scripta firmiter prae- cipiendo mandamus^ quatenns praefatos mercatores Spalatenses et omnes alios in praedictam Ciuitatem Spalatensem cum merdmoniis venientes et redeuntes^ in nullo aliqualiter molestare vel etiam impedire praesumatis^ sed pothis eisdem vestrum consilium et auxilium, si opportnnum fuerit^ impendatis, sub obtentu Aostarae gratiae plenioris; quod si qiris vesbrum ausu temerario secus fecerit et huiusmodi mandati nostri transgressor extiterit^ noverit se pro certo suae per- sonae propriae pericuium incnrisse; et quia sigiUum nostrum Banale nondum erat paratum^ praesentes antiquo sigillo fecimus sigillari. Datum in Hocucha in orastin. Pentecostes sub Anao Domini 1303.
Looiiif d« Regno Oalm. et Groatiae. Hiat. Lib. IV. Cap. Xm.
Digitized by
m
VII.
AnnO' 1307. die 4. Jamuarii. Seardonae.
Privilegiaiin, a PauLfli '"Cjroatorum Bano €t Bosnae Domino Arhensi Connaunitati eoneefsunh
Paulus Banus Croatorum et Dominut Bosne omnibus Christi ridelibtis, quibus expedit^ presentes liUeras inspecturis salytem in omnium saluatore. Quum dignum pelentium desidMrijs dignum est nos facO^ prebere assensum^ et ea, que in teiftpore 6unt^ ne sivul cnra , tempore labantur, expedit ut patrocinio littiira- rum roborentur. Hlne^est quoft.ad universomm notitiam harum serie uolumus pemenire^ quod consideratis tltgms e^justis petitionibus egregij^ prouidi et sa- pientis viri domini JMiari^i Michaelis honombilis Arbensis Comitis. nec non Judi- cum^ cdnsiliariorum et vnluersoram eiusdem Ciuitatis : onmes terras. possessio- nesi) pascua et nemora, . que ueL^quas in dominio nostro babent et possidenL» eisdem e\, eomm heredibus' berednmqhe successoribus, proulcunque (?) in eorum priuilegiis Begalibus et Banalibns: tam de caslro Jablana quam de aliis pleniu5 continelur:'perpetuo et irreuocabiliter^ pacifice et quiete^ cum omnibus suis per- tinentiis habendas^ possidendas et tenendasv sine contradictione aliqua per nos et jiostros successores*, in perpetuum confirmamus, collaudamus et approba- mus^ atque Jure perpetuo et irreuocabili roboramus. 1n cuius rei memoriam et maiorem firmitatem presentes litteras concessimus, sigiUi nostri muniminia roboratas. Datum Scardone die Qnarta intrante Jannuario Millesimo^ trecen- tesimo septimo.
Signnm Nolarii:
Ego Antonius Nimireus, Arbensis Archidiaconus^ auctoritate apostolica Co- mea Patatinus et Imperiali Notarius publicus ac Ji^ex Ordiaarins: ex priii- iegio autentico dieti pauli bani, seripto in pergamena eum sigillo cereo im- pendenti, quod prinilegium positum est in Archivo uel Sanetuario Arbensi^ fide- liter excopiaui.
Origiiiale lu civiUite Arbensi, ni fnllor, npud fomiliiun Niaireo. Copia ia A^oMvo Vb§mm HbliMalii Za|^i»e.
Digitized by LjOOQiC
m
vwa.
Amo 1S58. die 20. Februarii. FMeliftf.
Tabulae pacis inter Ducem Joannem Delfino et Ludo- vicum L Hungariae Regem initae*.
CVide Doe. XCVL P.L p. 127.} Incipii: ^Joannee Delfino Dei groHa Dux renetiarmm^. In fine post Juramenium: ^ei omnium Sanciorum euorum^ (P^- 130) sequUur eon^
dusio :
Qaod quidem iaramentam prestitimns in manibos venerandi in Chriato Patris D. Stephani Zagrabiensis Episcopi et Magnifici yiri Domini Nicolai Re- gie Carie Jadrensis^ Ambasciatoram et Procuratorum D. D. Reg^ ad hoc spe- cialiter coDstitutorum, sicut conslat per litteras Reglas, scriptas Jadre sub anno J)omini 1356 die 20. Febr., sigillatas sigillo suo secreto. Nomina autem nostro- rum Nobilium^ qui nobiscum iurauerunt, sunt hec :
S. Joannes Lauredano Petrus Carauello Joannes Mocenigo Andreas Fosculo Laurentius Dandulo Marcus de Priolo
et DD. Petrus Steno Marcus Barzano et Dani61 Victuri
J)D. Marcus Comario Petrus Gradenico Franciscus Bembo
DD. Andreas Erizzo et Nicolaus Faledro
D. Marcus Lauredano et D. Pancratius Sorgio
DD. Petrua Badoaro. Consiliarii Bernardus Justiniano Prqc* S. Marci.
nostri Petrus Memo.
Venetia- Bertucius Grimani
rum. et Marcus Mauroceno.
Omnes honorabiles ciues nostri Veneti pro se ac heredibns et successoribus eomm et tota Ciuitate Venetiarum predictnm iuramentuin prestaverunt. Actum Ye- neliis in Ecclesia S. Marci presentibus Reverendo Patre D. Raimundo electo Patracensi (sic) Archiepiscopo. Ven. V. D, Neapoleone de Libertis Ordinis S. Joannis lerosolomitani Priore. Ven* D. Paulo Cantore et Canonico Zagrabiensi
et D. Ladislauo Carenzo Duder ,
Procur.Cpmm.Ven. rogatis et aliis.
Anno Domini 1358 Indictione 11 die dominico 25. Febr. feliciter. Amen.
Capita Consilii de 40.
Procuratores
S.
Marci
Procuratores EccIesiaeS.Harci.
Bx aaliqiia Copia m Mea coUectione Diplomatum.
Digitized by
4M
AMko 1387. die 22. Jtt/tV. /» StUMa.
TTartko, Bosnae Rex, Gommunitati Clisaae priyilegia
concedit
No0 Toartko etc. Baqoe ad nostram* accadenies preaentiam Viri
Nobiles et discreti, antiqoique nostri fideles, scilieet hobileii de Ciiasa^ D. D. Francos Archipresbiter duis Clissi, et Matiieas Georgij de Rogaaichi ac Ostoya Jnradini^ Nuntij et Ambascialores ex parte commonitatis Clissie .... consema- bimus in omnibus Ordinationibus^ qua^ dicont haboisse tempore predecessorom nostrorum D. D. Banorum Mladini et Pauli^ atque Comitis Georgg : scilicet nobis et nostris heredibns teneantur semper et iu perpetuum Omagij fidelitatem obser* uace. Item prefata Communitas possit^sibi eligere Comitem, cui teneatur annua- tim dare duo exenia^' videlicet in Natiuitate Domini et in feslo Pascatis. Item tributa, quae congregantur in Burgo Clissi de forensibus et de came, seraentur pro comunilate fidelium nostromm (^lissiae et teneantur dare Comiti Clissi 800 libras^ et ad datium ynquam fpsos compellemus. Item Prefata Communitas possit sibi semper eltgere Judices, et omnia bersagia seruientia pro pradicta Camera
nostra Dalum in Aula nostra Regali Sotbesca 22. Mensis July sub
Anno Domini 1387.
Joannii Locii Memoriae di Trai& pag. 513.
X.
Anno 1390. die 11. Junii. In Sutiika.
Stephanus Tvartlius, Bosnae Rex, Sibenicensibus promit-
tit, se eorum libertates, eisdem a Ludovico Hungariae
Rege concessas, conservatnrnm.
Nos Stephanus Twartcho, Dei gratia Rascie^ Bosnie^ Marituneqne fto. Rex. Omnibus Christi fidelibus, tam presentibus, ^am futuris, prasentium no- titiam habituris, salutem in omnium Salvatore. Prebeminens ragalis suUimitaa
Digitized by
diTini joris et haHiaBe legis^ aQctoritatibus autenticis de Regioiiiie Prioeipiui eiacentUiQa^ nott aolom de ordine atatns Regni, venini eUam ex dispoaiUone ci- Titatum proponens nniversnm exitnm reipnblice debet disponere^ et etiam proyi- dere^ bone rei dare consnltnmi) publiceqne utilitati dare snbsidinm^ magne vir- tntis nomen in etemum etsoriiri; yerum si laudabile sit antiquas bonas consuetudines el mnnicipales lege^ conservare, equa laude priora nsitata nova debent Jurisdictione roborari, ut fruentibus bonis legibus^ consyetn- dinibosque approbatis civitates et Regna valeant feliciter augeri. Ad universo- ruBi preinde nolitiam harum s^rie vohipoi pervenire. Quod viri nobiies et pm- dentes Dominus Duy mns Furatych, et Dominus Joannes N a p 1 a v i ch ^ amba- xiatores et syndici communitatis civitaUs Sibenici^ ad noslram Majeslatem trans- missi^ attentius nos rogantes^ ut omnia privilegia, libertates et gratias eorum
ofim ab iUnstrissim collatas^ presertlm felicis recordaUonis Domini Lu-
devici, Regis prefati Regni Hung pro eisdem , eorumque heredibos
nbstro privflegio dignaremur confirmare ^ eosque permittere ipsoram ;
sicnt tempore prefaU Domini Ludovici Regis vsi fuerant profeclum et
atatnm bonum toUus Regimni^ ex bono Regime, pro qao de dictoram
civium nostroram Sibenicensiuro recensiloram^ ut ipsi de virtu vigeant^
et tranqnilitate quiescant, ac in facultotibiis habunde gratulenter liber-
tate • temporibus in favoribus et prerogaUvis ipsfos civitaUs foerant
obseru protectionisque libere observentur ; ut ipsa civitas nostra rega-
libus mnniUonibus ex et graUis confirmetor, proposiUs petiUonibus ipso-
ram syndicoram, et ambaxiatoram, ac civium pfedictoram ex parte totios
talis jam dicte civitaUs, statuta, reformationes, et consvetudines ipsius civitaU» Sibinici proprioram Regum olim Hungarie datas^ presertim per inclytum Princi- pem, Dominnm regem Ludovicum, fratrem nostrum dilectum^ mediante juramento manutactis corporaliter sacro sancUs Evangeliis, acceptamus*, ratifica- mus, et aprobamus; de Baronom nostrorum consilio prematuro, Regia aoctoritate, pro eisdem fidelibus nostris civibus, civitaUs Sibenici^ ipsis^ eoramque heredibos^ successoribus, et posteritaUbus universis^ perpetue confir- manus, ratificamus et approbamus ^ inviolabiterque promiUimus ; cameram vero salis, et trigesime pro nostra Majestate reservantes; nullum aliud dacium ipsis mferentes ; et quod sal nostre Camere in civitate Sibenici, debeat vendi eo pretio^ quo vendilur in alijs nostris camaris DalmaUe; volentes etiam omnem graUam per Majeslatem nostram ipsis collatam^ nuUo modo infringere, ei perpeluo firmam et ratam habere, et tenere; promitlentes eisdem fidelibus nostris Sibinicensibus^ noslro mediante juramento^ tenere eos in pace bona et quieta^ ipsos et civita- tem Sibenici tutam et tutos facere, defendere, tuerique viriliter., etpotenterjuxta nostram possibilitatem contra omnes homines, volentes ipsos opprimere; et hoc ideo^ quia Syndici vice et nomine communitatis Sibenici^ ut de ejus syndicatu constai» Magistri^ filu quondam Gvilelmi de Albanis de Regio, publica imperiali aucturitate notary , nunc vero juraty Cancellary communitaUs Sibeoyci jnraverant corporaliter^ deosculando lignum Dominice vivifice crucis, nobis et nostris heredibus et successoribus, de noslro corpore legitime procreaUs, oma- ginm fidelitatis observare^ recognoscentes nos po ipsoram Domino natnrali; nnllumque alium Dominum recipere, nec habere pro snis tem- poriboe preter nos et nostros faeredes^ et successores, nt prefertnr; submittentes
Digitized by LjOOQIC
m
MB ipiovaBif«e fliM, wcoessoiM et pesteroi^ totaoHiiie eiyitateni^ cqih OMni (kk pnlo ipsiu civitaUB^ et toto egus dteiiicta, eeb donioio^ tuitioite^ et prolectkme nostre Miyeetatis perpetuis temporibiis^ ut oonstat per ipsorum duo privi- legia uiiius tenpris confecta, alterum ideomate litterali^ alterum yero idiomate Sclayico, autentico sigiUo eorum pendenti^ ipsins communitatis consYeto* Nos vero tenebimur ipsos conservare^ et tenere in suprascriptia liber* tatibus^ {Hromittentes etiam prefetis nostris fidelibus communitati Sibenici^ quod nunqoam ponemus, nec penere faciemus duanam seu tributum recipere circa yel ante portas predicte civitatis Sibenici; insuper addimus, largimnr et donamus ad territorium,. seu districtum predictorum fidelium nostrorum Sibenicensinm me*- dietatem ville Helmlani, que medietas^ ut dicitur;; semper foit Dominij^ cum omnibus atlinentiis^ que ad prefatam medietatem pertinebant In quorum omnium^ et rei memoriam^ firmitatemque perpetuam, presentes concessimus litteras nostras privilegiales ^ pendentis autbentici sigilli nostri dupplicis munimine roboratas. Datum in aula nostra regali Soteske, per manus Tbome de Lusacb^ aule nostre Vice-Cancellary dilecti et fidelis; preseotibus Magnificis et egregiis viris Dominis Comite Dabissa^ Comite Stypoye Hervatinich^ Comite Paulo Kadinovich, Triphone de Katharo^ aule nostre protovestia- rio^ Vlatchone Uojvoda de Usora^ Comite Priboye Masnovich^ Supano, Vylyaco^
Sancovich, et snovich. nostro Pincerna, nostris fidelibus et dUectisV
sub Anno Domini MUIesimo^ trecentesimo — nonagesimo — die undecima meo- sis Juny.
(Locus Sigilli pendentis,) Ei aathographo CoU. Nicol. Jankovict. F6jer Codex Dipl. Hang. T. 10. V. 1. p. 615.
Anno 1390. die 22. Julii; In Suteska.
Stephanus Tvartko, Rasciae et Bosnae Rex, jura et liber- iates Insulae Brachiae, eidem a Ludovic.o Rege concesaa,
confirmat.
Nos Stepbanus Tuarco, Dei gratia Rassiae, Bosnae, Maritimaeque rex. Omnibus Christi fidelibus, tam praesentibus ^ quam futuris^ praesentium notitian habitaris, salutem in eo, in quo in terris Regnantium solia sunt errecta. Prae- eminens Begalis sublimitas Divini jnris, et humanae legis auctoritatibus avUieBti- cis de regum Reg. Principum jacentibus non solum de ordine slatus regni) verum
Digitized by LjOOQIC
496
eliiim M fdfopotftlUme CMMuia^ et' Ihsnlanim pi^oponeiis^ et dWersiiin exitnBi Rei]^QM^M debet disponere et, etiam providere, bonae rei dare consnltiim, pn-
. blicaeqve rei dare subsidiom; magnae virtutis nomen in aetemum est sorliri. Vemm ai landabile sit antiqaas bonas consvetndines ^ et mnnicipales leges con- semare aeqna laude . . . priora usitata nova jurisdictione roborare , ut fraentibus boBii) legibus, consretudinibusque liprobatis Ciyitates^ Insulaeque Regnoram, yateant feliciter augere. Ad universoram notitiam proinde haram serie volumus pervenire :
. Quod ad nostram accedenles praesentiam viri nobiles Georgius Doymi, NixaPe- tnilli^ et Hicbael Baloy Ambascatores^ et Sindici de Insula B r a c b i a e missi per praedictam Communitalem Brachiae cum litteris Magnifici Viri D. Jonas (Joannis) Bani Macuae^ Regnoram nostroram Vicarii Generalis^) quas eis in persona Nostrae Majestatis, nostra auctoritate in cautela infrascripta concessiC) se ipsos. totamque Insulam, cum omni populo^ et districtu ipsius Insulae Brachien. vice, et nomine praefatae Insulae^ nohis, et nostris Haeredibus de nostro corpore legitime pro- creatis., com fldelitate offerentes^ ut in eoram Sindicatu constat per manum Ma- gnifici Badini Dragete Civis Sibenicensis, Imperiali tiuctoritate Not. pubiici, et vere jurati Cancclarii comunitatis Brachiae, juraveraht corporaliter deosculando Lignum Dominicae Cracis., nobis, et nostris haeredibus^ et perpetualiter obser- vare, recognoscentes nos pro eoram Domino naturali, nullumque Doroinam alium recepisse^ nec habere perpetuis temporibos praeter nos, et nostros haeredes, et committentes se^ ipsorumque 6Iios^ successores, et posteros^ totamque Insulam- cum omni Populo ipsius et toto ejus dislrictu sub tuitione, et protectione nostrae Majestatis^ perpetuis temporibus, ut constat per ipsorum Privilegia, unius f^noris confecta, alteram Idiomate lilterali, alterum vero Idiomate Slavico^ cum authentico ipsorum sigillo pendente Communitatis ipsius consueto.
Qui quidem Ambasciatores ^ et Sindici praefatae Insulae nos attente ro- gaverant^ ut omnia Privilegia, libertates, et gratias olim ab Illustr. Regibus ip- sis colatas, praesertim a felicis recordationis D. Ludovico R. R. Hungariae, fratre nostro dilecto, quod eis^ eoramque haeredibus nostro privilegio dignaremur con-« firmare^ eosque permittere«» ut gratiis, libertatibus, Statulis^ reformationibus, et con- svetudinibus ipsorum sicuti tempore praefati Regis D. Ludovici usi fuerant.
Nosque attendentes fidem, et legalitatem praefatae Comrounitatis , habito- que Consilio, Baronum nostrorum malura deliberatione^ considerantcs utilitatem, profictum, et statum bonum totius Regni nostri^ ex bono regimine, pro quo Deo auxiiiante continue laboramus, prosequi, et nancisci^ fidelitatibus praedictae Com- munitatis Brachien, ut ipsi de virtute bo.ni praesidentis , in pacis tranquilitate quiescant, et in facultalibus abundent^ et gratulentur: volentes ut ipsa Cummu- nitas nostra Brachiae Regalibus intentionibus exaltata in dictis Privilegiis ^ et Gratiis confirmetur, piropositum petitionibus ipsoram Sindicorum^ et Ambasciato- ram praedictorum ex parte totius Communilatis jam dictae Insulae Brachiae^ ple- num mandatum habentium favorabiliter exauditi, omnia et singula Privilegia^ ii- bertates, et gratias., caeterasque litteras eroanatas in favorem dictae Insulae^ Sta- tuta, Reformationes , et consuetudines ipsius Communitatis Brachiae per ipsos R^ges oiim Hungariae datas^ praesertim per Inclitum D. Ludovicum^ mediante juramento manutactis Sacrosanctis Evangeliis^ acceptamus^ ratificamus, et appro- Iiamus Regia noslra auctoritate pro eisdem fidelibus nostris Cpmmunitatis Bra-
Digitized by LjOOQIC
497
diiae, ipsis, eorQmqae haeredibus successoribus, et posteritatibus universis, per- petuo confirmamus, ratificamus, et approbamus inviolabiliterque bbserrare pro- mittimud; Cameram vero Salis, et XXX pro nostra Majestate reserranteS) nul- lum alium Datium ipsis inferentes^ nisi iliud quod tempore praefati Regis Ludovici fuerit usitatum; et quod Sal nostrae camerae in praedicla Insula vendatnr eo pretio<) quo venditur in aliis Cameris nostris Dalmatiae.
Insuper addimus, et fidelibus nostris Communitatis Brachiae ad majorem
ipsorum consulationem^ de nostra gratia spetiali ut eadem Communitas.
possit libere eligere sibi in Comitem unum ex nostris fidelibus^ cum confirmatiohe tamen nostrae Majestatis. Volenles etiam omnem gratiam^ per Majestatem no- stram ipsis collatam, nullo modo infringere sed perpe|uo firmamv et ratam habere. Promiltentes ipsos, ipsorumque Universitatem in bona pace et quiete tenere, de- fendere^ ac tueri, contra omnes homines volentes ipsos oppirimere^ viriliter^ et potenter juxta posse nostrum. In quorum omnium, et rei memoriam^ firmitatem- que perpetuam, praesentes concessimus, et litteras nostras privilegiatas penden- tis^ et authentici sigiili nostari duplici munimine (fecimus) roborari.
Datum in Aula nostra Regali Suteschae per manum Thomae de Lusach, Aulae praefatae V. Cancelarii dilecti et fidelis, praesentibus Magnificis et Egre- giis Viris D. D. Comitibus Barissa (Dabissa) Comite, Stipoe Harvatone Comile^ Paulo Radini^ Triphone di Callaro Aulae nostrae Protovestiario^ Vu- ladone (Vlatchone) Vojvoda, Uhoja (de Usora) Comite, Priboe Masnorcich Bu- bano (Supano), Biliaco Sencovich, et Sladiuhio Masnovich nostro Pincerna, no- stris fidelibus, et dileclis sub Anno Domini: 1390. Ind. XIII. die 23. Mensis Julii»
CL. S.) '
Francesco Minalli Cancelier della BrazKa ha d' altra fida mano fatta co- piare d' altra simile authentica esistente appresso del Sig. Vicenzo Prodi, in- contratO) sottoscritto e sigillato.
(L. S. N.) " -
Niccolo Wragnizan Nod. Pub. ha fatto copiare da fida mano dal Libro de' Privilegj a stampa^ sottoscrilto e sigillato.
Cicarelli. OMmaiieni lall' Ssola deUa Brauii. Venexia 1602, p. 136.
(Pan 1. PriTU. et Libea) , ^^
Digitized by
498
Amno 1390. die iO. Augwti. In Suliska.
Stephanus Dyartko, Rasciae et Bosniae Rex^ Spalatensi Ecciesiae protectionem spondel
Stephanus Tuartdio Dei gratia Rasciae^ Bosinae Maritiniaeqne Rex^ om- nibus et singulis Christi fidelibas^ tani praesentibus quam feturis praesenlium no* titiam habiluris*, salutem in eo^ in quo in terris regnantium solia Principum et Regnm sunt erecta. Si Regia excellentia sublimatur^ eique laus et honor ac- crescunL, et Ipsius nomen extollitur, et status snscipit felicia incrementa^ cum magnanimitatis dona^ gratitudinis vicissiludine quadam, quae illius pars est ma- xima^ dispensat, et subditis praemia juxta eorum merita peri sorte largitur.) quanto magis si in Ecclesias fidei catholicae*, ecclesiastica^ quae personas^ praecipue sibi subditas^ et ob ejus reverentiauL, per quem Reges regnant et Principes domi-. nantur^ praeserlim in justis petitionibus exhibet se gratiosam^ favorabilem et benignam; attento igitur hoc^ et quod per eum regnamus, qui fidei catholicae^ cujus plantulam me recolo^ Fundator^ Caput et Rector^ Ecclesiasticarumque Per- sonarum pastor. et earum et nostrnm omnium Dominus et custos. Quumque Reverendus in Christo Pater Dominus Andreas de Gualdo, Legum doctor, eadem Dei gratia Arcbiepiscopus civitatis nostrae Spalati^ fidelis Consiliarius et Capel- lanus noster spiritualis, ad nostram accedens praesentiam, nobis humiliter et devote (repraesentavit)^ ut ipsum et Ecclesiam suam praedictam, in ipsorum juribus^ juris* dictionibus/ possessionibus^ decimis^ reditibus et consuetudinibus, quibus praede- cessores sui temporibus Domini Ludovici Regis usi fuerant, confirmare^ manutenere^ protegere^ et defendere, ac tueri gratiose studeremus, petierit. Nos igitur atten- dentes fidem^ legalitatem ipsius^ ac morum honestatem, et inclinati ipsius humil* limis^ devoMs^ et justis supplicationibus ^ et nunc de certa nostra sdentia^ et mera liberalltate^ eumdem et dictam suam Ecclesiam^ ejusque successores^ no- biles et villanos, nec non possessiones ^ terras, tenutas, mollendinas^ territoria jura et bona ipsorum praesentia et futura, et quocumque justo bono babita^ et habenda, cum universis possessionibus , terris^ tenutis^ jurisdictionibus ^ metis^ confiniis, viliis«» hominibus et hal)itatoribus suis gratiose sub protectione et tutela nostris specialibus, tenore harum recipimus et confirmamus. Quarum vigore coro- mitimus et mandamus magnifi^^o viro Gdeli nostro et dilecto Paulo Clessich, Vaivodae Regni Crovatiae, et aliis nostris officialibus, praesentibus et fu- turis^ inRegnis nostris Dalmatiae et Croatiae constitutis^ vel in futurum con* stituendis, quibuscumque nominibus seu titulis nuncupatis^ quatenus ex nunc in antea, vice et nomine nostris et causa in persona nostri, ipsum D. Archiepisco-
DigitizedbyLjOOgle
AH
pnin et suam Spalatonsem Ecclesiam, nec non saccesaorea anoa, qni nobis et noatria haeredibna fideliter adhaeserint^ ac etiam omnea villanos, possessionea terras et bona praedicta in jnribns, jurisdictionibus, metis^ et confinibui|' et per- tinentiis ipsorum praefatis^ protegant et defeudant, ac protegere, praeservare, defendere debeant, et tueri ab omnibus^ eos^ yel eas, vel ea impedire, oppri- mere^ pertnrbare^ damnificare, aut laedere volentibus guovismodo. Si quis au- tem contra praedicta, nostram majestatem praesumpserit attentare, indignationem nostrae majestatis incurrat^ harum nostrarum sub testimonio litteramm, qnas in consuetudinem praemissorum^ sub sigiilo nostro concessimus sub appenso ; donec tamen in debita fidelitatei» obedientia et subjectione nobis^ et postris praefatis haeredibns perstiterinl, deu praestiterint valitura : " salvis cerfisr tamen jnribus alienis. Datum in Aula nostra Regali Sutescha per mamis fidelissimi dilecti Tliomae dd Luzach praefatae Aulae nostrae Yicecanceliarii sub Anno Domini MCCCXC. XXX die Augusti mensis. Xm. Indictione.
Farlali njyrieiini Sacnim T. nU p. 334.
\
68»
Digitized by
Digitized by
Digitized by
JURA
RE6NI
GROATIA. DALIATIA & SLAVONIl
EDIDIT
JOAin«ES EUKUIJEyiO ALITER BAS&m BE SAGGHI.
PAR8 II.
-«««US?®^^!!!©'^»»--
VELOCIBUS TYPIS DRIS. LUDOVICl GAJ.
Digitized by LjOOQiC
IRTICHU 4 mSHTIJTniS
OIJITABDI SBD 6BHBBALIDI G0H6BB6ATI0SOI
REGNI
CROATIf, Uimm & $LAVONI£.
EDIOIT
JOIMES KMULJEVIC ALITER BASSANI DE SACCfll.
"«^^©©^W
VELOCIBUS TYPIS DRIS. L U D 0 V I C I G A J.
Digitized by
Digitized by
Digitized by
JURA
REGNI
CROATIA. DALHATIJB & SLAVONIJi.
«DIDIT
JOAMES KUKUUEVIO iLITER BASS^I DE SACCHI.
PAR8 III.
— ««tt<®§)S®©B*r
VELOCIBUS TYPIS DRIS. LUDOVICI GAJ.
Digitized by
msTiTiTH (OMrrioRnH
KEGNUM CROATIAE, DALMATIAE & SLAVONIAE
SPECTANTES.
(EX CORPORE JURI8 HUN6ARICI EXCERPTAE.)
EDIDIT
JOAMES KUKULJEVIO ALITER BASSANI DE SACCHI.
•■ia^^$@^^^C<r*»-
VELOCIBUS TYPIS DRIS. LUDOVICIGAJ.
Digitized by
Digitized by
Indcx partis O.
1273. Copftitatioiies in generali Congregatione Regni totias Slayoniae factae, a Mathaeo Bano
a. 1273 confinnatae ei a capitulo ChafDiensi anno 1350 transsumptae 3
1347. 21. Deceoibris. Zagrabiae. Vestigiam Generalis Congregationis totias Regni Slavoniae
dte 21. Decembris a. 1347 Zagrabiae celebratae 5
1353. Tinninii. Generalis Regni Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae Congregatio anno 1353 Tio- ninii celebrata, qaa nobiles, non habentes decem Jobagiones, a decimis, Episcopo Tin- niniensi pendi solitis, immanes declarantar 7
1361. Zagrabiae. Vesti^*am Generalis Congre^alionis Hegm Slavoniae die 13. Novembris
1361 Zagrabiae celebratae H
1396. Konae. Vestigium Generalis Congregationis Re^i Croatiae et Dalmatiae, praeside Vi-
cario ac Judice Generali regio a. 1396 Nonae celebratae 10
1396. Nonae. Vestigiam Generalis Congregationis Regni Croatiae et Dalmatiae, praeside Vi-
cario ac Jndice Generali regio, a. 1396 Nonae celebratae 11
1396. 24. Jnnii. Nonae. Sigismnndi Regis Vicarii Generalem Regni Dalmatiae et Croa- tiae Congregationem Nonae celebrant et insalam Pagum liberam a jarisdictione Ja- drensiam declarant 13
1396. 27. Janii. Pagi. Statata Generalis Congregationis Regni Crostiae et Dalmatiae a Vi-
cario et Jadice Generali regio Nonae convocatae 15
1439. Crisii. Constitationes Nobiliam Regni Slavoniae, in generali ipsorum Congregatione
Crisii a. 1434 servata, datae 17
1492. Articaii Nobilium Regni Slavoniae anni 1492 20
1527. 1. Januarii. In Cetin. Status et Ordines Regni Croatiae Ferdioandum, Bohemiae Re- gem, in suo Generali Conventu in opido Cetin a. 1527 die 1. Janaarii celebrato, sna sponte Regem Croaliae eUgnnt 20
1527. 1. Januarii. In Cetin. Promissio Ferdinandi, electi Croatiae Regis, de privilegiia, jn- ribus, libcriatibus et derretis, Regno Croatiae a prioribus Regibus concessis^ illaese conservandis, Statibns et Ordinibns Regni Croatiae per speciales Oratores, ad eosdem depotatos, facla 3t
(Pars U. ArticaU Diaet.) O
Digitized by LjOOQiC
PafM
Anno 1527. 3. JaBoarii. in Cetin. Repraefentatio Statnum et Ordinnm Regni Croatiae ex Generali
oomm Congregatione in oppido Cetinenai die 3. Januarii a. 1527. senrata 2S
9 1527. 27. Aprilis. In Cetin. Legatio Statunm et Ordionm Regni Croatiae, ex Gene-
rali eurum Congregatione, in oppido Cetinenii die 27. Aprilia 1527 aervata^ Fer-
dinando I. missa 27
ff 1527. RespouBum Regis Ferdinandi I. Statibus et Ordinibus Regni Croatiae datnm .... 31 « 1537. Crisii. Decreta in Generali Statnum et Ordinnm Crisii a. 1537 senrata Congre-
gatione sanciia 33
„ 1537. Ferdinandus Rex Articulos, a Statibus et Ordinibas Regni Slavoniae in diaeta Crisii
a. 1537 celebrata, conditos, confirmat 3S
^ llft7. 2. Msji. PragAOb Iterata Confirmatio Articulonim Generalis Congregatlonis Crisii anoo
1537 celebratae 3S
„ 1537. 27. Decembris. Pragae. Instructio a Ferd nando I. Rege Commissariis ad diaetam Croa-
ticam, Crisii a. 1538 servatam, deputatis, data 37
^ 1537. 27. Decembris. Pragae. Ferdinandns i. Rex Status et Ordines ad diaetam, Crisii a. 1538
servandam, convocat , 39
9 1538. Constitutiones in Congregatiooe Generali, universitatis Dom. et Nobilinm Regni Sla-
voniae anno 1538 Cnsii celebrata, editae 39
n 1567. Zagrabiae. Maximilianus Rex Articulos, a Statibus et Ordinibus Regn<^rum rroittiao
et ^iavoniae in Generali eomm Congregitione, aono 1567 Zsgrabiae habita, con-
ditos, confirmat . . '. ^ . . . , 40
9 1568. Zagrabiae. Articuli Generalis SS. ct 00. Zagrabiae anno 1568 servati Conventus . . 48 « 1568. 5. Majl Viennae. Maximilianus Rex Artieulus Generalis Congregationis, anno 1568
Zagrabiae celebratae, confinvat 52
^ 1569. Die 2. Junii. Viennae. Articuii Generalis Congregationis Regni Croaiiae et Slavoniae
anno 1569 Zagrabiae celebratae, a.Rege M^iximiliano confirmati 63
9 1571. Mense Aprili. Zagrabiae. Articuli in Di.ieta Regni, anno 157f mense Aprili Zagrabiae
celebrata, condili M
9 1571. Die 19. Maji. Pragae. Maximilianus Rex Articulos Diaetae, a. 571 mense Aprili Za*
grabiae celebratae, confirmat 61
n 1608. 6. Decembris. Posonii. Articuli Generalis Statuum et Ordinum anno 1604 Zagrabiae
celebratae Congregationis, a Rudolpho Rege anno 1608 confirmati, a Mathia Rege
eodem anno transsumuntur et confirmantur 62
n 1608. Mense Septembri. Zagrabiae. Sta!us et Ordines Regni Croati^e et Slavoniae Posonienai
inter Hungariae et Austriae Ststus initae Coiifoederationi accedunt 66
9 1609 — 1635. Articuli Generalium Congregationnm Regni Croatiae et Slavoniae, ab . anno
1609 nsque ad 1635 celebrataram, a Rege Ferdi< ando II. anno 1636 co.firmati ... 68
» 1620. 26. et seqnentilms diebus mensis Augusti. Zagrabiae. Articnli Generalis Statunm el
Ordinum anno 1620 Zagrabiae celebratae Congregatlonis 7S
9 1621. 8. Ffovembris. Varasdini. Decreta a Statibns et Ordinibns Regni Croatiae el
Slavoniae in Generali eorum Congregatione , anno 1621 die 8. et sequenli- • bus Mensis Novembris Varasdini habila , praesentibus Comissariis Ferdinandi II.
Regis, sancita . . . ' 77
ii 1622. Varasdini. Acta Generalis Statuum et Ordini|m Regni Varasdini anno 1622 celebralM
Congregationis ; inter alia Inaugurale Diploma Ferdinandill. continentia 8S
Digitized by
Pagina AiiBO 1643—1681. LeopoMus Rez Aiiiciilos plmiuBi, inde ab anno 1643 usque ad 1681 celebra-
tarnm, Regnl Croaliae ei Slavoniae diaetarnB anno 1681 confirmal 84
« 1660. 7. et 8. - Januarii. Varaidini. Articnlus ad Bani authoritatem Regnique Uberlatem tnendam, in Generall Statnum et Ordinum, Varasdini anno 1660 celebrata, Congre- gatione conditus 90
9 1700. Ez actis Congregationis Regni, Zagrabiae, Praeaidente Sxcellentissimo Domino Co- mJte Adamo de Batthyao^ Regnornm horum Bano, die 30 Septembris anni 4700 celebratae 91
9 1703. 6. Junii. Viennae. Doc. I. Leopoldi Regis Retolntlo, de Conflniis Regni Jurisdictioni
subjiciendis et Generalatn Varasdinensi abolendo 91
« 1703. 10. Julii. Viennae. Doc. II. Leopoldi Regis, Resolutio de omnibus, inter Colapim, Unam et Savum sitis Confiniis, Regni Croatiae Jurisdictioni subjiciendia, et Generalatn Varasdinensi abolendo 94
« 1703. 15. Jnnii. Viennne. Doc. DI. Resolutio Regia, de Valachis, Inter Unam, Colapim el
Sayum sitis, jurisdictioni Regni subjiciendls '97
9 1704. 24. Januarii. Viennae. Doc. IV. Leopoldus Rex snae, de General'<ttt Varasdinensi abolendo, anno 1703 die 6. Junii datae Resolulioni insislil; ejus tamen executio- ■em ad pacatoria tempora differl, unaque ad intemeratam fidem contra rebelles hnn- garioos Status et Ordines hortatttr 98
« 1704. 27. Jannuarii. Viennae. Doc. V. Leopoldns Rex execulionem Resolulionis snae, de
Generslatn Varasdineiisi Regn^ Jurisdjclioni subjiciendo Ikctae, iterum promittit ... 99
« 1704. 15. Martij. Varasdini. Articuli , anno 1704 die 15. JMartii, Varasdlni, lempore ni- mirum Installationis in Banum Excellentissiml el Illustrissimi Domini Comitis Jo- annis Palffy ab Erddd, medio Commbsarij Suae Sacratissimae Majestatis el Instat- atoris , Illnstrissimi el Reverendissimi Domini Martini Braikovich , Episcopi Zagra- biensis, constituti 100
f, 1712. 9. Martii. Zagrabiae. Articuli Generalis Statuum et Ordinum Regnomm Croatiae el Slavoniae, anno 1712 mense Martio Zagrabiae celebratae Congregationis, in qua Sanctio Pragmatica a dictis Regnis acceptata fuit tOl
y, 1712. Ex eadem Regni Congregatione. Instructio 103
n 1712. ^ „ „ „ „ 104
« 1712. Die 15. Martii. Zagrabiae. Carolus Hl. a Primoribus Regni edocetur, quibus medlis Stalus el Ordines Regnorum Croatiae, Dalmaliae el Slavoniae ad Pragmaticam Sanctio- nem acceptandam permoti fnerinl 105
9 1712. Carolns III. Rex, Pragmaticam Sanctionem a Statibus el Ordinibus Regni Croaliae, Dal- matiae et Slavoniae adoptatam fuisse edoctus, suo el suorum haerednm nomine illiba- tam conserratlonem jnrium et libertatum dlctomm Regnornm spondel 109
« 1712. Die 16. Maji. Viennae. Carolus III. Rex, Regna Dalmatiae, Croatiae el Slavoniae de
conserrandii eoram jnribus el liberlatibus iterato cerliora reddil lli
I, 1713. Die 15. Decembris. Zagrabiae. Articulus Generalis, anno 1713 celebratae Congregalionis 112
0 1717.* Mense Marlio. Zagrabise. Articuli Generalls Staluum el Ordinum anno 1717 mense
Marlio Zagrabiae celebrstae Congregatlonis 113'
j» 1723. Mense Augnslo. Zagrabiae. Articuli Generalis Stulnum el Ordinum anno 1723^ 23. el
sequentibus Mensis Angusti diebus, Zagrabiae celebralae Congregaliois ...... 114
I, 1725. Uense Aprili. VarasdlnL Conclnsa Generalis Slalnnm el Ordinnm anno 1725, die 12.
Mensis Aprili:^, Varasdini, celebratae Congregationis 115
1»
Digitized by
Pkgin Aoiio 1792. lleBM Febmario. VnratdiiiL Articiilaf Generalia Stataaai M Ordiom Regni Croatiae el SlaToaiae, aono 1739, 17. et •eqnentibof BMnfif Febmarii diebna, Yaraidlm cele- bralae Congr gationia . . ' IIS
n 1733. Mense Febmario. Zagrabiae. Ariicnlna Generalls Statnuni et OrHinani Regni DalmaUae Croatiae et Slavoniae anno 1733, 23. et •eqnentibof mentia Febmaril dlebat, Zagra- biae celebratae Congregattonis 117
0 1736. Mense Ifovembri. Varasdioi. Art*cnlas Generalis Statnnm et Ordinnra Regni Dalmatlae, Croatiae et Siavoniae, anno 1736, 28. et seqoentibas mensis Novembiis diebas, Va* rasdinii celebrntae Congregationia . - . IIB
M 1737. Mense Septembri. GUnae. Articnli Generalis Statnum et Ordinnm Regni Dairoatiae, Cmatiae et Slavoniae, anno 1737, 4. et seqnenttbus mensis Se^tembris diebns, Glinae» celebratae Coogregationis 119
ft 1739. Mense Decembri. Varasdini. Acta Generalis Statnmn et Odinura Regni Croatbe eC Slavoniae anno 1739, 14. et sequentibus mensis Decembiis diebus, Varasdinl, habitae Congregstionis 190
0 1740. Mense Majo. Zagrabiae. Articnli Gencralis Statunm et Ordinum Regnoram Croatiae et Slavooiae, anno 1740, 22. et sequentibns mensls Bligi diebns, Zagrabiae, babltae CoDgregationb 129
„ 1740. 5. Jnnii. Zagrabiae. Ariiculus Generalis Statuum et Ordinum, anno 1740, 5. et seqnen-
tibns mensis Junil dlebus, Zagrabiae, celebratae Congregaiionis 123
, 1740. Mense Decembri. Varasdini. Ariiculi Generalis Statunm et Ordlnum, anno 1740, ]. et
seqnentibns mensis Decembris diebns, Varasdini, celebratae Congregationls 124
0 1741. Mense Ifoverobri. Zagrabiae. Artlculi Generalis Statuum et Ordinum, anno 1741,
27. et seqnentlbus mensis Novembris diebns, Zagrabiae, celebratae Congregaiionis . . 126
« 1742. Mense Februario. Zagrabiae. Articulus Generalls, anno 1742, 12. et seqnentibns mensia 129 Febmnrii diebas, Zagrabiae, celebratae Congregationis 129
M 1742. Mense Pecerobri. Zagrablae. Articuli Generalis, anno 1742, 19. et seqnentibus mensia
Decembiis diebus, Zsgrabiae, celebratae Congregationis tdO
f, 1743. 15. M^rtii. VarasdinL Articuli * Generalis Siatuum et Ordiaum, anno 1743, 15. mensia
Martii, Varasdini, celebratae Congregationis 133
y, 1743. Mense Aprili. Zagrabiae. Articnli Generalls Statuum et Ordinum, anno 1743, 8. et se*
quentibus mensis Aprilis d.ebus, Zagrabiae, crlebratae Congregatlonis iSS
• 1743. Mense Decembri. Zagrabiae. Articnlns Generalis Statunm et Ordinum, anno 1743,
16. et sequentibus Decembris diebus, Zagrabi e, celebratae Congregatlonis .... 141
9 1746. Mense Octobri. Zagrabiae. Articuli Generalis Statuum et Ordinum Regni Croatiae e| Slavoniae, anno 1746, 24. et sequentibns mensis Octobris diebus, Zagrabiae, cele- bratae Congregationis ,. 142
» 1747. Mense Octobri. Zagrabiae. ArticuU Generalis Statuuni et Ordinum Regni Croatiae ei Slavoniae, anno 1747, 23. et seqnentibus mensis Octobris diebus, Zagr<tbiae, cele- bratae Congregationis 144
t, 1748. Mense Angusto. Z»grabiae. Articnlus Generalls Statnum et Ordlnnm Regnl Dalmatiae, Croatlae et Slavouiae, anno 1748, 5. et sequentibus mensit Augnstl diebus, Zagrabi^ie celebratae CongregaUonis 149
j, 1749. Mense Septembri. Zagrabiae. Articuli Generalis Statuum et Ordlnnm Regni Dalmatiae, Croatiae et Slavonlae, anno 1749, 15. et sequentibus roensls Sepiembris diebns, Za<-> grabiae, celebratae Congregationis 150
Digitized by
Aano 1753. Mense Jnlio. Zagrabiae. Artlcnli 6eneraUf« anno 1753, 3. ei leqnentibnf mensis Julii
diebns, Zagrabiae, celebratae Congregationii 16t
9 175^. 5. Novembris. Zagrabiae. ArticuU GeneraUi, anno 1753, 16. et sequentibua mensis No-
vembris diebus, Zagrabiae,* celebratae Congrcgationis 163
^ 1754. Monse Majo. Zagrebiae. ArticnU Gene^Us, anno 1754, 27. et sequentibns mensis Maji
diebus, Zagrabiae, celebratae Congr gationis 169
9 1755. Mense Novembri. Zagrabiae. ArticuU Generalis, anno 1755, 17. et sequentibus mensis
Novembris diebus, Zagrabiae, celebratae Congregationis 170
9 1756. Mense Aprlli. Zagrabiae. ArticuU Generalis, a. 1756, 6. et sequenUbus mensis Aprilis
diebus, ZagrabiaOi celebratae Congregationis ..•.*. 171
^ 1757. Mens^ Decembri. Zagrabiae. ArticuU Generalis Statuum et Ordinum Regni Dalmatiae,
Croatiae et Slavoniae, 1757, 18. et sequentibus mensis Decembris diebus, Zagrabiae,
celebratae Congregationis 17S
I, 1758. Mense Februario. Zagrebiae. Articuli Generalis, anno 1758, 17. et sequcBUbusmensis
Februarii diebus, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis 160
^ 1758« Mense Augusto. Varasdini. Art'cuU Generelis, anno 1758, 28. et sequentibns mensis
AugusU diebns, Varasdini, celebratae CongregaUonis . . . .- 182
9 1758. Mense Novembri. Varasdini. ArticuU Generalis, anno 1758, 27. et seqnentibns mensia
Novembris ditbus, Varasdini, celebratae CongregaUonis 188
,1 1759. Mense Januario. Varasdini. Articulus GeueraUs, anno 1759, 8. et s^quentibus mensis
Januarii diebns, Varasdini, celebratae CongregaUonis . 194
j, 1759. Mense ApriU. Zagrabiae. ArUcnli Generalis, anno 1759, 25. et sequenUbus mensis
Aprilis diebus, Zagrebiae, celebr tae CongregaUonis 19S
n 1759. Mense Septembri. Varesdini. ArUculi Generalis, anno 1759, 10. et sequenUbus mensis
Septembris diebus, Varesdini, celebratae CongregaUonis 200
9 1760. Mense Majo. ZagreMae. ArUculus GcneraUs, anno 1760, 22. et sequenUbns mensis Mi^ji
diebus, Zagrabiae, celebriitae CongregaUonis 204
« 1760. Mense JuUo. Zagrebiae. ArUculus Generelis, anno 1760, 3. et seqnenUbns mensis Jnlii
diebus, Zagrabiae, celebretae CongregaUonis . : 20&
^ 1761. Mense Jannario. Varasdini. ArticnU GeneraUs, anno 1761, 8. et sequenUbus men is
Jannaru diebus, Varasdini, celebratae CoDgregaUonis 206
n 1761. Mense Majn. Zagrebiae. ArticuU Generalis, anno 1761, 14 et seqnentibns mensis Maji
diebus, Zagrabiae, celebratae Congregationis 207
■9 1762. Mense Januario. Varasdini. ArUcuIns GeneraUs, anno 1762, 7. et seqoentfbns mensis
Januarii, Varasdini, celebrAtae CongrcgaUonis 209
f, 1762. Mense Febmario. Varasdini. ArUcuIus Generalis, anno 1762, 22. et sequentibns mensis
FebruarU diebus, Varasdini, celebratae CongregaUonis . . . ; 210
f, 1762. Mense Martio. Zagrebiae. ArticnU Generalis, anno 1762, 24. et scquenUbns mensis
MartU« Zagrebiae, celebratae CongregaUonis 212
jp 1763. Mense Martio. Zagrabiae. Artkuli Gcnerelis, anno 1763, 11. et seqnentibns mensis
MartU diebus, Zagrebiae, celebretae CongregaUonis 219
^ 1763. Mense ApriU. Varasdini. ArticuU Ge leralis, aono 1763, 27. et seqnentibns mensis AprHis
dlcbns, Varasdini, celebretae Congregationis 221
9 1763. Mense Decembri. Zagrabiae. ArticuU GeneraUa, anno 1763, 19. el seqnentibns mensla
Decembris dicbus, Zagrabiue, celebriitne CongregaUonis 22^
Digitized by
PagiM
1764. Menfte Mtjo. Zegnibiae. Articvti Geaeralig, anno 1764, 22. et seqnentibttf nienab tfi(ji diebna, Zagrabiae, celebratae Confregationii 224
1765. MenM ApriU. Zagrabiae. Articnli Generaiis, anno 1765, 16. et aequentibns meniia Aprilis diebos, Zagrabiae, celebratae Congregationis 227
1766. Mense Majo. Zagrabiae. Articnli Generalis, anno 1766, 26. et sequentibus mensis Maji dlebus, Zagrabiae, celebratae Corgregationis 22^
1766« Mense Septembri. Varasdini. Articnli Generalis, anno 1766, 15. et sequentibns mensis
Septembris diebu^, Varasdini, celebratae Congregationis 2dO^
1767. Mense Januario. Varasdini. Articuli Generalis, anno 1767, 7. et seqnentibns meniia Jannarii diebns, Varasdiol, celebratae Congregationis 23^
1767. Mense Jnlio. Zagrabiae. Articuli Generalis, anno 1767, 13. et sequentibus mensts Jnlii
diebns, Zagrabiae celebratae CongregaUonis 234
1767. Mense Augnsto. Varasdini. AriicuU GeneraUs, anno 1767, 31. Angusti et seqnentibiii Septembris diebns, Varasdini, celebratae CongregaUonb 241
1768. Mense Jnlio. Varasdini. ArUcnlns GeneraUs, anno 1768, 20. et seqnenUbns mensis JnlU diebus, Varasdlni, celebratae CongregaUonis 24S
1770. Mense Febmario. Varasdiai. ArUcuU GeneraUs, anno 1770, 1. et sequentibns menaia
Februarii diebns, Varasdini, celebratae CongregaUonis 24^
1796. Mense Majo. Zagrabiae. ArUcnU Genersiis, anno 1790, 12. et sequentibos mensia Maji
diebns, Zagrabiae, celebratae CoogregaUonis 258
1791. Mense Jnnio. Zagrabiae. ArUcnii GeneraUs, anno 1791, 7. et seqnentibus mensis Jmiii diebufl, Zagrabiae, celebratae CongregaUonls 260
1792. Mense Aprili. Zagrabiae. ArUcnli Generalis^ anno 1792, 20. et seqnenUbns measis ApriUs diebns, Zagrabiae, celebralae CongregaUonis 262-
1792. Mense Angnsto. Zagrabiae. ArUcuIi Generalis, anno 1792, 12. et sequenUbns mensis
AngnsU diebus, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis , . . . 26S
1802. Mense Apnli. Zagrabiae. Articnlus Generalis, anno 1802, 7. et seqnenUbns mensis
ApriUs diebus, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis 269
1805. Mense Ffovembri. Varasdini. ArUculus Generalis, anno 1805, 28. et sequenUbns mensis
FfoTembris diebus, Varasdini, celebratae CongregaUonis . . . . • 370
1807. Mense Martio. Zagrabiae. ArUculns Generalis, anno 1807, 16. et 17. mensis Hartu diebus, Zagrabiae, celebratae DepntaUonis 27 1
1808. Mense Febmaro. Zagrabiae. ArUcuU Generalis, anno 1808, die vero 29. Febmarii et seqnenUbus mensis MarUi diebns, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis 271^
1809. Mensibns Jannario et Febraario. Zagrabiae. ArUcuU Generalis, anno 1809, 12. et seqnenUbns mensia Jannarii ct Febraarii diebus, Zagrabiae, celebratae Congre- gaUonis 274
1825. Mense Augnsto. Zagrabiae. Articulus GeneraUs, anno 1825, 22. et sequentibns mensis
AugnsU diebns, Zagrablae, celebratae CongregaUonis > 278
19^* Measo Angnsto. Zagrabiae. ArUcnlus GeneraUs, anno 1836» 4. et sequentUMia menais
AngnsU diebns, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis 280
1840. Mense Angusto. Zagrabiae. ArticnU Generalis, anno 1840, 10. ei seqnenUboa meikiUs
AngusU diebus, Zagrabiae, celebratae CongregaUonis 292
Digitized by
PaffM Anno 1845. Mentibas Septembri el Octobri. Zagrabiae. Articuli Generalit . anno 1845 « 33. et seqnentibua mensiani Septembrls et Octobria diebus^. Zafrabiae, celebratae Con-
gregationis 39B
» 1847. Mense Octobri. Zagrabiae, Articuli Generalis, anno 1847, 18. et seqnentibus menais
Octobris diebus, Zagrabiae, celebratae Congregationis 3QS
^d. 1848. Bne 5. i sliededih mjeseca Lipnja i Srpnja. U Zagrebu. Zapisnik sabora trojedne kraljevine Dalmatinske, Hrvatske i Slavonske 5. i sliede6ih mjeseca Lipiya i Srpnja
danah godine 1848 drlanog 3IS
9 1848. Maoifest naroda hrvatsko-slavonskoga 350
n 1848. Predstavka, koju su zastupnici naroda Njegovomu Yeli6instvu u obzim cjeloknpnosli roonarhije kao i odnoienja sdmienih kraljevinah prama Ugarskoj i Austriji iz saborske dana 10. Lipnja 1848. godine driane sjednice podneli 35ft
('W^
Digitized jDy
Digitized by
▼EL0CIBD8 rms DBIS. LUDOVICI GAJ.
Digitized by ^
Digitized by
Digitized by
Digitized by
Digitized by
AUG li 1930
1 i I I DigitizedbyVjOOQlC